METROLOJİ NEDİR? Metrolojinin Temel Amacı Nedir?

Transkript

1 METROLOJİ NEDİR? Diğer bütün bilim alanları ile ilişkisi olan "Metroloji", ölçme sistemleri ve birimlerle ilgili ölçme bilimidir. Metroloji üç ana başlıkta incelenebilir; 1. Bilimsel Metroloji: Uluslararası geçerliliği olan Primer Standartların ülke düzeyinde oluşturulması ile ilgili faaliyetleri kapsamaktadır. Ülkemizde bu konuda TUBİTAK bünyesinde hizmet veren Ulusal Metroloji Enstitüsü (UME)görevlendirilmiştir.. Endüstriyel Metroloji: Bilimsel metrolojinin faaliyetleri sonucu elde edilen primer standartlara izlenebilirliği sağlanmış sekonder standartlarla Endüstride kullanılan izleme ve ölçme cihazlarının kalibrasyonlarının yapıldığı hizmet alanını kapsar. 13 sayılı kuruluş kanunu ile TSE Endüstriyel olanda kalibrasyon hizmetlerinin yürütülmesi konusunda görevlendirilmiştir. 3. Yasal Metroloji: Ticarete esas teşkil eden ölçü ve kontrol aletlerinin kalibrasyonları ile ilgilenir. Bu kategoriye giren tüm cihazlar mecburi olarak kalibre ettirilmek zorundadır. Ülkemizde 3516 sayılı kanun ile T.C. Bilim Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı bu konuda görevlendirilmiştir. Metrolojinin Temel Amacı Nedir? Metroloji, bir ülkede ölçme, standartlaşma, kontrol ve kalite sisteminin altyapısını oluşturarak, kalite güvenliği için, ürün özelliklerinin belirlenmesine ve kalite kontrolüne ilişkin kapsamlı bir sistem oluşmasını sağlar. Metroloji; Bir ülkenin hayat standartlarının yükseltilmesinde çevrenin ve tüketicinin korunmasında, İnsanların güvenliklerinin sağlanmasında, bilimsel ve teknik araştırmalarda ve daha birçok konuda önemli bir yer tutmaktadır. Kısaca temel amaç, bütün ölçümleri bağımsız birimlere dayandırmaktır. Metroloji, ölçme sistemleri ve birimlerle ilgili ölçme bilimidir. Bir ülkede ölçme, standartlaşma, kontrol ve kalite sisteminin altyapısını oluşturarak, kalite güvenliği için, ürün özelliklerinin belirlenmesine ve kalite kontrolüne ilişkin kapsamlı bir sistem oluşmasını sağlar. Günümüzün küreselleşen ekonomisi, uluslararası düzeyde kabul gören güvenilir ölçümlere ve testlere dayanır. Bu ölçümler ve testler ulusal ve uluslararası ticarete teknik engeller oluşturmamalıdır. Bunun ön şartı ise, yaygın olarak kullanılan, sağlam bir metroloji altyapısı olmasıdır. İnsanımızın yaşam kalitesinin ve ülkemizin rekabet gücünün artmasına katkıda bulunmak amacıyla, Metroloji (ölçüm bilimi) alanında uzman kadromuz ile eğitim ve danışmanlık çalışmaları yapıyoruz. Metroloji birliği ve güvenilirliği konusunda işletmelerimize ve bu konuda çalışan laboratuvarlarımızın çalışanlarına bilgi aktararak uluslararası kabul görmüş standartları ülkemizde yaygınlaştırmak konusunda ülke genelinde yapılan altyapı çalışmalarına destek veriyoruz. Güvenilirlik, metrolojinin insan faaliyetlerini coğrafi ve mesleki sınırları aşarak birleştirebilmesi için hayati önem taşımaktadır. Bu güven, farklı ülkelerdeki ölçüm standartlarının ve laboratuvarlarının tanınması, akreditasyonu ve karşılaştırılmalarının yanı çok taraflı işbirliklerinin, ortak ölçüm birimlerinin ve ortak ölçüm prosedürlerinin kullanımının artması ile geliştirilmiş olur.

