10. SINIF FELSEFE ÖZET

Transkript

1 10. SINIF FELSEFE ÖZET Sevgili Öğrenciler, Bu özet kitap, okul müfredatına uygun olarak hazırlanmıştır. Kitaptaki konular, ders kitabınızla uyumlu olarak sıralanmış ve açıklanmıştır. Özet kitabımızın hazırlanış amacı, sizleri yoğun ve boğucu ayrıntılarla dolu yardımcı kaynaklardan kurtarmaktır. İhtiyacınız olan her bilgiyi öz ve anlaşılır olarak kitabımızda bulacaksınız. Uzun konu anlatımları yok, gereksiz bilgi yığınları yok, yorucu ayrıntılar yok. Doyurucu, eksiksiz ama yormayan bir kitap bu. Tam ihtiyaç duyduğunuz bir kaynak. Konu anlatımlarında çok önemli noktaları larla belirttik. Bazı konuları daha anlaşılır görsellere çevirdik. Ünite sonlarında tarama testlerine yer verdik. Kendinizi sınamanız için altı yazılı sınav ve iki deneme sınavı koyduk. Kitaptaki tüm yazılı ve test-deneme sorularının ayrıntılı çözümleri da yer almaktadır. Yazar Mustafa Hakan Arif Akıner Yayın Yönetmeni Vedat Aydoğan Yayın Koordinatörü Yusuf Doğan Dağıtım Sorumlusu Metin Keskin Kapak ve Düzenleme Deltakitap Y.S. No ISBN Baskı - Cilt Altan Özyurt Matbaacılık Hatay Sokak 17/B Kızılay / ANKARA T F info@deltakitap.com Derslerinizde ve tüm sınavlarınızda yararlı olacağını umar, başarılar dileriz. Delta Kültür Yayınevi Bu kitabın bütün basım, yayın hakları Delta Kültür Basım Yayın Dağıtım Kırtasiye Ltd. Şti'ne aittir. Yayınevinin yazılı izni olmadan tamamı veya bir kısmı mekanik, elektronik, fotokopi ve benzeri yöntemlerle kopya edilemez, çoğaltılamaz, basılamaz, yayımlanamaz ve dağıtılamaz.

2

3 1. DÖNEM 1. YAZILI SINAVI (SAYFA 13) 1. Bütün insanlar düşünür, Ahmet insandır. O halde Ahmet de düşünür." akıl yürütmesi bir tümevarım örneğidir. (Y) Her cümle bir önermedir. (Y) "Leylek kanatlı olduğundan uçabilen bir kuş olduğuna göre karga da kanatlı olduğundan uçabilir" çıkarımı bir analojidir. (D) Zihnin dışında nesnel olarak var olanlara "doğruluk" denir. (Y) Düşünme, her aklı başında insanın zihnindeki kavram, imge ve canladırmalarla, gerçekleştirdiği bir beceriyken düşünce, kavramları akıl yürütme yollarıyla dile getirebilme işidir. (D) "Işık, kuanta adı verilen parçacıklar halinde yol alır." ifadesi görüş veya paradigma sözcükleri ile isimlendirilebilir. (Y) En az bir doğru değeri olan önermeler tutarsızdır. (Y) Çok anlamlılık ve belirsizlik bilgi aktarmayı aksatan etkenlerin başında gelir. (D) Olgusal tartışmalar, sözcüklerin çok anlamlı olmalarından kaynaklanan tartışmalardır. (Y) Dilin bildirme, belirtme, yaptırma ve törensel görevleri vardır. (Y) (10 puan) 2. Tutarlı Dogmatik Olgusal tartışma Sentez Çelişiklik Tümevarım Tümdengelim Geçerlilik Sorgulayıcı Tutarsız Analiz Bilginin ifade ettiği nesnesiyle örtüşmesine doğruluk denir. 2. "Günaydın!" dilin törensel işlevine örnektir. Sözel Tartışma (12 puan) 3. "Dünya, üzerinde canlıların yaşadığı tek gezegendir" ifadesi dilin bildirme görevine örnektir. 4. "Yukarıda kısa bir metin var." dilin belirtme işlevine örnektir. 5. En az iki terimden oluşan ve yargı bildiren cümlelere önerme denir. 6. Akıl yürütmelerde, sonuç önermesinin öncül önermelerden zorunlu olarak çıkmasına geçerlilik denir. 7. Bir kavramın dil ile ifade edilmesine terim denir. 8. En az iki öncül önermeden, sonuç çıkarma işlemine akıl yürütme denir. 9. Doğru düşünmenin kurallarını belirleyen bilime mantık denir. 10. Bir şeyi desteklemek ya da çürütmek için kullanılan gerekçelere argüman denir. (10 puan) 10. Sınıf Felsefe Özet

4 4. Ayşe çalışkan olduğu için düzenlidir. Sema da çalışkandır. O halde Sema da düzenlidir. (Analoji) "İngilizler, soğukkanlıdır. Almanlar disiplinlidir. İtalyanlar sıcakkanlıdır. Türkler misavirperverdir." genellemeleri (Tümevarım) "Aysel gelir gelmez göz boyadı. (Çok anlamlılık) "Bütün insanlar ölümlüdür. Sokrates, bir insandır. O halde Sokrates da ölümlüdür. (Tümdengelim) İki ya da daha çok kişinin belli bir konuda farklı görüşler ileri sürerek birbirlerini eleştirmeleridir. (Tartışma) Gözlemlerimizi, gözlem dışı kalan nesne veya süreçler tasavvur ederek açıklamayı sağlayan bir çıkarım biçimidir. (Retrodüksiyon) Kendi kendine kanıt olan, açık ve seçik önermelerdir. (Aksiyom) Bir olguyu açıklamaya, kestirmeye ve kontrol etmeye yarayan ilişkili ilkeler bütünüdür. (Kuram) İnsanlar arasında iletişimi sağlayan sesli ya da yazılı simgeler sistemidir. (Dil) Ortaya atılan tez, sav. (İddia) Bir sözcüğe veya bir cümleye anlam verilememesi durumudur. (Belirsizlik) (22 puan) 5. a) Bilgi, bilen ile bilinen arasında kurulan ilişkinin ürünüdür. Bilinç, insanın çevresini ve kendisini anlamasını sağlayan zihinsel süreçlerin toplamı olup, farkındalığı ifade eder. Özbilinç, insanın dışarıdan kendisini nasıl gördüğü ile ilgili bakış açısıdır. (12 puan) b) Felsefenin sınırının bulunmaması ve bu alanda filozofların öznel görüşler ortaya koymaları, filozofların felsefe tanımlarının farklı olmasını ya da felsefenin doyurucu tanımının yapılamamasını beraberinde getirmektedir. (12 puan) c) Sorgulama, merak etme, şüphe duyma, eleştirel olma, refleksif olma, kümülatif(birikimli) olma, tutarlı olma, evrensel olma. (12 puan) ç) Ortaya atılan bir iddianın dayanaklarını veya gerekçelerini ortaya koyma. (10 puan) Delta Kültür Yayınevi

