DR. EKREM AKTUĞ DR. Melike ERKOÇ. Danışman Öğretim Üyesi Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu

Transkript

1 KOCAELİNİN GÖLCÜK İLÇESİNDE 2005 YILINDA DOĞUM YAPAN ANNELERİN GEBELİKLERİ BOYUNCA İÇTİKLERİ SİGARININ, SİGARA İÇME MİKTARININ VE ÇEVRESEL SİGARA DUMANI MARUZİYETİNİN BEBEKLERİN DOĞUM AĞIRLIKLARI ÜZERİNE ETKİSİ(NİSAN MAYIS 2006) DR. EKREM AKTUĞ DR. Melike ERKOÇ Danışman Öğretim Üyesi Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu KOCAELİ ÜNÜVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HALK SAĞLIĞI ANA BİLİM DALI

2 İÇİNDEKİLER Sayfa No I. Bölüm Giriş Amaçlar... 5 II. Bölüm 2 : GEREÇ YÖNTEM 2.1. Gölcük İlçesi Hakkında Genel Bilgiler Araştırmanın Hipotezleri Araştırmanın Tipi Araştırmanın Evreni Araştırmanın değişkenleri Araştırmanın bağımlı değişkenleri Araştırmanın bağımsız değişkenleri Araştırmanın Veri Kaynakları Araştırmanın Süresi Araştırmanın Verilerinin Düzenlenmesi ve Analizi 8 III. Bölüm 3 : BULGULAR 3.1. Tanımlayıcı Bulgular Hipotez ve Amaçlara yönelik bulgular..14 IV. Bölüm TARTIŞMA SONUÇ V. ÖZET...19 VI. KAYNAKLAR..20 VII. EKLER..21 Ek.1: Anket Formu.21 Ek.2: Zaman Çizelgesi 23 Ek.3: DDA İnsidansı Şeması..24 Ek.4: Gerekli Yasal İzin..26 VII. TEŞEKKÜR.27 Tabloların Listesi Tablo 1. Gölcükte Yıllara Göre Gebe Sayısı Doğumların Yapıldığı Yerler 6 Tablo 2. Gölcükte 2005 Yılı Sağlık Kuruluşları Personel Dağılımı 7 Tablo 3: 2005 Yılında Gölcükte Doğum Yapan Annelerin Eğitim Durumu 9 Tablo 4: 2005 Yılında Gölcükte Doğum Yapan Annelerin Gebelikte Aldıkları Kilo(Kg. 9 Tablo 5: Gölcükte 2005 Yılında Doğum Yapan Kadınların Gebelik Sayıları 10 Tablo 6 : 2005 Yılında Gölcükte Doğum Yapan Annelerin Canlı Doğum Sayıları 10 Tablo7: 2005 Yılında Gölcükte Doğum Yapanlardan Ölü Doğum Yapanlar 11 Tablo8: 2005 Yılında Gölcükte Doğum Yapanlardan İstemli Düşük Yapanlar 12 Tablo9: 2005 Yılında Gölcükte Doğum Yapanlardan İstemsiz Düşük Yapanlar 12 2

3 Tablo10: 2005 Yılında Gölcükte Doğum Yapan Kadınların Mayıs 2006 da Sigara İçme Durumları 12 Tablo11: 2005 Yılında Gölcükte Doğum Yapan Kadınların Mayıs 2006 da Günlük Sigara İçme Sayıları 13 Tablo12: 2005 Yılında Gölcükte Doğum Yapan Kadınların Gebeliklerin de Sigara İçme Durumları 13 Tablo13: 2005 Yılında Gölcükte Doğum Yapan Kadınların Gebeliklerin de Evlerinde Sigara Maruziyeti 13 Tablo14: 2005 Yılında Gölcükte Doğum Yapan Kadınların Doğum Şekli 14 Tablo15: 2005 Yılında Gölcükte Doğum Yapan Kadınların Doğum 14 Yaptığı Yerler Grafiklerin Listesi Grafik 1: 2005 Yılında Gölcükte Doğum Yapan Annelerin Canlı Doğum Sayıları 11 3

4 Bölüm GİRİŞ Sigaranın bütün dünya için en başta gelen bir sağlık riski olduğu çok iyi bilinmektedir. Çalışmalarda sigara içenlerin yarısının, sigaraya bağlı bir nedenle öldüğü ortaya konmuştur. Bugün için dünyada her yıl 4.5 milyon insan sigara nedeniyle yaşamını yitirmektedir ve bu sayının 2020 yılında 8.5 milyona, yıllarında da 10 milyon dolayına ulaşacağı tahmin edilmektedir (1). Sigaranın zararlarının ortaya konmasını izleyen yıl içinde sigara alışkanlığında azalmalar gözlenmeye başlamıştır. Azalma öncelikle erkekler arasında gözlenmiş, kadınlar arasında sigara içimi bir süre daha artış gösterdikten sonra yakın zamanda azalma eğilimine girmiştir. Bütün bu değişiklikler çoğunlukla gelişmiş ülke topluluklarında meydana gelmiştir. Gelişmekte olan ülkelerde ise sigara içme alışkanlığında dikkati çeker bir azalma gözlenmemiş, hatta bazı toplumlarda artma olmuştur. Sigara içimi öteden beri bir erkek davranışı olarak algılanmıştır. Bunun sonucu olarak bütün toplumlarda sigara içme sıklığı erkeklerde kadınlardan daha fazladır ve dünya genelinde sigara içenlerin %80 i erkeklerdir (1). Kadınlarda sigara kullanımı erkeklere göre daha azdır. Ancak kadınların sigara kullanımında zaman içinde önemli artış olmuştur. Geçen zaman içinde kadınların daha fazla eğitim olanağına ve ekonomik güce kavuşması, dolayısı ile sigaraya ulaşma olanağının artması kadınlar arasında sigara alışkanlığının yaygınlaşmasında rol oynamaktadır. Kadın kullanıcılardaki artış gebelikte sigara içimine daha sık rastlamamıza neden olmaktadır. Sigara içmenin üreme işlevi ve fetus üzerine etkileri yaygın olarak araştırılmıştır. Gebelikte sigara içmenin yol açtığı komplikasyonlar arasında, plasenta anormallikleri, spontan düşükler, erken doğum, ölü doğum sayılmaktadır. Gebelikleri sırasında sigara içen annelerin bebeklerinde ani bebek ölümü sendromunun daha fazla görüldüğü belirtilmiştir. Günde 10 adetin altında sigara içenlerin bebeklerinde, içmeyenlere göre iki kat daha fazla görülen bu sendrom, günde 10 un üstünde sigara içenlerde beş-altı kat daha fazla rastlanmaktadır(2). Dünya sağlık örgütünün yapmış olduğu 900 çalışmaya göre sigara içiminin yenidoğanın ağırlığı üzerine güçlü direk etkisi bulunmaktadır (4). Gebe kadının sigara içmesi sonucu düşük doğum ağırlıklı bebek riski iki kat artmaktadır; doğum ağırlığındaki azalma, gr arasındadır. Düşük doğum ağırlığı perinatal mortalite ve morbiditeyi artıran bir etken olduğundan, sigaranın dolaylı biçimde ölü doğum, neonatal hastalık ve ölümlerde rolü olabilmektedir (2). Gebeliği boyunca günde yarım paket ( 10 adet) sigara içen bir kadın bebeğin yaklaşık 100 gr. kaybetmesine neden oluyor. Gebeliğin 4. ayından sonra sigara içimi doğum ağırlığını en fazla azaltır. Oysaki anne bu dönemde bile sigarayı bırakmış olsa bebeğin doğum ağırlığı, hemen hemen sigara içmeyen annelerin bebeklerinin doğum ağırlığına yakın oluyor. İlk ziyarette sigara içen bir gebenin bebeğinin doğum ağırlığı zaten olumsuz etkilenmiştir ancak bu süreden sonra sigara içmeyi bıraktığı takdirde bebeğin ağırlığında yaklaşık 310 gr. veya içtiği sigara sayısını yarıya indirdiği takdirde yaklaşık 210 gr. lık bir artış beklenmektedir. 4

