SiNEMA ESERi YAPIMCILARI MESLEK BiRLiGi

Transkript

1 SEYAP (Sinema Eseri Yapımeıları Meslek Birliği), 2011 yılının son "Çarşamba Toplantıları" 21 Aralık 2011 tarihinde Sinema Güç Birliği Binası'nın sekizinci katında bulunan toplantı salonunda gerçekleştirildi. Toplantı Konusu: Film Yapımları için gereken yurt içi ve yurt dışı fonlar bilgiler hakkında genel Konuşmacılar: Se-Yap Yönetim Kurulu Üyeleri Zeynep Özbatur Atakan (Başkan) Baran Seyhan (Başkan Yard.) Serkan Çakarer (Üye) Yamaç Okur (Üye) Zeynep Özbatur Atakan: Bugün, Sinema Eseri Yapımcıları Meslek Birliği olarak Yönetim Kurulu üyesi arkadaşlarım ile birlikte bir yılı kapatırken, Kültür Bakanlığından destek alan veya destek için başvuracak olan, uluslararası fonlar konusunda bilgi almak isteyen sizlerin sormak istedikleri üzerinden bir söyleşi yapmaya karar verdik. Meslek Birliğimiz bünyesinde daha önce Destekleme Kurulu çalışmaları, Dağıtımcı firma temsilcileri ile film dağıtım süreçleri ve Eurimages bilgilendirme toplantıları gerçekleştirdik. Bugünkü toplantımız bir etkileşim toplantısı olsun. Ben ve Yönetim Kurulu arkadaşlarım, Se-Yap'ta ilk yılımızı Şubat ayında doldurmuş olacağız Se-Yap için zorlu bir yıloldu. Sistemi yeniden oturtmak, yapımcılık kriterlerini oluşturmak, yapımcı meslektaşlarımıza destek olacak çözümler üretmek, yaratmak ve yeni arayışlar ile geçti. Bugün, mesleki sorunlarımız ve gelecek yıl için beklentilerimiz üzerine konuşacağız. Bu noktada sözü Başkan Yardımcısı arkadaşım Baran Seyhan'a bırakmak istiyorum.

2 Baran Seyhan: Hoşgeldiniz, ayaklarınıza sağlık. Zeynep Hanımın söylediği gibi tanımladığımız üst başlığın dışında sizlerden gelebilecek dilek ve öneriler etrafında şekillendireceğiz bugünkü toplantırmzı. Bu itibarla konu başlığı dışında her türlü soruyu cevaplamak, elimizden geldiğince fikir vermek niyetiyle buradayız. Yamaç Okur: Ama yine de toplantının bir amacı var. Toplantının konusu "Fonlar". Buradaki dört yapımcı da gerek yurt dışı fonlardan, gerekse yurt içindeki tek fonumuz olan Kültür Bakanlığı desteğinden faydalanmış yapımcılardır. Dolayısıyla Türkiye ve farklı ülkelerdeki uygulamalar ile ilgili tüm sorularınızı yanıtlayabiliriz. Serkan Çakarer: Hoşgeldiniz, sorularınız üzerinden hareket etmek uygun olacaktır. Yamaç Okur: Kültür ve Turizm Bakanlığı destekleri için çok yakın zamanda başvurular başlayacak. Aranızda projesi olup Bakanlığa başvurmayı düşünen var mı? Zeynep Özbatur Atakan: Altı proje var. Daha önce başvurmuş ve destek alan proje var mı? Umut Kacargil (Biz Film): "Evdeki Yabancılar" isimli projemiz ile biz destek aldık. Hatice Yakar (HY Film): Çekmiş olduğum filmim var. Zeynep Özbatur Atakan: Bir de Aydın beyin var galiba. Aydın Erel (S.Sanat Multimedya): Evet. Benim filmim belgesel. Zeynep Özbatur Atakan: Buradan başlayabiliriz. Kafanıza takılan soruları iletebilirsiniz. Sistemde sizleri zorlayan noktalar nelerdir? Rahat gerçekleşen noktalar nelerdir? Sistemin iyi ve kötü yönleri ile ilgili görüşlerinizi iletebilirsiniz.

3 Yamaç Okur: Şu an herhalde en zorlayıcı konu, destek başvuru tarihlerinin belirsiz olması. Başvuracak kişiler için Bakanlığın hala tarihi açıklamamış olması zor bir durum. Tacım Açık (Saatleri Ayarlama Enstitüsü): Ben Tacım Açık. Kutluğ Ataman ile beraber çalışıyoruz. Kültür Bakanlığı destekleri için başvuruların açıklanmasını bekliyoruz. Bu konuyla alakalı olarak bilgi alabilir miyim? Belgelerin tamamlanması süreci nasıldır? Verilen destek bedelleri ne kadardır? Başvuru için gereken belgeler nelerdir? Baran Seyhan: Başvuru tarihleri ile ilgili bilgiyi resmi olarak almak istedik. Sizlerin de bildiği gibi, daha önce Telif Hakları ve Sinema Genel Müdürlüğü olarak faaliyet gösteren birim bir Kanun Hükmünde Kararname ile Telif Hakları ve Sinema olmak üzere iki genel müdürlüğe ayrılmıştır. Bakanlık görevlileri bu değişimden doğan pratik sıkıntılar ile uğraşmaktatar. Aslında geçtiğimiz hafta başvuruların açılması gerekiyordu. Sanıyorum önümüzdeki hafta başında başvurular açılacaktır. Ama kendimizi en kötü ihtimalle Ocak ayının ilk haftası belli olacakmış gibi hazırıayabiliriz. Bu sebeple projelerinizi hazır tutmanızda fayda olacaktır. Mümkünse başvurular açılır açılmaz projelerinizi hemen gönderin. Çünkü Bakanlık sekretaryasında bir sıkışıklıkjyığılma yaşanacaktır. Bu yığılma pek çok aksaklığa sebep oluyor. Başvuru yapan projeler için negatif bir etken oluşturuyor. Sekretarya ne kadar geniş zamanda inceleme yaparsa o kadar rahat bazı tahsislere gitme imkanı doğabilecektir. Sizlere verebileceğimiz naçizane ilk tavsiye bu olacaktır. Atlanmaması gereken bir diğer konu ise; yeni şirket kurmuş ve "Aday Yapımcı Belgesi" olmayan şirketler için teknik sorunların çıkmaması için eksikliklerin tamamlanmasıdır. Takvim hemen hemen şöyle görünüyor. Ocak ayı içerisinde başvuruların kapandığını düşünürsek, sekretaryanın incelemesinden sonra projeler Destekleme Kurulu üyelerine ulaşacak - Mart ayında-o Destekleme Kuruluna da bir inceleme süresi veriliyor. Nisan ayı sonu Mayıs ayı başında kararların açıklanmasını bekleyebiliriz. Zeynep Özbatur Atakan: Başvuru yapacakların kaçı ilk film projesi? Yamaç Okur: Beş proje var.

