i 1 NUMARALI KÜTAHYA ŞER İYYE SİCİLİ (II. BÖLÜM) TRANSKRİPSİYONU VE KRİTİĞİ (Yüksek Lisans Tezi) Ekrem GÜNGÖR Kütahya

Transkript

1 i 1 NUMARALI KÜTAHYA ŞER İYYE SİCİLİ (II. BÖLÜM) TRANSKRİPSİYONU VE KRİTİĞİ (Yüksek Lisans Tezi) Ekrem GÜNGÖR Kütahya

2 i TC. DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı 1 NUMARALI KÜTAHYA ŞER İYYE SİCİLİ (II. BÖLÜM) TRANSKRİPSİYONU VE KRİTİĞİ (Yüksek Lisans Tezi) Tez Danışmanı Doç. Dr. Hasan Basri KARADENİZ Ekrem GÜNGÖR Kütahya- 2006

3 KABUL VE ONAY Ekrem Güngör ün hazırladığı 1 Numaralı Kütahya Şer iyye Sicili Defterinin Transkripsiyonu ve Edisyon Kritiği başlıklı Yüksek Lisans Tez çalışması jüri tarafından lisansüstü yönetmeliğinin ilgili maddelerine göre değerlendirilip kabul edilmiştir. / 2006 Tez Jürisi Doç. Dr. Hasan Basri KARADENİZ (Danışman)... Yrd. Doç. Dr. Naim SÖNMEZ. Yrd. Doç. Dr. Bayram NAZIR... Prof. Dr. Ahmet KARAASLAN Enstitü Müdürü

4 iii YEMİN METNİ Yüksek lisans tezi olarak sunduğum 1 Numaralı Kütahya Şer iyye Sicili Defterinin Transkripsiyonu ve Edisyon Kritiği adlı çalışmamın, tarafımdan bilimsel ahlak ve geleneklere aykırı bir yardıma başvurmaksızın yazıldığını ve yararlandığım kaynakların kaynakçada gösterilenlerden olduğunu, bunlara atıf yapılarak yaralanılmış olduğunu belirtir ve bunu onurumla doğrularım. / 2006 Ekrem GÜNGÖR

5 iv ÖZGEÇMİŞ tarihinde Manisa da doğdu. İlköğrenimini Sekiz Eylül İlkokulunda, orta öğrenimini Manisa Lisesinde tamamladı eğitim öğretim yılında Uludağ Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Tarih Öğretmenliğinden mezun oldu yılında başladığı öğretmenlik mesleğine halen Malatya da Özal İlköğretim Okulunda Sosyal Bilgiler Öğretmeni olarak devam etmektedir.

6 v ÖZET Osmanlı Devleti Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi ile üç kıtada hâkimiyet sürmüş, Dünya Tarihi nin en köklü devletlerinden birisidir. Bu büyük medeniyetin temellerinde mükemmel bir askerî, idarî, iktisadî ve adlî sistemin olduğu görülür. Ancak büyük devletlerin ömrünü uzatan ve çok geniş coğrafyalarda her dilden, dinden ve ırktan insanlara barış, huzur ve mutluluk sağlayan faktörün mükemmel bir adalet sistemi olduğu bilinmektedir. Osmanlı hukuk sisteminde adaletin dağıtıcısı olarak görev yapan kadılar devletin kuruluşundan itibaren önemli görevler icra etmişlerdir. İlk ihdas edilen kurumlar arasında kadılık makamının da olması Osmanlı Devleti nin adalete verdiği önemi göstermesi bakımından önemlidir. Kadıların tutmuş olduğu Şer iyye Sicilleri Osmanlı Devleti nin en önemli birinci elden kaynaklarıdır. Bu siciller sayesinde sicilin tutulduğu döneme ait toplumsal, ekonomik, siyasi ve adlî durum hakkında bilgi edinilmektedir. Özellikle şehir tarihçiliği açısından da önemli verilere ulaşmak mümkündür. Çalışma konumuz olan 1 Numaralı Kütahya Şer iyye Sicili nin ikinci kısmının değerlendirilmesi sonucunda o dönemde Kütahya ve çevresinde yaşanan örf adet ve gelenekleri, yer isimleri, şahıs isimleri ve unvanları, toplumun fikir yapısı, aile, ceza ve miras hukuku ile ilgili bilgilere ulaşmak mümkündür. Ayrıca Müslim ve gayrimüslim halk arasındaki münasebetleri de takip etmek mümkündür. Bu çalışma ile başta Kütahya nın toplumsal ve ekonomik yapısı olmak üzere Osmanlı tarihi ile ilgili yapılacak araştırmalara katkıda bulunulması amaçlanmıştır.

7 vi ABSTRACT Ottoman Empire, which had dominated three continents with the objective of being the leader of the world, was one of the magnificent states in history. There were excellent military, administrative, economic andjudicial systems on the basis of this state. However, among these systems judicial system is the most distinguished factor which both extends the state' s life and spreads its boarders to different regions and the one which provides people from different languages, different religious and different races with peace, prosperity and happiness. The judges, who were called as Kadı, had played important roles since the beginning of the empire and their offices were established at first. That shows how much Ottoman Empire had considered and cared about justice. The judicial records Kadı s wrote in a log, which were cal1ed Şer iye, are the important and autbentic information resourees. Thanks to these recordş, researchers can reach authentic information about social, economic, political and judicial situations in that period of time. It is also possible to reach especially some important data about the city history. With the evaluation of the second part of our study subject Kütahya Judgment Records No l it is possible to reach some information in the region of Kütahya about customs and traditions, place names, person names and ranks, general idea of that society and family,judicial and inheritance laws. İn addition to those, the relation between Muslims and non-muslims can also be followed. With this study it is aimed to contribute to the researches that will be related mainly with the social and economic situation of Kütahya and also with Ottoman History.

8 vii İÇİNDEKİLER Sayfa ÖZET...V ABSTRACT...VI İÇİNDEKİLER..VII TABLOLAR.X GRAFİKLER...X KISALTMALAR...XI TEZ HAKKINDA.XII BİRİNCİ BÖLÜM ŞER İYYE SİCİLLERİNİN TÜRK TARİHİNDEKİ YERİVE KÜTAHYA NIN TARİHÇESİ GİRİŞ 2 1. ŞER İYYE SİCİLLERİNİN TÜRK TARİHİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ Şer iyye Sicillerinin Tanımı ve Önemi Ülkemizdeki Şer iyye Sicillerinin Sayısı ve Muhafaza Edildikleri Yerler Şer iyye Mahkemeleri Kadılıklar Kadıların Statüleri ve Görevleri Kadıların Tayin ve Azilleri Kadılıkta Aranan Şartlar Kadıların Şer iye Sicillerini Tutuş Usulleri Şer iye Sicillerinde Yer Alan Belge Türleri Kadıların İcraatları Sonucu Sicillere Kaydedilen Belgeler Başka Makamlardan Gönderilen ve Sicillere Kaydedilen Belgeler Padişahtan Gelen Emir ve Fermanlar Sadrazam, Beylerbeyi ve Kazaskerden Gelen Buyrultular Tezkireler, Temessükler ve Diğer Belgeler..20

9 viii 1.6. Numaralı Kütahya Şer iye Sicilinin Tanıtımı KÜTAHYA NIN TARİHİ Türklerden Önce Kütahya Türk Hâkimiyetindeki Kütahya Osmanlı Devleti Yönetiminde Kütahya Millî Mücadele Yıllarında Kütahya 29 İKİNCİ BÖLÜM 1 NUMARALI KÜTAHYA ŞER İYE SİCİLİ DEFTERİNİN II. BÖLÜMÜNÜN TRANSKRİPSİYONU.31 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 1 NUMARALI KÜTAHYA ŞER İYE SİCİLİ DEFTERİ NİN (II.BÖLÜM) KRİTİĞİ NUMARALI KÜTAHYA ŞER İYE SİCİLİNİN II. BÖLÜMÜNÜN TANIMI VE EDİSYON KRİTİĞİ Numaralı Kütahya Şer iye Sicili Defteri nin (II. Bölüm) Tanımı ve Ait Olduğu Yıllar Numaralı Kütahya Şer iye Sicilinin (II. Bölüm) Edisyon Kritiği Defterde Bulunan Belge Türleri ve Özellikleri İ lâmlar Hüccetler Fermanlar Beratlar Maruzlar Buyruldular Temessükler Müraseleler Numaralı Kütahya Şer iye Sicilinin II. Bölümüne Göre Kütahya Sancağı İdarî Yapı Defterde Yer Alan Kütahya Merkeze Bağlı Mahalleler Kütahya nın Kaza, Nahiye ve Köyleri Mahkemelerin Durumu ve Mahkeme Üyeleri.380

10 ix Toplumsal Yapı Ekonomik Yapı 389 SÖZLÜK EKLER..400 KAYNAKÇA 406

11 x TABLOLAR Tablo 1 Hicri Yılların Miladi Yıl Olarak Karşılıkları Tablo 2 Sicilde Geçen Belge Türleri ve Dağılımı 352 Tablo 2.1 Sicilde Geçen İ lamlar ve Konuları..353 Tablo 2.2 Sicilde Geçen Hüccetler ve Konuları Tablo 2.3 Sicilde Geçen Fermanlar ve Konu Özetleri.365 Tablo 2.4 Sicilde Geçen Beratlar ve Konu Özetleri.370 Tablo 2.5 Sicilde Geçen Ma uzlar ve Konu Özetleri 371 Tablo 2.6 Sicilde Geçen Buyruldular ve Konu Özetleri..372 Tablo 2.7 Sicilde Geçen Temessükler ve Konu Özetleri.374 Tablo 2.8 Sicilde Geçen Müraseleler ve Konu Özetleri Tablo 3 Defterde Yer Alan Kütahya Merkeze Bağlı Mahalleler.375 Tablo 4 Kütahya nın Kaza, Nahiye ve Köyleri Tablo 5 Kütahya Sancağı Dışında Adı Geçen İdari Yapı 378 Tablo 6 Anadolu Eyaleti Mutasarrıfları Tablo 7 Kütahya da Görev Yapan Kaimmakam ve Mütesellimler 379 Tablo 8 Kütahya da Görev Yapan Kethüdalar 379 Tablo 9 Kütahya da Görev Yapan Nakibler 380 Tablo 10 Kütahya da Görev Yapan Naibler.381 Tablo 11 Kütahya da Görev Yapan Muhzırbaşılar..381 Tablo 12 Kütahya da Görev Yapan Muhzırlar 382 Tablo 13 Kütahya da Görev Yapan Katipler Tablo 14 Kütahya da Görev Yapan Mübaşirler Tablo 15 Kütahya daki Vakfiye İsimleri.384 Tablo 16 Kütahya da Görev Yapan İmam ve Hatipler 385 Tablo 17 Kütahya da Görev Yapan Müderrisler.385 Tablo 18 Kütahya daki Meslek ve Köklü Aile İsimleri 387 Tablo 19 Kütahya daki Millet ve Irk Bildirenler, Dinî Unvan ve Baba Mesleği İsimleri GRAFİKLER Grafik 1 Sicilde Geçen Belge Türleri ve Dağılımı

12 xi KISALTMALAR A.g.e : Adı geçen eser A.g.m : Adı geçen makale C. : Cilt H. : Hicrî M. : Miladî M.Ö : Milattan Önce s. : Sayfa bkz. : Bakınız D.P.Ü : Dumlupınar Üniversitesi İ.A : İslam Ansiklopedisi M.E.B : Milli Eğitim Bakanlığı T.D.A.V : Türk Dünyası Araştırma Vakfı T.T.K : Türk Tarih Kurumu Yay. : Yayınevi (?) : Okunması muhtemel terimleri ifade eder ( ) : Okunmayan kelimeyi ifade eder

13 TEZ HAKKINDA xii

14 xiii Problem Bütün ilmî araştırmalarda olduğu gibi tarih bilimine yönelik yapılan araştırmalar da bir meseleyi aydınlatmaya yönelik olarak yapılır. 1 Numaralı Kütahya Şer iye Sicili nin incelenmesi ile Kütahya nın ilmî, iktisadî, dinî, hukukî, askerî ve toplumsal durumunu öğrenebilmek. Araştırmanın Amacı Bu çalışmada, 1 Numaralı Kütahya Şer iye Sicilini transkribe ederek bu dönem üzerinde çalışan araştırmacıların dönemin Kütahya sı hakkında sosyal, ekonomik, siyasi ve kültürel alanda en doğru bilgilere ulaşması amaçlanmıştır. Araştırmanın Önemi 1 Numaralı Kütahya Şer iye Sicilinde yer alan belgelerin tasnifi ve kritiğinin yapılması sonucunda sicilin ait olduğu dönem ile ilgili Kütahya toplumunun sosyal, ekonomik, hukukî ve kültürel yapısında araştırma yapmak isteyenlere birinci elden kaynak hükmüne geçecektir. Araştırmada Hipotez 1 Numaralı Kütahya Şer iyye Sicilinde yer alan belgeler (H.1 Recep 1109 / M. 14 Ocak 1698) ile (H. 5 Ramazan 1114 / M. 24 Ocak 1703) tarihlerini kapsamaktadır. Bu dönem Kütahya sına sosyal, ekonomik, askeri, hukuki ve kültürel açıdan bakıldığında elde edilen sonuç nüfus bakımından çoğunluğun Müslümanlarda olduğu ancak bununla beraber bu dönemin Kütahya sında gayrimüslimlerinde yaşadığı

15 xiv yönündedir. Terekelerin incelenmesi sonucunda gayrimüslimlerin Müslümanlardan ekonomik açıdan daha iyi durumda olduğudur. Varsayım Araştırma konumuz olan 1 Numaralı Kütahya Şer iyye Sicilinde miras, nafaka, alım satım, veraset, tereke, borçlanma, nikâh, iftira davaları yer almaktadır. Osmanlı Devleti kadıları verdikleri kararları şer i şerif hükümlerine göre ve Hanefi mezhebi hukukçularını esas alarak verirlerdi. Araştırmanın Sınırlılıkları Çalışma konusu olarak seçtiğimiz 1 Numaralı Kütahya Şer iyye Sicili nin aslı Ankara Milli Kütüphanede bulunmaktadır. Mikro filmlere aktarılan bu sicillerden fotokopi alınmıştır. Çalışmamızdaki en büyük zorluk nüshaların fotokopide istenilen netlikte alınamamış olmasıdır. Özellikle kâğıdın alt ve üst köşelerindeki yazılar oldukça karanlık çıkmıştır. Bazı belgelerin sayfaların arasına yan olarak sıkıştırılması ve bir belgede noktaların hiç konulmaması okumayı zorlaştırıcı etken olmuştur. Araştırmanın Yöntemi 1 Numaralı Kütahya Şer iyye Sicili defteri talik ve divanî kırması hattıyla yazılmış olan belgelerden oluştuğundan öncelikle bu yazı türleri üzerinde çeşitli araştırmalar yapılarak pratik kazanılmıştır. Belgeleri doğru bir şekilde okuyabilmek için bilinmeyen kelimelerin anlam ve yazım şekilleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmamızda büyüteç yardımı ile okunmayan harfler tespit edilmeye çalışılmış ve öncelikli olarak deftere kaydedilmiştir. 1 Numaralı Kütahya Şer iyye Sicili nin kritiğini ve değerlendirmesini daha rahat yapabilmek için belgelerde geçen idarecilerin adları, etnik gruplar, mahalleler, lakaplar, mahkeme üyelerinin isimleri, Kütahya ya bağlı yerleşim yerlerinin isimleri, kazalar, nahiyeler, köyler ve siyasi sosyal, iktisadi, hukuki

16 xv alandaki önemli bilgiler not alınmıştır. Transkripsiyon sona erdikten sonra Osmanlıca imlâ ve yazım kuralları göz önüne alınarak bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Kütahya nın tarihi ve şer iyye sicillerinin hukukî, iktisadî, askerî açıdan ehemmiyetini belirten bir araştırmayı da kaynaklara dayalı olarak yapmıştır. Ayrıca sicilimizde geçen belgelerin çeşitleri hakkında da gerekli araştırma yapılmış ve çalışmanın sonuna ekler kısmına her belgenin hicrî ve miladî tarihlerinin yanına belgelerin çeşidi de yazılmıştır. Yapılan çalışma en şekli ile bilgisayar ortamına aktarılmıştır.

17 BİRİNCİ BÖLÜM ŞER İYYE SİCİLLERİNİN TÜRK TARİHİNDEKİ YERİVE KÜTAHYA NIN TARİHÇESİ

18 2 GİRİŞ Osmanlı Devleti temelleri adalet üzerine oturmuş bir hukuk devleti olma özelliğine sahiptir. Güçlü bir idari yapılanma ve sağlam bir adalet sisteminin varlığı, Osmanlı Devletini muasırlarından ayıran ve onu farklı kılan en önemli özellik bu olsa gerektir. Bu durum yerli ve yabancı Osmanlı tarihi araştırmacılarını Osmanlı tarihinin ve adalet sisteminin birinci elden kaynakları arasında önemli bir yer tutan şer iyye sicillerine yöneltmektedir. Bu şer iyye sicillerini tutan Osmanlı devlet görevlisi kadılardır. Kadılar göreve başladıklarında kendi dönemlerini kapsayan tarihler arasında sicil tutarlar ve her türlü işlemlerini bu defterlere kaydederlerdi. Bu defterleri tutan özel kâtipler bulunmaktaydı. Kadılar görev yaptıkları kazada yalnız adli işlere bakmakla kalmayıp, o kazanın askerî işleri hariç idarî, hukukî ve belediyecilik gibi devlete ait olan bütün vazifeleri yerine getirirlerdi. Kütahya sancağında Hicrî (H.1 Recep 1109 / M. 14 Ocak 1698) ile (H. 5 Ramazan 1114 / M. 24 Ocak 1703) tarihleri arasında tutulan 1 Numaralı Kütahya Şer iyye Sicili üzerinde yaptığımız bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; şer iyye sicillerinin Türk Tarihindeki yeri ve önemi, kadıların görevleri, şer iyye sicillerini tutuş usulleri, sicillerde bulunan belge türleri ve Kütahya nın tarihçesi ele alındı. İkinci bölümde 283 belgeden meydana gelen ancak üç belgenin A-B şeklinde düzenlenmesi ile birlikte 286 belgeye çıkan 1 Numaralı Kütahya Şer iyye Sicili nin transkripsiyonu yapıldı. Üçüncü bölümde ise belgelerin tasnifi, değerlendirilmesi ve kritiğine yer verildi. Çalışmamızda kaynaklar kaynakça başlığı adı altında sunuldu. Son bölümde ise tablo, grafik ve sicil örneklerinin yer aldığı ekler kısmı, sözlük ile isim ve yer adlarının bulunduğu dizin e yer verilmiştir.

19 3 Araştırmada transkrip işlemleri ve yazı türleri konusunda Mehmet Eminoğlu nun Osmanlı Vesikalarını Okumaya Giriş, metodoloji ile ilgili ise Mübahat S. KÜTÜKOĞLU nun Tarih Araştırmalarında Usul, hicri tarihleri miladi tarihe çevirirken de Faik Reşit UNAT ın Hicri Tarihleri Miladi Tarihlere Çevirme Klavuzu adlı eserinden faydalanılmıştır.