5 1. DÖNEM 2. YAZILI SINAVI (SAYFA 22) 1. Philia, Yunanca da sevgi anlamına gelmektedir. (D) Sophia sözcüğü bilgi veya bilgelik anlamına gelmektedir. (D) Philosophia, bilgiyi veya bilgeliği sevmek, onun peşinden koşmak demektir. (D) Philosophos, kesin bilgilere, mutlak hakikatlere ermiş kişidir. (Y) Philosophos, ön yargılı hareket eden kişidir. (Y) Felsefe ile toplumdaki yaygın düşünce ve eğilimler arasında karşılıklı bir etkileşim söz konusudur. (D) Her felsefe sistemi, onu ortaya koyan filozofun bakış açısını yansıtır; bu yüzden nesneldir. (Y) Felsefe, nesnel bilgiler üretmek amacındadır çünkü filozofların olay ve süreçlere bakışı yansızdır. (Y) Felsefe, soru sorma, sorgulama etkinliğidir. (D) Filozofların belli bir konuda ortaya attığı görüşler kendi içerisinde tutarlıdır. (D) (10 puan) 2. Öznel Düzensiz Eleştirel Tutarsız Göreceli Mutlak Tutarlı Dogmatik Sistemli Nesnel Olan Evrensel Ulusal Olması gereken (6 puan) Bir iddianın dayanağını ortaya koymaya temellendirme denir. 2. Filozofların aynı konuda farklı düşünceler ortaya koyması, felsefenin öznel bir uğraş olmasından ileri gelir. 3. Merak düşünceyi tetikleyen en önemli unsurdur. 4. Çocuklar ve filozoflar en meraklı insanlardır. 5. Eleştiri ve ortaya konan fikirlerin açık seçik anlaşılması için felsefede dil önemlidir. (10 puan) 10. Sınıf Felsefe Özet

6 4. Evrende amaçlılık yoktur. (Mekanizm) Varlık yoktur. (Nihilizm) Evrende amaçlılık vardır. (Teleolojizm) Varlık vardır. (Realizm) Varlık ideadır. (İdealizm) Varlık maddedir. (Materyalizm) Varlık hem düşünce hem de maddedir. (Düalizm) Varlık oluştur. (Oluşçuluk) Varlık fenomendir. (Fenomenoloji) Varlık, birdir. (Monizm) Varlık, çoktur. (Plüralizm) 5. Kutuda 20 tane bilye vardır. önermesinin doğruluğunun kutudan 20 tane bilye çıkmasına bağlanması Uygunluk veya bağdaşımcılık (22 puan) Bir önermenin doğruluğunun sistemde daha önce kabul edilmiş doğru önermelerle çelişmemesi durumu Yararlılık Herkesin veya çoğunluğun kabul ettiği bilgilerin doğru kabul edilmesi Tümel uzlaşım Ne zaman hangi dişimizin ağrıdığını öğrenmemiz Tutarlılık 6. Ormanda bir ağacın üzerinde sincabın olduğu bilgisinin bir sorununuzu çözmesi hâlinde doğru karşılanması Apaçıklık (10 puan) a) Öğrenci cevapları geçerlidir. (12 puan) b) Öğrenci cevapları geçerlidir. (10 puan) c) Öğrenci cevapları geçerlidir. (10 puan) ç) Bilimlerdeki gibi, iddiaları deney ya da gözlem ile doğrulama şansı bulunmadığından felsefede sadece temellendirilme yapılabilir. (10 puan) Delta Kültür Yayınevi

7 1. DÖNEM 3. YAZILI SINAVI (SAYFA 39) A. 1. Bilim, varlığın var olduğunu sorgulamaksızın kabul eder. 2. Nihilizm varlığın olmadığını savunan görüştür. 3. İnsan zihninden bağımsız bir gerçekliğin var olduğunu savunan görüşe realizm denir. 4. Düalizm, varlığı hem düşünce hem de madde olarak açıklar. 5. La Mettrie ye göre evrende sadece mekanizm vardır. Madde, mekanik yasalara göre diğer varlıkları meydana getirir. 6. İnsanın ahlaki eylemleri sonucunda kendini iyi hissetmesi mutluluk olarak tanımlanabilir. 7. Ahlaki eylemlerimizin iyiye yönelmesine erdem denir. 8. Vicdan nasıl davranacağımızı bildiren hiçbir yasanın olmadığı durumlarda başvurduğumuz içsel sestir. 9. Ahlak yasası eylemlerimize yön veren, tüm insanlar için var olup olmadığı tartışılan ilkelerdir. (18 puan) B. 1. Değer yargıları toplumdan topluma değişiklik gösterir; aynı toplum içinde bile zamanla değişebilir. Bundan ötürü aynı eylem, farklı ahlak anlayışları açısından iyi ya da kötü olarak nitelenebilir. (D) 2. Sorumluluk ve özgürlük arasında bir ilişki olmadığı için özgür olmayan ve ruh sağlığı bozuk olan insanlar dahi yapıp ettiklerinden sorumludurlar. (Y) 3. Ahlaki karar; ahlaki eylemleri belirleyen, kendisine uyulması ahlakça gerekli olan genelgeçer kural diye tanımlanabilir. (Y) 4. Vicdanın doğuştan geldiği ve insanın gelişmesinin bir ürünü olduğu düşünülebilir. (D) 5. Ahlak yargıları, eylem alanıyla ilgili yargılardır. Ahlaki bakımdan bir değeri ifade etmezler. (Y) 6. Varlık, hem bilimin hem de felsefenin konusu olduğundan her ikisinin de varlığa yaklaşımları aynıdır. (Y) 7. Nihilizmin kökleri Batı da Sofist Gorgias a, Doğu da Lao Tse ye kadar uzanır. (D) 8. Doğa bilimleri, duyu organlarınca algılanamayan, yalnızca düşüncede var olan şeyleri konu edinir. (Y) 9. Thales, Her şeyin temeli sudur. diyerek ilk ontolojik önermeyi ortaya koymuştur. (D) 10. Metafizik, varlığın algısal boyutunun dışında kalan fizik ötesi boyutunu ifade eder. (D) (22 puan) 10. Sınıf Felsefe Özet