4 Zeynep Özbatur Atakan: Az önce Baran Seyhan'ın da söylediği gibi, "Aday Yapımcı Belgesi" almak oldukça önemli. Şöyle bir yanlış anlama oluyor; Meslek Birliğinden alacağınız "Nitelik Belgesi", üye olun veya olmayın sizin yapımcılık yapabileceğinizi gösterir bir belgedir. Bu belge ile siz Kültür ve Turizm Bakanlığına başvuru yaparak "Yapımcı Belgenizi" alacaksınız. Bakanlığa başvurular internet üzerinden yapılıyor. ilk fırsatta incelemenizi öneririm. Her şey hazırlandıktan sonra son dakikada yapımcı belgesinin olmadığı fark edilebiliyor. Kendi çevremden biliyorum ki; son gün bu belgenin eksik olmasından dolayı başvuruların kabul edilmediği oldu. Bu yüzden yapımcı belgenizi bir an önce alın. Soru: Şirket olması gerekiyor mu? Yoksa bireyolarak başvuru yapabilir miyiz? Baran Seyhan: ilk film, ilk yönetmen kategorisinde başvurduğunuz takdirde, yönetmen daha sonra şirket kurmak durumunda kalacaktır. Başvurunuz onaylandıktan sonra sizden tüzel kişilik oluşturmanız istenecek. Soru: Başvurduktan sonra başka bir şirket üzerinden işlemleri yürütmek mümkün mü? Baran Seyhan: Maalesef bu konuda bir sıkıntı var. Bizim kanaatimize göre yasa buna müsait ama uygulamada şöyle bir esas var. Başvuruyu yapan tüzel kişilik değilse şahsen başvuru yapıyorsa kendisinin ana kurucu ortağı olduğu bir şirket veya şahıs firması kurması isteniyor. Yamaç Okur: Şirket değil, sadece şahısfirması. Serkan Çakarer: Bu konuda bir örnek olay var, anlatayım. ilk film için destek alan bir arkadaşımız şahıs şirketi kurmak zorunda kaldı. Ben de yapımcı şirket olarak olaya müdahiloldum. Prodüksiyonu yaptık. Önümüzdeki sene ilişik kesme yapacağız. ilk yönetmen yapım desteği aldıktan sonra açtığımız bir şahıs şirketi var, bir de yapımcı şirket var. Diyelim Bakanlıktan TL aldınız. Filminizin bütçesi 1 milyon TL. Bakanlık desteği dışındaki kalan finansmanı yapımcı olarak ben bulduğum için, bütün

5 finans kontratları benim üzerime. Dolayısıyla filmin bütün gelirleri de bende oluşacak. Fakat Kültür Bakanlığı muhatap olarak destek alan firmayı tanıdığı ve desteği o şirkete verdiği için en nihayetinde bütün gelirler giderler oluştuktan sonra bu iki firma arasında bir fatura alışverişinin olması gerekiyor. Bu operasyonu Kültür Bakanlığına kabul ettirebilmeniz için başta bir protokol yapmanız gerekiyor. Bu söylediğim mantıksal, finansal ve hukuki olarak geçerli bir yol fakat nasıl sonuçlanacağını tam bilmiyorum. Ancak her durumda filmi tamamladıysanız başınız belaya girmez. Bu durumu ben mevcut ilk yönetmenlik film destekleri için bir örnek olay "case study" olarak görüyorum. Süreç tamamlandığında, sonraki toplantılarda sonuçları ile anlatırım. Meslek Birliği olarak Bakanlığa bazı önerilerimiz var. ilk yönetmene verilecek desteğin şirket kurdurulmadan verilmesi bu önerilerden biridir. Bu öneriler üzerine çalışılıyor. Baran Seyhan: Sizin sorunuz özelinde şunu söyleyebiliriz. Şahsi olarak başvuruda bulunursanız, projenizin desteklenmesi halinde sizden bir tüzel kişilik oluşturmanız istenecektir. Serkan Çakarer: Ama adınız soyadınız olması gerekiyor değil mi şirketin? Yamaç Okur: Şahıs şirketi olması gerekiyor. Bir de ilk film destekleri ıçın kural değişiklikleri oldu. Mehmet Eryılmaz'ın katıldığı toplantıda bunlardan bahsetmiştik. Başvuran proje sayısını düşünürsek bu değişiklikler çok önemli. Yeni bir sisteme geçildi. ilk film desteği için başvuran yönetmenlere Ankara'ya gidip projelerini sunma şansı verilecek. Bir puanlamadan sonra ilk yirmiye giren projeler, yapımeısı varsa yapımeısı ile beraber yoksa sadece yönetmeni ile Destekleme Kuruluna projelerini sunma şansına sahip olacaklar. Bu olumlu bir gelişme. Daha önce de bahsettiğimiz gibi destek miktarları çok düşük. Dolayısıyla kendinizi sadece bakanlıktan alınacak fona göre ayarlamamanızı tavsiye ederiz. Mutlaka başka finansal kaynaklar aramalısınız. Selin Vatansever (Terminal Film): Ben post - prodüksiyon ile ilgili bir soru sormak istiyorum. Bildiğim kadarıyla şöyle bir durum var, bilemiyorum değişiklik söz konusu mu? Projenizle post - prodüksiyon desteğine başvuruyorsanız thmin vizyona çıkmamış olması