5 Gebelikte sigara içiminin bırakılmasının, hangi dönemde olursa olsun, gebelik sonuçlarını düzelteceği bildirilmiştir (3). Bebeğin anne karnında büyümesini duraklatan sigaradaki nikotin ve karbonmonoksittir. Karbonmonoksit doğmamış bebeğe oksijen akımını yavaşlatır. Nikotin ise annenin iştahını keser (3). Sigarayla ilişkili olarak, uterus içindeki yaşam sırasında ortaya çıkan gelişme geriliğinin, sigaranın aşağıda belirtilen etkilerine bağlı olduğu düşünülmektedir: 1. Sigara dumanındaki toksik maddelerin, fetusun gelişmesini engellemesi, 2. Annenin sigaraya bağlı olarak yetersiz beslenmesi, 3. Plasentaya giden kanın azalması, 4. Oksitosin salgılanması ve uterusu etkilemesi 5. Sigara içenlerde B12 ve C vitaminlerinin daha düşük düzeyde olması (2). Aktif sigara içimi kadar pasif sigara içimi de yenidoğanın doğum ağırlığını etkilemektedir. Nikotinin metaboliti olan kotinin değerleri umbilical kordda ölçülmüş, aktif sigara içenler kadar yüksek olmamakla beraber pasif sigara içimine maruz kalan annelerin yenidoğanlarında da yüksek bulunmuştur AMAÇLAR Bu çalışmada Kocaeli nin Gölcük ilçesinde 2005 yılında doğan bebeklerin annelerinin gebelikleri boyunca sigara içimi, sigara içme miktarı ve çevresel sigara dumanı maruziyeti ile bebeklerin doğum ağırlıkları arasındaki ilişki ortaya konmaya çalışılacaktır. Etkene maruz kalan ve kalmayanlarda düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma insidansı bulunacaktır. Gebeliklerinde sigara içen kadınların daha sonraki gebelikleri esnasında sağlık ocağı hekimi ya da ebesinden sigarayı bırakma konusunda gerekli desteği almalarının sağlanması; sigara ve çevresel sigara dumanın zararlı etkilerinden anne ve bebeği koruyabilecek çalışmaların 1. Basamak Sağlık Hizmetleri düzeyinde güçlendirilmesini sağlamak amaçlanmaktadır. 5

6 Bölüm 2 : GEREÇ YÖNTEM 2.1. Araştırma Bölgesi Gölcük İlçesi Hakkında Genel Bilgiler Gölcük, Kocaeli İlinin bir ilçesi olup Marmara Bölgesi nde, İzmit Körfezi nin en fazla darlaştığı bir kesimde, Körfez in Güney kıyısında, 40 derece 40 saniye Kuzey enlemi, 29 derece 50 saniye Doğu boylamı üzerinde yer alır. İlçenin Doğusunda İzmit, Batısında Karamürsel, Güneyinde İznik İlçeleri, Kuzeyinde İzmit Körfezi bulunur. Yüzölçümü (199) km2 dır. Gölcük, merkez ve 6 belde belediyesi ile 7 belediyesi bulunmaktadır. Gölcük ün, beldeleri ve köyleri ile birlikte toplam nüfusu 1990 Genel Nüfus Tespitine göre 'dır yılı nüfus sayımına göre ise olduğu tespit edilmiştir. 7 Beldesi ve 20 köyü vardır Yılı Genel Nüfus Sayımı verilerine göre Gölcük İlçe merkez nüfusunun yaklaşık %5'inin okuma yazma bilmediği görülmektedir. Bu çerçevede, Ülkemizin çeşitli yörelerinden Gölcük'e yoğun göç yaşandığı; yaşanan göçün ise bu oranı artırdığı söylenebilir. Okuma yazma bilmeyenlerle ilgili olarak göze çarpan önemli ikinci husus ise okuma yazma bilmeyen nüfusun % 75'inin kadınlardan oluşmasıdır. Gölcük ilçesinde Gölcük Devlet Hastanesi (150 yataklı) ve 600 yataklı asker Hastanesi olmak üzere toplam 2 büyük hastane bulunmaktadır.2005 yılı Ağustos ayından itibaren Asker Hastanesi hizmet kapasitesinin %20 si oranında sivillere açmıştır. Gölcük ilçesinde sağlık hizmeti veren 13 Sağlık Ocağı, 1 Verem Savaş Dispanseri, 1 adet 112 Acil Yardım İstasyonu, 5 Özel Poliklinik, 1 Özel Radyoloji (Görüntüleme) Laboratuarı, 3 Özel Bakteriyoloji- Biyokimya laboratuarı, 1 Özel Patoloji-Sitoloji laboratuarı, 32 Eczane ve 11 Optik bulunmaktadır. Ana Çocuk Sağlığı Çalışmaları çerçevesinde Ana-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezimizde 2004 yılı boyunca 5348 hasta muayene edilmiştir. Sağlık Ocağı personeli tarafından bölgemizde 8185 gebe, 2942 lohusa, bebek, 9703 çocuk ve yaş kadın izlemi gerçekleştirilmiştir yılında gebe başına düşen izlem sayısı 5, Bebek Ölüm Hızı Binde 3,46 dır yılında doğum yapan gebe sayısı 1977 dir. Tablo1:Gölcükte Yıllara Göre Gebe Sayısı Doğumların Yapıldığı Yerler DOĞUMLAR (9 ay) Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Hastanede Evde Ebe Yardımı ile Evde Diğer Sağlık Personeli Yardımı ile Evde Sağlık Personeli Yardımı Olmadan TOPLAM Kaynak: Gölcük Sağlık Grup Başkanlığı 2005 yılı ETF kayıtlarına göre yıl ortası nüfus , kadın nüfus 59246, erkek nüfus 59835, yaş kadın nüfus dür. 6