8 C. 1. Aristoteles A (2) İdealizm 2. Platon B (3) Fenomen 3. Husserl C (1) Madde -form 4. Hartmann D (5) Düalizm 5. Descartes E (4) Yeni ontoloji 6. Demokritos F (7) Diyalektik idealizm 7. Hegel G (6) Atomizm 8. Herakleitos H (8) Zıtlıkların birliği 9. Lao Tse I (10) Monadoloji 10. Leibniz İ (9) Nihilizm (10 puan) D. 1. Ahlaksal eylemlerimiz ve bunlara ilişkin olan iyi/kötü değerleridir. (10 puan) 2. Ahlak pratikle, ahlak felsefesi işin teoriği ile ilgilidir. (10 puan) 3. Kişiye, topluma, duruma, zamana göre değişebilir olduklarından göreli kavramlardır. (10 puan) 4. Ahlaksal eylemlerin koşulları nelerdir? Ahlaksal eylemlerin bir amacı var mıdır? İnsan ahlaksal eylemlerde bulunurken özgür müdür? Evrensel ahlak yasası var mıdır? Ahlaksal yargılar nasıldır? (10 puan) 5. İnsan zihninden bağımsız olarak bir gerçekliğin varlığını savunan görüşe realizm denir. (10 puan) Delta Kültür Yayınevi

9 2. DÖNEM 1. YAZILI SINAVI (SAYFA 51) A. 1. İktidarın yönetme gücünü yasaya uygun kullanmasına meşruiyet denir. (D) 2. Devlet işlerini yürüten aşamalı yapıya bürokrasi denir. (D) 3. Karizmatik egemenlik, babadan oğula geçen egemenlik türüdür. (Y) 4. Jean Jaque Rousseau'ya göre devlet, doğal bir varlıktır. (Y) 5. Anarşizme göre ideal düzen mümkündür. (Y) 6. Karl Marx'a göre ideal devlet ancak eşitlik sağlanırsa mümkündür. (D) 7. Gerçekleşmesi mümkün, gerçek yaşamda mevcut olan devlet düzenine ütopya denir. (Y) 8. George Orwell "1984" adlı ütopyasında istenilen toplum düzenini anlatır. (Y) 9. Platon'un "Devlet" adlı ütopyasında işçiler, bekçiler ve yöneticiler olmak üzere üç sınıf vatandaş vardır.(d) 10. Nihilizm aynı zamanda her türlü yasa, değer ve otoriteye karşı olan görüştür. (D) 11. John Locke'a göre devlet, toplumsal sözleşme ile oluşmuştur. (Y) 12. Thomas Hobbes'a göre insanlar doğal yaşamda birbirlerinin haklarına sahip çıkarlar. (Y) 13. Sivil toplum, devlet kurumları dışında vatandaşların hak ve özgürlüklerini korumak için oluşturdukları örgütlenmedir. (D) 14. Devlet adına yönetme gücünü elinde bulunduran kişi ya da kişilere toplum denir. (Y) 15. Devleti sözleşmeye dayandıran görüşlerde iktidar kaynağını ortak iradeden alır. (D) 16. Siyaset bilimi olması gerekeni, siyaset felsefesi ise olanı ele alır. (Y) 17. Adaleti temele alan yaklaşım, ideal düzenin eşitlik ve özgürlüğün bağdaştırılması ile gerçekleşebileceğini söyler. (D) 18. Gelecekte yaşanabilecek olumsuzluklara karşı uyarı niteliği taşıyan ütopyalara istenilmeyen veya korkutucu ütopya denir. (D) 19. Demokratik devletlerde iktidar kaynağını Tanrı'dan alır. (Y) 20. Platon'un Devlet adlı ütopyasında yöneticilerin erdemi cesarettir. (Y) (20 puan) 10. Sınıf Felsefe Özet

10 B. 1. Rousseau devletin sözleşme ürünü olduğunu iddia eder. 2. Platon devletin doğal bir varlık olduğunu savunan filozoftur. 3. Meşruiyet iktidarın gücünü yasaya uygun kullanmasıdır. 4. Platon, karizmatik egemenlik liderin özelliklerine dayalı egemenlik biçimidir. 5. Sofistler her şeyin göreceli olduğunu düşündükleri için ideal düzeni reddeder. 6. Devlet doğal varlık devlet ile insan doğasının benzer olduğunu savunan görüştür. 7. Hobbes doğa durumunda "İnsan, insanın kurdudur." diyen filozoftur. 8. Geleneksel egemenlik yönetim gücünün babadan oğula geçmesidir. 9. Anarşizm devletsiz bir düzeni amaçlayan, otoriteye karşı olan görüştür. 10. Liberalizm ideal düzenin temeline bireysel özgürlükleri koyan yaklaşımdır. 11. İnsan hakları bireyin doğuştan sahip olduğu, devredilemez, vazgeçilemez haklarıdır. 12. Laiklik yönetimde dini referans olmayan yaklaşımdır. 13. Sivil toplum devlet mekanizması dışında insanların oluşturduğu hak ve özgürlükleri savunma bilincindeki toplumdur. 14. Nihilizm ontolojide de kullanılan; siyaset felsefesinde ideal düzen olamayacağını savunan görüşün adıdır. 15. Devlet belli bir toprak parçası üzerinde yaşayan insanların oluşturduğu sürekli, en büyük siyasal ve hukuksal kurumdur. 16. Rasyonel egemenlik demokratik devletlerde, yönetim gücünün hukuka bağlandığı egemenlik tarzıdır. 17. Yasa toplumsal düzeni sağlayan yazılı hukuk kurallarıdır. 18. Sosyalizm ideal düzenin sınıfsız ve gelir dağılımında eşitliği temel alacağını söyleyen görüştür. 19. Demokrasi siyasal iktidarın halka dayandığı yönetim biçimidir. 20. Adaleti temel alan yaklaşım ideal devlet yönetiminde eşitlik, özgürlük ve hakların temel alınacağını söyleyen görüştür. C. 1. Öğrencinin cevapları geçerlidir. (20 puan) (20 puan) 2. Öğrencinin cevapları geçerlidir. (20 puan) 3. Öğrencinin cevapları geçerlidir. (20 puan) Delta Kültür Yayınevi

