DERBENT İLÇE RAPORU 2011

Transkript

1 DERBENT İLÇE RAPORU 2011

2 ÖNSÖZ Mevlana Kalkınma Ajansı, TR52 (Konya, Karaman) Düzey 2 Bölgesi için bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, bölgesel gelişmenin sürdürülebilirliğini sağlamak ve bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak amacına yönelik olarak faaliyet göstermektedir. Bu amaçlara ulaşmak için kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek istemektedir. Bölgesel gelişmeye yönelik olarak icra edilecek bütün faaliyetlerin temeli ise bölgenin bütün detayları ile iyi tanınmasından geçmektedir. Bu nedenle, bölgenin kaynak ve olanaklarının doğru şekilde tespit edilmesi, mevcut sahip olunan değerlerin rekabet edebilirlik açısından yeniden yorumlanması ve bölgesel kalkınmayı sürdürülebilir şekilde sağlanmasına yönelik olarak faaliyetlerin birbiri ile ilişkili olarak icra edilmesi gerekmektedir. Bu amaca yönelik olarak MEVKA, Bölgenin Mevcut Durum çalışması ve bölge planını hazırlamıştır. Bu işlem yapılırken bölgeyi oluşturan ilçelere yönelik olarak GZFT Analizi çalışması gerçekleştirilmiş ve her ilçe için bir İlçe Raporu hazırlanmıştır. Diğer yandan MEVKA, Konya-Karaman (TR52) Bölgesi 2023 Vizyonu Temel Çerçevesinin Belirlenmesi İçin Teknik Destek Alınması İşi için ihaleye çıkmış ve bu kapsamda gerçekleştirilecek faaliyetler ile MEVKA tarafından yürütülen Bölge ye ilişkin stratejik plan ve vizyon çalışmalarının kapsamlı ve derinlikli olmasının sağlanması amaçlanmıştır. İhale kapsamı faaliyetlerin icrasına yönelik olarak Yüklenici tarafından ilçelerde İlçe Odak Grup Toplantıları düzenlenmiş, GZFT Analizleri yapılmış ve ilçelere yönelik olarak gerçekleştirilen çalışmalar ve planlar incelenmiştir. Bütün çalışmaların, bilgilerin özgün bir yöntemle Rekabetçilik ekseninde yeniden yorumlanması temelinde birleştirilerek 2023 Vizyon Stratejisinin Belirlenmesi amacına hizmet etmesi sağlanmıştır. Elinizde yer alan doküman, 2023 Vizyon Stratejilerinin belirlenmesine esas oluşturan İlçe Raporu dur. İlçenin mevcut durumunu göstermekte ve ilçe potansiyellerin kullanımına yönelik olarak altyapı oluşturmaktadır. Derbent İlçe Raporu, 2011 Sayfa 1

3 1. DOĞAL YAPI 1.1.COĞRAFİ ÖZELLİKLER Konya ili Derbent ilçesi, Kuzey enlemi ile Doğu boylamı arasında yer almaktadır. İl merkezine uzaklığı 76 km dir. İlçenin deniz seviyesinden ortalama yüksekliği metredir. İlçenin, kuzeyinde Kadınhanı, güneyinde Meram, batısında Ilgın, Beyşehir ve doğusunda Selçuklu ilçesi bulunmaktadır. İlçenin yüzölçümü 302,2 km² dir. Derbent İç Anadolu Bölgesinin güneybatısında kurulmuş bir ilçedir. İlçe engebeli bir arazi yapısına sahip olup, Uzundere, Bellikli ve Pınarcık yaylaları bulunmaktadır. Önemli bir akarsuyu yoktur. Pınarlı, Derecik, Çiğdemli, Ardınçlı önemli küçük derelerdir. Derbent Göleti ilçe için önemli olup, sulu tarım bu gölet ile yapılmaktadır. İlçe Alan Kullanım Dağılımı Tablosu Alan Adı Derbent Alan Kullanım Türü Konya Alan Kullanım Türü Türkiye Alan Kullanım Türü (Ha) (%) (Ha) (%) (Ha) (%) Konya (%) Derbent Alan Kullanım/ 30. Göller TR52 Havzası (%) (İle düşen) Arazi (%) Türkiye (%) Tarım ,90 51, ,60 55, ,8 31,00 0,69 0,62 3,77 0,06 Arazisi Çayır-Mera 511,00 1, ,70 18, ,3 18,65 0,07 0,05 0,41 0,00 Orman ,00 38, ,00 13, ,0 27,30 2,15 1,66 2,38 0,05 Diğer 2.582,66 8, ,65 13, ,9 23,04 0,49 0,37 0,72 0, , , , ,74 0,61 2,18 0,04, DSİ Derbent İlçe Raporu, 2011 Sayfa 2

