KIRSAL ALANDA YAŞAYAN HALKIN EVSEL SU DEPOSU KULLANIMLARI TRABZON DAN BİR ÇALIŞMA

Transkript

1 KIRSAL ALANDA YAŞAYAN HALKIN EVSEL SU DEPOSU KULLANIMLARI TRABZON DAN BİR ÇALIŞMA DR. CEVRIYE CEYDA KOLAYLI, PROF. DR. MURAT TOPBAŞ, DR. ŞEHBAL YEŞİLBAŞ ÜÇÜNCÜ, PROF. DR. GAMZE ÇAN, DOÇ. DR. N. ERCÜMENT BEYHUN, DR. SERTAÇ ÇANKAYA, DR. SERDAR KARAKULLUKÇU, DR. VOLKAN KARABACAK, DR. SINAN SAYMAZ KARADENIZ TEKNIK ÜNIVERSITESI TıP FAKÜLTESI HALK SAĞLıĞı ANABILI M DALı, TRABZON

2 Giriş Dağların denize paralel olması, Kara hattının kıyıdan itibaren hemen yükseliyor olması, Dağlık alanların vadilerle ve derelerle bölünüyor olması nedeniyle Karadeniz Bölgesi'nde ve Trabzon'da insanlar tepelik alanlara yerleşmiştir.

3 Giriş Kış => Şehir merkezi Bahar => Köy Yaz => Yayla Kırsalda her evin bahçesi var. İçme kullanma suyu, Bahçe sulama, Hayvancılıkta su ihtiyacı Bireysel/Birkaç aile bir araya gelip su deposu yaptırmakta

4 Giriş Depolar Ruhsatsız Kayıt dışı Kontrolsüz/Denetimsiz Depoların bakım, onarım ve temizliğinin nasıl yapılacağı belirsiz Bu durum pek çok riski beraberinde getiriyor. Mevzuat

5 Amaç Araştırmada Trabzon'da kırsal alanda yaşayan halkın bireysel veya ortak kullandığı evsel nitelikli su depolarının kullanım durumlarını ve kullanılan su depolarının niteliklerini tanımlamak amaçlanmıştır.

6 Gereç Yöntem Tanımlayıcı tipte 16 Nisan 4 Haziran 2015 Trabzon un 10 ilçesinde (Araklı, Arsin, Beşikdüzü, Çaykara, Düzköy, Hayrat, Maçka, Of, Şalpazarı, Vakfıkebir) toplanmıştır.

7 Gereç Yöntem Pilot saha çalışması bölgeyi iyi tanımaları beklenen Şalpazarı ilçesi Toplum Sağlığı Merkezi'ndeki Çevre Sağlığı Teknisyenleri (ÇST) ile yürütülmüştür. Bu çalışmada öncelikle Şalpazarı nda şehir şebeke sistemi dışındaki bireysel veya birkaç hanenin ortak kullandığı su depoları, ÇST'lerle birlikte tek tek gezilmiştir. Evlere ulaşmada, ulaşılan evde o anda görüşülebilecek kişi bulmada zorluklar Bu nedenle bu yöntem çok verimli olmamıştır. Bunun üzerine yöntem şu şekilde değiştirilmiştir.

8 Gereç Yöntem O ilçenin pazarının olduğu gün araştırmacılar, o ilçedeki ASM / TSM'lere gitmişlerdir. O TSM'deki ÇST'ler gerçekten bölgeyi ve bölge insanını çok iyi tanıdıklarından, evsel nitelikli su deposu bulundurabileceğini düşündüğü kişilerle araştırmacıların görüşme yapmalarına yardımcı olmuşlardır.

9 Gereç Yöntem Bu yöntemde Toplum Sağlığı Merkezi ile Aile Sağlığı Merkezinin aynı binada yer alması kolaylık sağlamış, Yöntemi daha verimli hale getirmiş, Daha fazla sayıda kişiye ulaşma olanağı sağlamıştır. Evinde veya birkaç evin ortak kullandığı, şehir şebekesine bağlı olmayan su deposu olanlarla yüz yüze görüşme yöntemiyle veriler toplanmıştır.