11 2. DÖNEM 2. YAZILI SINAVI (SAYFA 62) A. Determinizme göre, insanlar ahlaksal eylemlerinde özgür olamazlar. İndetermizme göre, insanlar ahlaksal eylemlerinde herhangi bir baskı altında değillerdir. Otodeterminizme göre, insanlar kendilerini geliştirdikleri ölçüde özerk olabilirler. Liberteryanizme göre, insanlar özgür olmalıdırlar der. Fatalizme göre, insanlar yazgılarının dışına çıkamazlar. (25 puan) B. Egoizm, insanlar egolarını doyurmak isterler. Bu nedenle evrensel bir yasadan söz edilemez. Hedonizme göre, insanlar haz peşinde koşan, acıdan kaçan varlıklardır. Bu nedenle evrensel bir yasa olamaz. Anarşizme göre, insanlar baskı altında tutulamazlar. Evrensel yasa da yoktur. Egzistansiyalizme göre, insan kendi özünü kendisi doldurur der. Bu nedenle evrensel yasayı tanımaz. Nietzsche ye göre insanlar güçlü irade sahibi olarak üst insanı yaratabilirler. Üst insan kendi ahlakını güncelleme yetisine sahiptir. Bu nedenle evrensel bir yasa olamaz. (25 puan) C. Ateizm Tanrının varlığını reddeden görüşlerin genel adıdır. Panenteizm Tanrı ile evreni bir saymaz. "Her şey Tanrıdadır." der. Vahdet-i vücut (varlığın birliği) anlayışıdır. Teizm Doğanın üstünde ve ötesinde, yani evrene aşkın olan; ezeli ve ebedi evrenin yaratıcısı olan Tanrı'nın varlığını kabul eden yaklaşımdır. Agnostisizm Tanrı'nın varlığının da yokluğunun da bilinemeyeceğini söyler. Burada vurgulanan şey Tanrı'nın varlığı ya da yokluğu değildir; o, bunun yerine Tanrı'nın varlığı ya da yokluğu konusundaki bilgisizliğimize vurgu yapar. Panteizm Doğaüstü bir Tanrı anlayışı yerine, kendisini bu dünyada gösteren bir Tanrı anlayışıdır. Tanrı'ya evrenin dışında ve evrenden ayrı bir varlık olarak görmez. Deizm Tanrı'nın evreni yarattıktan sonra, ona müdahale etmediğini; sorumluluğu tamamen insanların bıraktığını söyler. (30 puan) D. Ontolojik argüman, kozmolojik argüman, ereksel argüman, ahlak kalıtı. (20 puan) 10. Sınıf Felsefe Özet

12 2. DÖNEM 3. YAZILI SINAVI (SAYFA 75) A. 1. Meşruiyet siyasal alanda eylemin hukuk düzenine uygunluğudur. 2. Halkın yönetimi, halkın kendi kendisini yönetmesi anlamına gelen demokrasi, bir siyasal yönetim biçimidir. 3. Bir toplumu oluşturan ve toplumun üyesi olan, bilinç sahibi insana birey denir. 4. Başta devlet olmak üzere insanın özgürlüğünü kısıtlayan her türlü yapının (din, aile, devlet, ahlak vb.) ortadan kaldırılması gerektiğini savunan anlayışa anarşizm denir. 5. Güçler ayrılığı; yasama, yargı ve yürütmenin farklı organlara verilmesidir. Bir hukuk devletinde bu ilke gerçekten benimsenmiş ise yasama yetkisi halkın temsil edildiği parlamentoya, yürütme hükûmete, yargı da bağımsız yargı organlarına aittir. 6. Epistemoloji bilgiyi genel olarak ele alır. Bilginin kaynağı, değeri ve sınırını araştırır. 7. Bilim felsefesi bilimsel kuramlarla, bilimsel düşünme tarzlarıyla ilgilenir. Bilimin tarihsel süreç içinde geçirdiği yöntemsel ve düşünsel değişimleri ele alır. 8. Bilimi bir ürün olarak kabul edenler, bilimsel yargıları nesnellik açısından incelerler. 9. Doğayı ve toplumu sorgulayan, çözüme yönelik açıklamalar ortaya koyan, kendi yapısına uygun ilke, yöntem ve düşünceler barındıran güçlü bilimsel modellere paradigma adı verilir. 10. Thomas Kuhn a göre bilimsel ilerleme, doğrusal değildir; daha çok bilimsel devrimler yoluyla ilerler. 11. Bilimsel yargılar kişisel görüş ve duygulardan arınmış olduğu için nesneldir. 12. Bilim insanlarının, bilimin yasalarını kullanarak henüz gerçekleşmemiş olayları önceden tahmin etmelerine öndeyi denir. B. 1. Birden çok bireyden oluşan her insan topluluğu bir toplum meydana getirir. (Y) 2. Demokratik yönetimlerde iktidarın kaynağı halktır. (D) 3. Toplumun sivil toplum düzeyine erişebilmesi için devletin de hukuk devleti olması gerekir. (D) 4. Demokratik veya hukuksal egemenlik, insanın aklının ve mantığının ürünüdür.(d) 5. Siyaset felsefesi olan ile ilgili iken siyaset bilimi olması gereken üzerinde durur. (Y) (24 puan) 6. Bilimin ne olduğu sorusuna felsefe tarihinde Bilim üründür. ve Bilim bir etkinliktir. şeklinde iki ayrı yanıt verilmiştir. (D) 7. Paradigmaların doğruluğundan ve yanlışlığından söz edilebilir ancak geçerliliğinden söz edilemez. (Y) 8. Öndeyi (öngörü), teknik araçlar gerektirdiği için bilimin teorik yanı ile pratik yanı arasında bir köprü kurar. (Y) 9. Doğrudan doğrulama, önermelerin nesnelerine uygunluğunun gösterilmesiyle yapılır. (D) 10. Bilim, inançsal ve duygusal bir etkinliktir. Bu yüzden konusu nesnel gerçekliktir. (Y) (20 puan) Delta Kültür Yayınevi

13 C. 1. Efendiler varlıklarını kölelere borçlu oldukları için. (8 puan) 2. Doğrulama fikrinin yetersizliğini dile getirmiştir. (10 puan) 3. Güçlü açıklamalar yapan paradigmalar geçerliliklerini sürdürürler. Gücünü kaybedenler yok olur giderler. (5 puan) D. Metin Bir yazıyı biçim, anlatış ve noktalama özellikleriyle birlikte oluşturan sözcüklerin toplamıdır. Söylem Söyleyen özneye bağlı, somutluğuyla öne çıkan dil (konuşma) ortamıdır. Alternatif Görüşler Geliştirme Çok yönlü düşünmenin, farklı boyutlarda olasılıkların da dikkate alınması sonucunda, bağlama duyarlı kalarak neden-etki-sonuç ilişkisi kurarak önem ve öncelik belirleyerek ve koşulları gözönünde tutarak yol ve yöntemler arasında uygun alanı seçme ve oluşturma becerisidir. Deneme Yazarın kendi belirlediği bir kavram ya da konu üzerinde öznel düşüncelerini belli kurallara bağlı kalmadan derinleştirerek yazdığı bir yazı türüdür. Önerme Doğru ya da yanlış olabilen, yargı bildiren cümlelerdir. Akıl Yürütme Bilinen ya da doğru kabul edilen eldeki önermelerden başka önermeler çıkarma sürecidir. Öncül Akıl yürütmelerde sonuca ulaşırken veri olarak kullanılan önermelerden her birisine denir. Sonuç Öncüllerden çıkarımda bulunularak elde edilen yeni önermedir. Analoji Aklın tekilden, tekile özelden özele benzerlikten yararlanarak izlediği yoldur. Tümdengelim Aklın genelden özele, bütünden parçaya gitmesidir. Kesindir Tümevarım Aklın özelden genele, parçadan bütüne gitmesidir. Olasılıklıdır. (33 puan) 10. Sınıf Felsefe Özet