4 Derbent ilçesi toplam ,56 ha alana sahip olup, bu alan Konya toplam alanının %0,74 ünü ve Göller havzası alanının ise %2,18 ini oluşturmaktadır. İlçede toplam alanın %51,25 gibi büyük bir oranında tarla arazisi ve %38,51 ormanlık alan bulunmaktadır. İlçe orman alanı, Konya orman alanının %2,15 ini oluşturmaktadır. İlçe toplam arazisinin %1,69 u çayır-mera ve kalan %8,55 ini ise diğer alanlar oluşturmaktadır. 1.2.DOĞAL KAYNAKLAR İlçede Bulunan Doğal Kaynaklar 1. Enerji Kaynakları Potansiyel Mevcut Çalışma 1.1. Güneş Var-Orta Yok 1.2. Su Gücü Yok Yok 1.3. Kömür Yok Yok 1.4. Doğalgaz Yok Yok 1.5. Rüzgar Yok Yok 1.6. Biyokütle Var-Orta Yok 1.7. Petrol Yok Yok 1.8. Jeotermal Enerji Yok Yok 2. Biyolojik çeşitlilik 2.1. Ormanlar hektar orman alanına Orman ürünleri, hayvan otlatma ve sahiptir.(meşe, Ardıç Ağaçları ) dinlenme 2.2. Çayır ve Mera 511 hektar çayır-mera alanı bulunmaktadır. Hayvan otlatma Derbent Göleti, Dereağzı Göleti, 2.3. Sulak Alanlar Alişar Göleti, Çiftliközü Göleti, Belbaşı Deresi, Süleyman Yaylası Gölet Sulama Yapımı (Yatırım) 2.4. Flora Fauna Milli Park, Tabiat Parkı ve Diğer Hassas Alanlar Yok Yok 3. Toprak 3.1. Toprak Su Kaynakları 4.1. Barajlar Yok Yok 4.2. Yeraltı Su Kaynakları Yok Yok 4.3. Akarsular Belbaşı Deresi Sulama Derbent Göleti, Alişar Göleti, 4.4. Göller ve Göletler Çiftliközü Göleti Dereağzı Göleti Sulama Süleyman Göleti (yatırım) 5. Mineral Kaynaklar 5.1. Sanayi Madenleri Yok Yok 5.2. Metalik Madenler Yok Yok 5.3. Enerji Madenleri Yok Yok 5.4. Kıymetli Taşlar (Madenler) Yok Yok 5.5. Diğer Mineraller Yok Yok 5.6. Maden Kanununa Tabi Olan Doğal Malzemeler Taş Taş Ocağı, Maden Arama *MTA 2009, Konya Tarım İl Müdürlüğü 2010, Elektrik İşleri Etüt İdaresi veri tabanı Derbent İlçe Raporu, 2011 Sayfa 3

5 2. DEMOGRAFİK YAPI 2.1. NÜFUS Derbent ilçesi nüfusu 2010 yılı itibariyle, Konya nüfusunun %0,26 sını ve TR52 bölgesi nüfusunun %0,23 ünü oluşturmakta olup, ilçe nüfusunun olduğu görülmektedir. İlçe nüfusunun %47 si kırsal alanda yaşamakta, %53 ü ilçe merkezinde yaşamaktadır. İlçe Nüfus Durumu ve 2023 Projeksiyonu Derbent İlçe Nüfusu İlçe İlçe YILLAR İlçe Merkez Köy Nüfusu Nüfus Nüfus Konya Nüfus İlçe Nüfusu/ Konya Nüfusu (%) Nüfus Oranları TR52 Bölge Nüfusu İlçe Nüfusu/ TR52 Nüfusu (%) , , , , , , , , , ,10 *TÜİK ( ADNKS) İlçe nüfusunun 2023 yılı tahmini projeksiyonuna göre nüfusun %49 oranında azalacağı varsayılmaktadır. İlçe nüfusunun kırsal alan ve ilçe merkezine dağılımında bir değişiklik olmadığı görülmektedir. İlçede Bulunan Nüfusun Yaş Aralıklarına Göre Dağılımı ve 2023 Projeksiyonu YILLAR Derbent İlçe Nüfusu Yaşa Göre (%) Konya İl Nüfusu Yaşa Göre (%) TR52 Bölge Nüfusu Yaşa Göre (%) Üstü Üstü Üstü ,90 63,53 12,58 27,46 65,55 6,99 27,36 65,48 7, ,83 62,82 13,35 27,18 65,67 7,15 27,06 65,62 7, ,20 62,43 14,37 26,83 65,77 7,40 26,69 65,74 7, ,64 62,93 13,43 27,30 65,93 6,77 27,19 65,88 6, ,64 62,93 13,43 27,33 66,00 6,67 27,23 65,94 6,83 *TÜİK ( ADNKS) Yaşlar itibariyle ilçe nüfusuna bakıldığında 2010 yılı itibariyle nüfusun %62,43 ünün yaş grubu içerisinde olduğu görülmektedir. Bu oran, Konya (%65,77) ve Türkiye (%65,74) oranlarının altındadır. Nüfusun %23,20 si 0-14 yaş grubunda iken, %14,37 gibi önemli bir oran 65 yaş üstündedir yılı projeksiyonuna göre yaş grubunun oranı %62,93 e yükseleceği, 65 yaş üstünün oranın ise %13,43 ye düşeceği varsayılmaktadır. Derbent ilçesinde de diğer ilçelerdekine benzer bir göç olgusu bulunmaktadır. İnsanlar daha çok eğitim ve iş bulmak amacı ile ilçe dışına çıkmaktadır. Kamu görevlileri günlük olarak gidiş-geliş yapmaktadırlar. Derbent İlçe Raporu, 2011 Sayfa 4