10 Gereç Yöntem Maçka dan 40, Araklı dan 34, Vakfıkebir den 34, Şalpazarı ndan 33, Beşikdüzü nden 32, Hayrat tan 27, Of dan 23, Çaykara dan 21, Düzköy den 20, Arsin den 18 Toplam 282 evsel nitelikli su deposu kullanıcısına ulaşılmıştır. Su deposu olup da çalışmaya katılmayı kabul etmeyen 50 kişi olmuştur.

11 Verilerin Değerlendirilmesi Toplanan veriler, SPSS 13.0 for Windows istatistiksel paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Değerlendirme sonuçlarının tanımlayıcı istatistikleri; kategorik değişkenler için sayı ve yüzde, sayısal değişkenler için ortalama, standart sapma, minimum ve maksimum değerler olarak verilmiştir.

12 Araştırmanın Sınırlılıkları Araştırma verilerinin toplanma aşamasında birkaç hanenin ortak kullandığı su depolarının lokalizasyonları bilinmediğinden, aynı depoyu kullanan birkaç kişiye anket uygulanmış olabilir.

13 Bulgular Su deposu kullanan kişilerin ortalama 21,2±14,5 (min: 2 ay - maks: 70 yıl) yıldır su deposu kullanmakta oldukları görülmüştür. Ulaşılan su depolarının ortalama 5,6±4,7 (min: 50 ltmaks: 30 ton) ton su alma kapasitesine sahip olduğu ve en son ortalama 0,9±1,0 yıl (min: 5 gün- maks: 6 yıl) önce temizlendiği belirtilmiştir.

14 Bulgular Tablo 1: Araştırmaya Katılanların Su Depolarının Özellikleri

15 Bulgular Tablo 1: Araştırmaya Katılanların Su Depolarının Özellikleri (devamı)

16 Bulgular Tablo 1: Araştırmaya Katılanların Su Depolarının Özellikleri (devamı) *Birden fazla seçenek işaretlenmiştir.

17 Bulgular Tablo 1: Araştırmaya Katılanların Su Depolarının Özellikleri (devamı)

18 Bulgular Tablo 1: Araştırmaya Katılanların Su Depolarının Özellikleri (devamı) *Birden fazla seçenek işaretlenmiştir.

19 Bulgular Tablo 1: Araştırmaya Katılanların Su Depolarının Özellikleri (devamı)

20 Bulgular Tablo 2: Katılımcıların Su Depolarının Temizlenmesiyle İlgili Tutum ve Davranışları

21 Bulgular Tablo 2: Katılımcıların Su Depolarının Temizlenmesiyle İlgili Tutum ve Davranışları(devamı)

22 Bulgular Tablo 2: Katılımcıların Su Depolarının Temizlenmesiyle İlgili Tutum ve Davranışları(devamı) *Birden fazla seçenek işaretlenmiştir.

23 Sonuç Kırsal alanda bireysel veya birkaç hanenin ortak kullandığı su depolarının kontrolsüz ve denetimsiz olduğu görülmüştür. Kırsal alanlarda bu şekilde bireysel ve ortak kullanılan depoların yapımı, bakımı, onarımı, denetim ve kontrolü, temizliği ile ilgili mevzuat oluşturulmalıdır. Bu anlamda yerel yönetimler(muhtarlar ve Belediyeler) ile İl Halk Sağlığı Müdürlüğü arasında işbirliği mekanizması kurulmalıdır.

24 KIRSAL ALANDA YAŞAYAN HALKIN EVSEL SU DEPOSU KULLANIMLARI TRABZON DAN BİR ÇALIŞMA DR. CEVRIYE CEYDA KOLAYLI, PROF. DR. MURAT TOPBAŞ, DR. ŞEHBAL YEŞİLBAŞ ÜÇÜNCÜ, PROF. DR. GAMZE ÇAN, DOÇ. DR. N. ERCÜMENT BEYHUN, DR. SERTAÇ ÇANKAYA, DR. SERDAR KARAKULLUKÇU, DR. VOLKAN KARABACAK, DR. SINAN SAYMAZ KARADENIZ TEKNIK ÜNIVERSITESI TıP FAKÜLTESI HALK SAĞLıĞı ANABILI M DALı, TRABZON