20 4 1. ŞER İYYE SİCİLLERİNİN TÜRK TARİHİNDEKİ YERİ VE KÜTAHYA NIN TARİHÇESİ 1.1. Şer iyye Sicillerinin Tanımı ve Önemi Kadıların ve mevalinin bulundukları kaza ve şehirlerde şer î mahkemeler vardı. Kadılar şer î ve hükmî muamelatta kendilerine verilen beratlarda gösterilen vazifeleri görüp Hanefi mezhebi üzere hüküm verirlerdi. Kendilerine gelen hüküm ve fermanları ve bunlara verilen cevapları ve gördükleri çeşitli davalara dair vermiş oldukları hükümleri kayıt için kadıların sicil denilen birer defter tutmaları kanundu 1. İnsanlarla ilgili bütün hukuki olayları, kadıların verdikleri karar suretlerini görevleri gereği tuttukları çeşitli kayıtları ihtiva eden defterlere şer iyye sicilleri, kadı defterleri, mahkeme defteri, zapt-ı vekayii sicilleri ya da sicilliyat defteri denmektedir 2. Çeşitli hükümleri ihtiva etmesi nedeniyle şer iyye sicillerinin tetkiki ile Osmanlı Devletinde şahsın hukuku, aile hukuku, miras hukuku, borçlar-eşya hukuku, ticaret hukuklu ile alakalı hukukun % 80 ini, malî hukukun çoğunluğu, devletler genel, idare ve anayasa hukukunun ise genel esaslarında şer î hükümlerin esas alındığı anlaşılacaktır 3. Şer' iye sicilleri'nde çok çeşitli konular kayıtlıdır: Şer'iye Sicillerinde insanlarla ilgili olan adli, iktisadi, sosyal, askeri, siyasi her türlü konu hakkında belge mevcuttur. Eyalet merkezleri ile sancak ve kazalardaki şer' iye mahkemelerinin her çeşit zabıt ve kararları; vakıf konuları; mukavele, borç alıp-verme; tereke-taksim gibi şer'j muameleler. Mahallin emniyeti meseleleri, halkın ihtiyacı gıda maddelerinin temini, ticaret erbabının ve çarşı-pazarların kontrolü; yiğitbaşı ve şeyhlerin seçim işlemleri; yerleşim yeri isimleri ve yaşayanlarının isimleri, meslekleri, unvanları; hastalıktan korunma yöntemleri, hasta-cerrah arasındaki ilişkiler; hayrat inşaatlarının tutanakları; müftülerin fetvalarına ait konular bu sicillerde geçmektedir 4. 1 İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Devletinde İlmiye Teşkilatı, T.T.K., Ankara, 1998, s Abdülaziz Bayındır, Osmanlı Adli Teşkilatı, Yeni Türkiye Dergisi, C.I Sayı 31 Ocak-Şubat Ahmet Akgündüz, Osmanlı Kanunnameleri ve Hukukî Tahlilleri, I. Kitap, İstanbul, 1990 s Feyyaz Gürkan, Şer iyye Mahkemeleri Sicilleri Üzerinde Bir Araştırma, Ankara, 1988 s. 766.

21 5 XV. Asrın yarısından başlayarak XX. Asrın ilk çeyreğine kadar olan uzun bir zaman dilimi içinde, en azından 472 yıllık Türk tarihini, Türk iktisadını ve Türk siyasi, sosyal ve hukuki hayatını yakından ilgilendirmekte olan şer'iye sicilleri Türk kültür ve tarihinin temel kaynaklarının başında gelmektedir 5. Her şer iyye sicili bulunduğu yerin iktisadi hayatına dair birinci elden orijinal tarih vesikası niteliğindedir. XV. ila XX. Asır arasında Türk halkının geçim tarzı, ihracat ve ithalatı, Anadolu'da yetiştirilen tarım ürünleri, imal edilen sanayi mamulleri, meslek çeşitleri, vergi miktarları, devletin memurlara ödediği tahsisatlar, hukuk ve ceza davalarında ödenen tazminatların miktarı ve cinsi, para enflasyon ve devalüasyonunun tarihi seyri, kısaca hem makro hem de mikro iktisada dair bütün mevzular doğru olarak ve yerli yerinde ancak şer~iye sicillerindeki kayıtlardan öğrenilebilir 6. Bu siciller sayesinde Osmanlı devrinde, başlangıçtan itibaren şehrin büyüyüşü, abideleri ve vakıfları, iktisadi ve içtimai hayatı ile tam ve mükemmel bir tarihini yazmanın mümkün olduğu görülmektedir 7. Şer iyye sicillerinin tarihçi için ne kadar kıymetli bir hazine ve kapsadığı alanın ne denli geniş olduğunu ortaya koyan pek çok şehre ait şer iyye sicillerinde sayısız örnek vak alar vardır. Örneğin Kayseri'nin herhangi bir köyündeki bir vatandaşın terekesi şer iyye sicillerinden tetkik edildiğinde Anadolu köylüsünün o dönemde sahip olduğu refah düzeyi ve maruz kaldığı sıkıntıları az da olsa hissedilebilmektedir. Yahut Ankara şer iyye sicilleri incelendiğinde Ankara nın ticaret yollarını, nüfusunu, halkın beslenme imkanlarını ve gelir düzeyini, Ankara'da mevcut küçük el sanatlarını ve tiftik ipliğinden dokunan sof üretimini bütün ayrıntılarıyla anlama imkanı mevcuttur 8. Şer'iye sicilleri bütün Osmanlı ülkesinin yer isimlerinin tespitinde mühim bir rol oynadığı gibi değişik tarihlerde İstanbul' da meydana gelen büyük yangınlarla ilgili olarak da orijinal ve eşsiz bir belge niteliğindedir. Ayrıca Şeyhülislamlar, Kazaskerler 5 Ahmet Akgündüz, Şer'iyye Sicilleri, Türk Dünyası Araştırma Heyeti, C.I, İstanbul 1988, s Akgündüz- Heyet- a.g.e., s.15 7 Halil İnalcık, Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi, İstanbul, 1993 s Akgündüz- a.g.e., s.16

22 6 ve Sadrazamlar gibi büyük devlet adamlarının hayat hikâyelerini ayrıntılı olarak öğrenebilmek için de bu sicillere müracaat etmek gerekmektedir 9. Bu siciller yalnızca bir ülke, şehir yahut da kazanın hukuki, iktisadi, içtimai tarihinin aydınlatılmasında başvurulan birinci elden kaynaklar olmakla kalmayıp aynı zamanda söz konusu yerlerin askeri tarihinin aydınlatılmasında da önemli bir yere sahiptirler. Şöyle ki, Osmanlı ordusu herhangi bir yere sefere çıktığında ordunun ihtiyaçlarının karşılanması için asker ve erzak temini noktasında Anadolu ve Rumeli'de beylerbeyi ve sancak beylerine olduğu gibi kadılara da yazılı emirler gönderilmiştir. Dolayısıyla 470 küsur yıllık harp tarihimizi, bütün tafsilatıyla şer iyye sicillerinin genellikle son kısımlarında yer alan ve kadılara hitaben yazılan bu emirlerde bulmak mümkündür Ülkemizdeki Şer iyye Sicillerinin Sayısı ve Muhafaza Edildikleri Yerler Osmanlı tarihinin aydınlatılmasında mühim bir fonksiyon icra eden bu siciller dört asırdan fazla bir zaman zarfında Osmanlı Devleti'nin yönetim birimleri olan kaza, sancak ve vilayet merkezlerinde tutulmuş ve zamanın tüm tahribatına rağmen günümüze ulaşabilmişlerdir. Şer"iye mahkemesi defterlerinin sayısı, yanan ve çeşitli nedenlerle zayi olanlar bir kenara bırakılacak olursa, bugün on binleri geçmekte müze ve kütüphanelerimizde muhafaza edilmektedir 11. Şimdiye kadar bunların pek azı incelenmiştir. Bu defterler Milli Eğitim Bakanlığı'nın emrindedir. Bir kısmı Ankara'da Etnografya Müzesi'nde, bir kısmı İstanbul'da Topkapı Sarayı Müzesi'ndedir. Diğerleri ise Diyarbakır, Van, Adana, Hatay, Konya, Niğde, Afyonkarahisar, Sivas, Kütahya, Bursa, Manisa, İzmir Bergama, Antalya, Kastamonu ve Sinop müzelerinde ve dağınık bir halde bulunan şer"i mahkeme sicilleri, gerek tarih ve miktarları ve gerek muhtevaları bakımından araştırmacılar için 9 Akgündüz- Heyet, a.g.e.,s Akgündüz- Heyet, a.g.e., s Uzunçarşılı, a.g.e., s.109.

23 7 eşsiz bir malzeme topluluğu teşkil etmektedirler 12. YER ADI DEFTER SAYISI Adana Müzesi 445 Afyon Müzesi 316 Ankara Etnografya Müzesi 918 Antakya Müzesi 101 Antalya Müzesi 46 Bor Halil Yurdakul Kütüphanesi 12 Bursa Arkeoloji Müzesi 889 Diyarbakır Müzesi 317 Gaziantep Müzesi 177 İstanbul Müftülüğü Şer iye Sicilleri Arşivi İzmir Müzesi 331 Kastamonu Müzesi 94 Konya Mevlana Müzesi 349 Kütahya Müzesi 90 Manisa Müzesi 435 Niğde Müzesi 20 Sinop Müzesi 20 Sivas Müzesi 119 Tokat Müzesi 218 Topkapı Sarayı 2704 Toplam: Yukarıda zikredilen siciller 1991 yılında bütün şer iye sicillerinin Ankara'da toplanması uygulaması nedeniyle Ankara Milli Kütüphane'ye alınmışlardır Mithat Sertoğlu, Osmanlı Tarihi'nin Kaynakları Hakkında Bazı Düşünceler, Türkiyat Mecmuası, C. XII, İstanbul 1955, s Akgündüz- Heyet, a.g.e., s

24 Şer iyye Mahkemeleri Osmanlı Devleti'nde Meclis-i Şer iye, Meclis-i Şer'î-i Enver veya Nebevî gibi tabirlerle anılan Şer iye mahkemeleri, kadı veya naibler tarafından kaza (yargı) işinin icra edildiği dairelerdir 14. Kendinden önceki İslam devletlerinin takipçisi olan Osmanlı Devleti de şer i kaza usulünü benimsemiş ve Osman Bey'in tayin ettiği iki memurdan biri kadı olmuştur 15. I. Murat zamanında orduya ait şer i işler için kadıaskerlik ihdas edilmiştir. Kadıaskerlik Fatih devrinde Rumeli ve Anadolu'ya mahsus olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Yine kanunnamelerde kadıların rütbe ve dereceleri ile ilgili düzenlemeler yapılmıştır 16. Osmanlı Devletinde yargılamanın yapıldığı esas birim olan kadı mahkemeleri her kazada bulunmaktaydı. Hatta konar-göçer aşiretlerden kaza kabul edilenlerin kadıları da onlarla birlikte konup göçmek zorundaydı. Ayrıca Osmanlı Devleti nde oldukça uzun bir dönem yargılamanın merkezi olan mahkemelerin ayrıca binaları yapılmamış, kadıların oturdukları konaklar mahkeme binası olarak kullanılmıştır 17. Tanzimat yönetimi, toplum hayatının önemlice kısmını laik bir hukuki mevzuatla düzenleyip nizami dediğimiz karma mahkemelerin de kurulmasıyla şer i mahkemelerin yetki ve görev alanı daraldı. 18 Tanzimat tan sonra şer i ve nizami mahkemelerde yeni düzenlemelere gidilmiş ve sicil geleneği yeniden ele alınarak belli esaslara bağlanmıştır. Böylece Kanun-i Esasi nin kabul edilmesinden sonra şer i davalar, Şeriat Mahkemeleri nde, nizamî davalar Nizamiye Mahkemeleri nde görülmeye başlandı. II. Abdülhamit devri başında Osmanlı Devleti'nde adalet sistemi artık birlikten yoksundu. Mahkeme sayısı beşe çıkmış durumdaydı. Bunlar; Nizamiye mahkemeleri, şeriat mahkemeleri, cemaat mahkemeleri, karma ticaret mahkemeleri, 14 Ahmet Akgündüz- Heyet, a.g.e., s Halil Cin-Ahmet Akgündüz, Türk Hukuk Tarihi, C.I, Konya 1989, s Uzunçarşılı, a.g.e., s Abdullah Saydam, Osmanlı Medeniyeti Tarihi, Trabzon 1999, s İlber Ortaylı, İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, Nil Yay., İstanbul 1987, s.108.

25 9 konsolos mahkemeleri idi. Bu mahkemeler arasında şeriat mahkemelerinin görevi Müslüman halkın evlenme, boşanma ve miras meseleleri ile bu meselelerden doğan anlaşmazlıklara bakmaktı Kadılıklar Kadılar ilmiye sınıfından olup medrese tahsili görüp diploma alanlardan tayin edilirdi. Kazaskerlik divanına isimlerini kaydettirerek kadılık yapmak istediklerini bildirir ve atanmak için sıralarını beklerlerdi 20. Eğer bir kadılığa birden fazla talip çıkarsa aralarında imtihan yapılarak kazanan kişi kadı olarak atanırdı Kadıların Statüleri ve Görevleri Kadılıklar seviye itibariyle küçük kadılıklar (kaza ve sancak kadılıkları) ve büyük kadılıklar (mevleviyetler) olmak üzere iki gruptu. Kaza kadılıkları bulundukları bölgenin adlî, idarî ve Beledî işlerinin amiri ve yürütücüsü idi. Rumeli ve Anadolu için devamlı değişiklikler yüzünden kesin bir rakam vermek mümkün olmamakla birlikte 1000 in üzerinde kadılık olduğu bilinmektedir 22. Osmanlı Devleti'nin kuruluşu sırasında en büyük kadılık evvela İznik ve sonra Bursa kadılığı olup yeni fethedilen yerlerde de ikinci ve üçüncü derecelerde kadılıklar oluşturulmuştu. Kadılarla idare edilen yerlere kaza denilmiş, bu isim zamanımıza kadar gelmiş ve sonra ilçe adını almıştır 23. Kadıların en büyük amiri kazaskerdi. Maaşları yüzelli akçeye kadar olan kadıların ataması kazaskere aitti. Bundan daha yukarı düzeyde maaş alanların tayini vezir-i azama aitti. En yüksek dereceli kadılar beş yüz akçelik taht kadılarıydı. Bunlar Bursa, Edirne ve İstanbul gibi Osmanlı Devleti'ne başkentlik yapmış yerlerin kadılarıydılar. Seman müderrisi olmak da yeterli idi. Taht kadılıklarından sonra derece 19 Enver Ziya Karal, Osmanlı Tarihi, C.VIII, T.T.K. Yay., s Mehmet İpşirli, Osmanlı Devleti nde Kazaskerlik XVII. Yüzyıla Kadar, Belleten, C.LXI, T.T.K. Yay., Ankara 1997, s Emel Topçu, Osmanlı İmparatorluğunda Fatih Dönemi Kamu Yönetimi, İstanbul 1993, s Mehmet İpşirli, Osmanlı Devleti Tarihi, C.1, Feza gaz. Yay., s Uzunçarşılı, a.g.e., s.83.

26 10 bakımından en yüksek olanları üçyüz akçeden başlayan mevleviyet kadılıklarıydı. Yüzelli akçelik kadılıklar ise sancak kadılıklarıydı. Buna göre kadılık, nahiye, kaza, sancak, eyalet ve taht kadılıklarına ayrılmış durumdaydı 24. Kadıların görevleri iki ana noktada toplanmaktadır. Birincisi yargı görevi, ikincisi ise idari görevler idi. Kadının ordunun lojistik ihtiyacını gidermek, çarşı pazarı denetlemek, fiyatları belirlemek ve kontrol etmek, şehrin temizlik, aydınlanma, içme suyu temini, vakıfların denetimi gibi idari görevleri Tanzimat a kadar devam etmiş, ondan sonraki yıllarda mülkî memurlara aktarılmıştır 25. Ayrıca zahire tedariki, maden işletmesi ve yol yapımı gibi işlere tayin olunanların sevkleri, devşirme işlerinin gerçekleştirilmesi de yine kadılara atfedilen vazifelerdi 26. Din işleri ile görevli personelin atamasında da kadının arzı gerekiyordu 27. Kadılar yapmış oldukları vazifelerin karşılığı olarak geçimlerini sağlayacak miktarda işin niteliğine göre çeşitli vergiler alırlardı. Ondördüncü asrın sonlarına kadar kadıların ücretleri düşük olduğundan dolayı kadılık, müderrislik kadar tercih edilen bir meslek değildi. Fatih Sultan Mehmed'in kanunnamesinde kadıların sicilden yedi, hüccetten otuz iki, sicil suretinden oniki, imzadan oniki ve miras taksiminden binde yirmi, bakire nikâhından otuziki, dul nikâhından onbeş veya oniki akçe alınması kanun oldu. XVI. Asır sonları ile XVII. asırda miras taksiminden kadılar binde onbeş, nikâh resminde kız olanlardan kadıya yirmi ve hademesine beş, dul olanların nikâhından kadı on ve hademesi beş hüccet ve resm-i kitabetten kadı için yirmi, hademesi için beş ve azadnamelerden kadı için elli, naib, emin ve katip için on olmak üzere toplam altmış ve sicil kaydından sekiz, imzadan oniki ve mürâseleden altı akçe resim (vergi) alınırdı. XVIII. Yüzyıl başlarında da aynı vergiler alınmıştır 28. Mahkemenin yapılış şeklini gözlemekle yükümlü, şûhudu'l-hal adını taşıyan ve müderrisler, ayan, eşraf gibi şehrin ileri gelenleri arasından seçilen beş altı kişilik bir grup bulunurdu. Kadı da'vaya baktığı sırada bu kişilere danışabilirdi. Bunlar özellikle 24 Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, C. II, T.T.K. Yay., Ankara, s Abdullah Saydam, a.g.e., s Uzunçarşılı, a.g.e., s Topçu, a.g.e., s İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Devletinde İlmiye Teşkilatı, T.T.K., Ankara, 1998, s

27 11 hukukun örfi yönleri ve mahalli adetler konusunda kadıya yardımcı olurlardı 29. Kadıya yardımcı olan en önemli görevlilerden biri naibdir. Vekil anlamına gelen naibler, kadı adına uzak yerlere gidip soruşturma yaparlar, kadının türlü nedenlerle iş görememesi durumunda onu temsil eder ve adına hüküm verirlerdi. Özellikle yüksek rütbeli kadılar bir yıl için görev yerlerine gitmek istemezler ve kendi yerlerine bir naib gönderirlerdi. Bu durum naiblerin önemini iyice artırmıştır. Kadılar naiblerini tayin ederken onların o bölgenin ulemasından olmasına dikkat ederlerdi.bunlar o bölgenin medreselerinden diplomalı kişilerdir. Kadılar belirli sayıda naib atayabilirlerdi. Bu sayıyı artırmak istediklerinde merkeze bildirmek zorundaydılar. Naibler görevlerini kötüye kullandıkları hallerde kadı tarafından azledilirlerdi 30. Aslında kolluk görevi yargıya ait sayılmasına rağmen kadının icraî yetkisi olmadığından onun adına bu görevi subaşılar yerine getirirlerdi. Subaşılar kadının hükümlerinin uygulanması ve sorumluluğu altındaki kazanın asayişinin sağlanmasında en yüksek emniyet görevlisi ve infaz memuru olarak Osmanlı kadısının en önemli yardımcısıdır. Kadıya yardım etmeleri için sancakbeyi tarafından görevlendirilen subaşılar, kanunların öngördüğü sayıda olup şehirlerde ücret mukabili çarşı ve Pazar yerini beklerlerdi. Ayrıca şehrin iç kalesinde bulunan mühim evraklar ve hazinenin güvenliğinden sorumlu olan kale dizdarları da diğer yardımcı görevlilerdi 31. Osmanlı Devleti'nde kadıya yardımcı memurluklardan biri de kassamlıktı. Kassam; vefat etmiş bir kimsenin terekesini, varisleri arasında taksim eden şer i memurun unvanıydı. Kazalarda şer i mahkemelerde görev yapan kassamiar, miras taksimiyle- ilgili vazifeleri görürlerdi Kadıların Tayin ve Azilleri Kadı ve müderrislerin tayinleri Divan-ı Hümayunda kararlaştırılıp, divan 29 Muhammet Şahin, Türk Tarihi ve Kültürü, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara 1999, s Topçu, a.g.e., s Uzunçarşılı, a.g.e., s Uzunçarşılı, a.g.e., s.121.