6 Tarla Arazisi Ekim Türü Durum Buğdayı 3. EKONOMİK YAPI 3.1. TARIM Derbent ilçe ekonomisi içinde tarım vazgeçilmez konumdadır. Derbent İşlenen Arazi Kullanım Durum Tablosu İşlenen Arazi Türü Derbent İşlenen Arazi Konya İşlenen Arazi Türkiye İşlenen Arazi (Ha) (%) (Ha) (%) (Ha) (%) Konya İşlenen Arazi (%) Derbent İşlenen Arazi/ TR Göller İşlenen Havzası (İle Arazi düşen) İşlenen (%) Arazi (%) Türkiye İşlenen Arazi (%) Tarla Arazisi 6.119,5 39, ,6 58, ,6 67,33 0,47 0,41 2,97 0,04 Nadas 9.012,9 58, ,3 39, ,5 17,40 1,01 0,99 5,27 0,21 Sebze 256,5 1, ,5 0, ,9 2,99 1,44 0,86 2,75 0,04 Meyve 89,0 0, ,3 0, ,9 10,32 0,42 0,19 0,54 0,00 Bağ 10,0 0, ,9 0, ,6 1,96 0,10 0,07 0,12 0, , , , ,69 0,62 3,77 0,06 *Konya Tarım İl Müdürlüğü (2010), TÜİK (2009), Derbent ilçesinde toplam ,9 ha işlenen arazi bulunmakta ve bu alan Konya işlenen toplam alanın %0,69 unu oluşturmaktadır. İlçe toplam işlenen alanın %39,51 ini tarla arazileri, %58,19 unu nadas, %1,66 sını sebze, %0,57 sini meyve ve %0,06 sını bağ alanları oluşturmaktadır. İlçe tarla arazisi Konya ve Türkiye ortalamasının oldukça altındadır. Nadasa ayrılan alan oranı Türkiye oranının 3 katıdır. Meyve yetiştirilen alanın toplam işlenen alan içerisindeki payına bakıldığında Konya ve Türkiye oranlarının altında paya sahip olduğu görülmektedir. Derbent Arazi Sulama Durum Tablosu Sulama Durumu Derbent Sulama Durumu Konya Sulama Durumu Türkiye Sulama Durumu Konya Arazi (%) Derbent Arazi/ TR Göller Arazi Havzası (İle (%) düşen) Arazi (%) Türkiye Arazi (%) (Ha) (%) (Ha) (%) (Ha) (%) Sulu Arazi 5.038,0 32, ,0 23, ,0 22,31 0,97 0,75 7,81 0,09 Kuru Arazi ,9 67, ,5 76, ,8 77,69 0,60 0,57 3,01 0, , , , ,69 0,62 3,77 0,06 * Konya Tarım il Müdürlüğü (2010), DSİ, TÜİK (2009) *İlçe 30 Nolu Göller Havzasında bulunmaktadır. İlçe 30 Nolu Göller Havzasında bulunmaktadır. İlçedeki toplam işlenen alanın %67,47 sini kuru araziler oluşturmaktadır. İlçedeki toplam işlenen alanın %32,53 ünü sulu araziler oluşturmaktadır. İlçenin kuru arazileri Göller Havzası kuru arazilerinin %3,01 ini, sulu arazileri ise Havza sulu arazilerinin %7,81 ini kapsamaktadır. İlçede yapılan baraj gölleri ile sulama imkânları arttırılmış ve yeni yatırımların bu yönde devam etmesi ilçe için bir avantaj olmaktadır. Ancak tarım alanlarında kapalı sisteme ve damlama sulama sistemine geçilmediği için gölet suları verimli kullanılamamaktadır. İlave gölet, kapalı sistem sulama ve damlama sulama sistemi yatırımları ile Derbent teki tarım alanların tamamının sulamaya açılması mümkün görünmektedir. Bu durum ilçenin tarımsal üretim potansiyelini artıracak yöndedir Bitkisel Üretim Derbent İşlenen Tarla Arazisi Durum Tablosu Derbent KONYA TÜRKİYE Ekim Alanı Dekar Ürün Ekim Alanı Dekar Ürün Ekim Alanı Da % (Ton) Da % (Ton) Da % Dekar Ürün (Ton) , ,21 333, , ,34 258, Derbent İlçe Raporu, 2011 Sayfa 5

7 Tarla Arazisi Ekim Türü Derbent KONYA TÜRKİYE Ekim Alanı Dekar Ürün Ekim Alanı Dekar Ürün Ekim Alanı Dekar Da % (Ton) Da % (Ton) Da % Ürün (Ton) Buğday , ,34 280, , ,26 239, (Diğer) Arpa , ,44 254, , ,96 238, Şeker , , , , , , Pancarı Mısır 0 0, ,56 881, , ,71 725, Diğer , , ,67 400, , * Konya Tarım İl Müdürlüğü 2010, TÜİK 2009 ** (ler Ortalaması) Sebze Arazisi Ekim Türü İlçede başlıca buğday, arpa ve şeker pancarı yetiştirilmektedir da ekilen alanın %71,37 gibi büyük bir oranında buğday ekilmektedir. Ortalama buğday verimi 240 kg/da olup, Konya (333,10 kg/da) ve Türkiye (258,62 kg/da) durum buğdayı veriminin altındadır. Diğer buğday çeşitleri ve arpa için de durum aynıdır. Şeker pancarı ekim alanı toplam ekilen alanın %2,49 unu kaplamaktadır. Şeker pancarı verimi kg/da olup, Konya ortalama veriminin altındadır. Bu ürünlerin dışında yem bitkileri üretimi de yapılmaktadır. Derbent İşlenen Sebze Arazisi Durum Tablosu Derbent KONYA TÜRKİYE Ekim Alanı Dekar Ürün Ekim Alanı Dekar Ürün Ekim Alanı Dekar Ürün (Ton) Da % (Ton) Da % (Ton) Da % Fasulye , ,49 688, , ,38(*) 5, Domates , , , , ,89(*) 15, Sebze 65 2, , ,73 79, (Diğer) , , * Konya Tarım İl Müdürlüğü 2010, TÜİK 2009 ** Sebze üretim alanı verisi bulunmadığından ortalama verim ile ekim alanı hesaplanmıştır Meyve- Bağ Arazisi Ekim Türü İlçede da alanda sebze yetiştiriciliği yapılmakta olup, bu alanın %77,97 sinde fasulye, %19,49 unda domates üretimi yapılmaktadır. İlçede yetiştirilen fasulyenin verimi (1.500 kg/da) Konya fasulye veriminden oldukça yüksektir. Kuru fasulye üretimi ilçe için bir marka niteliği taşımakta olup özellikle bu yönde pazarlama problemlerinin çözülmesine yönelik çalışmaların olması istihdam açısından önem taşımaktadır. Derbent İşlenen Meyve-Bağ Arazisi Durum Tablosu Derbent KONYA TÜRKİYE Ekim Alanı Dekar Ürün Ekim Alanı Dekar Ürün Ekim Alanı Dekar Ürün (Ton) Da % (Ton) Da % (Ton) Da % Elma , , ,88 654, , , , Kiraz , , ,04 731, , ,24 623, Meyve ,24 0 0, ,90 0,00 0, ,32 455, (Diğer) Bağ , , ,19 409, , ,94 890, , , *Konya Tarım İl Müdürlüğü 2010, TÜİK 2009 Derbent İlçe Raporu, 2011 Sayfa 6