2 Metroloji alanında çalışanlar, günlük hayatımız için önem arz eden (uzunluk, ağırlık, zaman, sıcaklık, elektrik akımı, ışık şiddeti ve birim hacimdeki madde miktarı gibi varlıkların bazı özelliklerini ölçmek için icat edilmiş yedi temel birim) METRE, KİLOGRAM, SANİYE, KELVİN, AMPER, KANDELA ve MOL ile bunlardan türetilmiş NEWTON, OHM, PASCAL gibi onlarca birimin ilmî metotlarla en yüksek doğrulukla tespit edilmesi için uğraşırlar. Birimlerin hassasiyetindeki artış, teknolojinin hızla gelişmesine önemli katkı sağlamıştır. Üretimde, tüketimde, sağlıkta, vb. hayatımızın her alanında ölçmenin doğruluğunun önemi büyüktür. Bir ölçünün doğruluğunun garantisi, ölçme işleminde kullanılan cihazların, doğruluğunun daha yüksek bir standart ile ayarlanması veya bir cihazın kalibrasyonu ile sağlanır. Bir ürünün istenen kalite ve evsafta üretilebilmesi için, üretimin her safhasında ölçmelerin doğru yapılması gerekmektedir. Binlerce parçadan oluşan ve parçaları farklı işletmelerde hatta ülkelerde üretilen makinanın kusursuz çalışması için her parçanın tam uyum içinde olması gerekir. Bu uyum, her bir parçanın doğru ve standart ölçümlerle üretilmesine bağlıdır. Metroloji Laboratuvarlarının Fonksiyonu Nedir? Temel birimleri ve onlardan türetilmiş birimleri, her alanda ölçmelere referans olabilecek, pratik olarak kolayca kullanılabilecek şekilde gerçekleştirmektir. METROLOJİ EĞİTİMLERİMİZ EĞİTİMİN KODU EĞİTİMİN KONUSU SÜRE (GÜN) MET-M-101 Genel Metroloji Ve Temel Kalibrasyon MET-M-10 ISO GUM 1995 Ve EA-04 Doğrultusunda Genel Belirsizlik Hesapları MET-M-103 Su Dışı Sıvı (Akaryakıt) Sayaç Ve Yardımcı Donanımları Muayene, Kalibrasyon Ve Deney Ölçümleri İle Bu Konuda Belirsizlik Hesaplamaları MET-M-104 Gaz Akışı Ölçümlerinde Temel Prensipler Ve Uygulamaları İle Bu Konuda Belirsizlik Hesaplamaları MET-M-105 Sıvı Akışı Ölçümlerinde Temel Prensipler Ve Uygulamaları İle Bu Konuda Belirsizlik Hesaplamaları MET-M-106 Otomatik Olmayan Tartım Cihazlarının Kalibrasyonu Uygulamaları İle Bu Konuda Belirsizlik Hesaplamaları MET-M-107 Temel Kütle Kalibrasyonu Uygulamaları İle Bu Konuda Belirsizlik Hesaplamaları

