BİLGİSAYAR VE TEMEL KAVRAMLAR

Transkript

1 Bilgisayar Nedir? BİLGİSAYAR VE TEMEL KAVRAMLAR Girilen bilgileri depolayabilen, bu bilgiler ile istenilen her türlü aritmetiksel ve mantıksal işlemlerin yapılmasını sağlayan elde edilen sonuçları ekran aracılığıyla kullanıcılara görüntüleyen, istenilen bilgileri ve sonuçları yazıcı aracılığıyla kağıda yazdırarak insanlara bir rapor olarak sunabilen elektronik bir makinedir. Bilgisayarın Kullanım Alanları; İlk bilgisayarlar bilimsel çalışmalar, araştırmalar ve iletişim gibi alanlarda kullanılıyordu, günümüzde ise bilgisayar; çok yönlü bir makine haline gelerek her alanda kullanılır hale gelmiştir. Müzik seti gibi müzik dinlenebilir, TV gibi film seyredilebilir, faks, e-posta hizmetleri, sohbet-iletişim, oyun-eğlence, eğitim vs. aklımıza gelebilecek her alanda bilgisayar kullanılabilmektedir. Bilgisayar Sistemi Bilgisayar sistemi, yazılım ve donanım olmak üzere iki ana birimden oluşur. 1. Donanım (Hardware): Bilgisayarın elle tutulup, gözle görülebilen manyetik ve fiziksel olarak bütün ünite ve yan birimleri donanımı oluşturur. 2. Yazılım (Software): Donanım aygıtlarının istenilen amaçlar doğrultusunda verimli bir şekilde kullanılmasını sağlayan programlar topluluğuna yazılım adı verilir. Ekran (Monitör, Display): Donanımı Oluşturan Üniteler Bir görüntü birimidir, bilgisayarda yapılan işlemler anında ekran aracılığı ile görüntülenir. Bir çok boyutlarda ve şekillerde ekranlar vardır. Ekran boyutları inch olarak ifade edilir. Türleri ise üretildiği teknoloji bakımından ikiye ayrılır; bunlar; analog ekranlar ve digital ekranlardır. Son yıllarda özellikle LCD / TFT ekranlar daha çok tercih edilmeye başlandı. Bu ekranlar tüplü olmayıp kristal ekranlardır. Diz üstü bilgisayarların ekranları gibi. Bu ekranlar 1

2 kaliteli görüntü vermekle birlikte, radyasyon olmadığı için sağlık açısından en avantajlı ekranlardır. Fakat fiyat açısından normal ekranların yaklaşık üç katıdır. Klavye (Keyboard): Ülkemizde, F Klavye ve Q Klavye olmak üzere iki çeşit klavye kullanılmaktadır. Birbirinden farkları sadece harflerinin diziliş sırasıdır. Bir klavye üretilirken o dildeki karakterler, kelime yapıları, dil özellikleri incelenir. Bu kelimeler daha hızlı, daha rahat, nasıl yazılır bunun araştırması yapılarak klavyedeki tuşların dizilimi sağlanır. Q Klavye İngiliz klavyesinin Türkçeleştirilmiş halidir. F Klavye ise dilimize uygun olan klavyedir. Bu bakımdan Türkiye Türkçe sini kullanan bir bilgisayar kullanıcısının F Klavye kullanması birim zamanda yazma hızını artıracaktır. Çünkü F Klavyede sık kullandığımız harfler hızlı kullanabildiğimiz parmaklara gelecek şekilde dizayn edilmiştir (a, k, m, l harfleri gibi). Q Klavyede ise bu tasarım İngiliz alfabesine göre ayarlanmış ve o dilde sık kullanılan j, u, f gibi harfler orta tuşlara alınmıştır. Bu nedenle Türkçe kullanan birinin F Klavye kullanması avantajlı bir seçimdir. Kasa (Case): Bilgisayarda bütün işlemler bu ünite aracılığıyla yapılır. Kasanın ön yüzeyinde Power Bilgisayarı Açma Kapama Butonu, Disket ve CD takmak için bir Disket sürücüsü ve CD Rom, bilgisayarı yeniden başlatmak için Reset butonu vardır. Kasanın arkasında ise, yazıcı, Mouse, hoparlör, mikrofon gibi aygıtları bağlamak için bağlantı noktaları vardır. Bilgisayar Kasasında Bulunan Üniteler Ana Kart (Main Board) Ekran Kartı (Graphics Card) Disk Sürücüleri (Drivers) o Disket Sürücüleri ( Floppy, A:, B: ) o Sabit Disk (Hard Disk C: ) 2

3 o CD-Rom (D) o DVD Rom o Ağ Sürücüsü (Network F: ) Güç Kaynağı (Power Supply) Diğerleri: Ses kartları, Tv kartları, Radyo, Faks, Kamera, vs. Ana Kart Bilgisayarın temeli ana karttır. Bilgisayarın bütün elemanları ana kart üzerinde slot adı verilen yuvalara takılır. Bir aygıtın işlem görebilmesi için mutlaka ana kartla bir bağlantısının olması gerekir. İşlemci (cpu) Ana kart üzerinde CPU adı verilen işlem ünitesi vardır. Bilgisayarda bütün işlemler bu ünite kontrolünde yürütülür. CPU ya aynı zamanda mikro işlemci denir. Bilgisayarın CPU su bilgisayarın modelini de belirtir. Bilgisayar alımlarında ilk olarak işlemcisi sorulur. Örneğin Pentium IV 3.0 Ghz gibi bunun anlamı, mikro işlemcinin tipi Pentium 4 ve hızı 3.0 Ghz dir. Power Supply: Bilgisayarın güç kaynağıdır. 220 volt elektriği alarak bilgisayarın içindeki bütün elemanlara ayrı ayrı voltajlarda enerji beslemesi sağlar. Sürücü, Disk ve Disketler Sabit Disk (C: ) Harddisk Bilgisayar kasasında bulunan sabit bir kayıt ortamıdır. Çok büyük bilgi depolama kapasitelerine sahiptirler. C Sürücüsü olarak isimlendirilir. Günümüzde 1 ile 100 Gb arası Harddiskler kullanılmaktadır. İlik üretilen harddisk yaklaşık 10 Mb kapasitede idi. (yaklaşık 3

4 10 disket kapasitesinde). Günümüzde bir sabit disk 100 bin disket kapasitesine eş değer olabilir. Cd-Rom (D:) Compact Disc'lerdeki film, müzik ve programların bilgisayarda kullanılmasına imkan sağlar. Bir disk Mb lık bilgi alabilmektedir. Bu değer yaklaşık 452 diskete eşdeğerdir. Bir Cd ye bir saatlik bir film, 150 nin üzerinde Müzik klipleri (MP3) kayıt yapılmaktadır, Ayrıca dünyaca ünlü ansiklopediler Cd lere kayıt yapılmış durumdadır. Günümüzde Cd lerin yaygınlaşması ve disketlere oranla manyetik bozulmalara karşı daha güvenilir olması disketlerin önemini azaltmıştır. Hatta bazı firmaların ürettikleri bilgisayar kasalarında disket sürücülerinin olmadığına da rastlanmaktadır. Yazıcı (Printer) Bilgisayarın Yan Birimleri Bilgisayarda yapılan çalışmaları, oluşturulan belgeleri kağıda yazdırmak amacıyla kullanılan bir ünitedir. Yazıcılar boyutlarına ve yazım tekniklerine göre aşağıdaki gibi sınıflara ayrılmışlardır. Boyutlarına Göre: 80 Kolon Yazıcı (A4, A5 Kağıdı kullanır) 136 Kolan Yazıcı (A3, A4, A5 Kağıdı Kullanır) Yazım Tekniklerine Göre: Nokta Vuruşlu Mürekkep Püskürtmeli Lazer Nokta Vuruşlu Mürekkep Püskürtmeli Çok Fonksiyonlu Lazer Yazıcı Bellek Ölçü Birimleri 4

5 Bilgisayar ikili sayı sistemine göre çalışmaktadır. İkili sayı sisteminde 0 ve 1 olmak üzere iki adet rakam vardır. Bu rakamların her birine bir bit denir. 8 bit bir karakteri (sayı, harf, işaret) oluşturur. Bir karakter hafızada ve disk üzerinde 1 byte lık yer kaplar. Ekranda gördüğümüz, resimler, animasyonlar vs. her tür bilgi bilgisayar bünyesinde 0 ve 1 olarak işlem görmekte ve saklanmaktadır. 1 harf, işaret yada sayı = 1 Karakter = 8 bit = 1 Byte (Bayt) 1024 Byte = 1 Kilobyte (Kb) 1024 Kb = 1 Megabyte (Mb) 1024 Mb = 1 Gigabyte (Gb) 1024 Gb = 1 Terabyte (Tb) Bir birimi bir üst birime dönüştürmek için 1024 e bölünür bir alt birime dönüştürmek için 1024 ile çarpılır. Buna göre 1.44 Mb.'lık bir disket kaç karakter alır hesaplayalım; 1.44 X 1024 = Kb X 1024 = Karakter/Byte Yani bir disket 1.5 milyondan fazla harf yada sayı içeren bir bilgi kaydedebilir. Buda yaklaşık 800 sayfalık bir kitap demektir. Klavyedeki Tuşlar ve Görevleri ESC Tuşu: Genel olarak bütün programlarda çıkış, yapılan bir işlemi iptal etme, açılan bir menüyü kapatma amacıyla kullanılır. Fonksiyon Tuşları: F1 den F12 ye kadar olan tuşlardır. Klavyede görevi değişebilen tek tuş grubudur. Kullandığımız her programda farklı farklı görevler alır. Tab Tuşu: İmleci (cursor) ekranda belli aralıklarda ilerletir. Form tipi belgeleri doldururken bir alandan diğer bir alana geçmek için tab/sekme tuşuna kullanılır. Caps Lock Tuşu: Küçük harften büyük harfe, büyük harften küçük harfe geçiş yapar. Bilgisayar ilk açıldığında yazım modu küçük harftir. Caps Lock tuşuna basıldığında klavyenin sağ köşesindeki Caps Lock ışık led i yanar ve büyük harfe geçilmiş olur. Tekrar basıldığında ise ışık söner ve küçük harfe geçilmiş olur. Shift Tuşu: 5

6 Rakamların üzerinde bulunan işaretlerin yazılmasını sağlar. Ctrl Tuşu (Control/Kontrol) Birtakım işlemlerin kısa yoldan yapılması için kullanılır. Örneğin Ctrl+P tuşlarına birlikte basıldığında ekrandaki belge yazdırılır. Alt Gr Tuşu: Rakamların sağ üst veya alt köşesindeki ikinci işaretlerin yazılmasını sağlar. Alt Tuşu: Bu tuşa bir defa basıldığında kullanmakta olduğumuz programın dosya menüsü işaretli bir hale gelir. Enter tuşuna basınca da menü açılır. Ayrıca Windows işletim sisteminde her menü isminin bir harfi altı çizilidir. Alt tuşu ile altı çizili menü harfine basınca o menü açılır. Örneğin Alt+E tuşlarına birlikte basılırsa ekle menüsü açılır. Back Space Tuşu: Ekranda ki bilgileri sağdan sola doğru siler. Her basıldığında bir karakter silinir ve imlecin pozisyonu bir sola kayar. Bu tuşa geri silme tuşu da denilir. Delete Tuşu: İmlecin sağında kalan karakterleri silmek için kullanılır. Enter Tuşu: Giriş, Onaylama, satır atlama ve satır başı yapma gibi işlemleri için kullanılır tuştur. Print Screen Tuşu: Ms-Dos ortamında ekrandaki bilgileri kağıda yazdırır, Windows ortamında ise ekranı pano görüntüleyiciye aktarır. Başka bir deyişle Windows ortamında ekranın fotoğrafını çekmek için kullanılır. Alt tuşu basılı iken Print Screen tuşuna basılırsa sadece etkin pencerenin fotoğrafı çekilmiş olur. Page Up / Page Down Tuşları: Ekranda birden fazla sayfalar halinde bir belge varsa, bu belge üzerinde sayfa sayfa ilerlemek ve gerilemek için kullanılır. Num Lock Tuşu: Klavyenin sağ tarafında bulunan fonksiyonların kullanılmasını yada kapatılmasını sağlar. Bulunduğumuz ortam ile ilgili yapabileceğimiz işlemlere ilişkin kısayol seçeneklerini içeren kısayol menüsünü görüntüler. İşletim Sistemi Bilgisayarın açılmasını ve işlem yapmaya hazır konuma gelmesini sağlayan yazılımlara işletim sistemi denir. Her bilgisayarın mutlaka bir işletim sistemi vardır. İşletim sistemi olmayan bir bilgisayarın açılması ve işlem yapması mümkün değildir. Ms-Dos İşletim Sistemi Ms-Dos İşletim sistemi komutlardan oluşmuş bir işletim sistemidir. Yapmak istediğimiz işlemleri sadece komutlar aracılığıyla yapabiliriz. Bu da bu işletim sistemini zorlaştıran faktörlerden biriydi yılından önce Ms-Dos işletim sistemi kullanılmaktaydı. 95 yılından sonra ise Windows 95 işletim sisteminin piyasaya sunulması ile Dos ve Windows birleştirilip 6

7 tek bir işletim sistemi haline getirildi ve artık bütün paket programlar Windows İşletim Sistemi içersinde çalışabilecek şekilde tasarlanmaya başlandı. Bu nedenle artık kullanılmaması sebebiyle bu kitapta Ms-Dos işletim sistemi komutlarına yer verilmemiştir. Windows işletim sistemi, Microsoft firması tarafından hazırlanarak piyasaya sunulmuştur. Dünyada en çok kullanılan işletim sistemidir. Ülkemizde Türkçe ve İngilizce versiyonları kullanılmaktadır. Herkesin kolayca kullanabileceği basitlikte, çeşitli ses ve görüntü efektleri özellikleri ile güçlendirilmiş zevkli ve eğlenceli bir çalışma sağlayan, bilgisayar sistemini tam olarak algılayarak, sistem özelliklerini mükemmel kullanan, bütün paket programları destekleyerek onların verimli bir şekilde çalışmalarını sağlayan mükemmel bir işletim sistemidir. Bilgisayarımızı ilk açtığımızda eğer bilgisayarımızda Windows işletim sistemi mevcut ise otomatik olarak çalışarak karşımıza aşağıdaki gibi bir görüntü gelir. Başlat Butonu Görev Çubuğu Bu görüntüye Windows un masa üstü denir. Masa üstündeki resim ve desenler değiştirilebilir, her kullanıcı kendi zevklerine göre masaüstü özelliklerini ayarlar. Görev Çubuğunun sol köşesinde başlat butonu ve menüsü, sağ köşesinde ise saat, tarih, dil, görüntü ve ses ayarları gibi ayarlar bulunur. 7

8 Windows, hem Mouse (Fare) ile hem de klavye ile kullanılabilmektedir. Klavyeden Windows u kullanabilmek için Windows bayrağı tuşuna veya Ctrl+Esc tuşlarına basılır, yön tuşları ile menülerde hareket edilerek istenilen seçenek üzerindeyken Enter tuşuna basarak program ve komutlar çalıştırılır. Fareyi zemin üzerinde hareket ettirdiğimizde işaretçi adı verilen ok ta ekranda hareket eder. Fareyi sol veya sağ elle kullanabiliriz ama genel olarak sağ elle tutulup sol tuş ile seçim yapılır. Birçok Fare tasarımı vardır; iki tuşlu olanlar, 3 tuşlu olanlar, kablosuz olanlar ve kısayol tuş bileşeni olan fareler. Mouse (Fare) İle Tıklama Olayları; 1) Sol Tuşu Tek Tıklama Bir menüyü açmak, menüden komut seçmek, ekrana gelen sorulara cevap vermek, ekrandaki bir takım butonlara basmak için farenin sol tuşu ile tek tıklama işlemi yapılır. 2) Sol Tuşu Çift Tıklama Masa üstünde olduğu gibi simge halinde bulunan klasörleri, programları, belgeleri açmak için farenin sol tuşu ile çift tıklanır. 3) Sol Tuşu Tıklayıp Bırakmadan Sürükleme Masa üstünde olduğu gibi simgeleri, bir takım programların içindeyken ekrandaki resimleri, nesneleri ve program pencerelerini taşımak (yer değiştirmek) için farenin sol tuşu ile tutularak sürüklenir. Bu olaya sürükleme bırakma olayı denir. Sürükleme ve bırakma ile taşıma işlemi yapılabildiği gibi boyutlandırma işlemi de yapılabilir. Ekrandaki resimlerin veya ekrandaki program pencerelerinin kenarlarından fare oku ile tutularak sürüklemek suretiyle pencereler ve resimler büyütülebilir veya küçültülebilir. 4) Sağ Tuşu Tek Tıklama Bulunduğumuz ortamda o an ne yapabiliriz bu konuda bir seçenek listesi görüntülenmesini sağlar. Buna kısa yol menüsü de denir. Genel olarak bütün programlarda farenin sol veya sağ tuşu etkin bir şekilde kullanılır. Bazı farelerin orta tuşları döndürülebilen bir rulo halindedir. Bu rulo özellikle ekrandaki belgelerin kolayca aşağı ve yukarı saydırılmasını sağlar. Windows işletim sistemi Fare ile çok kolay bir şekilde kullanılmaktadır. Fakat fare bozulursa veya fare ile ilgili bir problem olursa, farenin yaptığı bütün görevler klavyede kısayol tuşu olarak ta vardır. Klavye kullanılarak bir takım işler yine yürütülebilir. Program Pencerelerinin Temel Özellikleri Windows işletim sistemi pencerelerden oluşmuş bir işletim sistemidir. Bilindiği gibi Windows İngilizce bir kelime olup Türkçe karşılığı ise pencerelerdir. Bütün programlar pencerelerden oluşmakta ve her pencerenin benzer özellikleri bulunmaktadır. 8

9 Windows İşletim sistemi ile Windows işletim sistemi içersinde çalışan bütün paket programlar arasında genel olarak bir uyumluluk vardır. Yani bir takım kısayol tuşları, menü seçenekleri ve pencere özellikleri bütün programlarda standart olarak mevcuttur. Windows işletim sistemi ile birlikte birkaç programı öğrendikten sonra artık bütün paket programları kolayca kullanabiliriz. Pencerelerin ortak özelliklerini tanıyabilmek için örnek olarak Masaüstünde bulunan Belgelerim penceresini kullanalım. Başlık Çubuğu: Bütün Program pencerelerinin bir başlık çubuğu vardır. Başlık çubuğunun sol kısmında program adı ve belge adı bulunur. Sağ kısmında ise programı kapatma, ekranı kaplama, önceki boyuta geçiş ve simge durumuna küçültme butonları bulunur. Kapat Butonu: Ekrandaki bir programı kapatmak için program penceresinin sağ üst köşesinde bulanan kapat butonuna basarız. Klavyeden kısayoldan bir programı kapatmak için Alt ile F4 tuşlarına basılır. Alt ile F4 tuşlarına herhangi bir programda değilken basılırsa, Windows kapanma durumuna geçer. Ekranı Kaplama / Önceki Boyuta Geçiş: Ekrana görüntülenen program penceresi, küçük bir halde ise, bu pencereyi tam ekran yapmak için kullanılır. Bu butonun iki işlevi vardır. Pencere tam ekran halinde iken bu butona bastığımızda pencere önceki boyut hali dediğimiz biraz küçük bir boyuta geçiş yapar, tekrar bu butona bastığımızda pencere ekranı kaplamış bir hal alır. Bu duruma ise ekranı kaplama denir. Örneğin herhangi bir programı çalıştırdığımızda ekrana açılan pencere ekranı kaplamamış durumdaysa bu butona basarak ilgili pencerenin tam ekran görüntülenmesini sağlayabiliriz. Tekrar basarak ta eski haline getirebiliriz. Ayrıca başlık çubuğuna çift tıklayarakta bu işlemi yapabiliriz. Simge Durumuna Küçültme: Simge durumuna küçültme işlemi bir nevi çalışmakta olduğumuz programı bekletmeye almak demektir. Bir program penceresinde çalışıyorken, başka bir programa girmek veya başka bir işlem yapmak gerekirse çalıştığımız programı simge durumuna küçültme butonuna basarak bekletmeye alırız. Simge durumuna küçültme butonuna basılınca çalışmakta olduğumuz program küçültülerek görev çubuğu üzerine yerleştirilir. En fazla 9

10 256 tane programı simge durumunda bekletebiliriz. Simge durumunda beklemekte bulunan programların isimlerini görev çubuğu üzerinden fare ile tıklamak suretiyle hemen aktif hale getirebiliriz. Simge durumundaki (Hafızadaki) program pencereleri arasında klavyeden Alt ile Tab tuşlarına basarak geçiş yapabiliriz. Boyutlandırma Köşesi: Pencerenin sağ alt köşesine Mouse oku konumlandırılarak çaprak ok şeklini aldığında basılı tutup sürüklenerek sürükleme yönünde genişletme yada daraltma yapmış oluruz. Aynı şekilde pencere kenarlarıda bu işlem için kullanılabilir. Pencereyi Taşıma: Fare ile başlık çubuğundan basılı tutup sürüklenerek ilgili pencere ekran üzerinde istenilen yere taşınabilir. Program Belge Klasör ve Kısayol Kavramları Program Nedir? Doğrudan çalıştırılabilen belirli bir iş veya hizmeti gerçekleştiren yazılımlardır. Windows ortamında bir programı çalıştırmak için simgesini veya ismini çift tıklamak yeterlidir. Belge Nedir? Programların bünyesinde kullanıcıların yapmış olduğu çalışmalar disk üzerine bir belge olarak kayıt yapılır. Örnek olarak Wordpad bir kelime işlem programıdır, bu programda yazılmış bir yazı ise belgedir. Klasör Nedir? Programlarımızı ve belgelerimizi bir birinden bağımsız olarak ayrı ayrı gruplar halinde saklamak amacıyla kullanılan bir sistemdir. Örneğin bilgisayarımızda oyunlar, resimler, müzikler, eğitim programları gibi gruplar halinde kayıt ortamları oluşturmak isteyebiliriz. Bütün bunların bilgisayarımızda düzenli bir şekilde saklanması ve kullanılması için her program grubuna ayrı bir klasör açarak, ayrı ayrı klasörlere kayıt yapar ve kullanırız. Kısayol Nedir? Sabit diskimizde belge ve programlara daha kısa yoldan ulaşmak amacıyla oluşturulan simgelere kısayol denir. Kısayol program ve belgeleri temsil eden bir simge/köprüdür. Bu simge çift tıklanınca asıl program veya belge ile bağlantı kurularak asıl program çalıştırılır veya belge açılır. Genel olarak bilgisayarımızda ki programlara daha kısayoldan giriş yapmak için masa üstüne kısayollarını oluştururuz. Kısayol oluşturmanın bir çok yolu vardır. Bunlardan en sık kullanılanı ilgili program simgesi üzerinde sağ tıklayarak açılan menüden Gönder / Masa üstü (Kısayol Oluştur) komutlarını seçerek yapmaktır. Bir simgenin kısayol olup olmadığı sol alt köşesinde oluşan ok ( )işaretinden de anşılabilir. 10

11 Şimdi Windows işletim sisteminin bir takım program öğelerini tanımaya başlayalım. İlk olarak bir kelime işlem öğesi olan wordpad uygulamasına başlayalım. WordPad Wordpad Windows işletim sisteminin bir kelime işlem öğesidir. Çeşitli dilekçe, mektup, rapor ve diğer belgelerimizi yazarak kayıt yapma, yazıcı aracılığı ile kağıda yazdırma işlemlerini sağlayan bir uygulamadır. Bilgisayar dünyasında bir çok kelime işlem programı vardır. Bunlar; Microsoft Word, Word Prefect, Lotus Smart Suite Word, Open Office Word gibi. Bilgisayarımızda bir ofis programı yüklü ise genel olarak ofis programlarındaki Word te yazışmalar yapılır. Ama bilgisayarımızda herhangi bir ofis programı yoksa mecburen Windows un standart öğesi olan wordpad ile yazışmalarımızı yapmamız gerekir. Wordpad diğer ofis programlarındaki Word programlarına göre çok daha basit bir uygulamadır. Menü Çubuğu: Her program penceresinin bir menü çubuğu vardır. Menü isimlerini farenin sol tuşu ile tıklayarak istediğimiz menüyü kolayca açabiliriz. Menülerde fare oku ile serbest bir şekilde gezinebilir. İstediğimiz seçenek üzerinde iken farenin sol tuşunu tek tıklamak suretiyle seçebiliriz. Ayrıca klavyeden herhangi menüyü açmak için klavyenin sol kısmındaki Alt tuşunu basılı tutarak menü isimlerinin altı çizgili olan harflerine basarız. Örneğin Alt ile D tuşlarına bastığımızda dosya menüsü açılır. Araç Çubuğu: Her program penceresinin üst, alt, sol ve sağ kısımlarında çeşitli araç çubukları vardır. Bu araç çubukları sayesinde programlar daha kolay ve aktif bir şekilde kullanılmaktadır. Programların araç çubukları olması programın daha görsel olmasını sağlar, bu sayede 7 den 70 e herkes kolayca araç çubukları üçerindeki butonları tıklayarak işlem yapmakta 11

12 ve kolayca programları kullanabilmektedir. Eğer sadece menü sistemi kullanılsaydı hem programlar sıkıcı bir hal alırdı hem de kullanılması çok zor olurdu. Araç çubuklarında genellikle bulunan aşağıdaki butonları tanımaya çalışalım; 1. Yeni : Yeni bir sayfa açmaya yarar. 2. Aç : Kayıtlı olan belgeleri açarak ekranda görüntülemeyi sağlar 3. Kaydet : Ekrandaki belgeyi disk veya diskete kayıt yapmayı sağlar. 4. Yazdır : Ekrandaki belgeyi yazıcı aracılığıyla kağıda yazdırır. 5. Baskı Önizleme : Ekrandaki belgenin kağıda yazdırılabilecek halini görüntüler. 6. Bul : Belgenin içersinde istenilen ifadeyi araştırır. 7. Kes : Belgeden seçilen bilgi veya nesneyi keserek panoya aktarır. 8. Kopyala : Belgeden seçilen bilgi veya nesneyi panoya kopyalar. 9. Yapıştır : Kes yada kopyala komutuyla panoya aktarılan bilginin istenilen yere yapıştırılmasını sağlar. 10. Geri Al : Son yaptığımız işlemi iptal ederek işlemin öncesine dönmeyi sağlar. 11. Tarih / Saat : Belge içerisine tarih ve saat ekler. 1. Biçim Çubuğu: Biçim araç çubuğu, ekrana yazılan metinlerin yazı tipi özelliklerinin ayarlanmasını sağlar. Şimdi bunları sırasıyla açıklamaya çalışalım. 1. Yazı Tipi: Yazacağımız metnin yazı tipini seçmeyi sağlayan bölümdür. Bilgisayarımızda yüzlerce yazı tipi mevcuttur. Biz metinlerimizi yazarken özellikle bu yazı tiplerinden sonunda Tr olanları veya parantez içinde Türkçe yazanları tercih etmeliyiz. Eğer diğer yazı tiplerini seçersek, İ, Ö, Ç, Ş gibi Türkçe karakterleri kullanamayabiliriz. Bir belge yazarken genel olarak ana başlıklar için Arial Black yazı tipini ve boyut olarak ta 16 ve daha yüksek bir değer seçeriz, alt başlıklar için Arial ve yazı boyutu olarak arası bir değer seçeriz. Normal paragraf yazıları içinse Times New Roman ve yazı boyutu olarak ta 12 seçilir. Yazı tipi seçmek için yazı tipini tıklarız ekrana yazı tipleri alfabetik olarak listelenir. Bu listenin sağ kısmında dikey bir kaydırma çubuğu mevcuttur. Bu kaydırma çubuğunu aşağı yukarı kaydırarak yazı tiplerinin tümünü görebilir ve istediğimiz yazı tipi ismini fare ile tıklayarak seçim yapabiliriz. 12

13 2. Yazı Tipi Boyutu: Bir gazete veya dergiye baktığımızda bir çok yazı tipi ve boyutunun kullanılmış olduğunu görürüz. Bizlerde bilgisayarda bir belgeyi yazarken istediğimiz gibi yazı tipleri ve boyutları kullanabiliriz. Yazı tipi boyutu bölümünün okunu tıkladığımızda 8 den 72 ye kadar hazır değerler görebiliriz. Bu değerlerden istediğimizi seçerek o boyutta yazı yazabiliriz. Ayrıca bu hazır değerlerin dışında daha büyük veya daha küçük boyutlarda da yazı yazabiliriz. Yazı tipi boyutu butonunun okunu değil de iç kısmını tıklayarak klavyeden istediğimiz değeri yazar ve enter tuşuna basarız böylece istediğimiz boyutta yazı yazabiliriz. 3. Kalın: Belgemiz içersinde bir takım başlıkları ve cümleleri dikkati çekmesi açısından kalın yazmamız gerekebilir. butonuna bir defa bastığımızda bu buton içe girik bir hal alır ve artık yazdığımız metinler kalın yazılı olur, tekrar normal yazıya geçmek için ilgili butona tekrar basarız. Bu durumda yazı ve ilgili buton eski haline dönmüş olur. 4. İtalik: Belgemiz içersinde bazı cümleleri yatık (italik) olarak yazmak istiyorsak, T butonuna bir defa basınca italik yazı konumuna, tekrar bastığımızda normal yazı konumuna geçeriz. 5. Altı Çizgili: Belgemiz içersinde altı çizgili cümleler yazmak istiyorsak, A butonuna bir defa basınca altı çizgili yazma moduna tekrar basınca normal yazım moduna geçebiliriz. 6. Renk: Belgemiz içersinde renkli yazılar kullanmak istiyorsak, renk butonuna basar istediğimiz rengi seçeriz. Artık yazacağımız yazılar seçtiğimiz renkte olacaktır. 7. Sola Hizalama: İmlecin bulunduğu satırdaki başlık veya metni sola hizalamayı sağlar. 8. Ortalama: İmlecin bulunduğu satırdaki başlık veya metni ortalamayı sağlar. 9. Sağa Hizalama: İmlecin bulunduğu satırdaki başlık veya metni sağa hizalamayı sağlar. 10. Madde İmi: Maddeler halinde bir metin yazmak için otomatik olarak madde işareti verir. 13

14 HİKAYE: VERİLEN BAHŞİŞ: Pastaneye 10 yaşında bir çocuk girdi. Garson hemen koştu. Çocuk sordu: Çikolatalı pasta kaç para? 50 Cent! Çocuk cebinden çıkardığı bozuk paraları saydı. Bir daha sordu: Peki dondurma ne kadar? garson sabırsızlıkla 35 Cent dedi. Çünkü yığınla müşteri vardı ve yalnız kendisi hepsine tek başına koşuşturuyordu. Bu çocukla daha ne kadar vakit geçirebilirdi ki? Çocuk parasını bir daha saydı ve Bir dondurma alabilir miyim lütfen dedi. Garson dondurmayı getirdi. Fişi tabağın kenarına koydu ve öteki masalara koştu. Çocuk dondurmasını bitirdi. Fişi kasaya ödeyip çıkıp gitti. Garson masayı temizlemek üzere geldiğinde, birden gözleri doldu. Masaya oturup bir müddet ağladı. Neden mi? Boş dondurma tabağının yanında, çocuğun bıraktığı 15 Cent'lik bahşişi görmüştü Yukarıdaki belgeyi ekrana yazdıktan sonra şimdi kayıt işlemine geçelim. Ekrandaki belgeyi kayıt yapmak için dosya menüsünü açarak kaydet komutunu seçmeliyiz. Kaydet komutu seçildiği takdirde ekrana aşağıdaki kaydetme penceresi görüntülenir. Kayıt Yeri: Oluşturduğumuz dosyayı nereye kayıt yapacağımız buradan seçeriz. Bu butona tıkladığımızda kayıt yapabileceğimiz sürücü ve klasörler ekrana gelecektir. Dosya Adı: Yaptığımız çalışmaya ismi bu kısımdan veririz Dosya adını ve kayıt yerini belirlediğimiz çalışmayı, son olarak bu butona basarak kayıt işlemini tamamlamış oluruz. 14