8 İlçedeki meyve üretim alanlarının %50,51 inde kiraz yetiştiriciliği ve %15,15 inde elma yetiştiriciliği yapılmaktadır. Kiraz verimi 400 kg/da ve elma verimi 763 kg/da olduğu görülmektedir. Kiraz verimi, Konya ve Türkiye veriminin altındadır. Elma verimi Konya veriminin üstünde iken, Türkiye elma veriminden düşüktür. İlçe toplam meyve alanının %10,10 unu ise bağ alanları oluşturmaktadır. Bölgede don riski yaşanması meyve üretimini özellikle kiraz üretimini olumsuz etkilemektedir. Erken uyarı sistemi meyvecilikte don riskini azaltmaktadır. Yüksek rakımdan dolayı Akşehir de Haziran da, Ağustos ta Hadim de hasat edilen kiraz burada Temmuz da hasat edilmekte ve pazar olanağı bulmaktadır. Diğer yandan bölge bağcılık açısından uygundur ve yeter yağış almaktadır. Ağustos-Eylül hasatlı üzüme uygun olan bölgede yüksek sistem bağcılık yapılması uygun görünmektedir. Burada elde edilecek üzümü, yaş üzüm, pekmez, kuru üzüm ve sirke olarak değerlendirmek mümkün görünmektedir Hayvansal Üretim Konya ili Derbent ilçesi TR52 bölgesi içerisinde Göller Havzası nda yer alan bir diğer yerleşim yeridir. İlçe 511 ha çayır-mera alanı ve ha orman alanına sahiptir. İlçenin çayır-mera alanı Konya ilinin %0,07 si, TR52 bölgesinin %0,05 i ve Göller Havzası nın ise %0,41 ini oluşturmaktadır. İlçenin ormanlık alanı ise Konya ilinin %2,15 ine, TR52 bölgesinin %1,66 sına ve Göller Havzası nın ise %2,38 ine denk gelmektedir. Derbent Çayır-Mera ve Orman Durum Tablosu Derbent Konya Türkiye Derbent/ Konya TR Göller Havzası Türkiye (Ha) (%) (Ha) (%) (Ha) (%) (%) (%) (İle düşen) (%) Arazi (%) Çayır-Mera 511 4, ,7 58, ,3 40,59 0,07 0,05 0,41 0,003 Orman , ,0 41, ,0 59,41 2,15 1,66 2,38 0,05 İlçede toplam 945 da yem bitkileri ekilişi bulunurken bu alanın %52,91 inde silajlık mısır,%21,16 sında fiğ, %18,52 sinde yonca ekilmektedir. Derbent Yem Bitkileri Durum Tablosu Yem Bitkisi Arazisi Ekim Türü DERBENT KONYA TÜRKİYE Ekim Alanı Ekim Alanı Ekim Alanı Da % Da % Da % Yonca , , ,13 Silajlık Mısır , , ,57 Fiğ , , ,26 Diğer 70 7, , ,04 Yem Bitkisi Alanı İlçenin yem bitkileri ekim alanının Konya il genelinde, TR52 bölgesi ve Göller Havzası içerisindeki oransal payları incelendiğinde ise; toplam yem bitkileri ekim alanının il genelindeki payı %0,26 iken bu oran TR52 bölgesinde %0,20 ve Göller Havzası içerisinde ise %1,40 olarak bulunmuştur. Derbent Yem Bitkileri Genel Durum Karşılaştırması Yem Bitkisi Arazisi Ekim Derbent/ Türü Konya (%) TR52 (%) 30. Göller Havzası (İle düşen) (%) Türkiye Arazi (%) Yonca 0,09 0,08 1,08 0,00 Silajlık Mısır 0,58 0,52 1,77 0,02 Fiğ 0,30 0,15 1,59 0,00 Diğer 0,27 0,15 0,68 0,00 Yem Bitkisi Alanı 0,26 0,20 1,40 0,01 Derbent İlçe Raporu, 2011 Sayfa 7

9 Derbent ilçesinin hayvan varlığı incelendiğinde; büyük baş hayvan potansiyelinin baş olduğu ve bunun hepsinin sığır varlığından oluştuğu görülebilir. İlçede son yıllarda kültür ırkı sığır sayısında azımsanmayacak bir artış görülmektedir. Sığır varlığı içinde en fazla payı kültür ırkı sığır varlığı alırken bunu kültür melezi ve yerli ırk izlemektedir. büyükbaş hayvan varlığında 2008 yılına göre rakamsal olarak 2010 yılında çok fazla değişmediği belirlenmiştir. Derbent Büyükbaş Hayvan Sayıları Durum Tablosu Derbent Hayvan Sayısı Konya Hayvan Sayısı Türkiye Hayvan Sayısı Hayvan Cinsi Sığır (Saf Kültür) Sığır (Kültür Melezi) Sığır (Yerli) Manda TOPLAM İlçenin büyükbaş hayvan varlığının il, bölge ve havza genelindeki oransal dağılımı incelendiğinde ise; büyükbaş hayvan varlığının toplam Konya ili büyükbaş hayvan varlığı içerisindeki payı %0,63 gibi düşük bir oran iken, TR52 bölgesi için %0,58 ve Göller Havzası için ise %2,26 olarak hesaplanmıştır. Derbent Büyükbaş Hayvancılık Genel Durum Karşılaştırması Derbent Büyükbaş Hayvan Sayısı / Hayvan Cinsi Konya (%) TR52 (%) 30. Göller Havzası (İle düşen) (%) Türkiye (%) Sığır (Saf Kültür) 0,27 0,27 0,50 0,25 0,25 0,46 1,11 1,08 2,23 0,02 0,02 - Sığır (Kültür Melezi) 0,46 0,47 0,57 0,41 0,42 0,51 1,42 1,30 1,56 0,02 0,02 - Sığır (Yerli) 1,44 1,74 1,83 1,40 1,69 1,77 3,32 5,05 5,58 0,02 0,02 - Manda 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 - TOPLAM 0,47 0,48 0,63 0,43 0,44 0,58 1,59 1,60 2,26 0,02 0,02 - İlçenin küçükbaş hayvan varlığı incelendiğinde; küçükbaş hayvan potansiyelinin baş koyun ve baş keçiden oluştuğu görülebilir. Mevcut koyun varlığının %100 ü yerli koyun ırklarından oluşurken, keçi varlığı ise sadece kıl keçisinden oluşmaktadır. İlçede Kıl Keçisi yetiştiriciliği son yıllarda bir artış içerisindedir. İlçede toplam keçi varlığında 2008 yılına göre 2010 yılında artış meydana gelirken koyun varlığında da aynı şekilde artış göze çarpmaktadır. Derbent Küçükbaş Hayvan Sayıları Durum Tablosu Hayvan Cinsi Derbent Hayvan Sayısı Konya Hayvan Sayısı Türkiye Hayvan Sayısı Koyun (Yerli) Koyun (Merinos) Koyun Kıl Keçisi Tiftik Keçisi Keçi İlçe küçükbaş hayvan varlığının il, bölge ve havza içindeki payları incelendiğinde; toplam koyun varlığının Konya ilinin %0,19 una, TR52 bölgesinin %0,16 sına ve Göller Havzasının ise %1,05 ine karşılık geldiği görülebilir. İlçe keçi varlığı bakımından ise Konya ilinin %1,73 ünü, TR52 bölgesinin %1,26 sını ve Göller Havzasının ise %2,55 ini barındırmaktadır. Derbent İlçe Raporu, 2011 Sayfa 8