28 12 toplantısı sonunda padişaha arz edilip kesinlik kazandıktan sonra kazasker tarafından adaya göreve başlama tarihini süresini ve ücretini belirten kısa tayin buyrultusu yazılırdı. Kadıların görevde oldukları süreye müdde-i ittisal veya zaman-ı ittisal görevden ayrı oldukları süreye ise müddet-i inflsal veya zaman-ı infisal denilmektedir. Kadılar belirli süreler için tayin edilirdi. Bir süre kadılıklarda bir yıl iken kaza kadılıklarında iki sene veya yirmi ay olarak belirlenmişti 33. Kadılar, kazalarının oldukça yoğun, yorucu ve sorumluluk isteyen doğrudan kendisine bağlı veya dolaylı olarak kendisine karşı sorumlu olan çok sayıda personel ile birlikte yürütmekte idi. Doğrudan bağlı olan personel arasında nâib, kassam, muhtesip, mimar, katip, muhzır (adli polis), tercüman (farklı etnik unsurların olduğu bölgelerde), imam, papaz, haham (mahalle seviyesinde adli ve hukuki faaliyetlerinde) ve ayak hizmetleri gören personel sayılabilir. Bu görevlilerden her birinin sayısı kazanın büyüklüğüne ve iş hacmine göre birden fazla olabilirdi. Faaliyetlerini belirli aralıklarla kadıya takdim etmek zorunda olan ve icraatında kadıya karşı sorumlu bulunan personel arasında ise, mütevelli, esnaf kethüdası, subaşı, sipahi vs. gibi belirli zümre ve birimlerin idaresini yürüten görevliler bulunmaktadır 34. İlk zamanlarda kadıların tayin ve diğer işlemlerine o zaman baş kadı durumunda olan Bursa kadısı bakıyordu. Giderek işlerin artması ve sefer zamanlarındaki hukuki görevlerin ifâsı gibi sebepler nedeniyle bağımsız bir makamın kurulması gerekmiş ve I. Murat ın saltanatının başlarında kazaskerlik teşkil edilmiştir. Kadıların tayin, terfi, azil, nakil gibi bütün işlemleri, kazasker tarafından yapılırdı. XVI. Yüzyıl ortalarına kadar bütün kadı ve müderrislerin tayinleri kazaskerlere aitti. Ancak mevleviyet ve yüksek medreselere tayinler veziriazam arzıyla oluyordu. Şeyhülislam Ebusuud Efendi'den itibaren yavaş yavaş Şeyhülislamların görev ve yetkileri artmış, büyük müderrislerin tayinleri veziriazam izni alınarak Şeyhülislamlara geçmiştir. Ancak, mevleviyet derecesindeki kazalarda ise, tayinler kazaskere aitti. Kadıların ve müderrislerin tayin, terfi, nakil gibi işlemleri kazaskerler tarafından ruzname 33 Mehmet İpşirli, Osmanlı Devleti Tarihi, C.1, Feza gaz. Yay., s Mehmet İpşirli, a.g.e., s.266.

29 13 işlenir, bu defterler en güvenilir kaynak olarak kullanılırdı 35. Mevleviyetlerde görev süresi bir yıl idi. Bir mevleviyette belirli süresini (müddet-i örfiye) tamamlayan bir kadı ayrılırken bir sonraki mevleviyetin namzedi (pâyelisi) olarak sıra beklerdi 36. Kadıların azli genellikle halka eziyet ve zulüm, rüşvet, nüzul ve avarız gibi devlete ait vergilerin toplanmasında ihmalkarlık veya ifrata kaçması, kadılık mahallini terk etme muhallefat (tereke) yazarken menfaat için ifrata kaçma, kadılığın sınırlarının değişmesi yani bir kadılığın diğerine ilhakı yada kadılığın bölünmesi, vakıf şartlarına riayetsizlik ve mütevelli ile ihtilafa düşme, hüccetlerinde karışıklık olması kazasker veya onun vekili askeri kassamların bakması gereken beyt ül mâl davasına bakması gibi nedenlerle oluyordu yılında Tanzimat Fermanı ilan edilince kadıların yetkisi dâhilinde bulunan idari görevler kadılardan alınarak görevleri yalnızca şer i mahkemelere münhasır kalmıştır. Tanzimat ın ilanı ile kadıların idari görevleri mülki memurlara bırakılmıştır. Aynı zamanda yeni mahkemelerin açılması ile şer'i mahkemelerin yetki alanları daraltılmıştır Kadılıkta Aranan Şartlar Tazimata gelinceye kadar kadıların vazife ve selâhiyetleri çok genişti. Şer'i meseleleri görmeleri İtibariyle yargı yetkisine sahiptiler. Bundan başka idari ve askeri selâhiyetleri de vardı 39. Devletin adalet esaslarına dayalı olarak, halkını idare edebilmesi için kadılarda bir takım şartlar aramıştır. Çünkü kadılık yargı yetkisini hükümdar adına kullandıklarından dolayı bazı şartlara sahip ve bazı vasıflarla vasıflanmış olması gerekir. Kadılar yüksek tahsilli, medrese mensuplarından, yapılan imtihanları başarı ile verenlerden gerekli olan yerlere tayin edilmektedir. 35 Mehmet İpşirli, a.g.m., s Mehmet İpşirli, a.g.e., s Mehmet İpşirli, a.g.m., s Abdullah Saydam, a.g.e., s Enver Ziya Karal, Osmanlı Tarihi, C.VI, T.T.K. Yay., Ankara 1988, s.137.

30 14 Kadılıkta aranan belli başlı şartlar şunlardır: 1) Osmanlı Devletinde şer iyye mahkemelerinde hâkimlik yapacak birisinin kesinlikle Müslüman olması şarttır. 2) 25 yaşından büyük olmak 3) Bir yıl veya bir yıldan fazla hapis cezasına veya daha ağır bir cezaya çarptırılmış olmamak. 4) Bunamış olanlar, körler, dilsizler ve tarafların yüksek sesle konuşmalarını duyamayacak kadar sağır olanlar kadı olamazlar. 5) Ferasetli, doğru, güvenilir ve iradesi sağlam olmayanlar kadılık görevlerine atanamazlar. 6) Medresetü'l-kudat'ı bitirenler kadı olabilirler Kadıların Şer iye Sicillerini Tutuş Usulleri Belli usullere göre hazırlanan şer iye sicilleri, uzun boylu ve dar enli olurlardı. Mesela 40 cm. boyunda bir defterin eni cm. olurdu. Fakat her sicil defteri aynı boyutlarda olmaz, mahkemelere göre ve hatta kadılara göre de defterlerin ölçüleri değişebilirdi. Kağıt çok sağlam ve parlaktır. Kullanılan mürekkep ise bugün bile parlaklığını koruyacak kadar sabittir. Yazı şekli çoğu zaman, talik kırması dediğimiz yazıdır. Talik yazısı İran' da doğmuş, özellikle safevi hanedanı zamanında gelişmesini tamamlamıştır. İran'da gelişen talik yazısını Türkler, özellikle din ve adalet kurumlarında, kadılıklarda ve şer iye sicilierinde kulandılar. Fetvalar istisnasız bir şekilde Osmanlı taliki olarak çıkmıştır. Bazı mühürlerde, III. Ahmet devrinden itibaren bazı levhalarda ve çeşme kitabelerinde talik yazısı görülmektedir İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Şer î Mahkeme Sicilleri, Ülkü Mecmuası, C.5, Sayı 29, s.366.

31 15 Şer iye sicillerindeki her çeşit kayıt belli usullere göre düzenlenerek sicile kaydedilmiştir. Sakk, Farsça kökenli bir kelime olup, sözlükte berat, hüccet, tapu tezkeresi, temessük ve kısaca yazılı belge manalarını ifade ed'er. Şer'i mahkemelerde sicile kaydedilen ve yazılı olarak taraflara verilen her türlü belgenin düzenlenmesinde ve yazılmasında takip edilen yazım usulüne veya bu şekilde düzenlenmiş yazılı belgelere sakk-ı şer i denmektir. Özellikle ilam ve hüccetler başta olmak üzere bütün kayıtların düzen ve yazılım şekillerini açıklayan sakk kitapları hazırlanarak kayıtların belli bir kaideye göre düzenlenmesine dikkat edilmiştir. Şer'iye sicillerinde kullanılan yazı dilinde ilk dönemlerde Arapça ve Türkçe karışıktır. Ancak XVII. yüzyllın sonlarından itibaren dil tamamen Türkçeleşmeye başlamış ve sicilierde kullanılacak kelimelere varıncaya kadar bir üslup birliği sağlanmıştır. Bunun yanında vakıf, azalar, vasi tayini gibi bazı dini konularda Arapça yazıldığı da olmuştur 41. Şer iye mahkemelerinin, dolayısıyla kadıların uzun bir dönem belli bir makam binası yoktu. Ancak kadıların yargı işlerini yürütebilecekleri ve tarafların kendilerini her an bulabilecekleri belirli yerleri vardı. Burası kadının evi olabileceği gibi cami, mescit veya medreselerin belli odaları olabilirdi. 42 İstanbul kadıları kendi evlerinde dava dinlerlerdi. Kadıların süresi dolup görev yerleri değişince İstanbul kadılığına yeni atanan şahıs da kendi evini mahkeme olarak kullanırdı. Mahkemenin muayyen bir yerde olmaması yüzünden davacılar sıkıntı çekerlerdi. Bu durum 1252/1836 senesine kadar devam etmiş ve sonra Bab-ı meşihat denilen şeyh ül-islam kapısı'nda İstanbul kadılığı mahkemesi tesis edilerek davacılar bu seyyar halden kurtulmuşlardır 43. Kadıların sicil denilen birer defter tutmaları kanuni bir zorunluluktu. Kadının göreve başladığı tarihten itibaren tutulmakta olan sicilin başına, bu tarih yazılarak deftere devam edilirdi. Bazı kadılar ise kendi zamanlarına ait müstakil sicil defteri açarlardı. Bu defterler şer i mahkemelerin muamelatına ilişkin şer i hüküm ve kararları ihtiva ederdi Akgündüz, Şer iye Sicilleri, C.I, İstanbul, 1988, s Akgündüz, Osmanlı Kanunnameleri ve Hukukî Tahlilleri, C.1, Fey Vakfı Yay., İstanbul, 1990, s Uzunçarşılı, a.g.e., s Uzunçarşılı, a.g.e., s.109.

32 16 Bütün sicil defterlerinin başında genellikle dili Arapça olan dibace adı verilen bir giriş kısmı vardır. Burada şer i hükümlere ve bunları vaz eden Allah ve Peygamberine saygı arz edilmektedir. Daha sonra sicili tutan hâkimin ismi ve vazife unvanı kaydedilmektedir. Genellikle sicili tutan kadının tayin, berat veya buyrultusu da defterin başına yazılmaktadır. Her kadı değişikliğinde bu dibacenin de değiştiği ancak üslup olarak devamlı aynı şeklin kullanıldığı görülmektedir 45. Kadıların, sicilleri tutmaları esnasında belli usulleri dikkate almaları asırlarca süren tahrir geleneğinde hiçbir intizamsızlık meydana getirmemiş, başıbozukluk doğurmamış ve son derece derin bir ilmiye kültürünün kök salmasına imkân sağlamıştır. Bu durum tarih araştırmalarında şer i sicillere müracaat edenlere önemli kolaylıklar sağlamaya devam etmektedir Şer iye Sicillerinde Yer Alan Belge Türleri Kadıların İcraatları Sonucu Sicillere Kaydedilen Belgeler İ lâm, hüccet, tereke, marûz, mürasele ve vakfiye bu gruba giren başlıca belge türleridir. İ lâm, sözlükte bildirme, anlatma anlamına gelmektedir 47. Terim olarak ise şer î bir hükmü ihtiva eden, altında kararı veren kadının imza ve mührünü taşıyan yazılı belge anlamına gelmektedir 48. Başka bir deyişle, bir davanın mahkeme tarafından nasıl bir hüküm ve karara bağlandığını gösteren resmi vesikaya İ lâm denilmektedir 49. İ lâmlarda davacının iddiası eksiksiz yazılır, davalının cevabı, itirazları, kararın gerekçeleri, yazıldıktan sonra i lam metninin sonunda karar açıklanır. Tarih Arapça olarak yada bugünkü tarih atma şekline benzer bir şekilde yazılır 50. Bildirmek anlamına gelen İ lam, şer i bir hükmü ve altında kararı veren kadı'nın imza ve mührünü taşıyan 45 Akgündüz- Heyet, a.g.m., s Akgündüz- Heyet, a.g.m., s Ferit Develioğlu, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitapevi Yay., Ankara 1992, s Akgündüz- Heyet, a.g.m., s Develioğlu, a.g.e., s Akgündüz, a.g.e., s.29.

33 17 yazılı belgeye denmektedir. Başka deyişle hâkimin kararını ihtiva eden her belge ilamdır. İlam metinlerinin ortak özellikleri; 1) İlamda davacının adresi, adı, babasının adı yazılır. Eğer davacı başka memleketten ise memleketi belirtilir ye davanın görüldüğü yere ne için geldiği, halen nerede oturduğu kaydedilir. Davalının ise sadece, meşhur olduğu unvanı ve babasının adı yazılır. 2) Davacının iddiası eksiksiz olarak yazılır. 3) Davalının cevabı, def i itirazları da yazılır. Davalı iddiayı tamamen reddetmişse durum ilamda gıbbe's- sual ve akıbe'l -inkar... ve benzeri formüle bir ifade ile belirtilir. Davalı, iddianın bir kısmını da reddetmiş olabilir. Bu durum ilamda genellikle..gıbbe's-sual mezkur...cevabında... inkar,... inkar edecek kalıbıyla ifade edilir. 4) İddiayı ispat edecek vasıta demek olan delil, ilamda genellikle gıbbe's-sual ve akibe'l-inkar müddei-i mezburdan müddeasına mutabık beyyine taleb olundukda... ifadesiyle istenir. 5) Bunlardan sonra hakim, ilam metninin sonunda, davanın ispat vasıtalarına göre ayrı ayrı kalıp ifadelerle kararını açıklar. 6) Tarih, ya Arapça olarak yazılır veya günümüz tarih atma biçimine uygun bir şekilde yazılır. 7) İlamlarda, dava sonunda şuhudü'l-hal başlığı altında şahitler listesinin verilmesi şart değildir. İlamların konuları şunlardır: Borç ikrarı ile ilgili ilamlar, alacağın ispatına ilişkin ilamlar, karşı tarafa yemin teklifini ihtiva eden ilamlar, alacağın teciliyle ilgili ilamlar, kefalet,havale, istihkak ilamları, muhayyerlik hakkına ait ilamlar, tazminat, icra, vakıf, evlenme- boşanma ilamları, tâzir cezası ilamları, iffete iftira, içki içme, zina cezası ile ilgili ilamlar, su-i hal ilamları, bina keşfi ilamları, maktulün keşfi ve diyet ilamları, kısas ilamları, Müslüman olmaya veya dinden çıkmaya dair ilamlar, sulh ilamları, Ramazan ayının tespitine ilişkin ilamlar, hırsızlık suçu ve cezası ile ilgili

34 18 ilamlar vardır 51. Şer iye sicillerinde geçen bir diğer belge türü de hüccetlerdir. Hüccet sözlükte senet, vesika, delil anlamına gelmektedir 52. Şer'iye sicillerindeki anlamı ise kadının hükmünü ihtiva etmeyen, taraflardan birinin ikrarını ve diğerinin bu ikrarı tasdikini havi bulunan ve üst tarafında bunu düzenleyen kadının mühür ve imzasını taşıyan yazılı belgeye hüccet denir 53. Hüccetlerde kadının imza ve mührü bulunur 54. Bu belgelerin oluşumunda kadılar, adeta bugünkü noterin vazifelerini yerine getirirler. Yani bir tasdik ve onay makamı rolündedirler. Hüccetler hem miktar hem de tür bakımından en kalabalık belgelerdir. Tespit edilebilen hüccet türleri kalemi bulmaktadır. Bir mahkemenin hüccet tanzim edip ilgilinin eline vermesi ve bir suretini de sicile kaydetmesi demek, o konuda bazı istisna dışında hukuki çekişmenin vaki olmayacağı, olsa da mahkemenin hücceti elinde bulunduranın lehinde karar vereceği anlamına gelmektedir. Bazı hüccetler delil hüviyeti taşır ki bunlar; nikâh, talak, nafaka, köle azadı, bey', vasiyet, vekâlet, sulh, ikrar, kefalet, icare, vasi, borç, hibe ve teslim, ibra ve ıskat, ispat-ı rüşt, mudarebe, vakfiyelerle ilgili hüccetler, padişah fermanına dayanılarak yapılan hüccetlerdir. Hüccet metinlerinin ortak özellikleri şunlardır: 1) Taraflara verilen hüccetlerin üst tarafında hücceti veren kadı'nın imzası ve mührü mutlaka bulunur. Fakat sicil defterindeki hüccetlerin başında bulunmaz. 2) Tarafların adı ve adresi her çeşit şüpheyi ortadan kaldıracak şekilde açıklanır. 3) Hüccete konu olan mal veya hak, tüm açıklığıyla anlatılır. 4) Hukuki muamelenin şekli, şartları ve varsa teslim ve tesellüm işlemleri beyan edilir. 5) İkrarda bulunan tarafın, karşı tarafın ibra ettiği ve konunun dava ve çekişme konusu yapılmayacağı teyiden belirtilir. Lehine ikrar yapılan taraf da ikrar beyanını tasdik edince, talep üzerine durumun sicile kaydedildiği zikredilir. 51 Nihat Değinnenci, 30 Numamlı Kütahya Şeı iye Sicili Transkripsiyonu ve Edisyon Kritiği. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi DPÜ, Sosyal Bilimler Enstitütüsü, Kütahya 2002, s Develioğlu, a.g.e., s Akgündüz- Heyet, a.g.m., s Abdülaziz Bayındır, Osmanlı Adli Teşkilatı, Yeni Türkiye Dergisi, C.I, Sayı 31, Ocak-Şubat 2001, s. 667.