15 Bir Belgeyi Kayıt Yaparken Aşağıdaki 4 Madde Takip Edilmelidir. 1. Kayıt Yapılacak Sürücü Seçimi; 2. Belgenin Kayıt Yapılacağı Klasör Seçimi; 3. Ekrandaki belgenin kayıt yapılması için bir isim belirtiriz. 4. Kaydet Butonuna basarak kayıt işlemini tamamlarız. Kaydet (Farklı Kaydet) penceresinde bulunan diğer butonların görevleri ise kısaca şöyledir; Bulunduğumuz klasörün içinden bir seviye yukarı çıkmak için kullanılır. Yeni bir klasör oluşturmak için kullanılır. Doğrudan belgelerim klasörüne götürür Doğrudan masa üstünü görüntüler ve kayıt yapılmasını sağlar. Dosya kaydı ile ilgili yukarıdaki açıklamaları da göz önüne alarak, örneğin biz belgemizi kayıt yaparken 1 numaralı bölümden C sürücüsünü yani Harddisk i seçelim, daha sonra 2 numaralı bölümden belgelerim klasörünü çift tıklayarak belgelerim klasörüne girelim ve daha sonra 3 numaralı bölümü tıklayarak oraya belgemiz için bir isim olarak bahşiş ismini verelim ve kaydet butonuna tıklayarak kayıt işlemini tamamlayalım. Artık belgemiz kayıt olmuş demektir. Bundan sonra diğer çalışmalarımızı da benzer şekilde kayıt yapabiliriz. Kayıt yaptığımız belgeleri tekrar açıp bakmak istediğimiz takdirde, dosya menüsünden aç komutunu seçer, ekrana görüntülenen dosya açma penceresinde hangi sürücüden dosya açacaksak, yine 1 numaralı bölümden bir sürücü seçeriz, örneğin disketten bir dosya açacaksak 1 numaralı bölümden A sürücüsünü, harddiskten bir belge açacaksak C sürücüsünü seçeriz. Belgemiz bu sürücülerde hangi klasörde bulunuyorsa o klasöre çift tıklayarak gireriz ekranda dosyamızın adını gördükten sonra dosyamızın adını veya simgesini tek tıklayarak seçtikten sonra aç butonuna basmak suretiyle dosyamızı açabiliriz. Genel olarak kayıt yaparken her yazdığımız belgeye konu ile ilgili bir isim veririz. Şimdi aşağıdaki örnek belgeleri yazarak kayıt yapınız ve kayıt yaptığımız belgeleri tekrar açarak ekranda görüntüleyiniz. Ayrıca metin işaretleme ve yazı tipini değiştirme, yazı rengini değiştirme gibi işlemleri deneyiniz. 15

16 Örnek 1: KAYISININ FAYDALARI Kemiklerin düzgün ve sağlam gelişmesinde önemli rol oynar. Ülserin iyileşmesinde rol oynar. Kansere karşı koruyucudur. Böbreklerde taşı azaltır. Karaciğerin tahrip olan kısımlarının tamirini yapar. Dişlerin daha sağlam ve kuvvetli olmasını sağlar. Stresi azaltır. Beynin düzenli çalışmasını sağlar. Kan yapımını artırır ve kansızlığı önler. Kalp kaslarını kuvvetlendirerek daha düzenli çalışmasını sağlar. Örnek 2: ISPANAK: Yapraklarında iyot, demir, klorofil ve kalsiyum bulunan ıspanak, A, C ve K vitaminleri bakımından da zengin bir sebzedir. Kalp hastalıklarına, felce, yüksek tansiyona ve yaşlılığın getirdiği göz hastalıklarına karşı da yararlı olduğu araştırmalarla ortaya çıkarılmıştır. Vitamin ve mineral deposu olduğu kansızlığın ilacı olarak kabul edilen sebze, diyetlerin baş tacı, kış yemeklerinin değişmez aktörüdür. Ispanak, genelde sanıldığının aksine, önemli bir demir kaynağı değildir. Esas demir kaynağı olan besinler, beyaz ve kırmızı etlerdir. Ispanak yüksek oranda tuz içerdiği için karaciğer hastalarının şeker hastalarının, böbrek ve sindirim sistemi hastalarının fazla yememesi tavsiye edilir. Pişirirken çok iyi yıkanmalı ve az suyla az pişirilmelidir. Birçok faydalarından bazıları şunlardır: Şişmanlığı önler. Kan miktarını artırır. Dişlerin çürümesini önler. Kalp hastalıklarına iyi gelir. Doğacak bebek güçlü olur. Gelişme bozukluklarını giderir. Vücudun dayanıklılığını artırır. Kalp kaslarını kuvvetlendirir. Boğaz hastalıklarına faydalıdır. Göğüs hastalıklarına faydalıdır. Yara ve yanıklarda da faydalıdır. Şeker hastalığında da faydalıdır. Hazmı kolaylaştırır. Kansere karşı koruyucu tesiri vardır. Bağırsak kaslarını harekete geçirir. Vücudu soğuk algınlığına karşı korur. 16

17 Bir programda bir belgeyi hazırladıktan sonra kayıt yaparken sadece bir isim vererek kaydet butonuna basarak kayıt işlemini tamamlarız. Çalışmakta olduğumuz program hazırladığımız belgeyi kayıt yaparken belgemize otomatik olarak bir uzantı ekler. Her program kendine özel bir uzantı ekleyince program grupları meydana gelir. Mesela paint belgelerinin uzantısı bmp, word belgelerinin uzantısı doc, excel belgelerinin uzantısı xls vs, Windows dosya listelerini görüntülerken belgelerinin uzantılarına göre simge ve isimlerini listelemektedir. Dosya Uzantıları: Her dosyanın üç karakterden oluşan bir uzantısı vardır. Bu uzantılar bize ilgili dosyanın yapısı, hangi programda oluşturulduğu gibi konularda bilgi verir. Windows ortamında yaptığımız bir çalışmayı herhangi bir isimle kayıt yaparken ilgili program bu isme kendisine ait olan uzantıyı otomatik olarak verecektir. Uzantılar hakkında bilgi sahibi olmak özellikle arama ve tarama ekranlarında bize faydası olacaktır. Ayrıca bir dosyanın uzantısına bakarak, o dosyayı nasıl çalıştırabileceğimizi yada açabileceğimizi anlayabiliriz. Bilgisayarı etkin bir biçimde kullanabilmek için uzantılar hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir. Örneğin Excel de oluşturduğumuz bir dosyayı muhasebe olarak kaydettiğimiz düşünelim, bu belge gerçekte bilgisayarımıza şöyle kaydedilecektir; muhasebe.xls Burada muhasebe, ilgili dosyanın adı noktadan sonra gelen xls ise bu dosyanın uzantısıdır. Bu dosyanın bir Excel dosyası olduğunu uzantısından anlayabiliriz. EN ÇOK KARŞILAŞABİLECEĞİMİZ DOSYA UZANTILARI COM EXE Dos ve Windows ta ismi yazılarak çalıştırılabilen programların uzantılarıdır. BAT SYS: Sistem dosyaları TXT: Ms-Dos metin dosyası DOC: Word belgesi XLS: Excel Belgesi PPT: Powerpoint belgesi GİF, BMP, JPG: Resim, fotoğraf Mp3, Wav: Müzik dosyaları Avi, Mov, Dat: Film klipleri Htm: İnternet sayfası 17

18 Paint Duvar kağıdı deseni oluşturmak, firma amblemleri, karikatürler çizmek, scanner ile çekilmiş resimleri düzenlemek vs. amaçlarla kullanılan Windows un çizim öğesidir. Daha önce ki konularımızda da değindiğimiz gibi her programın menü çubuğu ve başlık çubuğu gibi ortak özellikleri vardır. Bu tür ortak özellikler bütün programlarda aynı işlevleri yerine getirmektedirler. Bu nedenle burada sadece Paint programına özel fonksiyonlar işlenecektir. Araç Çubuğu: Çizim araçlarını içeren bir buton grubudur. Bütün programlarda, bir takım işlemleri daha kısa yoldan yapmak için araç çubukları vardır. Şimdi Bu Butonları Kısaca Tanımaya Çalışalım; 18

19 Serbest Şekil Seç : Serbest olarak şekil seçmeyi sağlar. Metin sağlar. : Klavyeden metin yazmayı Seç : Dikdörtgensel olarak şekil seçmeyi sağlar. Silgi Renk Silici : Ekrana çizdiğimiz çizgileri silmemizi sağlar. Renkle Doldur : Tıklanan yerdeki rengin tamamının seçilen renk ile doldurulmasını sağlar. Renk Seç : Tıklanan yerin rengini almamızı sağlar. Çizgi : Çizgi çizer. Kıvrım : Kıvrımlı çizgiler çizmeyi sağlar. Dikdörtgen : Dikdörtgen çizmeyi sağlar. Çokgen : Çokgen çizmeyi sağlar. Elips : Daire, oval çizme Büyüteç : Belirtilen bölgeyi daha yakından görüntüler. Yuvarlatılmış Dikdörtgen: Köşeleri oval dikdörtgen çizmeyi sağlar. Kalem : Serbest Çizgi Çizmeyi Sağlar. Fırça : Fırça ile serbest çizgi çizmeyi sağlar. Püskürtme Kabı : Püskürtme yaparak boyama işlemi yapar. Bir resim üzerine yeni bir şekil çizerken veya yazı yazarken art alanının beyaz olmasını sağlar. Aşağıda resimde görülen sağdaki yazı gibi. Bir resim üzerine yeni bir şekil çizerken veya yazı yazarken şeklin art alanın bozulmamasını sağlar. Aşağıda resimde görülen soldaki yazı gibi. 19

20 Örnek 1: Aşağıdaki çalışmaları Paint programında çizerek sabit diskinize kayıt yapınız. Bilgisayar Sistemi Donanım Yazılım İşletim Sistemleri Tek Kullanıcılı Ms-Dos Ibm-Dos Pc-Dos Windows Çok Kullanıcılı Windows Nt Windows 2000 Nowell Network Unix Küçük çaplı metinler yazmak veya çeşitli programlarda oluşturulmuş metinleri açmak, düzenlemek, kağıda yazdırmak gibi işlemler için kullanılır. Adından da anlaşıldığı gibi Windows ta kısa notlar tutabilmek için fazla özelliği olmayan bir kelime işlem programıdır. Not Defteri (Note Pad) 20

21 Aşağıdaki örneği Not Defteri programında yazarak kayıt yapınız. Asırlık Tavsiye; Asırlarca önce yaşamış olan bir tabibin, eskimeyen tavsiyeleri şöyledir. Hasta olmadıkça, ilaç kullanmayın! Sık sık olgunlaşmış meyve yiyin! Genç hayvan etini tercih edin! Yemekleri iyi pişirin! Lokmaları iyice çiğneyin! Yemekten hemen sonra su içmeyin! Sabah kahvaltısız işe gitmeyin! Akşam yemekten sonra gezinin. Hesap Makinesi Bilgisayarda dört işlem yapmak için kullanılan bir hesap makinesi programıdır. Standart ve Bilimsel olmak üzere iki çeşit görünümü vardır. Hesap makinesinin görünüm biçimleri Görünüm menüsü aracılığı ile değiştirilebilir. Son girilen değeri Siler Girilen değeri geriye doğru siler. Hesap Makinesini Sıfırlar. Karekök hesaplamayı sağlar. Standart Görünüm Not: Butonların görevlerini öğrenmek için grevini öğrenmek istediğimiz butonun üzerine fare ile sağ tıklayarak açılan menüden Bu nedir? Yazısı sol tuş ile tıklanır. : Media Player, bilgisayarımızdaki Mp3 müzikleri, Audio müzikleri, Vcd leri, video klipleri görüntülemeyi sağlayan bir programdır. 21

22 Herhangi bir film Cd si veya müzik Cd si bilgisayara takıldığında veya bir video klip dosyası çift tıklandığında bu program tarafından gösterimi sağlanır. Bir müzik yada film cd si takıldığında veya bilgisayarımızda bulunan bu tür dosyalardan birinin üzerine çift tıklandığında aşağıdaki program penceresi açılacaktır. Bu pencere üzerinde çift tıklandığında veya Alt + Enter tuşlarına basıldığında görüntü tam ekran olacaktır. Bu pencere üzerindeki bazı butonların görevleri ise aşağıdaki gibidir. Bu buton çalmakta olan film yada müziğin başa alınmasını sağlar. Bu buton ilgili film yada müziğin başlatılmasını ya da durdurulmasını sağlar. Bu sürgü çalmakta olan film yada müziğin ilerigeri alınmasını sağlar. Sesin kapatılmasını sağlar. Tekrar basıldığında açılır. Sesin artırılmasını yada azaltılmasını sağlar Bilgisayarda genel olarak 3 tip Cd kullanılır; 1. Program Cd leri 2. Video Film Cd leri 3. Müzik Cd leri Bilgisayarımıza herhangi bir Cd taktığımızda bilgisayar Cd yapısını inceler. Eğer takılan Cd film Cd si ise Cd deki film otomatik olarak Windows Media Player tarafından çalıştırılır. Eğer taklan Cd program Cd si ise Cd deki program otomatik olarak çalışır, İşlevine başlar. 22

23 Bilgisayarımıza taktığımız film Cd si otomatik olarak gösterime başlamazsa, Bilgisayarım seçeneği çift tıklanır ve daha sonra Cd-Rom sürücüsü çift tıklanır ekrana listelenen klasörlerden Mpegav klasörü çift tıklanır bu klasördeki dosyalardan, Avseq01.dat dosya seçilerek film gösterimi başlatılır. Windows Media Player, görüntüsü değiştirilebilir, hoş görünümlü çok fonksiyonlu bir multi medya uygulamasıdır. Klasik görünümü yukarıdaki gibi olmakla birlikte değişik görünüm çeşitleri de mevcuttur. Windows Movie Maker: Tv veya video lardan elde ettiğimiz görüntüleri bilgisayarımızda küçük video klipleri haline dönüştürerek kayıt yapmamızı sağlar. Ayrıca bu programın son sürümlerinde resimlere efektler verilerek video klipleri hazırlanabilir ve bir video dosyası olarak saklanabilir. Bilgisayardaki mevcut bütün karakter ve sembolleri görüntüler ve çalışmalarımızda kullanmamızı sağlar. Bu bölümden istediğimiz sembolün yada karakterin üzerini tek tıkladıktan sonra seç butonuna basarak kopyalanan karakter bölümüne alırız. Kopyala butonuna basarak Pano 23

24 Görüntüleyiciye aktarırız. Herhangi bir programa girdikten sonra Düzen menüsünden Yapıştır komutu ile seçtiğimiz karakterleri istediğimiz program veya belgeye aktarabiliriz. Klavyede olmayan bir işareti, sembolü yada karakteri yazmamız gerektiğinde bu bölümden faydalanılabilir. Word programı gibi bazı programların Ekle menüsünden bu simge ve sembollere ulaşılabilir ve istenilen sembol yada simge kullanılabilir. Kullanılan sistem hakkında bilgi verir. 24

25 Bilgisayarımızda çalıştığımız süreç içerisinde bilgisayar kendi kendine zaman zaman yedek alır. Son yüklediğimiz programlardan dolayı bilgisayarımızda aksaklıklar çıktıysa veya biz yokken başkaları bilgisayarımızda ki bir çok programı yanlışlıkla silmiş ise, Sistem Geri Yükleme sayesinde bilgisayarımızı eski haline getirebiliriz. Ayrıca Sistem geri yükleme sayesinde ayarlarımızda geri yüklenmiş olacaktır. Bu seçenek sayesinde virüs bulaşması gibi bazı durumlarda bilgisayarımızı virüs bulaşmadan önceki bir tarihe geri yükleme yaparak virüsten kurtarabiliriz. Bozulan programları düzeltmek yada bilgisayarımızı sorunsuz bir tarihteki ayarlarına geri yüklemek için etkili bir çözümdür. Ancak bazı virüsler yada sorunlardan dolayı geri yükleme yapılamayabilir. Sistem Geri Yükleme işlemini, Başlat/Programlar/Donatılar/Sistem Araçları/Sistem Geri Yükleme menü ve komutları çalıştırılarak başlatılabilir. Programlar Menüsü Programlar menüsü, bilgisayarımıza yüklü olan programların listelendiği bölümdür. Windows bileşenleriyle birlikte daha sonra bilgisayarımıza yüklenen bütün programlar bu bölüm aracılığıyla çalıştırılabilir. Bu menü yüklenen programlara göre her bilgisayarda farklılıklar gösterebilir. Bu nedenle kitabımızın bu bölümünde daha çok Windows bileşenleri tanıtılmaya çalışılacaktır. 25

26 Başlat / Programlar / Başlangıç Menüsü: Başlangıç menüsüne hangi program kısayolu eklenirse, bilgisayarın her açılmasında o programda otomatik olarak açılır. Örneğin, bilgisayarımız açılır açılmaz Tv Programımızın da otomatik olarak çalışmasını istiyorsak Tv Programımızın simgesini (kısayolunu) başlangıç menüsüne ekleriz. Başlangıç menüsüne bir program kısayolu eklemek için; Başlat / Ayarlar / Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü komutu seçildikten sonra ekrana görüntülenen diyalog penceresinde Gelişmiş veya Başlat Menüsü Programları başlığına geçtikten sonra Ekle 26

27 butonuna basarız. Veya Başlat / Programlar oradan da Başlangıç seçeneğinin üzerine çift tıklayarak gelen aşağıdaki pencerenin içerisine istenilen program kısayolu kopyalanarak da yapılabilir. Başlat / Programlar / Oyunlar Menüsü: Windows işletim sisteminin standart oyunlarını içerir. Windows işletim sisteminin 95 ve 98 versiyonlarında oyunlar donatılar menüsünde bulunmaktadır. Başlat / Programlar / İnternet Explorer: İnternete bağlandıktan sonra web sayfalarını görüntülemek için kullanılan programdır. İnternet Explorer ile ilgili geniş bilgi kitabın sonunda İnternet bölümünde yer alacaktır. Başlat / Programlar / Windows Media Player: Daha önceki derslerimizde de değindiğimiz gibi, Başlat / Programlar / Donatılar / Eğlence menüsünde yer alan Media Player Programlar menüsüne de ayrıca yerleştirilmiştir. 27

28 Başlat / Programlar / Outlook Express: hazırlama, gönderme ve alma hizmetlerini sunan programdır. Programlar menüsünde bir çok paket programları görürüz. Bütün bu paket programlar Windows İşletim Sisteminin bünyesinde çalışır ama hepsi Windows işletim sistemine ait değildir. Windows İşletim Sistemi bütün paket programlara bir alt yapı olarak kullanılmakta ve düzenli bir şekilde çalışmalarını sağlamaktadır. Belgeleri Açma ve Programları Çalıştırma: Herhangi bir belge veya programı açmak için belge veya program ismini çift tıklarız. Ayrıca belge veya program adını tek tıklayıp seçtikten sonra Dosya Menüsünden Aç komutu ile belge veya programları açabiliriz. Belgeleri Yazdırma: Disk üzerinden bir belgeyi seçtikten sonra Dosya menüsünden Yazdır komutu ile o belgeyi kağıda yazdırabiliriz. Dosyaları Olarak Gönderme: Herhangi bir belge veya dosyayı olarak göndermek için, göndermek istediğimiz dosyayı seçtikten sonra, Dosya menüsünden Gönder / Posta Alıcısı seçilir. Otomatik olarak Outlook Express programı çalışır. Outlook Express programında dosyanın gönderileceği e- mail adresini ilgili alana yazdıktan sonra Gönder butonuna basıldığında istenilen adresine bir dosya gönderilmiş olur. Dosya ve Klasör Silme: Disk üzerinden silmek istediğimiz dosya veya klasörü seçtikten sonra Dosya menüsünden Sil komutu, klavyeden Delete tuşu veya Araç Çubuğundan Sil butonuna basarak silme işlemini gerçekleştirebiliriz. Ayrıca herhangi bir dosya veya klasörü fare ile sürükleyerek Geri Dönüşüm Kutusunun üzerine bıraktığımızda o dosya veya klasörü silmiş oluruz. Sildiğimiz bütün dosyalar Geri Dönüşüm Kutusuna atılır. Yanlışlıkla bir dosyayı sildiğimizde Düzen menüsünden Geri Al komutu ile kurtarabiliriz. Veya Geri Dönüşüm Kutusuna girerek geri almak istediğimiz dosyaları seçer Dosya menüsünden Geri Al komutu ile dosyaları geri alırız. Dosyaları Geri Dönüşüm Kutusuna atmadan doğrudan silmek için, silinecek dosyaları seçtikten sonra Shift + Delete tuşlarına basılır. Geri Alma: Yanlış bir işlem yaptığımızda işlemi geri almak için, Düzen Menüsünden Geri Al (Ctrl+Z) komutu seçilir. Veya araç çubuğundan Geri Al butonuna basılır. Bu komut son yapılan işlemi geri alır. 28

29 Yeniden Adlandırma: Dosya veya klasörlere yeni ad vermek için, ismini değiştirmek istediğimiz dosya veya klasörü seçtikten sonra Dosya menüsünden Yeniden Adlandır komutunu seçer ve yeni bir ad belirleyerek Enter tuşuna basarız. Ayrıca kısayoldan bir dosya veya klasörün adını tek tıklayıp seçtikten sonra bir daha tek tıkladığımızda isim değiştirme durumuna geçer, yeni bir isim vererek Entere bastığımızda dosya veya klasörün adını değiştirmiş oluruz. Disk Sürücülerinin, Dosya veya Klasörlerin Özelliklerini Görüntüleme ve Değiştirme: Disk sürücülerinin, dosya ve klasörlerin özelliklerini görmek, ve değiştirmek için; dosya klasör veya sürücü adını tek tıklayarak seçtikten sonra Dosya menüsünden Özellikler komutunu seçeriz. Disket, Harddisk ve Cd- Rom sürücülerinin özellikleri yanda olduğu gibi görüntülenir. Diskin toplam kapasitesi, dolu ve boş alanları grafik ve sayısal olarak belirtilmiştir. Disk, dosya yada klasörlerin özelliklerini görmek için sağ tuş menüsünden özellikler komutu seçilerek de görülebilir. 29

30 Klasör ve dosyaların özellikleri, yanda görüldüğü gibi görüntülenir. Bu pencerede klasör adı, kapasitesi ve ne zaman oluşturulduğu gibi bilgileri görmek mümkündür. Paylaşım bölümünden bu klasörü ağdaki kullanıcıların kullanımına açabilir yada kapatabiliriz. Ayrıca bu pencereden Dosya ve klasörlerin salt okunur, gizli, sistem ve arşiv gibi özelliklerini değiştirebiliriz. Birden Çok Dosyayı Toplu Olarak Seçme (İşaretleme): Birden fazla dosyayı seçerek, seçtiğimiz bütün dosyalar üzerinde ortak işlemler yapabiliriz. (Bütün dosyaları silme, özelliklerini değiştirme, kopyalama, taşıma vs.) Birden Fazla Dosyayı İşaretlemek için Aşağıdaki Yöntemler Kullanılır: 1. Herhangi bir dosyanın üzerini tek tıklayarak seçtikten sonra Shift tuşunu basılı tutarak yön tuşları ile istenilen doğrultuda işaretleme yapılır. 2. Herhangi bir dosyanın üzerini tek tıklayarak seçtikten sonra Shift + Home tuşuna basarak listenin başlangıcına kadar, Shift + End tuşuna basarak listenin sonuna kadar doğrudan işaretleme yapılır. 3. Düzen menüsünden Tümünü Seç (Ctrl + A) komutu ile bütün dosyaları seçebiliriz. 4. Ctrl tuşu basılı iken Fare ile dosyaların ismini tek tıklayarak farklı yerlerden dosyalar seçebiliriz. 5. Dosya isimlerinin biraz ilerisinden, boş bir alandan fare ile dosyaların üzerine doğru dikdörtgen şeklinde sürükleyerek, dosyaları bir grup olarak seçebiliriz. 6. Düzen menüsünden Diğerlerini Seç (Seçimi Evir) komutu ile yaptığımız seçim işlemini tersine çevirebiliriz. 30

31 Klasörlerin Araç Çubuğu Üzerinde Bulunan Standart Düğmeler ve Görevleri Önceki klasöre, bölüme, Internet sayfasına geçiş sağlar. İleri: Sonraki klasöre, bölüme yada internet sayfasına geçiş sağlar. Yukarı: Bulunduğumuz klasörden bir seviye yukarı çıkmayı sağlar. İstenilen ifadenin aranmasını sağlayan pencereyi ekranın sol kısmında açar. Görünümler: Dosya ve klasörlerin görünüm biçimlerini değiştirir. (Simge, liste vs) Adres Çubuğu: Her klasörün aşağıda görüldüğü gibi bir adres çubuğu vardır. Bu çubuk üzerindeki satıra yol adı yazılarak istenilen sürücü veya klasöre otomatik geçiş sağlar veya istenilen internet adresi yazılarak ilgili sayfaya bağlanmamızı sağlar. Geri Dönüşüm Kutusu Silinen bütün dosyalar Geri Dönüşüm Kutusuna atılır ve orada saklanır. Sildiğimiz dosyalara ihtiyaç duyduğumuz takdirde, bu dosyaları geri kurtarmak için Geri Dönüşüm Kutusuna girdikten sonra, kurtarmak istediğimiz dosyaları seçer, Dosya menüsünden, Geri Al komutu ile kurtarma işlemini gerçekleştiririz. Eğer sildiğimiz dosyaların tamamen silinmesini, geri kurtarılmamasını istiyorsak, Dosya menüsünden Geri Dönüşüm Kutusunu Boşalt komutu ile Geri Dönüşüm Kutusunu boşaltırız. Silinmiş olan programlar artık tamamen silinmiş olur. Geri kurtarılamaz. Geri Dönüşüm Kutusunu kısayoldan boşaltmak için, Masaüstünden Geri Dönüşüm Kutusunun üzeri farenin sağ tuşu ile tıklanır, açılan menüden Geri Dönüşüm Kutusunu Boşalt komutu seçilir. Bir dosya veya klasörü Geri Dönüşüm Kutusuna atmadan silmek için dosya veya klasörü tek tıklayarak seçtikten sonra Shift + Delete tuşlarına basılır. Disketten silinen dosyalar doğrudan silinir, Geri Dönüşüm Kutusuna atılmaz. Sadece harddiskten silinen dosyalar Geri Dönüşüm Kutusuna atılarak saklanır. Harddiskin kullanım alanı azaldığı zaman bilgisayar otomatik olarak uyarı verir ve Geri Dönüşüm Kutusunun boşaltılmasını ister. 31

32 Not: Ayar pencerelerinin alt kısımlarında bulunan Tamam, İptal ve Uygula butonlarının anlam ve görevleri; aşağıda ki gibidir: Bu butona basıldığında, pencere üzerinde bir değişiklik yapıldıysa o değişiklik uygulanarak pencere kapanır. Bu butona basıldığında, pencere üzerinde bir değişiklik yapılmış olsa bile değişiklikler uygulanmadan pencere kapatılır. Ayrıca pencerelerin sağ üst köşesinde ki Kapat butonunda bu butonla aynı işlevi yapmaktadır. Bu butona basıldığında, pencere kapanmaz ama değişiklikler uygulanır ve sonuçları görülebilir. Daha sonra amacımıza göre Tamam veya İptal butonlarından biriyle pencere kapatılır. Bilgisayarım Bilgisayarımda ki mevcut bütün sürücüleri görüntüler, istediğimiz sürücülerdeki dosyaları, açabilir, silebilir, kopyalayabilir vs. işlemleri yapabiliriz. Dosya ve Klasörleri Gönderme: Harddiskten seçtiğimiz bir dosya veya klasörü, diskete kopyalamak için veya olarak istenilen bir adrese göndermek için, dosya veya klasör adı tek tıklanarak işaretlendikten sonra Dosya menüsünden Gönder komutu seçilir. Yeni Klasör Oluşturma: Yeni bir klasör oluşturmak için, ilk olarak oluşturacağımız yeni klasörün bağlı bulunacağı sürücü veya klasör adını çift tıklayarak içine girilir. Dosya menüsünden, Yeni / Klasör komutları seçilir, bir klasör adı verilerek enter tuşuna basılır. Dosya ve Klasör Silme: Silmek istediğimiz dosya ve klasörü seçtikten sonra Dosya menüsünden Sil komutu ile veya klavyeden Del tuşuna basarak veya araç çubuğundan Sil butonuna basarak silme işlemini gerçekleştirebiliriz. Dosya ve Klasör Adını Değiştirme: 32

33 Bir dosya veya klasörün adını değiştirmek için, dosya veya klasörün adını tek tıklayarak seçtikten sonra Dosya menüsünden Yeniden Adlandır komutu ile yeni bir ad vererek enter tuşuna basılır. Ayrıca dosyayı seçtikten sonra F2 tuşu da kullanılabilir. Dosya ve Klasör Kopyalama: Bir sürücüden başka bir sürücüye veya aynı sürücüde bir klasörden başka bir klasöre dosya ve klasör kopyalamak için kopyalanacak dosya veya klasör seçildikten sonra Düzen menüsünden Kopyala (Ctrl+C) komutu seçilir. Kopyalama yapacağımız hedef sürücü veya klasörü seçtikten sonra, Düzen menüsünden Yapıştır (Ctrl+V) komutuyla kopyalama işlemi gerçekleştirilir. Kısayoldan kopyalama işlemi için; Ctrl tuşuna basarak herhangi bir dosya veya klasörü sürükleyerek başka bir sürücü veya klasör üzerine bıraktığımızda kopyalama işlemi yapmış oluruz. Herhangi bir dosyayı flash belleğimize kopyalamak için kopyalamak istediğimiz dosyanın üzerinde sağ tıklanır açılan menüden Gönder oradan da flash diskimizin adı seçilerek kısayoldan kopyalama işlemi yapmış oluruz. Dosya ve Klasör Taşıma: Dosya ve klasörleri bir sürücüden başka bir sürücüye veya aynı sürücüde başka bir klasöre taşımak için, taşınacak dosya veya klasörü seçtikten sonra Düzen menüsünden Kes (Ctrl + X) komutu seçilerek, taşıma işleminin yapılacağı belirtilir. Hedef sürücü veya klasör seçildikten sonra Düzen menüsünden Yapıştır (Ctrl + V) komutu ile taşıma işlemi gerçekleştirilir. Kısayoldan bir dosya veya klasörü taşımak için fare ile dosya veya klasörü sürükleyerek başka bir klasör üzerine bıraktığımızda taşıma işlemi yapmış oluruz. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi taşıma anında Ctrl tuşuna da basılırsa kopyalama işlemi yapmış oluruz. Kopyalama ve taşımanın bir çok yöntemi vardır. Örnek olarak kopyalama işlemi için; istersek Düzen menüsünden Kopyala ve Yapıştır komutlarını kullanırız. İstersek klavyeden Ctrl+C ve Ctrl+V tuşlarını kullanabiliriz veya araç çubuğu üzerinden Kopyala ve Yapıştır butonlarını da kullanabiliriz. Vs. Taşıma işlemi için ise; istersek Düzen menüsünden Kes ve Yapıştır komutlarını kullanırız, istersek klavyeden Ctrl+X ve Ctrl+V tuşlarını kullanabiliriz veya araç çubuğu üzerinden Kes ve Yapıştır butonlarını da kullanabiliriz. Vs. Ayrıca, kopyalama ve taşıma işlemleri için sağ tuş menüsü de kullanılabilir. Masaüstünde ki Belgelerim klasörü harddiskteki belgelerim klasörünün içeriğini görüntüler, kısayoldan harddiskimizde ki belgelere bakmak için masa üstündeki Belgelerim klasörünü çift tıklayabiliriz. Masa üstündeki internet Explorer, Outlook Express ve Windows Media Player ise Başlat / Programlar bölümündeki ile aynıdır, masa üstüne ekstra olarak birer kısayol oluşturulmuştur. Başlat (Start) Menüsü 33