6 gerekiyor. Ya da desteği alıyorsanız, desteği almadan filmin vizyona çıkmamış olması gerekiyor gibi bir durum söz konusuydu sanıyorum. Fakat bu kuralın dışında kalan projelerin olduğunu duymuştum. Örneğin Mart ayında vizyona çıkıp Nisan ayında belirlenen kurul kararı ile destek alabilen projelerin olduğu kulağımıza gelmişti ama detayını bilemiyorum Bu konuda danışmak istiyorum. Son durum nedir? Baran Seyhan: Öyle bir örnek yok. Mevzuattaki tabiri ile söylemek gerekirse yapım sonrası desteği, filmin çekiminin tamamlanmış olması ve hatta izlenebilir bir kopyanın oluşturulmuş olması gerekmektedir. Çoklukla bir dağıtım desteği olarak algılanmaktadır. Böyle algılandığı için asli koşul filmin gösterime girmemiş olmasıdır. Vizyon da demeyelim, herhangi bir festivalde gösterilmesi dahi bu anlamda bir sıkıntı yaratabilir. Bu arada önümüzdeki tarihlerde açıklanacak desteklerde yapım sonrası desteği yer almayabilir. Önümüzdeki aylarda bu destek ayrıca açılabilir. Projenizin özel durumundan bakarsak filminizin önümüzdeki altı ay içinde vizyona girmesi konusunu destek alma beklentiniz varsa ertelemeniz gerekebilir. Yamaç Okur: istanbul Film Festivali "Köprüde Buluşmalar" bu yıl, henüz kesinleşmedi ama %90 ihtimalle yeni bir ödül ekliyor. "Work in progress" ödülü. Çekimleri tamamlanmış veya en az %50'si tamamlanmış projeler bu ödüle adayolabilecekler. Kazanan projenin ödülü ise projenin post'unun tamamının karşılanması. Bu şartlara uygun proje varsa şu sıralar çekilen veya yazın çekilmiş kurgusu belli ölçüde bitmiş, biten projeler ideal adayolabilirler. Projelerin teslim tarihi Mart ayıdır. Nisan ayında ise sonuç açıklanacak. "Post" unun da Mayıs ayında yapılacağını düşünürseniz ona göre ayarlama yapmanız gerekecektir. Baran Seyhan: Özellikle ilk film başvuruları ile ilgili olarak aklıma gelen bir hususu daha belirteyim. Başvurunuzu daha kuvvetli kılmak için az önce Yamaç beyin de bahsettiği bazı uygulama değişikliklerine dikkat etmek lazım. Proje sunumu, Meslek Birliği olarak da çok önem verdiğimiz bir konudur. Ek olarak; daha önce çekilmiş kısa filmleriniz varsa bunlar projenizin değerlendirilmesinde önem arz ediyor. Destekleme Kurulu üyeleri bu konuya önem veriyor dikkat ediyorlar. Onun dışında projenin danışmanları, referanslar kısmı,

7 SiNEMA ESERi YAPIMCILARI MESLEK SiRLiGi artık özellikle ilk yönetmenlik başvurularında önemli bir hal aldı. Bu sebeple projenizin danışmanlarını size ait referansları daha dikkatlice oluşturmalısınız. Hatta yok ise oluşturmanızda fayda var. Tavsiye ederim. Net imzalar ile kapsamlı referans mektupları ile dosyanızı kuvvetlendirin. Değerlendirme esnasında sizin lehinize bir faktör olacaktır. Sıkı bir incelemeye tabi tutuluyor. Belirtmiş olduğunuz referanslar ve danışman kişilerin, kurumların uzman kişilerin dosyadaki konumlarının gerçekliği sıkı bir incelemeye tabi tutulacaktır bilginiz olsun. Zeynep Özbatur Atakan: Bu noktadan ben bir şeyler eklemek istiyorum. Danışman mağduruyum diyebilirim. Burada pek çoğunuz benim öğrencim. Biliyorsunuz benden referans istendiği zaman özellikle inanıyorsam destekliyorsam referans veriyorum. Hatta eğer o anda hala gelişmesinin yeterliliğine inanmıyorsam "şu an değil ama bir sonraki projeye" diyorum. Sektörde de yıllardır birbirimiz ile yardımlaşıyoruz, destekliyoruz. Son toplantıda yirmi proje vardı ben bir projeye referans mektubu koydum. Neredeyse yirmi projenin tamamında benim ismim vardı. Ama benim haberim olmadığından, projelerin negatif puan almaları söz konusu oldu. Uluslararası alanda da, geçtiğimiz yaz Saraybosna'da Türkiye'den giden projelerden birine ayrıntılı bir referans mektubu koymuştum ve desteklediği m, inandığım bir projeydi. Türkiye'den giden en az üç projede ismim yer almıştır. Referanslar artık tek tek aranmakta ve teyit alınmaktadır. Bu konularda dürüst hareket etmeli, projenize güvenmelisiniz. Projenizi sağlam bir şekilde sunmalısınız. Baran Seyhan: Referans vermek konusu dosyanız için olmazsa olmaz değildir. Ama eğer dosyanızda referans var ise gerçekliği önemlidir. Geçen toplantıda bir projenin, destekleme kurulunda ilgimi çekmiş olan bir projenin sırf bu sebeple geçemediğini belirtmek isterim. Referans ve danışman kısmındaki kişilerin bu durumdan haberleri yoktu. Bu konu tenkit edildi. Destekleme Kurulunda da konu paylaşıldı ve proje geçemedi.

8 SiNEMA ESERi YAPIMCllARI MESLEK BiRıiGi Zeynep Özbatur Atakan: Ben destekleme kurulunda görevli iken pek çok ilk yönetmen başvurusunda Nuri Bilge Ceylan'ın adını görüyordum. Arayarak sorduğumda ise haberi olmadığı bilgisini alıyordum. Yamaç Okur: Referans olunduğu zaman muhakkak referans mektubu olması lazım. Telefon numarası veya adresi yazmak yerine örneğin Nuri Bilge Ceylan'ın o proje hakkında yazdığı bir şeyolması lazım. Ben proje dosyaları hakkında bir şey söyleyeyim. Bize de proje dosyası geliyor. iyi bir proje dosyası hazırlamak oldukça önemli. Son bir iki yıldır, proje dosyalarının çok daha iyi olduğunu görüyoruz. Burada da şöyle bir şey yapılıyor, iyi bir proje dosyası geliyor, kopyalanmaya başlıyor. Aynı proje dosyasından görmeye başlıyorsunuz. Projenize özgü dosya hazırlamak çok önemlidir. Sizin olduğunuzu belli eden, bütçesi, finans planı ile projeyi yansıtan dosyaların hazırlanması önemlidir. Zeynep Özbatur Atakan: Burada benim söylemek istediğim bir şey var. "Bütçe formları" konusu. Geçen yıl bir sebeple temasa geçtiği m bir kişiden bütçe formu geldi. Form 2001 yılında Tayfun Pirselimoğlu'na hazırladığım formun kopyalanarak gelmiş haliydi. Yapımeılık yapıyorsanız kendi formatınızı yaratmayı mutlaka öğrenmeniz gerekmektedir. Ya da bir formatı kendinize özgü uygulamanız gerekmektedir. Aksi takdirde belli oluyor, bütçede proje ile ilgili olmayan mantıksız kalemler görmeye başlıyorsunuz. Yamaç Okur: Öyle şeyler oluyor ki; başka projenin karakterlerinin isimleri kalmış oluyor. Serkan Çakarer: Şöyle durumlar oluyor. Soruyorum, "bu bütçenin bu filme ait olduğuna emin misiniz?" Yok, o bütçe "falanca" filmin bütçesi deniyor. Zeynep Özbatur Atakan: Sektörde dolaşan bütçelerin çoğunluğu bu masada oturan yapımeıların formatlarından kaynaklıdır. Baran Seyhan: Benimkiler demode oldu. Benimkiler elinize geçerse kullanmayın. Özetle şöyle bir hal var. Başvuru dosyalarının büyük kısmını gördüm. Süse,şekle, ambalaja ciddi