10 Derbent Küçükbaş Hayvancılık Genel Durum Karşılaştırması Derbent Küçükbaş Hayvan Sayısı / Hayvan Cinsi Konya (%) TR52 (%) 30. Göller Havzası (İle düşen) (%) Türkiye (%) Koyun (Yerli) 0,18 0,19 0,20 0,15 0,16 0,17 0,94 1,05 1,05 0,01 0,01 - Koyun (Merinos) 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 - Koyun 0,17 0,18 0,19 0,13 0,15 0,16 0,94 1,05 1,05 0,01 0,01 - Kıl Keçisi 0,47 2,65 1,79 0,35 1,85 1,32 0,74 3,83 2,56 0,01 0,04 - Tiftik Keçisi 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 - Keçi 0,46 2,55 1,73 0,33 1,75 1,26 0,73 3,82 2,55 0,01 0,04 - İlçe kanatlı hayvan potansiyeli bakımından il, bölge ve havza içinde önemli bir konuma sahip değildir. İlçenin toplam tavuk varlığı adet olup tamamı yumurtacı ırk tavuklardır. İlçe genelinde yumurtacı tavuk sayısında 2008 yılına göre 2010 yılında düşüş göze çarpmaktadır. İlçede broiler ırkı et tavuğu üretimi yapılmamakla birlikte 2010 yılı toplam 150 bin adet yumurta üretimi kaydedilmiştir. Derbent Kanatlı Hayvan Sayıları Durum Tablosu Derbent Hayvan Hayvan Cinsi Sayısı Konya Hayvan Sayısı Türkiye Hayvan Sayısı Tavuk (Broiler) Tavuk (Yumurtacı) Tavuk Yumurta Sayısı (1.000 Adet) Yumurta İlçenin kanatlı hayvan potansiyelinin il, bölge ve havza bazında oransal dağılımı incelendiğinde ise; yumurtacı tavuk sayısı Konya ilinin %0,02 sini, TR52 bölgesinin %0,02 sini ve Göller Havzasının ise %0,04 ü kadardır. Yumurta sayısı bakımından oransal dağılım incelendiğinde ise; ilçedeki yıllık üretilen yumurta sayısı Konya ilinin, TR52 bölgesinin ve Göller Havzasının %0,01 gibi az bir oranını karşılamış olduğu görülebilir. Derbent Kanatlı Hayvancılık Genel Durum Karşılaştırması Derbent Kanatlı Hayvan Sayısı / Hayvan Cinsi Konya (%) TR52 (%) 30. Göller Havzası (İle düşen) (%) Türkiye (%) Tavuk (Broiler) 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 - Tavuk (Yumurtacı) 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,04 0,04 0,04 0,00 0,00 - Tavuk 0,01 0,02 0,02 0,01 0,01 0,01 0,04 0,04 0,04 0,00 0,00 Yumurta Sayısı(1.000 Adet) 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,02 0,02 0,01 0,00 0,00 - Yumurta 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,02 0,02 0,01 0,00 0,00 - İlçe hayvansal üretimde arıcılık faaliyeti konusunda 2009 yılında toplam 7 köy arıcılık faaliyeti ile uğraşmakta iken bu sayı 2010 yılında 8 e çıkmıştır. İlçede arıcılık yeni usul kovanlarla yapılmakta olup, toplam 900 adet yeni usul kovan bulunmaktadır. İlçenin yıllık bal üretimi yaklaşık kg dır. Derbent Arıcılık Durum Tablosu Hayvan Cinsi Derbent Hayvan Sayısı Konya Hayvan Sayısı Türkiye Hayvan Sayısı Eski Usul Kovan Yeni Usul Kovan Bal Üretimi (Kg) Derbent İlçe Raporu, 2011 Sayfa 9