34 Bilgisayarın emniyetli bir şekilde kapatılmasını sağlar. Oturumunu Kapat: Çalışmakta olan kullanıcının oturumunu kapatıp, yeni bir kullanıcı ile tekrar oturum açılmasını sağlar. Bu seçenek tıklandığında aşağıda ki diyalog penceresi ekrana gelecektir. Adını verdiğimiz belge, klasör komut veya programların çalıştırılmasını yada açılmasını sağlar. Özellikle münülerde kısayolu olmayan belge ve programların açılması amacıyla kullanılır. Aç bölümüne disk üzerinden çalıştırmak istediğimiz program, belge veya komut adı yazılarak Tamam butonuna basılır. Böylece belirttiğimiz program, belge veya komut çalıştırılmış olur. 34

35 İnternette veya bilgisayarımızda adı belirtilen program, belge veya klasörleri araştırır bulur. Başlat / Ara / Dosya yada Klasör menü ve komutlarını çalıştırdığımızda aşağıdaki pencere ekrana gelecektir. Yukarıda ki pencere üzerinden istediğimiz türden arama yapabiliriz. Ör. Tüm dosya ve klasörleri seçeneğine tıklarsak aşağıda ki gibi bir pencere ekrana gelecektir. Aramak istediğimiz dosyayı yada belgeyi aşağıdaki pencere üzerinde uygun şekilde doldurduktan sonra ara butonuna basılarak arama başlatılabilir. Bilgisayarda neyi nasıl arayacağımızı bilmiyorsak bir belge yada bilgiyi bulmak çok zordur, çünkü milyonlarca dosya ve belge vardır aradığımızı deneme yanılma yada klasörlere girip çıkma yöntemleriyle bulmak mümkün olmayabilir, bu nedenle arama yaparken joker karakterler (?, * ) den de faydalanılabiliriz. 35

36 Aranacak dosya adı bu satıra yazılır Aradığımız dosya yada belgenin içinden herhangi bir sözcük yada cümle arıyorsak bu bölüm kullanılabilir. Aranacak dosya yada belgenin belirli bir konumdan aranmasını istiyorsak bu bölümden konum belirtilebilir. Joker Karakterler Özellikle arama ve tarama ekranlarında kullanabileceğimiz joker karakterler aşağıdaki gibidir. * Dosya ismi ile uzantısı içersinde birden çok karakteri temsil eder. Ne olursa olsun, hepsi anlamını üretir.? Dosya ismi ile uzantısı içerisinde bir karakteri temsil eder. Ne olursa olsun herhangi bir karakter anlamını üretir. Joker karakterler bir çok komutla beraber kullanılabilir. Joker karakterler sayesinde birden çok dosya üzerinde ortak işlemler yapılabilir. Örneğin birden fazla dosyayı bir defada kopyalama, silme, özelliklerini değiştirme vs. 36

37 *.com A*.exe??R*.* Örnek Yazılımlar: : uzantısı com olan dosyaları listeler : ismi a ile başlayan uzantısı exe olan dosyaları listeler : isminin 3. karakteri R olan dosyaları listeler?.* : ismi bir karakterden oluşan dosyaları listeler??? : ismi 3 karakter olan ve uzantısı olmayan dosyaları listeler A.* A*.* C*.SYS : ismi sadece A olan dosyaları listeler : isminin ilk harfi A olan bütün dosyaları listeler : isminin ilk harfi C ve uzantısı SYS olan dosyaları listeler??m.exe : ismi 3 karakter olan ve 3. karakteri M olan uzantısı exe olan dosyaları listeler. * Ne olursa olsun hepsi anlamındadır.? Ne olursa olsun sadece bir karakter yerine kullanılır. Joker Karakterlere Örnek: *.bmp yazılarak ara butonuna basılırsa disk üzerindeki uzantısı bmp olan bütün Paint belgeleri araştırılır, bulunanlar ekrana listelenir. *.doc yazılarak ara butonuna basılırsa disk üzerindeki uzantısı doc olan bütün Word belgeleri araştırılır, bulunanlar ekrana listelenir. *.xls yazılarak ara butonuna basılırsa disk üzerindeki uzantısı xls olan bütün Excel belgeleri araştırılır, bulunanlar ekrana listelenir. Örnek: Aranacak dosya adının yazılacağı bölüme d*.doc yazarak, ara butonuna basarsak ismi d ile başlayan bütün word belgelerini bulur ve aşağıda da görüldüğü gibi ekranın sağ kısmına listeler. 37

38 Yukarıda ki pencerede de görüldüğü gibi, bulunan bütün dosyalar pencerenin sol kısmında listelenmiştir. Ayrıca kaç adet dosya bulunduğu, bulunan dosyaların hangi klasörde olduğu disk üzerindeki boyutları gibi özellikleri de listelenmiştir. Bu listedeki dosyaların birinin içeriğine bakmak istersek ismini veya simgesini çift tıklamamız yeterlidir. Bulduğumuz dosyayı silmek istiyorsak, daha önce öğrendiğimiz dosya silme yöntemlerinden birini kullanarak yapabiliriz. Kısaca Ara komutu diskimizde dosya araştırmasını yapar. Özellikle bir belgeyi kayıt yaptıktan sonra bulamıyorsak, nereye kaydettiğimizi bilmiyorsak, Başlat menüsünden Ara komutunu seçtikten sonra kayıt yaparken verdiğimiz ismi yazar ve ara butonuna basarız. Bilgisayar harddiskin bütün alanlarında belirttiğimiz isimdeki belgeleri araştırır, bulduklarını ekrana listeler. Bizde bulunan belgeleri çift tıklayarak açıp bakabiliriz. Ayrıca arama işlemi genel yapılabileceği gibi belli bir sürücü veya klasörde de yapılması sağlanabilir. Bunun için gelişmiş arama seçeneklerinden konum belirtilmelidir. Ayarlar Seçeneği, genel olarak bilgisayarda bütün ayarların yapıldığı bölümdür. Fare, klavye, modem gibi donanım aygıtlarından Windows un görüntü renklerine kadar her türlü ayarlar bu bölüm aracılığıyla gerçekleştirilebilir. Yukarıda şekilde de görüldüğü gibi Ayarlar menüsü 4 alt komuta sahiptir. Şimdi bunları sırasıyla kısaca tanımaya çalışalım; 38

39 Denetim masası, Görüntü, Fare, Klavye, Ağ, Modem gibi genel olarak donanım aygıtlarının ayarlanmasını sağlar. Yazıcı ve Faks ayarlarını değiştirmek, sisteme yeni yazıcılar yüklemek veya mevcut yazıcıları silerek sistemden kaldırmak için kullanılır. Ağ Bağlantıları, Internet ve Yerel Ağ bağlantısı oluşturmak, ayarlarını değiştirmek yada görmek için kullanılan bölümdür. Görev çubuğu ve Başlat Menüsünün özelliklerini değiştirir. Başlat menüsüne program ekleme ve kaldırma işlemlerini sağlar. Belgeler Menüsünün içeriğinin değiştirilmesini sağlar. Denetim Masası Bilgisayarın donanım aygıtları ve Windows ile ilgili genel olarak bütün ayarlar Denetim Masasından gerçekleştirilir. Denetim Masasına bir çok bölümden ulaşılabilir. En sık kullanılan yol ise, Başlat / Ayarlar / Denetim Masası yoludur. Denetim masasına tıklandığında aşağıdaki pencere ekrana gelecektir. Yukarıda da belirttiğimiz gibi denetim masası genel olarak donanım ile ilgili ayarların yapılmasını sağlar. Ancak bilgisayara yüklediğimiz bazı programlarda kendisini denetim masası içine yerleştirebilir, yukarıdaki pencerede Adobe Gamma, Java gibi programlar buna bir örnektir. Bu nedenle biz burada Denetim Masasının standart elemanlarını tanımaya çalışcağız. Bu elemanların bazılarına (Ağ Bağlantıları, Ses Denetimi gibi) konunun akışı gereği başka bölümlerde de değinmiştik. Örneğin, Ağ Bağlantıları hem Masaüstü nün hem de Denetim masasının bir öğesidir. 39

40 İşlem Kısayolları Bilgisayarı kısayoldan kapatmak için Alt-F4 tuşlarına basılır. Programlarda pencereleri kapatmak için Ctrl-F4 tuşlarına basılır. Hafızada birkaç program açık durumda ise bir programdan başka bir programa geçmek için Alt-Tab tuşlarına basılır. Başlat menüsü farenin sağ tuşu ile tıklandığında, ekrana; Aç, Araştır, Bul seçenekleri görüntülenir. Başlat menüsünü klavyeden açmak için Ctrl-Esc tuşlarına basılır. Dosyaları Geri Dönüşüm Kutusuna atmadan doğrudan silmek için Shift-Delete tuşlarına basılır. Bilgisayar sistem özelliklerini kısayoldan görmek için masaüstünden Bilgisayarım seçeneği farenin sağ tuşu ile tıklanır, açılan menüden özellikler komutu seçilir. Windows ta herhangi bir bölümde iken farenin sağ tuşuna basıldığında ekrana görüntülenen menüye Kısayol Menüsü adı verilir. Bu kısayol menüsünde bulunduğumuz bölüm ve yapabileceğimiz işlemlerle ilgili işlem kısayolları görüntülenir. Birtakım işlemleri her zaman farenin sağ tuşu ile daha kısayoldan yapabiliriz. Geri Dönüşüm Kutusunu kısayoldan boşaltmak için Geri Dönüşüm Kutusu farenin sağ tuşu ile tıklanır, ekrana görüntülenen kısayol menüsünden Geri Dönüşüm Kutusunu Boşalt komutu seçilir. Ayrıca Geri Dönüşüm Kutusunun özelliklerini değiştirmek için aynı menüden Özellikler komutu seçilir. Başlat Menüsünde ki seçeneklerin yerlerini değiştirmek için yerini değiştirmek (taşımak) istediğimiz program kısayolunu veya klasörü fare ile tutarak sürükleme suretiyle yer değişimi yapılabilir. Başlat menüsünden herhangi bir program öğesini ve klasörü kaldırmak için, kaldırmak istediğimiz öğe veya klasörün üzerini farenin sağ tuşu ile tıkladıktan sonra ekrana görüntülenen menüden sil komutu seçilir. Başlat menüsünden herhangi bir program öğesinin kısayolunu masa üstüne kopyalamak için kopyalamak istediğimiz öğenin üzerinde sağ tıklayarak açılan menüden kopyala komutu seçilir daha sonra masa üstüne giderek tekrar sağ tıklanır ve açılan menüden yapıştır komutu seçilirse masa üstüne kısayol yapıştırılmış olur. Bu işlem ctrl tuşu basılı iken fare ile sürükleyip masaüstüne bırakılarak da yapılabilir. Eğer sürükleme anında ctrl tuşuna basılmazsa ilgili program öğesini masa üstüne taşımış oluruz. İnternet ayarlarını değiştirmek için Masa Üstünden İnternet Explorer kısayolu farenin sağ tuşu ile tıklanır ekrana görüntülenen menüden özellikler komutu seçilir. Açık olan uygulamalardan (programlardan) birini kapatmak için, görev çubuğu üzerinden programın adı farenin sağ tuşu ile tıklanır ekrana görüntülenen menüden Kapat komutu seçilir. Görev çubuğunun özelliklerini değiştirmek için Görev Çubuğu Farenin sağ tuşu ile tıklanır. Ekrana görüntülenen kısayol menüsünden, özellikler komutu seçilir. 40

41 Ekrandaki program pencerelerini dizmek için, görev çubuğunun üzeri farenin sağ tuşu ile tıklanır ekrana görüntülenen menüden Pencereleri Basamakla, Pencereleri Yatay Döşe, Pencereleri Dikey Döşe, Masaüstünü Göster komutları seçilebilir. Araç çubuklarını görüntülemek için Görev çubuğunun üzeri farenin sağ tuşu ile tıklanır ekrana görüntülenen menüden Araç Çubukları komutu seçilir. Görev Çubuğunun üzerinde sağ tıklayarak açılan menüden Araç Çubukları Komutu seçildiğinde yandaki menü açılacaktır. Bu menüde ki seçeneler aşağıda açıklandığı gibidir. Masaüstünü farenin sağ tuşu ile tıkladığımızda aşağıdaki kısayol menüsü açılır. Masaüstündeki program kısayollarını dizmek için, bu menüden Simgeleri Yerleştir Ada Göre, Boyuta Göre, Türe Göre, Değiştirme Tarihine göre gibi komutlar seçilebilir. Ayrıca simgelerin otomatik dizilmesi için Otomatik düzenle komutu seçilir. Ekran renklerini, duvar kağıtlarını, ekran koruyucusunu kısayoldan değiştirmek için masa üstünde sağ tıklayarak özellikler komutu seçilir. Klavye dil değişimi yapmak için Sol Alt ile Shift tuşlarına basılır. Windows un bazı sürümlerinde bu işlemi Ctrl-Shift tuşları da yapabilir. Tarih ve saati kısayoldan değiştirmek için Görev Çubuğunun üzerindeki saati çift tıklarız. Son kullandığımız belgeleri kısayoldan açmak için Başlat/Belgeler bölümünden açmak istediğimiz belgenin adını çift tıklarız. 41

42 Klavye Kısayol Tuşları F1 F2 F3 F4 F5 F6 F10 F12 Alt-F4 Shift-F10 Ctrl-Esc Alt-Tab Ctrl-X Ctrl-C Ctrl-V Ctrl-F Ctrl-H Ctrl-Z Del Shift-Del Ctrl-A Ctrl-G Backspace Shift Tuşu Basılı iken Kapat Butonuna Basma Tab Shift-Tab Ctrl-Alt-Del Ctrl-N Ctrl-O Ctrl-S Ctrl-P Ctrl-End Ctrl-Home Ctrl-Yön Tuşları Yardım Bir öğenin ismini değiştirmek Arama işlemi Açılır liste kutularının açılmasını sağlar İçeriği yenilemek Bulunduğumuz pencereden diğer bölüme geçmek Menü Farklı kaydet Programdan çıkmak Farenin sağ tuşu ile açılan menüyü açmak Başlat menüsünü açmak Hafızadaki aktif durumda beklemekte olan programlar arasında geçiş yapmak Kesmek Kopyalamak Yapıştırmak Aramak Değiştirmek Geri alma Silmek Geri dönüşüm kutusuna atmadan silme Tümünü seç Gitmek Bulunduğumuz klasörden bir seviye çıkış Bir klasörle birlikte bütün ana klasörleri kapatmak Bir sonraki alana geçmek Bir önceki alana geçmek Özellikle bilgisayar kilitlendiğinde kilitlenmiş olan yazılımın kapatılması veya oturumun kapatılmasını sağlar. Yeni sayfa açma Kayıtlı olan dosyaları açma Kaydetme Yazdırma penceresini görüntüleme Belgenin sonu Belgenin başlangıcı Kelime kelime ilerlemeyi sağlar. 42

43 Microsoft Word, bir kelime işlem programıdır. Dünyada en çok kullanılan yazışma programlarından biridir. Ülkemizde Türkçe ve İngilizce versiyonları kullanılmaktadır. Bir çok işyerinde yazışmalar (Dilekçe, mektup, rapor, test-soru kitapçıkları, resimli tablolar, çizelgeli broşürler, fiyat listeleri) Microsoft Word ile hazırlanabilmektedir. Ms Word ü başlatmanın bir çok yolu vardır, bunlardan en sık kullanılanı ise; Başlat menüsünü açarak Programlar alt menüsünü kullanmaktır. Ayrıca masa üstüne kısayol alınarak daha hızlı kullanım sağlanabilir. Word programına girdiğimizde ekrana boş bir A4 / Fotokopi (dosya) kağıdı görüntülenir. Bu sayfa üzerine istediğimiz bilgileri yazarak kayıt yapabilir ve kağıda yazdırabiliriz. Eğer herhangi bir marj ayarı yapılmamış ise açılan bütün yeni sayfalar. A4 kağıdı olup, sayfa yönü dikey ve kenar boşlukları 2.5 Cm dir. Sayfa yapısını Marj ayarlarını değiştirmek için Dosya menüsünden Sayfa Yapısı komutu seçilebilir. 43

44 Belge Adı Program Adı Başlık Çubuğu Yatay Cetvel Dikey Kaydırma Çubuğu Dikey Cetvel Durum Çubuğu Belgeleri yazarken, Standart ve Biçimlendirme araç çubuklarından faydalanarak yazı tipleri, paragrafların hizalanma biçimi, kayıt, yazdırma ve baskı önizleme gibi işlemler kısayoldan yapılabilir. Programlarda, bütün işlemler Menüler kullanılarak yapılabilir. Ancak araç çubukları yapabileceğimiz bazı işlemleri daha kısayoldan yapmak için tasarlanmışlardır. Microsoft Word programında ise genel olarak; Standart araç çubuğu ve Biçimlendirme araç çubuğu olmak üzere iki araç çubuğu bulunmaktadır. Diğer araç çubukları (Çizim, resim, tablo vs.) ihtiyaç duyulduğunda görünüm menüsünden ekrana getirilebilir. Araç çubuklarının bulundukları yer sabit değildir, istenildiği takdirde yatay veya dikey olarak ekranın istenilen yerine konumlandırılabilir. Sürükleme ve konumlandırma işlemi araç çubuklarının baş taraflarındaki ( ) alandan fare ile tutularak yapılabilir. Standart Araç Çubuğu: 44

45 Yeni: Yeni bir Sayfa açar. Aç: Disk veya disket üzerinden seçilen dosyayı açarak ekranda görüntüler. Kaydet: Ekrandaki belgenin kayıt yapılmasını sağlar. E-Posta: Yaptığımız çalışmanın olarak gönderilmesini sağlar. Ara: Herhangi bir konumdan veya dosyadan arama yapılmasını sağlar. Yazdır: Ekrandaki belgeyi doğrudan yazıcıya yazdırır. Baskı Önizleme: Ekrandaki belgenin yazıcıya yazdırılacak halini görüntüler. Yazım ve Dilbilgisi: Ekrandaki belgenin yazım kontrolünü sağlar. Yazım hatalarını tespit eder. Kes: Seçilen bilgi ve nesneyi başka bir alana yapıştırılmak üzere keserek panoya aktarır. Kopyala: Seçilen bilgi ve nesneyi başka bir alana kopyalamak üzere panoya aktarır. Yapıştır: Kes yada kopyala komutu ile panoya aktarılmış bilgilerin imlecin bulunduğu yere yapıştırır. Biçim Boyacısı: Seçilen bilginin renk ve biçim özelliklerini başka bir bilgiye uygulanmasını sağlar. Geri Al: Yapılan işlemleri sırası ile geri alır. İleri Al: Geri al butonuyla geri gidildiyse, sırasıyla ileri alınmasını sağlar. Köprü Ekle: Ekrandaki belge içersinden başka belgelere veya bir web sayfasına Köprü kurmak için kullanılır. Tablolar ve Kenarlıklar: Tablolar ve Kenarlıklar araç çubuğunu görüntüler ve gizler. Tablo Ekle: Bulunduğumuz sayfaya tablo eklenmesini sağlar. Excel Çalışma Sayfası Ekle: Excel sayfası eklenmesini sağlar. Sütunlar: Ekrandaki belgenin sütunlara bölünmesini sağlar. (Soru kitapçıklarında olduğu gibi). Çizim: Çizim araç çubuğunun görüntülenmesini ve gizlenmesini sağlar. Belge Bağlantıları: Belgenin sol kısmında bir bölme açarak, bu bölme içerisinde belge başlıklarının görüntülenmesini sağlar. Göster/Gizle: Tab sekme işaretlerini, satır sonlarını görüntüler ve gizler. Yakınlaştır: Belgenin görünüm uzaklığını değiştirir. (%100 gibi). Microsoft Word Yardımı: Ofis yardımcısının görüntülenmesini ve gizlenmesini sağlar. 45

46 Biçimlendirme Araç Çubuğu: Taşıma Noktası: Bütün araç çubuklarının baş kısmında bulunan bu tırtırlı alan, fare ile tutup araç çubuğunu sürükleyebileceğimiz kısımdır. Stiller ve Biçimlendirme: Başlık ve yazı tiplerinin biçim ve büyüklük ayarlarını yapar. Stil: Başlık ve paragraflar için yazı tipi biçimlerini değiştirir. Yazı Tipi: Yazı Tiplerini görüntüler ve yazı tipi seçimi sağlar. Yazı Tipi Boyutu: Yazı boyutunu değiştirir. Kalın: Seçilen metnin kalın (koyu) yazılmasını sağlar. İtalik: Seçilen metnin yatık yazılmasını sağlar. Altı Çizgili: Seçilen metnin altının çizilmesini sağlar. Sola Hizala: Seçilen metnin sola hizalanmasını sağlar. Ortala: Seçilen metnin ortalanmasını sağlar. Sağa Hizala: Seçilen metnin sağa hizalanmasını sağlar. Yasla: Seçilen metnin her iki yana (sağa ve sola) hizalanmasını sağlar. Satır Aralığı: Seçilen paragrafların satır aralıklarının ölçüsünü belirler. Numaralandırma: Otomatik artan sırada madde numarası verir. Madde İşaretleri: Madde işareti verilmesini sağlar. Girintiyi Azalt: Paragraf girintisini azaltır. Girintiyi Artır: Paragraf girintisini artırır. Dış Kenarlık: Seçilen metin veya tablonun çerçevesini oluşturur. Vurgu: Seçilen metnin zemin renginin değiştirilmesini sağlar. Yazı Tipi Rengi: Seçilen metnin yazı rengini değiştirmeye yarar. Araç Çubuğu Seçenekleri: Standart ve Biçimlendirme araç çubuğunun tek yada çift satırda Gösterilmesi için kullanılır. 46

47 Metin Yazım Çalışmaları: Aşağıdaki metinleri aynı şekilde yazarak kayıt yapınız. Tansiyon Nedir? Kalp, her atışta bir pompa gibi çalışır ve gerekli kanın vücudun en uç noktasına kadar ulaşmasını sağlar. Kalp, her atışında Cm 3 kan pompalar. Kalbin her atışında kan damarlara belirli bir güçle pompalanır ve bu güce tansiyon denir. Tansiyona Davetiye Çıkaranlar: Şişmanlık, aşırı tuz, doğum kontrol hapı, alkol, hareketsiz hayat, stresli çalışma, sigara vs. Tansiyonu Düşürenler: Sıcak, zayıflık, gece uykusu Tansiyonu Arttıranlar: Soğuk, şişmanlık, egzersiz, stres Tansiyondan Kurtulma Yolları: Vücut ağırlığı ideal e düşürülmeli Alkol ve sigara bırakılmalı / kullanılmamalı Çay ve kahveyi en aza indirmeli Tuz azaltılmalı. Günde 2 gr. Şeker ve karbonhidratlı gıdalardan kaçınmalı Kalsiyumu bol gıdalardan kaçınmalı Bol sıvı tüketilmeli, su, ayran, meyve suyu, komposto, çorba tercih edilmeli Kırmızı et yerine beyaz et yenmeli Kızartma yerine haşlanmış gıda tercih edilmeli Bol sebze ve meyve yenmeli Hayvan yağlarından uzak durmalı, bitkisel yağ, zeytinyağı kullanılmalı 47

48 Yazışmalarda Dikkat Edilecek Hususlar İmla Kuralları: Mümkün olduğu kadar noktalama işaretleri doğru olarak kullanılmalıdır. Açıklık: Yazılan cümleler açık, anlaşılır, ve doğru olmalıdır. Düzen: Belgenin düzeni içeriği kadar önemlidir. Yazıların kağıt üzerindeki konumu, kenar boşlukları, resimlerin yerleşim düzeni, renk kullanımı, okunabilirlik, vurgulama vs özellikler belgenin düzenini belirler. Bir metin belgesi yazarken yazı tipi, Times New Roman, boyutu ise 12 seçilir. Bu yazı tipi ve boyutu daktilo yazısı veya kitap kalitesindeki standart yazıdır. Hazırlanan belgenin niteliğine/içeriğine göre çok çeşitli yazı tipleri ve boyutları kullanılabilir. Fakat özellikle dilekçe, mektup, rapor gibi yazılarda özellikle standart yazı tipi ve boyutu tercih edilmelidir. Hazırlanan belgenin ana başlığı sayfa üzerinde ortalanarak, standart yazı tipi boyutundan daha büyük bir yazı boyutu ile yazılabilir, alt başlıklar ise sola hizalı yazılır. Başlıklar renkli yazılabilir ama, paragraflar siyah renkte yazılmalıdır. Paragraflar içerisinde bir takım cümleleri vurgulamak veya dikkati çekmek için italik, kalın veya renkli yazılabilir. Paragrafları yazarken bir defa Tab tuşuna basarak paragrafın ilk satırının girintisini yaptıktan sonra iki yandan hizalama butonuna basar ve paragraf bitinceye kadar sürekli yazarız paragraf bitince iki defa enter tuşuna basar ve arkasından bir defa Tab tuşuna basarak yeni paragrafı yazmaya devam ederiz. Paragrafları yazarken kesinlikle, paragraf bitmeden Enter tuşuna basılmamalıdır. Aksi halde paragraflar düzenli bir şekilde hizalanmaz satır sonları girintili ve çıkıntılı olur. Genel olarak bütün belgelerde 2 3 cm kenar boşlukları kullanılır, ama hazırladığımız belgenin niteliğine göre bu boşluklar daha da azaltılabilir veya arttırılabilir. Kısaca özetlemek gerekirse, Bir dilekçenin unsurları şöyle sırlanabilir; Tarih, başlık, metin, isim, imza, ek. Madde numaraları otomatik olarak verilmeli ve girintili olarak yazılmalıdır a. b

49 Dilekçe ve Üst Yazı Yazarken Dikkat Edilecek Hususlar Günlük hayatımızda olsun, iş hayatımızda olsun bir takım işlemlerin yapılması için yazılı iletişim kullanılır. Kurumlarda alt makamlara emirler niteliğinde yazılar, üst makamlara rapor niteliğinde yazılar, kurumlar arası anlaşmalar, teklifler yazılı olarak iletilir. Tabiki işyerlerinde yapılan bu tür yazışmalar belirli kurallara göre yapılır. Buraya kadar bir çok örnek yazışmalar gördük, bunlardan bir kısmı kişisel başvuru dilekçe türünden, bir kısmı da kurumsal yazışmalardır. Kişisel Yazışmaların ve Dilekçelerin Yazım Biçimi Sayfanın üst kısmında 3-7 satır boşluk bırakılır, Sayfanın sağ kısmına yatay cetvel üzerinden 9 ile 10. cm den itibaren tarih yazılır, 3-7 satır boş bıraktıktan sonra, sola hizalı olarak baş harfleri büyük olacak şekilde üç satır halinde hitap edilen kurumun adı, Müdürlüğü ve il adı yazılır. İl adı bir üst satırın bitiş noktasına göre hizalanarak yazılır. 2-4 satır boş bırakılarak Tab tuşu ile paragraf girintisini yapar Times New Roman, 12 yazı tipi ile iki yandan hizalama yöntemi ile paragrafları yazarız. Metnin sonunu arz ederim cümlesi ile bitiririz. 2-4 satır boş bırakır, yine cetvel üzerinden yaklaşık olarak cm den tarih ile aynı hizadan imza paraf köşesi oluşturulur. Bu bölüme duruma göre saygılarımla da yazılabilir. Saygılarımla dan sonra bir satır boş bırakılır, ismimizin ilk harfi büyük, soy ismimiz tamamen büyük olacak şekilde yazarız. 6 satır boşluk bırakır kağıdın sol kısmına bize cevap yazılabilmesi için adresimizi yazarız. böylece kişisel bir başvuru veya dilekçe yazmış oluruz. Kurumsal Yazışmalarda Yazım Biçimi Kurumsal yazışmalarda, sayfanın üst kısmına ortalanmış olarak normal yazıdan daha büyük bir yazı tipi ve boyutu ile kurumun kendi başlığı sade bir şekilde yazılır. 2-4 satır boşluk bırakılır, daha sonra Evrak için bir sayı numarası verilir. Sayı numarasının karşısına yatay cetvel üzerinden cm den tarih yazılır. Bir alt satıra Konu başlığı ve bu başlığın takibine belgenin konusu yazılır, konu belgenin içeriğini bir cümle ile ifade etmektir. Konu cümlesi uzun ise sayfanın ortasına kadar geliyorsa bölünerek alt alta birkaç satır halinde yazılabilir. Konu yazıldıktan sonra 2-4 satır boş bırakıp, sola hizalı olarak hitap dilen kurumun adı bir alt satıra müdürlüğü bir alt satıra il adı yazılır 2-4 satır boş bırakılıp Tab tuşu ile paragraf girintisi yapılarak iki yandan hizalama butonuna bastıktan sonra Times New Roman, 12 yazı tipi ve boyutu ile paragraflar yazılır. Paragraflar arasında mutlaka bir satır boşluk bırakılmalıdır. Metinin sonunu üst makamlara yazıyorsak Arz ederim ile, alt makamlarımıza yazıyorsak Rica ederim ile bitiririz. 2-4 satır boş bırakır tarih ile aynı hizadan kağıdın sağ kısmına saygılarımla, yazılır bir satır boş bırakılır, bu dilekçeyi veya üst yazıyı imzalayacak yetkili kişinin kurum adı, unvanı yazılır 2-4 satır imza boşluğu bırakılır isim ve soyad yazılır. Dikey cetvel üzerinden 18. cm den sonra Ek, Not, Bilgi için, Dağıtım gereği gibi bilgiler yazılır. 49

50 Kurumsal Yazışmalarda Temel Kavramlar Sayı Numarası: İşyerlerine gelen ve giden evrakların takibi için bütün evraklara sayı numarası verilir. Sayı numarasını evrakı yazan ve gönderen kurum verir. İşletmelerde evrakların takibi için gelen ve giden evrak defteri vardır. İşletmeye gelen evraklar, gelen evrak defterine işlenir ve gereğinin yapılması için ilgili bölüme sevk edilir. İşletmenin yazıp gönderdiği evraklar ise giden evrak defterine işlenir son numara hem deftere hem de evrak üzerine yazılır. Konu: Belgenin içeriğini bir cümle ile ifade etme. Konu cümlesi sayfanın ortasını geçiyorsa bölünerek birkaç satır halinde yazılabilir. Hitap Edilen Kurum Adı: Hitap edilen kurumun adını ya sayfa içerisinde ortalanmış bir şekilde büyük harflerle yazılır yada sayfanın sol kısmına kurum adı, müdürlüğü ve il adı olmak üzere ilk harfleri büyük olarak yazılır. İlgi: Bize gelmiş olan bir yazıya cevap yazıyorsak, hitap edilen kurumun adını yazdıktan sonra örnek olarak ilgi: tarihli ve 28 sayılı yazınız gibi bir yazı ile başlarız. İlgi bir yazıya cevap verildiğinde belirtilir. Hangi yazıya cevap verdiğimiz ilgi bölümünde belirtilerek evrak numarası ve tarih ile belli olur. Dağıtım Gereği: Hazırladığımız belgeyi birden çok yere göndereceksek imza paraf köşesinden sonra belgenin sonuna, Dağıtım Gereği yazarak altına gönderilecek kurumların adları alt alta yazılır. Dağıtım Gereği bölümüne kaç tane şube yazmışsak bir fazlası kadar çıktı oluştururuz. Birini biz dosyalar, diğerlerini ise ilgili şubelere göndeririz. Ayrıca gönderilecek yerleri konularına göre sınıflandırıp / gruplandırıp A planı, B planı gibi isimler verip dağıtım gereği bölümüne A planı gibi isimler de yazabiliriz. Bilgi İçin: Dağıtım Gereği bölümünde ismi geçen kurumlar, şubeler üst yazının gereğini yapmak ve cevabını yazmak zorundadır. Birde sadece bilgi sahibi olması amacıyla gönderilen bölümler ve şubeler vardır. bunlara sadece bir konuda bilgi sahibi olması amacıyla gönderilir. Bu bölüm, ve şubeler bu yazıya cevap vermek zorunda değildir. Bilgi sahibi olması amacıyla bir yazı, bir bölüme gönderilecekse Bilgi için başlığının altına kurum, şube, bölüm adı yazılır. Bir belgenin sonunda hem dağıtım gereği hem de bilgi için bölümleri olabilir. 50