9 bir önem veriliyor. Bu, işinize saygı duyduğunuzun bir gösterisi ama ansiklopedi gibi yapılmış işler var. Oraya harcanacak emeğin içeriğe yönlendirilmesi daha gerekli. Bütçe konusu özellikle bizim destekleme kurulu üyeleri ile yaptığımız birebir görüşmelerde yapımcı meslek birliği olarak özellikle altını çizdiğimiz bir konudur. Bütçelere dikkat edilmelidir. Çünkü bir projenin belirleyicisi senaryodur ama tek önemli unsuru senaryo değildir. Diğer noktaların da çok önemli olduğunu birebir görüşmelerimizde arkadaşlarımıza naklettik. Bu konuda toplantılar da yaptık. Artık bütçelere daha dikkatli bir şekilde bakılacaktır. Projenin gerçekleşebilir olduğunu yansıtan unsurlardan biri bütçedir. Uçmayalım, kaçmayalım, gerçekçi olalım bin TL ye gerçekleşecek bir projenin bütçesini bin TL olarak sunmayalım. Çünkü projenizin itibarı zedelenir. iki açıdan zedelenir, siz yanlış bilgi vermiş konumuna düşersiniz veya bu işi bilmiyor konumunda olursunuz. Her iki durum da sizin aleyhinizedir. Destekleme kurulunda çalışan arkadaşlar şu an oradalar. dün buradaydılar veya buradaki arkadaşlar yarın destekleme kurulunda görevalacaklar. Bu işi bilen insanlar, neyin ne kadara mal olabileceğini biliyorlar. Gerçekçi, projenize uygun bütçe tanımlamaları lehinize olacaktır. Yamaç Okur: Şunu da belirtelim ki; bütçeye göre destek alınmıyor. ilk film projelerine bakıldığında hemen hemen herkes aynı tutarı alıyor. Daha büyük bütçe verdiğinizde daha fazla para almıyorsunuz. Bu sebeple bütçeniz ne kadar gerçekçi olur ise o kadar iyi. Baran Seyhan: ilk film projeleri ile ilgili bir konuya daha dikkatinizi çekmek isterim. Elinizde doğru bir hikaye var, senaryo iyi yazılmış ise sizlerin destekleme kurulu üyelerini ikna etmeniz gerekmektedir. Söylediklerimden ilk film projeleri büyük projeler olmasın anlamı çıkmamalı. Projeniz büyük ise sizin kendinizi ona göre tanımlamış olmanız gerekiyor. Buna muktedir olduğunuzu ikna etmelisiniz. Yamaç Okur: Açık söylemek gerekirse, 1.5 milyon TL bütçeli bir ilk projeniz olduğunu düşünelim. Destek alacağınız maksimum tutar TL. Geriye kalan para nereden bulunacak? Buna dair ipucu veremiyorsanız o zaman o proje ile başvurmak anlamsız olacaktır.

10 Zeynep Özbatur Atakan: Ekim ayında üyelerimizle, Mehmet Eryılmaz'ın katılmış olduğu bir toplantı gerçekleştirmiştik. Destekleme Kurulu çalışmalarını içeren toplantıda Kültür Bakanlığının verdiği desteğin bir destekleme olup olmadığını konuşmuştuk. Yüksek bütçeli bir projede TL destek ile film çekimine başlanabiliyor. Geriye kalan tutarın nereden nasıl bulunacağı bilinmediği için çocuk ölü doğuyor. Bugüne kadar kaç filme ne kadar tutarlarda destek verilmiş incelemek gerekiyor. Bütçenin kalan kısmının garantisini sağlamış olmalısınız ki çocuk ölü doğmasın. Kültür Bakanlığı desteğini aldıktan sonra başka destekleri temin edip filmin çekimine başlanması gerekmektedir. Serkan Çakarer: Ben de finans planı ile ilgili bir şeyler söylemek istiyorum. Genellikle herkes "finans planı" safhasında sınıfta kalıyor. Finans planı hayatta çok fazla karşımıza çıkan bir şey değil. Herkes iyi kötü hayatında bir bütçe formatı görmüştür. Ev bütçesi vardır, apartman yöneticiliği yapmıştır orada bütçe vardır. Yani bütçe bir nebze olsun aşina olduğumuz bir şey. Ben komisyonda hiç görevalmadım. Görevalırsam bütçeden önce finans planına bakarım. Çünkü varsayımı görmek isterim. Şöyle bir finans planı varsa mesela ben bütçeyi incelemem; Kültür Bakanlığı 1 milyon TL X şirketi 1 milyon TL Bu şekilde finans planı yapılmış bir projenin senaryosunu dahi okumaya gerek yoktur. Çünkü yola çıkış tamamen yanlıştır. Kültür Bakanlığı destek miktarı zaten bellidir. Bütçenin kalan kısmının da hangi kaynaklardan temin edileceğinin net bir şekilde kurula anlatılabilmesi gerekmektedir. Finans planı, ilk filmini çekecek arkadaşların yapamayacakları bir konu. Onun için mutlaka projenizi göndermeden önce tecrübesine güvendiğiniz, daha önce destek almış yapımcılar ile finans planınızı paylaşın, danışın. Bütçeniz bana göre bu sebeple önemli değil. Prodüksiyon amirine TL ödeme yapacağınızı belirtmiş olabilirsiniz ama akrabanızdır para almadan çalışır. Reelolarak ne kadar para harcadığın önemli ama kritik nokta varsayımınızın ne olduğudur. Kültür Bakanlığı dışında nerelerden para getirmeyi planlıyorsun, hedefliyorsun ve bunlar ne kadar realist. Eurimages desteğine, bugüne kadar hiç başvurmamiş olmasına rağmen EURyazan var. Destek rakamları kurul üyeleri tarafından bilinmektedir. Finans planı önlerine geldiğinde planın ne kadar realist olduğunu ölçebilirler. Yapılan anlamsız