7 Tablo. 2:Gölcükte 2005 Yılı Sağlık Kuruluşları Personel Dağılımı UZMAN DOKTOR 78 Prt. DOKTOR 72 DİŞ HEKİMİ 10 HASTANE İDARECİSİ 3 ECZACI 1 FİZYOTERAPİST 1 DİYETİSYEN 1 SOSYAL ÇALIŞMACI 1 BİYOLOG 1 RÖNTGEN TEKNİSYENİ 16 ANESTEZİ TEKNİSYENİ 7 LABORATUAR TEKNİSYENİ 13 DİŞ TEKNİSYENİ 1 HEMŞİRE 154 EBE 78 SAĞLIK MEMURU 23 ÇEV. SAĞ.TEK. 8 HİZMETLİ 40 MEMUR 21 TEK.YARD. 1 ACİL TIB.TEK. 1 ŞOFÖR 7 Kaynak: Gölcük Sağlık Grup Başkanlığı(12) 2.2. Araştırmanın Hipotezleri Bu araştırma ile aşağıdaki hipotezler ispatlanmaya çalışıldı: 1. Gebelikte annenin sigara içimi, içilen sigara sayısıyla artan şekilde, düşük doğum ağırlığı riskini artırmaktadır. 2. Gebe kalmadan önceki 3 aylık dönemde annenin sigara içimi, düşük doğum ağırlığı riskini artırmaktadır. 3. Gebelik boyunca annenin çevresel (oturulan evde ve iş yerinde ) sigara dumanı maruziyeti de bebeğin doğum ağırlığını olumsuz yönde etkilemektedir Araştırmanın Tipi Araştırma retrospektif kohort çalışmasıdır Araştırmanın Evreni Kocaeli ili Gölcük ilçesi Sağlık Grup Başkanlığı bölgesine kayıtlı 2005 yılında doğum yapan(çoğul gebelikler ve prematüre doğumlar hariç) tüm anneler araştırmanın evrenini 7

8 oluşturmaktadır yılında Gölcükte doğum yapan 1977 gebeden 22 tane çoğul gebelik, 19 tane prematür doğum vardı. Buna göre araştırmanın evrenini 1936 anne oluşturmaktadır. Evren içinden herhangi bir örneklemeye gidilmeden, çalışmaya katılmayı kabul eden ve ulaşılan tüm anneler araştırmaya alındı. Araştırma Nisan- Mayıs 2006 da yapıldı Araştırmanın bağımlı değişkenleri Araştırmanın bağımlı değişkeni bebeğin doğum ağırlığıdır Araştırmanın bağımsız değişkenleri Bağımsız değişkenleri annenin eğitim durumu, gebelikte sigara içimi, gebelikten önceki 3 aylık periyotta sigara içimi, annenin toplam gebeliği, canlı doğum sayısı, ölü doğum sayısı, bebeğin doğum zamanı ve doğum sırasıdır Araştırmanın Veri Kaynakları Veriler araştırmacıların hazırlamış olduğu toplam 25 sorudan oluşan anket formu ve Gölcük Sağlık Grup Başkanlığına bağlı sağlık ocaklarının kayıtları(gebe Loğusa İzlem Fişleri, Bebek İzlem Fişleri) kullanılarak toplandı. Sağlık Ocaklarının verilerini kullanabilmek için gerekli izinler Gölcük Kaymakamlığı ve Sağlık Grup Başkanlığından alındı. Anketin sigara ile ilgili soruları CDC nin National Youth Tobacco Survey (NYTS) 2004 (4)ve Pregnancy Risk Assessment Monitoring System (PRAMS) Questionnaire (5) adlı anket formlarından uyarlanarak hazırlandı. Annenin sigara içimi ve miktarı, gebelik döneminde annenin sigara içimi ve miktarı, gebelikten 3 ay önceki dönemde annenin sigara içimi ve miktarı, ev halkının ev içinde sigara içmesi, iş yerinde pasif maruziyet, annenin toplam gebelik sayısı, canlı ve ölü doğum sayısı, düşük sayısı, son gebeliği süresince aldığı kilo, bebeğin doğum ağırlığı, doğum sırası, doğum zamanı yüz yüze anket yöntemi ile sorgulanmıştır. Annenin son gebeliğinde aldığı kilo yüz yüze anket yöntemi ile sorgulandıktan sonra bir kez de sağlık ocağı gebe izlem kartlarından elde edilerek hafıza faktörü değerlendirildi. Bebeklerin şimdiki kiloları sağlık ocaklarında kullanılan standart tartı ile bebek çıplakken tartılarak belirlendi. Ek1 : Anket Formu 2.7. Araştırmanın Süresi Araştırma Nisan Mayıs 2006 tarihlerinde zaman çizelgesinde planlandığı şekliyle uygulandı. Ek 2: Zaman Çizelgesi 2.8. Araştırmanın Verilerinin Düzenlenmesi ve Analizi Sigara içen ve içmeyen gruplarda nedensel ilişkinin anlamlılığı için Önemlilik testi olarak ki-kare ve t testi kullanıldı. İçilen sigara sayısına göre yapılan grupların kıyaslanmasında Trend Ki-Kare testi, Oneway Anova testi kullanıldı. İçilen Sigara sayısı ile DDA arasındaki ilişki için korelasyon testleri kullanıldı. Veriler SPSS 13.0 paket programı kullanılarak bilgisayara girilmiştir. Tasnif ve istatistiksel analizler de bu programla yapıldı. 8

9 III. Bölüm 3 : BULGULAR 3.1. Tanımlayıcı Bulgular Araştırmanın evrenini oluşturan 1936 anne vardı. Bu annelerin bir kısmı bölgeden göç ettiği için, bir kısmı da anket için gidildiğinde evde bulunamadığı için araştırmaya alınamadı. Böylece araştırmaya toplam 1894 kişi katılmış oldu. Bu sayı evrenin %97,8 ini oluşturuyordu. Annelerin eğitim durumu incelendiğinde % 44.9 u ilkokul mezunu iken %2.5 i okuma yazma bilmemektedir. Annelerin eğitim durumu Tablo3 de verilmiştir. Tablo. 3: 2005 YILINDA GÖLCÜKTE DOĞUM YAPAN ANNELERİN EĞİTİM DURUMU EĞİTİM DURUMU SAYI % Okuryazar Değil Okuryazar İlkokul terk İlkokul mezunu Ortaokul terk Ortaokul mezunu Lise terk 0 0 Lise mezunu Üniversite terk Üniversite mezunu TOPLAM Gölcük te 2005 yılında doğum yapan annelerin gebelikleri süresince aldıkları kilolara bakıldığında; ortalamanın anket formundaki ifadelerle gebe-loğusa kartlarındakilerin uyumlu olduğu ve 13 kg. civarında olduğu, ortancanın 13 kg. olduğu, en sık 12 kg alan olduğu, en az kilo alanın 3 kg. en fazla kilo alanın da 35 kg. aldığı Tablo4 de görülmektedir. Tablo. 4: 2005 YILINDA GÖLCÜKTE DOĞUM YAPAN ANNELERİN GEBELİKTE ALDIKLARI KİLO(kg.) Gebelikte kilo alımı (anket) Gebelikte kilo alımı (kayıtlar) Toplam Gebe Sayısı Ortalama Ortanca Tepe Değeri Minimum Maksimum

