TIBBİ DOKÜMANTASYON. Ders 5- Sağlık ve Hastane Enformasyon Sistemleri. Öğr. Gör. Hüseyin ARI T.C. İstanbul Arel Üniversitesi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TIBBİ DOKÜMANTASYON. Ders 5- Sağlık ve Hastane Enformasyon Sistemleri. Öğr. Gör. Hüseyin ARI T.C. İstanbul Arel Üniversitesi"

Ilker Öcal
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 TIBBİ DOKÜMANTASYON Ders 5- Sağlık ve Hastane Enformasyon Sistemleri 1

2 Enformasyon kelimesinin kökeni «information» dır. «Inform» kelimesi de fiil olarak bilgilendirmek anlamında kullanılır. Bu anlamda enformasyon düzenlenmiş bilgi olarak tanımlanabilir. Dolayısıyla düzenlenmiş yani belli bir amaca uygun şekilde bilgininin üretilebilmesi için verilerin işlendiği bir süreçten geçmesi gerekmektedir. Verilerin düzenlenmiş bilgiye dönüştürülmesini enformansyon teknolojileri sağlamaktadır. Enformasyon Süreci Veri Bilgi 2

3 Enformasyon Süreci Veri Bilgi 1. Verilerin amaca yönelik derlenmesi 2. Verilerin sınıflandırılması 3. Verilerin analiz edilmesi 4. Verilerin özetlenmesi/rapor edilmesi 3

4 Bilgiyi Oluşturmak Paylaşmak Elde Tutmak / Saklamak 4

5 Sağlıkta enformasyon sistemlerinin temel amacı, hasta bilgisinin dokümantasyon sürecini hızlandırmaktır. Sağlık alanında kullanılan enformasyon sistemlerinin amaçları, hastanın sağaltımını hızlandırmak ve kaliteli sağlık hizmeti üretmek, hasta güvenliğini korumak, sağlık kuruluşunun etkin ve verimli bir biçimde yönetilmesine yardımcı olmak ve üçüncü taraflara da doğru ve hızlı bilgi akışını sağlamaktadır. Sağlık enformasyon sistemlerinin amaçlarına uygun bir şekilde hizmet etmesi de sağlık hizmetleri konusunda bilgi sahibi uzmanların enformasyon sisteminin tasarımında yer almasıdır. Sağlıkta enformasyon sistemleri sayesinde kaynak kullanımı, mevcut finansal durum, üretim verimliliği, müşteri memnuniyet durumu gibi faktörleri inceleme şansına sahip olunacaktır. 5

Sağlık bilgi teknolojileri, iletişim ve karar verme süreçlerine ilişkin olarak veri ve bilgilerin toplanması, depolanması, paylaşılması ve kullanılması amacıyla bilgisayar donanım ve yazılımına

6 Sağlık bilgi teknolojileri, iletişim ve karar verme süreçlerine ilişkin olarak veri ve bilgilerin toplanması, depolanması, paylaşılması ve kullanılması amacıyla bilgisayar donanım ve yazılımına dayalı bilgi işleme uygulamalardır (Dinç, 2016). Sağlık bilgi teknolojileri; Yönetsel Klinik Amaçlarla kullanılmaktadır.. Sağlık hizmetlerin planlanması Sağlık hizmetlerinin organize edilmesi Sağlık hizmetlerinin yürütülmesi Sağlık hizmetlerinin denetim ve kontrolü Hasta bakım planlarının yapılması Klinik karar destek sistemleri Tanı-teşhis yöntemleri Sağlık bilgi teknolojilerinin belki de en kompleks ve kapsamlı olanı Hastane Bilgi Sistemleridir. 6

7 Bilindiği üzere sağlık hizmetlerinin büyük bir çoğunluğu hastaneler aracılığıyla sağlanmaktadır. Hastaneler matriks örgüt yapısına sahip olması ve proje tipi üretim yapması nedeniyle aynı andan birçok sürecin başlayıp bittiği bir işleyişe sahiptir. Süreçlerin takibi ve yönetilmesi için Hastane Bilgi Sistemlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Hastane bilgi sistemleri, hastanede gerçekleştirilen hemen hemen her faaliyete ilişkin otomasyon ve veri işlemi yapan yazılım ve donanımları ifade etmektedir. 7