11 Derbent Hayvan Sayısı Konya Hayvan Sayısı Türkiye Hayvan Sayısı Hayvan Cinsi Arıcılık Yapan Köy Sayısı , İlçenin arıcılık faaliyetinin il, bölge ve havza bazında oransal dağılımı incelendiğinde ise; ilçedeki mevcut yeni usul kovan varlığının Konya ili içerisindeki oranı %2,37 iken bu oran TR52 bölgesi için %2,37 ve Göller Havzası için ise %3,90 dır. Bal üretiminin il bazındaki oranı ise %1,16 olup, bu oran TR52 bölgesi bazında %1,16, Göller Havzası bazında ise %1,97 ye denk gelmektedir. İlçede arıcılık faaliyetinde 2008 yılına göre büyük bir değişiklik olmamıştır. Derbent Arıcılık Genel Durum Karşılaştırması Derbent Kovan Sayısı / Hayvan Cinsi Konya (%) TR52 (%) 30. Göller Havzası (İle düşen) (%) Türkiye (%) Eski Usul Kovan 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 - Yeni Usul Kovan 1,43 0,99 1,15 0,88 0,66 0,80 1,56 1,34 1,53 0,02 0,02 - Bal Üretimi (kg) 1,26 0,95 1,16 0,65 0,53 1,16 1,14 1,09 1,97 0,01 0,01 - Arıcılık Yapan Köy Sayısı 2,34 1,97 2,37 1,72 1,50 2,37 3,24 2,78 3,90 0,04 0,03 - Derbent Hayvancılık - Et ve Süt Üretim Miktarları Durum Tablosu Derbent Et/Süt Üretim Konya Et/Süt Üretim Hayvan Cinsi (Ton) Türkiye Et/Süt Üretim * Et (Büyükbaş)/Ton 0,0 0,0 25, , , , Et (Küçükbaş)/Ton 0,0 0,0 2, , , , Et (Kanatlı)/Ton 0,0 0,0 0,0 314,6 405,8 762, Et (Ton) 0,0 0,0 27, , , , Süt (Büyükbaş)/Ton 696,6 707, , , , , Süt (Koyun)/Ton 58,3 59,8 38, , , , Süt (Keçi)/Ton 16,2 140,2 55, , , , Süt (Ton) 771,1 907, , , , , , 2010 yılı Tahmini olarak hesaplanmıştır. İlçede üretilen et ve sütün il, bölge ve havza bazındaki oransal dağılımları incelendiğinde ise; ilçe et üretimini Konya ilinin sadece %0,11 ini karşılarken, bu oran TR52 bölgesi için %0,10, Göller Havzası için ise %1,59 dur. İlçe süt üretimi incelendiğinde ise süt üretimi Konya ilinin %0,45 ine, TR52 bölgesinin %0,40 ına, Göller Havzasının ise %1,94 üne karşılık geldiği görülebilir. Derbent Et/Süt Üretim / Hayvan Cinsi Konya (%) TR52 (%) 30. Göller Havzası (İle düşen) (%) Türkiye (%) * Et (Büyükbaş) 0,00 0,00 0,11 0,00 0,00 0,11 0,00 0,00 1,56 0,00 0,00 - Et (Küçükbaş) 0,00 0,00 0,11 0,00 0,00 0,09 0,00 0,00 1,92 0,00 0,00 - Et (Kanatlı) 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 - Et 0,00 0,00 0,11 0,00 0,00 0,10 0,00 0,00 1,59 0,00 0,00 - Süt (Büyükbaş) 0,15 0,14 0,46 0,13 0,13 0,44 0,63 0,56 1,99 0,01 0,01 - Süt (Koyun) 0,13 0,13 0,10 0,11 0,11 0,04 0,72 0,80 0,58 0,01 0,01 - Süt (Keçi) 0,63 5,52 1,50 0,42 3,01 0,97 1,03 6,71 2,01 0,01 0,07 - Süt 0,15 0,16 0,45 0,13 0,15 0,40 0,64 0,67 1,94 0,01 0,01 -, 2010 yılı Tahmini olarak hesaplanmıştır. Derbent İlçe Raporu, 2011 Sayfa 10

12 3.2. SANAYİ MADENCİLİK Derbent ilçesinde ekonomik değeri olan bilinen bir maden rezervi olmadığı gibi herhangi bir maden işletmesi de bulunmamaktadır İMALAT SANAYİ Tarıma Dayalı İmalat Sanayi Derbent te girdisini direk olarak ilçeden alan çalışır bir tesis bulunmamaktadır Tarıma Bağlı İmalat Sanayi Derbent ilçesinde tarıma girdi sağlayan tarıma bağlı sanayii kollarından herhangi birine yönelik üretim faaliyeti bulunmamaktadır Diğer İmalat Sanayi Derbent ilçesinde tarıma dayalı sanayi ve tarıma bağlı sanayi olmadığı gibi diğer sanayi kollarına ilişkin olarak ta herhangi bir imalat bulunmamaktadır. Derbent İlçe Raporu, 2011 Sayfa 11

13 3.3.HİZMETLER EĞİTİM Derbent İlçesi 81,88 lik bir okuma yazma oranına sahiptir. Nüfusun büyük çoğunluğu ilkokul ve ilköğretim mezunudur. Derbent ilçesinde okuma yazma bilen fakat hiçbir okula gitmeyen kesimin nüfusa oranı % 20,81 dir. İlçede okuma yazma bilmeyenlerin oranı %18,12 ile gerek ülke gerekse bölge ortalamasının üstündedir. İlçe Okur Yazar Durumu Derbent Konya TR52 Türkiye Kişi Sayıları Kişi % Kişi % Kişi % Kişi % Okuma Yazma Bilmeyen , , , ,04 Okuma Yazma Bilen Fakat , , , ,23 Bir Okul Bitirmeyen İlkokul Mezunu , , , ,80 İlköğretim Mezunu , , , ,08 Ortaokul veya Dengi Okul 144 3, , , ,94 Mezunu Lise veya Dengi Okul 310 6, , , ,95 Mezunu Yüksek Okul veya Fakülte 82 1, , , ,21 Mezunu Yüksek Lisans Mezunu 2 0, , , ,58 Doktora Mezunu 1 0, , , ,18 *TÜİK 2010 Yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları Derbent ilçesinde nüfusun %6,51 inin ortaöğretim, %1,78 inin yükseköğretim mezunu olduğu görülmektedir. Derbent ilçesinde eğitime yeteri kadar önem verilmemektedir. İlçede yaşayan gençlerin hayata erken yaşta atılma eğilimi, eğitimin önündeki en önemli engellerden biridir. Derbent İlçesi Eğitim Genel Durumu Kurumlar Kurum Sayısı Öğrenci Derslik Öğretmen Öğretmen Başına Sayısı Sayısı Sayısı Düşen Öğrenci Sayısı İlköğretim ,4 Ortaöğretim ,8 * Konya MEM 2010 Yılı Eğitim Verileri Derbent ilçesinde; 7 ilköğretim okulu ve 1 ortaöğretim okulu ile eğitim-öğretim faaliyetlerine devam edilmektedir. İlköğretimde 42, ortaöğretimde ise 5 öğretmen bulunmaktadır. Derbent ilçesinde öğretmen başına düşen öğrenci sayısı, ilköğretimde 23,4 ve orta öğretimde 20,8 dir. Eğitim kalitesini belirleyen eğitimci mobilizasyonu, ilçenin sosyal ve ekonomik imkânlarının yetersiz olması nedeni ile yüksek bir seyir izlemektedir. Bu durum da eğitim kalitesine negatif etki yapmaktır. Bu nedenle Derbent ilçesinde eğitim kalitesini artırmak için fiziki şartların iyileştirilmesi ve öğretmen başına düşen öğrenci sayısının optimal seviyede olması kadar eğitimci mobilizasyonunun da azaltılması gerekmektedir. Derbent ilçesi Öğrenci Sayısı Karşılaştırma Tablosu İlköğretim Ortaöğretim Kurumlar Öğrenci Sayısı Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı İlçe , ,8 Konya , ,8 TR , ,0 Türkiye , ,3 * Konya MEM 2010 Yılı Eğitim Verileri Derbent İlçe Raporu, 2011 Sayfa 12