3 Genel Metroloji Ve Temel Kalibrasyon Eğitimi Günümüzde ekonominin küreselleşmesi, uluslararası düzeyde kabul gören, güvenilir ölçümlere ve testlere bağlıdır. Bu ölçümler ve testler ticarete teknik engeller oluşturmamalıdır. Bunun ön şartı ise yaygın olarak kullanılan, sürekli kontrol edilebilen sağlam bir metroloji altyapısıdır. Genel metroloji ve temel kalibrasyon eğitimi, bilimsel, endüstriyel ve yasal metrolojinin tanım ve tarifleri, metrolojinin teknik çalışma alanlarını, uluslararası metroloji birimlerini tanıyacak, nerede, nasıl ve ne amaçla kullanıldığı incelenmiş olacaktır. Kalibrasyon terimlerinin, kalibrasyon temel şartlarının ele alındığı, kalibrasyon ve Metroloji ilişkisinin netleştirildiği, kalibrasyon çalışmalarında temel teşkil edecek olan bilgilerin aktarıldığı bir eğitimdir. Katılımcılara anlaşılır bir dille ama bilimselliği koruyarak konuyu aktarmak hedeflenmiştir. Genel metroloji ve temel kalibrasyon eğitimi, bu gruptaki tüm eğitimlerin temelini oluşturmaktadır, diğer eğitimlerden önce bu eğitimin alınması önemle tavsiye Metroloji Tanımı Metrolojinin Faaliyet Alanları: Yasal Metroloji Endüstriyel Metroloji Bilimsel Metroloji SI Birimler Sistemi Metrolojide Genel Tanımlar ve Terimler: Kalibrasyon, ölçüm, test, doğrulama, analiz Temel Kalibrasyon 004//EC Uluslararası İzlenebilirlik Esasları Kalibrasyon, Örnek Referans sistem oluşturma, Belirsizlik Ölçüm Standartlarının Tanıtılması Ulusal Standartlar Referans Standartlar Çalışma Standartları Transfer Standartları İzlenebilirlik Uluslararası ve Ulusal Metroloji Sistemi Karşılıklı Tanınma Anlaşması Metroloji ile değişik seviyelerde ilgilenen, daha çok bilgi edinmek isteyen, belirli bir bilgiyi arayanların yanında, konu ile ilgili bilgisi olmayan ve bir ön bilgiye gereksinimi olanların da katılabileceği bir düzeydir. Teknik anlamda bilgilerini tazelemek isteyenler, test ve kalibrasyon laboratuvarı yönetici ve çalışanları, girişimciler, ticaret yönetmenleri, üretimden sorumlu teknik kişiler, yönetim sistemleri uygulayan işletmenlerin çalışanları, ihracat ve ithalat yapanlar ve yapmak isteyenler, tüm tüketiciler katılabilir. Katılım İçin ön Şart: Katılım için ön şart yoktur. KONTENJAN :15 Kişi, katılımcılar kayıt önceliğine göre belirlenecektir.

4 ISO GUM 1995 Ve EA-04 Doğrultusunda Genel Belirsizlik Hesapları Eğitimi Ölçü aletlerinin hata payı limitlerinin belirlenebilmesi için, ölçü aletinin kalibrasyonu sonucu bulunan hataları dışında, kullanıcı, kullanım şekli ve ortam koşulları gibi faktörlerden kaynaklanan belirsizliklerin araştırılması ve sınırlarının belirlenmesi gerekir. Öncelikle belirsizlik kavramının ve sistematiğinin anlaşılması, daha sonra da kullanıcıların ihtiyaç duydukları belirsizlik hesaplamalarını yapabilir hale gelmesi amaçlanmıştır. Genel Tanımlar ve Kavramlar: Ölçüm Ölçüm Sonucu Doğruluk Kesinlik Sistematik ve rastgele hata Belirsizlik Ölçüm belirsizliğinin olası nedenleri A-tipi belirsizlik hesaplama yöntemi B-tipi belirsizlik hesaplama yöntemi Belirsizlik hesaplamalarında kullanılan istatistiksel dağılımlar Belirsizlik hesaplamalarında izlenecek prosedür. Ölçüm sonuçlarının raporlanması. Belirsizlik hesaplama örnekleri. Ölçüm, test veya kalibrasyonların gerçekleştirilmesi ve sonuçların raporlanmasında, cihaz doğrulama (verifikasyon) ve sertifikasyon aşamalarında görev alan teknik ve teknik konulara yatkın idari personel. Katılım İçin Ön Şart: Eğitimin verimi açısından katılımcıların en az lise mezunu ve iyi matematik bilgisi olması tercih KONTENJAN :15 kişi katılımcılar kayıt önceliğine göre belirlenecektir.