8 Yönetsel Faturalama Muhasebe Kayıtları Maliyet Muhasebesi Hasta Kaydı İnsan Kaynakları Yönetimi Depo-Stok Yönetimi Tıbbi istatistik ve arşiv kayıtları Klinik Laboratuvar sistemi (analiz ve raporlama) Radyoloji sistemi (görüntüleme-depolama ve raporlama) Klinik karar destek sistemleri Elektronik sağlık kaydı Hekim/Hemşire bilgi sistemleri Yoğun bakım hasta takip sistemi Dinç,

9 Hasta Kabul/Kayıt Randevu Hasta Kayıt Sigorta işlemleri Tıbbi Kayıt Veri girişi Kayıt sorgulama Hasta klinik bilgileri Laboratuvar Bilgi Örnek alma, sisteme girme Sonuçlandırma Raporlandırma Tıbbi Görüntüleme Bilişim Görüntüleme ve arşivleme Transfer etme Eczane İlaç takibi Birim dozlama Yönetim Bilgi Finansal raporlama Kaynak kullanım raporları Diğer raporlar Klinik Kullanım Alanı Dinç,

10 Hastanelerin birinci amacı hasta tedavisidir. Bu bakımdan hastane bilgi sistemleri çoğunlukla klinik süreçlere ilişkindir. Bir diğer değişle Klinik Bilgi Sistemleri, hasta bakım ve tedavisine yönelik her türlü resim, yazı, görüntü ve ses biçimindeki bilgiyi toplayan, işleyen, saklayan ve istenildiğinde kullanılama hazır hale getiren ve başka kullanıcılara güvenli bir şekilde transfer eden bilgi sistemleridirler. Hastanelerde bilgi sistem süreci hastanın hastaneye başvurusundan başlamak üzere çıkışına kadar geçen bir dönemi kapsar. 10

11 Hasta Kabulü Hekime Muayenesi Laboratuvar/ Radyoloji Servisine Yönlendirme Medikal Tedavi Sürecinin Başlatılması Durum değerlendirmesi Yatış ya da taburculuk Hasta kabul sistemi Tıbbi kayıt sistemi Lab/Rad bilgi sistemi Depo/stok sistemi Tıbbi kayıt sistemi 11

12 Hasta Kayıt Kabul Modülü Eczane Modülü Doktor Modülü Malzeme Yönetim Modülü Hasta Yatış Modülü Raporlama/İstatistik Modülü Laboratuvar Modülü İnsan Kaynakları Modülü Radyoloji Bilgi Modülü Fatura-Vezne Modülü Ameliyathane-Girişimsel İşlemler Modülü Poliklinik Modülü 12

13 Hekimlere eş zamanlı olarak klinik kararlarında öneriler sunar. Özellikle ilaç etkileşimleri konularındaki tedavi protokollerinde uyarılarda bulunur. Şikayetler çerçevesinde olası teşhislerin neler olabileceğini, tercih edilebilecek tedavilerin neler olabileceğini hekime bildirir. Bu bakımından hekimin belli derecede konsültasyon ihtiyacını karşılamaktadır. Bazı klinik karar destek sistemleri de klinik ve finansal bilgileri bir araya getirerek klinikmaliyet analizlerinin yapılmasına yardımcı olabilmektedir. 13

14 Sağlık bakım kalitesinin geliştirilmesine katkıda bulunur. Malpraktis ihtimalini azaltır. Erken ve doğru teşhis imkanını arttırır. Tedavi-maliyet analizlerini kolaylaştırır. 14

15 Tetkiklerin barkod sistemi ile takibine olanak sağlar. Cihazların testleri hangi doğrulukta çalıştıklarının kontrolüne yardımcı olur. Kullanıcı tanımlı sonuç raporları verebilmeye olanak verir. İstatistiksel raporlar oluşturma imkanı sağlar. Kan ve kan ürünlerinin stok takibine olanak verir. Sonuçların doğruluğunun en az iki aşamalı olarak onaylanmasına da olanak sağlar. 15