35 19 6) Hüccetlerin sonuna tarih; yıl, ay, gün ve bazen de günün belli dilimi halinde yazılır. 7) Hüccetlerin altına mutlaka şuhudü'l-hal veya şuhudü'l-muhzır başlığı ile hukuki muameleye şahit olanların isimleri ve unvanları kaydedilir Hüccetlerin konuları birçok başlık altında toplanmaktadır: Evlenme akdi ne ilişkin hüccetler (nikâh), küçük çocuğun anne-babası veya kadı tarafından velayeten evlendirilmesi, karının vekil tarafından evlenme akdinin icrası, evlenme akdinin sübutu ile ilgili hüccetler gibi; talak hüccetleri, boşanmanın tefvizi hüccetleri, şiddetli geçimsizlik sonucu anlaşarak boşanma (muhalaa) hüccetleri, evlenmenin feshine İlişkin (fesh-i nikah ) hüccetler, mihr ve nafaka hüccetleri; terbiye velayeti (hidane) hüccetleri, kadının vasi tayinine dair hüccetler, köle azadı '-ile ilgili (itak, tedbir, mükatebe) hüccetleri, izin ve yetki verilmesine ilişkin hüccetler, satım akdi hüccetleri, ferağ hüccetleri, geri alım hakkı ile satım (bey -i vefa) hüccetleri, şüfa ve bağışlama hüccetleri; vedia, rehin, istihkak (zabt), ikrar, havale, şehadet, kefalet, şirket, vekalet, kısas, diyet, sulh, ibra ve iflas gibi hüccetler, kethüda, subaşı ve benzeri görevlerin tayin ile ilgili hüccetler de mevcuttur 55. Tereke lügat manası olarak ölen kişinin varislerine bıraktığı mal anlamında kullanılmaktadır 56. Ölen kişinin tüm malları ölen kişinin yakınları arasında en küçük mal varlığına kadar paylaştırılmaktadır. Bu belgeler ölen kişinin varislerine bıraktığı şeyleri, mirasın miktarını, cinsini ihtiva ettiği için devrin ekonomik ve kültürel yapısını aydınlatmaktadır. Şer iye sicili defterleri incelendiğinde maruz ve mürasele adı verilen belge türlerine de rastlanmaktadır. Bu belge türleri ile ilgili bilgileri tezimizin üçüncü bölümünde belge türleri değerlendirilirken açıklanacaktır. Vakfiyeler ise kökü Arapça vakf olmakla birlikte kelime manası durdurmak, alıkoymaktır. Hukuki bir terim olan vakıf sözcüğünün anlamı ise bir kimsenin sevap kazanmak için menkul ya da gayrimenkul malını veyahut mülkünü dini veya sosyal bir 55 Sevda Nur Yıldırım, 79 Numaralı Kütahya Şer'iyye Sicili Transkripsiyonu ve Edisyon Kritiği Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, DPU. Sosyal Bilimler Enstitütüsü, Kütahya 2001, s Develioğlu, a.g.e., s

36 20 amaç doğrultusunda vakfetmesidir. Vakfedilmiş menkul ya da gayrimenkul malın kısaca vakfedilen şeyin vasıflarını, vakf edilme şartlarını belirten ve kadı tarafından tasdik edilen belgelere de vakfiye denilmektedir Başka Makamlardan Gönderilen ve Sicillere Kaydedilen Belgeler Padişahtan Gelen Emir ve Fermanlar Bu belgeler padişahın, kazalarda yapılması gereken umumi işlerle ilgili olarak kadılara gönderilen resmi yazılardır. Padişahtan gelen emir ve buyrultular kadı tarafından kaleme alınmaktaydı. Padişahın icra kuvvetinin başı olarak kaleme aldığı hükümlerdir. Böyle bir durumda Padişah, tartışmalı olan bir şer'i meselede mevcut görüşlerden birini tercih ettiğini kadıya bildirir veya şer'i hükümlerin icrasını teyit için yazılı emir göndermektedir. Yine padişahtan sadır olan, ancak birinci gruptaki gibi genel değil, hususi şahısları ilgilendiren konulara ilişkin kaleme alınan ferman, berat ve nişanlardır Sadrazam, Beylerbeyi ve Kazaskerden Gelen Buyrultular Buyrultu, sadrazam, kaptan-ı derya, vezir, beylerbeyi ve kazasker gibi devlet erkânının yazılı emirlerine denir. Padişahın mutlak vekili olan sadrazam, şer i ve kanuni hükümleri icra ve takip ile görevli olan makamdır. Sadrazam padişahın emrine dayanarak bazı hususları kadılara hatırlatabilirler. Bu tür belgelerde diğer üst düzey görevlilerin de kadılara yönetim ile ilgili istek ve hatırlatmalarını görmek mümkündür Tezkireler, Temessükler ve Diğer Belgeler Osmanlı diplomatikasında üstten alta veya aynı seviyedeki makamlara yazılan ve resmi bir konuyu içeren belgelere tezkere denmektedir. Şer iye sicillerinde yer alan birinci manada tezkereler, başta sadrazam olmak üzere yüksek devlet memurlarının özel kalem müdürü demek olan tezkereciler tarafından kaleme alınırdı. Bu makamlar, 57 Kütükoğlu, a.g.e., s Akgündüz- Heyet, a.g.e., s Akgündüz- Heyet, a.g.e., s

37 21 kendilerine berat ile bir cihet tahsis edilen şahısların eline, söz konusu berata dayanarak tezkere verirlerdi. Bu tezkerelerin de bir sureti de şer iye siciline kaydedilirdi. Tezkireler veriliş sebeplerine göre veya çıktıkları daireye göre pek çok çeşitlilik arz etmektedirler 60. Temessük, bir işe sıkı tutunmak, anlamına gelmektedir. Hukuki bir terim olarak ise miri arazide ve gayri sahih vakıflarda tasarruf hakkı sahiplerine yetkili makam veya şahıslar tarafından verilen belgeye temessük denmektedir. Yani temessük, tasarruf vesikası demektir ki daha sonraları yerini tapu tabiri almıştır. Ayrıca temessük, tapu senedi, borç senedi manalarını da ifade etmektedir Numaralı Kütahya Şer iye Sicilinin Tanıtımı Osmanlı devleti adalet temelleri üzerine kurulmuş bir devlettir. Bu nedenle ilk atanan iki memurdan birisi kadıdır. XX. Yüzyılın ilk çeyreğine kadar tutulmaya devam edilmiş olan şer iye sicilleri Osmanlı Devleti nin yargı ve adalet müessesesine verdiği önemi göstermesi açısından oldukça önemlidir. Sayıları 20 bin civarında bulunan şer iye sicillerinin 90 tanesi Kütahya ya aittir. Kütahya Şer iye Sicilleri şuanda Ankara Milli Kütüphanede muhafaza edilmektedir. Çalışmamızın konusu olan 1 Numaralı Kütahya Şer iye Sicili (II. Bölüm) Kütahya Şer iye Sicilleri içinde 1 numaralı olması daha da bir önem kazanmaktadır. Bu sicili defterinde çalışma kolaylığı sağlanması açısından üç bölüm halinde ele alınmıştır. Üzerinde çalıştığımız yer II. Bölümü oluşturmaktadır. 1 Numaralı Kütahya Şer iye Sicili (II. Bölüm) toplam 63 varak, 126 sayfa ve 286 hükümden oluşmaktadır. (H.1 Recep 1109 / M. 14 Ocak 1698) ile (H. 5 Ramazan 1114 / M. 24 Ocak 1703) tarihlerini kapsamaktadır. Belgelerin genel olarak kaleme 60 Kütükoğlu, a.g.e., s Kütükoğlu, a.g.e., s.245.

38 22 alındığı tarih hicri 1112 olarak görülmektedir. Bununla birlikte aralarda tarihli belgeler de yer almaktadır. Defterdeki belgeler divanî kırması ve talîk adı verilen yazı stilleri ile yazılmıştır. Hükümlerin çoğunluğunu i lâm ve hüccetler oluşturmaktadır.

39 23 2. KÜTAHYA NIN TARİHİ 2.1. Türklerden Önce Kütahya Anadolu nun en eski yerleşim merkezlerinden birisi olan Kütahya nın kuruluş tarihini kesin olarak belirlemek mümkün olmamıştır 62. Anadolu'nun önemli yerleşim merkezlerinden biri olan Kütahya şehrinin klasik eski çağdaki adı Kotiaeion (Kotiaion, Cotyaeum, Cotyaium) olarak, çeşitli kaynaklarda, bilhassa Stabo'da Phrygia Epiktetos'un bir şehri gibi zikredilmekte ve bu adın Kotys'in şehri manasında Kotiaion olduğu tahmin edilmektedir. Eski kaynaklarda Suidas bu şehri Esop un doğduğu şehir diye bildirir ki bu takdirde, şehrin VI. yüzyılda mevcut olması gerektir. Bir çok yolların kavşak noktasında ve bugünkü şehre hâkim tepede kurulduğu kabul edilen Kotiaion'un ilk devirlerine ait hemen hiçbir eser kalmamıştır 63. Ancak tarihinin çok eskilere dayandığı anlaşılmaktadır. Sırasıyla Hitit, Frigya, Lidya, Pers, Makedonya, Bitinya ve Bergama krallıklarının hakimiyetinde bulunmuş, dana sonra Roma İmparatorluğu ve onun ikiye ayrılmasından sonra Bizans İmparatorluğu'nun hakimiyetine girmiştir. Antik kaynaklar Kütahya 'dan EZOP un doğduğu şehir olarak bahsederler. Çocuklar için hayvanları konu alan masallar yazmış olan Ezop'un burada doğması, Kütahya 'nın. M.Ö. 6 yy 'da mevcut olduğu anlamına gelir. Şehrin adı Kotis'in şehri anlamına gelen Kotiaion dan gelmektedir 64. Kütahya'da ilk siyasi hâkimiyeti Frigler kurmuşlardır. Frig hâkimiyetine M.Ö 546'da Persler son vermişlerdir 65. Makedonyalı Büyük İskender'in Persleri mağlup etmesiyle Kütahya Pers hâkimiyetinden çıkmış ancak Büyük İskender'in ölümünün ardından kurduğu birlik parçalanmış ve Kütahya belli bir süre İskender'in kumandanlarından Antigonos'un eline geçmiştir. Kütahya M.Ö 62 yılında Roma hâkimiyetine girmiştir bundan önce belli bir süre Bergama Krallığı'nın elinde kalmıştır. Roma İmparatorluğu nun ikiye ayrılmasından sonra (M.S 395) Kütahya, Doğu Roma 62 H.Dursun Yıldız, Kütahya nın Tarihçesi, Atatürk ün Doğumunun 100. yılına Armağan, Kütahya, Formül Matbaası, , s Tayip Gökbilgin, Kütahya, İA, C.VI, M.E.B. Yay., Ankara 1956, s Yurt Ansiklopedisi, Anadolu Yayıncılık, İstanbul 1983, s Yıldız, a.g.m., s.35.

40 24 İmparatorluğu hâkimiyeti altında kaldığı süre içerisinde Hıristiyanlığın önemli bir merkezi olarak görülmüş ve Roma'nın Hıristiyanlığı resmi din olarak kabul etmesinin ardından piskoposluk merkezi olmuştur 66. Bizans döneminde ise Kütahya'nın önemi çok arttı. Bizanslar şehre hakim ve kale inşasına elverişli buldukları sarp tepeye burçlar ile tahkim edilmiş iki kat sur içinde bir şato yaptılar. Bu şato, Germiyanoğulları ve Osmanlılar döneminde yapılan Kütahya kalesinin esasını teşkil etmiştir. Malazgirt te Sultan Alparslan a yenilen Romanos Diogenes, tahtını geri almak için giriştiği mücadelelerde yenilip esir düşünce, Kütahya'ya getirilip gözlerine mil çekilerek hapsedilmiştir. (Romanos Diogenes, daha sonra sevk edildiği Kınalı Ada'da ölmüştür.) Türk Hâkimiyetindeki Kütahya Malazgirt Muharebesinden sonra Türkler, hızla Anadolu nun fethine giriştiler yılından sonraki birkaç yıl içinde Anadolu nun hemen tamamı Türkler tarafından fethedildi 68. Malazgirt Savaşı'ndan az sonra Kutalmışoğlu Süleyman Şah İznik merkez olmak üzere 1078 yılında Anadolu Selçuklu Devleti'ni kurmuştu. O yıllarda ( yılları arasında) Kütahya Türklerin eline geçmiştir. Kütahya I. Haçlı ordularının Anadolu'ya girmesine kadar Türklerin elinde kalmıştır. Haziran 1097 de Anadolu Selçuklu Devleti'nin başkenti İznik, Haçlıların eline geçince Kütahya'da 17 yıllık bir Türk hâkimiyetinden sonra tekrar Bizans İmparatorluğunun eline geçmiş oldu 69. Anadolu Selçuklu Sultanı II. Kılıçarslan ın 1176 da Bizansa karşı kazandığı Miryokefalon zaferinden sonra Kütahya Selçuklu hâkimiyetine girmesine rağmen kısa bir dönem daha Bizans sınırlarına dâhil olmuştur. Nihayet II. Alaaddin Keykubat tarafından sıralarında kesin olarak İznik İmparatorluğunun elinden alınmış ve artık geri verilmemiştir yılında Alaaddin Keykubat ın Kütahya yı ele geçirmesinden sonra Kütahya civarına çok sayıda Türkmen yerleşmesi olmuş ve bu yıllarda Moğolların Anadolu yu işgalleri de bu yöreye Türkmen göçünü arttırmıştır. İşte 66 Gökbilgin, a.g.m., s.1119; Yurt Ansiklopedisi, İstanbul 1983, s Gökbilgin, a.g.m., s Yıldız, a.g.e., s Yıldız, a.g.e., s Gökbilgin, a.g.m., s.1119.

41 25 bu tarihlerde Germiyan aşiretinin de Kütahya havalisine yerleştiği bilinmektedir 71. Selçuklu Devleti'nin zayıflamasından sonra Yakub Bey burada istiklalini ilan etti (1302) ve Germiyan sultanı lakabını aldı. Bizans'a karşı etkili mücadeleler yaptı tarihli gümüş sikkeyi Kütahya'da bastırdı. Kütahya Yakup Bey'in oğlu Mehmed Bey ve torunu Süleyman Şah zamanlarında da beyliğin başkenti idi 72. Süleyman tahta geçince beylikler arasında denge politikası takip etti. Karaman oğulları tehlikesi karşısında Osmanlılar ile iyi ilişkiler kurmak gayesiyle kızı Devlet Hatun'u Osmanlı Sultanı i. Murad'ın oğlu Yıldırım Bayezid'e verdi. Devlet Hatun'un Yıldırım Bayezid ile evlenmesi üzerine Kütahya, Simav, 'Eğrigöz (Ernet) ve Tavşanlı çeyiz olarak Osmanlılara verildi. Kütahya'nın Osmanlılara geçmesi üzerine Yıldırım Bayezid buraya vali tayin edildi 73. Süleyman Şah'ın ölümünden sonra yerine geçen oğlu II. Yakub Bey, 1389'da yapılan Kosova Meydan Muharebesi'nden sonra Osmanlılara geçen şehirleri tekrar alma teşebbüsünde bulundu ise de başarılı olamadı. Hatta tam tersine Yıldırım Bayezid tarafından tüm memleketi elinden alındı. İpsaıa Kalesi'ne hapsedildi ancak buradan kaçarak Timur'a sığındı ve onun yardımıyla Ankara Savaşı'ndan sonra tekrar Kütahya'ya sahip oldu. (1402) savaştan sonra Timur Kütahya'ya geldi. Halka dokunmayarak burada bir ay kadar kalmış halktan fidye-i nedit (kurtuluş ücreti) ile birlikte, kendisine esir düşen Timurtaş Paşa'nın Kütahya Kalesindeki hazinesini almış ve Bursa'dan getirttiği değerli âlimleri burada kabul etmişti. Timur'un Anadolu'dan ayrılmasından sonra II. Yakub Bey, Kütahya ve havalisini korumak için sürekli bir denge, politikası takip etmiştir. Kısa bir süre içinde Kütahya, Karaman oğullarının istilasına uğradıysa da Çelebi Mehmed'in yardımıyla Yakub Bey'e iade edildi 74. II. Yakub Bey erkek çocuğu olmadığı için vefatından sonra memleketinin Osmanlılara verilmesini vasiyet etmişti. Bu maksatla Edirne'ye gitmiş ve burada merasimle karşılanmıştı. Bir süre sonra Edirne'den Kütahya'ya dönen II. Yakub Bey, 71 Yıldız, a.g.e., s Gökbilgin, a.g.m., s Yıldız, a.g.e., s Yıldız, a.g.e., s

42 yılında vefat etmiş ve Germiyan ülkesi Osmanlı hâkimiyetin geçmiştir. Kütahya Germiyanoğulları zamanında tarihinin en parlak devirlerinden birisini yaşamış, iktisadi ve fikri yönden büyük gelişmelere sahne olmuştur. Pek çok sanat, edebiyat ve fikir adamı bu şehirde toplanarak eserler vermişlerdir. Bu dönemde Kütahya Anadolu'nun önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir Osmanlı Devleti Yönetiminde Kütahya Kütahya Osmanlı Devleti döneminde önce merkezi Ankara olan Beylerbeyliğine bağlı bir sancak olmuş daha sonra İshak Paşa beylerbeylik merkezini Kütahya ya taşımıştır. Kütahya nın Osmanlı idaresine girmesinin ardından ilk sancak beyi Kara Timurtaş Paşa nın torunu Umur Bey in oğlu Osman Çelebi olmuştur. Kütahya beylerbeylik teşkilatının devamı müddetince Anadolu Eyaleti nin merkezi olarak kaldı 76. Osmanlı idari teşkilatında Anadolu eyaleti önemli bir yere sahipti. Kütahya nın Anadolu eyaletinin merkezi olmasından sonra buraya tayin edilen beylerbeyleri Anadolu beylerbeyi görevlerinden hemen sonra veziriazam olmuşlardır. Osmanlı padişahlarından, Sultan II. Bayezid ( ) zamanında şehzadeler arasındaki rekabetten yararlanmak amacı ile 1511 yılında Antalya da isyan etmiş olan Şahkulu, karaman civarını ele geçirmek maksadıyla büyük bir ordu ile harekete geçince, o sırada Anadolu beylerbeyi olan Karagöz Ahmet Paşa bu isyanı bertaraf etmek için görevlendirilmişti. Fakat Anadolu beylerbeyi olan Karagöz Ahmet Paşa asilere gereken önemi vermemiş, az bir kuvvetle Kütahya önlerinde Şahkulu ile yapmış olduğu savaşı kaybederek, Şahkulu na esir düşmüştür. Fakat Şahkulu Kütahya yı kuşatarak şehri teslim almak istiyordu ama şehir halkı teslim olmak istemiyordu. Kütahya2nın alınmasını kolaylaştırmak ve kuşatmaya karşı direnenlere karşı onlara gözdağı vermek için Karagöz Ahmet Paşa yı Kütahya surlarının önünde idam ettirmiştir. Şahkulu, Kütahya şehrini alamayacağını anlayınca surların dışında kalan 75 Gökbilgin, a.g.m., s Yıldız, a.g.e., s