51 Not: Belgenin sonuna açıklayıcı notlar yazılabilir. Ek: Üst Yazı ile birlikte gönderilecek diğer belgelere Ek adı verilir. Gizli/Hizmete Özel: Kurumsal yazışmalarda gizlilik derecesi içeren yazılar olabilir. Bu tür yazıları yazarken sayfanın üst ve alt kısmına sola hizalı olarak büyük harflerle ve kırmızı yazı ile GİZLİ ifadesi yazılır ve aynen zarf üzerine de kırmızı renkle gizli yazılır. Acele/Günlük: Kurumsal yazışmalarda bazıları önceliklidir. Belge üzerine Acele veya Günlük gibi ifadeler yazılırsa cevabın aynı gün içerisinde yazılması gerekir. Gelen ve Giden Evraklar: Kuruma gelen evraklar, gelen evrak defterlerine işlendikten sonra ilgili bölüme sevk edilir, ilgili bölüm bu evrakı okur bir cevap yazılması geriyor ise cevap yazısını yazar eğer bir cevap yazılması gerekmiyor ise doğrudan o konu ile ilgili klasörde evrakı dosyalayarak saklar. Kurumun göndereceği evraklar, gönderilecek kurum sayısından bir fazla basılarak, önce giden evrak defterine işlenir, bir sayı numarası verilir daha sonra bir nüsha konu ile ilgili klasörde dosyalanır, diğer nüshalar da belirtilen kurumlara gönderilir. Dikkat ederseniz bankalarda, yatırılan veya çekilen para ile ilgili olarak en az iki nüsha makbuz yazılır. Biri müşteriye verilir, diğeri dosyalanır. Eğer hesaplarda bir yanlışlık olursa bu makbuzlardan kontrol edilir, eksik veya fazla ödemeler tespit edilir. Bütün işletmeler gönderdikleri evrakları en az iki nüsha basar, birini kendisine dosyalar diğer nüshayı da ilgili kuruma gönderir. Her kurumda gelen ve giden evraklar konularına göre klasörler halinde dosyalanarak saklanır. 51

52 Örnek Yazışma 2 4 Satır Boş 2 3 Cm Üst Kenar Boşluğu T.C. İSTANBUL VALİLİĞİ ÖZEL.. KURSU İSTANBUL Belgeyi yazan kurumun adı ve müdürlüğü Konu ismi sayfa ortasını Sayı : 456 İstanbul, 9 Ağustos 2007 geçemez. Konu : Dönem Listeleri 2 4 Satır Boş Aynı hizadan yazılır Tarih cetvel üzerinden cm den başlamalı BEYOĞLU İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜNE BEYOĞLU/İSTANBUL 2 4 Satır Boş Hitap edilen kurumun adı, müdürlüğü ve şehir adı Kurumumuzda Bilgisayar işletmenliği ve bilgisayarlı muhasebe kurslarına kayıt olan öğrencilere ait dönem listeleri ekte sunulmuştur. Bilgilerinize arz ederim. 1-3 cm sağ kenar boşluğu 2 4 Satır Boş 2-3 cm sol kenar boşluğu Ek: 3 Adet Dönem Listesi 2 4 Satır Boş İsmin ilk harfi, soyadın tamamı büyük harfle yazılır. Ek, Not, Bilgi için, Dağıtım Gereği gibi bilgiler Diken Cetvel üzerinden 18. Cm den sonra yazılır. Özel.. Kursu Müdürü Nevzat ŞİMŞEK 2-3 cm alt kenar boşluğu 52

53 Örnek Yazışma T.C. İSTANBUL VALİLİĞİ Şişli İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Sayı : B /9577 İstanbul, 11 Ekim 2002 Konu : Trafik Çevre ve Direksiyon Kursları Belgeyi yazan kurumun adı ve müdürlüğü Konu ismi sayfa ortasını geçemez.. OKULU MÜDÜRLÜĞÜNE Aynı hizadan yazılır. İlgi : a) Bakanlığımız Özel Öğretim Kurumları genel Müdürlüğü nün Tarih ve sayılı emirleri. b) İl Milli Eğitim Müdürlüğü nün tarih ve 311/881 sayılı emri. Bir yazıya cevap yazarken ilgi bölümü konulur 3 Cm Üst Kenar Boşluğu Tarih, Cetvel üzerinden 9-10 cm dan başlamalıdır Hitap edilen kurumun adı, müdürlüğü ve şehir adı. Bakanlığımızın ilgi (a) emirleri doğrultusunda, Zeytinburnu Tekstil Meslek Lisesi ve Kartal Eczacıbaşı İlköğretim Okulu nda Trafik Çevre Bilgisi ve Direksiyon Usta Öğreticisi Kursu aşağıda belirtilen program dahilinde düzenlenecektir. 1. Söz konusu kursa başvuracak kursiyerler, T.C. Ziraat Bankası Cağaloğlu Şubesi nezdindeki Trafik Çevre Bilgisi ve Direksiyon Usta Öğretici Kursu nolu hesabına kurs ücreti olarak 80.- (Seksen) YTL yatırıp banka dekontu ile ekteki form dilekçeyi doldurarak kursun başlama tarihinden önce başvurularını İl Milli Eğitim Müdürlüğü Hizmetiçi Eğitim Bölümüne doğrudan yapacaklardır. 2. Form Dilekçe ile müracaat etmeyenler ile eksik bilgi ve belgesi bulunanların evrakının işleme alınmayacağı ilgi (b) emir ile bildirilmektedir. Bilgilerinizi ve konunun Okulunuz öğretmenlerine duyurulmasını rica ederim. 2 4 satır boşluk İsmin ilk harfi soyadın tamamı büyük yazılır. Ali Rıza BAYRAM Müdür a. Şube Müdürü EKLER 1. Emir Örneği 2. 1 Adet Form Dilekçe 3. 1 Adet Şartname Cetvel Üzerinden yaklaşık 18. cm den itibaren yazılır. DAĞITIM Tüm Okul ve Kurum Müdürlüklerine Motorlu Taşıt Sürücü Kursları Müdürlüklerine 53

54 Örnek kişisel başvuru/yazışma 2 3 Cm Üst Kenar Boşluğu 3 7 Satır Boş Ankara, 8 Ağustos Satır Boş Tarih cetvel üzerinden cm den başlamalı Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Müdürlüğüne Ankara 2 4 Satır Boş Okulunuzun 1999 yılı haziran dönemi mezunu, Bilgisayar bölümü, numaralı öğrencisiyim. Diplomamı kaybettim, geçici mezuniyet belgesi verilmesini arz ederim. 2 4 Satır Boş Hitap edilen kurumun adı, müdürlüğü ve şehir adı; ya bu örnekte olduğu gibi ilk harfleri büyük olarak sola hizalı yazılır yada ortalanarak büyük harflerle kurum adı ve müdürlüğü birinci satır olarak yazılır ikinci satır olarak ta şehir adı yazılır. Şehir adı birinci satırın bitiş noktasına göre hizalanır. 1 Satır Boş Saygılarımla, Nevzat ŞİMŞEK 6 Satır Boş Tarih ile aynı hizadan yazılır sola hizalı olarak veya kendi arasında ortalanmış olarak. Adres: Akın Cd. Oğuzlar Sk. No: 187/4 Yenimahalle/Ankara Kişisel başvuru ve dilekçelerde, yazıya cevap verilebilmesi için Adres, Tel ve gibi iletişim adresleri yazılır. 54

55 Örnek Yazışmalar İstanbul, 10 Ağustos 2007 AVEA İLETİŞİM HİZMETLERİ A.Ş. MÜDÜRLÜĞÜNE İSTANBUL numaralı Gsm abonesiyim, telefon hattımın kapatılmasını arz ederim. Saygılarımla, Nevzat ŞİMŞEK Adres: Piyalepaşa Mahallesi Fatih Sultan Caddesi No: 298 / Kat: 3 Beyoğlu/İstanbul 55

56 Örnek Yazışmalar T.C. ŞİŞLİ KAYMAKAMLIĞI Yazı İşleri Müdürlüğü Sayı : BO54LK Temmuz 2007 Konu : Ya. İş. 08 (İşl.04) V İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜNE ŞİŞLİ İLGİ : Gün, Personel Şb. Md sayılı yazı İlçemiz Kaymakamı Hikmet GÜRYILDIZ, Bakanlık Makamının Tarihli Olurları İle kendi isteğiyle emekli olduğundan, Tarihi itibariyle görevinden ayrılmış olup, yerine Şişli Kaymakamlığına vekaleten atanan Beyoğlu kaymakamı A. Kamil BAŞIHOŞ 02 Temmuz 2007 Salı günü Şişli Kaymakamlığı görevine başlamıştır. Bilgi ve gereğini rica ederim. A. Kamil BAŞIHOŞ Şişli Kaymakamı V. DAĞITIM / BİLGİ VE GEREĞİ : İLÇE DAİRELERİNE 56

57 Örnek Yazışmalar T.C. MALİYE BAKANLIĞI İSTANBUL DEFTERDARLIĞI Vasıtalı Vergiler Gelirler Müdürlüğü Sayı : B.07.4.DEF.2961/ Haziran 2007 MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜNE İLGİ : Tarih ve 2537 sayılı yazınız. Yazınızda, Sertifika Harçları ve K sınıfı sürücü aday belgesi harçlarının miktarının bildirilmesi istenilmektedir. 492 sayılı harçlar kanununun 118 inci maddesinde, Trafik işlemlerinden bu kanuna bağlı (9) sayılı tarifede yazılı olanlar trafik harçlarına tabidir denilmekte olup, kanuna ekli (9) sayılı tarifenin II. Bölümünde, Tarihinden itibaren Karayolları Trafik Kanununu ve Yönetmeliğine göre verilecek sürücü belgelerinden bir defaya mahsus olmak üzere, a) A1, A2, B, F ve H sınıfı belgeleri ile K sınıfı sürücü aday belgelerinden 36 YTL. b) Diğer sürücü belgelerinden 82 YTL harç tahsil edileceği açıklanmıştır. Bu hükümlere göre K sınıfı sürücü aday belgelerinden 36 YTL diğer sürücü belgelerinden 82YTL harç alınması gerekmektedir. Bilgi edinilmesini rica ederim. Tayfun ŞAHİN Defterdar a. Defterdar Yrd. V. 57

58 Örnek Yazışmalar T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü SAYI : B P1 Ankara, 11 Nisan 2002 KONU: Yabancı uyrukluların Görevlendirilmesi İSTANBU VALİLİĞİNE (Milli Eğitim Müdürlüğü) İLGİ : İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğünün gün ve 41 sayılı Genelgesi Özel öğretim kurumlarında çalışacak yabancı uyruklu personel konusundaki ilgi Genelgede; 1. Özel öğretim kurumlarında öğretmen, uzman ve usta öğretici olarak çalışacak olan yabancılara Hazine Müsteşarlığından aldıkları ferdi veya genel çalışma izinlerine istinaden çalışma meşruhatlı ikamet tezkeresi tanzim edilebilmesi için Milli Eğitim Bakanlığınca verilen ön izinlerini ibraz etmeleri zorunludur. Milli Eğitim Bakanlığınca verilen ön izinler ve çalışma izinleri kişinin kurum değiştirmesi halinde yenilenmektedir. Aynı kurumda çalışmaya devam eden yabancı uyruklular için Görev Süresini Uzatma Onayı alınmaktadır. 2. Yabancı uyruklulardan Türk vatandaşı ile evli kişiler için farklı bir uygulama söz konusu olmadığından bu yabancılar için de Milli Eğitim Bakanlığından verilmiş ön izin belgesi aranacaktır. Hazine Müsteşarlığınca verilen genel ve ferdi çalışma izinleri: Hazine Müsteşarlığından verilmiş genel izinlerde çalışma süresi belirtilmediğinden ikamet izinleri birer yıl olarak düzenlenecektir. Hazine Müsteşarlığınca iptal edilmediği sürece genel izinler çalışma izni hakkını vermektedir. Şayet ferdi izin alınmış ve çalışma izin süresi olarak belirtilen süre sona ermişse yabancının çalışmaya devam edebilmesi için, Hazine Müsteşarlığından iznini uzattırması gerekmektedir. Denilmektedir. Bu nedenle kanunun yabancı uyruklu personel çalıştırmak isteyen özel öğretim kurum müdürlüklerine duyurulmasını rica ederim. A.Teoman KÖYLÜ Bakan a. Genel Müdür. V. 58

59 Örnek Yazışmalar T.C. ŞİŞLİ KAYMAKAMLIĞI Yazı İşleri Müdürlüğü BO54LK Aralık 2007 Mah.İd.02/V.2082 Konu : Muhtarların Nüfus Cüzdanı Örneği Onaylamaları ÖZEL İDARE MÜDÜRLÜĞÜNE ŞİŞLİ İLGİ : İst. Val gün, İl Mah.İd.Md. 16(2001)11938 sayılı yazı İçişleri Bakanlığının Mahalli İdareler /262 sayılı Genelgelerinde Köy ve Mahalle Muhtarlarının resmi işlemlerinde kullanılmak üzere Nüfus Cüzdanlarının onaylanmasına yetkili bulundukları belirtilmiştir. Ancak, Köy ve Mahalle Muhtarlarından alınan duyumlarda bazı kurumlarda Muhtarlar tarafından tasdik edilen kimlik örneklerinin kabul edilmediği noterden belge istendiği, Valilik Makamının ilgi yazılarıyla bildirilmektedir. Tüm kamu kurum ve kuruluşlar, bundan böyle Muhtarlar tarafından onaylanan nüfus cüzdanı örneklerini kabul edecekler ve bu konuda farklı bir uygulamaya gidilmeyecektir. Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim. Hikmet GÜRYILDIZ Şişli Kaymakamı DAĞITIM / BİLGİ ve GEREĞİ : - İLÇE DAİRELERİNE 59

60 Örnek Yazışmalar T.C. İSTANBUL VALİLİĞİ Beyoğlu İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü SAYI : B / KONU: Bilgisayar Kursları ÖZEL.KURSU MÜDÜRLÜĞÜNE İLGİ : Tarih ve 420/738 sayılı emir. İlgi emir gereği Sınavlarda kursiyerlerin Cep telefonlarını yanlarına almamaları hususunda uyarılmaları hakkında gereğini rica ederim. A. Rıza BAYRAM Müdür a. Şube Müdürü 60

61 Örnek Yazışmalar T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü SAYI : 420/ Eylül 2007 KONU: Dilekçe Hakkı İSTANBUL VALİLİĞİNE (Milli Eğitim Müdürlüğüne) İLGİ : Tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun. Türk vatandaşlarının kendileriyle veya kamu ile ilgili dilekçe ve şikayetleri hakkında, yetkili makamlara yazı ile başvurma haklarının kullanılma biçimi ilgi Kanun da belirlenmiştir. Kanun un: 3 üncü Maddesi nde; Türk vatandaşları kendileriyle veya kamu ile ilgili dilekçe ve şikayetleri hakkında, Türkiye Büyük Millet Meclisine ve yetkili makamlara yazı ile başvurma hakkına sahiptirler 4 üncü Maddesi nde; Türk vatandaşlarının Türkiye Büyük Millet Meclisine veya yetkili makamlara verdikleri veya gönderdikleri dilekçelerde, dilekçe sahibinin adı soyadı ve imzası ile iş veya ikametgah adresinin bulunması gerekir. 6 ncı Maddesi nde; Türkiye Büyük Millet Meclisine veya yetkili makamlara verelin veya gönderilen dilekçelerden; a) Belli bir konuyu ihtiva etmeyenler, b) Yargı mercilerinin görevine giren konularla ilgili olanlar, c) 3 üncü maddede gösterilen şartlardan herhangi birini taşımayanlar, incelenmezler. 7 nci Maddesi nde; Türk vatandaşlarının kendileri ve kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri konusunda yetkili makamlara yaptıkları başvuruların sonucu veya yapılmakta olan işlemin safahatı hakkında dilekçe sahiplerine en geç iki ay içinde cevap verilir. İşlemin safahatının duyurulması halinde alınan sonuç ayrıca bildirilir. Hükümleri yer almaktadır. Bu nedenle; yukarıda belirtilen koşulları taşıyan dilekçe ve şikayetler yetkili makamlarca işleme alınarak, başvuruların sonucu veya yapılmakta olan işlem hakkında dilekçe sahiplerine en geç iki ay içinde cevap verilmesi gerekmektedir. Bilgilerinizi ve bu konuda gerekli titizliğin gösterilmesi hususunda gereğini rica ederim. İbrahim BARBAROS Bakan a. Müsteşar Yardımcısı 61

62 Örnek Yazışmalar T.C. İSTANBUL VALİLİĞİ Şişli İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü SAYI : B.8.4.MEM.490/ Ekim 2007 KONU: Yetki belgesi ve dolum tesisleri Bulunmayan korsan kişiler. MÜDÜRLÜĞÜNE İLGİ : Tarih ve /877 sayılı İl Milli Eğitim Müdürlüğünün emri. İlgi emirle gönderilen, Yetki belgesi ve dolum tesisleri bulunmayan korsan kişilerin okullardaki tüpleri hiçbir zorluk çekmeden alıp götürdükleri ve uyduruk etiketleri yapıştırıp geri getirdikleri, bazen de tüpleri hiç geri getirmedikleri İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bildirilmiştir. Buna Göre; 1. Yangın tüpleri alınırken TSE damgasının olmasına dikkat edilmesini, 2. Tüplerin rutin kontrollerinin yapılacağı tarihte okullarımızda yangın tatbikatı yapılarak tüm tüplerin boşaltılmasının sağlanması, 3. Yangın söndürme cihazlarının doluma gidip geldikten sonra tüplerin içinden bir tanesinin seçilerek dolumun yapılıp yapılmadığının denenmesini (Firmadan 1 tane fazla tüp istenip deneme yapılacağının söylenmesi) Gereğinin buna göre yapılmasını önemle rica ederim. Sinan BAYTEKİN Müdür DAĞITIM: Tüm Kurum Müdürlüklerine. 62

63 Örnek Yazışmalar T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü SAYI : B / Temmuz 2007 KONU: Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu İSTANBUL VALİLİĞİNE (Milli Eğitim Müdürlüğü) İLGİ : a) M.E.B. Özel Öğretim Kurumları Genel müdürlüğü nün tarih ve B /51260 sayılı yazısı. b) İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü nün tarih ve B.05.1.EGM / sayılı yazısı İçişleri Bakanlığı nın ilgi yazısında; sürücü belgesi almak üzere Emniyet müdürlüklerine başvuran bazı vatandaşların, Cumhuriyet Savcılığı Belgesi ve Sürücü Olur Raporlarının sertifika tarihinden sonra düzenlenmiş olduğu belirtilmektedir. Bilindiği gibi; Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği nin 17 nci maddesi nin ikinci fıkrasında; Adaylar kaydoldukları dönem sonuna kadar cumhuriyet savcılığından alınan belge ile sağlık kurulu raporunu kurs müdürlüğüne vermek zorundadırlar. Bu süre içinde söz konusu belgeleri kurs müdürlüğüne vermeyenler sınavlara alınmazlar. Hükmü gereği, motorlu taşıt sürücüleri kurslarına kayıt yaptıran kursiyerlerin, Cumhuriyet savcılığından Alınan Belge ve Sürücü Olur Raporu nu kaydoldukları dönem sonuna kadar, sınava girmeden önce kurs müdürlüğüne vermeleri gerekmektedir. Konuya ilişkin ilgi (a) yazıyla valiliklere gerekli duyuru yapılmasına rağmen, ilgi (b) yazıda da belirtildiği üzere önlemlerin alınmadığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle; ilinizde faaliyette bulunan motorlu taşıt sürücüleri kurslarının; kursiyerlerin cumhuriyet savcılığı belgesi ve sürücü olur raporlarını, sınavdan önce kurs müdürlüğüne vermeleri gerektiği konusunda uyarılması, ayrıca sınava girecek kursiyerlerin durumunun Sınav Yürütme Kurulu nca görevlendirilen yetkililerce titizlikle incelenmesi, Cumhuriyet Savcılığından Alınan Belge ve Sağlık Kurulu Raporu bulunmayan kursiyerlerin sınava alınmaması gerekmektedir. Bilgilerinizi ve hizmetlerin amacına uygun gerçekleştirilmesinin sağlanması hususunda gereğini önemle rica ederim. Tuğba ŞİMŞEK 63

64 Örnek Yazışmalar T.C. İSTANBUL VALİLİĞİ İl Milli Eğitim Müdürlüğü Sayı : B / Konu : Trafik Çevre ve Direksiyon Kursları FAKS ZİNCİRİ ŞİŞLİ İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜNE İlgi : Bakanlığımız Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğünün tarih Ve sayılı emirleri. Bakanlığımız ilgi emirleri doğrultusunda, Zeytinburnu Tekstil Meslek Lisesi ve Kartal Eczacıbaşı İlköğretim Okulu nda Trafik Çevre Bilgisi ve Direksiyon Usta Öğreticisi Kursu aşağıda belirtilen program dahilinde düzenlenecektir. 1. Söz konusu kursa başvuracak kursiyerler, T.C. Ziraat Bankası Cağaloğlu Şubesi nezdindeki Trafik Çevre Bilgisi ve Direksiyon Usta Öğretici Kursu nolu hesabına kurs ücreti olarak 80.- YTL (Seksen) YTL yatırıp banka dekontu ile ekteki form dilekçeyi doldurarak kursun başlama tarihinden önce başvurularını Müdürlüğümüz Hizmetiçi Eğitim Bölümüne doğrudan yapacaklardır. 2. Form dilekçe ile müracaat etmeyenler ile eksik bilgi ve belgesi bulunanların evrakı işleme alınmayacaktır. Gereğinin ve konunun faaliyette bulunan Motorlu Taşıt Sürücüleri Kurslarına, Okul Müdürlüklerine, Halk Eğitim Merkezi Müdürlüklerine, Belediyelere ve mahalli imkanlarla kamuoyuna duyurulması hususunda gereğini rica ederim. Mustafa ŞİMŞEK Müdür a. Şube Müdürü Ek: 1 Adet Form Dilekçe 1 Adet Şartname Dağıtım Gereği : 32 İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne Sıra Kurs Merkezleri Başlama/Bitiş Tarihi Saat 1 Zeytinburnu Tekstil Mes. Lis. 21 Ekim 2002 Direksiyon Usta Öğretici Kursu 11 Kasım :00 13:30 2 Kartal Eczacıbaşı İ.Ö.O. Trafik 21 Ekim 2002 ve Çevre Eğitici Kursu 11 Kasım :00 13:30 64

65 Örnek Yazışmalar MÜRACAAT ŞARTLARI A) TRAFİK VE ÇEVRE BİLGİSİ DERSİ ÖĞRETİCİSİ KURSU İÇİN: 1. En az (1) bir yıllık B,C,D veya E sınıfı sürücü belgesi sahibi olmak (Noter Tasdikli) 2. Yüksek Öğrenim mezunu olmak, (Diploma Noter Tasdikli) ve 2. Maddelerde belirtilen belgelerin noter onaylı suretiyle birlikte müracaatlarını yapacaklardır. B) DİREKSİYON EĞİTİMİ DERSİ ÖĞRETİCİSİ KURSU İÇİN: 1. Öğreticilik yapacağı sınıftan en az (3) üç yıllık sürücü belgesi sahibi olmak, (Noter Tasdikli) 2. En az lise ve dengi okul mezunu olmak, (Diploma Noter Tasdikli) ve 2. Maddelerde belirtilen belgelerin Noter onaylı suretiyle birlikte müracaatlarını yapacaklardır. Not: 1. Şartları uygun olan herkes müracaat edebilir. 2. Müracaatlar İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü Hizmetiçi Eğitim Bölümüne doğrudan yapılacaktır. 3. İrtibat için Telefonu (212)

66 Örnek Yazışmalar MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜNE İSTANBUL İlinizde./. / / /2002 tarihleri arasında Açılacak olan Trafik Çevre Bilgisi ve Direksiyon Usta Öğreticisi Kursuna katılmak istiyorum. Gereğini arz ederim. Adı ve Soyadı Doğum Yeri İkamet Adresi En Son Mezun Olduğu Okul Herhangi bir yerde görevli ise Kurumunun Adı : Adresi : Ev Tel : Şimdiye Kadar Katılmış Olduğu Kurslar Sıra No Adı Yeri Yılı Yukarıda belirtmiş olduğum bilgilerin doğru olduğunu beyan ederim. Kursa düzenli olarak devam edeceğimi, önemli bir mazeretim çıktığı anda belge ile İl Milli Eğitim Müdürlüğüne durumumu bildireceğimi taahhüt ederim.. /. /2002 İmza EKLER : 1. Öğrenim belgesi noter tasdikli 2. Sürücü belgesi noter tasdikli 3. Banka makbuzu aslı Not: Banka Hesap No: nolu T.C. Ziraat Bankası Cağaloğlu Şubesi nin hesabına 66

67 Örnek Yazışmalar T.C. İSTANBUL VALİLİĞİ Beyoğlu İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Sayı : B.08.4.MEM.420/ Konu : Ücretsiz Okuyan Öğrenciler ÖZEL.MÜDÜRLÜĞÜNE BEYOĞLU Öğretim yılında ücretsiz okuyan öğrencilerle ilgili Ekte bulunan Ek-8 ve diğer formun doldurulup tasdik edilerek Ek-8 den 2 adet, diğer formdan 1 adet olarak günü mesai bitimine kadar Müdürlüğümüz Özel Kurslar Bölümüne elden teslimini rica ederim. Engin COŞKUNCA Müdür a. Şube Müdürü Ek : 1. Ek-8 2. Ek-Form Dağıtım: Özel Tüm Kurs Müdürlüklerine 67

68 KURUMUN Örnek Yazışmalar Ek /2007 ÖĞRETİM YILINDA ÜCRETSİZ OKUYAN ÖĞRENCİLERLE İLGİLİ TUTANAK TÜRÜ: (Okul, Dersane, Kurs, Öğrenci Etüd Eğitim Merkezi) ADI ADRESİ KODU ÖĞRENCİ SAYISI ÜCRETSİZ OKUTTUĞU ÖĞRENCİ SAYISI ÜCRETSİZ OKUYAN ÖĞRENCİNİN Sıra No Sınıf Ve No Adı Soyadı BABASI VE ANNESİNİN (Anne ve Baba hayatta değilse veya öğrenciyi okutamayacak durumda ise velinin durumu yazılacak) Adı Soyadı Anne: Baba: Öğrenim Durumu Görevi, İşi Mesleği Adresi.. /./200 MÜDÜR İMZA-MÜHÜR 68

69 Örnek Yazışmalar Ek-Form ANKARA KONU: ÖZEL ÖĞRETİM KURUMU KURUMUN ADI 1 Ekim Ekim 2007 tarihleri arasında toplam öğrenci sayısı 1 Ekim Ekim 2007 Tarihleri arasında ücretsiz okuyan öğrenci sayısı Özel Dersane Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kursu Özel Bilgisayar Kursu Özel Lisans Kursu Öz. Öğr. Etüd Eğitim Merkezi Özel Biçki-Dikiş Kursu Diğer Kurslar NOT : Her kurum kendisi ile ilgili bölümü dolduracak bünyesinde ayrı ayrı kurs bulunduranlar kursun çeşidini ve öğrenci sayılarını da ayrı ayrı göstereceklerdir. Bir işyerinde işveren veya yöneticimiz bir belgeyi yazmamız için düzenli bir şekilde yazı vermeyebilir. Genel olarak bir bloknot üzerine sadece şu konuda bir yazı yaz getir diyebilir. Böyle bir yazıyı gerçek bir üst yazı haline çevirmek için neler yapabiliriz. 69

70 Aşağıda şekillendirilmemiş dilekçe örnekleri verilmiştir, bu belgeleri yazım kurallarına uygun olarak düzenli bir şekilde dilekçe haline dönüştürerek yazınız. Word Programının Menüleri Bütün programların menüleri vardır ve Menüler isimlendirilirken yaptıkları işlevlere uygun isimler almışlardır. Örneğin; dosya açma, kaydetme gibi işlemler Dosya menüsünde, sayfanın düzeni ile ilgili işlemler Düzen menüsünde, sayfaya yeni bir nesne yada resim ekleme gibi işlemler Ekle menüsünde yer almaktadır. Bu durum, kullanıcıların herhangi bir komutu hatırlayamadıklarında kolaylık sağlamaktadır. Örneğin; sayfaya bir resim eklemek istiyorsak ve bunu hangi menü ve komut yardımıyla yapacağımızı hatırlamıyorsak Ekle menüsüne göz atmamız gerektiğini tahmin edebiliriz. Menülerde kullanmadığımız yada az kullandığımız bazı komutlar program tarafından otomatik olarak gizlenmektedir. Bu özellik sık kullandığımız komutlara ulaşımı hızlandırır ve görüntü kalabalığını ortadan kaldırmış olur. Bir menüyü açtıktan sonra yaklaşık 5 saniye beklediğimizde gizlenen komutlarda otomatik olarak açılacaktır veya 5 saniye beklemeden menülerin alt kısımlarında oluşan çift ok ( ) işaretine tıklayarak gizlenen komutların görüntülenmesini sağlayabiliriz. Ayrıca menülerde bulunan bazı komutların önlerinde bulunan ok ( ) işareti bu komuta ait seçim yapabileceğimiz alt menülerin olduğunun göstergesidir. Herhangi bir menüyü Fare kullanmadan çalıştırabilmek için Alt tuşu basılı iken ilgili menü içindeki altı çizili harfe basılır. Açılan menüde yön tuşları ile hareket ederek istediğimiz komutun üzerine geldiğimizde enter tuşuna basılırsa o komut çalıştırılmış olur veya hangi komutu çalıştırmak istiyorsak o komut içindeki altı çizili olan harfe doğrudan basılırsa ilgili komut çalıştırılmış olur. Ayrıca menülerde bulunan bazı komutların kısayol tuşları bulunmaktadır. Bu tuşları kullanarak da ilgili komutu menü kullanmadan çalıştırabiliriz. Kısayol tuşlarını da hafızamızda tutmanın bazı kolaylıkları vardır; örneğin, menülerde bulunan kısayollar genellikle Ctrl tuşu ile başlar ve ctrl tuşundan sonraki gelen harf bu komutun İngilizce karşılığındaki kelimenin ilk harfidir. Örneğin; Türkçe mizde yeni kelimesinin karşılığı İngilizce de New dir. Ve bu komutun kısayol karşılığı ise Ctrl+N dir. 70

71 Dosya Menüsü: Yeni bir sayfa açar. Disk üzerinde kayıtlı olan belgelerden seçilen belgeleri açarak ekranda görüntüler. Kapat Ekrandaki belgeyi kapatır. Ekrandaki belgeyi belirtilen sürücü ve dizine belirtilen isimle kayıt yapar. Dosya Kaydet komutu seçildiğinde ekrana aşağıdaki kayıt penceresi görüntülenecektir. Bir dosyayı kayıt yaparken nereye ve hangi isimle kayıt yapacağımız önemlidir. Kaydet penceresi üzerindeki bazı bölümler ve işlevleri ise aşağıdaki pencereler üzerinde gösterilmiştir. 71

72 Bulunduğumuz klasörden bir seviye yukarı çıkmak için kullanılır. Yeni bir klasör oluşturmak için kullanılır. Kayıt Yeri bölümünden kayıt yapacağımız sürücü yada klasör seçilir. Kayıt penceresinde aşağıdaki işlemleri takip ederek kayıt yapabiliriz. Kayıt yapılacak yer seçilir. Sürücü seçimi yaptıktan sonra ekrana o sürücüdeki klasörler listelenir. Hangi klasöre kayıt yapmak istiyorsak o klasörü çift tıklayarak içerisine gireriz. Eğer belgeye bir şifre verilecekse bu butona basarak açılan menüden Güvenlik Seçenekleri komut seçilerek şifre verilebilir. Çalışmamıza vereceğimiz isim bu bölüme yazılır Son olarak kaydet butonuna basılarak işlem tamamlanır. Eğer belgemizi eski versiyonlara göre veya başka kelime işlem programlarında açılabilecek şekilde kayıt yapmak istiyorsak kayıt türü bölümünden kayıt tipi seçilir. 72

73 Genel olarak bütün ofis uygulamalarında hazırladığımız belgeleri Harddisk (C) de Belgelerim klasörüne kayıt yaparız. Hazırladığımız belgeleri şifreli olarak kayıt yapmak için, kayıt yöntemlerinden birini seçtikten sonra kayıt penceresinde iken Araçlar butonuna basılır. Ekrana yandaki menü açılacaktır. Bu menüden Güvenlik Seçenekleri seçildiğinde belgeye şifre verebileceğimiz aşağıdaki pencere ekrana gelecektir. Belgenin açılışına şifre koyarsak şifreyi bilmeyen belgeyi açamayacaktır. Belgemizi değişiklik yapılmasına karşı şifrelemek istiyorsak bu bölüm kullanılır. Yukarıda pencere üzerinde istenilen şifreler istenilen satırlara girildikten sonra Tamam butonuna basılır. Aynı şifre yada şifreleri tekrar girmemizi isteyen diyalog penceresi ekrana gelecektir. Bu pencerede de ilgili şifreler tekrar girilerek tamam butonuna basılır ve kayıt 73

74 penceresine dönülür. Bu pencerede dosya adı, kayıt yeri belirtilir ve son olarak kaydet butonuna basarak şifreli kayıt işlemi tamamlanmış olur. Dosyayı kapattıktan sonra, bundan sonra her açılışta şifre sorulur, şifre doğru girildiği takdirde dosya açılabilir aksi halde açılmaz. Eğer değişikliklere karşıda şifre konulduysa dosya değişiklikler yapılmak istenirse değiştirme şifresini ayrıca soracaktır. Farklı Kaydet Daha önce kayıt yapılmış olan bir belgeyi farklı bir isimle veya farklı bir sürücü veya dizine kayıt yapmak için kullanılır. Web Sayfası Olarak Kaydet Microsoft Word Programında yapılan çalışmalar bir web sayfası olarak kayıt yapılabilir ve kullanılabilir. Ara Ekranın sağ kısmında arama penceresinin ekrana getirilmesini sağlar. Web Sayfa Önizlemesi Yaptığımız çalışmayı web sayfası olarak kayıt yapmadan önce önizlemesine bakabiliriz. Sayfa Yapısı Sayfa Yapısının ayarlarını düzenler. Kağıt boyutu, yönü, kenar boşlukları, üst-alt bilgisi vs kağıt ve sayfa yapısı ile ilgili özellikleri ayarlar. Bu komut çalıştırıldığında ekrana aşağıdaki pencere gelecektir. 74

75 Kağıdın yatay veya dikey kullanım seçimi bu bölümden yapılır. Kenar boşlukları sekmesinden kağıdın kenar boşlukları ve kağıdın yatay yada dikey olma konumu ayarlanır. Alt, üst, sağ, sol kenar boşluklarını belirler. Uygulama yeri ayarların belgenin tamamına veya belirli bir noktadan sonraki kısma uygulanmasını sağlar. Eğer yaptığımız sayfa ayarlarının sabitlenmesini, bundan sonra açacağımız bütün yeni sayfaların hep aynı düzende açılmasını istiyorsak Varsayılan butonuna basarız. Artık sürekli sayfa yapısını yeniden düzenlemeye gerek kalmaz. 75

76 Sayfa Yapısı Kağıt başlığında; kullanılacak kağıdın ölçüleri, yazıcının kağıdı hangi kaynaktan kullanacağı ve yazdırma seçenekleri gibi ayarlar bulunur. Düzen başlığından belgelere üst ve alt bilgi verme ile ilgili ayarlar yapılmaktadır. Yanda ki pencerede görüldüğü gibi ilk sayfalarda farklı, tek ve çift sayfalarda farklı üst ve alt bilgi kullanma, hizalama gibi ayarlar yapılabilir. 76

77 Dosya Menüsünden Baskı ön izleme komutu Belgenin Kağıda yazdırılacak halini görüntüler. Yakınlaştırma görünüm uzaklığı seçenekleri kullanılarak belgenin daha yakın veya daha uzak görünmesi sağlanabilir. Hazırlamış olduğumuz belgenin kağıt üzerinde nasıl göründüğünü, bu bölüm arıcılığı ile yazdırmadan önce tam olarak görebilir ve inceleyebiliriz. Dosya Menüsünden yazdır komutu, ekrandaki belgeyi yazıcı aracılığı ile kağıda yazdırır. Klavyeden Ctrl-P tuşlarına basarak yazdırma penceresi görüntülenir veya Standart araç çubuğu üzerinden Yazıcı düğmesi tıklanarak doğrudan yazdırma eylemi gerçekleştirilir. Not: Yazdırma işlemini gerçekleştirmeden önce yazıcıda kağıt olduğu, yazcının açık olduğu ve bilgisayarımıza bağlı olduğu kontrol edilir. Aşağıda pencere üzerinde de açıklandığı gibi sayfa aralığı bölümünden yazdırmak istediğimiz sayfaları belirleriz. Burada tümü seçeneği; bütün sayfaları, Geçerli Sayfa Seçeneği; sadece üzerinde bulunduğumuz sayfayı, Sayfa Seçeneği ise herhangi bir sayfa yada sayfaların yazdırılmasını sağlar, bunun için önce sayfa kutucuğuna işaret konur, sonrada hemen takibindeki satıra hangi sayfa yada sayfalar yazdırılacaksa ilgili sayfa yada sayfaların numaraları bu satıra yazılır. Örneğin 2,7,8 gibi sayfa numaralarının arasına virgül koyarak 77

78 yazarsak sadece belirtilen sayfalar yazdırılacaktır, 3-9 gibi rakamlar arasına tire (-) konularak yazılırsa aralık belirtmiş oluruz ve bu örnekte de 3. sayfa ile 9. sayfalar arası yazdırılacaktır. Ayrıca tire (-) konularak belirtilen sayfa aralığında belirtilen başlangıç ve bitiş sayfaları da yazdırma işlemine dahildirler. Gerekli seçim ve ayarlamaları yaptıktan sonra tamam butonuna basarak yazdırma işlemini başlatabiliriz. Hangi sayfa yada sayfaların yazdırılacağı bu bölümden ayarlanır. Hangi yazıcıya yazdırılacaksa ilgili yazıcı bu satırdan seçilmelidir. Gönder: Dosya menüsünden gönder komutu yanda görülen alt seçeneklere sahiptir bu seneklerden hangisi seçilirse üzerinde bulunduğumuz belgenin seçtiğimiz seçeneğe gönderilmesi sağlanır. Eğer bu dosyayı olarak göndermek istiyorsak internet bağlantımızın aktif olması gerekecektir. Özellikler Dosya menüsünden Özellikler Komutu, Üzerinde çalıştığımız dosyanın kayıt tarihi boyutu gibi özelliklerinin görüntülenmesini sağlar. 78

79 Belgenin türü, kayıtlı olduğu klasör, disk üzerinde kapladığı alan, Kayıt tarihi, değiştirilme tarihi gibi bilgiler yer alır. Aşağıdaki formu doldurup belgeyi kayıt yaptıktan sonra bir başkası bu belgeyi açıp özellikler bölümüne baktığında bu bilgileri görecek ve belgeyi incelemeden bu forma bakarak belge hakkında ön bilgi edinmiş olacaktır. Not: Dosya menüsünde özellikler komutundan sonra listelenen dosya isimleri son kullandığımız 4 belgenin adıdır. Son kullandığımız belgelere kolayca ulaşabilmek için bu kısım kullanılabilir. Programdan çıkışı sağlar. Dosya menüsünde birbiriyle karıştırılabilecek Kapat ve Çıkış olmak üzere iki komut vardır. Kapat; üzerinde bulunduğumuz sayfayı kapatır, Çıkış ise programdan tamamen çıkmayı sağlar. 79

80 Düzen Menüsü Son yapılan işlemin öncesine döner. Bazı programların geri alma özelliği sınırlıdır. Ofis uygulamaları içerisinde en gelişmiş geri alma özelliği Microsoft Word te dir. Son 155 işleme kadar geri alınabilir. İşlemlerin ileri alınmasını sağlar. Geri ile işlemlerin geri alındığı zaman bu buton aktifleşir ve geri alınan işlemlerin ileri alınmasını sağlar. Seçilen Paragrafı veya nesneyi bir yerden başka bir yere taşımak amacıyla panoya aktararak siler. Seçilen paragraf veya nesneyi başka bir yere kopyalamak amacıyla panoya aktarır. Kes yada kopyala komutuyla panoya aktarılmış olanların görüntülenmesini sağlar. Kes yada kopyala komutu ile panoya aktarılmış olan bilgilerin imlecin bulunduğu yere yapıştırılmasını sağlar. Paint programından resim yapıştırma veya seçilen bilginin renk ve biçim özelliklerini hedef bölgeye yapıştırır. Bir belgeden başka bir belgeye köprü (link) bağlantı kurar. İlk olarak bağlantı kurulacak belgeden bir başlık seçilir. Düzen menüsünden kopyala komutu seçilir daha sonra asıl sayfaya geçilerek bağlantı verilecek yere imleci konumlandırdıktan sonra Düzen menüsünden Köprü olarak yapıştır komutu verilir. Bu işlem sonrasında bir belgeden başka bir belgeye geçiş köprüsü kurulmuş olur. Bu komut, Biçimler ve İçerik Del olmak üzere iki alt komuta ayrılmaktadır. Biçimler: seçilen öğe yada yazıların renk gibi biçim özelliklerinin silinmesini sağlar, İçerik Del ise; seçilen nesne yada yazının tamamının silinmesini sağlar. 80

81 Üzerinde çalıştığımız belgenin tamamının seçilmesini sağlar. Belge içerisinde istenilen ifadeyi araştırır bulur. Aşağıdaki pencere üzerinde aranan satırına istenilen ifadeyi yazarak bulunması sağlanabilir. Eğer aynı ifade yada kelimeden birden çok varsa sonrakini bul butonuyla diğer ifadelerinde sırasıyla bulunmasını sağlar. Aranacak olan ifade bu satıra yazılarak Sonrakini Bul butonuna basılırsa istenilen ifade yada ifadelerin bulunması sağlanabilir. Belge içerisinde istenilen ifadeyi araştırır bulur ve yerine yeni bir ifadenin yazılmasını sağlar. Bulunması istenilen değer, kelime yada ifade aşağıdaki pencere üzerinde aranan satırına yazılır sonra bu ifadenin yerine yazılması istenilen ifade yada kelime de, Yeni değer satırına yazılır ve değiştir butonuna basılırsa bulunan ilk ifade değiştirilmiş olur. Bu ifadeden birden fazla varsa ve hepsinin değiştirilmesi isteniyorsa tümünü değiştir butonuna basarak yapılabilir. İstenilen paragraf, satır, bölüm yada sayfaya doğrudan ulaşım sağlar. Bu komut çalıştırıldığında ekrana aşağıdaki gibi bir diyalog penceresi gelecektir. 81

82 Görünüm Menüsü Belgenin normal görünümüdür. Dikey cetvel görünmez, sayfanın kenar boşlukları ve marj ayarları tam belirgin değildir. Belgenin sade bir şekilde görüntülenmesini sağlar. Belgemizin web sayfası dizaynında görüntülenmesini sağlar. Microsoft kullanılarak web sitelerinde kullanılabilecek sayfalar tasarlanabilir. Bu gibi çalışmalarda bu görünüm ideal bir görünümdür. 82

83 Gerçek sayfa halinde görünümdür. Sayfa üzerinde bütün nesneler, yazı ve resimler aynen kağıda yazdırılacak şekilde görünür ve dizayn edilir. Kenar boşlukları, sayfa bitiş noktası tam belirgindir. Dikey cetvel ve yatay cetvel görünür. Bu görünüm bizce en ideal sayfa görünümüdür. Belgeyi satırlar halinde görüntüler, paragrafların girintilerini ayarlamak için ideal bir görünümdür. Daha önce yazılmış belgelere doğrudan ulaşma veya şablon açma gibi işlemleri yapabileceğimiz bölmenin görüntülenmesini sağlar. Bir takım işlemleri daha kısayoldan yapabileceğimiz buton gruplarının bulunduğu araç çubuklarının görüntülenmesini ve gizlenmesini sağlar. Ekranın sol ve üst kısımlarında bulunan dikey ve yatay cetvellerin görüntülenmesini ve gizlenmesini sağlar. Belge bağlantılarını ve başlıklarını ekranın sol kenarında ayrı bir pencerede görüntüler. Belgeyi daha kolay incelemeyi, belge içerisinde daha kolay gezinmeyi sağlar. Belgeye üst ve alt bilgi vermeyi yada verilmiş olan üst ve alt bilgilerin değiştirilmesini sağlar. Hazırladığımız belgelere genel olarak firma adı, konu adı, yayınevi adı, tarih, sayfa no gibi bilgileri üst ve alt bilgi olarak yazabiliriz. Belgenin bütün sayfalarının üst kısmında veya alt kısmında yada her ikisinde tekrar etmesini istediğimiz bilgilerin otomatik olarak yazılması için, bu komuta tıklandığında gelen metin kutucuklarına istediğimiz bilgileri bir defaya mahsus olmak üzere yazarız, bu bilgiler ekrandaki belgenin bütün sayfalarına aynen yansır, sayfa numarası artarak gider. Diğer bilgiler sabit olarak yazılır. Ayrıca bu komut tıklandığında Üst bilgi ve Alt bilgi araç çubuğu da otomatik olarak görüntülenecektir. Bu araç çubuğu üzerindeki butonlar kullanılarak ta düzenlemeler yapılabilir. Bu araç çubuğu ve üzerindeki butonlar aşağıda açıklanmıştır. Ekle menüsü aracılığı ile eklenmiş olan dipnotları görüntüler ve değişiklik yapılmasını sağlar. Ekle menüsü ile dipnot eklenmediği durumlarda bu komut pasif kalır. Belgenin tam ekran görüntülenmesini sağlar. Belgenin görünüm uzaklığını ayarlamak için kullanır. 83

84 EKLE MENÜSÜ İmlecin bulunduğu bölümden itibaren sayfayı keser, diğer sayfadan devam etmeyi sağlar. Bu komut çalıştırıldığında aşağıdaki pencere ekrana gelecektir. İstenilen seçenek seçilerek tamam butonuna basılırsa, ilgili sayfayı imlecin bulunduğu yerden keserek, seçimle belirtilen noktaya gider. Sayfalara numara verir. Otomatik olarak ekrandaki belgenin bütün sayfalarını numaralandırır. Bu bölüm aracılığı ile sayfa numarası verdikten sonra eğer sayfa numarasını kaldırmak istersek Görünüm menüsünden Üstbilgi ve Altbilgi seçenekleri kullanılır. Ekle menüsünden Sayfa Numaraları komutu seçildiği takdirde ekrana aşağıdaki pencere görüntülenir. Konum başlığından sayfa numarasının sayfanın üst veya alt kısmına verilmesi durumu, hizalama başlığından sayfa numarasının sağ, sol ve orta gibi hizalanmasını sağlar. Biçim butonuna basarak gelen pencereden sayfa numaralarının biçimleri ve başlangıç numarası tanımlanabilir. 84

85 Otomatik yazım işlemi sağlar. Bir takım belgeleri yazarken sürekli olarak aynı ifadeleri tekrar tekrar yazmak yerine (firma adı, adresi, telefonu gibi) bu tür bilgileri otomatik metin bölümünde bir defa yazarak ekleriz. Yazım aşamasında tanımladığımız ifadeler artık otomatik olarak yazılır. Örneğin, yazışmalarımızda Noya Bilgisayar Kursu ifadesini sık kullandığımızı varsayalım bunu bir defaya mahsus olmak üzere aşağıdaki pencere üzerinde ilgili satıra yazarak listeye ekle butonuna basar ve tamam diyerek pencereyi kapatırsak bundan sonra ne zaman Noya Bilgisayar Kursu yazmak istersek daha ilk harflerini yazarken küçük bir ileti penceresiyle metnin tamamının yazılmasını öneren bir ileti gelecektir. Bu noktada enter tuşuna basarsak metnin tamamının otomatik olarak yazılmasını sağlamış oluruz. Otomatik olarak yazılmasını istediğimiz metni bu satıra yazarak, Listeye Ekle butonuna basarız. Belgeyi yazarken tanımlamış olduğumuz ifadelerin ilk birkaç karakterini yazmaya başladığımız anda o ifadenin üzerinde küçük bir kutu halinde cümlenin tamamı görünür, enter tuşuna bastığımız takdirde gerisi otomatik olarak yazılır. Aşağıdaki örnekte olduğu gibi 85

86 Belge içerisine klavyede bulunmayan işaret ve sembollerin eklenmesini sağlar. Bir takım belgeleri yazarken klavye üzerinde olmayan işaretlerle karşılaşabiliriz. Bu durumda ekle menüsünden simge komutunu kullanarak istediğimiz işareti arayıp bulup belge içerisine ekleyebiliriz. Örnekler: Bu gün hava 27º C Ω ض ظ Gibi klavyede olmayan işaret ve şekiller ekle menüsünden simge komutu aracılığıyla eklenebilir. Belge içerisine resim, efektli yazı, otomatik şekil ve grafik eklenmesini sağlar. Ekle menüsünden Resim komutunun alt seçenekleri aşağıda olduğu gibidir. Ekle/Resim/Küçük resim menü ve komutları seçildiğinde ekranın sağ kısmında küçük resim ekle penceresi açılacaktır. Bu pencerede Clip Organizer. Seçeneğine tıklandığı zaman aşağıdaki pencere ekrana gelecektir. Bu pencerenin sol kısmında görüntülenen Koleksiyon Listesi bölümünden Ofis koleksiyonlarını seçerek çalışmalarımızda kullanabileceğimiz kategoriler halinde küçük resimler görüntülenecektir, bu 86

87 resimlerin üzerinde sağ tıklayarak açılan menüden kopyala daha sonrada belgemize geri dönerek yapıştır komutu seçilirse istediğimiz resmi belgemize yapıştırmış oluruz. Ekle/Resim/Dosyadan menü ve komutlarıyla bilgisayarımıza çeşitli yollarla yüklediğimiz resimlerin çalışmamıza aktarılmasını sağlar. Bu komut çalıştırıldığında aşağıda gibi bir pencere ekrana gelecektir, istediğimiz resmi seçerek ekle butonuna basılırsa ilgili resmi çalışmamıza eklenmiş olur. Aşağıdaki resimde de görüldüğü gibi sayfaya eklenen resimlerin kenarlarında küçük noktalar belirir, fare oku bu noktalar üzerine konumlandırıldığında iki yönlü ok şeklini alır, bu durumda farenin sol tuşunu basılı tutup sürüklediğimizde hareket doğrultusunda resim boyutu değişir. Resmin köşelerindeki noktalardan tutularak resmin boyutu değiştirilirse en ve boy oranı değişmeden resim büyümüş yada küçülmüş olur, köşelerin haricindeki noktalardan sürüklenerek resmin boyutu değiştirilirse en - boy oranı bozularak büyümüş yada küçülmüş olur. Fare oku resmin üzerinde iken farenin sol tuşu basılı tutularak sürüklendiğinde resim taşınmış olur. 87

88 Resim ekle penceresinde istenilen resim seçilerek ekle butonuna basılırsa seçilen resim aşağıda görüldüğü gibi sayfaya aktarılmış olur. Belge içerisine eklediğimiz resim sayfa içerisinde istenilen yere yerleştirilemiyorsa paragrafları bölüyor, tabloları parçalıyorsa, Resim araç çubuğu üzerindeki (Metin Kaydırma) butonu seçenekleri kullanılarak resmi çalışmamızın istediğimiz yerine konumlandırabiliriz. Resimli pano yazıları hazırlarken sayfanın görünümünü Görünüm menüsünden Yakınlaştır komutu seçenekleri kullanılarak daha kolay bir şekilde çalışmalarımızı dizayn edebiliriz. Belge içerisine yerleştirdiğimiz resimlerin, üzerini bir defa tıklayarak seçtikten sonra klavyeden Delete tuşu ile veya düzen menüsünden kes komutu ile silebiliriz. 88

89 Ekle/Resim/Küçük Resim seçeneği ofis programlarının tümünde ortak olarak kullanılan bir resim galerisidir. Resimli bir belge duyuru ve pano yazısı yazmak gerektiğinde bu resim galerisinden yararlanabiliriz. Ekle/Resim/Tarayıcıdan veya Kameradan seçeneği, bilgisayarımıza takılı olan bu aygıtlardan resim yüklenmesini sağlar. Ekle/Resim/Kuruluş Şeması komutu, çalışmalarımıza hiyerarşik yapı ve soyağacı gibi şekillerin kolaylıkla çizilmesini sağlar. Bahattin FURUNCUOĞLU İhsan KATIRCI Lokman GÖKÇE Hamza KALI Şema üzerine tıkladığımızda aşağıdaki Kuruluş Şeması araç çubuğu otomatik olarak ekrana gelecektir. Bu araç çubuğu üzerindeki seçenekler kullanılarak, yukarıdaki gibi bir şemaya; ast, üst, veya birlikte çalışan gibi yeni şekiller eklemek mümkündür. Kuruluş Seması araç çubuğu üzerinde bulunan Seç butonunu kullanarak Kuruluş Seması Stil Galerisi Seçeneklerini görmek ve kullanmak mümkündür. 89

90 Ekle/Resim/Yeni Çizim menü ve komutları ile ekrana çizim yapabileceğimiz bir pencere açılacaktır. Çizim alanı olarak kullanabileceğimiz bu pencere içinde istediğimiz çizimleri yaparak metne göre konumlandırabiliriz. Ayrıca çizim alanıyla sınırlı çalışmak istemiyorsak esc tuşu ile kaldırıp çizimlerimizi bu çerçeveye bağlı kalmadan oluşturabiliriz. Ekle/Resim/Otomatik Şekil menü ve komutlarıyla ekrana gelen Otomatik Şekil araç çubuğunu kullanarak çalışmalarımızda bize büyük kolaylıklar sağlayacak olan ofis standardındaki şekilleri kullanabiliriz. Bu şekiller Otomatik Şekil araç çubuğunda gruplara ayrılarak bir butona yerleştirilmişlerdir. Bunlar sırasıyla aşağıdaki şekillerde görüldüğü gibidir. Bu şekiller tıklandıktan sonra sayfaya dönülerek istenilen alanda farenin sol tuşu basılı tutularak sürüklenir. Sürükleme yapılan alanda seçtiğimiz şekil oluşacaktır. Daha sonra bu şekil üzerine çift tıklayarak renk ve biçim ayarları değiştirilebileceği gibi şeklin kenarlarında oluşan noktacıklardan tutularak da boyutları değiştirilebilir. Bu şekillerden herhangi biri seçildiğinde seçtiğimiz şekli çizebileceğimiz bir dikdörtgen oluşacaktır. Oluşan bu dikdörtgenden bağımsız çalışmak istiyorsak bir kez esc tuşuna basarak dikdörtgenin kaybolması sağlanabilir. Çizdiğimiz otomatik şekillere çizim araç çubuğunda ki butonları kullanarak gölge gibi şekiller vermek de mümkündür. Hazır şekilleri kullanarak bu şekilde konuşma balonları ekleyebilirsiniz. 90

91 Otomatik şekil seçeneklerini kullanarak yapılan aşağıdaki örnek çizimleri sizde uygulayınız. Sigara İçmek Yasaktır 91

92 Word programının yaklaşık 30 çeşit efektli yazısı vardır, bu efektli yazıları çalışmalarımıza ekleyerek güzel görünümler oluşturabiliriz. Ayrıca efektli yazı eklediğimizde ekrana gelen wordart araç çubuğunu kullanarak renk ve biçim özelliklerini zevkimize göre değiştirebiliriz. Bu komut tıklandığında ekrana aşağıdaki gibi yazı çeşitleri listelenir. Yukarıdaki yazı çeşitlerinden birini seçerek tamam butonuna basılarsa metnimizi yazabileceğimiz aşağıdaki gibi bir pencere açılacaktır. 92

93 İstenilen yazı yazılarak tamam butonuna basılırsa aşağıdaki yazı gibi efektli yazılar oluşturabilirsiniz. Grafiği oluşturulabilecek çalışmalarımıza grafik eklemek için kullanılır. Bu butona basıldığında Excel e benzeyen bir tablo ekrana gelecektir, bu tabloya veriler girilerek grafik oluşturulabilir. 93

94 Ekle/Resim/Grafik menü ve komutları çalıştırıldığında yukarıdaki grafik ve bağlı olduğu örnek tablo ekrana gelecektir. siz bu tablodaki verileri ve isimleri değiştirerek kendi çalışmanıza uyarlayabilirsiniz. Tabloya verilerinizi girdikten sonra boş bir alana tıkladığınızda tablo ekrandan kalkacak ve yandaki gibi sadece grafik ekranda kalacaktır. Ekle Menüsünden Diyagram seçeneği, yukarıda kuruluş semasında anlattığımız gibi çeşitli kuruluş şeması çeşitlerinin bulunduğu Diyagram Galerisinin ekrana gelmesini sağlar. Bu kuruluş şemalarından amacımıza uygun olanı seçerek kullanabiliriz. Diyagram çeşitlerinden bir diyagram seçerek tamam butonuna basılırsa seçilen diyagram şekliyle beraber diyagram araç çubuğu da ekrana gelecektir. Bu araç çubuğu kullanılarak diyagram üzerinde değişiklikler yapmak mümkündür. Diyagram araç çubuğunu kullanarak bu tür şemalar oluşturmak oldukça kolaydır. 94

95 Belge içerisine metin kutusu eklemek için kullanılır. Çalışmalarımıza eklediğimiz resim ve nesnelerin bazı kısımlarına yazı yazmamız gerekebilir, bu gibi durumlarda metin kutusu kullanılır. Burada olduğu gibi resim ve nesnelerin üzerine metin kutuları yardımı ile yazılar yazılabilir. Ekrandaki belge içerisine disk üzerinden seçilen belgeyi ekler. Bir konuda birkaç dosya halinde yazılmış belgeleri birleştirerek tek bir belge oluşturmayı sağlar. İlk olarak birinci belge normal olarak açılır, daha sonra bu belgenin sonuna gidilerek Ekle Menüsünden Dosya komutu seçilir, disk üzerinden bir belge seçilerek tamam butonuna basılır. Dolayısı ile ekrandaki belgenin sonuna disk üzerinden seçilen belge eklenmiş olur. Aynı şekle birden çok belgeyi birleştirerek tek bir belge haline getirebilir ve ayrı bir dosya ismi ile kayıt yapabiliriz. Ekrandaki belge içerisine diğer programlardan resim, ses, video klibi, grafik, tablo, slayt gösterisi gibi belge ve nesne eklenmesini sağlar. Ekle menüsünden nesne komutu seçildiğinde ekrana nesne türleri listelenir. Bunlardan hangisini bulunduğumuz belge içerisine eklemek istiyorsak o nesneyi seçerek Tamam butonuna basarız. Seçtiğimiz nesne ile ilgili program otomatik olarak çalışır, o programda istediğimiz belgeyi oluşturur ve daha sonra word programına döneriz, dönüş yaparken oluşturduğumuz belge word programına aktarılır. Dolayısı ile başka uygulamalarda oluşturduğumuz belgeleri word belgesi içerisine eklemiş oluruz. 95

96 Örneğin, belge yazarken yandaki gibi bir şekille karşılaştık bu tür şekilleri belge içerisine çizmek için nesne ekleme yöntemini kullanabiliriz. İlk olarak Ekle Menüsünden Nesne komutunu seçeriz. Ekrana görüntülenen nesne ekleme penceresinde Bit Eşlem Resmi ifadesini seçerek tamam butonuna basarız bu işlem sonrasında paint programı ile bağlantı kurulacaktır. Ekranda görüntülenen kutu içerisine istediğimiz gibi bir resim çizer ve daha sonra kutunun dışında boş bir yeri tıklayınca resim word e aktarılır. Şekillerde olduğu gibi matematiksel işlemlerde de nesne ekleme komutundan faydalanılabilir. Örneğin Word ortamında yandaki gibi formüller yazmak zorunda kaldığımızda Nesne penceresinden Microsoft Denklem 3.0 programı kullanılabilir

97 Ekrandaki belge içerisinden başka belgelere veya web sayfalarına köprü kurulmasını sağlar. Köprü komutu seçildiğinde ekrana aşağıdaki pencere gelecektir. Bu pencere üzerinde gerekli ayarlamalar yapılarak internette bir web sayfasına veya bilgisayarımızda bulunan başka bir dosya ya bağlantı kurabiliriz. Bağlantı adı olarak görüntülenecek metin buraya yazılır. Fare işareti bağlantının üzerine geldiğinde görüntülenmesi istenilen metin bu buton kullanılarak yazılır. Bağlantı bilgisayarımızda bulunan bir dosyaya yapılacaksa ilgili dosya bu bölümden seçilir Bağlantı bir web sayfasına yapılacaksa ilgili web sayfası yada sitenin adresi bu satıra yazılır. Köprü ekleme ayarları yapılarak sayfaya dönüldükten sonra ilgili bağlantının üzerine gelindiğinde farenin işareti değişecektir. Bu durumda bağlantı üzerine tıklandığında bağlantı kurulan adres yada dosya açılacaktır. Ancak sayfayı bir kez kayıt yapmış olmamız gerektiği unutulmamalıdır. Eğer kayıt yapmadan bağlantıyı çalıştırmak istiyorsak ctrl tuşu basılı tutularak fare ile bağlantının üzerine tıklanmalıdır. Not: Yukarıda anlattığımız bu bağlantı kurma işlemine; link atma, köprü kurma gibi isimlerde verilir. 97

98 Biçim Menüsü Yazı tipi biçimi, boyutu, rengi, alt çizgi biçimi, yazı efektleri ve animasyonlarını ayarlamak ve değiştirmek için kullanılır. Bu komut tıklandığında aşağıdaki pencere ekrana gelecektir. Bu pencere üç sekmeye ayrılmaktadır. Yazı Tipi başlığından yazı biçim ayarları yapılır. Karakter Aralığı başlığından; karakterler arasındaki boşluk miktarı ayarlanır, Metin Efektleri başlığından ise animasyonlar belirlenir. Yazı tipi seçeneklerini iki şekilde kullanabiliriz; ya daha önce yazılmış bir metni işaretleyerek (seçerek) istediğimiz seçimleri yaparız, yada yeni yazacağımız bilgiler için yazı tipi biçim özelliklerini belirler ve daha sonra yazım aşamasına geçeriz. Yazı tipini belirttikten sonra hemen yazım işlemine başlamalıyız. Bir çok kişi yazı tipini seçtikten sonra imleci sağa sola hareket ettirmek suretiyle yapmış olduğu seçim işlemini farkında olmadan kaybetmiş olur. İmleci hareket ettirdiğimizde imlecin yer değiştirmesi ile yapmış olduğumuz seçimler iptal olur, dolayısı ile ilk olarak imleci yazacağımız yere konumlandırıp daha sonra yazım işlemine başlamalıyız. İstenilen yazı tipi seçilerek bir başlık yazıldıktan sonra, standart yazı tipine geçerek metnimizi yazmak istersek, ya tekrar Biçim menüsünden yazı tipi seçeneğine girerek yaptığımız seçimleri iptal edip standart yazı tipi olan Times new roman, normal, 12 seçilir yada kısayoldan biçimlendirme araç çubuğundan biçem butonunu tıklayarak Normal ifadesi seçilir veya Ctrl Aralık çubuğuna basılır ve normal yazı yazmaya başlanır. Karakter aralığı sekmesine tıklandığında aşağıdaki pencere ekrana gelecektir (2. resim). Bu pencere üzerindeki seçenekler kullanılarak metnin harfleri arasındaki uzaklıklar ayarlanabilir. Metin Efektleri başlığına tıklandığı zaman aşağıdaki pencere ekrana gelecektir. Bu pencere üzerindeki seçenekler kullanılarak metnimize çeşitli efektler verebiliriz. Özellikle belge okunurken dikkati çekmesi gereken ifadeleri animasyonlu yazabiliriz. Fakat yazı animasyonları yazıcıya etki etmez, sadece belgeyi ekranda okurken web sayfalarında olduğu gibi dikkati çekmek için kullanılır. 98

99 Örnek: Üst ve alt simge yazı efektlerini kullanarak aşağıdaki ifadeleri aynen yazınız. Dairelerimiz 120 M 2 dir. Sitemizin havuzu 500 M 3 su alıyor H 2 SO 4 Paragrafların hizalama biçimini, satırlar arası boşluk miktarını, paragrafların soldan ve sağdan girintisini, paragraftan önceki ve sonraki boşluk miktarının ayarlanması gibi işlemleri yapar. Düzenli bir yazı yazmak için genel olarak hizalama satırından paragrafların İki yana Hizalı olarak yazılacağı belirtilmeli, satırlar arası boşluk mesafesi ise 1.5 satır aralığı seçilmelidir. Madde işareti ve numarası verir, biçimini değiştirir veya kaldırır. Maddeler halinde bir metin yazarken, madde numaralarının veya işaretlerinin otomatik olarak verilmesi için Madde işaretleri ve Numaralandırma seçenekleri kullanılır. Bu komut seçildiğinde yukarıda da görüldüğü gibi ekrana madde işareti biçimleri ve numaraları listelenir. Bunlardan birini seçerek tamam butonuna bastıktan sonra artık otomatik olarak işaret veya numara verilecektir, madde işareti veya numaralandırmayı kaldırmak için tekrar aynı bölümden Yok seçeneği seçilebilir. 99

100 Ayrıca Biçimlendirme araç çubuğunda bulunan numaralandırma ve madde işaretleri butonları kullanılarak kısayoldan numaralama ve işaret verme işlemleri yapılabilir. Örnek 1 : Aşağıdaki yazıyı madde işaretlerini kullanarak yazınız. Zeytinyağı Bütün yağlar arasında en kolay hazmedilenidir. Cildi besler, korur ve yumuşatır. Masaj, banyo ve yüz maskelerinde kullanılır. Limon yahut kahveyle içilirse, kabızlığı giderir. Yemeklerden önce içilirse mideyi ülsere karşı korur. Zararlı kolesterol miktarını düşürür, kalp riskini azaltır. Ağızda çalkalandığında dişlerin beyaz kalmasını sağlar. Örnek 2: Aşağıdaki belgeyi kendinize uyarlayarak madde işaretleri ve numaralarını kullanarak yazınız. 100

101 Özgeçmiş Bildirimi Adı Soyadı : Adres :./ İSTANBUL Telefon : (212) A. KİŞİSEL DURUM 1. Doğum Tarihi ve Yeri :. 2. Medeni Hali :. 3. Askerlik Durumu :. 4. Ehliyet :. B. ÖĞRENİM DURUMU / MESLEK 1. Okul :. 2. Bölüm :. 3. Derece (Diploma Notu) :. 4. Meslek :. 5. Yabancı Dil :. C. İŞ DENEYİMİ Yıllar Görev Yeri İl Görev D. MESLEK BİLGİLERİ 1. Kullandığım işletim sistemleri ve Ofis Programları: Ms-Dos, Windows, Linux vs Microsoft ofis programlarının bütün sürümleri 2. Web Tasarımı Hakkında; Html, FrontPage, Swish, java 3. Bildiğim ve Eğitimini Verdiğim Programlama Dilleri; Cobol, Pascal, Delphi, Visual Basic, Access 4. Bilgisayar Bakım / Onarım / Sistem Kurulumu Hakkında Komple Sistem Kurulumu, Ağ Kurulumu Bilgisayar Bakım ve Onarım İşlemlerini yapıyorum Parmak Klavye F Kullanıyorum. E. Referanslar: Adı Soyadı Mesleği Tel F. İstenen İş ve Ücret:.. 101

102 Seçilen paragraf, tablo veya sayfanın çerçeve biçimi ve zemin rengini belirler. Aşağıda da görüldüğü gibi Kenarlıklar sekmesinden seçilen başlık, paragraf veya tablo için çerçeve seçimi yapılabilir. Bunun için öncelikle ilgili metin seçilir, Kenarlıklar ve Gölgelendirme seçenekleri penceresini açarak ayar bölümünden çerçevenin şeklini, stil bölümünden çerçeve çizgisinin stilini, renk bölümünden çerçevenin rengini, genişlik bölümünden çerçeve genişliğini, uygulanacak yer bölümünden de düzenlediğimiz bu çerçevenin seçili metne mi yoksa paragrafa mı uygulanacağı seçilir. Örnek: Hayatta insanı vaktinden önce yıpratan bir şey varsa oda tembelliktir. 102

103 Sayfa Kenarlığı Sekmesinden sayfanın tamamı için bir çerçeve seçilebilir. Kenarlık verirken yukarıdaki pencere üzerinden Ön izleme bölümü de kullanılabilir. Şöyle ki; temsili kutucuğun hangi kenarına tıklanırsa o kenara çerçeve uygulanacaktır. Bu bölüm sayesinde metnin istenilen taraflarına kenarlık uygulanabilir. Çerçeve kenarlığı olarak Stil bölümünden bir çizgi stili seçilebileceği gibi Resim bölümünden resim de seçilebilir. 103

104 Burada da görüldüğü gibi Biçim menüsünden Kenarlıklar ve gölgelendirme komutuyla ekrana gelen pencereden sayfa kenarlığı sekmesi seçilerek stil bölümünden resim seçeneği ile istenilen sayfa kenarlığı seçilebilir. 104

105 Ekle menüsünden Kenarlıklar ve Gölgelendirme komutuyla ekrana gelen pencereden Gölgelendirme sekmesinden, oluşturduğumuz kenarlıkların zeminine renk verilmesi sağlanabilir. Örnek: Zahmet etmeden rahmet beklemek uyumadan rüya görmek gibidir. 105

106 Örnek Çalışma: BİLGİSAYAR SİSTEMİ 1. DONANIM Bilgisayarın elle tutulup, gözle görülebilen elektronik, manyetik ve fiziksel olarak bütün ünite ve yan birimleri donanımı oluşturur. 2. YAZILIM Bilgisayarın çalışmasını, işlem yapmaya hazır duruma gelmesini, bilgisayarın istenilen amaçlar doğrultusunda verimli bir şekilde çalışmasını sağlayan programlar topluluğudur. DONANIMI OLUŞTURAN ÜNİTELER Ekran Klavye Kasa Yazıcı Optik okuyucu Scanner Mouse YAZILIMI OLUŞTURAN PROGRAM GRUPLARI İşletim sistemi programları Kelime işlem programları Hesaplama, tablo, istatiksel grafik programları Veri tabanı ve sorgulama programları Grafik tasarımı animasyon programları Bina, inşaat, makine, teknik çizim programları İletişim programları Oyun, eğlence programları Video, film, müzik programları Ders eğitim programları Ticari muhasebe programları 106

107 Bu açıklamada olduğu gibi, Ekrandaki belgenin sütunlara bölünmesini sağlar. Soru kitapçığı gazete ve dergilerde olduğu gibi, sütunlar halinde yazı yazılmasını sağlar. Yeni yazılacak bir belge için sütun ayarları yapılarak belge hemen yazılmaya başlanabileceği gibi, yazılmış bir belgenin sütun sayıları değiştirilebilir birçok kez ayar yapılabilir. Bu komut tıklandığında, aşağıdaki pencere ekrana gelecektir. Üzerinde bulunduğumuz belgenin kaç sütun halinde yazılmasını istiyorsak bu pencere üzerinden ilgili rakam seçilerek tamam butonuna basılırsa belgemiz seçtiğimiz sütun sayısına bölünmüş olur. Tab tuşuna basıldığında imlecin atlayacağı mesafelerin ayarlanmasını sağlar. Bilindiği gibi kelime işlem programlarında Tab tuşuna her basıldığında imleç standart olarak 1.25 cm ilerler. Eğer sekme komutu kullanılarak bir durak noktası belirtilmişse Tab tuşuna basıldığında kursör (imleç) belirtilmiş olan ilk durağa atlayacaktır. Bu komut seçildiğinde aşağıdaki pencere ekrana gelecektir. 107

108 Cetvel üzerinden kaçıncı cm ye durak konulması isteniyorsa (3, 5 gibi) buraya yazılır. Ayarlanan durak noktaları bu bölüme listelenir. Durak belirtilmediği durumlarda Tab tuşuna her basıldığında imlecin atlayacağı standart mesafeyi ayarlamak için kullanılır. Belirtilen durakların hizalanma çeşidi bu bölümden seçilir. Tab tuşuna basıldığında iki sekme arasında ne tür bir çizgi yada noktalama işaretleri konulmak istenirse bu bölümden seçilebilir. Ayarlanmış olan duraklar bu butona basılarak temizlenebilir. Yukarıdaki gibi Sekme durak ayarı yapılarak tamam butonuna basıldıktan sonra ilgili durak aşağıdaki gibi cetvel üzerine yerleşecektir. Sekme Durak ayarı cetvel üzerinden fare yardımıyla da yapılabilir. Bunun için cetvelin en sol köşesindeki bölüm kullanılır. Tab Durak Seçim Bölümü; bu bölümü fare ile tıklayarak Tab durak işaretinin değişmesini sağlayabiliriz. Buradan istediğimiz işareti seçtikten sonra cetvel üzerinden istediğimiz yeri fare ile tıklayarak durak işareti bırakılır böylece Tab durakları ayarlanmış olur. Eğer fazla durak işareti yerleştirmişsek Fare ile fazla olan durak işaretinden tutarak cetvelin dışına çekip bıraktığımızda silinir, ayrıca tab durak işaretlerini fare ile tutup sağa sola çekerek yerini değiştirmekte mümkündür. Tab durak bölümüne her tıkladığımızda sekme işaretinin şekli değişecektir. Bu işaret ve anlamları kısaca aşağıdaki gibidir. 108

109 Soldan hizalı Tab durağı Sağdan hizalı Tab durağı Ortalanmış Tab durağı Ondalıklı noktaya göre hizalı Durak Örnek: Aşağıdaki tabloyu, Tab Durak işaretlerini ayarlayarak aynen uygulayanız. Yukarıdaki örnekte de görüldüğü gibi uygulanan sekme çeşidine göre tabla hizalanmıştır. Adı soyadı; sola hizalı sekme uygulandığı için sola hizalı olarak, Bölümü; Ortadan hizalı sekme kullanıldığı için kendi içinde ortalanarak, aldığı maaş sağ sekme olduğu için sağa hizalı olarak yazılmıştır. Not: Durak ayarları bir satıra yapıldıktan sonra takibindeki satırlara geçerken mutlaka enter ile geçilmelidir. Bir satıra yapılan her türlü biçim renk ve sekme gibi ayarlar enter tuşuna basılarak geçildiğinde aynen alt satıra da geçer. Ayrıca bir öndeki bilgiyi yazmak için ara tuşu veya yön tuşuyla değil sadece Tab tuşuyla geçilmedir. Örnek. Bilgisayar Nedir...10 Bilgisayar Kasasında Bulunan Üniteler...11 Bilgisayarın Yan Birimleri...14 Bellek Tipleri...15 G azete, dergi ve hikaye kitaplarında olduğu gibi paragrafların ilk kelimelerinin ilk harfinin büyük olarak yazılmasını sağlar. Bu tür bir yazı yazabilmek için öncelikle paragrafın ilk kelimesinin ilk harfi seçilir daha sonra Biçim menüsünden Başlangıcı Büyüt komutu seçilir, ekrana aşağıdaki pencere gelecektir. Bu pencere üzerinden istediğimiz stili seçerek uygulanmasını sağlayabiliriz. 109

110 Seçilen paragrafın ya da metnin büyük harften küçük harfe ya da tam tersinin yapılmasını sağlar. Bu komut tıklandığında ekrana yandaki pencere gelecektir. Sayfaya zemin rengi veya deseni vermek yada değiştirmek için kullanılır. Ayrıca bu komut yardımıyla arka plana bir resim eklemekte mümkündür. Arka plan özellikleri sadece belge ekranda okunurken daha güzel görünmesi içindir, yazdırma işleminde kağıda geçmez. Bu komutun alt seçenekleri aşağıdaki gibidir. Dolgu Efektleri seçeneğini tıkladığımız zaman aşağıdaki pencere ekrana gelecektir. 110

111 Buradan bir doku seçilerek Tamam butonuna basılırsa seçtiğimiz dokuyu arka plan olarak ayarlamış oluruz. Başka bir resmin veya nesnenin doku olarak kullanılabilmesi için bu buton kullanılabilir. 111

112 Bu pencere üzerindeki seçenekler sayesinde belgemizin arka planına bir desen verilmesini sağlayabiliriz. Ayrıca seçtiğimiz desenin önalan ve arka plan rengini de değiştirebiliriz. Bu butonu kullanarak çalışmamıza arka palan olarak resim ekleyebiliriz. 112

113 Belgemizde kullanılmak üzere önceden belirlenmiş yazı tipi, sayfa zemin rengi, başlık stili, madde imi biçimi gibi çeşitli stillerin bulunduğu temaları listeler. Bu komut seçildiğinde aşağıdaki pencere ekrana gelecektir. Bu pencere üzerinden beğendiğimiz temayı seçerek tamam butonuna basılırsa ilgili temayı çalışmamıza uygulamış oluruz. Araçlar Menüsü 113

114 Belgenin yazım kontrolünü sağlar. Hatalı yazılan ifadeleri görüntüler ve düzeltilmesini sağlar. Bu komut çalıştırıldığında belge otomatik olarak taranır, varsa hatalı kelimeler sırasıyla bulunarak aşağıdaki gibi bir pencerede düzeltilmesini sağlar. Bu pencere üzerindeki butonlar ve görevleri kısaca aşağıdaki gibidir. Bu hatanın bir defa yok sayılmasını sağlar. Hatalı bulunan ilk kelime burada gösterilir Hatalı bulunan kelimeler için öneriler bu bölümde listelenir Hatalı bulunan bu kelimenin belgenin tamamında hatalı algılanmamasını sağlar Hatalı bulunan bu kelimenin sözlüğe eklenerek bundan sonra hatalı görülmemesini sağlar. Bu kelimeden belgede başka varsa tümünün değiştirilmesini sağlar. Yapılan değişikliğin uygulanmasını sağlar 114

115 Bu komut çalıştırıldığında istatistiki bilgilerin sunulduğu yandaki gibi bir pencere ekrana gelir. Tablo Menüsü Fare ile serbest olarak tablo çizmeyi sağlar. Bu komut seçildikten sonra fare işareti bir kalem şeklini alacaktır. İlk olarak tablonun dış kenarları bir dikdörtgen çizer gibi çizilir daha sonra tablonun satır ve sütun çizgileri çizilerek tablo oluşturulur. Tablo Çiz komutu seçildikten sonra ekrana tablo çizim araç çubuğu olan Tablolar ve Kenarlıklar araç çubuğu otomatik olarak görüntülenir. Bu araç çubuğundaki seçeneklerden faydalanılarak tablonun biçimi düzenlenebilir. Tablolar ve Kenarlıklar araç çubuğu ve üzerindeki butonların görevleri sırasıyla aşağıdaki gibidir. Her araç çubuğu gibi Tablolar ve Kenarlıklar araç çubuğu da sayfanın istenilen yerine yatay veya dikey olarak konumlandırılabilir. Araç çubukları dikey olarak konumlandırıldıklarında bazı butonların görünüm şekli farklılık gösterebilir. Şimdi bu araç çubuğunu dikey konumlandırıp sırasıyla açıklamaya çalışalım. 115

116 Tablo Çiz: Fare ile serbest olarak tablo çizmeyi sağlar. Silgi: Tablo üzerinden istenilen çizgilerin silinmesi için kullanılır. Çizgi Stili: Çizgi biçimi seçmeyi sağlar yada var olan çizgilerin stilini değiştirmek için kullanılır. Çizgi Kalınlığı: Çizgi kalınlığını değiştirmek için kullanılır. Kenarlık Rengi: Çizgi rengini değiştirmek için kullanılır. Dış Kenarlık: Dış kenarlık seçimini sağlar. Gölge Rengi: Tabloların iç renginin değiştirilmesini sağlar. Tablo Ekle: Kursörün bulunduğu yere belirtilen satır ve sütun kadar tablo eklenmesini sağlar. Hücreleri Birleştir: Seçilen hücreleri birleştirerek tek bir hücreye dönüştürülmesini sağlar. Hücreleri Böl: İstenilen hücrenin belirtilen satır ve sütun sayısına bölünmesini sağlar. Hizalama: Seçilen hücre yada hücrelerin içerisindeki bilgilerin hücrenin belirtilen tarafına hizalanmasını sağlar. Satırları Düzgün Dağıt: Seçilen satırların yüksekliklerinin aynı olmasını sağlar. Sütunları Düzgün Dağıt: Seçilen sütunların genişliğinin aynı olmasını sağlar. Otomatik Tablo Biçimi: Tablonun çerçeve, renk ve biçim özelliklerini otomatik olarak ayarlar. Metnin Yönünü Değiştir: Seçilen hücre içerisindeki metnin yazım yönünü değiştirir. Artan Sıralama: Seçilen tablodaki metinlerin A dan Z ye yada küçükten büyüğe sıralanmasını sağlar. Azalan Sıralama: Z den A ya yada büyükten küçüğe sıralama yapılmasını sağlar. Otomatik Toplam: Seçilen hücrelerin otomatik olarak toplamlarının hesaplanmasını sağlar. Aşağıdaki tabloları Tablo Çiz aracılığıyla yapınız. Kursiyer Kimlik Kartı T.C. MİLİ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖZEL NOYA BİLGİSAYAR KURSU Adı Soyadı Doğum Yeri ve Yılı Katıldığı Ders Kayıt Tarihi 116

117 HASTANIN SİGORTALININ Örnek Tablo Çizimi. İşyerinin Ünvanı : Adresi : VİZİTE KAĞIDI (Sigortalının eşi ve geçindirmekle yükümlü olduğu çocuklarına ait) Eş ve Çocuklar tedavinin yapılabilmesi için Sağlık Karnesini yanında bulundurmak zorundadırlar. Aksi takdirde muayene ve tedavi yapılamaz 1. Sicil No 2. Adı Soyadı 3. İşe Giriş Tarihi 4. Prim Ödeme Halinin Sona Erip ermediği 5. Adı Soyadı 6. Sigortalıya Yakınlığı 7. Aylar PRİM ÖDEME SON GÜN SAYISI Not: Bu belge ile verilen bilginin yanlış olması sebebiyle sigortalının Eşi ve geçindirmekle yükümlü olduğu çocukları için Kurumca yersiz olarak yapılan her türlü masraflar işverenden alınır. İşyeri Sicil No İşveren veya Vekilinin Adı, Soyadı ve İmzası İşyerinin Mühür ve Kaşesi 117

118 Örnek Tablo Çizimi SERBEST MESLEK MAKBUZU Müşterinin Adı Soyadı : Adresi : V. D. Hesap N. : Cilt No:... Tarih : Brüt Ücret Stopaj S.S.D.F. Kesintiler Toplamı Net Ücret KDV Toplam Tahsilat YAPILAN HİZMET :. :. :. :. :. :. :. Yalnız.. YTL. SERBEST MESLEK ERBABI Adı Soyadı :.. Adresi :.. V.D. ve Hesap No :.. İmza 118

119 Örnek Çalışma İŞYERİ BİLDİRGESİ İşyeri Bölge Çalışma Müdürlüğü Dosya No S İş Kolu Dosya No İl Kodu 1. İşyerinin Ünvanı ve Adresi 2. İşverenin Adı Soyadı ve Adresi 3. İşveren Vekilinin adı soyadı ve adresi 4. Çalışma Konusu 5. İşçi Sayısı Erkek Kadın Çocuk Toplam Daimi Geçici Mevsimlik 6. İşyerinin Faaliyet Süresi 7. İşe Başlama Süresi 8. İşin Biteceği Tarih 9. Esnaf Derneği Kayıt No 10. Ticaret ve Sanayi Odası Kayıt No Yukarıdaki sorulara verdiğim cevaplar doğrudur. Bu cevaplardan dolayı her türlü sorumluluğu kabul ederim. İşveren Adı Soyadı İmza 119

120 İşyerinin Örnek Çalışma İŞE GİRİŞ BİLDİRGESİ DİZİ PUSULASI Sayfa No : Ek : Ünvanı :.. İşyeri Sicil No:.. ADRESİ :.. Sigortalı İşe İlk Defa Giren Sigortalı İşe Tekrar Giren Sıra Sicil No Adı Soyadı Sıra Sicil No Adı Soyadı Bildirgelerin Sosyal Sigortalar Kurumunca Alındığı Tarih../../2007 No:.Şubesi Müdürlüğü../../2007 İşverenin İmzası Mühür Kaşe (varsa) 120

121 Örnek Çalışma GİDER PUSULASI SIRA NO TARİH : :.../.../2007 İşin Mahiyeti Cinsi Adedi Fiyatı Tutarı TOPLAM: TEVKİF EDİLEN Gelir Vergisi Fon Payı Kesinti Toplamı Ödenecek Net Tutar Yalnız YTL dan Yukarıda belirtilen Mal/İş bedelini aldım. Adı Soyadı :. Adresi :.. İmza 121

122 BEKO Örnek Çalışma BEKO HEDİYELİ SATIŞ KAMPANYASI Çamaşır Makinesi ÜRÜN ADI Cep Tel Hediyeli PEŞİN 800 Buzdolabı 900 Süpürge Hediyeli 3 TAKSİT 5 TAKSİT 8 TAKSİT Fırın 550 Müzik Seti 500 Klima 950 İş Bu kampanya tarihine kadar geçerlidir. Ev ve Ofis için Bilgisayar Pentium 4 İşlemci Pentium 4 Ana Kart 1024 Gb Ram 256 Gb Hdd 1.44 Fdd 512 Mb Agp 3d Ekran Kartı Adsl Modem Ses Kartı Tv Kartı Cd-Rom (uzaktan kumanda) Cd Writer Atx Kasa 17 Digital Ekran F veya Q Klavye Mouse Scanner Canon Printer Web Cam Peşin YTL Bütün Ürünler 2 Yıl Garanti Kapsamındadır. 122

123 Sıra No Örnek Çalışma T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖZEL. BİLGİSAYAR KURSU İSTANBUL tarihinde bilgisayar işletmenliği sınavına giren adayların sınav sonuç listesi Kurs No Adı Soyadı Aldığı Not Yazılı Uyg. Ortalama Sonuç 1 61 Gökhan S. ŞAHİN GEÇTİ 2 62 Meltem MAĞAT GEÇTİ 3 63 Hilal KÜÇÜK GEÇTİ 4 64 Tülay ATASEVER GEÇTİ 5 65 Kadir KARADAĞ GEÇTİ 6 66 Gülsevin BAYBARS GEÇTİ 7 67 Turan ÇOBAN GEÇTİ 8 68 Metin ASLAN GEÇTİ 9 69 Seda VURAL GEÇTİ Neslihan ÖZTÜRK GEÇTİ Asuman ESGİDİR GEÇTİ Tuğba YALÇIN GEÇTİ Ömer YALÇIN GEÇTİ Ahmet Suat GÜNHAN GEÇTİ Komisyon Üyeleri Üye Adı Üye Adı Başkan İmza İmza İmza 123

124 Pencere Menüsü Üzerinde bulunduğumuz belgenin bir kopyasını başka bir pencerede açar Açık olan pencerelerin ekrana döşenmesini sağlar Pencerenin bölünmesini sağlar Açık olan word belgelerini buradan seçerek çalıştırabiliriz Hafızada açık olarak bulunan bütün belgelerin isimleri, pencere menüsünde görüntülenir. Bu bölümden istediğimiz bir belgenin ismini seçerek doğrudan istediğimiz belgelere kısayoldan geçiş yapabiliriz. Ayrıca Ctrl-F6 tuşu ile belgeler arasında kısayoldan geçiş yapılabilir. Yardım Menüsü Ofis yardımcısı seçimi ve Microsoft Word hakkında yardım almamızı sağlar. Çizim Araç Çubuğu Çizim araç çubuğu genel olarak yeni bir çizim oluşturmak, resim eklemek ve bunların biçim özelliklerini değiştirmek için kullanılır. Bu çubuk üzerinde bulunan bazı butonlara Ekle menüsünün resim komutunun alt seçeneklerini anlatırken değinmiştik. 124

125 Buradan fare ile tutularak araç çubuğu ekranda istenilen yere konumlandırılabilir. Çeşitli çizimler oluşturabileceğimiz veya var olan çizim ve nesneler üzerinde ayarlamalar yapabileceğimiz çeşitli seçenekleri ekrana getirir. Ekle menüsünde de genişçe anlattığımız bu komut, çalışmalarımızda kullanabileceğimiz çeşitli otomatik şekillerin ekrana görüntülenmesini sağlar. Amacımıza uygun olan şekil seçilerek otomatik olarak çizilmesi sağlanabilir. Çizgi: Şeklinden de anlaşıldığı gibi düz çizgi çizmek için kullanılır. Ok: Ok şeklinde çizgi çizilmesini sağlar. Dikdörtgen: Dikdörtgen çizilmesini sağlar. Oval : Oval şeklinde veya tam daire çizilmesini sağlar. Metin Kutusu: Çalışmalarımıza metin kutusu eklenmesini sağlar. WordArt Ekle: Efektli, 3 boyutlu yazılar eklenmesini sağlar. Diyagram ve Kuruluş Grafiği: Diyagram ve kuruluş grafiği eklenmesini sağlar. Küçük Resim Ekle: Ofis koleksiyonunda bulunan küçük resimlerin eklenmesini sağlar. Resim Ekle: Çeşitli yollarla bilgisayarımıza yüklediğimiz resimlerin çalışmalarımıza eklenmesini sağlar. Dolgu Rengi: Nesnelerin iç renginin değiştirilmesini sağlar. Çizgi Rengi: Nesnelerin çizgi ve çerçeve renginin değiştirilmesini sağlar. Yazı Tipi Rengi: Yazı renginin değiştirilmesini sağlar Çizgi Stili: Çizgi biçimi ve kalınlığının ayarlanmasını sağlar. Kesik Çizgi Stili: Kesik çizgi biçimlerinin seçilmesini sağlar. Ok Stili: Ok biçimlerinin seçilmesini sağlar. Gölgelendirme Stili: Nesnelere ve efektli yazılara gölge verilmesini sağlar. 3-B Stili: Nesneler 3 boyut özelliği verilmesini sağlar. 125

126 Örnek: Aşağıdaki şekli, Çizim Araç çubuğundaki butonları kullanarak çiziniz. BİLGİSAYAR SİSTEMİ DONANIM YAZILIM EKRAN KLAVYE KASA Çiz Menüsü Yukarıda kısaca anlattığımız Çizim Araç Çubuğunun ilk butonu olan Çiz Botununa basıldığında aşağıdaki gibi bir menü açılacaktır. Seçilen çizim nesnelerini birleştirerek grup yapar. Gruplandırılmış nesneleri çözer. Tekrar grup oluşturur. Bu komutun alt menüleri aşağıda anlatılmıştır. Çizim ve hareket aralığını belirler. Seçilen nesnelerin belirtilen yönde hassas sürüklenmesini sağlar. Aşağıda gösterilmiştir. Seçilen nesneleri dikey veya yatay hizalar. Nesneyi döndürmek için kullanılır. Nesnenin metne göre nasıl şekil alacağı seçilebilir Nesnelerin tutma noktalarını artırarak daha kolay biçimlendirme yapılmasını sağlar. Eklenen şeklin başka bir şekille değiştirilmesini sağlar. 126

127 Çiz menüsünde alt seçenekleri olan komutlardan Bazıları WordArt Araç Çubuğu Efektil yazılar eklendiğinde veya Yukarıda ki gibi eklenmiş efektli yazıların üzerine tıklandığında otomatik olarak görüntülenen WordArt Araç çubuğu aşağıdaki seçeneklere sahiptir. Otomatik olarak görüntülenmediği zamanlarda ilgili yazının üzerinde sağ tıklayarak açılan menüden WordArt Araç Çubuğunu göster seçeneğiyle ekrana getirilebilir. 127

128 WordArt Ekle: Yeni bir efektli yazı eklenmesini sağlar. Yazı metninin düzeltilmesini sağlar. WordArt Galerisi: Yazı efektinin değiştirilmesini sağlar, yeni efekt seçimi için WordArt galerisinin görüntülenmesini sağlar. WordArt Biçimlendir: Yazının iç ve zemin renginin değiştirilmesini sağlar. WordArt Şekli: Yazının çeşitili geometrik şekillerde yazılmasını asğlar. Metin Kaydırma: Metni şekle göre kaydırma hizalama seçeneklerini ekrana getirir. WordArt Aynı Harf Yükseklikleri: Harflerin tamamının aynı yükseklikte olmasını sağlar. WordArt Düşey Metin: Seçilen WordArt yazısını dikey hale dönüştürür WordArt Hizalaması: Yazının hizalanma biçiminin değiştirilmesini sağlar. WordArt Karakter Aralığı: Karakterler arası boşluk mesafesini ayarlar. Resim Araç Çubuğu Çalışmalarımıza eklediğimiz herhangi bir resmin üzerine tıkladığımızda otomatik olarak görüntülenen resim araç çubuğu aşağıdaki butonlardan oluşmaktadır. Eğer Resim Araç Çubuğu otomatik olarak görüntülenmiyorsa ilgili resmin üzerinde sağ tıklayarak açılan menüden Resim Araç Çubuğunu göster komutuyla ekrana getirilebilir. 128

129 Resim Ekle: Yeni bir resim eklenmesini sağlar. Renk Modları seçimini sağlar. Resimde bulunan renkler arasındaki karşıtlığı artırır ya da azaltır. Resimlerin parlaklığını artırır yada azaltır. Kırp : Resimlerin kenarlarında kalan boşlukların kırpılması (kesilmesi) için kullanılır. Döndür: Resmi Ok yönünde döndürmek için kullanılır. Çizgi Stili: Çizgi stili seçilmesini sağlar. Resimleri sıkıştırır. Metin Kaydırma: Resmin metne göre ayarlanmasını sağlar. Resmin Biçimlendirilmesini sağlar. Saydam rengi ayarlar Resmin üzerinde değişiklikler yapılmadan önceki haline döndürür. Ekle / Resim / Dosyadan menü ve komutları seçilerek ekrana gelen diyalog penceresi aracılığıyla disk üzerinden istenilen resim yandaki gibi sayfaya eklenebilir. Daha sonra resim araç çubuğu kullanılarak resim üzerinde istenilen işlem yapılabilir. Resim üzerine tıklandığında kenarlarda oluşan küçük noktacıklardan tutularak resmin boyutları değiştirilebilir. Bu noktalar üzerine gelindiğinde fare çift yönlü ok şeklini alacaktır, fare bu şekli aldığında basılı tutularak sürükleme yapıldığında hareket yönünde küçültme ya da büyütme yapılmış olur. Resmi kırpma içinde benzer işlem yapılır. 129

130 Kişisel bilgisayarlar için geliştirilen Excel Paket Programı; kullanımı kolay güçlü bir tablo ve grafik programıdır. Bu yazılım; genellikle matematiksel işlemler, tablo ve grafik çizimleri, maaş bordroları, ürün katalogları, fiyat listeleri, borsa hisse senetlerinin takibinin grafiklendirilmesi, banka faiz hesapları gibi çizelge ve afişler kolayca tasarlanabilmektedir. Excel paket programı satır ve sütunlardan oluşan büyük bir tablodur. Bundan dolayı programa Excel Hesap Tablosu da denilmektedir. Bir çalışma ortamında ihtiyaç duyulan bir çok araç ve gereç Excel in çalışma ortamında bulunmaktadır. Kullanıcı bir kağıt üzerinde işlem yapar gibi, bu tablo üzerinde çalışabilir. EXCEL PAKET PROGRAMININ AMACI VE ÖNEMİ Bilgisayarların yaygın olarak kullanılmaya başlanmasıyla birlikte bir çok kullanıcı, kendi amaçlarına uygun programlar yaptırarak işlerini takip etmişlerdir. Bu tür programlar kişiye özel oldukları için gerek kullanım bakımından gerekse problem giderme bakımından bir çok zorluklar ortaya koymuştur. Bu zorluklar genel amaçlı yazılımlara olan ihtiyacı ortaya çıkarmıştır. Microsoft Excel bunlardan biridir. Programın kolay kullanılması, öğrenilmesi, bilgisayardan etkin bir biçimde yararlanılması, programcılık bilgisine ihtiyaç duyulmadan işlerin kolaylıkla yürütülmesini sağlamaktadır. Bu özelliği ile son yallarda en çok kullanılan programların başında gelmektedir. Exceli başlatmanın bir çok yolu vardır bunlardan en sık kullanılanı Başlat menüsünden programların arasından seçerek açmaktır. Kullanımı kolaylaştırmak amacıyla masaüstüne kısayol alınabilir. EXCEL KAVRAMLARI ÇALIŞMA KİTABI: Excel de oluşturulan dosyalara Çalışma Kitabı adı verilir. Yeni açılan sayfa Kitap1 olup takibinde açılacak olan sayfalar Kitap2 Kitap3. şeklinde artarak gitmektedir. Excel dosyaların uzantıları XLS olup yaptığımız çalışmalara otomatik olarak verilmektedir. ÇALIŞMA SAYFALARI: Her bir çalışma kitabında sayfa1, sayfa2, sayfa3 şeklinde 3 adet çalışma sayfası bulunur. Bu sayfaların sayısı istenildiği takdirde Ekle menüsünden Çalışma Sayfası komutu ile 255 e kadar artırılabilir. Her çalışma sayfasında ayrı ayrı tablolar yapabilir ve hepsini bir dosya olarak saklayabiliriz. Sayfaların isimleri değiştirilebilir. Bir sayfadan diğer sayfaya bir ajandanın sayfalarını çevirir gibi Mouse ile tıklayarak geçiş yapabiliriz. FORMÜL ÇUBUĞU Formüllerin yazılması, görüntülenmesi ve hücre içersindeki bilgilerin düzeltilmesi için kullanılır. 130

131 Programın Adı Belge Adı Başlık Çubuğu Kapatma, Boyutlandırma ve Simge durumuna küçültme Etkin Hücre Formül Çubuğu Sütun isimleri Sayfanın Tümünü işaretleme butonu Standart ve Biçimlendirme Araç çubukları Satır Numaraları Dikey Kaydırma Çubuğu Çalışma Sayfaları Yatay Kaydırma Çubuğu SÜTUN VE SATIRLAR Çalışma sayfası Sütun ve satırlardan oluşmuştur. Bir çalışma sayfasında A dan IV ye kadar toplam 256 adet Sütun, adet satır vardır. HÜCRE VE BÖLGE Her bir Sütun ile Satırın kesişim noktası bir hücreyi meydana getirir. Hücrelerin isimleri adresleri vardır. Hücre adresi sütun ismiyle satır numarasının birleşimidir. A1, B2 gibi. Seçtiğimiz hücrenin adresi formül çubuğunun sol kısmında görüntülenmektedir. Birden fazla hücre aralıksız olarak işaretlendiğinde bir bölge teşkil edilmiş olur. Bölgelerin adresleri ise bölgenin ilk ve son hücre adresiyle tanımlanır. A1:B20 bölgesi gibi 131

132 Sayfa içerisinde yön tuşları veya kaydırma çubuklarıyla hareket edebileceğimiz gibi daha hızlı hareket için aşağıdaki tuşları kullanabiliriz. 1. Home tuşuna basılarak bulunduğumuz satırın başlangıcına doğrudan ulaşabiliriz. Ayrıca Ctrl + Home tuşlarına basıldığında sayfanın başlangıcına yani A1 hücresine dönülür. 2. End duşuna basıldıktan sonra hangi yön tuşuna basılırsa o yönde sona ulaşılır. 3. Page up, Page down tuşları ile sayfa sayfa aşağı ve yukarı ilerleme yapılır. 4. F5 tuşuna basarak ve referans olarak bir hücre ya da bölge adresi girilirse istenilen adrese doğrudan ulaşılabilir. Bölge, Satır ve Sütun İşaretleme Sayfa içersindeki bilgileri silmek, yazı fontunu, rengini, boyutunu, hizalanma biçimini değiştirmek gibi işlemler için satır, sütun veya bölgesel işaretleme yapılır. İşaretleme için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir. 1. Shift tuşu basılı tutularak yön tuşları ile istenilen doğrultuda işaretleme yapılır. 2. Mouse u tıklayıp sol tuşu hiç bırakmadan mouse u hareket ettirdiğimizde hareket doğrultusunda işaretleme yapılır. 3. Ctrl tuşu basılı tutularak Mouse ile farklı bölgelerden işaretleme yapılabilir. 4. A sütununun solundaki boş kutuyu tıklayarak bir sayfanın tümünü işaretleyebiliriz. 5. Sütun isimlerini tıklayarak bir sütunu komple işaretleyebiliriz. 6. Satır numaralarını tıklayarak satırları komple işaretleyebiliriz. BİLGİ, FORMÜL GİRİŞİ VE DÜZELTME İŞLEMLERİ Hücre içersine karaktersel bilgiler girildiğinde otomatik olarak metin olarak algılanır ve hücre içinde sola hizalı olarak yazılır. Yazılan bilgi rakam ise sayı olarak algılanır ve sağa hizalı olarak yazılır. Rakamlar yazım sırasında virgüllerle ayrıştırılmamalı, doğrudan yazılıp enter tuşuna basıldıktan sonra biçim özellikleri verilmelidir. Biçimlendirme araç çubuğundaki butonlardan faydalanarak rakamlar para birimine, yüzdeye dönüştürülmesi, hanelerin ayrıştırılması gibi biçim özellikleri verilebilir. Bir bilgi yanlış yazılmışsa düzeltmek için aşağıda ki üç yoldan biri kullanılabilir. 1. Hücre gösterici hatalı bilgi üzerinde iken formül çubuğundan, 2. İlgili hücre seçilerek f2 tuşuna basarak, 3. İlgili hücre üzerinde çift tıklayarak. 132

133 Sayfa içerisindeki rakamlarla veya bilgilerle bir takım aritmetiksel ve mantıksal işlemler yapılabilir. Hücre içersine formül yazmak için ilk olarak eşittir (=) işareti yazılır daha sonra matematiksel işlemler ve Excel fonksiyonlarından faydalanılarak çeşitli formüller oluşturulabilir. Formüller oluşturulurken bildiğimiz matematiksel işlem öncelik sıraları Excel de de aynen geçerlidir. Aritmetiksel işlemler ve öncelik sıraları Bölme (/) Önce Çarpma (*) Toplama (+) Çıkarma (-) Sonra Yukarıdaki Uygulamada öğrencilere ait 2 yazılı 1 sözlü notunun ortalamasını hesaplayan bir tablo görülmektedir. Ortalama formülünden de anlaşıldığı gibi Excel de formüller aritmetik işlem sırasına dikkat edilerek yazılır. Sütun Genişliği ve Satır Yüksekliğini Değiştirme: Tablo içersindeki bütün sütun ve satırlar eşit genişlik ve yüksekliktedir. Bir tabloyu oluştururken çalışmamıza göre sütun genişliği ve satır yüksekliğini değiştirmemiz gerekebilir. Bu gibi durumlarda; Sütun genişliğini ayarlamak için sütun başlıkları arasındaki ara çizgiye giderek Mouse işareti çift yönlü ok şeklini aldığında basılı tutup sürüklenerek hareket yönünde genişletme veya daraltma yapılabilir, satır yükseklilerini ayarlamak için de satır başlıkları ara çizgisine gidilerek benzer işlem yapılır. Taşıma ve Kopyalama İşlemleri: Bir hücre içindeki bilgiyi kopyalamak için hücrenin sağ alt köşesine Fare oku konumlandırılır Fare oku küçük artı (+) haline dönüşünce Fare nin sol tuşunu basılı tutup sürüklediğimizde hareket doğrultusunda kopyalama yapılır. Bu kopyalama türüne Excel de hücre kulpu yardımıyla kopyalama denir. Bu kopyalama yöntemi formül kopyalama yıl, gün, ay adı ve ardışık rakamlar oluşturma gibi seriler oluşturma işlemlerinde büyük kolaylıklar sağlar. 133

134 Bir hücre içinde ki bilgiyi taşımak için hücrenin herhangi bir kenarından Fare ile tutularak sürüklenir. Sürükleme anında ctrl tuşuna basılırsa ilgili bilgi kopyalanmış olur. Bir bölgeyi işaretlemek (seçmek) için hücrenin ortasından Mouse ile sürüklenir. Kısaca özetlemek gerekirse farenin etkin hücre üzerinde 3 değişik şekli vardır. Bu şekiller ve anlamları aşağıda resimde gösterildiği gibidir. İşaretleme: Fare işareti etkin hücre üzerinde bu şekli aldığında basılı tutulup sürüklenirse hareket yönünde seçim yapılmış olur. Taşıma: Fare işareti etkin hücre üzerinde bu şekli aldığında basılı tutulup sürüklenirse Taşıma işlemi yapılmış olur. Kopyalama: Hücre kulpu dediğimiz bu noktada, fare işareti küçük artı şeklini aldığında basılı tutup sürüklenirse hareket yönünde kopyalama yapılmış olur. ARAÇ ÇUBUKLARI Yapmak istediğimiz bütün çalışmaları Menüler kullanarak yapmak mümkündür. Fakat kullanımı kolaylaştırmak ve hızlandırmak amacıyla diğer bütün ofis programlarında olduğu gibi Excel de de araç çubukları geliştirilmiştir. Örneğin; resim için resim araç çubuğu, çizim için çizim araç çubuğu gibi. Bu araç çubuklarından standart ve biçimlendirme araç çubuğu aksi tercih edilmedikçe standart olarak ekranda yer almaktadır. İhtiyaç duyduğumuz takdirde diğer araç çubuklarını Görünüm menüsünden Araç çubukları alt komutundan ekrana getirebilir ya da kaldırabiliriz. Araç çubuklarını ekranın istediğimiz yerine konumlandırabilir ve istediğimiz araç çubuğunu Araçlar menüsünden Özelleştir komutu yardımı ile istemediğimiz butonları kaldırarak veya yeni butonlar ekleyerek kendimize göre özelleştirebiliriz. Ayrıca yine bu komut yardımıyla yeni bir araç çubuğu oluşturabilir ya da yeni bir menü yapabiliriz. Şimdi bu araç çubuklarından Standart Araç Çubuğu ve Biçimlendirme Araç Çubuğu ve üzerindeki butonları sırasıyla tanımaya çalışalım. STANDART ARAÇ ÇUBUĞU Çalışmalarımızda standart olarak kullanma ihtimalimiz olan butonlar bu araç çubuğu üzerinde yer almaktadır. Standart Araç çubuğu üzerinde aşağıdaki butonlar yer almaktadır. 134

135 Sürükleme noktası: Bu noktadan sürüklenerek ekranın istenilen yerine konumlandırılabilir. Yeni Boş Belge: Yeni bir çalışma kitabı açar. Aç: Daha önce kayıt yaptığımız dosyalarımızı açmak için kullanılır. Kaydet: Ekrandaki çalışmamızı kayıt yapmak için kullanılır. E-Posta: Ekrandaki belgenin olarak gönderilmesini sağlar. Ara: Herhangi bir ifadenin belirtilen konumdan aranmasını sağlar. Yazdır: Ekrandaki belgenin doğrudan yazıcı aracılığıyla kağıda yazdırılmasını sağlar. Baskı Önizleme: Çalışmamızın kağıda yazdırılacak halini görüntülemek için kullanılır. Yazım ve Dilbilgisi: Yazım kontrolü sağlar. Kelimelerin yazım kurallarına uygunluğunu kontrol eder. Uygun yazılmayan kelimeleri göstererek düzeltme yapılmasını sağlar. Kes: Seçilen bölgeyi başka bir alana taşıma amacıyla işaretler. Kopyala: Seçilen bölgeyi başka bir alana kopyalamak amacıyla işaretler. Yapıştır: Kes ya da kopyala komutuyla işaretlenmiş alanın kursörün bulunduğu yere yapıştırılmasını sağlar. Biçim Boyacısı: Bir hücre veya bölgenin biçim özelliklerini başka bir bölgeye uygular. İlk olarak biçimlenmiş bölge üzerinde iken bu butona basılarak seçili alanın biçim özelliği alınır, daha sonra hedef bir bölge işaretlenir ve işaretleme işlemi sonunda işaretlenen bölgeye biçim özellikleri verilmiş olur. Geri al: Yapılan işlemlerin geri alınmasını sağlar. İleri al: Yapılan işlemlerin ileri alınmasını sağlar. Köprü Ekle: Ekrandaki belgeden başka bir belgeye veya bir internet sayfasına geçiş yapabilmek için köprü oluşturulmasını sağlar. Otomatik Toplam: Seçilen bölgedeki rakamların toplanmasını sağlar. Ayrıca alt seçenekleri kullanılarak Ortalama, en büyük, en küçük gibi değerlerinde bulunmasını sağlar. Artan Sıralama: Seçilen bölgedeki verileri A dan Z ye veya büyükten küçüğe sıralar. Azalan Sıralama: Seçilen bölgedeki verileri Z den A ya veya küçükten büyüğe sıralar. Grafik Sihirbazı: Seçilen verilerin grafiğinin oluşturulmasını sağlar. Çizim: Çizim araç çubuğunu görüntüler ve gizler. Microsoft Excel Yardımı: Ofis yardımcısının görüntülenmesini sağlar. 135

136 BİÇİMLENDİRME ARAÇ ÇUBUĞU Biçim araç çubuğu çalışmalarımıza biçim özellikleri verirken kullanılan butonların yer aldığı çubuktur ve aşağıdaki butonlardan oluşmaktadır. Anlatımı kolaylaştırmak amacıyla araç çubuklarını dikey konumlandırıp üzerindeki butonları açıklamaktayız. Fakat araç çubukları dikey konumlandırıldıklarında bazı seçeneklerin gizlendiği unutulmamalıdır. Örneğin; yukarıda da görüldüğü gibi biçimlendirme araç çubuğunun ilk iki seçeneği olan yazı tipi ve yazı boyutu seçenekleri dikey konumlandırılınca gizlenmektedirler. Kalın: Seçilen metnin kalın yazılmasını sağlar. İtalik: Seçilen metinlerin yatık yazı olmasını sağlar. Altı Çizgili: Seçilen metinlerin altının çizilmesini sağlar. Sola Hizala: Seçilen satırların sayfanın sol kenarına hizalanmasını sağlar. Ortala: Seçilen satırdaki metinlerin sayfaya ortalanmasını sağlar. Sağa Hizala: Seçilen satırdaki metinlerin sayfanın sağ kenarına hizalanmasını sağlar. Birleştir ve Ortala: Seçilen hücreleri birleştirir tek bir hücre yapar ve bilgiyi ortalayarak yazar. Para Birimi: Seçilen rakamların sonuna para birimi eklenmesini sağlar. Yüzde Stili: Rakamları 100 ile çarpar önüne yüzde (%) ekler. Virgül Stili: Rakamları nokta ya da virgülle 3 hanede bir ayrıştırır. Ondalık Artır: Seçilen rakamların ondalık hanelerini artırır. Ondalık Azalt: Seçilen rakamların ondalık hanelerinin azaltılmasını sağlar. Girintiyi Azalt: Hücre içindeki bilginin girintisini azaltır. Girintiyi Artır: Hücre içindeki bilginin girintisini artırır. Kenarlıklar: Seçilen bölgenin çerçevesini oluşturmak için kullanılır. Dolgu Rengi: Seçilen bölgenin zemin renginin değiştirilmesini sağlar. Yazı Tipi Rengi: Seçilen bölge içerisindeki yazıların renklerinin değiştirilmesini sağlar. 136

137 Örnek Uygulamalar Örnek 1: Aşağıda ki tabloda öğrencilere ait 2 yazılı, 1 sözlü notunun ortalaması hesaplanmıştır. Yukarıdaki tabloda ortalama sütunu hariç diğer bilgiler klavyeden yazılarak tabloyu oluştururuz. Ortalamaların otomatik hesaplanması içinde formül yazarız. Bunun için öncelikle ilk öğrencinin ortalaması için ilgili hücreye tıklanır ve =(B2+C2+D2+E2)/4 Formülü yazılarak enter a basılır. Enter a bastıktan sonra yazmış olduğumuz formülün sonucu hücrede görüntülenecektir. Eğer etkin hücre bir alt satıra geçmiş ise tekrar sonuç üzerine konumlandırdıktan sonra, fare işareti sonuca ait bu hücrenin sağ alt köşesine konumlandırılır, bu durumda fare işareti küçük artı şeklini alacaktır. Fare işareti küçük artı şeklini aldığında basılı tutulup aşağı çekilirse ilk öğrenciye yazmış olduğumuz formül diğer öğrencilere de uygulanacaktır. Excel in bu özelliği her öğrenci için tekrar tekrar formül yazma zahmetini ortadan kaldırmıştır. Ayrıca formül takibinde satırlara kopyalandığında formülünde otomatik olarak artan sırada değiştiğini göreceksiniz. Örnek 2: Satışı yapılan ürünlerin adı, miktarı, birim fiyatı bilgisayara girildiğinde ara toplam, %18 KDV tutarı ve KDV dahil toplamı hesaplayan tabloyu hazırlayınız Yukarıdaki Tabloda yazılması gereken Formüller aşağıdaki gibidir. Toplam (D2 ye yazılması gereken formül) : =B2*C2 KDV (E2 ye yazılması gereken formül) : =D2*0.18 KDV Dahil Toplam : =D2+E2 137

138 Örnek 4: Bir bilgisayar firması sattığı ürünlerde %20 indirim başlatmıştır. Ürün adı, önceki etiket fiyatı, bilgisayara girildiğinde, yapılacak indirim tutarını ve indirimli yeni fiyatı veren tabloyu hazırlayınız. %20 indirim tutarı : Önceki etiket fiyatı * 0,20 =B2*0,20 İndirimli yeni fiyat : Önceki etiket fiyatı - %20 indirim tutarı =B2-C2 Örnek 5: Bir şirketten çıkarılan ve emekli olan personeller için tazminat hesaplanacaktır. Personel adı, görevi, yıl olarak çalıştığı süre ve brüt maaşı bilgisayara girildiğinde personellerin tazminatlarını hesaplayan tabloyu hazırlayınız. Not: İşten çıkarılan personellere, çalıştığı süre oranında tazminat verilir. Tazminat, personelin yıl olarak çalıştığı süre ile brüt maaşı çarpılarak hesaplanır. Örnek 8 Bir işletmede çalışan personellerin adı soyadı, işe giriş tarihi, brüt maaşı, gelmediği gün sayısı, mesai çalıştığı gün sayısı girildiğinde, gelmediği günler için kesilecek ücreti, %50 zamlı fazla mesai ücretini ve hak edilen brüt maaşını hesaplayan tabloyu hazırlayınız. 138

139 Günlük Ücret : =Brüt Maaş / 30 =D2/30 Kesinti : =Gelmediği gün sayısı * Günlük Ücret =E2*G2 Fazla Mesai Ücreti : =Fazla mesai çalıştığı gün sayısı*günlük Ücret * 1,5 =F2*G2*1,5 Hak Edilen Brüt M. : (Brüt Maaş + F. Mesai Ücreti) Gelmediği Günlerin kesintisi =(D2+I2)-H2 139

140 Örnek çalışma soruları 1. Bir şirket personellerinin maaşına %20 zam yapacaktır. Personel adı, görevi, maaşı bilgisayara girildiğinde yapılacak zam tutarını ve yeni maaşını hesaplayan tabloyu hazırlayınız. 2. Adı soyadı, çalıştığı gün sayısı ve günlük ücreti girilen kişilerin brüt maaşlarını hesaplayan tabloyu hazırlayınız. 3. Ürün adı ve kdv dahil fiyatı bilgisayara girildiğinde, kdv hariç fiyatını hesaplayan tabloyu hazırlayınız. 4. Ürün adı ve kdv hariç fiyatı bilgisayara girildiğinde, kdv dahil fiyatını hesaplayan tabloyu hazırlayınız. Yüzde ve KDV hesapları için aşağıdaki formülleri inceleyebilirsiniz; Yüzde Hesapları: Bir sayının belirli bir yüzdesini almak gerekiyorsa aşağıdaki formülleri kullanabilirsiniz. =Sayı*0,oran =Sayı*oran% =Sayı*oran/100 Kdv Hesapları: Kdv Tutarını Hesaplamak için : =Kdv Hariç Fiyat*0,18 Kdv Dahil Tutarı hesaplamak için : =Kdv Hariç Fiyat*1,18 Kdv Hariç fiyatı hesaplama : =Kdv Dahil fiyat/1,18 140

141 Önemli Excel Fonksiyonları: Kullanmakta olduğumuz program Türkçe ise bir takım işlemleri yapmak için Türkçe fonksiyonları kullanırız. Excel programı İngilizce ise İngilizce fonksiyon komutları kullanmamız gerekir. Excel de en çok kullanılan fonksiyonların Türkçe'si ve İngilizce'si aşağıdaki gibidir. Eğer Fonksiyonu: Koşullu işlem yapar. Belirtilen koşulun doğru veya yanlış olma durumuna göre istenilen işlemleri yapar. Koşul doğru ise X yanlış ise Y işlemini yapar. Türkçe Kullanım Şekli : =eğer(koşul;x;y) İngilizce Kullanım Şekli: =if(koşul;x;y) Belirtilen şart doğru ise işlemi X olarak gösterilen 1. işlemi, yanlış ise Y işlemi olarak gösterilen ikinci işlem yapılacaktır. Burada x ve y işlemi olarak belirtilen işlemlerin metin olması halinde tırnak içine alınır. Ayrıca, eğer formülünü yazmaya başladığımız anda, Excel aşağıda görüldüğü gibi bir açıklama kutucuğu görüntüleyerek bize yol gösterecektir. Örnek: İki yazılı ve bir sözlü notu girilerek ortalamaları hesaplanan öğrencilerin not ortalamalarının 45 in altında olması halinde kaldı, aksi halde geçti sonucu üreten tabloyu hazırlayarak formülü yazınız. Hücre kulpu yardımıyla diğerlerine kopyalanır. Yukarıdaki formül F2 hücresine yazıldıktan sonra, hücre kulpu yardımıyla kopyalanarak diğer öğrencilerin sonuçlarının da otomatik hesaplanması sağlanabilir. Bu örnekteki formül E2 hücresinde bulunan ortalamanın 45 ve üzeri olması halinde Geçti 45 in altında olması halinde Kaldı sonucunu üretir. 141

142 Ve Fonksiyonu: Eğer fonksiyonu içinde kullanılır, birden fazla koşul kontrolünü sağlar. Belirtilen koşulların hepsi doğru ise doğru, herhangi biri yanlış ise yanlış sonucunu üretir. Türkçe Kullanım Şekli : =eğer(ve(k1;k2;kn);x;y) İngilizce Kullanım Şekli: =if(and(k1;k2;kn);x;y) Örnek: Ehliyet sınavına giren adaylara Trafik, Motor ve Direksiyon puanlarının her birisinin en az 70 olması halinde ehliyet verilmektedir. Buna göre oluşturacağınız tabloda ehliyet sınavına giren adaylardan, ehliyet almaya hak kazananlar için kazandı, kazanamayanlar için kazanamadı sonucunu üreten formülü yazınız. Formül Çubuğu, etkin hücredeki veriyi gösterir. Eğer bu veri, bir formül sonucu ise bu sonucun formülünü gösterir. Yada Fonksiyonu: Eğer fonksiyonu içinde kullanılır. Birden fazla koşul kontrolünü sağlar. Belirtilen koşulların herhangi biri doğru ise doğru, belirtilen koşulların hepsi yanlışsa yanlış sonucunu üretir. Örnek: Türkçe Kullanım Şekli =Eğer(yada(K1;K2;Kn);x;y) İngilizce Kullanım Şekli =if(or(k1;k2;kn);x;y) Bir bilgi yarışması için öğrenci seçilecektir. Yarışma için ön elemeye katılabilme şartı ise; Türkçe, Matematik ya da Fen derslerinden herhangi birisinin not ortalamasının en az 90 puan olmasıdır. Buna göre aşağıdaki tabloyu hazırlayarak bu yarışmaya katılabilecek öğrenciler için katılabilir, katılamayacak öğrenciler için katılamaz sonucunu üreten formülü yazınız. 142

143 Not: Üzerinde bulunduğumuz hücreye bir formül yazıp enter tuşuna bastıktan sonra bu sonucun formülü, formül çubuğunda, sonuç ise hücrede görüntülenecektir. Excel de 200 den fazla hazır fonksiyon bulunmaktadır. Bunlardan; EĞER, VE, YADA fonksiyonları sıklıkla kullanılanlarıdır. Bununla birlikte yeni fonksiyonlar yapmakta mümkündür. Fonksiyonlar birçok meslek alanlarına hitap edecek şekilde hazırlanmışlardır. Bu hazır fonksiyonları kullanarak programcılık bilgisine sahip olmadan programlar yapabilir ve günlük işlemlerimizi rahatlıkla yürütebiliriz. Eğer, ve, yada fonksiyonlarını kısaca tanıdık, şimdi Excel de bulunan önemli bulduğumuz diğer fonksiyonlardan bazılarını tanımaya çalışalım; Çarpım(Bölge) Topla(Bölge) Ortalama(Bölge) Çarpınım( Sayı/Hücre) Belirtilen bölge içerisindeki sayıların çarpımını verir. Belirtilen bölge içerisindeki sayıların toplamını hesaplar. Belirtilen bölge içerisindeki sayıların ortalamasını verir. Sayının ya da belirtilen hücredeki sayının faktöriyel ini hesaplar. =Çarpınım(5) yazıldığında 120 sonucu üretilir. Pi( ) Pi sayısını verir 3.14 Romen(sayı) Bağ_Değ_Say(Bölge) Bağ_Değ_Dolu_Say(Bölge) Boşluksay(Bölge) Eğersay(Bölge;Şart) Şimdi ( ) Bugün( ) Gün(Tarih) Ay(Tarih) Sayıyı Romen rakamına dönüştürür. =Romen(4) yazıldığında IV sonucunu üretir. Belirtilen bölge içerisindeki rakamların sayısını bulur. Belirtilen bölge içerisindeki dolu hücrelerin sayısını verir. Belirtilen bölgedeki boş hücrelerin sayısını verir. Belirtilen bölge içerisindeki şarta uygun veri sayısını bulur. =eğersay(d2:d100; Bekar ) D2 ile D100 arasında bulunan bekar sayısını bulur. Şu anki tarih ve saati verir. Bu günün tarihini verir. Belirtilen tarihin sadece gün değerini verir. Belirtilen tarihin sadece ayını verir. 143

144 Yıl(Tarih) Mak(bölge) Min(bölge) Büyük(bölge;x) Küçük(bölge;x) Etopla(bölge;şart;toplanacak Bölge) Düşeyara Belirtilen tarihin sadece yılını verir. Belirtilen bölge içindeki en büyük sayıyı bulur. Belirtilen bölge içindeki en küçük sayıyı bulur. Belirtilen bölge içindeki x inci sırada gelen büyük sayıyı bulur. Belirtilen bölge içerisindeki x inci sırada gelen küçük sayıyı bulur. Belirtilen bölgede belirtilen şarta uygun değerler varsa belirtilen bölgedeki değerleri toplar. Bir tablonun en sol sütunundaki bir değeri arar ve daha sonra aynı satırda belirttiğimiz sütundan bir değer verir. Varsayılan olarak tablo artan sırada sıralanmalıdır. Örnek Fonksiyonlar ile İlgili Örnek Çalışmalar Bir mobilya mağazası hediyeli satış kampanyası başlatmıştır. Alışveriş yapan müşterilerin adı soyadı, aldığı ürünün adı, miktarı birim fiyatı bilgisayara girildiğinde toplam fiyatı hesaplayarak, toplam fiyat YTL ve yukarı ise halı hediye sonucunu, YTL ye kadar satışlarda Yine bekleriz sonucunu üreten tabloyu hazırlayarak formülleri yazınız. Yukarıdaki örnekte Toplam ve Hediye sütunları hariç diğer bilgiler klavyeden doğrudan girilir. Toplam ve Hediye sütunları ise aşağıdaki gibi doldurulur. Toplam: Ürünlerin birim fiyatı ile miktarının çarpımı, toplam fiyatı verir. Excel de çarpma işleminin birçok yolu vardır. Hediye: veya =Çarpım(C2:D2) 144

145 Örnek Bir tekstil atölyesinde çalışan personellerin adı soyadı, brüt maaşı, yaptığı defo (hata) sayısı bilgisayara girildiğinde, personellerin yaptığı hata sayısı 4 ve 4 ten fazla ise her hata için 6 YTL kesinti yaparak, ödenecek ücretleri hesaplayan tabloyu düzenleyip ilgili formülleri yazınız. Kesinti: Ödenecek Ücret: Örnek Bir şirket personellerine aile ve çocuk yardımı verecektir. Personellerin adı, medeni hali ve çocuk sayısı bilgisayara girildiğinde evli olanlara 100 YTL yardım, çocuk sayısı 3 ve daha az olanlara her çocuk için 50 YTL yardım 4 çocuk ve daha fazla olanlara 200 YTL yardım verilecektir. Toplam yardımları hesaplayan tabloyu hazırlayarak formülleri yazınız. Adı soyadı, Brüt Maaşı, Medeni Hali, Çocuk sayısı doğrudan klavyeden yazılır. Diğerleri ise aşağıda görüldüğü gibi formüller oluşturularak girilen bilgilerle otomatik hesaplanması sağlanır. Aile Yardımı: Çocuk Yardımı: Toplam: 145

146 Örnek Bir işletmede çalışan personellerin adı soyadı, çalıştığı süre ve brüt maaşı bilgisayara girildiğinde 3 ve 3 yıldan fazla çalışmış olanlara maaşının %30 u kadar ikramiye verilecektir, buna göre ilgili tabloyu hazırlayarak ikramiye tutarını hesaplayan formülü yazınız. Not: Yukarıda örnekte de görüldüğü gibi formülün yazılması istenilen hücre seçilerek formül, formül çubuğundan girilebilir. Formül yazıldıktan sonra enter tuşuna basıldığında bu formülün sonucu ilgili hücrede görünecektir. Örnek Bir işletmede çalışan personellerden yabancı dili Almanca veya İngilizce olanlar bir eğitim seminerine gönderilecektir. Personellerin adı soyadı ve yabancı dili bilgisayara girildiğinde seminere katılıp katılmayacağını belirten tabloyu hazırlayınız. Adı Soyadı ve Yabancı Dili doğrudan klavyeden yazılır. Seminere Katılma Durumu: Örnek Ehliyet sınavına giren öğrencilerin adı, ilk yardım, trafik ve motor notları bilgisayara girildiğinde bütün derslerden 70 barajını aşmış ise Kazandı aksi halde Kazanamadı sonucunu veren tabloyu hazırlayınız. 146

147 Adı Soyadı, İlk Yardım, Trafik ve Motor notları doğrudan klavyeden girilir. Sonuç: Örnek Adı soyadı ve aylık geliri bilgisayara girilen kişilerin, aylık geliri 500 YTL ye kadar ise açlık sınırında, 500 YTL ile YTL arası ise fakir, YTL üzerinde ise zengin Yaşam Düzeyi sınıflandırmasını yapan tabloyu hazırlayınız. Diğer Bilgiler doğrudan klavyeden, Yaşam Düzeyi ise formülle yazılır. Yaşam Düzeyi: Örnek Öğrenci Adı ve 100 lük sistemde notu bilgisayara girildiğinde, notunu harf sistemine dönüştüren tabloyu hazırlayınız. Dönüşüm formülünü aşağıdaki aralıkları ölçü alarak yazınız F E D C B A Öğrencilerin adı soyadı ve 100 lük sistemde notları doğrudan yazılır. Harf notuna dönüşüm formülü ise aşağıda görüldüğü gibi yazılabilir. 147

148 Örnek Bir işletme personellerine çalıştıkları süreye göre prim verecektir. Personellerin adı, yıl olarak çalıştıkları süre ve brüt maaşı bilgisayara girildiğinde aşağıdaki ölçülere göre primlerini hesaplayınız. Ayrıca, adı soyadı ve çalıştıkları süreye göre grafik oluşturunuz. 0 2 yıl arası prim yok 3 10 yıl arası brüt maaşının %15 i yıl arası brüt maaşının %25 i 21 ve daha fazla ise brüt maaşının %35 kadar prim verilecektir. Prim Tutarı: Adı soyadı, çalıştığı süre, brüt maaşı doğrudan klavyeden yazılır. 148