14 TARAMA TESTİ: FELSEFEYİ TANIMA / FELSEFE İLE DÜŞÜNME (SAYFA 15) 1. Burada marangozluk projesi ve düşünce arasında benzerlik kurulmuştur. Marangozluktaki alete karşılık olarak düşüncede onun yerine dil getirilmiştir.aletin bozukluğu ile dilin bozukluğunun benzer sonuçları getireceği belirtilmiştir. 7. Paragrafta Platon un yıllar geçmesine rağmen kendisinden sonra yazılan eserlere etkisinin sürdüğü ifade edilmiştir. 2. O dönem ve o yerdeki çoğunluğun hoşuna ne gidiyorsa ibaresi genel geçer bir kanıyı ya da tümel uzlaşımı beraberinde getirir. 8. Merak ve hayretin bizi getirdiği noktaya bakarak Alan Turing, böyle giderse insansı makinelere sahip olabileceğimizi öngörüyor. 3. Yobazlar tarafından yok edilmesi bizi B seçeneğine götürecek önemli bir ip ucudur. 4. Paragrafta 3 farklı filozofun anlaşılması çağ faktörüne ve dolayısıyla zamana bağlanmıştır. 9. Paragrafın başlarındaki anlatımda yazar herkesi birbirimizden farklı değilmişiz gibi yorumluyor. Ancak, son iki cümlede ben diyerek ayırıyor ve sizlerden emin değilim. Bu benim görüşüm. söyleminde bulunuyor. 10. Evrensellik, tüm insanlığın ortak malı anlamındadır. Nesnellik, tarafsızlık anlamındadır. 5. Seçeneklerden eleme yaparak da sonuca gidilebilir. Kaldı ki, Russell ın bu sözü iki alan arasındaki farkı belirtmek için kullanılmıştır. Eleştirellik, sorgulayıcılık, irdeleyicilik anlamındadır. Kümülatiflik, bilginin birikici; yığılan olması anlamındadır. 6. Descartes ın bu ifadelerinde emin olamama; güven duymama vurgusu olduğundan doğru cevap E seçeneğidir. 11. Ahlakın otorite tanımayacağı, sorgulamaya açık olduğu anlamı var. Delta Kültür Yayınevi

15 TARAMA TESTİ: VARLIK FELSEFESİ (SAYFA 19) 1. Ruhsal töz, sonsuz sayıda, zihinsel gibi ipuçları Leibniz in varlığı düşünceye indirgediğini bize verir. 5. Aristoteles bu sözleri ile Platon un idealar evreni/görüntüler evreni ikiliğine göndermede bulunmaktadır. 2. A, C, D ve E seçeneklerinde verilen sorular doğrudan varlıkla ilgili sorulardır. 6. Cesaret, iyilik, güzellik, erdemlilik Platon un asıl varlık dediği tümel idealarına örnek oluşturur. Ancak iyi insan tekil varlık örneğidir. 3. A, B, D ve E seçeneklerinde verilenler Demokritos un mekanik anlayışını desteklemektedir. Oysa C seçeneğinde bilinçli bir ilkeye göre devam etmekte olan ve bitmemiş bir süreçten bahsedilmektedir. 7. Ortak anlam bulunmaması bilgi içeriklerinin farklı olması ile ilişkilendirilmiş. Dolayısıyla ortak niteliğin bulunmaması varlığın bulunmaması sonucuna kişiyi götürmüş. Burada varlığı reddeden bir anlayış söz konusudur. 4. A, B, C ve D seçeneklerinde verilenler varlığın zihinsel olduğuna bizi götürmelidir. Oysa E seçeneğinde maddenin düşünceyi belirlediğinden söz edilmiştir. 10. Sınıf Felsefe Özet

16 TARAMA TESTİ: BİLGİ FELSEFESİ (SAYFA 24) 1. Temellendirme, emin olma, dayanma gibi ipuçları A, B, C ve E seçeneklerini dışarıda bırakmamızı sağlamalıdır. 4. Kişinin felsefeden uzak olmamasının yolu olarak kuşku duymak, eleştiriye açık olmak gösterildiğinden E seçeneğindeki ifade en uygun cevap olmaktadır. 2. Paragrafta Platon un inanmışlığından, Descartes ın emin olmasından, Kant ın ise iyi niyetin yanılmazlığı savunmasından söz edildiği için Bir çok düşünür, oluşturduğu felsefi sistemle gerçekliği tam olarak açıklamış olduğunu düşünmüştür. ifadesi öne çıkmaktadır. 5. A, B, C ve E seçeneklerinde felsefi düşünme biçiminin, içinde doğup geliştiği toplumsal olaylardan önemli ölçüde etkilenme örnekleri verilmiştir. Oysa D seçeneğinde Doğu-Batı kültürlerinin birbiriyle kaynaşarak yeni bir felsefeyi oluşturmaları söz konusudur. 3. Burada yorumlarını ekleyerek, kendi içinde ipuçları felsefi sistemlerin kişiye ait olma özelliğine işaret eder. 6. Burada her filozofun felsefeyi kendine göre tanımlaması söz konusu olduğundan, felsefenin öznel bir etkinlik olma özelliği öne çıkıyor. Delta Kültür Yayınevi

