MODERN YÖNETİM TEKNİKLERİ Prof. Dr. Fatih YÜKSEL

Transkript

1 SİYASET BİLİMİ VE KAMU YÖNETİMİ TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI MODERN YÖNETİM TEKNİKLERİ Prof. Dr. Fatih YÜKSEL 1

2 Ünite: NEO KLASİK YÖNTEM Prof. Dr. Fatih YÜKSEL İçindekiler.1. NEO KLASİK YÖNETİM Hawthorne Araştırmaları Işıklandırma Deneyi Röle Montaj Odası Deneyi II. Röle Montaj Odası Deneyi Mika Yarma Test Odası Deneyi Hawthorne Araştırmalarının Bulguları Önderlik ve Grup Yaşam Araştırması İnsan İlişkilerinin Yönetim Düşüncesine Katkısı İnsan İlişkilerine Yönelik Eleştiriler KAYNAKÇA... 2

3 .1. NEO KLASİK YÖNETİM Neo klasik, yeni klasik, yani klasik yönetimi ilkelerinin inceltilmiş, rafine edilmiş, klasik yönetim ile insan ilişkilerinin karışımıdır. İnsan ilişkileri yaklaşımı; Mikro Konularla Başlamış Motivasyon Önderlik Grup davranışları Kişilerarası ilişkiler Haberleşme Makro Konularla Devam Etmiştir Biçimsel ve biçimsel olmayan örgütler Sosyal ve teknik sistemler arasında etkileşim Birey ve örgüt bütünleşmesi Tablo.1. İnsan İlişkileri Yaklaşımı İnsan İlişkilerini Ortaya Çıkarak Unsurlar; Hawthorne araştırmalarının yapılması 1940 lı yıllardaki ekonomik, teknolojik, sosyal, kültürel ve siyasal koşullar 1940 lı yıllarda sosyal sorumluluk içeren ahlak anlayışları, değer sistemleri ve ideolojilerdeki değişiklikler Çalışanların yaşam standartlarının ve kültür düzeylerinin artması Sendikaların güçlenmesi 1929 ekonomik krizi Devletin kontrol ve sınırlamalarının artması.2. Hawthorne Araştırmaları 1924 yılında Western Electrick şirketinde başlamıştır. Elde edilen bulgular yönetimde insan ilişkilerinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. 1. Işıklandırma deneyi 2. Röle montaj odası deneyi 3. II. Röle montaj odası deneyi 4. Mika yarma test odası deneyi. Mülakat programı 6. Seri bağlama odası deneyi.2.1. Işıklandırma Deneyi Işıklandırma düzeyi ile verimlilik arasındaki ilişkiyi tespit etmeye çalışmıştır. Işıklandırma düzeyi ile verimlilik arasında bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir. Çünkü kontrol edilemeyen bir çok değişken söz konusuydu. Bazı araştırmacılar bu deneyle ilgili Beşeri bir konunun beşeri olmayan verilerle açıklanamayacağı yönünde bir değerlendirmede bulunmuştur Röle Montaj Odası Deneyi Çalışma aralarında verilen dinlenme sürelerinin verimlilik üzerindeki etkisi tespit etmektir. Haftalık çalışma süresi 48 saatten 40 saat 40 dakikaya kadar inmiştir. Bazı periyotlar hariç genel olarak üretim artışı gözlenmiştir II. Röle Montaj Odası Deneyi Teşvikli ücret sisteminin verimlilik üzerindeki etkisini tespit etmeyi amaçlamıştır. Üretim seviyesi %12.6 oranında artmıştır. 3