43 27 mahalleleri tahrip ederek, Bursa ya doğru hareket etmiştir. Kütahya da yaşanan bu durum Sultan II. Bayezide ulaşınca merkezden şehzâde Korkut önderliğinde bir ordu Kütahya ya gönderilmiş ve bu ordu Altıntaş mevkiinde Şahkulu ve yandaşları ile yapmış oldukları savaşta başarılı olarak Şahkulu kuvvetlerini mağlup etmiştir 77. Kütahya, Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman Dönemleri'nde Anadolu ya yapılan seferlerde önemli bir toplama yeri ve yol uğrağı olmuştur. Bu devirde Şehzade Bayezid ve Selim sancak Beyi sıfatı ile burada kalmış ve Behram Paşa, Rüstem Paşa ve İbrahim Paşa gibi önemli devlet adamları burada bulunmuştur. 16. yüzyılın ikinci yarısında Kütahya'da huzursuzluk yaratan suhte taifesi ile doğudan gelerek uygunsuz hareketlerde bulunan "gurbet taifesi"nin hakkından gelinmiştir. XVII. yüzyılda Avusturya Harpleri devam ettiği ve Anadolu'nun kargaşalık içerisinde bulunduğu bir sırada buranın muhafazasına Hafız Ahmed Paşa görevlendirilmiş ancak Celali eşkıya reislerinden Deli Hasan'a karşı koyamayarak Kütahya kalesine sığınmıştır. Bunun ardından Celali lideri Deli Hasan şehri yakmıştır 78. Köprülü Mehmed Paşa 1650 yılında 17 gün Anadolu Beylerbeyi sıfatı ile Kütahya'da kalmış idi. Köprülü nün sadrazam olduğu dönemde Kütahya'da Beylerbeyi bulunan Can Mirza Paşa'da sadrazama karşı Abaza Hasan Paşa isyanına katıldı. Halktan kendisine destek gelmedi, Can Mirza'nın yerine tayin edilen Konakçı Ali Paşa'nın mütesellimi şehre hâkim oldu. Bu esnada kendisine yardım etmeyen halktan intikam almak için Can Mirza Paşa dört bin kişilik eşkıya ile gelip iki ay Kütahya'yı kuşattı fakat alamadı 79. Kütahya nahiyelerinde her sene vezirlere 1200 kile arpa 1190 çit saman ve 1100 araba odun verilmesi adet olmuş fakat fakir halkın bunun altından kalkamayacağı anlaşılınca bunlardan indirim yapma cihetine gidilmiştir. Kütahya da XVIII. yy ve XIX. yy.da meydana gelen iki ayrı mütesellim olayı dikkat çekicidir yılında 77 Yıldız, a.g.e., s.44; Gökbilgin, a.g.e., s Gökbilgin, a.g.m., s Yıldız, a.g.e., s.45.

44 28 karışıklıklardan yararlanan sahte evrak düzenleyerek mütesellim olduğu iddiasıyla halktan para toplayan bir kişinin sahtekârlığı kısa sürede anlaşılmış ve yakalanarak idam edilmiştir. Benzer bir olay da 1814'de meydana gelmiştir. Kütahya eşrafından mütesellim Hacı Molla zulümle halktan para toplamış ve şikâyet üzerine hesabı kontrol edilerek kendisinden kuruş tahsil edilmesine karar verilmişti. Paranın bir kısmını ödeyen Hacı Molla daha sonra karışıklıklar çıkarmak isteyince idam edilmiştir 80. Kütahya Osmanlı-Mısır savaşlarında da önemli olaylara sahne olmuştur. Mısır da başına buyruk davranışlar gösteren Mısır valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa II. Mahmud dan Mısır valiliğine ek olarak Şam ve Suriye valiliğini talep etmiştir. Bu talebi reddedilince bir bahane ile isyan edip oğlu İbrahim Paşa'yı Akka üzerine gönderdi. Kavalalı Mehmed Ali Paşa'yı yenmek kolay bir şey değildi. Çünkü mahiyetinde bin muntazam asker ve elinde gemi vardı. Amacı ise Suriye'yi Mısır'a katmaktı 81. İbrahim Paşa kumandasındaki Mısır ordusu Konya civar Sadrazam Reşid Mehmed Paşa'yı yenip esir ettikten sonra Kütahya'ya gelmişti. Kütahya'nın da diğer işgal ettiği Anadolu toprakları gibi Mısır'a ilhakını ilan etmişti 82. Nihayet Amedi hulefasından Mustafa Reşid Efendi Kütahya'ya İbrahim Paşa nezdinde gelerek 4 Mayıs 1833 tarihinde Kütahya Antlaşması'nı imzaladı. Mısırlılar Kütahya'dan çekildiler 83. Meselenin çözümü için önce Ruslar sonra da İngiliz ve Fransızlar devreye girdiği için bu konu uluslar arası bir mesele haline gelmiştir. Kütahya XIX. yy.'ın ortalarında yine Avrupa ve milletler arası siyasette adı geçen bir yer oldu ihtilalleri neticesinde başlayan Macar milli hareketi Avusturya ve Rusya tarafından kanlı bir şekilde bastırılınca Macarlar 1849 tarihinde Osmanlı Devleti'ne iltica ettiler. Macar mülteciler Kütahya'ya sevk edildiler. Muhafazalarına Süleyman Refik Bey memur edildi. İaşeleri Osmanlı Devleti tarafından karşılanan mülteciler Kütahya'da kışlalara ve hususi ikametgâhlara yerleştirildiler Eylül 1851 tarihine kadar burada kaldılar 84. Rusya ve Avusturya'nın ısrarlı isteklerine rağmen teslim edilmediler, fakat kendilerinin ve İngiltere ile Amerika'nın isteklerine binaen 80 Gökbilgin, a.g.m., s Yıldız, a.g.e., s Uzunçarşılı, Kütahya Şehri, Devlet Matbaası, İstanbul 1932, s Uzunçarşılı, a.g.e., s.101; Gökbilgin, a.g.m., s Gökbilgin, a.g.m., s. 1122

45 29 serbest bırakıldılar Millî Mücadele Yıllarında Kütahya Yunanlıların İzmir'i işgalinden sonra Yunan kuvvetleri Anadolu'nun içine doğru işgal hareketlerini sürdürmeleri üzerine yurdun her köşesinde olduğu gibi Kütahya' da 1919 yılında Kuva-yı Milliye teşkilatı kurularak işgallere karşı faaliyetlere başlanmıştır. Kuva-yı Miiliye teşkilatı başkanlığına Nüzhet Bey getirilmiştir. Yunan kuvvetlerinin Alaşehir ve Gördes'i işgal etmeleri üzerine Çerkez Ethem Bey'in emrindeki Priştineli İsmail Hakkı Bey, Kütahya da gelerek Müdafaa-i Hukuk merkezi ile ortaklaşa olarak faaliyet göstermeye başlamıştır. İsmail Hakkı Bey, Kütahya ve havalisi Kuva-yı Tedibiye ve Teşkilatı Mahsusa komutanı olarak bir emirname yayınlayarak Kütahya halkından asker ve silah toplama faaliyeti başlamıştır. İsmail Hakkı Bey, Çerkez Ethem'in emrinde olmasına rağmen, Batı cephesi komutanı Ali Fuat Paşa ile dialoğa geçmiş ve Ali Fuat paşa tarafından Kütahya milli alay komutanlığına atanmıştır. İsmail Hakkı Bey, 6 Ağustos 1920' de Afyon'da bulunan Mustafa Kemal Paşa ya haber göndererek onu Kütahya ya davet etmesi üzerine Mustafa Kemal aynı gün Kütahya ya gelerek Kütahya millî alayını teftiş etmiş ve takdirlerini ifade etmiştir. Yapılan bütün çalışmalara rağmen düşman orduları Kütahya ya doğru ilerliyordu. Bütün bu durumlar karşısında Büyük Millet Meclisi, Kuva-yı Milliye birliklerinin düzenli ordular haline getirilmesi kararı almış ve Kuva-yı Seyyareyi düzenli bir süvari alayı haline getirerek Çerkez Ethem in komutanlığına vermek istiyordu. Fakat Çerkez Ethem bu teklifi kabul etmemiştir. Çerkez Ethem ve kardeşleri Ankara Hükümeti ni tanımayarak bağımsız hareket etmek istiyorlardı. Batı cephesi komutanı miralay İsmet Bey Çerkez Ethem birlikleri üzerine askeri harekât düzenlemek için 11. ve 16. fırkalara hareket emri verdi.bunu haber alan Çerkez Ethem 29 Aralık 1920 de Kütahya yı terk ederek yanındaki adamları ile birlikte Gediz e çekildi. 30 Aralık 1920 de Ankara Hükümeti askeri kuvvetleri Kütahya ya girmiştir Yıldız, a.g.e., s Yıldız, a.g.e., s.50.

46 30 Çerkez Ethemi takip eden hükümet kuvvetleri Yunanlıların Yenişehir ve İnönü çevresinde karşı harekete geçmeleri üzerine, hükümet kuvvetleri Kütahya'da fazla kalmayarak Eskişehir'e geri dönmüşlerdir. Bunu değerlendirmek isteyen Çerkez Ethem karşı hücuma geçerek 11Ocak 1921 tarihinde Kütahya'da çok yaklaşıp şehri top ateşine tutmuştur. Fakat 61. fırka daha Eskişehir' e gitmediği için Çerkez Ethem 'in bu taarruzuna hemen cevap vererek Kütahya'yı ani bir baskıdan kurtarmışlardır. Refet Bey'in komutasındaki ordu birlikleri Kütahya'nın yardımına geldiler ve Çerkez Ethem birliklerine karşı şehri savundular. Çarpışmalar 15 Ocak'a kadar devam etmiş ve asiler çekilmek zorunda kalmışlardır. Kütahya ve Eskişehir muhaberelerinde hükümet kuvvetleri tam teşekküllü olmadıklarından mağlup olarak Sakarya nehrinin doğusuna kadar çekilmişlerdir. Böylece 13 Temmuz'da Afyon, 17 Temmuz'da Kütahya ve 19 Temmuz'da da Eskişehir Yunan orduları tarafından işgal edilmiştir. Kütahya bir yıl Yunan işgali altında kalmıştır. Sakarya Meydan Muharebesi ile Yunan ordusunun ilerleyişi durdurulmuş ve büyük bir hazırlıktan sonra 26 Ağustos 1922 tarihinde başlayan büyük taarruz sonunda Yunanlılar kurtuluşu geri çekilmekte bulup geri çekilmeye başlamışlardır. 30 Ağustos 1922' de Türk ordusu güneyden Kütahya' ya girerek Kütahya'yı işgalden kurtarmıştır Yıldız, a.g.e., s.51.

47 31 İKİNCİ BÖLÜM 1 NUMARALI KÜTAHYA ŞER İYE SİCİLİ DEFTERİNİN II. BÖLÜMÜNÜN TRANSKRİPSİYONU

48 32 K2/62/327 Medîne-i Kütahya mahallâtından Yörükciler mahallesi sâkinlerinden İbrâhîm Çelebi ibni Süleymân nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi ü lkitâb İvaz Beğ ibni Abdullâh nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp târîh-i kitâbdan üç buçuk sene mukaddem silk-i mülk-i sahîhimle münselike olup mahalle-i mezbûrede vâki bir tarafdan Kara Mahmûd mülki ve bir tarafdan diğer Mahmûd Dede mülki ve bir tarafdan Siyâvuş Beğ mülki ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd ve müntehî bir bâb tahtânî mülk menzilimi târîh-i mezbûrda kırk kıt a esedî guruşa tarafeynden îcâb-ı kabûli hâvî bey -i bât-ı sahîh-i şer î ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dûd ve teslîm-i mübeyyi -i mahdûd kılmışidim el-hâletü hazihi hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan menzil mârrü z-zikr mezbûr İvaz Beğ in mülk-i müşterâsıdır keyfe mâyeşâ ve yehtâr mutasarrıf olsun benim kat an alâkam kalmadı didikde mukırr-ı mezbûrı ikrâr-ı meşrûhında el-mukırr lehü l-mezbûr vicâhen tasdîk ve şifâhen tahkîk itmeğin mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olunup yedd-i men lehü t-tâlibe def olındı fi l-yevmi s-sânî fî Zi l-hicceti ş-şerîfe sene isnâ aşere ve mie ve elf fî lehü l-gurre ve ş-şeref. Şühûdü l-hâl es-seyyid Abdü l-bâkî Efendi el-nakîb hâlâ el-hâcc Ebûbekir bin el-hâcc Eyyûb Şa bân bin Osmân Beğ Halîl bin Mahmûd Çelebi ibni Mehmed Efendi Mehmed Çelebi ibni Dervîş Halîl Alî Çelebi bin Mehmed K2/62/328 Medîne-i Kütahya mahallâtından Lala Hüseyin Paşa mahallesi sâkinlerinden Dilâver Dede ibni Abdullâh tarafından bey -i âtî z-zikri ikrâra vekîl oldığına Seyyid Davud Çelebi ibni Mehmed ve Ahmed Çelebi ibni Beyerce şehâdetleriyle şer ân vekâleti sâbite olan Bektâş Çelebi ibni Mehmed meclis-i şer -i enverde işbu ashâbü lkitâb Ümmühân binti Mehmed ile mezbûrenin sağîr oğulları Alî ve Mehmed

49 33 mahzarlarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bey -i âtî z-zikrin sudûruna değin müvekkilem mezbûrun silk-i mülkinde münselike olup mahalle-i mezbûrede vâki tarafeyni Ahmed Çelebi mülki ve bir tarafdan Mehmed Efendi mülki ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd ve müntehî bir bâb tahtânî ve fevkânî bir mikdâr havluyı ve furunı müştemil mülk menzilimi kırk buçuk guruşa mezbûre Ümmühân ile oğulları mezbûrâna ale l-iştirâki s-seviyy tarafeynden îcâb-ı kabûli hâvî bey -i bât-ı sahîh-i şer î ile bey idüp menzil-i mezbûrun semeni olan kırk guruşun yiğirmi guruş bir rub iyâtı mezbûre yedinden ve yiğirmi guruş bir rub iyâtı sağîrân-ı mezbûrânın mâllarından olmak üzre kabz-ı semen-i ma dûd ve teslîm-i mübeyyi -i mahdûd kıldım ba de l-yevm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan menzil mârrü z-zikrü n-nısfı mezbûre Ümmühân Hâtûn un ve nısf-ı âhiri sağîrân-ı mezbûrân Alî ve Mehmed in mülk-i müşterâlarıdır keyfemâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olsunlar didi didikde gıbbe t-tasâdiki ş-şer î mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi l-hâmis min şehr-i Muharremü l-harâm li sene selase ve aşere ve miete ve elf min hicreti menlehü l-gurre ve ş-şeref Şühûdü l-hâl es-seyyid Abdü l-bâkî Efendi el-nakîb Mehmed Efendi ibni Alî el-imâm Diğer Mehmed Efendi ibni Ahmed el-imâm el-hâcc Bâlî bin Süleymân Satı bin Mehmed Sâlih Hâcı ibni Mehmed Efendi Ve gayruhum. K2/62/329 Mahrûse-i Kütahya i mâlinden Kerki nâhiyesinde merhûm Sinân Beğ evkâfı karyelerini bin yüz on bir senesinde der uhde iden Hüseyin Ağa ibni Mustafâ meclis-i şer -i şerîf-i hâtır-ı lâzımü t-tevkîrde evkâf-ı mezbûre mütevellisi Alî Ağa tarafından zikri âtî tasdîka vekîli olan râfi -i hâze l-kitâb Bostâncı Ahmed Beğ ibni Mustafâ mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bundan akdem iltizâmımdan zarar

50 34 eyledim diyü mütevellî ağaya mektûb göndermişidim ol dahi benim teftişim içün fermân ısdâr itdürüp mezbûr Bostancı Ahmed Beğ e irsâl itmeğin sene-i mezbûrede beş evkâf-ı mezbûre karyelerini zabt idüp zararım yokdur ne mütevelliden ve ne vakıfdan bir akçe ve bir habbe hakkım yokdur ba de l-yevm bu husûsa müte allika benden mütevellî ile vakf üzerine da vâ ve nizâ sudûr ve zuhûr ider ise lede l-hükkâmü l-kirâm makbûle olmaya didükde gıbbe t-tasâdiki ş-şer î mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olındı. fi l yevmi s-sâmin aşer min şehr-i Muharremü l-harâm li sene 1113 Şühûdü l-hâl Süleymân Ağa ibni Hüseyin el-müteferrika-i Dergâh-ı âlî Mehmed Şeyhî Efendi el-mahdûm-ı Hızır Efendi Dervîş Mehmed bin Alî el-mevlevi Mehmed Çelebi ibni Hayreddîn çukadar Ve gayruhum. K2/62/330 Mahmiye-i Kütahya hamiyet-efzâ ve n-nuhûste mahallâtından el-hâcc Ahmed mahallesi sâkinelerinden Kamerşâh binti Mehmed Efendi nâm hâtûn zevc-i sâbıkı işbu bâ isü l-vesîka İbrâhîm Çelebi ibni Hüseyin nâm kimesne mahzarında matbû a ikrâr-ı tâmm ve ta bîr-i ani l-merâm idüp zevcim mezbûr İbrâhîm Çelebi zimmetinde mütekarrir ve ma kûdun aleyh kırk bin akçe mihr-i müeccelimi ve müennes süknâm kendü üzerime olmak üzre muhâla a-i sahîha-i şer iyye ile muhâla a idüp meblağ-ı mezbûr kırk bin akçe mihrim mukâbelesinde bana sûk-ı arasta içinde vâki bir tarafdan Hidâyetzâde mülkine ve bir tarafdan berber dükkânına ve bir tarafdan mekteb vakfına ve evveli tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb bapuhcı dükkânını virüp ben dahi kabz eylediğimden sonra târîhü l-kitâba gelince zevcine müte allika beynimizde cârî da vâ ve nizâ dan ve ahd ü i tâdan bir yerimin zimmetini ibrâ-i âmm ve kâti ü n-nizâ ile ibrâ ve iskât eyledin fimâ ba d senden bi l-asâle veyâ vekîlimden bi l-vekâle da vâ zuhûr ve sudûr iderse lede l-hükkâmü l-kirâm mesmû a olunmaya didikde mukırre-i mezbûre Kamerşâh ın (silik) mukırr-ı lehâ l-merkûm İbrâhîm Çelebi bi l-muvâcehe tasdîk ve tahkîk eyledükde mâ hüve l-vâki ketb-i terkîm olundı