17 7. A, B, C ve D seçeneklerinde dili merkeze koymuş, temel unsur olarak almış, Oysa E seçeneğinde sadece bir araçtır. ifadesini kullanmış. 10. Husserl tüm önceki bildiklerimizi ya da ön yargılarımızı paranteze alarak fenomenlerin içinde özlere ulaşılabileceğini ve doğru bilgiler elde edilebileceğini söylüyor. 8. Bergson, sezgici bir filozoftur. Kant, bilginin kaynağına hem deneyimi hem de aklı koyar. Husserl, bilginin kaynağına öznel bilincimizle kavradığımız öz ü ya da anlam ı yani fenomeni koyar. Wittgenstein, en güvenilir bilginin sembolik mantık dili ile süzerek elde edilen bilgi olabileceğini söyler. Oysa üç ifadede de sağlam bilginin olgulara dayanan bilgi olduğundan söz ediliyor. Dolayısıyla pozitivizm söz konusu. Bunun da en önemli temsilcisi AugusteComte tur. 11. Gazali akıl ile duyumu paragrafın ilk cümlesinde dışlıyor. Dolayısıyla A ve B seçenekleri otomatikman devre dışı kalıyor. Tanrı nın kalbine ilham ettiği ışık, kalp gözü, aracısız olarak kavrama gibi ipuçları bizleri sevgi adresine götürmesi gereken ipuçlarıdır. Burada çağrışım ya da dinsel doğrular değil açık ve seçik doğruluk söz konusudur. 9. A ve E seçenekleri Septiklere uygun değil. Dogmatizme karşı çıkmak, her şeyden şüphe etmek Septiklerin felsefelerinin temelini oluşturur. Ancak soru bizden bu iddialarıyla ulaşmak istedikleri sonucu istemiş. O da huzurlu ve mutlu olmak. 12. Bilginin uygulanabilir olması, problem çözme özelliği yarar ölçütünün ipuçlarıdır. 10. Sınıf Felsefe Özet

18 TARAMA TESTİ: AHLAK FELSEFESİ (SAYFA 37) 1. Sorudaki tanım, yaşam biçimi olarak son bulduğundan ahlakla ilgilidir. Siyaset yönetimle, ekonomi ihtiyaçlarla, aile toplum ile ilgili kavramlardır. 4. A, B, C ve E seçeneklerinde verilen özellikler ahlaksal yargılar için geçerli olan özelliklerdir. Ama D seçeneğindeki özellikler hukuksal yargılar için söz konusu olabilir. 2. En uygun karşılaştırma tam anlamıyla A seçeneğinde yapılmıştır. Kaldı ki B, C, D ve E seçeneklerindeki ifadeler doğru bilgileri yansıtmamaktadır. 5. Vicdan, iyi ile kötüyü birbirinden ayırma yetisidir. Erdem, ahlaksal eylemlerimizin iyiye yönelmesidir. Özgürlük, insanın baskı altında bulunmadan tercihte bulunmasıdır. Sorumluluk, yaptığımız eylemin sonuçlarını üstlenmesidir. 3. İyi kavramı her şeyden önce kötü den farklı olarak olumlu bir kavramdır. A, B, C ve E seçeneklerindeki ifadeler bir şekilde olumlu anlamlar ifade etmektedir. 6. Aşırı uçlarla ilgilidir. Aşırıya kaçmamak ise orta yol ile ilgilidir. Bunu da ölçülülük kavramı ile karşılayabiliriz. Delta Kültür Yayınevi

19 7. Fatalizm, bütün olan bitenleri kaderin önceden belirlediğine, bunların değişmeyeceğine inanma anlayışıdır. Liberteryanizm, özgürlük yanlısı birçok kavramı içeren geniş bir yelpazedir. İlke olarak insanın ahlak, siyaset, ekonomi vb. her alanda özgür bırakılması gerektiğini savunur. İndeterminizm, kişinin karar verirken tamamen özgür olduğunu savunur. 10. Paragraftaki Spinoza doğadaki nedensellikten bağımsız bir özgürlük düşüncesine karşı çıkar. ibaresi determinist bir ipucudur. Otodeterminizme göre, özgürlük, doğanın bize armağanı değildir. İnsan birikimini zenginleştirerek ve aklını kullanarak özgürleşebilir. 8. Anarşizm, her türlü baskının ortadan kalkması gerektiğini savunur. Egzistansiyalizme göre insan kendi ahlakını kendisi yaratır. İmmoralizm, her türlü ahlak sistemine karşıdır. Hedonizm, insanların haz peşinde koşan, acıdan kaçınan varlıklar olduğunu savunur. 11. Eudaimonizm, En yüce iyi mutluluktur. der. Dinginlik ahlakı, huzur bulma ile ilgilidir. Örneğin, Septiklerde yargıları askıda tutmak gibi. Stoacılık, doğaya uygun yaşamayı savunur. Utilitarizm, çoğunluğun faydasını savunmayı hedef edinir. 9. Egoizm, insanın bencil bir varlık olduğunu, ben dürtüsünü tatmin peşinde koştuğunu savunur. Hedonizm, insanın haz peşinde koşan; acıdan kaçınan varlık olduğunu düşünür. Egzistansiyalizm, İnsanın önceden belirlenmiş özü veya ahlakı yoktur. der. İmmoralizm, her türlü yerleşik ahlak sistemine karşı çıkar. 12. A, B, C ve D seçeneklerinde evrensel bir yasanın kaynağının insanın dışında ve varlığını insana empoze etmekte olduğu, başka bir deyişle zorla kabul ettirmekte olduğu anlayışı var. 10. Sınıf Felsefe Özet

20 TARAMA TESTİ: DİN FELSEFESİ (SAYFA 53) 1. Laplace, evrenin nasıl meydana geldiği kuramını Napolyon a anlatırken Tanrı varsayımına yer vermediğini söylemesi E seçeneğindeki ifade ile örtüşmektedir. 4. A, B, C ve D seçeneğinde verilenler düşünürün görüşlerine ters düşmez. 2. Kötülük kavramı yaşam ve davranışlarıyla ilgili olduğundan B seçeneğiyle örtüşmektedir. 5. Deizm, teizm ve panteizm Tanrının varlığını kabul eden felsefelerdir. Mistisizm ise doğaüstü bir takım güçlerle iletişime geçilebileceğini kabul eden bir yaklaşımdır. Paragraftaki görüş Tanrının varlığını kabul etmemektedir. 3. Yaşam, doğal çevreyle aralarındaki sürekli ve karşılıklı madde alış verişidir. diyen düşünür evrenin yaratıldığına karşı çıkar. 6. Paragrafın ilk cümlesi olan Evrende hiçbir şey amaçsız, hiçbir gelişme gelişigüzel değildir. sözü E seçeneğine işaret eder. Delta Kültür Yayınevi