11 başvurular birilerini gereksiz meşgul ediyor ve belki de olumlu sonuçlanabilme ihtimali olan projelerin değerlendirilmesini zorlaştırıyor. Sınırlı bir para var ve destek alabilecek proje sayısı belli. Şöyle örnekler var; destek veriliyor ancak para kullanılamıyor ve iade oluyor. Bu sebeple en azından kendi kafanızda filmi bitirip ikna olup bir yapımcıya danışıp görüş alın derim. Şunu da unutmayın, başvurunuza para çıkması ve sizin projeyi yapamamanız durumunda başka birinin yapılabilir projesinin önüne set çekiliyor duygusu önemli bir sorumluluk getirmektedir. Bir yapımcı olarak film çekme etiği ile ilgili bu konunun mutlaka göz önünde bulundurulmasını gerekli görüyorum. Yamaç Okur: Senin söylediklerine destek olarak, senaryo hazır olduğu anda yönetmen veya yapımcı destek için başvurma eğilimine giriyor. Senaryonun hazır olması yeterli değil aslında. Proje dosyasında rnekanlara gidilmiş olduğunun hissettirilmesi, oyuncular ile görüşmelere başlandığının hissettirilmesi gerekiyor. Baran Seyhan: Senaryo=Proje değildir bunu atlamayalım. Zeynep Özbatur Atakan: Projenin bileşenlerini doğru koymak gerekiyor. Projem red oldu, senaryomu harcadılar diye düşünmemek gerekir. Eksiklikleri anlamak gerekir. Bizi ilgilendiren en önemli noktalardan bir diğeri de Eurimages sisteminin de aynı olması. Bu tip fonlar ve destekler yapımcılar ile çalışmaktadrrlar. Çünkü ticari bütün sorumluluğu o kişiye teslim ediyorlar, hesabını da o kişiden soruyorlar. Dolayısıyla yapımeının inandığı senaryo kadar projeyi nasıl tamamlayacağı konusunda da ikna etmesi gerekiyor. Yapımın mantığını nasıloluşturmuş, iskeletini nasıl kurmuş, stratejisini nasıl geliştirmiş, gerçekçi mi? Bütün bunları derleyip topartamak proje anlamına gelir. Bir eğitimci olarak söyleyebilirim, bir projem var başka bir şey, bir senaryom var başka bir şey. ikisi arasındaki farkı ayırmamız gerekiyor. Destekleme kurulunda çalışırken de, senaryo tartışıldığı zamanlarda, senaryo gerçekleştirilebilir mi bunu sorardım. Yamaç Okur: Sık düşülen hatalardan biridir. Senaryo belki çok iyi ama sinopsis kötü, yönetmen görüşü kötü. Sinopsisi kötü olan projenin şansı azdır.

12 Zeynep Özbatur Atakan: Pratik olarak aslında proje değerlendirmesi snopsis ve tretmandan başlıyor. Tahmin edileceği gibi çuvallarla başvuru geliyor. Şimdi elektronik ortama geçildi. Ben de önce sinopsis ve yönetmen görüşünden tretmandan başlayarak buna uygun bütçe ve finans planına bakıyordum. Ondan sonra senaryoyu inceliyordum. Öne çıkarak fark yaratacağınız nokta sinopsis, yönetmen görüşünüz ve bütçeniz. Baran Seyhan: Sinopsis, tretman ve yönetmen görüşü için koyulmuş kurallara uyun. Değerlendiren kişilerin yorulacağını düşünerek, sayfa kısıtlamalarına puntolara önem verin. Nermin Aytekin (Yedi Film): Post - prodüksiyon ve ikinci film için desteğe başvurmayı düşünüyorum ama yönetmeliğe göre mümkün görünmüyor. Nasıl bir çözüm üretebilirim? Baran Seyhan: Şimdi post - prodüksiyon için başvurun, ikinci film için diğer turda başvurun. Aynı şirket ve yönetmen de aynı olduğu için böyle yapmanızı tavsiye ederiz. Yamaç Okur: Yönetmen henüz projesini tamamlamadan aynı yönetmene başka bir proje için destek verilmesi bu kadar rekabetçi bir sektörde aynı kuruldan çıkamaz. Dünyanın farklı ülkelerindeki uygulamalar da farklı değil. Aydın Erel (S.Sanat Multimedya): Müracaatlar red edildiğinde gerekçe belirtilmiyordu. Bu durum ile ilgili bir değişiklik oldu mu? Baran Seyhan: Kriterlere uygun değildir şeklinde gerekçe gösterilmektedir. Yamaç Okur: Yönetmelikte açıkça red olan proje bir daha başvuramaz denilmektedir. Baran Seyhan: ilk bakışta insan gerekçesini görmek istiyor. Ancak çok sayıda başvuru var. Hepsine tatmin edici gerekçeler yazmak çok kolay değil. Kaldı ki kurul pek çok kişiden oluşuyor ve herkesin görüşü farklı. Her proje için bir iki kişi muhalefet şerhi

13 koysa, bütün o muhalefet şerhlerinin de yazılması gerekiyor. Uygulamada da aksilik oluşturmasının yanında benim bildiğim böyle bir örnek model yok. Serkan Çakarer: O model şundan dolayı yok. Eurimages veya diğer yurt dışı fonlarda, başvurduğunuzda orada bir sekreterya var, Genel Sekreterlik var. Projeler komisyon önüne gelmeden önce ciddi test ve filtrelemelerden geçiyor. Orada komisyonun yüz yüze kaldığı proje sayısısınırlı. Dolayısıyla insanların projeler üzerine uzun süre tartışacak konuşacak red edilmesi ile ilgili herkesin gerekçe gösterebileceği zaman ve enerji kalıyor. Bizde ise durum dilekçe yazmak gibi. Siz başvurudaki fiziki şartları yerine getiriyorsanız tüm projeler komisyona geliyor. Dolayısıyla komisyon boğuluyor tane proje ile sizin beklentilerinizin karşılanması zor. Ancak bizim de üzerinde çalıştığımız konu; ilk başvuru sırasında, değerlendirme sırasında bir takım kriterlerle projeleri sınırlandırıp kurula daha nitelikli projelerin gitmesinin sağlanması. Az önce Yamaç beyin söylediği gibi 20 tane projenin sunum yapması. Gerekli filtrelemeler yapılmazsa yüzlerce insanla konuşmak gerekecektir. Bizde fiziki bir kontrol listesi var. Eğer o listeye uygunsa direkt komisyona havale ediliyor. Bu sebeple kurul boğuluyor. Baran Seyhan: Biz bu filtreleme sistemlerini geliştirmek ıçın kapsamlı bir çalışma yapıyoruz. Belli bir noktaya getirdik ama tam bitmedi. Bittikten sonra sunmadan önce sizlerle paylaşacağız.filtrelemenin iyi çalışmasıgerektiğini savunuyoruz. Zeynep Özbatur Atakan: Fonlar yapımcılar ile çalışır demiştim. Eurimages örneğinde, senaryonuz dünyanın farklı yerlerinde bağımsız senaryo doktorlarına okutulur. Aynı zamanda çalışma grubu olur. Filtrelemeden sonra senaryo için bir puanlama yapılır. Ayrıca yapımcı olarak verdiğimiz dosyanın puanı var. Sistem sizi her aşamada uvanr. Eksiklikleri veya hataları söyler. Finans planı önemlidir. Kanıtlar istenir. Finansınızın%80 garantili olması gerekir. Eurimages'a son noktada başvurmuş olmanız gerekir. Yani %15-20 Eurimages desteği ile proje tamamlanacak diyebilmek gerekir.bunun içinden de %Sl'ini başvururken teyit etmiş olmanız gerekmektedir. Eksiklikleriniz sizin filtrelemeye takılmanıza sebep olur.