10 Gölcükte 2005 yılında doğum yapan kadınların gebelik sayılarına bakıldığında büyük çoğunluğunun ilk gebeliği olduğu görülmektedir. Yalnızca 2 annenin ise 9. gebeliğidir. Tablo 5 de bu değerler verilmiştir. Tablo. 5: GÖLCÜKTE 2005 YILINDA DOĞUM YAPAN KADINLARIN GEBELİK SAYILARI Kaçıncı Gebeliği Olduğu Kadın Sayı % TOPLAM Gölcükte 2005 yılında doğum yapan kadınların canlı doğum sayılarına bakıldığında gebelik sayılarıyla benzer oranları Tablo 6 da görülmektedir. Tablo.6 : 2005 YILINDA GÖLCÜKTE DOĞUM YAPAN ANNELERİN CANLI DOĞUM SAYILARI Canlı Doğum Sayısı Kadın Sayısı Yüzde ve üzeri Toplam

11 Kişi GRAFİK 1: 2005 YILINDA GÖLCÜKTE DOĞUM YAPAN ANNELERİN CANLI DOĞUM SAYILARI Gölcükte 2005 yılında doğum yapan annelerden 4 tanesinin 2 kez ölü doğum yaptığı daha fazla ölü doğum yapan anne olmadığı tablo 7 de görülmektedir. TABLO.7: 2005 YILINDA GÖLCÜKTE DOĞUM YAPANLARDAN ÖLÜ DOĞUM YAPANLAR Ölü Doğum Sayısı Gebe Sayısı Yüzde(%) Yok Toplam

12 Gölcükte 2005 yılında doğum yapan annelerde istemli ve istemsiz düşük yapanların sayıları tablo 8 ve tablo 9 da gösterilmiştir. TABLO8: 2005 YILINDA GÖLCÜKTE DOĞUM YAPANLARDAN İSTEMLİ DÜŞÜK YAPANLAR İstemli Düşük Sayısı Gebe sayısı yüzde yok Toplam TABLO9: 2005 YILINDA GÖLCÜKTE DOĞUM YAPANLARDAN İSTEMSİZ DÜŞÜK YAPANLAR İstemsiz Düşük Sayısı Gebe sayısı Yüzde yok Toplam Gölcükte 2005 yılında doğum yapan kadınların Mayıs 2006 da % 19.4 ünün sigara içtiği. bunların % 4.5 nin gebelikte sigara içmediği. Geçmişte sigara içip bırakanlarda dahil edilirse bu kadınlardan % 25.7 sinin bir dönem sigara içip bıraktığı veya halen sigara içmeye devam ettiği görülmektedir. En çok günde 10 adet sigara içen kadın olduğu 20 adetten fazla içen olmadığı görülmektedir. Tablo11. Tablo12. Tablo13. de evde sigara içilme durumuyla bu istatistikler verilmiştir. Tablo.10: 2005 Yılında Gölcükte Doğum Yapan Kadınların Sigara İçme Durumları. Mayıs Sigara İçme Durumu Kadın Sayısı Yüzde içmiyor içiyor Toplam

13 Tablo.11: 2005 Yılında Gölcükte Doğum Yapan Kadınların Mayıs 2006 Günlük Sigara İçme Sayıları Günlük İçilen Sigara Sayısı Kadın Sayısı Yüzde ve üzeri İçmeyen Toplam TABLO12: 2005 YILINDA GÖLCÜKTE DOĞUM YAPAN KADINLARIN GEBELİKLERİNDE SİGARA İÇME DURUMLARI Sigara İçme Durumu Kadın Sayısı Yüzde İçiyordu Bıraktı İçiyor Hiç İçmeyen Toplam TABLO13: 2005 YILINDA GÖLCÜKTE DOĞUM YAPAN KADINLARIN GEBELİKLERİN DE EVLERİNDE SİGARA MARUZİYETİ Maruziyet Durumu ve yeri Kadın Sayısı Yüzde oturma odası yatak odası Mutfak Balkon Diğer Toplam Maruziyet olmayan Toplam

14 Doğan bebeklerin ortalama ağırlığı gr. en hafif bebek 1410gr. en ağır bebekte 5700gr. doğmuştu. Tablo14 ve Tablo15 da Gölcükte 2005 yılında doğum yapan kadınların tamamına yakının hastanede doğum yaptığı ancak bu doğumların çoğunlukla sezeryanla olduğu dikkat çekmektedir. TABLO14: 2005 YILINDA GÖLCÜKTE DOĞUM YAPAN KADINLARIN DOĞUM ŞEKLİ Doğum Şekli Kadın Sayısı Yüzde normal vajinal doğum müdahaleli vajinal doğum sezeryan Total TABLO15: 2005 YILINDA GÖLCÜKTE DOĞUM YAPAN KADINLARIN DOĞUM YAPTIĞI YERLER Doğumun Yapıldığı Yer Kadın Sayısı Yüzde özel hastane devlet hastanesi s. ocağı 1.1 diğer Evde (ebe/hemşire) Evde (sağlık personeli olmayan kişi/kişilerin yardımıyla) Toplam Hipotez ve Amaçlara yönelik bulgular Gölcük te doğan bebeklerin ortalama doğum ağırlığı gram cinsinden 3257 ± 462 idi gramın altı düşük doğum ağırlığı olarak alındı. Buna göre Gölcük te 2005 yılında doğan 1894 term bebekten 132 si 2500 gramın altındaydı yılında Gölcük te doğan bebeklerde düşük doğum ağırlığı insidansı %6.97 bulundu yılında Gölcük te doğum yapan 1894 anneden 364(%19.2) si şu an sigara içiyor. Annelerin 282(%14.9) si gebelikleri sırasında sigara içiyordu. Bu sayı gebelikten önceki 3 ayda 406( %21.4) idi. Gebelik döneminde sigara içen annelerin düşük doğum ağırlıklı bebek dünyaya getirme insidansı % sigara içmeyenlerde düşük doğum ağırlığı insidansı %6.2 idi. Gebelik döneminde sigara içiminin bebeğin doğum ağırlığı üzerine etkisi incelendiğinde sigara içen annelerde sigara içmeyen annelere göre düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma riski 1.83 kat daha yüksektir.(ek : 3) gebelik döneminde sigara içimi ile düşük doğum ağırlığı arasındaki nedensel ilişki ki-kare (pearson chi-square) ile de anlamlı bulundu (p=0.002). 14