21 TARAMA TESTİ: SANAT FELSEFESİ (SAYFA 61) 1. Paragrafta bilimsel yasaların herkesçe kabul edilebilirliğinden, sanatsal yargıların ise göreliliğinden söz edilmektedir. Bu durumda B, C, D ve E seçenekleri bu anlamı karşılamamktadır. 5. Aristoteles, daha önce bilinen nesnelere karşı hoşlanma duygusunun uyanacağından söz etmektedir. 2. Cümlede güzel bulunan varlıklardan söz edilmektedir. 6. Paragrafa göre beğenmekle anlamanın farklı şeyler olduğundan ve anlamak için bilmek gerektiğinden söz edilmektedir. A, B, C ve E seçenekleri aynı doğrultudadır. 3. İyi, erdem ve vicdan kavramları yaşamla ilgili olduğundan bunları ahlak felsefesi sorgular. Doğru kavramını bilgi felsefesi sorgular. 7. Sanat Sosyolojisi, sanat ile toplum ilişkisini inceler. Zanaat, ihtiyaç ve ekonomik kaygıyla yapılan etkinlik alanıdır. Sanat Tarihi, eserlerin tarihsel boyutunu Sanat Tarihi ele alır. Antropoloji, eski insanların fiziksel ve kültürlerini inceler. 4. İfadede insan sınırlarını aşan durumlardan bahsedilmektedir. 10. Sınıf Felsefe Özet

22 1. DÖNEM SONU DENEME SINAVI (SAYFA 41) 1. Paragrafta B, C, D ve E seçeneklerinde verilenlere vurgu yapılmış yani şüphe duyma, eleştirellik, özgür düşünce, merak ve hayret duyma gibi özellikler filozofta bulunması gereken özellikler olarak verilmiş. 4. Arzuladığı bir sonuca varmak, eylemde bulunabileceği, durumu ya da ilişkiyi hatasız olarak betimleme gibi ipuçları kazanımları yani yararı işaret ediyor. 2. Görünmeyen şeylerin taban tabana zıddı görülen şeyler olduğuna göre, madde ile ilgili seçeneğe gitmemiz gerekir. 5. Dolaysız kavrayış ipucu ile sezgi kavramına gitmemiz gerekir. 3. Burada düşünce ve marangozluk projesi, dil ile alet arasında analoji yapılmıştır. 6. Paragrafta, somut olmayan şeylere eleştiri var. Doğrudan gideceğimiz adres idealizmdir. Delta Kültür Yayınevi

23 7. Paragrafta varlığı algılanmış olmaya indirgeyen ifadelere yer verdiği için doğru cevap C seçeneğinde verilmiştir. 10. Paragrafta ahlaksal eylemlerin bilinçli ve iradeli eylemlerin ancak ahlaksal eylem sayılabileceğinin altı çizilmiş. İçgüdüsel ve farkında olmadan yapılan eylemler ahlaksal olmaktan çıkarılmış. 8. Ontoloji Varlık felsefesi Epistemoloji Bilgi felsefesi Estetik, güzel ve çirkini sorgulayan felsefe dalı. 11. Bireyi ve her türlü baskı yokluğunu önemsediği için cevap A seçeneğinde verilmiştir. Aksiyoloji Değer felsefesi Paragrafta davranışlarımızla ilgili açıklama ve kavramlara yer verdiğinden cevap B seçeneğinde verilmiştir. 9. Onları yapmakta ve yapmamakta özgür olmak gerekir. Sözü D seçeneğine götürmelidir. 12. Söz faydayı gözettiği için doğru cevap E seçeneğinde verilmiştir. 10. Sınıf Felsefe Özet

24 13. İşin içerisinde bilgi ve bilgilendirme olduğu için doğru cevap D seçeneğinde verilmiştir. 16. A, B, D ve E seçeneklerindeki sorular varlıkla ilgili, C seçeneğindeki ise yaşamla ilgilidir. 14. Her şey kendisinin tam zıddı olan şeyle çatışmasıyla ortaya varlığını ortaya koyar. sözü bizi zıtlıkların birliği kavramına götürmelidir. 17. Psikolojik bir unsur, kişinin kendi dürtüsünü tatmin öne çıkıyor. 15. Birbirine indirgenemeyen iki tözün varlığı oluşturması düalizmdir. 18. Husserl öznel bilincimizle kavradığımız öz ya da anlam a fenomen der. Delta Kültür Yayınevi

25 19. Aristoteles bu sözleri ile aşırı uçlardaki davranışlardan kaçınmayı öğütlediğine göre orta yolu adres gösteriyor, denebilir. 22. Ahlak felsefesi bir bilim dalı değildir. Fizyoloji, tıbbın bir dalıdır. Siyaset bilimi, yönetim alanı ile ilgili bir bilimdir. Tarih, geçmişteki olayları yer ve zaman belirterek, kronolojik bir sıraya göre anlatan bilimdir. Dolayısıyla A, B, C ve D seçeneklerinde verilen sorunun cevabı olamazlar. 20. Paragrafta insanları davranışlarında özerk gören bir anlayış egemendir. 23. Burada iki anlamda kullanılan tek bir sözcük vardır. O da: dogmatizm. 21. John Stuart Mill, insanın hazlarının sıradan olmadığına, değerli olduğuna dikkat çekmektedir. 24. Önceki yaşantılarımızdan elde ettiğimiz bilgilere dayanarak genel hükümlere varmaya tümevarım denir. 10. Sınıf Felsefe Özet

26 25. Önceden görmek, öndeyi ya da öngörü anlamındadır. 28. B, C, D ve E seçeneklerinde verilenlerin hiçbirisi Nietzsche nin paragrafta verilen görüşlerine tersdüşmemektedir. 26. Paragrafta çağın ihtiyaçlarına cevap veren, eskisini aşan bir varlık felsefesinden söz edilmiştir. 29. Burada sözü edilen şey, düşüncenin kendi üzerine dönerek düşünmesidir. 27. Tanım, değer ile ilgili olduğu için doğru cevap E seçeneğinde verilmiştir. 30. Bilerek, bilincinde olduğumuz ipuçları bizi seçeneklerden D ye götürmelidir. Delta Kültür Yayınevi

27 2. DÖNEM SONU DENEME SINAVI (SAYFA 77) 1. Thomas Hobbes varlığı maddeye indirgediği için tanrıtanımaz çizgidedir. 4. Paragrafta sözü edilen fayda ahlakı diye bilinen utilitarizmdir. 2. Değerler paragrafta olduğu gibi seçme zorluğu yaşandığı zamanlarda bizleri haz almadığımız sonuçlara götürebilirler. 5. Felsefede söz konusu olan insan yaşantısı, şu ya da bu insanın değil, genel olarak tüm insanlığın yaşantısıdır. sözü evrenselliği düşündürmesi gereken önemli ipucudur. 3. Paragrafta din ve felsefe ilişkisi anlatılmaktadır. B, C, D ve E seçeneklerinde paragrafta anlatılanlara uymayan ifadeler vardır. 6. Paragrafta filozofların çeşitli yöntemler kullandığına yer verildiğini görmekteyiz. Bu da felsefenin bu konuda sınırının bulunmadığını bize göstermektedir. 10. Sınıf Felsefe Özet