51 35 fi l-yevmi s-sâdis ve l-işrîn min şehr-i Muharremü l-harâm lisene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl Hasan Halîfe bin Ahmed Alî Çelebi bin Mustafâ Mehmed bin Mahmûd Ömer Çelebi ibni Hasan sermuhzırân Receb bin Şa bân Ebûbekir Çelebi bin Hazma Ve gayruhum. K2/62/331 Mahmiyye-i Kütahya ( ) mahallâtından Bolad Beğ mahallesi sakinlerinden fahrü l-muhdar Şehriban Hatun ibneti Mustafa tarafından umk-ı ati l-beyanı ikrara vekil olup dâr-ı mezbureyi marifet-i şeriyye ile arifan olan Sunullah bin Mustafa ve İshak Beğ bin Mustafa nam kimesneler şehadetleriyle şer an vekaleti sabite olan Mustafa Beğ bin Veli meclis-i şer -i şeriat-i enverde müvekkile-i mezbure Şehriban Hace Hatun refteye mu arref orta boylı gök gözlü sarı sakallı Rumiyyü l-asl işbu hafızü l-kitab Şahin bin Abdullah muvacehesinde bi l-vekale ikrar-ı tamm ve efza-i ani l-meram idüp müvekkile-i mezbure ( ) oldığını natık hadis-i şerifin mazmun-ı latifine muttali olmağın mavsuf-ı mezbur Şahin malından tahrir ve i tak ve zümre-i ahrar-ı aslîn silkine idrac ve ilhak idüp ba de l-yevm mavsuf-ı mezkur sair icra-i aslisin geçer olup üzerine müvekkile-i mezbure sair mevali içün sabite olan hakk-ı valadan gayri kalmadı didi didükde gıbbe t-tasdiki ş-şer i ma hüve l-vaki bi t-taleb ketb olundı fi l-yevmi l-isneyn min şehr-i Saferü l-hayr lisene selase aşere ve mie ve elf. Şuhudu l-hal Muslı Beğ bin el-hacc Mehmed Ahmed Beğ bin Abdullah

52 36 Murad bin Lütfullah Hüseyin bin Ahmed Receb bin Ali Dilaver bin Abdullah Ömer Çelebi bin Hasan Ahmed bin Veli el-muhzır K2/62/332 Medîne-i Kütahya mahallâtından el-hâcc Ahmed mahallesi sâkinelerinden işbu râfi u l-kitâb Ümmühânî binti Mehmed Efendi nâm hâtûn meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde zevc-i medhûlün bihâsı olan Abdülkâdir bin Hüseyin Efendi mahzarında üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp bundan akdem zevcem mezbûr ile beynimizde şikâk-ı vâkı a olup müfârakat sadedinde iken zevcem mezbûr dahi mahallei mezbûre[de] vâkı bir tarafdan Pîr Efendi kızı mülki ve bir tarafdan namâz mülki ve bir tarafdan Osmân Beğ mülki ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd kapu üzerinde bir oda ve su kuyusı ve bir mikdâr havliyi müştemil bir bâb tahtânî ve fevkânî mülk menzilin nısfını zimmetinde müstakil olan mihr-i müeccelemden iki bin akçesini alıkoyup mâ adâ kalan ziyâdesi mukâbelesinde takas ve menzil-i mezbûrun nısf-ı âhirini dahi yiğirmi kıt a esedî guruşa bana huzûr-ı müslimînde bana bey ve teslîm idüp mülki takâs(?) ve müşterâm iken mezbûr âhara bey murâd ider suâl-i takrîri tahrîr ve mufârikası mündefi olunması matlûbumdur didikde gıbbe s-suâl ve akîbü l-inkâr müdde a-i mezbûreden sıdk-ı mekâlini mübeyyin tenbîh taleb olundukda udûl-ı ricâl-i müslimînden mahalle-i mezbûreden İmâm Hasan Halîfe bin Ahmed ve İbrâhîm bin Hüseyin ve diğer İbrâhîm Çelebî bin Satı Beşe nâm kimesneler li ecli ş-şehâde meclis-i şer a hâzırûn olup istişhâd olunduklarında fi l-vâkı müdde î-i mezbûre ile zevc-i mezbûr mufârakat sadedinde iken mezbûr Abdülkâdir menzil-i mahdûd-ı mezkûrun nısfını mezbûrenin mihr-i mukâbelesinde takâs ve iki bin akçesini alıkoyup ve nısf-ı âhirini dahi bizim huzûrumuzda yiğirmi guruşa bana bey ve teslîm ol dahi iştirâ ve teslîm idüp menzil-i mahdûd-ı mezbûr ber vech-i muharrer müdde a-i mezbûrenin mülk-i takâs ve müşterâsıdır biz bu husûsa bu vech üzre şâhidleriz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye itdiklerinde ba de ri âyet-i şerâyitü l-kabûl

53 37 mezbûrların şehâdetleri makbûle olmağın mûcebince ba de l-hükm mâ vaka a bi t-taleb ketb olundı fî l-yevmü s-sâmin min şehr-i Saferü l-hayr li sene selase ve aşere ve miete ve elf. Şühûdü l-hâl Alî Çelebi bin Mustafâ Mehmed Alî bin Alî Çelebi Ömer Çelebi bin Hasan Semâzin Hallâc Receb Ve gayruhum. K2/62/333 Medîne-i Kütahya mahallâtından Büyük Orta mahallesi mütemekkinlerinden Haçador veled-i Şehri zevcesi Martin binti Nebros nâm nasrâniyye meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde dâmâdları işbu râfi u r-rakîm Oseb veled-i Hızır nâm zimmî muvâcehesinde her biri ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bey -i âti z-zikrin sudûruna değin silk-i mülk-i sahîhamızda münselike olup mahalle-i mezbûra vâki bir tarafdan Emse zimmî mülki ve bir tarafdan Hacı İsani mülki ve bir tarafdan tarîk-i hâss ve bir tarafından tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb tahtânî ve bir ahurun binâsı benim ve arsası işbu zevcem Martin in olmağın bir furun ve bir mikdâr havliyi müştemil menzil-i mezbûrun arsasını otuz guruşa ve binâsını bin elli guruşa damadımız merkûm Oseb zimmîye cem an seksen kıt a esedî guruşa tarafeynden îcâb-ı kabûli hâvî bey -i bât-ı sahîh-i şer î ile bey idüp arsa-i mezbûrenin semeni olan otuz guruşı mezbûre Martin ve elli guruşı merkûm Haçador ale l-infirâd damadımız yedinden tamâmen ahz u kabz eyledik menzil-i mahdûd-ı mezbûrun zokak kapusunun bir kanadıyla mezbûrun mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ yeşâ ve yehtâr mutasarrıf olup bizim kat an alakamız kalmadı didiklerinde mukırrân-ı mezbûrân ikrâr-ı meşrûhlarında müşterî-i merkûm bi lmuvâcehe tasdîk ve bi l-musâfaha tasdîk itmeğin mâ hüve l-vâki bi t-taleb ketb olundı.

54 38 Fî l-yevmi s-sânî aşer min şehr-i Saferü l-hayr li sene selase ve aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl Osmân Ağa ibni Sinân Beğ Dervîş Mehmed bin Alî el-mevlevî Muslî Kethudâ bin el-hâcc Mehmed Sefer Beğ bin Muslî Epri Papas veled-i Asgaratadi Asgaratadi veled-i Devlet Ohan veled-i Banos İsabi veled-i Bahşi Hobyar veled-i Devlet Begor veled-i Ohannes Ve gayruhum. K2/63/334 Medîne-i Kütahya sükkânından olup Tavşanlu nâhiyesine tâbi Sorfun nâm karyede vaki müteveffâ Arslan Beğ evkâfına evlâdiyyet ve meşrûtiyyet üzre bâ berât-ı şerîf-i âlîşân mütevellîsi olan işbu râfi u l-kitâb Mehmed Çavuş ibn-i İbrâhîm nâm kimesne meclis-i şer -i enverde yine medîne-i mezbûre a mâlinden Virancık nâhiyesine tâbi Afşar nâm karyeden Süleymân Beğ ibn-i İbrâhîm nâm kimesne mahzarında üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp tevliyet-i mezbûre ebâ-an cedd vâlidem Hayrunisâ üzerinde olup yetmiş seksen sene vâlidem mezbûre mutasarrıf olup bin doksan bir senesinde fevt olup vâlidem mahlûlunden bâ ruûs-ı hümâyûn mâliye tarafından berât-ı şerîf ile bana tevcîh olunup mustakıllen tasarruf ider iken mezbûr Süleymân Beğ ben dahi evlâd-ı vâkıfdan ebem diyü bir tarîk ile taraf-ı askerîden tevliyet-i mezkûrenin nısfına üzerine olup gadr itmeğle ben dahi Âsitâne-i sa âdete varup ma rûz-ı dergâh eylediğimde dahl iden mezbûr Süleymân askerî ve nişân berâtıyla min ba d dahl-i ta arruz itdirmeyesin diyü yedime fermân-ı cihân-mutâ i tâ olunmuşdur mezbûrdan suâl olunup takrîr-i tahayyür ve kasr-ı yedine tenbîh olunması matlûbumdur didikde

55 39 gıbbe s-suâl mezbûr Süleymân Beğ cevâbında fi l-vâki vakf-ı mezbûrun tevliyetinin nısfına vâlidem İsmihân nâm hâtûn mutasarrıfe olup ba d-i vefâtihâ nevbet-i tasarrufumı işbu yedimde olan berât ile ben dahi alup tasarruf iderim diyü cevâb viricek tarafeynden sûret-i defter taleb olundukda müdde â-i mezbûr tarafından müte addid mâliye berât ve sûret-i defter-i hâkânî ve arz-ı hâl üzerinde derkenâr olunmuş sened-i kavî ibrâz idüp ba de t-tanzîm tevliyet-i mezkûre evlâdiyet ve meşrûtiyet üzre mezbûrun üzerinde olduğı mastûr olup ve mezbûr Süleymân Beğ den dahi sened-i kavî taleb olundukda evlâd-ı vakfdan olduğını müş ir bir senedi olmayup mücerred vâlidesi mahlûlunden askerî berât olup ilzâm-ı hasm-ı şer î idecek senedi ve beyyinesi olmamağla vakf-ı mezbûrun tevliyetini müstakıllen mezbûr Mehmed Çavuş yedine îfâ-yı mâ-kân alâ mâkân olunup askerî berât ile dahl iden mezbûr Süleymân Beğ mu ârazadan men olunup mâ hüve l-vâki bi t-taleb ketb olundı. fî l-yevmi s-sâmin aşere min Saferü l-hayr sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl Hüseyin bin Mehmed Mehmed Efendi bin Şeyhî Efendi Ömer Çelebi bin Hasan ser-muhzırân Alî bin Mehmed Şa bân bin Habîb Ve gayruhum. K2/63/335 Bin yüz on senesinde havâss-ı Zile voyvodası olan umdetü l-emâcîd ve l-ekârim Alî Ağa zîde mecduhû tarafından mümzâ ve mahtûm ma mûlun bih temessüki ile havâss-ı mezbûrun perâkende ve perîşân olan re âyâlarının mâlı mîrî ve âdet-i ağnâmların cem ve tahsîle me mûr olan İsmâ îl Ağa bin Sefer meclis-i şer de medîne-i Zile mahkemesinden işbu ashâbü l-kitâb Velî bin Mehmed ve Satılmış bin Murâd ve Halîl bin Ahmed ve Yolkulı bin Hüseyin ve Halîl bin Seyyid bin Fakih ve Mahmûd bin Hudâvirdi nâm kimesneler vesâyirleri mahzarlarında üzerleri da vâ ve takrîr-i kelâm

56 40 idüp mezbûrlar havâss-ı mezbûrun perâkende re âyâlarından olmağla mâl-ı mîrî ve âdeti ağnâmlarını me mûr olduğum hasebiyle taleb eylediğimde edâda te allül iderler suâl olunup mûceb-i şer -i âlî icrâ olunması matlûbumdur didikde gıbbe s-suâl mezbûrûn kimesneler cevâblarında bizler ebâ an cedd işbu hâzır-ı bi l-meclis olan umdetü l-a yân zu amâdan Ömer Çavuş Ağa nın icmâllü ze âmeti karyelerinden Zile kasabasına tâbi Kırı nâm karyeden olup babalarımız ve dedelerimiz perâkende ve perîşân olup Kütahya sancağında vâki Altuntaş kazâsına tâbi Keçeli nâm karyede tavattun itmeğle sene be sene rüsûm-ı ra iyyetimizi mûmâ ileyh Ömer Ağa ya edâ iderüz diyü havâss-ı mezbûr re âyâsından oldukların inkâr eylediklerinde mezbûr İsmâ îl Ağa dan sûret-i defter-i cedîd-i hâkânî taleb olundukda ibrâz idemeyüp mûmâ ileyh Ömer Ağa nın yedinde olan mühürlü ve nişânlu sûret-i defter-i cedîd-i hâkânîye nazar olundukda mezbûrlar mûmâ ileyh Ömer Ağa nın ra iyyet ve ra iyyeti oğullarından oldukları mastûr ve mukayyed bulunmağın ber mûceb-i defter-i hâkânî mezbûr İsmâ îl Ağa yı bî vech da vâ-yı mersûmeden men birle mâ hüve l-vâki bi t-taleb ketb ve terkîm ve yedd-i tâlibe def -i teslîm olundı. fî evâyil-i Zi l-ka detü ş-şerîfe li sene ihdâ aşer ve miete ve elf. Şühûdü l-hâl Mehmed Efendi bin Sadeddin Receb Efendi bin Abdülvehhâb Kethudâbaşı Osmân Mehmed bin Mehmed Çelebi Dîvânbaşı Hüdâvirdi Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/63/336 Husûs-ı âtî l-beyânın mahallinde şer le istimâ ve faslı mânsıbla cânib-i şer -i azîzü l-cenâbdan mevlânâ fahru l-müderrisîn Mehmed Efendi ibn-i Mustafâ irsâl olunup ol dahi bi l-fi l Anadolı eyâletine mutasarrıf olan vezîr-i rûşen-zamîr sa âdetlü Abdî Paşa yessera llâhu mâ yurîd vemâ yeşâ hazretlerinin taraf-ı bâhirü ş-şereflerinden

57 41 bâ buyuruldı-ı şerîf mübâşir ta yîn buyuruldukda Mustafâ Ağa bin Ahmed ve zeyl-i rakîmle muharrerü l-esâmî olan bî-garaz müslimîn ile medîne-i Kütahya a mâlinden Gümüş nâhiyesine tâbi Îsâ nâm-ı diğer Belek Eri nâm karye kurbunda vâki mahall-i nizâ olan çayırun üzerine varılup akd-i meclis-i şer -i nebevî olundukda nâhiye-i mezbûre karyelerinden İshaklu nâm karye ve gayriden gedik timara mutasarrıf olan İbrâhîm Beğ bin Ahmed ile Dedek nâm karye ahâlîsi bâ sırruhum meclis-i ma kûd-ı mezbûrda karye-i mezbûre Îsâ nâm-ı diğer Belek Eri karyesine berât-ı şerîf-i âlîşân ile mutasarrıf olan fahrü l-eşbâh Osmân Ağa bin Alî Ağa mahzarında üzerine her biri da vâ ve takrîr-i kelâm idüp hâlâ üzerinde olduğumuz çayır benim mutasarrıf olduğum İshaklu nâm timarum arâzîsinden otuz akçe resm yazılu olan çayırum olup bundan mukaddem timar-ı mezbûra mutasarrıf olanlar karye-i mezbûre Dedek ahâlîsine mutasarrıf itmek üzre virüp resmin alup benim İshaklu timarımun ismi beyne n-nâs Ahilice dimeğle meşhûrdur mezbûr Osmân Ağa müdâhale idüp ahâlî-i karye el-mezbûre Dedek in tasarruflarına mâni olur suâl olunup takrîri tahrîr olunman matlûbumdur didükde gıbbe s-suâl mezbûr Osmân Ağa cevâbında fî l-vâki işbu üzerinde olduğumuz on beş dönüm çayır bir tarafdan bacım toprağı ve etraf-ı selasesi Belek Eri toprağı ile mahdûd olup benim yedimde olan sûret-i defter-i cedîd-i hâkânîyle on beş akçe resm yazılup ze âmet-i mezkûreye yetmiş seksen sene babam Alî Ağa mutasarrıf olup resmin alup ve otuz beş seneden mütecâvizdir ben kendim alup âharın alâkası ve müdâhalesi yoğiken merkûm İbrâhîm Beğ den mukaddem İshaklu timarına mutasarrıf olan Sâlih bin Mehmed da vâ idüp mârru z-zikr on beş dönüm çayır benim mutasarrıf olduğum Belek Eri nin sûret-i defterinde mastûr olan on beş akçe resm yazılan çayır olduğun muvâcehesinde şuhûd-ı udûlla isbât ve taraf-ı şer den yedime müte addid sahîh-i şer iye alup mu ârazadan men olunmuşdur diyü bir iki kıt a sahîh-i şer iye ibrâz idüp mezâmîn-i sıhhat-i mezkûre mezbûr Osmân Ağa nın takrîr-i meşrûhuna mutâbık bulunmağın gıbbe l-istintâk müdde â-i mezbûr İbrâhîm Beğ mezâmîn-i sıhhat-i mezkûreyi ikrâr ve i tirâfından sonra husûs-ı mezbûra vukûf-ı şuhûdı(?) olunup meclis-i mezbûrda hâzır olan bîgaraz kimesnelerden istihbâr olundukda karye-i mezbûr civârında vâki Eylum nâm karyeden Mehmed Dede bin Ahmed ve Mustafâ bin İsmet ve Kibar nâm karyeden Hüseyin bin Hasan vesâyirleri li ecli l-ihbâr meclis-i ma kûd-ı mezbûra hâzırûn olup eserü l-istihbâri ş-şer î fi l-hakîka işbu üzerinde olan ze âmet çayır-ı mezbûr Osmân Ağa nın mutasarrıf oldığı Belek Eri nâm timarının sûret-i

58 42 defterinde mastûr olan on beş akçe resm yazılu olan çayırıdır müdde â-i mezbûrun iddi â eylediği İsaklu namında bu havâlîde bir karye olup ne ma mûrı ve ne harâbesi vardır Ahilice nâmında bir pınar vardır ol dahi karye değildir pınarın ismidir mezbûr Dedek karyesinin çayırları mezra a olup ahâlîsi zirâ ât itmişler min kadîmü l-eyyâm bu minvâl üzre işide geldik hâlâ üzerinde olup mahdûd olan çayır-ı mezbûr Osmân Ağa nın mutasarrıf oldığı Îsâ nâm-ı diğer Belek Eri nin sûret-i defterinde mastûr olup on beş akçe resm yazılan çayır üzerinde olduğum çayırdır diyü her biri meclis-i ma kûd-ı mezbûrda mevlânâ-yı mûmâ ileyh Mehmed Efendi ye haber virmeleriyle mevlânâ-yı mezbûr mahallinde vâki hâli ketb ve tahrîr idüp ba dehu fîmâ ba s olunan Çukadar Mehmed Beğ bin Hayreddîn ve mübâşir-i mezbûr ile gelüp alâ vukû a inhâ ve takrîr itdiklerinde mârru z-zikr çayır-ı mezbûr Osmân Ağa ya hasm olunup mâ hüve l-vâki bi l-ittîkâ ketb olundı. fî l-yevmi s-sâmin ve l-işrîn min şehr-i Rebî u l-evvel lisene selase ve aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl El-Hâcc Osmân bin Mustafâ an karye-i Edirne Mustafâ Ağa bin Sâmî an karye-i Kevkeri Hüseyin Beğ bin Hasan an karye-i Eslum Velî Beşe bin Mehmed an karye-i mezbûre Abdullâh bin Halîl an karye el-mezbûre Osmân bin İbrâhîm an karye-i mezbûre Hüseyin bin Ammâr an karye-i mezbûre Hüseyin Beğ saraydar-ı an karye-i Saray Muharrem Çelebi bin İsmâ îl Saraydar Mustafâ bin Hilmî an karye-i Eslum El-Hâcc Mehmed bin Mustafâ Mustafâ Çelebi bin Mehmed an mahalle-i ( ) Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/63/337