5 Su Dışı Sıvı (Akaryakıt) Sayaç Ve Yardımcı Donanımları Muayene, Kalibrasyon Ve Deney Ölçümleri İle Bu Konuda Belirsizlik Hesaplamaları Eğitimi İşletmelerin kullandıkları ölçü aletleri kalite sistemleri kapsamında ve kalibre edilmesi gereken cihazlardır. Kalibre edilen cihazlar belli periyodlarda muayeneye tabi tutulurlar. Bu eğitim programının amacı; Su Dışı Sıvı (Akaryakıt) Sayaç Ve Yardımcı Donanımları Muayene, Kalibrasyon Ve Deney Ölçümleri İle Bu Konuda Belirsizlik Hesaplamaları konusunda yeterlilik kazanmaları, yapılan işlemleri takip ve kontrol edebilmeleri amaçlanmıştır. Akaryakıt sayaçları ve tanker sayaçların muayenesinde kullanılan etalon ölçeklerin tanımı, bu referans standartların muayene ve kalibrasyon metotları, Referans standartların kalibrasyonu ile ilgili belirsizlik bütçesinin oluşturulması Referans standartların izlenebilirlikleri 004//AT doğrultusunda akaryakıt ve tanker sayaçlarının muayenesinin yapılması 004//AT doğrultusunda akaryakıt sayaçları yardımcı donanımları muayene esasları Ölçüm, değerlendirme ve sertifikasyon Hacim - seviye - yoğunluk - sıvı debisi ile ilgili ölçü aletlerinin kullanıcıları, kalite kontrol işlem ve testleri veya kalibrasyonların gerçekleştirilmesi ve sonuçların raporlanmasında, cihaz doğrulama (verifikasyon) ve sertifikasyon aşamalarında görev alan teknik personel ve bu konuda yeterli bilgi altyapısına sahip yöneticiler. Katılım İçin ön Şart:

6 Gaz Akışı Ölçümlerinde Temel Prensipler Ve Uygulamaları İle Bu Konuda Belirsizlik Hesaplamaları Eğitimi Gaz debisi ve hız ölçümleri kalibrasyonu, akışkanlar mekaniği teorik esasları, debimetre çalışma prensipleri, debi ölçümünde primer düzeyde kullanılan standartların, laboratuvardaki gaz debisi ve hız ölçüm standartlarının tanıtımı, kalibrasyon uygulaması, belirsizlik hesabı yapılması ve sertifika düzenlenmesi. Akış ölçüm temel prensipleri Hata tanımları, ölçü aletleri yönetmeliği (004//AT) EK-Mİ-00 kapsamında hata zarfları Gaz debi ölçüm cihazları belirsizlik hesaplamaları ile ilgili model fonksiyonları Gaz debi, ilgili yazılı standartlar ile ölçü cihazları bağlantı esasları Gaz sayaçları volumetrik ve gravimetrik kalibrasyonları Gaz Akışı ölçü aletlerinin kullanıcıları, kalite kontrol işlem ve testleri veya kalibrasyonların gerçekleştirilmesi ve sonuçların raporlanmasında, cihaz doğrulama (verifikasyon) ve sertifikasyon aşamalarında görev alan teknik personel ve bu konuda yeterli bilgi altyapısına sahip yöneticiler. Katılım İçin ön Şart:

7 Sıvı Akışı Ölçümlerinde Temel Prensipler Ve Uygulamaları İle Bu Konuda Belirsizlik Hesaplamaları Eğitimi Sıvı debisi ve hız ölçümleri kalibrasyonu, akışkanlar mekaniği teorik esasları, debimetre çalışma prensipleri, debi ölçümünde primer düzeyde kullanılan standartların, laboratuvardaki sıvı debisi ve hız ölçüm standartlarının tanıtımı, kalibrasyon uygulaması, belirsizlik hesabı yapılması ve sertifika düzenlenmesi. Akış ölçüm temel prensipleri Hata tanımları, ölçü aletleri yönetmeliği (004//AT) EK-MI-001 kapsamında hata zarfları Sıvı debi ölçüm cihazları belirsizlik hesaplamaları ile ilgili model fonksiyonları Sıvı sayaçları referans kalibrasyon standartları seçimi istenilen asgari nitelikler Sıvı debi ile ilgili yazılı standartlar ve ölçüm cihazları bağlantı esasları Sıvı sayaçları volumetrik ve gravimetrik kalibrasyonları Sıvı Akışı ölçü aletlerinin kullanıcıları, kalite kontrol işlem ve testleri veya kalibrasyonların gerçekleştirilmesi ve sonuçların raporlanmasında, cihaz doğrulama (verifikasyon) ve sertifikasyon aşamalarında görev alan teknik personel ve bu konuda yeterli bilgi altyapısına sahip yöneticiler. Katılım İçin Ön Şart:

8 Otomatik Olmayan Tartım Cihazlarının Kalibrasyonu Uygulamaları İle Bu Konuda Belirsizlik Hesaplamaları Eğitimi Terazi kalibrasyonu, çalışma prensipleri, sınıflandırmaları, yerleşim koşulları, kalibrasyonlarda kullanılan ağırlıkların seçimi, belirsizlik hesapları Kütle metrolojisiyle ilgili temel konular, konvansiyonel kütle belirlemesi ve belirsizlik hesabı, terazi kalibrasyonu ve belirsizlik hesabı konularında yeterlilik. Terazilerin sınıflandırılmaları Otomatik olmayan terazilerin muayene hata sınırları Terazi seçimi Muayene ve kalibrasyonda kullanılacak ağırlıkların seçimi Terazilerin yerleşim koşullarının belirlenmesi Terazilerin muayenesi Terazi kalibrasyonu Belirsizlik hesapları Sertifika hazırlama Otomatik olmayan tartım cihazlarının kullanıcıları, kalite kontrol işlem ve testleri veya kalibrasyonların gerçekleştirilmesi ve sonuçların raporlanmasında, cihaz doğrulama (verifikasyon) ve sertifikasyon aşamalarında görev alan teknik personel ve bu konuda yeterli bilgi altyapısına sahip yöneticiler. Katılım İçin Ön Şart:

9 Temel Kütle Kalibrasyonu Uygulamaları İle Bu Konuda Belirsizlik Hesaplamaları Eğitimi Terazi kalibrasyonu, çalışma prensipleri, sınıflandırmaları, yerleşim koşulları, kalibrasyonlarda kullanılan ağırlıkların seçimi, belirsizlik hesapları ile kütle kalibrasyonu konusunda gerekli alt yapı bilgileri kütle, konvansiyonel kütle belirlemeleri ve belirsizlik hesaplamaları konularında uygulamalar yapılarak, bu konudaki belirsizlik hesaplamaları örneklemeleri ile katılımcıların bu konudaki eğitimleri tamamlanacaktır. Kütle birimi, Uluslararası ve Ulusal prototip, izlenebilirlik Tartım metotları Konvansiyonel tartım değeri Ağırlıkların tanımı Ağırlıkların sınıflandırılması, kullanım yerleri ve hata sınırları Kütle metrolojisiyle ilgili temel konular Ağırlıkların hata ve kalibrasyonları Konvansiyonel kütle belirlemesi ve belirsizlik hesapları Sertifika hazırlama Laboratuvar Uygulamalarını geliştirmek ve iyileştirmek isteyenler, laboratuvar personelleri, yöneticileri, sahipleri, kariyerini geliştirmek isteyen konu ile alakalı tüm profesyoneller. Katılım İçin Ön Şart: