Hafta V Translasyon TRANSLASYON

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Hafta V Translasyon TRANSLASYON"

Savas Deniz
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 GENETĐK Hafta V Translasyon Doç.Dr. Hilâl Özdağ TRNSLSYON 1

2 Translasyon a. mrn ribozoma bağlanır b. trn lar sitoplazmadaki ilgili aminoasitlere bağlanır c. trn özgül aminoasidini ribozoma taşır Translasyon d. trn aminoasidini mrn üzerindeki kodonlara komplementer antikodonları ile getirir. e. Đki aminoasit arasında peptid bağı oluşur. f. trn kodonları takip ederek uygun aminoasitleri getirdikçe polipeptid zincir uzar. 2

3 Gen ifadesi Translasyon Sitoplazmada gerçekleşir mrn nükleotid dizilimi bir polipeptidin aminoasit dizilimine çevrilir. rrn bu çevrimde etkin rol oynar Her bir kodonu bir anda hareket ettirir. Gen ifadesi - transkripsiyon+translasyon Translasyon Başlangıç ve DUR kodonları Başlangıç kodonu UG DUR kodonları:u - UG - UG Başlama Protein sentezi bir başlangıç kompleksinin oluşumu ile başlar. Başlama faktörleri 3

Translasyon Uzama Başlangıç kompleksi oluştuktan sonra ribozomun büyük altbirimi bağlanır ve mrn nın başlangıç kodonuna komşu olan kodonunu

4 Translasyon Uzama Başlangıç kompleksi oluştuktan sonra ribozomun büyük altbirimi bağlanır ve mrn nın başlangıç kodonuna komşu olan kodonunu aminoasit taşıyan bir trn molekülü ile karşı karşıya getirir. Translasyon Translokasyon Ribozom mrn molekülü boyunca nükleotidleri hareket ettirir. 4

5 Sonlanma Translasyon DUR kodonları bıraktırma faktörlerince (release factor) tanınır. Bu faktörler yeni sentezlenmiş polipeptidin ribozomdan ayrılmasını sağlar. MUTSYONLR VE DN TMĐR MEKNĐZMLRI 5

6 Mutasyon Tipleri Baz düzeyinde mutasyon Tek nükleotid etkilenir: UV nin neden olduğu timin dimerleri replikasyon sırasında tek bazın delesyonuna neden olabilir. Metilli sitozinlar deamine olarak Timin dönüşebilir. Tekrar eden diziler delesyon veya insersiyona neden olabilir. 6

7 Gen düzeyinde mutasyon Bütün bir geni etkiler: Eşit olmayan crossing over nedeniyle gen duplikasyonu. Kromozom düzeyinde mutasyon Kromozomun bir kısmını etkiler: Delesyon Đnversiyo n Translokasyo n Kopya sayısı değişimi 7

Kanser: mutasyonlar hücrenin kontrolsüz çoğalmasına ve ölümsüzleşmesine yolaçtığında ortaya çıkar.

8 Mutasyonlar-Hastalıklar Hemoglobinin Beta zincirindeki bir tek nükleotid değişimi amino asit değişimi nedeniyle orak hücreli anemi hastalığına neden olur. Down sendromu 21 kromozomun 3. bir kopyasının varlığı nedeniyle açığa çıkar. Kanser: mutasyonlar hücrenin kontrolsüz çoğalmasına ve ölümsüzleşmesine yolaçtığında ortaya çıkar. Orak Hücreli nemi Mutasyonu Normal b-globin DN Mutant b-globin DN C T T C T mrn G mrn G U Normal β-globin Glu H 2 N C O OH H C CH 2 H 2 C C OH O sit Mutant β-globin Val H 2 N C O OH H C CH H 3 C CH3 Nötral Non-polar 8

9 Mutasyonlar-Evrim Mutasyonların sonucu hep kötü değildir. Hücrelerimizde mutasyon gerçekleşir ve sonucu her zaman kötü değildir. Mutasyon yok ise popülasyonlar değişip yeni koşullara adapte olamaz. DN dizilimindeki tesadüfi değişimler Fenotipte yararlı değişiklikler Doğal seçilim Popülasyonların evrimi NOKT MUTSYONLRI 1. Baz değişimleri (substitutions) 1. Geçiş (Transition) Bir pürini diğer bir pürine veya bir pirimidini diğer bir pirimidine değiştirir. Toplam 4 çeşit; G ve T C 9

10 2. Değişim (Transversion) Bir pürini bir pirimidine veya bir pirimidini bir pürine değiştirir Toplam 8 çeşit; T, G C, C, G T Okuma çerçevesindeki mutasyonlar Yanlış anlam mutasyonu (Missense mutation) Baz değişikliği aminoasidin değişimine neden olur. 10