15 Gebelikte sigara içimi ile düşük doğum ağırlığı arasındaki ilişki iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi ile de anlamlı bulundu. Bu teste göre gebeliği döneminde sigara içmeyen annelerin bebeklerinin ortalama ağırlığı gram cinsinden 3283±453. sigara içenlerde 3103±483 olarak bulundu (p= 0.000). Gebelikten önceki 3 aylık dönemde sigara içenlerde düşük doğum ağırlığı insidansı % sigara içmeyenlerde insidans % 6.1 idi. Buna göre rölatif risk hesaplandığında; sigara içimi düşük doğum ağırlığı riskini sigara içmeyenlere göre 1.67 kat artırıyor. Nedensel ilişki ki-kare testi ile de anlamlıydı (p= ). İki ortalama arsındaki farkın önemlilik testi ile gebelikten önceki 3 ayda sigara içmeyen annelerin bebeklerinin ortalama ağırlığı gram cinsinden 3283±451. sigara içenlerde 3158±488 olarak bulundu. Bu da istatistiksel olarak anlamlıydı (p= 0.000). Evde sigara maruziyeti değerlendirildiğinde evde sigara içildiği durumda düşük doğum ağırlığı insidansı % 7.7. sigara içilmediği durumda insidans % 6.5 bulundu. Rölatif risk 1.18 bulunurken. ki-kare testi ile nedensel ilişki anlamlı değildi (p= ). Nedensel ilişki istatistiksel olarak iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi ile de anlamlı bulunamadı. Bu teste göre gebeliği döneminde evde sigaraya maruz kalan annelerin bebeklerinin ortalama ağırlığı gram cinsinden 3222±469. sigaraya maruz kalmayanlarda 3276±456 olarak bulundu (p= 0.014). İşyerinde sigaraya maruz kalanlarda düşük doğum ağırlığı insidansı %7.2. maruz kalmayanlarda insidans % 7 i. rölatif risk 1.02 bulundu. İlişki ki-kare testi ile anlamlı bulunmadı (p=0.923). İlişki iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi ile de anlamlı bulunamadı. Bu teste göre gebeliği döneminde iş yerinde sigaraya maruz kalan annelerin bebeklerinin ortalama ağırlığı gram cinsinden 3234±532. sigaraya maruz kalmayanlarda 3257±457 olarak bulundu (p= 0.635). Gebelik döneminde içilen sigara sayısının artması ile annelerin düşük doğum ağırlıklı bebek dünyaya getirme insidansı da sigara içmeyenlerde düşük doğum ağırlığı insidansı %6.2 idi. Gebelik döneminde 1-9 adet sigara içenlerde düşük doğum ağırlığı insidansı % 11.2 bulundu. Gebelik döneminde 10 ve üzeri adet sigara içenlerde düşük doğum ağırlığı insidansı % 12.9 bulundu.buna göre sigara içmeyenlere göre 1-9 adet sigara içenlerde bebeğin doğum ağırlığı üzerine etkisi incelendiğinde 1-9 adet sigara içen annelerde sigara içmeyen annelere göre düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma riski 1.8 kat daha yüksektir (rölatif risk= 1.8). Bu risk sigara içmeyenlere göre 10 ve üzeri adet sigara içenlerde bebeğin doğum ağırlığı üzerine etkisi incelendiğinde 10 ve üzeri adet sigara içen annelerde sigara içmeyen annelere göre düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma riski 2.1 kat daha yüksektir (rölatif risk= 2.1) Bu risk 1-9 adet sigara içen annelere göre 10 ve üzeri adet sigara içenlerde bebeğin doğum ağırlığı üzerine etkisi incelendiğinde 10 ve üzeri adet sigara içen annelerde 1-9 adet sigara içen annelere göre düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma riski 1.15 kat daha yüksektir (rölatif risk= 1.15). Sigara içmeyen. 1-9 adet/gün sigara içen ve günde 10 adet üzeri sigara içen annelerin içilen sigara adetinin artması ile düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma riski Trend Ki-Kare testi ile anlamlı bulundu.(linear by Linear Association. p=0.001). Bebeklerin düşük doğum ağırlıklı olması açısından sigara içmeyen ve sigara içen gruplar arasında ki fark Oneway Anova testi ile istatistiksel olarak anlamlı bulundu(p=0.000). İçmeyen Grubun içen gruplara göre farkı anlamlı (p=0.000-p=0.000). içen gruplar arası farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görüldü (p=0.076). Gebelikte sigara içen annelerde sigara içme sayısı arttıkça bebeklerdeki doğum ağırlıkları azalmaktadır. Bu ters birliktelik zayıf bir korelasyon göstermekle birlikte istatistiksel olarak ta anlamlı bulunmuştur (r = p = 0.000). 15

16 IV. Bölüm TARTIŞMA Bizim çalışmamızın sonuçlarına göre gebelikte ve gebelikten önceki 3 aylık dönemde annenin sigara içmesi düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma riskini artırmaktadır. Annenin gebeliği döneminde çevresel sigara dumanı maruziyeti düşük doğum ağırlığı riskini etkilemiyor olarak bulunmuştur. Gebelikte sigara içme miktarı arttıkça düşükdoğum ağırlıkı bebek dünyaya getirme riski de beraberinde artıyor olarak bulunmuştur. Marakoğlu ve Sezer in yapmış oldukları bir retrospektif kohort çalışmasına Sivas Doğumevi Hastanesinde 2002 yılı 19 Nisan-17 Haziran günleri arasında doğum yapan 539 kadın alınmıştır (6). Bu çalışmanın sonuçlarına göre göre gebeliklerinin herhangi bir döneminde sigara içen annelerde düşük doğum ağırlıklı bebek oranı %12, gebelik esnasında bırakanlarda %9, hiç içmeyenlerde %4 olarak bulunmuştur. Bizim çalışmamızda gebelik döneminde sigara içen annelerin düşük doğum ağırlıklı bebek dünyaya getirme insidansı % sigara içmeyenlerde düşük doğum ağırlığı insidansı %6.2 bulunmuştur. Sonuçlar birbirine benzer niteliktedir. Cliver ve arkadaşlarının yapmış olduğu bir prospektif kohort araştırmasında çalışmaya alınan 1205 anne adayının her biri gebelikleri boyunca sigara içme durumları açısından toplam 4 kez izlenmiştir(7). Bebeklerin doğumlarının ilk 48 saatinde 5 farklı antropometrik ölçüm yapılmıştır. Bu indekslerde biri bebeğin doğum ağırlığıdır. İlk prenatal vizitle 32. gebelik haftası arasında sigarayı bırakan gebelerin bebeklerinin bu 5 antropometrik indeks açısından nasıl etkilendikleri değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre ilk prenantal vizitle 32. gebelik haftası arasında sigarayı bırakan annelerin bebeklerinde sigara içmeye devam edenlere göre düşük doğum ağırlığı riski azalmıştır. Sonuçlar bizim çalışmamızla uyumludur. Araştırma tipi farklı olan( vaka-kontrol) ancak bizim çalışmamıza benzer amaçlı iki ayrı çalışmadan elde edilen sonuçlar çalışmamızı destekler niteliktedir. Bu araştırmalardan birincisi Mitchell ve arkadaşları tarafından Yeni Zelanda da yapılmıştır (8). 844 kişilik vaka (SGA) grubu ile 870 kişilik kontrol (AGA) grubu undan oluşan çalışma, annenin gebeliği boyunca ve gebelikten önceki 12 aylık dönemde sigara içme durumları sorgulanmıştır. Buna göre gebelikten önceki 12 ayda sigara içen annelerin bebeklerinde sigara içmeyenlere göre düşük doğum ağırlığı daha fazla bulunmuştur (tek değişkenli odss ratio(or)= 1,74, p<0,0001, çok değişkenli OR= 1,88, p<0,0001). Bizim çalışmamızda annenin gebelikten önceki 3 aylık döneminde sigara içme durumu sorgulanmıştı. Bizim çalışmamızda gebelikten önceki 3 aylık dönemde sigara içenlerde düşük doğum ağırlığı insidansı % sigara içmeyenlerde insidans % 6.1, Rölatif Risk= 1,67 (p=0.004) bulunmuştur. Her iki çalışmanın sonuçlarına göre annenin gebelikten hemen önceki dönemde sigara kullanması bebeğin doğum ağırlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Diğer vaka kontrol çalışması, Chiolero ve arkadaşlarının İsviçre de bir bölgede yılları arasında kronik durumlar açısından yüksek riskli yeni doğanlarda yapılmış olan toplum tabanlı kohort araştırmasının verilerini kullanarak yapmış oldukları araştırmadır(9). Bu araştırmanın verilerine göre annelerin %24 ünün gebelikten önce sigara içtiği, bunların da %5 inin gebelikte bıraktıkları saptanmıştır. %19.1 i ise gebelikleri boyunca sigara içmiştir. Bizim çalışmamızda bu çalışmanın sonuçlarıyla benzer şekilde annelerin %14.9 u gebeliklerinde sigara içmiştir. Annelerin %21,4 ü gebelikten önce sigara içerken, bunların %6.5 i gebeliklerinde sigara içmeyi bırakmıştır. Chiolero ve arkadaşlarının çalışmasına dönecek olursak, çalışmanın sonuçlarına göre sigara içmeyen annelerin bebeklerinde doğum ağırlığı ortalaması 3340gr( ), sigara içenlerde 3140gr( ) olarak bulunmuştur. Bizim 16