14 Ahmet Hızarcı (Atlas Multimedya): Eurimages ve Kültür Bakanığı uygulamaları ters yönlü. Sanıyorum sıkıntı buradan çıkıyor. Bizde Kültür Bakanlığı destekleme fonu bir başlangıç fonu. Herkes önce Kültür Bakanlığı desteğini alıp sonra diğer fonlara yöneliyor. Bu durum ciddi sorunlar doğuruyor. Eurimages modelinde ise önce diğer finansmanlarınızı buluyorsunuz. Eksik kalan kısmı için Eurimages'a başvuruyorsunuz. O noktaya geldiğimizde ise hazırladığımız proje dosyası doğru ve ciddi bir dosya olmuş oluyor. Proje neredeyse bitme noktasına geldiği için çok gelişmiş ve doygun bir şey oluyor. Kültür Bakanlığı başlangıç noktası olduğundan çok ham oluyor. O nedenle filtreleme problemleri çıkıyor. Fonları biraz daha yatay başlıklar halinde tartışabilirsek, Kültür Bakanlığının son nokta olabilmesi için neler yapılabilir diye tartışırsak daha iyi olacak. Serkan Çakarer: Olmaması gerekiyor ama. Tam tersi ilk yer olması için uğraşıyoruz. işlerimizin kolaylaşması için ilk başvuru noktası olması önemlidir. Zeynep Özbatur Atakan: Kamu desteği yurt dışında da birincidir. Kamu desteği almış olmak bir kriterdir, bir filtrelemedir. Kendi ülkesinde bir finansman yaratabilmiş mi? Bunun da başlangıcı noktası Kültür Bakanlığıdır. Kültür Bakanlığı desteği para bulunmasını kolaylaştıracaktır. Örneğin, TV satışlarını destekler, iyi niyet mektubu bulabilmenizi sağlar. Bu sebeple tarihler konusunda da hassasız. istiyoruz ki bütün fonlardan önce Kültür Bakanlığı destekleri belli olsun. Yamaç Okur: Temel sıkıntı ilk son meselesinden öte sistemin nasıl işlediği ile bağlantılı. Türkiye'de sistem vapımcı üzerinden yürümüyor. Eurimages fonu yapımcı üzerinden yürüyor. Yapımcı üzerinden yürümediği şuradan belli, ilk film için destek alındığında proje sahibine zorla şirket kurduruluyor, yapımcı ol deniyor. Halbuki yapımcı olmak istemiyor olabilir veya yapımcı olmak için gereken bilgiye sahip değil. Yapımeıyı kuwetlendiren bir sistem olmadığı için, fon ile de desteklenmediği için tam tersine riski yaydığı için ortaya bir sürü yapımcı şirket, birbirleri ile rekabet eden birçok şirketin doğmasına sebep oluyor.

15 SiNEMA ESERi YAPIMCILARI MESLEK BiRLiCii Ahmet Hızarcı (Atlas Multimedya): Ben sadece birinin baş diğerinin son olduğunu söyledim. Problem Kültür Bakanlığından sonraki aşamada çıkıyor. Problem; doğru yaptığınız finans planı içinde bile kalan kısmı tamamlayamamanızdır. Türkiye'deki birçok filmin temel problemi budur. Bu nasıl formüle edilmeli, bu açık kısımlar nasıl kapatılmalı noktasında yeni başlıklar neler olmalı. Aslında bu konuları da biraz konuşabilirsek iyi olur. Yurt dışını da dahil edelim, önemli olan eksik kalan bölümü nasıl tamamlayacağız. Baran Seyhan: Burada projesi desteklenmiş ama finansmanı tamamlayamadığı için proje gerçekleşme safhasına gelmemiş örnekler var galiba, var mı? Destek almış, çekime başlanmamış bir proje, sizin? Umut Kacargil (Biz Film): "Evdeki Yabancılar" yönetmeni Ulaş Güneş Kacargil ve Dilek Gürtaş. Bu proje ile 2009 senesinde senaryo desteği 2011 yılında da yapım desteği aldık. Kültür Bakanlığından destek almak çok güzel. Ancak miktar tabii ki çok yeterli değil. Mutlaka başka kaynaklar bulmak gerekiyor. Ama diğer taraftan size katılıyorum. Projemiz bir filtreden geçmiş ve önemli bir kamu kurum desteği almış. Ama sonrasında finans eksiğimizi nasıl kapatacağımız konusunda zorlanıyoruz. Serkan Çakarer: Bütçeniz ve finans planınızdan detaylı bahseder misiniz? Ne kadar bütçe vermiştiniz. Kültür Bakanlığından ne kadar destek aldınız? Finans planınıza göre nerelerden ne kadar para bulacağınızı düşünmüştünüz. Umut Kacargil (Biz Film): Kültür Bakanlığına verdiğimiz bütçe yaklaşık ı milyon TL civanndavdı. Bunun içinde post prodüksiyon, piar v.s. de bulunuyordu. Kültür Bakanlığı desteği bizi cesaretlendirdi. Görüştüğümüz başka kişiler de oldu. Biz, bu proje bizim bağımsız projemiz olsun istedik. Zeynep Özbatur Atakan: Bağımsız proje yapımcıdan bağımsız çalışmak anlamına gelmiyor. Seyireiye çok odaklanmamış bir özgürlükten bahsetmek doğru olur.