11 Okuma çerçevesindeki mutasyonlar nlamsız mutasyon (Nonsense mutation) Baz değişikliği DUR kodonunun oluşumuna neden olur ve protein kısa kalır. nlamsız mutasyonun translasyon üzerindeki etkis 11

12 Okuma çerçevesindeki mutasyonlar Sessiz mutasyon (Silent mutation) Baz değişikliği kodonun 3. bazında gerçekleşir ve aminoasit değişikliğine yol açmaz. Okuma çerçevesindeki mutasyonlar Çerçeve kayması mutasyonu (Frameshift mutation): 3 ün katları olmaya delesyon veya insersiyon okuma çerçevesini kaydırır, bu mutasyonun ardından gelen aminoasitler değişir ve protein ya olması gerekenden önce veya sonra sonlanır. 12

13 SPONTN MUTSYONLR Depürinasyon veya G kaybedilip rasgele bir bazla değişir. Deaminasyon C nin amino grubu kaybedilince U haline gelir. U eğer düzeltilmezse bir sonraki döngüde ile eşleşeceği için (CG T) şeklinde değişir. 5 M C (Metilli sitozinler) mutasyonlar için hot spot turlar. Deaminasyon. 13

14 Radyasyon (X ışınımı, UV) ĐNDÜKLENMĐŞ MUTSYONLR Đonize edici radyasyon DN dakiler de dahil olmak üzere kovalent bağları kırar böylece kromozom mutasyonlarına yolaçar. Đonize edici radyasyonun etkisi kümülatiftir ve yüksek dozda hücrelerin ölümüne sebep olur. UV ( nm) pürin ve pirimidinlerin anormal dimer bağları yapmasına neden olur. UV nin neden olduğu timin dimeri Makromutasyonlar 1 Delesyon Kromozomun bir kısmının kaybı. 2 Duplikasyon Kromozomun bir kısmının duplikasyonu. 3 Inversiyon Kromozomun bir kısmının dönmesi 4 Translokasyon Kromozomun bir kısmının başka bir kromozoma eklenmesi 14

15 Delesyon Kromozom Sentromer Genler B C D E F G H B C D G H E F Duplikasyon Kromozom Sentromer Genler B C D E F G H B C D E E F FE F G Duplikasyon 15

16 Inversiyon Kromozom Sentromer Genler B C D E F G H B C D F E G H Inversiyon Translokasyon Kromozom Sentromer Genler B C D E F G H B E F C D G H 16

17 Nötral Non Polar Polar Bazik sidik min grubu taşır *Bazı metinlerde Nonpolar olarak geçer. B Đ R Đ N C Đ B Z U C G U UUU Phe UUC UU UUG Leu CUU CUC CU CUG UU UC U Leu Ile UGMet/ start GUU GUC Val GU GUG Genetik Kod ĐKĐNCĐ BZ C UCU UCC UC UCG CCU CCC CC CCG Ser Pro CU CC Thr C CG GCU GCC la GC GCG UU UC U UG CU CC C CG U C G GU GC G GG Tyr Stop His Gln sn Lys sp Glu G UGU UGC UG UGG Cys Stop Trp CGU CGC rg CG CGG GU Ser GC G GG rg GGU GGC Gly* GG GGG U C G U C G U C G U C G Ü Ç Ü N C Ü B Z DN tamir mekanizmaları Base excision/ Baz çıkarma Nucleotide excision/nükleotid çıkarma Double strand breakage/çift zincir kırılması Mismatch Repair/Yanlış eşleşme 17

18 Base Excision Repair (BER) Mismatch repair 18

19 Nucleotide Excision Repair (NER) E.coli Nucleotide Excision Repair (NER) Global Repair 19

20 Nucleotide Excision Repair (NER) Transkripsiyonla eşli (Transcription coupled) Nucleotide Excision Repair (NER) Transkripsiyonla eşli/global 20

DN double strand break repair Nature, 411:366-374, 2001 Initial Break Processing 5 3 RP

formation R N M BRC1 Mre11/Rad50/Nbs1 3?

21 DN double strand break repair Nature, 411: , 2001 Initial Break Processing 5 3 RP Pairing & Strand Transfer 3 Break recognition RP N R M R N M Break processing and SS tail formation R N M BRC1 Mre11/Rad50/Nbs1 3? Rad52 BRC2 Rad51 Rad54 Rad51 paralogs Rad51 filament formation Strand transfer & synthesis Reannealing & 2nd strand synthesis Thompson & Limoli

Benzer belgeler

Hafta 7. Mutasyon ve DNA Tamir Mekanizmaları

Hafta 7. Mutasyon ve DNA Tamir Mekanizmaları Biyoteknoloji ve Genetik I Hafta 7 Mutasyon ve DNA Tamir Mekanizmaları Prof. Dr. Hilâl Özdağ Mutasyon Tipleri Baz düzeyinde mutasyon Tek nükleotid etkilenir: UV nin neden olduğu timin dimerleri replikasyon