17 çalışmamızda gebeliği döneminde sigara içmeyen annelerin bebeklerinin ortalama ağırlığı 3283±453gr, sigara içenlerde 3103±483gr olarak bulunmuştur. Sonuçlar bu açıdan da uyumludur. Bahsi geçen vaka-kontrol çalışmasında tıpkı bizim çalışmamızda olduğu gibi annelerin gebelik döneminde içtikleri sigara miktarı ile bebeklerin doğum ağırlıkları karşılaştırılmış. Buna göre bebeklerin ortalama doğum ağırlıkları günde 1-9 arası sigara içenlerde 3200gr( ), günde arası sigara içenlerde 3100gr( ), günde 20 ve üzerinde sigara içenlerde 3060gr( ) olarak bulunmuştur. Bizim çalışmamızda gebeliğinde sigara içen annelerden 20 ve üzeri sigara içen bulunmadığı için, sigara içme miktarını 1-9 arası ve 10 ve üzeri şeklinde gruplandırdık. Her iki çalışmanın sonuçlarına göre gebelikte sigara içilen sigara sayısı arttıkça bebeklerin doğum ağırlıkları azalmıştır. Yeltekin ve arkadaşlarının yapmış olduğu bir retrospektif kohort araştırmasında annelerin gebeliği boyunca çevresel sigara dumanı maruziyetinin bebeğin doğum ağırlığı üzerine etkisi araştırılmıştır. Buna göre düşük doğum ağırlığı insidansı gebeliği döneminde sigaraya maruz kalanlarda %1.6, sigara maruziyeti olmayanlarda %16 (p=0.155) bulunmuştur. Bebeklerin doğum ağırlığı ortalaması ise sigara maruziyeti olanlarda 3145±668, olmayanlarda 3414±476 dır (p=0.022). Bizim çalışmamızda da çevresel sigara dumanı maruziyetinin bebeğin doğum ağırlığı üzerine etkisi araştırılmıştır. Buna göre evde sigara maruziyeti değerlendirildiğinde evde sigara içildiği durumda düşük doğum ağırlığı insidansı % 7.7. sigara içilmediği durumda insidans % 6.5 bulunmuştur. Evde sigaraya maruz kalan annelerin bebeklerinin ortalama ağırlığı gram cinsinden 3222±469gr. sigaraya maruz kalmayanlarda 3276±456gr olarak bulunmuştur. İşyerinde sigaraya maruz kalanlarda düşük doğum ağırlığı insidansı %7.2. maruz kalmayanlarda insidans % 7 bulunmuştur. İş yerinde sigaraya maruz kalan annelerin bebeklerinin ortalama ağırlığı gram cinsinden 3234±532gr. sigaraya maruz kalmayanlarda 3257±457gr olarak bulunmuştur. Ancak sonuçlar istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır SONUÇ Sonuç olarak annenin gebeliği döneminde sigara içiyor olması düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma riskini 1.83 kat artırmaktadır. Gebelik öncesi 3 ayda sigara içiyor olması ise düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma riskini 1.67 kat artırmaktadır. Gebeliği döneminde ve gebelik öncesi son 3 ayda sigara içen annelerin bebeklerinde düşük doğum ağırlığı riski aynı dönemde sigara içmeyen annelerin bebeklerinde düşük doğum ağırlığı riskine göre daha fazla olmaktadır. Gebelikte sigara içen annelerde sigara içme sayısı arttıkça bebeklerdeki doğum ağırlıkları azalmaktadır yaş sigara içen kadınların daha sonraki gebelikleri esnasında sağlık ocağı hekimi ya da ebesinden sigarayı bırakma konusunda gerekli desteği almalarının sağlanması; sigaranın zararlı etkilerinden anne ve bebeği koruyabilecek çalışmaların 1. Basamak Sağlık Hizmetleri düzeyinde güçlendirilmesini sağlamak gerekmektedir. Her ne kadar bizim çalışmamızda pasif sigara içiciliği bebeklerin doğum ağırlığını etkilemiyor olarak bulunmuşsa da yapılmış bir çok çalışmada pasif sigara içiciliğinin de düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma riskini artırdığı ortaya konmuştur. Dolayısıyla annelere sadece gebelikleri döneminde sigarayı bıraktırmak yetmeyecektir. Çevresel sigara dumanı maruziyetinden de korunmasını sağlamak gerekmektedir. Tıp alanında sigara alışkanlığının yol açtığı hastalık ve ölümlerle ilgili 1950 lerden başlayan yoğun bir bilgi birikimi oluşmuştur. Sigara üzerine giderek artan bilimsel araştırma ve yayınlar sonucu, yaklaşık 40 yıllık süre içinde 70 bin kadar makale yayınlanmıştır. Özellikle 1970 lerde ortaya çıkan edilgin sigara içmenin zararları, sigara içmeyenleri sigara karşıtı kampanyaların militanı durumuna getirmiştir. Sigara ile savaşının uluslar arası boyutlarına bakacak olursak dünya sağlık örgütünün çalışmaları bu konuda ilk sırayı alır. Uluslar arası tütün denetimi politikalarına yönelik ilk adım 17