16 Radyoloji servislerinde ve Nükleer Tıp üniteleri de Hastane Bilgi nin bir parçası olarak etkin olarak kullanılmaktadır. Bu sistemde, hasta demografik bilgileri, hasta randevularının düzenlenmesi, teşhise yönelik raporların düzenlenmesi, görüntülerin oluşturulması, transferi ve saklanması süreçleri gerçekleştirilebilmektedir. Direkt Grafi (Röntgen), Ultasonografi (USG), Manyetik Rezonans (MR), Bilgisayarlı Tomografi (BT) gibi görüntüleme cihazlarının sağladığı çekimleri DICOM formatında görüntülenirken saklanıp arşivlenmesi PACS formatında yapılmaktadır. 16

17 Sağlık hizmetlerini klinik yönden olduğu kadar finansal açıdan da yönetmek önemli ve zor bir iştir. Bu nedenle sağlık hizmeti üretiminden elde edilen gelirler ile giderler arasındaki ilişkileri kurmak ve gelir lehine sonuçlar elde etmek açısından finans bilgi sistemlerinin efektif kullanmak gerekmektedir. Daha temelde ise finansal işlemlerin takip edildiği finansal otomasyon sistemi vardır. Bu sistemin görevleri; Günlük muhasebe işlemlerini yürütmek Yatırım kararlarında giderleri minimize etmek için gerekli sayısal verileri sunmak Etkin bir mali işlemler alt bilgi sistemleri kurmak Mali işlemlerin denetim ve kontrolün mali raporları hazır hale getirmek 17

18 Maaş ve Tahakkuk Bilgi Ulaşım Araçları Bilgi Stok Bilgi Tıbbi Cihazlar Bilgi Satınalma (İhale) Bilgi Fiyat Bilgi 18

19 Sağlık Bakanlığı İhale Bilgi Tıbbi Cihaz ve Malzeme Kayıt Performans Takip Evrak Bilgi Hasta Takip Anlaşmalı Eczaneler Provizyon 19

20 Hastane bilgi sistemi uygulama yazılımı Veri tabanı yönetim sistemi Servis İşletim Sistemleri İş İstasyonu İşletim Sistemleri Ofis Uygulama Paketleri Ağ Güvenlik Yazılımı Servis Anti Virüs Yazılımı İş İstasyonu Anti Virüs Yazılımı Firewall yazılım 20

21 Yazılım web tabanlı olmalıdır. Ortak veritabanı üzerinden temel iletişim protokolleriyle (DICOM, PACS, HL7) uyumlu olmalıdır. HBS ye yeni otomasyon modülerinin eklenip, kaldırılmasına olanak sağlamalı. Yazılım Türkçe olmalıdır. Yazılım farklı işletim sistemleriyle çalıştırılabilir olmalıdır. Yazılım tüm kullanıcıların yetkileri çerçevesinde erişimine açık olmalıdır. 21

22 Yazılım yetki iptali ve yetkilendirme seçeneklerine sahip olmalıdır. Yazılım farklı modüller arasında koordine olmalıdır; yani her yeni modül için gereksiz yeniden kayıtlama yapmaya gerek duymamalıdır. Yazılım, kurum dışındaki paydaşlarla veri paylaşımını olanaklı kılmalıdır. Yazılım sorunlarının çözümünde uzak ağ bağlantısıyla kullanıcılara erişim sağlamalıdır. 22

23 Hastane bilgi sistemlerinin güvenliği için; Gizlilik; bilginin kurum dışına çıkartılmaksızın güvenle saklanmasını ifade eder. Erişilebilirlik; ihtiyacı olan ve aynı zamanda yetkili kişilerin erişimine açık olmasını ifade eder. Dolayısıyla yetkisiz kullanımları engeller. 23

24 Bir sonraki ders için «Elektronik Sağlık Kaydı» ve «Tele-tıp» uygulamaları hakkında bilgi toplayınız. 24

25 Bu sunumdakiler sadece ders notu amaçlı hazırlanmıştır; akademik makalelere kaynak olarak gösterilemez. 25

Benzer belgeler

16.10.2011. İkili sayı sistemine göre çalıșırlar:

16.10.2011. İkili sayı sistemine göre çalıșırlar: 16.10.2011 Tarihçe Çinlilerin abaküsü bulması. Pascal aritmetereyi buldu (sadece toplama çıkarma) Yine Fransızlar çarpma ve bölme ișlemlerini yapan cihazı geliștirdiler. Hasta Takip Sistemleri Mark1 Doç.