14 Derbent ilçesinde mesleki orta öğretim ve yaygın eğitim faaliyetleri, 1 adet Erkek Teknik ve Meslek Lisesi ve 1 adet Çıraklık ve Yaygın Eğitim Merkezi bünyesinde yürütülmektedir. Derbent ilçesinde öne çıkan ekonomik sektörlerden tarım ve hayvancılık alanında yetişmiş insan kaynağı oluşturmaya yönelik yaygın eğitim programlarının oluşturulması yerinde bir uygulama olacaktır. Milli Eğitime Bağlı Bulunan Kurumlar ve Sayıları Kurum Sayısı Çıraklık ve Yaygın Eğitim Merkezi 1 Erkek Teknik ve Meslek Lisesi 1 * Konya MEM 2010 Yılı Eğitim Verileri İlçede bulunan Erkek Teknik ve Meslek Lisesi bünyesinde elektrik-elektronik teknolojisi alanında mesleki eğitim verilmektedir TURİZM Derbent Konya il merkezine yakın bir noktada eko turizm potansiyeli taşıyan bir konumdadır. Yaylaları ve uzun süre kar kalan Aladağı ile gelecek vaat etmektedir. Konya, Beyşehir ve Ilgın turizmi ile entegre edilmesi yanında Doğanhisar ve Hüyük ile beraber eko turizm bölgesi olarak değerlendirilme potansiyeli taşımaktadır. Derbent Turizm Envanteri Tablosu Varlık Adı Varlık Türü Varlık Yeri Sit Alanları Höyüktepesi Höyüğü (I. ve III. Derece Arkeolojik Sit Alanı) Arkeolojik Sit Derbent Obruk Ve Güvercinlik Mağaraları (I. Derece Doğal Sit Alanı) Doğal Sit Derbent Tarihi Yapılar Çiftliközü Beldesi Camii Cami Derbent Tabiat Alanları Uzundere Yaylası Yayla Derbent Bellikli Yaylası Yayla Derbent Pınarcık Yaylası Yayla Derbent Esentepe Yaylası Yayla Derbent Körveli Yaylası Yayla Derbent Hasaniçi Yaylası Yayla Derbent Aylıdere Yaylası Yayla Derbent Yeniköy Yaylası Yayla Derbent Kızılören Kent Ormanı Orman Derbent Tarihi Şahsiyetler Yöresel Değerler * Türkiye Bilimler Akademisi Veri Tabanı, Vakıflar Genel Müdürlüğü Veri Tabanı, Türk Tarih Kurumu Veri Tabanı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Veri Tabanı, Derbent İlçe Raporu, 2011 Sayfa 13

15 3.3.3.TİCARET Derbent ilçesinde; Konya Ticaret Odası na kayıtlı olarak faaliyet gösteren 19 üye bulunmaktadır. Bu üyelerin Nace Kodlarına göre dağılımına bakıldığı zaman Bitkisel ve Hayvansal Üretim İle Avcılık ve İlgili Hizmet Faaliyetleri (7), Toptan Ticaret (4) faaliyetlerinde yoğunlaşma görülmektedir. Derbent Ticaret Durum Tablosu NACE KODU NACE FAALİYETİ DERBENT A TARIM, ORMANCILIK VE BALIKÇILIK 7 01 Bitkisel ve hayvansal üretim ile avcılık ve ilgili hizmet faaliyetleri 7 C İMALAT 1 10 Gıda ürünlerinin imalatı 1 F İNŞAAT 1 41 Bina inşaatı 1 G TOPTAN VE PERAKENDE TİCARET; MOTORLU KARA TAŞITLARININ VE MOTOSİKLETLERİN ONARIMI 6 46 Toptan ticaret (Motorlu kara taşıtları ve motosikletler hariç) 4 47 Perakende ticaret (Motorlu kara taşıtları ve motosikletler hariç) 2 H ULAŞTIRMA VE DEPOLAMA 2 49 Kara taşımacılığı ve boru hattı taşımacılığı 2 K FİNANS VE SİGORTA FAALİYETLERİ 2 64 Finansal hizmet faaliyetleri (Sigorta ve emeklilik fonları hariç) 1 66 Finansal hizmetler ile sigorta faaliyetleri için yardımcı faaliyetler 1 TOPLAM 19 Kaynak: Konya Ticaret odası 2011 Ayrıca, Derbent ilçesinde 1 adet esnaf ve sanatkârlar odası bulunmakta, bu odaya kayıtlı toplam 130 adet esnaf ilçede faaliyet göstermektedir. ODA İSMİ KAYITLI AKTİF ÜYE SAYISI Derbent Esnaf ve Sanatkârlar Odası 130 TOPLAM 130 Kaynak: Konya Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği DİĞER İlçenin ulaştırma altyapısı tamamen karayoluna dayanmaktadır. İlçe 20 km lik asfalt yol ile Isparta ve Konya ya bağlanan karayoluna kavuşmaktadır. İlçenin Konya şehir merkezine uzaklığı 76 km olup, en yakın havalimanına uzaklığı ise 91,8 km dir. İlçeye bağlı (1) adet belde ve (6) adet köy bulunmaktadır. İlçenin bütün köy ve beldelerinde içme suyu şebekesi bulunmaktadır. Kanalizasyon çalışmaları büyük ölçüde tamamlanmış olup, sadece iki köyde kanalizasyon bulunmamaktadır. İlçe Merkezinde bir adet Toplum Sağlığı Merkezi bulunmakta olup; (2) doktor, (2) Aile Hekimi, (10) yardımcı sağlık personeli, (2) şoför, (1) işçi ve (2) hizmetli görev yapmaktadır. Ayrıca Çiftliközü kasabasında bir adet Sağlık Ocağı ve Mülayim Köyünde bir adet Sağlık Evi bulunmaktadır. Derbent İlçe Raporu, 2011 Sayfa 14