18 1984 te 38 maddelik herkese sağlık hedefleri yürürlüğe konularak atıldı. Dünya sağlık örgütü Avrupa bölge komitesinin bu hedefe yönelik ilk eylemi 1987 de benimsenen tütünle ilgili Avrupa birinci eylem planı oldu. Buna göre sigara alışkanlığının denetimi için kapsamlı bir yaklaşım gerekiyordu. Planda başarı için hükümetlerin, ticaret, sanayi, tarım sektörleri, politikacılar, hükümet dışı kuruluşlar ve kitle iletişim araçları ile işbirliği ve geniş halk desteği gerektiği vurgulanıyordu. Uluslararası düzeyde bir başka etkinlik sigara ya da sağlık konulu dünya konferanslarıdır. DSÖ gibi öteki uluslar arası kuruluşlar da sigara alışkanlığı ile savaşta etkili olmakta özellikle kendi ilgi alanlarına giren toplum kesimlerine yönelik çalışmalar yapmaktadırlar. Örneğin uluslar arası çalışma örgütü ( ILO) kendi personeline yardım ve destek için sigara bıraktırma oturumları düzenlemiştir. Sigara salgınının denetimi hem sağlıkla ilgilidir hem de siyasal bir sonuçtur. Bu nedenle siyasal iktidarların konuya bakış açısı çok önemlidir. Hükümetlerin yasal önlemleri gerçekleştirmesi sigara savaşına önemli bir ivme kazandırmaktadır. Ülkemizde temel sağlık hizmetlerinin orta direğini oluşturan sağlık ocakları sigara savaşımının yarar odakları durumundadır. Tüm önlemleri içeren bir yaklaşımla sağlık ocağı hekim ve personeli tiryakilerin çoğunun son sigarayı söndürmelerine yardımcı olabilir. Sağlık ocağı hekimi ocağın öbür sağlık personeline uyguladığı eğitim programına sigara savaşımı nı da katmalıdır. Günlük uygulama içinde hastanın sigara alışkanlığı yönünden araştırması ve kayıtlarının tutulması gereklidir. Ayrıca sağlık ocağının yıllık istatistikleri, sigarayla ilişkili hastalıklar üzerinden değerlendirilerek topluma açıklanmalı ve sağlık eğitiminde kullanılmalıdır. Sigara savaşını, sigara alışkanlığının yaygınlığı ve sonuçları nedeniyle, sağlık ocağı çalışmalarının ve sağlık eğitimi programlarının önemli bir yönünü oluşturmalıdır. Bu amaca yönelik olarak, toplumsal katılım mekanizmaları işletilmeli ve toplum içinde çalışılmalıdır. 18

19 V. ÖZET Bu çalışmada Kocaeli nin Gölcük ilçesinde 2005 yılında doğan bebeklerin annelerinin gebelikleri boyunca sigara içimi. sigara içme miktarı ve çevresel sigara dumanı maruziyeti ile bebeklerin doğum ağırlıkları arasındaki ilişki ortaya konmaya çalışıldı. Gebelik döneminde sigara içiminin bebeğin doğum ağırlığı üzerine etkisi incelendiğinde sigara içen annelerde sigara içmeyen annelere göre düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma riski 1.83 kat daha yüksek bulundu ve anlamlı kabul edildi. Bebeklerin ortalama ağırlığı gram cinsinden sigara içenlerde 3283±453, sigara içmeyenlerde 3103±483 bulundu. Gebelikten önceki 3 aylık dönemde sigara içenlerde düşük doğum ağırlığı1.67 kat yüksek bulundu ve anlamlı kabul edildi. Gebelikten önceki 3 ayda sigara içmeyen annelerin bebeklerinin ortalama ağırlığı gram cinsinden 3283±451, sigara içenlerde 3158±488 olarak bulundu. Evde sigara maruziyeti durumunda düşük doğum ağırlığı 1.18 kat yüksek bulundu; bu istatistiksel olarak anlamlı değildi. Evde sigara dumanına maruz kalan annelerin bebeklerinin ortalama ağırlığı gram cinsinden 3222±469, sigaraya maruz kalmayanlarda 3276±456 olarak bulundu. İşyerinde sigaraya maruz kalanlarda düşük doğum ağırlığı 1.02 kat fazla bulundu; bu istatistiksel olarak anlamlı değildi. Gebelikte sigara içen annelerde sigara içme sayısı arttıkça bebeklerdeki doğum ağırlıkları azalmaktadır. Bu ters birliktelik istatistiksel olarak anlamlı zayıf bir korelasyon göstermektedir. 19

20 VI. KAYNAKLAR 1. Bilir. N.; Sigara Kullanımının Kadın Sağlığına Etkileri ve Kontrolü. editör A. Akın. Toplumsal Cinsiyet.Sağlık ve Kadın. Hacettepe üniversitesi yayınları p Aşut. Ö.. Hekim ve Sigara. Türk Tabipler Birliği yayınları Tobacco free initiatives. WHO Sezer. E. R.. Marakoğlu. K.. Sivas ta Gebelikte Sigara kullanımı. C.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 25 (4) P Suzanne P. Cliver. BA. Robert L. Goldenberg. MD. Garry R. Cutter. PhD. Howard J. Hoffman. MA. Richard O. Davis. MD. and Kathleen G. Nelson. MD. The Effect Of Cigarette Smoking On Neonatal Anthropometric Measurements. Obstetrics and Gynecology. Vol 85. no 4. April EA Mitchelli. JMD Thompson. E. Robinson. CJ Wild. DMO Becroft. PM Clark. N Glavish. NS Patisson and JE Pryor. Smoking. Nicotine And Tar And Risk Of Small For Gestational Age Babies. Acta Pediatr syf Arnaud Chiolero. Pascal Bovet. Fred Paccaud. Association between maternal smoking and low birth weight in switzerland: the EDEN study. Swiss Med Wkly D.. Yeltekin Yılmaz, Yalçın. S.,S.. Karasimav. Gümüşdere sağlık ocağında pasif sigara maruziyetinin doğum ağırlığı üzerine etkisi. STED Cilt 14. sayı p Gölcük Sağlık Grup Başkanlığı istatistikleri. 20

21 VII. EKLER Ek YILINDA GÖLCÜK BÖLGESİNDE DOĞAN BEBEKLERDE DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIĞI SIKLIĞI İLE ANNENİN GEBELİKTE SİGARA İÇMESİ VE ÇEVRESEL SİGARA DUMANI MARUZİYETİNİN BUNA ETKİSİ ARAŞTIRMASI ANKET FORMU Görüşme Tarihi : Açık Adresi : ANNEYE AİT BİLGİLER 1. Eğitim Durumu 2. Son Çocuğunuza Gebeliğiniz Süresinde Kaç Kilo Aldınız? Sözlü kg Form kg bunu gebe izlem kartlarından biz dolduracağız. 5. Bu Bebek Kaçıncı Gebeliğiniz? ( Canlı Doğum Olsun. Olmasın! ) 6. Doğum Zamanı (Kaçıncı Haftada Doğurdunuz?) 7. Canlı Doğum Sayısı 8. Ölü Doğum Sayısı. 9. Düşük Sayısı İstemli. İstemsiz Sigara İçiyor musunuz? Hayır ( ) 12. soruya geçiniz Evet ( ) 11. Ortalama Ne Kadar Sigara İçiyorsunuz? Adet/. Gün/ 13. soruya geçiniz 12. Geçmişte Hiç Sigara İçtiniz mi? Hayır ( ) 17. Soruya Geçiniz Evet ( ) 13. Son Çocuğunuza Gebe Kalmadan Önceki 3 Ayda Sigara İçiyor muydunuz? Hayır ( ) 15. Soruya Geçiniz Evet ( ) 14. Son Çocuğunuza Gebe Kalmadan Önceki 3 Ayda Ortalama Ne Kadar Sigara İçiyordunuz? Adet/. Gün/ 15. Son Çocuğunuza Gebeliğiniz Boyunca Hiç Sigara İçtiniz mi? Hayır ( ) 17. Soruya Geçiniz Evet ( ) 21