28 7. Paragrafta bilgilerin uyuşmasından kastedilen uygunluk değil, bilgilerin çelişki barındırmaması yani tutarlılıktır. 10. Köpeğin bulunarak renginin kontrol edilmesi tamamen olguya dayalı doğrulama örneğidir. 8. Dogmatizm kesin bilgi mümkündür diyen anlayıştır. Kritisizm, bilginin kaynağında akıl kadar deneyimlerimiz de vardır diyen görüştür. Entiüsyonizm, bilginin kaynağına sezgiyi koyan görüştür. Materyalizm, bir varlık anlayışıdır. Varlık maddedir der.bilinemezci tutum, hüküm vermemek, ruh dinginliğine ulaşmak Septisizmin önemli ipuçlarıdır. 11. Bilimsel devrim, bunalım dönemlerinden çıkışla ilgili bir kavramdır. Öndeyi, henüz meydana gelmemiş bir olayı eldeki bilimsel verilere bakarak tahmin etmedir. Bilimsel açıklama denenmiş bir bilginin kamuoyu ile paylaşılmasıdır. Yasa(bilimsel), bilimsel araştırma yöntemleriyle tespit edilmiş olaylar arasındaki değişmez ilişkiler sistemidir. 9. Yukarıdaki çözümde de bahsedildiği gibi, deneyimin ve aklın bilginin kuruluşunda eşit derece rolü olduğunu söyleyen Immanuel Kant ın düşüncesi kritisizmdir. 12. İdealizm, varlık düşüncedir diyen ontolojik görüştür. Diyalektik materyalizm, varlık madde, karşıtı düşünce ve ikisinin savaşımı biçiminde devam eden bir süreci temele alan ontolojik görüştür. Düalizm, varlık birbirine indirgenemeyen madde ve düşünce gibi iki unsurdan oluşur diyen ontolojik görüştür. Fenomenoloji, varlığın temelinde öznel bilincimizle kavradığımız öz vardır diyen anlayış. Delta Kültür Yayınevi

29 13. Normatif etik, kural koyucu etik olup Kant ın ödev ahlakı olarak da bilinir. İyinin istenmesi bir ödevdir ve ödev burada koşulsuz bir buyruktur. Kuramsal etik, sadece düşünceye dayanan etik türüdür. 16. Paragrafta eylemlerinin kendi dışındaki güçler tarafından belirlendiği öne çıkmaktadır. Betimleyici etik, norm bildirmek veya kural koymak yerine, sadece eylemleri gözlemleyerek bilimsel yolla tanımlamayı amaçlayan etiktir. Metaetik, ahlaki durumları analiz etmeyi ve içyüzünü incelemeyi savunan etiktir. 14. Ahlaksal eylemlerin iyiye yönelmesi erdem. İnsanın kendi tercihlerini iradesi buyruklarına göre yerine getirmesi özgürlük. Kişinin kendi davranış ve eylemlerinin hesabını verebilmesi, eylemlerinin doğurabileceği sonuçları üstlenmesi durumu sorumluluk. Kişiyi kendi eylemleri hakkında bir yargıda bulunmaya zorlayan duygu vicdan. 17. Paragrafta insan eliyle yapılmış bir şeyin estetiğe konu olabileceği gibi, doğadan bir şeyin de konu olabileceği ifade edilmiştir. Estetiğe konu olan varlıklara estetik nesne denir. 15. Burada tanımı verilen özgürlük anlayışı, insanın özgür olmadığını savunan determinizmdir. 18. Fotoğraf çekildiğinde nesne bire bir yansıtılmış olur. Bu durumda en yetkin taklit eden fotoğrafçılık olacağından aynı zamanda en yetkin sanat dalı da fotoğrafçılık olur. 10. Sınıf Felsefe Özet

30 19. Schiller paragrafta sanatı, oyunla benzerliklerinden yola çıkarak açıklamaktadır. 22. Filozof bu durumda hiççiliğinin temellendirmesinde dili araç olarak kullanmıştır. 20. Panteizm, Tanrı ile evreni özdeş sayar. Agnostisizm, insan bilgisinin Tanrı nın varlığını da yokluğunu d bilemeyecek kadar sınırlı olduğunu söyler. Teizm, evrenin ezeli ve ebedi yaratıcısının Tanrı olduğunu söyler. Deizm, Tanrı evreni yaratmış gerisine karışmamıştır dolayısıyla peygamberler, kutsal kitaplar, dinler boşunadır. 23. Varoluşçuluk, bir bilgi anlayışı olmaktan çok ahlak anlayışıdır ve sadece insanın varoluşu özünden önce gelir. der. Materyalizm, bir varlık anlayışı olup, varlık maddedir. der. Rasyonalizm, bilginin kaynağında aklımız vardır. der. Empirizm, bilginin kaynağında yaşantılarımız vardır. der. 21. A, B, C ve E seçeneklerinde verilenler paragrafta sözü edilenleri destekler niteliktedir. 24. Kant ın bilgi akıldan olduğu kadar, deneyimden de kaynaklanır diyen Kant ın kritisizmi doğru cevaptır. Delta Kültür Yayınevi

31 25. Bilgi ile nesne arasındaki uygunluk, E seçeneğini verir. Apaçıklık, kendiliğinden doğrulu açık olan şeyler için kullanılır. 28. Paragrafta felsefe ve bilimin birbirleriyle bilgi alış verişi içinde olduğu vurgulanmıştır. Tutarlılık,bir bilginin çelişkiye yer vermemesini anlatır. Tümel uzlaşım, çoğunluğun fikrine baş vurmak demektir. 26. İnançla ilgili değil o yüzden A seçeneği olamaz. Beceri aktından ziyade kulaktan dolma oluş etkilidir. Yaratıcı hayal gücü ve nesnellik söz konusu değildir. C, D ve E seçenekleri de olmaz. 29. A, C, D ve E de felsefe tanımları söz konusudur. B de ise hayat ile ilgili ifadeye yer verilmiştir. 27. Paragrafta dünya nimetlerine sırt çevirme temele alınmış, bu nedenle kayıtsızlık ahlakı söz konusudur. 30. Paragrafta üç filozofun da devletin insan eliyle yapıldığını anlatır. 10. Sınıf Felsefe Özet