16 Serkan Çakarer: Kültür Bakanlığı desteğiniz TL nin temini için nasıl bir plan verdiniz? ne kadardı? Örneğin TL ise kalan Umut Kacargil (Biz Film): Yanlış bir bilgi vermek istemiyorum. Ben o dönemde ekipte değildim. Kültür Bakanlığı sonucu açıklanmadan kısa süre önce Türkiye'ye döndüm. Şu anda finans arıyoruz, bir takım görüşmeler yapıyoruz. Baran Seyhan: Ortak yapımcı mı arıyorsunuz, ön satış olanağı mı? Umut Kacargil (Biz Film): Ulaş beyin adına bir yapım şirketi kuruldu zorunlu olarak. Aslında yapımcı olma hayal ve isteğimiz yoktu. Şu günlerde başka bir yapım şirketiyle beraber çalışıyoruz. Aynı zamanda o şirket uygulayıcı yapımcı olacak. Filmi Ege'de çekmeyi planlıyoruz. O bölgeden yerel destek temin etmeye çalışıyoruz. Ama şöyle bir sıkıntımız var. Atmosfer bakımından filmin bir kış filmi olması lazım. Bu sebeple çok vakit kaybetmeden, Ege'ye bahar gelmeden çekimlere başlamak gerekiyor. Bu arada diğer konularda da yol kat ediyoruz. Oyuncu görüşmeleri yapılıyor. Teknik ekip belli. Finans açığını kapatma noktasında ciddi sorunumuz var. Özellikle sponsorluklar noktasında ciddi sıkıntımız var. Baran Seyhan: Umut var değil mi? Umut Kacargil (Biz Film): Evet. Zeynep Özbatur Atakan: Ben şöyle yorumluyorum. Anladığım kadarıyla yaz gelmeden çekimlere başlayacaksınız. Kültür Bakanlığı dışında finansal katkı ve sponsor bulamazsanız çözebilecekmisiniz? Biliyorsunuz bir filmin gelişme süreçleri var yani siz desteği alalı 4-5 ay oldu sanıyorum. Eylülde aldınız üç ay oldu. Altı ay daha zaman verip çekime öyle başlayalım yerine bir an önce çekime girmek istiyorsunuz. O zaman finansman planı sorununu nasıl çözmeyi düşünüyorsunuz?

17 Umut Kacargil (Biz Film): Bu konuda çok ciddi planımız açıkçası yok. Keşke olsaydı bugüne kadar beklernezdik. Çünkü yönetmenlerimizin istekleri daha erken çekebilmekti. Kültür Bakanlığının verdiği destek ile sete girmek çok mantıklı değil. Zeynep Özbatur Atakan: Bu konuda bir hassasiyetimiz var. Bir fikri yapmak işini bütün olarak görmenizi istiyorum. Acaba çekimlere altı ay sonra başlasak ama o esnada finansman planımızı ivlleştirsek düşüncesini kişiselolarak öneririm. Tecrübelerimizden hareketle, bu heyecanla sete girildiğinde istenmeyen sonuçlar doğabiliyor. Umut Kacargil (Biz Film): Keşke Kültür Bakanlığının verdiği destek yeterli olsaydı? Zeynep Özbatur Atakan: Tek bir fon ile film yapılamaz. Bu yanlış düşünce Eurimages için de geçerlidir. Eurimages tek başına film çekmek için yeterli değildir. Umut Kacargil (Biz Film): Kısa bir şey daha sormak istiyorum. Senaryo ve yapım desteği almış bir projenin Kültür Bakanlığı post desteği alamadığını biliyoruz. Bu doğru mu? Doğru ise neden? Baran Seyhan: Bunun sebebi mevzuattır. Dosyanın kapanmamış olmasıdır. Senaryo desteği almış olan post prodüksiyon desteği alamaz diye bir şey yok. Senaryo desteği alan post prodüksiyon desteği alabilir ancak yapım desteği alan yapım sonrası desteği alamıyor. Çünkü dosya kapanmamış oluyor. Serkan Çakarer: Konuyu Bakanlıktan başka bir alana doğru taşıyalım. Finans planı ve Bakanlık desteği dendiğinde, finans planı açısından bakıldığında bana göre iki tip film vardır. Bir tanesi biraz daha lokal bir film. Burada bir takım finansal kaynaklar, partnerler v.s. ile varsa sponsorluklar, anne, baba, gayrimenkul ile yapılacak filmler yer alır. Diğeri, uluslararası finansman ile ortak yapımcılar bulmak suretiyle film yapma modeli. ikinci film modelinin şöyle bir sıkıntısı var, yani Edirne ötesi finansmanın, tecrübeli bir yapımcı olmadan kotarılabilmesi, bu şekilde film yapılması mümkün değildir. Bürokrasi Kültür Bakanlığından çok daha farklıdır. Örneğin, Eurimages'a başvurmak demek sadece o iş

18 ıçın bir tane adam istihdam etmek anlamına gelebilir. Bazı harcama standartları var, konuştuğunuz dil farklı. Görüş1tüğünüzortak yapımcı adayları yerine getiremeyecekleri bir şey vaad edebilirleri projenizin olmasını tamamen bloke edebilirler. Tecrübesiz de olsa bir yapımcınız var diyelim, ancak yine de bambaşka problemlere sürüklenirsiniz. ikinci tür film çekebilmek için gereken iki şey, Bu işleri bilen, tecrübesi olan bir yapımcı ile çalışmak, Yönetmen konusu, yani uluslararası fon kaynaklarını alabilecek bir yönetmeninizin olması konusu. Basından, internetten takip edersiniz, dünya çapında bu kaynakları alabilecek insan sayısının çok fazla olmadığı görülür. Arkadaşlarımın da belirttiği gibi Türkiye'de sistem yapımcı üzerine kurulmuş olmadığından, yurt dışında gerekenleri yapabilecek insan sayısı çok değil. Görüşmeleri yapacak, kağıt üzerinde anlaşmaları imzalayacak, yükümlülükleri bilecek, takvimi bilecek, teknik sorulara yanıt verebilecek v.s. Az önce, bütçenize eklemiş olduğunuzu söylediğiniz bir kalem, kesinlikle kabul edilemeyecek bir hatadır. Size orada sadece bütçe ve finans planı sorulmayacak, nakit akışı da sorulacaktır. Örneğin, Rotterdam'a gittiniz. Projeniz iyi, Kültür Bakanlığı destek vermiş biz de verelim. "Çekimlere ne zaman başlayacağınız" sorulur. Mart ayı dediğinizde adamlar kalp krizi geçirir. Dolayısıyla birinci tip film çekmenin finansmanı da kolay değil, ama Türkiye'deki sektörel yapıya uygun. Uluslararası platformda olunca işi gerçekten iyi bilmek gerekir. Yurt dışında insanları tanıma imkanınız da yok. Burada en azından bir tanışıklık kurmak, kişiler hakkında bilgi almak mümkün. Uluslararası camia biraz mason kulübü gibidir, genelde herkes birbirini tanır. Ancak dışarıdan oraya girmek çok da kolay değildir. Gözünüzü korkutmak için değil kendinize ve projenize zarar vermeyin diye söylüyorum. Bilgi olmadan uluslararası pazarda film finansmanı yapmak mümkün değildir. Baran Seyhan: Serkan beyin söylediklerinin üzerine bir parantez açmak istiyorum. Söylediklerimizin ukalalık olarak algılanmaması gerekir. Samimi bir şekilde sektörde olabilecekler üzerine bilgi paylaşmak istiyoruz.