16 GÜÇLÜ YANLAR ZAYIF YANLAR FIRSATLAR TEHDİTLER 1.DOĞAL YAPI Doğal güzelliklerin, tesisleşme ve Yaylaları, ormanları ve Aladağı ile doğal Aladağın 6 ay kar saklayabilmesi ve pazarlama eksikliği nedeni ile yeterince güzelliklere sahip olması Konya ya yakınlık değerlendirilememesi Temiz bir havasının ve soğuk su kaynaklarının olması Havasının astım hastalığına iyi gelmesi 2.DEMOGRAFİK YAPI Konferans salonunun olması 3.EKONOMİK YAPI 3.1.TARIM Dışarıya göç sorunu Yöre halkının boş zamanlarını değerlendirebileceği sosyal tesislerin olmaması Yöre insanın birlik içinde olmayışı ve güven eksikliği Genç neslin azalması, istihdam edilmemesi Tarıma elverişli ve bakir topraklara sahip olunması. Arazilerin parçalı ve küçük olması Sulama imkanlarının çokluğu ve organik tarım imkanları Tarımda ürün çeşitliliğinin olması. Çilek, fasulye ve kira üretiminin olması Hayvancılık potansiyelinin ve kültürünün olması Meraların küçükbaş hayvancılığa elverişli olması Ürünlerin değer fiyattan satılamayışı Ürünlerin Konya pazarında satılabilmesi ve ihracat potansiyeli Çiftçilerin ürettiği ürünleri muhafaza Mülayim köyündeki mağaranın soğuk edebileceği bir soğuk hava deposunun hava deposu olarak kullanılabilme olmaması özelliğinin olması Hayvansal ürünlerden elde edilen katma değerinin düşük olması Mandıranın çalıştırılması İlçe çevresinde orman alanlarının çoğalması sebebi ile küçükbaş hayvancılığın azalması Arıcılık potansiyelinin olması Derbent İlçe Raporu, 2011 Sayfa 15

17 GÜÇLÜ YANLAR ZAYIF YANLAR FIRSATLAR TEHDİTLER 3.2.SANAYİ Tarımsal üretimlerin sanayi tesislerinin Tarımsal ürünlerin üretilmesi kurulmasına imkan sağlayacak seviyede olmaması Bölgenin yatırım cazibesinin olmaması ve sanayinin gelişememesi Tıbbi aromatik bitkilerin ekimi 3.3.HİZMETLER Konya ya yakın olması Anayol üzerinde olmaması Kış ve yaz aylarında turizm için iklim Dağ, yayla ve kış turizmi potansyeli Konaklama tesislerinin eksikliği şartlarının uygun olması Av ve yaban hayatına yönelik alanların bulunması Av turizmi potansiyeli İlçede hastanenin olmaması Ortaöğretimde yeterli kurumun bulunmaması ve üniversite kazanan genç sayısının az olması Kurumlar arası işbirliğinin az olması El dokuma halıcılığında azalma olması Derbent İlçe Raporu, 2011 Sayfa 16

18 TR52 Bölgesi 2023 Vizyon Stratejileri Derbent İlçe Faaliyetleri Sonuç Notları 1. İlçenin gelir kaynağı tarımdır. Bu nedenle ilçede tarım alanlarının en üst düzeyde kullanılmasına yönelik, arazi toplulaştırması, toprak analizi, sulanabilir alanların arttırılması, nisbi karlılığı yüksek ürünlerin yetiştirilmesinin sağlanması, iyi tarım uygulamaları ile basınçlı sulama sistemlerinin yaygınlaştırılması ve tarımda örgütlü hareket edilmesi yönelik faaliyetler desteklenmelidir. 2. Tahıl ekimi yanında nisbi karlılıkları yüksek nohut ve mercimek ekimi desteklenmelidir. Ayrıca fasulye üretiminin ekonomik hale getirilmesine yönelik projeler geliştirilmelidir. 3. Meyve üretiminin geliştirilmesi yanında bağcılık faaliyetlerinin de yaygınlaştırılması uygun olacaktır. 4. İlçe tarihi ve doğal güzelliklere sahiptir. İlçe doğal güzellikleri itibari ile bir eko turizm bölgesi potansiyeli taşımaktadır. Konya, Beyşehir ve Ilgın turizmi ile entegre edilmesi yanında Doğanhisar ve Hüyük ile beraber eko turizm bölgesi olarak değerlendirilmesine yönelik projeler geliştirilmelidir. Derbent İlçe Raporu, 2011 Sayfa 17