59 43 Medîne-i Kütahya a mâlinden Tavşanlu nâhiyesine tâbi Kayı nâm karyeden olup Dergâh-ı âlî dâme mahkûken bi l-müvellâ mutasarrıfelerinden iftihârü l-emâsil ve l-akrân Ahmed Ağa bin Mehmed Çavuş meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde yine karye-i mezbûre sâkinlerinden olup zümre-i silahdârândan sâbıkâ kethudâ yiri olan işbu râfi u l-kitâb Oğuz Beğ ibn-i Abdullâh nâm kimesneyi bi l-fi l Anadolı eyâletine mutasarrıf olan vezîr-i rûşen-zamîr sa âdetlü Abdî Paşa yessera llâhu mâ yurîd vemâ yeşâ hazretlerinin taraf-ı karînü ş-şereflerinden (...) Ağa bin (...) mübâşeretiyle ihzâr ve mahzarında üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp bin yüz on iki senesi Zi l-ka desinin evâhirinde ben kendim çayırdan gelür iken mezbûr Oğuz Beğ in gâib-i ani l-meclis damadı Süleymân ve sulbiye oğlı Abdülmü min nâm kimesneler önüme gelüp sen bizim çayırımızda nidersin diyü atımın dizginine yapışdıklarında mezbûr Oğuz Beğ dahi gelüp hâşâ sümme hâşâ cimâ lafzıyla din ve imânıma sitem eyleyüp küllî te addî ve rencide itmişdir suâl olunup takrîri tahrîr ve mûcebi icrâ olunması matlûbumdur didükde gıbbe s-suâl mezbûr Oğuz Beğ cevâbında fi l-vâki müdde â-i mezbûr Ahmed Ağa târîh-i mezbûrede medîne-i mezbûrede bi l-fi l fermân-ı fermâ-yı şer -i nebevî olan a lemü l-ulemâi l-izâm fazîletlü Abdülkerîm zâde Mehmed Efendi huzûrunda ber vechi muharrer benden da vâ ve müdde âsını adem-i isbâtla istimhâl idüp ityân-ı beyyine idemeyüp mücerred ta cîz içün tahlîfe dahi itmemeğle muslihûn tavassut idüp bizi ıslâhı zâtü l-bâyin idüp ben dahi mezbûr Ahmed Ağa ya bir re s at virüp da vâ-i meşrûhasından fâriğa olmuşidi hâşâ sümme hâşâ ben mezbûr Ahmed Ağa ya sitem itmedim diyü bi l-külliye inkâr idi ki husûs-ı mezbûrda zamân-ı mürûrundan nâşî ilzâmı hasm içün beyyine taleb olundukda ityân eylediği kimesne makâm-ı şehâdetle edâ ve şehâdet-i şer iyye idemediğinden gayri şehâdete gelen kimesne müdde â-i mezbûrun zîr-i iyâlinde nafaka ve kisvesi üzerine lâzım olan hıdmetkârlarından olduğundan kâ id-i işhâdet-i hasbiyede şâhidin te hîri ile şehâdetin adem-i kabûli ketb-i ( ) mastûr ve musarrah olmağla müdde â-i mezbûr husûs-ı mezbûr içün mezbûr Oğuz Beğ e bî vech mu ârazadan men olunup mâ hüve l-vâki bi l-ibtikâ ketb olundı. fi l-yevmi t-tâsi ve l-işrîn min Saferü l-hayr li sene selase aşere ve mie ve elf.

60 44 Şühûdü l-hâl Ahmed Beğ bin el-merhûm Mehmed Paşa İbrâhîm Çelebi bin Satı Beşe Ömer Çelebi bin Hasan el-muhzırân Şa bân bin Receb el-muhzır Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/64/338 Medîne-i Kütahya mahallâtından Lala Hüseyin Paşa mahallesi sâkinelerinden Fâtıma binti Abdullâh nâm hâtûn meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde râfi -i hâze lkitâb İbrâhîm bin Mustafâ nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp hibe-i atiyyetü z-zikrin sudûruna değin silk-i mülk-i sahîhamda münselik olup mahalle-i mezbûrede vâki bir tarafdan Mehmed Efendi mülki ve bir tarafdan Ahmed mülki ve bir tarafdan Alî mülki ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd ve müntehî eşcâr-ı müsmire ve gayr-i müsmire ve havliyi müştemil bir bâb mülk menzili ba de t-tahliyetü ş-şer iyye mezbûr İbrâhîm e hibe-i sahîha-i şer iyye ile hibe ve temlîk ve teslîm ol dahi meclis-i hibede ittihâb ve kabz ve tesellüm eyleyüp ba de l-yevm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan menzil sâlifü z-zikr merkûm İbrâhîm in mülk-i mevhûbudur keyfe mâ yeşâ ve yehtâr mutasarrıf olsun didükde gıbbe t-tasdîki ş-şer î mâ hüve l-vâki bi l-ibtikâ ketb olundı fi l-yevmi s-sâlis min şehr-i Rebî u l-evvel li sene selase aşer ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl Mehmed Efendi ibn-i Mustafâ el-müderris bi müderris-i Balaban Paşa Diğer Mehmed Efendi mine l-kuzzât Bektâş Çelebi ibn-i Mehmed Seyyid Hâcı Abdülhakîm bin Kâmî Mustafâ Osmân Çelebi ibn-i Alî İbrâhîm bin el-hâcc Ahmed Dellâlbaşı Abdullâh Çelebi

61 45 Ömer Çelebi ibn-i Hasan Alî muhzır Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/64/339 Oldur ki husûs-ı âtî l-beyânın mahallinde şer le tahrîr ve taksîm ve tevzî i iltimâs olunmağın hâsib-i şer -i azîz-i cenâbdan mevlânâ fahrü l-müderrisîni l-kirâm Mehmed Efendi ibn-i Mustafâ irsâl olunup ol dahi bi l-fi l Anadolı eyâletine mutasarrıf olan vezîr-i mükerrem sa âdetlü Abdî Paşa hazretlerinin taraf-ı bâhirü ş-şereflerinden buyuruldı-ı şerîfleri ile ta yîn buyurulan Ahmed Ağa bin Abdullâh ve zeyl-i rakîmla mastûrü l-esâmî olup husûs-ı mezbûra vukûf ve şuhûdı olan bî garaz müslümân ile medîne-i Kütahya muzâfâtından Gümüş nâhiyesine tâbi Kükürt nâm karyede arâzî tasarruf idenlerden olup bundan akdem bilâ veled-i zükur fevt olan Mahmûd Ağa bin Geyvân Ağa nın mahlûle olan tarlalarının bi hasebi l-örf ve l-âde hakk-ı tapu sâhibeleri kızları Emine ve Fâtıma nâm hâtûnların olup tasarrufunı muvakkat sâhib-i arz ile ta arruz itmeleriyle sâlifü l-beyân tarlaların a lâ ve evsât ve ednâ a şârıyla taksîm olunmasıyçün karye-i mezbûrede akd-i meclis-i şer -i nebevî eyledikde müteveffâ-yı mezbûrun kızı mezbûre Emine Hâtûn un damadı ve tarafından zikri âtî takrîre vekîl olup zât-ı mezbûreye muvakkat-ı şer iyye ile ârifân olan es-seyyid Mehmed Efendi ibni es-seyyid Ahmed Efendi ve es-seyyid Abdüllatîf Efendi ibn-i İbrâhîm şehâdetleriyle şer an vekâleti sâbite olan Ahmed Beğ bin el-merhûm Mehmed Paşa meclis-i ma kûd-ı mezbûrda müteveffâ-yı mezbûrun kızı mezbûre Fâtıma Hâtûn un zevci ve tarafından vekîl-i müsecceli olan es-seyyid Ahmed Ağa bin mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp müvekkilem mezbûre Emine Hâtûn un babası müteveffâ-yı mezbûrun tarlalarından ve çayırından hakk-ı tapusı üzre ber vech-i muharrer tasnîf olundukda mezbûre Emine Hâtûn a Yukarıöz den yiğirmi altı dönüm ve şehir yolunda Halîl Sipâhî tarlasına muttasıl dört dönüm ve Kazıkönü nde tarîkin üst yanında otuz beş dönüm ve Sarıdibe dimeğle ma rûf beş dönüm ve Harmanyiri dimeğle ma rûf sekiz dönüm ve Karabayram oğlı tarlası Kızakköy yolı üstünde emrud ağacına değin yiğirmi altı dönüm ve ark çayırında harman altı gedik ayağı yiğirmi altı dönüm ve rahatlık ve kıyam çayırı başı tahmînen altmış dönüm ve hüsn-i korı on beş dönüm ve arpalıkdan dahi şehir

62 46 yolunda on altı dönüm ve Sarıdibe de yedi dönüm ve çayırından dahi Azeb tarafında iki kıt a on bir dönüm cem an tarla ve çayır iki yüz otuz dokuz dönüm karye-i mezbûrede olan tarla ve çayır mezbûre Emine Hâtûn hissesiyçün virilüp ve nefs-i şehirde vâki Çavuş oğlı çayırı dimeğle ma rûf çayırın ortasında seylâb handeki olup şehir tarafını mezbûre Emine Hâtûn a ve Taşcı çayırı dimeğle ma rûf çayırdan bir tarafdan Beğlik çayır ve bir tarafdan Masadlıoğlı tarlası ve bir tarafdan tarîka muttasıl olan çayırı mezbûre Emine Hâtûn a virilüp ve mezbûre Fâtıma Hâtûn a dahi ark çayırı tarafında Oyukaltı dimeğle ma rûf otuz dönüm ve kazık önünde iki yolun arası otuz beş dönüm ve Ulucuk dimeğle ma rûf beş dönüm ve Kayaaltı dimeğle ma rûf yüz dönüm Akcapınar başı iki yolun arası yiğirmi yedi dönüm ve Kuytı pınarı nâm-ı diğer Boyalık tahmînen altmış dönüm ve Bostan pınarı yiğirmi üç dönüm ve Katlık nâm-ı diğer Güğümlük on beş dönüm ve arpalıkdan Seydi Ömer yolunda uzun kenarı mezâristan kurbı yiğirmi dönüm ve çayırından dahi köy kurbında kıble tarafı on bir dönüm cem an tarla ve çayır iki yüz otuz dokuz dönüm karye-i mezbûrede olan tarla ve çayırından mezbûre Fâtıma Hâtûn içün virilüp ve nefs-i şehirde olup mârrü z-zikr Çavuşoğlı çayırının taraf-ı âharı ile Kör İbrâhîm çayırı diyü meşhûr olan çayırın tarafeyni Müfti Efendi bağçesine ve ba zen tarlaya ve iki taraf tarîka muttasıl çayır mezbûre Fâtıma Hâtûn a virilüp müteveffâ-yı mezbûrun tarlaları ve çayırları minvâl-i muharrer üzre tasnîf olundukdan sonra müvekkile-i mezbûre Emine Hâtûn un vekîli olan mûmâ ileyh Ahmed Beğ dahi kangı tarafın alursun diyü arz olundukda hüccet-i mezbûrede zikr ve tahrîr olundığı üzre vekîl-i mezbûr müvekkile-i mezbûre Emine Hâtûn içün alup ihdahümâ bi t-tarafeyn kabz ve kabûl eylediklerin mevlânâ-yı mezbûr mahallinde ber minvâl-i muharrer ketb ve tahrîr idüp ba dehu fîmâ ba s olunan Çukadar Mehmed Beşe bin Hayreddîn ile gelüp alâ vukû ihi inhâ ve takrîr itmeğin mâ hüve l-vâki bi l-ibtikâ ketb olundı. fî l-yevmi s-sâdis min şehr-i Rebî u l-evvel li sene selase ve aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl Za îm Seyyid Mehmed Ağa bin Hüseyin Hatîb Mehmed Efendi bin İlyâs

63 47 Osmân bin Seydî İbrâhîm bin Halîl Mustafâ bin Dilâver Ağa Mehmed Kethuda bin Alî Halîl Sipâhî bin Sefer Receb bin Bâlî Velî bin Abdülkerîm Bayrâm bin Alî Tatar Hasan Dede bin İbrâhîm Mehmed Çelebi bin Ahmed an mahalle-i Servî Mustafâ bin Mehmed an mahalle-i Meydan Hasan bin Süleymân Seyyid Ebûbekir bin Seyyid Mustafâ Seyyid Mehmed Çelebi bin Alî Bektâş bin İlyâs Mehmed bin Ahmed Mustafâ bin Mehmed Seyyid Çelebi bin Hüseyin Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/64/340 Medîne-i Kütahya mahallâtından Lala Hüseyin Paşa mahallesi ahâlîsinin sıgârı ve kibârı bâ cem ihim meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde medîne-i mezbûre mahallâtından Cerci kefere mahallesi ahâlîsini ihsâr ve mahzarlarında üzerlerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp işbu meclis-i şer de hâzır olan Aşcıoğulları yörüği ve Sünbül nâm zimmî ile işbu Şimon nâm zimmînin sâkin oldukları menzilin bir tarafdan el-hâcc Abdülhakîm Çelebi ve bir tarafdan Ca fer Beğ mülki ve bir tarafdan Tüfenkkulızâde mülki ve bir tarafdan tarîka müntehî hâneleri bizim Lala Hüseyin Paşa mahallesi hânesinden olup hattâ seksen senesinde muharrer vilâyet-i müteferrika Halîl Ağa tahrîr eyledükde mezbûrânın babaları ve dedelerin işbu yedimizde olan esâmî defterine kayd ve tahrîr olunmandan bu âna gelince mahallemiz ahâlîsi üzerlerine nâzile olan tekâlîfi

64 48 bizimle ma an edâ iderler iken hâlâ Cerci kefere mahallesi ahâlîsi mezbûrânın hâneleri bizim mahallemizdedir diyü mezbûrândan tekâlîf teklîf ile rencîde iderler diyü mutasarrıfe-i mûmâ ileyhin tahrîri olan sûret defter-i cedîd-i hâkânîye nazar olundukda fi l-vâki altmış bir neferât mebde(?) Yorgi ve Sünbül ve Tursun nâm zimmîler defter-i mezbûr mastûr ve mukayyed olup mezbûrâna suâl olundukda mahallât ahâlîsi üzerlerine nâzile olan tekâlîfi kangı mahalle ahâlîsi ile edâ idersiniz denildikde min kadîmü leyyâm tekâlîfimizi ebâ an cedd Lala Hüseyin Paşa ahâlîsi ile çekilüp hissemize isâbet iden ( ) mezbûr Hüseyin Paşa mahallesi ahâlîsine viregeldik diyü bi tav ihimâ ikrâr ve i tirâf itmelerine mûceb-i i tirâfihimâ üzerlerine lâzım gelen tekâlîfi kemâ fi l-evvel mezbûr Hüseyin Paşa ahâlîsine virüp merkûm Cerci kefere mahallesi ahâlîsi mezbûrâna müdâhale itmemek üzre mu ârazadan men olunup mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı. Fi l-yevmi l-âşir min şehr-i Rebî u l-evvel li sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl Seyyid Abdülbâkî Efendi el-nakîb hâlâ Mehmed Efendi bin (silik) Efendi Alî Çelebi bin Hüdâ Alî Bektâşzâde Hüseyin bin Mehmed Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/64/341 Medîne-i Kütahya mahallâtından Büyükorta mahallesi mütemekkinlerinden Mükerrem bint-i Petros nasrâniyye meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde li ebeveyn kız karındaşı kızı işbu râfi atü r-rakîm Basbiyet bint-i Agop nâm nasrâniyye muvâcehesinde ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bey -i âti z-zikrin sudûruna değin işbu defter mûcebince yedimde mülküm ve hakkım olan otuz zirâ malaz bezi ve on zirâ penbe bezi ve bir münakkaş çaperşeb ve bir münakkaş boğça ve on zirâ kettân bezi ve beş aded elvân yemeni cenber üç aded penbe sarık ve bir arakiyye ve iki çiriş çapri makreme ve bir münakkaş makreme ve bir alaca zenne kaftanı ve bir mor kapama

65 49 ve bir kırmızı zeybun ve iki köhne muhayyer ferace ve bir muhayyer gaytan ve yiğirmi zirâ kettân ipliği ve yüz elli dürüm penbe ipliği ve üç aded beledi döşek ve üç aded beledi yasdık ve üç aded köhne yorgan ve üç köhne kilim ve on iki vukiyye bakır ve beş aded toprak küp ve dokuz miskâl altûn ( ) ve iki miskâl kırık altûn ve bir altûn yüzüğimi safka-i vâhid ile mezbûre Basbiyet e otuz beş kıt a esedî guruşa sarfından îcâb ve kabûli hâvî bey -i bât-ı sahîh-i şer î ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dûd eyleyüp mârrü z-zikr eşyâyı def ve teslîm eyledükden sonra eşyâ-yı mezbûrenin semeni olan meblağ-ı mezkûr otuz beş guruş mezbûre Basbiyet e hibe-i sahîha-i şer iyye ile hibe ve temlîk ve teslîm eyleyüp ol dahi meblağ-ı mezbûrı meclis-i hibede ittihâb ve kabz ve tesellüm eyledi ba de l-yevm sâlifü l-beyân eşyâ-i mezkûre mülk-i müşterâsı olup ve meblağ-ı mezbûr mülk-i mevhûbesidir keyfe mâ yeşâ ve yehtâr mutasarrıfe olup benim kat â alâkam ve medhalim kalmadı didükde mukırre-i mezbûreyi ikrâr-ı meşrûhunda elmukırr-ı lehâ el-mezbûre vicâhen itmeğin mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olunup yedd-i hâliye def olundı fî aşer şehr-i Rebî u l-âhir sene selase ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl Ahmed Halîfe bin Mustafâ el-hatîb-i bi câmi -i Sarây Alî Halîfe ibn-i Alî İmâm-ı bi câmi -i Balıklı Süleymân Çelebi ibn-i Abdülkerîm Ramazân Çelebi ibn-i Hasan İsmâ îl Çelebi ibn-i Mehmed Ömer Çelebi ibn-i Hasan Receb bin Ahmed Yagos veled-i Ohannes Ohan veled-i Yanos K2/65/342 Medîne-i Kütahya mahallâtından Cemâleddîn mahallesi sâkinelerinden Âyişe binti Abdullâh nâm hâtûn meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde medîne-i mezbûr musakkâfâtından Etrafşehr nâhiyesine tâbi Okcı nâm karye sâkinlerinden işbu râfi u l-

66 50 kitâb Dâvûd bin Kalender nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bundan akdem zevcem Mustafâ bin Ömer nâm kimesne fevt olup ferrâşından hâsıl işbu hâzır-ı inne l-meclis olan sadrı oğlum Halîl ve İvaz ve sadriye kızım Gevher sagîr ve sagîre olup kıbel-i şer den beni vasî nasb ve ta yîn idüp mezbûrların nafaka ve kisveye eşedd-i ihtiyâcları olmağın zevcem müteveffâ-yı mezbûrun karye-i mezbûrda vâki bir tarafdan mekâbir-i müslimîn ve bir tarafdan el-hâcc Halîl ve bir tarafdan Davud ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd tahmînen bir dönüm mikdârı arz-ı mîrî üzerine magrûs olan bağceden gayri ism-i mâl itlâk olunur terekesi olmamağın sıgâr-ı mezbûrların zarûret-i nafaka ve kisveleriyçün bağceden mârru z-zikri târîh-i kitâbdan dokuz sene mukaddem bi izni ş-şer dellâle virüp bir hafta ferâyid ve nidâ itdirüp rağbâten nâss inkitâ ından sonra bağce-i mahdûd-ı mezkûr merkûm Davud üzerinde on üç guruşa karâr idüp ziyâdeye tâlib âhar olmamağla târîh-i mezbûrda kendi hissemi asâleten ve sıgâr-ı mezbûrun hisselerini zarûret-i nafakalariyçün vesâyeten mezbûr Davud a meblağ-ı mezkûra tarafeynden îcâb ve kabûli hâvî bey -i bât-ı sahîh-i şer î ile bey idüp meblağ-ı mezkûrı sıgâr-ı mezbûrların nafaka ve kisveleriyçün harc u sarf eyledüm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan bağce sâlifü l-beyân târîh-i mezbûrdan ilâ ( ) hazâ mülk-i müşterîsidir ba de l-yevm mezbûr Davud bağce-i mârru z-zikre mülkiyet üzre keyfe mâ yeşâ ve yehtâr mutasarrıf olsun didikde gıbbe t-tasdîki l-mer î mâ vaka a bi libtigâ ketb olundı tahrîren fi l-yevmi s-sâmin min şehr-i Rebî u l-âhir sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl Na lband Mehmed bin Usta Alî Ömer Çelebi ibni Hasan Ahmed bin Mehmed Şa bân bin Habîb Alî bin Mehmed Ve gayruhum.