4 MODERN YÖNETİM TEKNİKLERİ Mika Yarma Test Odası Deneyi Haftalık çalışma sürelerinin verimlilik üzerindeki etkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Haftalık çalışma süresi 48 saatten 40 saate indirilmiştir. Deneyden önce en bir işçi günde ortalama 18 birimlik üretim yaparken, deney boyunca en düşük 193, en yüksek 214 birim üretim ölçülmüştür..2.. Hawthorne Araştırmalarının Bulguları Beşeri sorunlar beşeri olmayan verilerle ölçülemez İşçilerin çalışma arkadaşları tarafından kabul edilme ve takdir edilme ihtiyacı, yönetimin sağladığı maddi ödüller kadar ve hatta bazen daha da önemlidir. İşçiler çalışma arkadaşlarıyla rekabetten hoşlanmazlar, grup baskısı altına girerler. İşçilerin değişikliğe karşı tepkileri, değişikliğin onlarda oluşturduğu anlama bağlıdır. Örgütlerin beşeri ve teknik olmak üzere iki yönü vardır. Biçimsel olmayan örgütler, çalışanların verimliliğini etkileyen önemli bir unsurdur. Kişilerin verimliliği fiziksel kapasitesinden çok sosyal kapasitelerine bağlıdır..3. Önderlik ve Grup Yaşam Araştırması 1938 yılında başlamış 197 yılına kadar 37 yıl sürmüş bir araştırmadır. Önderliğin grup davranışları üzerindeki etkilerini ortaya koymayı amaçlamıştır. Üç çocuk grubu üzerinde gerçekleştirilmiştir ve çocukların maske üretmeleri istenmiştir. Birinci gruptaki önder otoriter önderdir. Bu grupta çocukların bazıları, taşkın ve atılgan tavırlar sergilemişler, önderi eleştirmişlerdir. Çekingen üyeler önderi daha az eleştirmişler, önder deney yerinden ayrılınca oyuna dalmışlardır. İkinci grupta demokratik davranan önder bulunmaktadır. Bu grupta otoriter önderin bulunduğu grup kadar üretim yapılamamıştır. Ancak yapılan maskeler nitelik bakımından daha üstündür. Üçüncü grupta bulunan önder liberal davranmıştır. Başarı çok düşük olduğu gibi niteliği en düşük maskeler de bu grupta üretilmiştir. İşbirliğinin en düşük bu grup olmuştur..4. İnsan İlişkilerinin Yönetim Düşüncesine Katkısı İnsanın diğer üretim faktörlerinden farklı olduğu, insanın biyolojik ve psikolojik sosyal bir varlık olduğunu kabul etmiştir. Klasik yönetimin otoriter görüşlerine karşı, demokratik ve insancıl bir yaklaşım ortaya koymuştur. İnsan ilişkileri, davranış bilimlerinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Görüşleri bilimsel inceleme ve araştırmalara dayanmıştır. İnsanlar her zaman rasyonel davranmazlar İnsan ihtiyaçları hiyerarşik bir sıra takip eder ve ihtiyaçlar zamanla değişir. İnsan davranışları bir nedene dayanır. Bireyler arası ilişkilerin görmezden gelinemez. Birlikte çalışanlar arasında gruplar oluşur... İnsan İlişkilerine Yönelik Eleştiriler 4 Vaka araştırması olduğu, genelleme yapılamayacağı Başarının baştan oluşturulduğu, araştırmaya katılanların deneye konu olduklarını bildikleri Beş kişilik bir işçi örneğinin istatistiksel olarak güvenilirliğinin zayıf olacağı Göstermelik bir yaklaşım ortaya koyduğu, aldatıcı demokrasi havası oluşturduğu Kapalı bir sistem tasarladığı, sendika, toplumsal koşullar ve ekonomik dış faktörleri hesaba katmadığı

5 .6. KAYNAKÇA Atilla Baransel, Çağdaş Yönetim düşüncesinin Evrimi, İşletme İktisadı Enstitüsü Yayını, 2.B., İstanbul, Aykut Bedük, Benchmarking, (Ed.) Aykut Bedük, Modern Yönetim Teknikleri, Gazi Kitabevi, Ankara, 200. Ercan Oktay, Küçülerek Büyüme (Downsizing), (Ed.) Aykut Bedük, Modern Yönetim Teknikleri, Gazi Kitabevi, Ankara, 200. Hasan Gül, Dış Kaynak Kullanımı, (Ed.) Aykut Bedük, Modern Yönetim Teknikleri, Gazi Kitabevi, Ankara, 200. Mehmet İnce, Rekabetin Farklı Yüzü: Öğrenen Örgütler, (Ed.) Aykut Bedük, Modern Yönetim Teknikleri, Gazi Kitabevi, Ankara, 200. Nuri Tortop v.d., Yönetim Bilimi, 8.B., Nobel Yayınları, Ömer Dinçer, Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, 2. B., Timaş Yayınları, İstanbul, Şevki Özgener, Toplam Kalite Yönetimi, (Ed.) Aykut Bedük, Modern Yönetim Teknikleri, Gazi Kitabevi, Ankara, 200. Tamer Koçel, İşletme Yöneticiliği, Beta Yayınları, İstanbul, 1998.