149 Örnek Bir haftaya ait sabah, öğlen ve akşam sıcaklık değerleri ölçülerek bilgisayara girilmektedir. Günün sıcaklık ortalamasını hesaplayarak sıcaklık 0 0 altında ise çok soğuk, 1-15 arası soğuk, arası ılık, arası sıcak, 36 ve üzeri ise çok sıcak uyarısını veren tabloyu hazırlayınız. Günler, Sabah, Öğlen, Akşam değerleri doğrudan klavyeden girilir. Ortalama: Sonuç: Örnek Adı soyadı, 3 yazılı notu, 2 sözlü notu bilgisayara girilen öğrencilerin not ortalamalarını hesaplayarak 45 barajına göre geçtiğini veya kaldığını belirtiniz. Ayrıca ortalama notunu yanda gösterilen ölçüye göre 5 lik sisteme dönüştürünüz Öğrencilerin adı soyadı ve notları doğrudan klavyeden girilir. Ortalama, sonuç ve 5 lik sisteme dönüştürme ise, formüller aracılığıyla yazdırılır. 149

150 Ortalama: Sonuç: 5 lik Sistem: Örnek Bir sınıfta yapılan sınavda, öğrencilerin adı soyadı, 3 yazılı, 1 sözlü notu bilgisayara girilmektedir. Öğrencilerin not ortalamalarını hesaplayarak, not ortalaması 45 in üzerindeyse geçti aksi halde kaldı sonucunu veren not ortalamasını aşağıdaki not gruplarına göre kıyaslayarak derecelendirmesini yapan formülü yazınız. Ayrıca tablonun bir kenarında, sınıfın not ortalamasını, kalanların sayısını, geçenlerin sayısını, sınıfın başarı oranını (45 barajını geçenlerin sınıf mevcuduna oranı), pekiyi derecede not alan kişi sayısını, en düşük notu, en yüksek notu bulan değerlendirme formüllerini yazarak tabloyu hazırlayınız. Kalanların ve geçenlerin sayısını grafikle gösteriniz Başarısız Geçer Orta İyi Pekiyi 150

151 Formüller: Adı soyadı, yazılı ve sözlü notları doğrudan klavyeden yazılır. Diğerlerinin formülleri ise aşağıda görüldükleri gibi yazılabilir. Ortalama: Sonuç: Derece: Sınıfın Ortalaması: Kalanların Sayısı: Geçenlerin Sayısı: Pekiyi Sayısı: En Düşük Not: En Yüksek Not: Sınıfın Başarı Oranı: Örnek Yukarıdaki tabloya göre; =BAĞ_DEĞ_SAY(A1:D5) 11 =BAĞ_DEĞ_SAY(B1:C3) 3 =BAĞ_DEĞ_DOLU_SAY(B1:B3) 5 Belirtilen bölgedeki rakamları sayar. Belirtilen bölgedeki Dolu hücrelerin sayısını verir. =BOŞLUKSAY(B1:C3) 1 Belirtilen bölgedeki Boş hücrelerin sayısını verir. 151

152 1 4 2 Belirtilen bölgede belirtilen şarta uygun değeri sayar. =MAK(B2:D5) 100 =MAK(B2:B5) 95 =MAK(D2:D5) 97,5 Belirtilen bölgedeki en büyük sayıyı verir. =MİN(B2:D5) 45 =MİN(C2:C5) 75 Belirtilen bölgedeki en küçük sayıyı verir. =BÜYÜK(B2:D5;2) 97,5 =BÜYÜK(B2:B5;2) 85 =BÜYÜK(D2:D5;3) 70 Belirtilen bölgede belirtilen sıradaki büyük sayıyı verir. =KÜÇÜK(B2:D5;2) 45 =KÜÇÜK(B2:B5;2) 65 =KÜÇÜK(D2:D5;3) 82,5 Belirtilen bölgede belirtilen sırada gelen küçük sayıyı verir. Örnek B2:B7 bölgesinde görevi öğretmen olanların C2:C7 bölgesindeki maaşlarının toplamını verir. SONUÇ: YTL dir. Sonuç: YTL. Sonuç: 2 152

153 Düşeyara Daha öncede kısaca değindiğimiz gibi; Düşeyara, Bir tablonun en sol sütunundaki bir değeri arar ve daha sonra aynı satırda belirttiğimiz sütundan bir değer verir. Varsayılan olarak tablo artan sırada sıralanmalıdır. Örnek: Düşey ara fonksiyonunu kullanarak basit bir İngilizce sözlük programı hazırlayınız. Yandaki tabloda A sütununda İngilizce kelimeler, hemen karşısında B sütununda da Türkçe karşılıkları bulunmaktadır. A2 den başlayan bu listenin B1000 e kadar giden bir listeden oluştuğunu varsayalım. İstenen; A1 hücresine yazılacak olan İngilizce kelimenin, Türkçe karşılığının, B1 hücresine yazılması. Bunun için aşağıdaki gibi bir formül yazmamız gerekecektir. Bu formül B1 hücresine yazıldıktan sonra A1 hücresine yazılan İngilizce kelime A2:B1000 Bölgesinde taranarak bulunduktan sonra listenin 2. sütunundaki bu kelimeye karşılık gelen Türkçe kelime yazılacaktır. Daha sonra liste seçilip gizlenerek sadece 1. satırın kalması sağlanabilir. Bu durumda liste görünmeyecek ve yaptığımız program daha kullanışlı hale gelecektir. Örnek: Hizalama seçeneklerini kullanarak aşağıdaki tabloyu oluşturunuz. 153

154 Seçilen bölge içerisindeki bilgilerin belirtilen kriterlere göre farklı biçimlerde görüntülenmesini sağlar. Koşullu biçimlendirme tanımlanmış bir hücre, girilen değere hassasiyet göstererek belirtilen kritere bağlı olarak ayarlanmış olan biçim özellikerini alacaktır. Bu komut çalıştırıldığında aşağıdaki diyalog penceresi ekrana gelecektir. Örneğin, aşağıdaki tabloda kalan öğrencilerin kırmızı renkte gösterilmesini isteseydik aşağıdaki gibi bir yol izlerdik. o Koşullu Biçimlendirme uygulanacak hücreler seçilir (yukarıdaki tablo için sonuç sütunu) o Biçim Menüsünden Koşullu Biçimlendirme komutu seçilir ve gelen pencere aşağıdaki gibi doldurulur. o Seçili olan hücrelerden herhangi biri Kaldı değerine sahip olduğunda nasıl bir biçim özelliği almasını istiyorsak ilgili biçim ayarını Biçim butonuna basarak 154

155 gelen pencereden yapabiliriz. Örneğimize göre hücredeki veri Kaldı olduğunda desenin kırmızı olmasıydı, bunun için, biçimlendirme butonuna basarak gelen aşağıdaki pencereden Desenler sekmesi açılır, renkler bölümünden de kırmızı renk seçilir. o Desen rengi seçimi yapılarak tamam butonuna basıldığında Koşullu Biçimlendirme penceresi aşağıda ki gibi şekil alacaktır. Bu pencereyi kısaca özetlemek gerekirse seçili olan hücrelerden herhangi biri Kaldı değerine sahip olduğunda ilgili hücrenin zemin rengi otomatik olarak kırmızı biçime dönüşecektir. Son olarak bu pencere üzerinde tamam butonuna basılırsa söz konusu tablomuzda kalan öğrenciler aşağıdaki gibi görünecektir. 155

156 Örnek: Aşağıdaki tabloyu hazırlayarak maaşı 900 YTL den yüksek olanların Yazı Renginin kırmızı ve kalın olmasını sağlayınız. Bu butonu kullanarak yeni bir koşullu biçimlendirme ekleyebiliriz. 156

157 Bir hücre ya da hücre aralığına en fazla 3 koşullu biçimlendirme tanımlayabiliriz. Örneğin, kalan öğrencilerin kırmızı, geçen öğrencilerin ise yeşil renkte gösterilmesi gibi. Yeni Koşullu biçimlendirme eklemek için Koşullu biçimlendirme Penceresinden Ekle Butonuna basılmalıdır. Not: Koşullu biçimlendirme bir formülün sonucuna da bağlanabilir. Bu gibi durumlarda Hücre değeri yerine Formül seçeneği işaretlenip devamındaki satıra ilgieli formül yazılmalıdır. Örnek: Aşağıdaki tabloda yazılı notunun %40 ı, Uygulama notunun %60 ı alınarak toplandığında, 60 ı Geçen öğrencilerin adı ve soyadının kırmızı renkte, atmışın altında kalanların ise mavi renkte gösterilmesini sağlayınız. Adı soyadı sütunu seçilerek, Biçim menüsünden Koşullu biçimlendirme komutu ile gelen Koşullu Biçimlendirme penceresi yukarıda görüldüğü gibi doldurulduktan sonra, tamam butonuna basılırsa söz konusu tablomuzun görüntüsü aşağıdaki gibi değişecektir. 157

158 Veri menüsünden sırala komutu Tablo içindeki bilgilerin istenilen sütun başlığına göre sıralanmasını sağlar. Yukarıdaki gibi bir tabloyu isimlerin alfabetik dizilerek, tablonun yeniden yapılandırılmasını istersek; Veri Menüsünden Sırala komutu seçilir. Ekrana aşağıdaki gibi bir pencere gelecektir. Bu pencereden sıralama ölçütünü Adı Soyadı işaretleyerek yeni listenin adı soyadına göre alfabetik sırada dizilmesi sağlanabilir. 158

159 Tablodaki bilgileri ad soyad a göre sıraladığımız gibi diğer bilgilere göre de sıralayabiliriz. Bu durumda neye göre sıralanmak isteniyorsa sıralama ölçütünden ilgili başlık seçilmelidir. (Filtre Uygula) Veri menüsünden Süz komutu Sorgulama işlemlerinin yapılmasını sağlar. Tablo içindeki bilgileri istenilen ölçüte göre süzerek sadece istenilen nitelikteki bilgileri görüntüler. Örneğin bir personel listesinde bekar olanların listesi, kan grubu AB olanların listesi gibi. Süzme işlemlerini başlatmak için hücre göstericiyi herhangi bir başlığa konumlandırdıktan sonra Veri menüsünden Süz Otomatik Süz komutları seçilir. Bu komut çalıştırıldıktan sonra her başlıkların sağında bir ok butonu belirir, bu butonlardan faydalanarak süzme işlemleri gerçekleştirilir. Başlıkların sağ kısmında oluşan butonlardan herhangi birine tıklanırsa aşağıdaki gibi bir menü ekrana gelecektir. 159

160 Bu butona tıklanarak alta açılan menüden herhangi birini seçerek listeden sadece birinin görüntülenmesi sağlanabilir veya listenin ilk on tanesinin görünmesi ya da özel seçeneği seçilerek başka kriterlere göre sorgulama yapabileceğimiz pencerenin gelmesi sağlanabilir. Başlıkların sol tarafında oluşan butonlardan herhangi birine tıklanırsa ilgili başlığa göre süzme işlemi yapılabilecektir. Örneğin yukarıdaki tabloda Adı Soyadı başlığındaki butona tıklayarak açılan listeden Özel seçeneği seçilirse ekrana aşağıdaki pencere gelecektir. 160

161 Örneğin, tablomuza göre 1. yazılı notu, 80 den yüksek olanların listelenmesini istediğimizi varsayalım; bunun için, öncelikle 1. Yazılı başlığının sağında oluşturduğumuz butona tıklanır, açılan menüden Özel seçeneği seçilerek gelen diyalog penceresi aşağıda görüldüğü gibi doldurulmalıdır. Özel Otomatik Süzme penceresi görüldüğü gibi doldurularak tamam butonuna basıldığında listemiz aşağıdaki gibi görünecektir. Ekrandaki tablonun aşağıda görüldüğü gibi form tipinde görüntülenmesini sağlar. 161

162 Veri menüsünden Doğrulama, Hücreye veri girişi sırasında veya girilen verinin belirtilen kriterlere uymadığı durumlarda bir uyarı verilmesi isteniyorsa bu bölümden yapılır. Başka bir ifadeyle; ekrandaki tabloda bir başlık üzerine tıklandığında ofis asistanının bir uyarı vermesini veya bir açıklama yapmasını istiyorsak bu bölüm aracılığı ile ayar yapılır. Yukarıdaki gibi bir açıklamanın görüntülenmesini ayarlamak için; Öncelikle ilgili hücre ya da hücreler seçilir, Veri menüsünden Doğrulama komutu çalıştırılır, ekrana aşağıdaki Veri Doğrulama penceresi gelecektir. Bu pencere de Girdi İletisi başlığı seçilerek aşağıda şekilde görüldüğü gibi doldurulduktan sonra tamam butonuna basılarak işlem tamamlanır. Bundan sonra ilgili hücre ya da hücrelere tıklandığında yukarda ki gibi açıklama otomatik olarak görüntülenecektir. Ayrıca hata ihtimalini azaltmak amacıyla belirli bir bölgeye belirli sınırlar dahilinde değer girilmesini istiyorsak; veri doğrulama penceresinden Ayarlar ve Hata Uyarısı sekmeleri kullanılır. 162

163 Örnek: Bir öğrenci not çizelgesi hazırlayarak, öğrenci notlarının girildiği hücrelere sadece arası rakamların girilebilmesini, Yanlışlıkla not aralığı dışında bir veri girildiğinde Buraya sadece arası bir rakam girebilirsiniz şeklinde bir uyarı vermesini sağlayınız. Notların girileceği hücreler şekilde görüldüğü gibi seçilir. Veri menüsünden Doğrulama komutu çalıştırılır. Ekrana gelen pencereden Öncelikle Ayarlar sekmesi açılır ve Tüm Sayı seçeneği seçilerek pencerenin diğer kısımları aşağıdaki gibi doldurulur. Ayarlar Penceresi amacımıza uygun olarak doldurulduktan sonra, Hata Uyarısı başlığı seçilir ve aşağıda ki gibi doldurulur. 163

164 Hata uyarısı penceresi şekilde de görüldüğü gibi doldurulduktan sonra, not girişi yaparken not aralığı dışında bir veri girişi söz konusu olduğunda ekrana aşağıda ki gibi bir uyarı gelecektir. Tablo üzerinde de görüldüğü gibi girilen not 0 ile 100 arasında olmadığı takdirde uyarı veren bir sistem oluşturulmuştur. Ayrıca eğer istenirse bir önceki açıklamada olduğu gibi Girdi iletisi ayarı da yapılabilir. Şu unutulmamalıdır ki, Veri Doğrulama penceresinde Ayarlar sekmesi doldurulmadan Hata Uyarısı belirlemiş olsak bile bir işlem yapmaz, çünkü girilen verinin doğruluğu veya yanlışlığı ayarlar bölümünde girilen ölçütlere göre belirlenecektir. Doğrulama komutunu kısaca özetleyecek olursak; öncelikle ilgili hücreler seçilir, Doğrulama komutu çalıştırılarak gelen pencereden ayarlar sekmesi açılır, İzin Verilen satırı ve Veri satırından amacımıza uygun olanlar seçilir, hemen takibinde seçime bağlı olarak oluşan satırlar isteğe göre doldurulur. 164

165 Ayarlar sekmesinde yukarıdaki pencerelerde de görüldüğü gibi seçimler yapıldıktan sonra, İstenirse Girdi İletisi ayarları yapılabilir. 165

166 İlgili hücre ya da hücrelere tıklandığında görüntülenmesi istenilen açıklama bu alana yazılır Son olarak, ayarlar sekmesinde girilen ölçülere uymayan bir veri girildiğinde görüntülenmesi istenilen açıklama ise Hata Uyarısı başlığından yapılabilir. Hatalı veri girişinde, görüntülenmesi istenilen mesaj buraya yazılır Bir cümle halinde yazılmış olan başlıkları parçalayarak her bir kelimeyi bir sütuna başlık olarak yazar. 166

167 Microsoft PowerPoint, brifing, seminer verme ve animasyonlu görüntü oluşturma programıdır. İşyerlerinde genel olarak, şirketin durumu, gelişimi, tanıtımı amacıyla bir takım sunuların yapılması amacıyla kullanılır. PowerPoint çalışmalarımızı görev bölmesinden hazır şablon seçeneklerini kullanarak yapabileceğimiz gibi, yukarıda görüldüğü gibi boş bir sayfa açarak bütün tasarımları zevkimize göre belirleyebiliriz. Sayfaya Ekle menüsü aracılığı ile metin kutuları, resimler, grafikler, ses ve video klipleri ekleyerek istediğimiz gibi tasarım yapabiliriz. Sayfanın tasarım işlemi bittikten sonra, ikinci bir sayfaya geçmek için diğer programlardan farklı olarak Ekle menüsünden Yeni Slayt komutu ile veya biçim araç çubuğundan butonuyla yeni sayfalar açılabilir. Sayfalar arasında PageUp PageDown tuşlarını kullanarak geçiş yapabiliriz, home tuşu yardımıyla ilk sayfaya doğrudan ulaşılabilir. Sayfa içerisindeki bilgi ve nesnelere ayrı ayrı veya tümüne aynı animasyon verilebilir. 167

168 Herhangi bir nesneye animasyon verebilmek için; öncelikle ilgili nesne seçilir, Slayt Gösterisi Menüsünden Özel Animasyon Komutu veya üzerinde sağ tıklanarak, Özel Animasyon Komutu seçilir. Görev Bölmesinde aşağıda görülen Özel Animasyon seçenekleri görüntülenecektir. butonuna basılarak açılan efekt seçeneklerinden istenilen efekt seçtiğimiz nesneye uygulanabilir. Bir nesneye birden fazla efekt vermek mümkündür. Eklediğimiz efektleri, ekranın sol alt köşesinde bulunan (Slayt Gösterisi) butonuna tıklayarak veya F5 tuşuna basarak ya da ekranın sağ alt köşesinde bulunan butonuna tıklayarak izleyebiliriz. Animasyon eklerken kullandığımız özel animasyon seçenekleri ve kısaca görevleri aşağıdaki gibidir: Eklediğimiz animasyonlar, bu butona tıklanarak kaldırılabilir. Bu butona tıklandığında, aşağıdaki seçenekler görüntülenecektir. Eklediğimiz animasyona göre değişen bu bölüm, başlama şekli ve hızı gibi ayarları yapmak için kullanılır. Eklediğimiz animasyonlar bu bölümde listelenir. Herhangi birine çift tıklayarak, Efekt, Zamanlama gibi ayarlarını değiştirebiliriz. Ayrıca sürükleme yöntemiyle animasyon sıralarını değiştirebiliriz., Efekt Çeşitleri: butonuna basarak gelen menü alt seneklere sahiptir, bu menü ve alt seçenekleri aşağıda görüldüğü gibidir. 168

169 Eklenen her animasyon, şekilde görüldüğü gibi eklenme sırasına göre numaralandırılacaktır, bu numaralar üzerine tıklayarak ilgili animasyonu seçebilir, değişiklik yapabilir ya da tamamen kaldırabiliriz. Animasyonun Başlama Şekli: Bir animasyonun başlama şekli aşağıda gösterildiği gibi çeşitlere ayrılmaktadır; Bu seçenek işaretlenirse animasyon fare ile tıklandığında başlayacaktır. Bu seçenek işaretlenirse animasyon bir önceki animasyonla aynı anda gerçekleşecektir. Bu seçenek işaretlenirse animasyon bir önceki animasyondan sonra otomatik olarak çalışacaktır. Bütün animasyonlara bu seçenek uygulanırsa slayt başlatıldığında animasyonlar ekleme sırasına göre otomatik olarak çalışacaktır. Animasyonların Yönü ve Gerçekleşme Hızı: Animasyonlar (efektler) çeşitlerine göre giriş çıkış yönü ve hızı gibi seçeneklere sahiptir, ilgili animasyonlar eklendikten sonra animasyon çeşidine göre, görev bölmesi üzerinde beliren bu seçenekler aşağıda görüldüğü gibidir. Bu seçenekleri kullanarak istediğimiz animasyonun istediğimiz yönde ve hızda gerçekleşmesini sağlayabiliriz. 169

170 Animasyon Sırasını Değiştirme: Slayt gösterisi başlatıldığında animasyonlar eklenme sırasına göre ekrana gelmektedirler. Bu sırayı görev bölmesi üzerinde bulunan butonlarını kullanarak veya yanda görülen liste üzerinden herhangi birini aşağı veya yukarı sürükleyerek sırasını değiştirebiliriz. Ayrıca bu liste üzerinden ilgili animasyona çift tıklayarak efekt ve zamanlama ayarlarını da yapabiliriz. Ses Efekti: Animasyonların gerçekleşmesi sırasında bir ses efektinin oluşması sağlanabilir. Hangi animasyona ses efekti uygulanacaksa görev bölmesi üzerinden ilgili animasyonun üzerine çift tıklanır. Ekrana seçili animasyonun ayarlarını yapabileceğimiz aşağıdaki pencere gelecektir. Bu pencere üzerinden Efekt sekmesi tıklanarak ses satırından 20 den fazla ses seçeneklerinden biri seçilerek, tamam butonuna basılırsa, istenilen animasyona istenilen ses efekti eklenmiş olur. Gösteri Süresince Fon Müziği Seçimi ve Ayarı: Tasarımlarımız için seçtiğimiz bir müziğin gösteri süresince çalması sağlanabilir. Bunun için; Ekle menüsünden Film ve Sesler komutu seçilerek açılan menüden Dosyadan Ses seçeneği tıklanır, ekrana Ses Ekle penceresi gelecektir, bu pencereyi kullanarak istediğimiz sesi seçer ve tamam butonuna basarsak istediğimiz müziği sayfamıza eklemiş oluruz. Eklenen ses dosyası Görev bölmesindeki Animasyon Listesine eklenecektir. Bu dosyanın üzerine çift tıklayarak, Müziğin başlama ve bitiş ayarları gibi ayarları yapabileceğimiz aşağıdaki Ses Yürüt penceresi ekrana gelecektir. 170

171 Müziğin ne zaman çalmaya başlayacağı bu bölümden ayarlanır. Baştan, sondan veya gösteri başladıktan belli bir saniye sonra çalması ayarlanabilir. Müziğin ne zaman duracağı bu bölümden ayarlanır. Fare ile tıklayınca, geçerli slayttan sonra veya belli bir slayt sayısından sonra durması sağlanabilir. Sayfalar Arası Geçiş Efekti: Tasarladığımız slayt sayfaları, ekranın sol tarafında yanda görüldüğü ekleme sırasına göre dizilecektir. Her sayfaya ayrı ayrı ya da hepsine aynı slayt geçişi verilebilir. İstenilen sayfa ya da sayfalar seçildikten sonra Slayt Gösterisi menüsünden Slayt Geçişi komutu çalıştırılırsa Görev bölmesi üzerinde 60 dan fazla slayt geçiş efekti, Slayt Geçiş hızı, Slaytın başlama şekli, Seçilen ayarların hangi sayfa ya da sayfalara uygulanacağını seçebileceğimiz bölümler gelecektir. Bu bölümler ve işlevleri aşağıda ki gibidir.. 171

172 Sayfa geçiş efektleri Sayfa geçiş efektinin hızı bu bölümden seçilebilir. Sayfa geçiş efekti ile birlikte birde ses efekti bu bölüm aracılığıyla eklenebilir. Sayfa geçişlerinin fare tıklamasıyla mı yoksa otomatik olarak mı yapılacağı bu bölümden seçilebilir. Seçilen ayarların tüm slaytlara uygulanmasını sağlar. Slayt gösterimi için kullanılırlar. İşaretli olduğunda seçilen tüm ayarların bir kez önizlemesini verir. Not: Sayfaların tümü seçilmek istendiğinde Düzen menüsünden Tümünü Seç komutu kullanılabilir. Eğer birbirine bitişik olmayan sayfalar seçilecekse Ctrl tuşu basılı tutularak istenilen sayfalar fare ile tıklanarak seçilebilir. Hazır Slayt Düzenleri: Standart araç çubuğundan (yeni) butonuna veya biçim araç çubuğundan butonuna tıklandığında Görev Bölmesi üzerinde hazır slayt düzenleri listelenecektir. Bu hazır slayt şablonlarından amacımıza uygun olanı seçerek tasarımlarımızı daha hızlı ve kolay yapabiliriz. 172

173 Görev bölmesi üzerinden amacımıza uygun olan slayt düzenlerinden birini seçtiğimizde aşağıda görüldüğü gibi şablon tasarım alanına yerleşecektir. Bu şablonlardan birini kullanarak tasarımlarımızı daha kolay ve hızlı yapabiliriz. Hazır Tema Kullanımı Biçim Araç çubuğundan butonuna basarak görev bölmesinde sunulan hazır tasarım şablonlarından birini çalışmalarımıza uygulayabiliriz. Bu sayede 55 ten fazla birbirine uyumlu renkler, madde imleri, başlık biçimleri gibi hazır slayt tasarımlarını kolaylıkla çalışmalarımıza uygulayarak çok güzel sayfalar elde edebiliriz. 173

174 Yanda görülen hazır tasarımlardan birini tıkladığımızda üstte görüldüğü gibi sayfamıza uygulanacaktır. Tasarım işlemi bittikten sonra gösteriyi görüntülemek için aşağıdaki yollardan biri kullanılabilir. Slayt Gösterisi menüsünden Gösteriyi Görüntüle komutu Klavyeden F5 tuşuna basarak Ekranın sol alt köşesinde bulunan butonuna basarak Görev bölmesi üzerinde bulunan butonunu kullanarak Ekle menüsünden Film ve Sesler Sayfa içerisine ses ve video klip görüntülerinin eklenmesini sağlar. 174

175 İNTERNET İN TARİHÇESİ İnternet 1960 yılların sonlarına doğru ABD Savunma Departmanı bünyesindeki İleri Araştırma Projeleri Ajansı (Arpa) tarafından desteklenen bir proje olarak başlamıştır. İlk başlarda Arpa dan araştırma desteği alan bilim adamlarının birbirleriyle iletişimini sağlamak amacıyla kurulan bu deneme niteliğindeki bilgisayar ağı daha sonra Arpanet adını almıştır. Arpanet e üye kişiler bir müddet sonra bu iletişim ağını araştırma amaçlarının dışında da kullanmaya başladıklarını fark ettiler. İnsanlar neredeyse anında gerçekleşen elektronik iletişimin yararlarını gördükçe Arpanet e katılmak isteyenlerin sayısı gittikçe artıyordu li yılların sonlarına doğru Amerikan Ulusal Bilim Kurumu nun (NSF) Arpanet i genişletmesi ve NSF net i kurması için fon ayrıldı. Bu sayede yüksek hızlı hatlar geliştirildi. Buna ek olarak bölgesel ağların kurulması ve bu ağların NSF net e bağlanması için Amerikan hükümeti tarafından plan hazırlandı. Daha sonra bu plan genişletilerek bazı bölgesel ağların üçüncü şahıslara ve firmalara Internet bağlantısı sağlamasına izin verildi, böylece isteyen herkese Internet e ulaşabilme imkanı doğdu. İnternet Nedir? Bir çok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. İnternet, insanların her geçen gün gittikçe artan üretilen bilgiyi saklamak/paylaşmak ve ona kolayca ulaşma istekleri sonrasında ortaya çıkmış bir teknolojidir. Bu teknoloji yardımıyla pek çok alandaki bilgilere insanlar kolay, ucuz, hızlı ve güvenli bir şekilde erişebilmektedir. İnternet i bu haliyle bir bilgi denizine yada büyükçe bir kütüphaneye benzetebiliriz. İnternet, tüm dünya üzerine yayılmış bilgisayar ağlarının birleşiminden oluşan bir bilgisayar ağıdır. İnternet ile istediğiniz yere hızlıca ulaşabilir, dünyanın her tarafındaki bilgisayar sistemlerine mesajlar gönderebiliriz, bu mesajlar birkaç saniye içinde hedefe ulaşacaktır. Buna elektronik mektup yada denir. Size yakın internet bağlantılı bilgisayarı telefonla arayabilir ve ona bağlanabilir sisteme giriş yapabilir, buradan da diğer Internet e bağlı bilgisayarlara bağlanarak programları çalıştırılabilir, ve kaynaklara ulaşılabiliriz. Bu işleme uzak giriş (remote login) denir. WEB NEDİR? Milyonlarca firma, ürünleri, hizmetleri hakkındaki bilgileri yazı, resim, ses ve hareketlendirmeler içeren sayfalar haline getirerek internet te yayınlamaktadır. Bu sayfalara Web Sayfası, bir firma yada kurumun sayfalarının tümüne Web Sitesi, sayfaların yayınlandığı bilgisayar sistemine, Web Sunucusu (web server) denir. 175

176 Internet üzerinde yüz binlerce bilgisayar yazılımı ve aklımıza gelebilecek her türlü bilginin bulunabileceği kaynaklar mevcuttur. Tüm bunlara ücretsiz olarak ulaşabiliriz, dilerseniz bilgisayarınıza aktarabilirsiniz. Bu işleme dosya transferi (internetten dosya indirme, Download) denir. Kendimize kişisel bir web sayfası açmak veya şirketimize bir web sayfası açmak için, öncelikle site ismini (Domain) satın almalı ve daha sonra şirketimiz ile ilgili bilgileri bir web sayfası halinde tasarımını yapar ve son olarak hazırladığımız bu sayfaların yayınlanması için bir serverden yer alarak o bölüme kayıt yapar ve yayınlanmasını sağlarız. Tabiki bütün bu işlemleri yapan bir takım yazılım firmaları da var bu firmalarla bağlantı kurup bir takım ücretler karşılığında web sayfamızı hazırlatabilir ve yayınlatabiliriz. Web sayfası yayınlama işlemi yıllık abonelik gerektirir. Açtığımız web sayfasının her yıl abonelik ücretini ödeyerek sürekli yayınlanmasını sağlayabiliriz. Bir Web Sayfasına Bağlanıldığında Bilgisayara Virüs Bulaşır mı? Bir web sayfasına bağlanıldığında bilgisayara virüs bulaşmaz. Ancak, web ile alınan programlar virüslü ise, bilgisayara virüs bulaşabilir. Bu nedenle güvenilmeyen yerlerden, e- mail ve dosyalar alınırken dikkatli olmak gerekir. İnternet Adreslerinde Kullanılan Kavramlar Günümüzde hemen hemen her şirketin bir web sayfası vardır. Genel olarak web sayfalarının adresleri, şeklindedir. Ancak şirket adından sonraki takı (.com, net vs) ülkeden ülkeye veya kuruluştan kuruluşa göre değişmektedir. gov edu org com mil net edu http www Devlet Kuruluşları Eğitim kurumları (Üniversiteler gibi) Ticari olmayan, kar amacı gütmeyen kuruluşlar Ticari kuruluşlar Askeri kuruluşlar Servis Sunucuları (İnternet servis sağlayıcıları gibi) Akademik kuruluşlar FTP arşiv sitesi (ön ek) World Wide Web (internet web adreslerinin ön takısı) Bazı Ülke Kısaltmaları Tr Jp Uk İt Ch Ca Ru İd Ul De : Türkiye : Japonya : İngiltere : İtalya : İsviçre : Kanada : Rusya : Endonezya : Hollanda : Almanya Fr İl No Se Fi Gr Hr Yu Br Bg : Fransa : İsrail : Norveç : İsveç : Finlandiya : Yunanistan : Hırvatistan : Yeni Yugoslavya : Brezilya : Bulgaristan 176

177 Internet Explorer (İnternet Gezgini) Masaüstünden internet Explorer simgesi çift tıklandığında eğer internet bağlantımız aktifse doğrudan internete girebiliriz. Ekranda ilk olarak yukarıdaki gibi bir Internet Explorer sayfası görüntülenir. Bu pencerede adres satırına istenilen sayfaların adresleri yazılarak ilgili site yada sayfalara giriş yapılabilir. İnternette gezinirken sıklıkla kullandığımız Internet Explorer Araç çubuğu üzerindeki butonlar ve görevleri kısaca aşağıda anlatıldığı gibidir. : Daha önce Açmış olduğumuz sayfalardan bir öncekini görüntüler. İleri: Bir sonraki sayfayı görüntüler. Dur: Açılmakta olan sayfayı durdurur. Yenile: Sayfanın güncellenmesini sağlar. 177