19 Yamaç Okur: Yapımcılık da bir kariyer aslında. Örneğin ben beş yıldır bu işi yapıyorum. Hemen hemen her sene ortak yapım marketlerinin olduğu platformlara katılmaya çalışıyorum. Cannes'a gidiyorum. Her gittiğimiz yerde yeni bir şey öğreniyoruz. Yapımcılık da öğrenilecek bir meslek. Para harcamak. emek vermek gerekiyor. Sürekli değişen, yenilenen bir sektör. Zamanla birebir görüşmeler önemli hale geliyor. Örneğin, Almanya'da bir yapımcı tanıyorsunuz mail üzerinden haberleşiyorsunuz. Dünyada da ülkemizde de olduğu gibi çok sayıda proje var. Sektörde insanlarla tanışmak dahi yetmiyor bu sebeple. Sizler çok önemlisiniz. Bu açıdan network oluşturma yöntemlerine göre hareket etmelisiniz. EAVE-ACEAvrupa'nın iki önemli yapımcı ağlarıdır. Co- Production platformları var. Zamanla deneyim kazanmak önemlidir. Baran Seyhan: Hem oturmuş, marka olmuş ortak yapım platformları var hem de her sene yeni yeni platformlar devreye giriyor. Bunları araştırabilirsiniz. Bilgi edinmek ve katılmak faydalı olacaktır. Bu projenizde olmasa da sonraki projenizde illaki işinize yarayacaktır. Bunu kendinize dönük bir yatırım olarak algılayın. Zeynep Özbatur Atakan: Yapımcılığın bir kariyer olması gerektiğine inanıyorum. Önemli bir meslek olduğunu düşünüyorum. Yapımcı, yatırımcı değildir yılından bu yana yeniden okula gidiyor gibi her şeyi öğreniyorum. Reklam sektöründen geçtim. Yakın gibi görünür ama çok uzaktır. Bütün kariyerimi uluslararası networkleri takip etmeme borçluyum. Öğrencilerime, mesleğimizin doktorluğa benzediğini söylerim. Her an yeniliklere, farklılıklara açık olmalısınız. Sözleşmede kullanılacak yeni bir kelime bile bana heyecan veriyor. Böyle bakarsanızoldukça zevkli bir iş. Soru: Yabancı fonlardan para istemek değil de hizmet almak mümkün mü? Macaristan'da bir ortaklığa girmek istiyorum ama oradan para almak istemiyorum. Postprodüksiyonu orada yapmak istiyorum. Finans planının içinde yer alacak ama para almayacağım. Böyle ortaklıklar kurulabiliyor mu? Baran Seyhan: Yakın zamanda bir değişiklik olmadı ise Macaristan'da kısa süre öncesine kadar buna imkanınız vardı. Oradaki bir yapım şirketi ile ortaklık kurup bazı iş kalemlerini

20 oraya yükleyebiliyordunuz. Onların ne çıkarı oluyordu? Bir takım teşvikler var mesela Macaristan örneğinde. Bazı harcamalar için teşvikler vardı, o teşviklerden faydalanıyor aynı zamanda da bir projenin ortağı olmak adına böyle bir şey mümkündü. Bildiğim kadarıyla önemli bir değişiklik olmadı. Bir diğer örnek de Yunanistan. Bu ülkede port prodüksiyonun önemli bir kısmını üstlenen şirketler vardı. Ancak ülkenin ekonomik sıkıntıları bu duruma engelolmuş olabilir. Serkan Çakarer: Zaten yurt dışından alacağınız parayı nakit olarak almıyorsunuz. Siz prodüksiyon içindeki bazı elementleri oraya "yıkıyorsunuz". Mesela Fransa'dan para almak prodüksiyonda çalışacak kişileri getirmek anlamına geliyor. O çalışanların parasını Fransaödüyor. Bu durumunda başka sakıncaları var. Örneğin, Fransa'dan gelen operatör TL alırken, Türk operatör TL'ye çalışabillvor. Zeynep Özbatur Atakan: Ortak yapım minimum iki ayrı ülkenin bir araya gelerek teknik ve artistik işbirliği oluşturmalarıdır. Finansalortak yapım "Üç Maymun" filminde gerçekleştirdim. Genellikle teknik ve artistik ortak yapım kullanılıyor. "iklimier" filminin post prodüksiyonu Fransa'da yapıldı. Ortak yapımcı Fransızdı. Baran Seyhan: Yurt dışı fonlara gelmişken, yurt dışında iş yapaeaksanız Türkiye'deki sektörel iş yapma koşullarını unutun. Bizim film yapma kültürümüz çok hızlı. Bugün hiçbir şey yokken yarın film çekmeye başlayabilirsiniz. Bu kimi zaman iyi kimi zaman kötü bir durum. Örneğin Yunanistan'da ortak yapımcı bulup üç ay sonra film çekeceğim demek mümkün değildir. Ben bir şey sorayım şimdi. Acaba Kültür Bakanlığı destek fonlarına başvurmadan önce hazırlıklarımızı yürütürken projemize uygun olduğunu düşündüğümüz yurt dışı fonlara için hazırlık yapmalı mıyız? Zeynep Özbatur Atakan: Ben bu sistemle çalışıyorum. Ben olabilecek bir proje ile ilgili fikir alışverişi yapıyorum kendi yapımcı networkümle. Koşul ve olasılıkları değerlendiriyorum. Kimlerle nasıl iş yapabilirim belirliyorum. Üç Maymun filmine başlayacağımızzaman bir yıl önceden bir ortak yapım gerçekleştireceği mi belirlemiştim.