22 16. Son Çocuğunuza Gebeliğiniz Boyunca Ortalama Ne Kadar Sigara İçtiniz? /. Gün 17. Son Çocuğunuza Gebeliğiniz Boyunca Oturduğunuz Evde Hiç Sigara İçen Biri/ Birileri Var mıydı? Hayır ( ) Evet ( ) 18. Son Çocuğunuza Gebeliğiniz Boyunca Oturduğunuz Evde Nerelerde Sigara İçiliyordu? Oturma odası ( ) Yatak odası ( ) Mutfak ( ) Balkon ( ) Diğer ( ). 19. Son Çocuğunuza Gebeliğiniz Boyunca Çalıştığınız İş Yerinde bulunduğunuz ortamda Hiç Sigara İçen Biri/ Birileri Var mıydı? Hayır ( ) Evet ( ) 20. Adı Soyadı : BEBEĞE AİT BİLGİLER 21. Doğum Tarihi : / / Doğum Ağırlığı : 23. Doğumun Şekli Normal Vajinal Doğum ( ) Müdaheleli Vajinal Doğum ( ) Sezeryan ( ) 24. Doğumun Yapıldığı Yer Sağlık kuruluşunda ( ) Özel Hastane ( ). Devlet Hastanesi ( ). Sağlık Ocağı ( ). Diğer ( ). Evde ( ) Sağlık Personeli Yardımıyla ( ) Ebe/ Hemşire ( ) Doktor ( ) Sağlık Personeli Olmayan Kişi/Kişilerin Yardımıyla ( ). Diğer ( ). 25. Şu Anki Ağırlığı : 22

23 Ek: 2 TABLO 1. ARAŞTIRMANIN ZAMANLAMA ÇİZELGESİ (ÇALIŞMA TAKVİMİ) Yapılacak İşler ZAMAN** (günler) NİSAN MAYIS PLANLAMA AŞAMASI Araştırma önerisinin hazırlanması (Amaçlar. hipotezler. literatür. yöntemle ilgili çalışmalar) Literatür taraması devam Anket. bilgi-muayene Formlarının hazırlanması Ön-denemelerin yapılması Örnek seçimi Tablo listeleri boş tabloların hazırlanması Anketör ve diğer personelin seçimi-eğitimi Kişi ve kuruluşlardan gerekli izinlerin Alınması UYGULAMA AŞAMASI Veri toplama (sürekli denetleme. eksiklerin tamamlanması) Toplanan verilerin işlenmesi (Kodlama. tutarlılık kontrolleri. vb.) ANALİZ AŞAMASI Verilerin analizi (Tablo. grafik. önemlilik testleri) Verilerin yorumu RAPOR AŞAMASI Araştırma raporunun yazılması. basılması İlgili yerlere sunulması YILINDA GÖLCÜK BÖLGESİNDE DOĞAN BEBEKLERDE DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIĞI SIKLIĞI VE ANNENİN GEBELİKTE SİGARA İÇMESİNİN BUNA ETKİSİ ARAŞTIRMASI ZAMAN ÇİZELGESİ 23

24 Ek : 3 Gebelikte Sigara İçenlerde Düşük Doğum Ağırlığı İnsidansı Zaman Araştırma Başlangıcı DDA (+) a = 32 Sigara İçen 282 EVREN Gölcük te 2005 yılında Doğum Yapan Gebeler 1936 Anket Uygulanan 1894 DDA (-) b=250 DDA (+) c=100 Sigara İçmeyen 1612 DDA (-) d=1512 Tüm Evrende a + c 132 DDA İnsidansı = X 100 = X 100 = % 6,97 a + b + c + d

25 Etken(+) a 32 DDA İnsidansı = X 100 = X 100 = % 11,35 a + b 282 Etken(-) c 100 DDA İnsidansı = X 100 = X 100 = % 6,20 c + d 1612 Etken(+) DDA İnsidansı 11,35 Rölatif Risk = = = 1,83 ( Bu çalışmaya göre gebeliğinde sigara içen annelerin DDA bebek doğurma Etken(-) DDA İnsidansı 6,20 riski içmeyen annelere göre 1,83 kat fazla) Atfedilen Risk = % 11,35 - % 6,20 = % 5,15 (Bu çalışmaya göre gebeliğinde sigara içen anneler sigara içmemiş olsaydı % 5,15 i DDA bebek dünyaya getirmiyecekti.) 25

26 26

27 VII. TEŞEKKÜR Araştırmanın başından sonuna kadar bir çok konuda önemli katkıları olan KOÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu na ve Öğretim Görevlisi Uzm. Dr. Umut Özcan a teşekkür ederiz. Anketlerin çok kısa sürede sorgulanıp doldurulmasını sağlayan Gölcük teki tüm Sağlık Ocaklarında görevli bölgesi olan ebe ve hemşire arkadaşlarımız; Fatma ŞARLI, Fadime PİRLİ, Mine AL, Hatice ÖZTÜRK, Filiz TALU, Sacide KARA, Esra ŞAHİN, Dilruba ÇELİK, Şengül KÖK, Elif MERT, Nesrin TAM, Fatma ADIŞEN, Songül BEŞİR, Elif BABAASLAN, Gülay GÜNEYTEPE, Hümeyra ARSLAN, Sultan AKIN, Arife OTHAN, Birsen DÜZGÜN, Ömür GÜNDOĞDU, Fatma KOCASARAÇ, Naciye KARAKAŞ, Emel GÖKSU, Hülya ÖZDEMİR, Hülya ÖZDEMİR, Sevdiye BEYKOZ, Songül SEVİL, Selda PEHLİVAN, Aynur BAYRAK, Firdevs BEYAZIT, Nagihan CAN, Türkan KABA, Gülcan GÜLCAN, Birgül NAS, Birgül ÖZTÜRK, Ayşe BAHADIR, Sema GÖKÇEK, Neşe TIN, Necla GÜLGÜN, Hüzün GÜMÜŞ, Melike ALTINTOPRAK, Cevriye CİNEMRE, Harika BAŞTÜRK, Zeynep AY, Leyla YURTSEVEN, Filiz KARAOSMANOĞLU, Gülşah ÖNER, Elvan CEYLAN a teşekkür ederiz. 27