67 51 K2/65/343 Bi l-fi l Anadolı eyâletine mutasarrıf olan düstûr-ı mükerrem müşîr-i mufahham sa âdetlü Abdî Paşa hazretlerinin medîne-i Kütahya da mütesellim ve kâyim makâmları olan fahru l-eşbâh Alî tarafından husûs-ı âti z-zikri taleb ve da vâ ve redd ü cevâba vekîl-i şer îleri olan Abdî Efendi bin İbrâhîm nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi u l-kitâb uzun boylı açık kaşlu sarı ela gözlü mukavviyyü lasl İvaz bin Abdullâh nâm kimesneyi ihzâr ve mahzarında üzerine bi l-vekâle da vâ ve takrîr-i kelâm idüp fi l-asl Reha dan olup Ankara karbanıyla gelürken târîh-i kitâbdan beş gün mukaddem kuttâ i t-tarîk yedinde maktûlen fevt olan el-hâcc Ahmed bin Meşmel nâm müteveffânın mezbûr İvaz abd-i memlûkı olup müteveffâ-yı mezbûrun tâhir-i hâlde vâris-i ma rûfı olmayup terekesi beytü l-mâle âyid olmağın abd-i mezbûrı beytü l-mâl içün ahz u kabz itdirilmesi bi l-vekâle matlûbumdur didikde gıbbe s-suâl mezbûr İvaz cevâbında fi l-vâki ben müteveffâ-yı mezbûr el-hâcc Ahmed in abd-i memlûkı olup târîh-i kitâbdan iki ay mukaddem medîne-i Ankara da cemî mâlından beni âzâd ve kayd-ı rikkatîden sebîlim tahliye eylediğini nâtık yedime hüccet-i şer iyye virüp târîh-i merkûmda kuttâ i t-tarîk eşkıyası mevlâm-ı mezbûr el-hâcc Ahmed ben katl eyledikleri esnâda atiknâmem dahi almışlar diyü def ile mukâbele idicek gıbbe listintâk ve akîbü l-inkâr mezbûr İvaz dan def -i mezbûrını beyyine taleb olundukda udûl-ı ricâl-i müslimînden olup Reha sâkinlerinden Mehmed bin İbrâhîm ve Hasan bin İvaz nâm kimesnelre li ecli ş-şehâde meclis-i şer hâzırân olup istişhâd olunduklarında fi l-vâki müteveffâ-yı mezbûr el-hâcc Ahmed işbu evsâf-ı mezkûre ile mevsûf olan İvaz nâm gulâmı târîh-i kadîmden iki ay mukaddem medîne-i Ankara da cemî mâlımdan âzâd idüp yedine atiknâme hüccetini alıvirdüm diyü bizim huzûrumuzda kerâren imrâren ikrâr ve maktûl-ı mezbûrun ağzı ikrârına şâhidleriz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye itdiklerinde ba de t-ta dîl ve t-tezkiye mezbûrânın şehâdetleri makbûle olmağın mûcebiyle abd-i mezbûrun ıtkına hükm olunup bî vech mu ârazadan men birle mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundu tahrîren fî evâhir-i şehr-i Rebî u l-âhir sene selase aşere ve mie ve elf.

68 52 Şühûdü l-hâl Mahmûd Çelebi ibni Mehmed Efendi Ömer Çelebi ibni Hasan İbrâhîm Efendi kâdî-i Akcadağ sâbıkâ Hüseyin bin Mehmed Ve gayruhum. K2/65/344 Bi l-fi l Anadolu eyâletine mutasarrıf olan düstûr-ı mükerrem müşîr-i mufahham sa âdetlü Abdî Paşa hazretlerinin medîne-i Kütahya da mütesellim ve kâyim makâmları olan fahru l-eşbâh Alî Ağa tarafından husûs-ı âti z-zikri taleb ve da vâ ve redd ü cevâba vekîl-i şer îleri olan Abdî Efendi ibni İbrâhîm nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu sâhibü l-kitâb uzun boylı açık kaşlu ( ) Gürciyyü l-asl Süleymân bin Abdullâh nâm kimesneyi ihzâr ve mahzarında üzerine bi l-vekâle da vâ ve takrîr-i kelâm idüp fi l-asl Reha dan olup Ankara karbanıyla gelürken târîh-i kitâbdan beş gün mukaddem kuttâ i t-tarîk yedinde maktûlen fevt olan el-hâcc Ahmed bin Meşmel nâm müteveffânın mezbûr Süleymân abd-i memlûkı olup müteveffâ-yı mezbûrun terekesi taraf-ı beytü l-mâle âyid olmağın abd-i mezbûr Süleymân beytü lmâl içün ahz u kabz itdirilmesi bi l-vekâle matlûbumdur didikde gıbbe s-suâl mezbûr Süleymân cevâbında fi l-vâki ben müteveffâ-yı mezbûrun abd-i memlûkı olup târîh-i rakîmdan iki ay mukaddem medîne-i Ankara da cemî mâlından beni âzâd ve kayd-ı rikkatîden sebîlim tahliye eylediğini nâtık yedime hüccet-i şer iyye virüp târîh-i merkûmda kuttâ i t-tarîk eşkıyası mevlâm-ı mezbûr el-hâcc Ahmed i katl eyledikleri esnâda atiknâmemi dahi almışlardır diyü def ile mukâbele idicek gıbbe l-istintâk ve akîbü l-inkâr mezbûr Süleymân dan def -i mezbûrını beyyine taleb olundukda udûl-ı ricâl-i müslimînden olup Reha sâkinlerinden Mehmed bin İbrâhîm ve Hasan bin İvaz nâm kimesnelre li ecli ş-şehâde meclis-i şer a hâzırân olup istişhâd olunduklarında fi lvâki müteveffâ-yı mezbûr el-hâcc Ahmed işbu evsâf-ı mezkûre ile mevsûf olan Süleymân gulâmı cemî mâlımdan âzâd idüp yedine atiknâme hüccet alıvirdüm diyü bizim huzûrumuzda kerâren imrâren ikrâr ve maktûl-ı mezbûrun ağzı ikrârına şâhidleriz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye itdiklerinde ba de t-ta dîl ve t-

69 53 tezkiye mezbûrânın şehâdetleri makbûle olmağın mûcebiyle mezbûr Süleymân ın ıtkına hükm olunup bî vech mu ârazadan men birle mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundu tahrîren fî l-yevmi r-râbi ve l-işrîn min şehr-i Rebî u l-âhir sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl Mahmûd Çelebi ibni Mehmed Efendi Ömer Çelebi ibni Hasan İbrâhîm Efendi el-kâdî Akdağ sâbıkâ Hüseyin bin Mehmed K2/65/345 Medîne-i Kütahya mahallâtından Cedîd mahallesi sâkinelerinden Sâliha binti İbrâhîm Efendi nâm hâtûn meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde mezbûrenin câriye-i memlûkesi olup ba de l-ıtk tebennîsi olan işbu râfi u l-kitâb Mu ammere binti Abdullâh nâm hâtûn mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp mahalle-i mezbûrede vâki bir tarafdan Şeyh Ca fer Efendi mülki ve bir tarafdan Abdülkerîm Efendi mülki ve bir tarafdan su arkına ve bir tarafdan Türkman mülki ve ba zan tarîk-i âmm ile mahdûd ve müntehî ve eşcâr-ı müsmire ve gayr-i müsmireyi müştemil iki bâb tahtânî mülk menzilimi mezbûre Mu ammere Hâtûn elli kıt a esedî guruşa tarafeynden îcâb ve kabûli hâvî bey -i bât-ı sahîh-i şer î ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dûd ve teslîm-i mübeyyi -i mahdûd kıldıkdan sonra menzil-i mahdûd-ı mezkûrun semeni olan meblağ-ı mezbûr elli kıt a esedî guruşı mezbûre Mu ammere Hâtûn a hibe-i sahîha-i şer iyye ile hibe ve temlîk ve teslîm eyleyüp ol dahi meclis-i hibede ittihâb ve kabz ve teslîm eyledi ba de lyevm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan menzil sâlifü l-beyân mezbûrenin mülk-i müşterâsı olup ve meblağ-ı mezbûr mülk-i mevhûbesidir keyfe mâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olsun didikde mukırre-i mezbûre Sâliha Hâtûn un ber minvâl-i muharrer cârî ve sâdır olan ikrârını el-mukırr-ı lehâ el-mezbûre vicâhen tasdîk ve şifâhen tahkîk itmeğin sıhhat-i bey ve hibeye ba de l-hükm mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı

70 54 fî l-hâmis aşer min şehr-i Rebî u l-âhir sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl Bektâş Çelebi ibni Mehmed Halîl Çelebi ibni Alî El-Hâcc Mahmûd bin Hüseyin Abdülfettâh Beğ ibni Ahmed Memî Çelebi ibni Mehmed Abdî Dellâlbaşı Abdullâh ibni Mehmed Ömer Çelebi ibni Hasan muhzırbaşı K2/65/346 Medîne-i Kütahya mahallâtından Birler mahallesi sâkinelerinden Alime binti Abbâs nâm hâtûn tarafından husûs-ı âti z-zikri ikrâra vekîl olup zât-ı mezbûreyi ma rifet-i şer iyye ile ârifân olan Yûsuf bin Abdî ve Receb bin boş Nâm kimesneler şehâdetleriyle şer an vekâleti sâbite olan mahalle-i mezbûre imâmı Mustafâ Çelebi ibni Alî nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde müvekkile-i mezbûrenin kebîr oğlı işbu râfi u l-kitâb Abdülazîz bin Mehmed nâm kimesne mahzarında bi l-vekâle ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp müvekkilem mezbûrenin mahalle-i mezbûrede vâki tarafeyni Yazıcı İbrâhîm Çelebi mülki ve bir tarafdan tarîk-i hâss ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd olan tahtânî bir bâb menzilin binâsı oğlum mezbûrun olup arsası benim olmağla mârru z-zikr menzilin arsasıyla bir evlik mikdârı arsası oğlum mezbûra on beş kıt a esedî guruşa tarafeynden îcâb ve kabûli hâvî bey -i bât-ı sahîh-i şer î ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dûd ve teslîm-i mübeyyi -i mahdûd kıldım ba de l-yevm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan menzil mârru z-zikr arsasıyla bir evlik mikdârı arsa oğlı mezbûrun mülk-i müşterâsı olup keyfe mâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olsun didi didükde gıbbe t-tasdîki l-mer î mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı. Tahrîren fî l-yevmi l-hâmis ve l-işrîn min şehr-i Rebî u l-âhir sene selase aşere ve mie ve elf.

71 55 Şühûdü l-hâl Ahmed Çelebi ibni Abdullâh Mehmed Çelebi ibni Abdî Çelebi Abdî Çelebi ibni Mehmed Hüseyin bin Hasan Ömer Çelebi ibni Hasan Şa bân bin Habîb Alî bin Mehmed K2/66/347 Fi l-asl medîne-i Kütahya mahallâtından Yörükciler mahallesi sâkinelerinden olup hâlâ vilâyet-i Anadolı da vâki Karahisâr-ı sâhib Seyhanlu kazâsına tâbi Şarihak nâm karye sâkine ve haze l-mahzâret Kâmile Hâtûn ibneti Hüseyin Ağa tarafından bey -i âti z-zikri ikrâra vekîl olup zât-ı mezbûreyi ma rifet-i şer iyye ile ârifân olan Hüseyin Çelebi ibni Alî Çelebi ve el-hâcc İvaz bin Mehmed nâm kimesneler ta rîfleriyle ba de t-ta rîf şer an vekâleti sâbit olan Alî Çelebi ibni Hüdâ Alî nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde mahalle-i mezbûre sükkânından olup müfehharü l-meşâyihü l-izâm Şeyh Mevlûdî işbu râfi u l-kitâb Mustafâ Efendi ibni el- Hâcc İsmâ îl mahzarında bi l-vekâle ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bey -i âti zzikrin sudûruna değin müvekkilem mezbûre Kâmile Hâtûn un yedinde mülki ve hakkı olup medîne-i mezbûrenin şehrküsti mahallesinde vâki Fıtdırlızâde (?) bağcesi dimeğle müte ârif olup müvekkilem mezbûrenin hissesi olan bir tarafdan Mehmed Ağa bağcesi ve bir tarafdan müşterî-i mûmâ ileyh bağcesine ve bir tarafdan Havvâ Hâtûn bağcesine ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd ve müntehî on bir dönüm eşcâr-ı müsmire ve gayr-i müsmireyi müştemil bağcemi şeyh-i mûmâ ileyh Mustafâ Efendi ye yüz altmış kıt a esedî guruşa tarafeynden îcâb ve kabûli hâvî bey -i bât-ı sahîh-i şer î ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dûd ve teslîm-i mübeyyi -i mahdûd kıldım ba de l-yevm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan bağce-i mârrü z-zikr mûmâ ileyhin mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olsun didi didikde vekîl-i mezbûrun ber minvâl-i muharrer cârî ve sâdır olan ikrârını müşterî-i mûmâ ileyh bi l-muvâcehe tasdîk ve bi l-müşâfehe

72 56 tahkîk idicek sıhhat-i bey a ba de l-hükm mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı yedd-i menlehü t-talebe def olundu ki müzekker-i mâ cerâ olalar cerâ zalik ve harîr fî l-yevmi s-sâlis min Cemâziye l-ûlâ sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl Osmân Ağa bin Sinân Beğ Mehmed Efendi ibni nâib-i nâhiye-i Kürekci Mehmed Alî Efendi ibni Mehmed el-hatîb Mehmed Beğ ibni Halîl Gevrer Mahmûd Ağa ibni Ahmed Es-Seyyid Mustafâ Çelebi ibni Rıdvân Efendi Abdülkerîm Çelebi ibni Mehmed Efendi K2/66/348 Medîne-i Kütahya a mâlinden Emrudeli nâhiyesine tâbi Reyhân Paşa evkâfından Yenice nâm karyeden Ahmed bin Abdurrahman ve Mahmûd bin Ömer ve Ya kûb bin İvaz ve Osmân bin Hasan ve Eyyûb bin İvaz ve Abdüllatîf bin Ebûbekir ve İlyâs bin Hüseyin ve Mustafâ bin Ebûbekir ve Hasan bin Abdurrahman vesâyiri ve yine evkâf-ı mezbûreden Karacaviran nâm karyeden Kadrî ve Alî ibni Kâbil ve Sâlih bin Abdülkâdir ve Abdülcebbâr bin Receb ve Muharrem bin Tayyîb ve Abdülfettâh bin Sefer ve Seyyid Halîl bin İvaz vesâyirleri meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde yine evkâf-ı mezbûreden Şeyh Kara nâm karyeden işbu ashâbü l-kitâb Hatîb Mahfûz Halîfe bin Şa bân ve Habîb bin Satılmış ve Seyyid Mustafâ bin Seyyid İbrâhîm ve Ramazân bin el-hâcc ve İsmâ îl bin Elvân ve gayrileri mahzarlarından her biri ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp mezbûr Şeyh Kara ahâlîsi bundan akdem müşâ olan sevâdımız kurbunda kendi karyeleri arâzîlerinde yurd tutup tavattun idüp on beş seneyi mütecâviz otururlar iken üç dört ay mukaddem mezbûrların asıl karyelerine varup sevâdımız kurbunda sâkin olmalarına tenbîh olunmuşdur el hâletü hazihi kendi hüsn-i rızâmuz ile da vâdan fâriğ ve bu âna gelince hâlâ tavattun eyledükleri mahalde kemâ fi l-evvel muvazza -ı mezbûrda oturup târîh-i kitâba gelince geçine geldiğimiz üzre geçinüp bi t-

73 57 terâzî ıslâh zâtü l-beyn olduk mezbûrlar muvazza -ı mezbûrda kemâ fi l-evvel oturup husûs-ı mezbûra müte allife da vâdan her birimiz bi l-külliye fâriğa olduk didiklerinde mezbûr Şeyh karye ahâlîsi dahi mezbûrları bi l-muvâcehe tasdîk itmeleriyle işbu refîkai ahad-hümânın talebleriyle ketb olundı fî l-yevmi s-sâlis ve l-işrîn min şehr-i Rebî u l-evvel sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl İbrâhîm Beğ ibni Mehmed Mustafâ Çelebi ibni Mehmed İvaz bin Ahmed Mehmed bin Hamz Mehmed Efendi ibni Mustafâ K2/66/349 Mahmiyye-i Kütahya a mâlinden Kerki nâhiyesine tâbi Otacılar nâm karyeden Mahmûd Bölükbaşı ibni Ahmed nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde yine karye-i mezbûreden işbu râfi âtü l-kitâb Seyyid Mîrzâ bin Seyyid İbrâhîm ile Alî bin Mehmed nâm kimesneler mahzarlarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bundan akdem ben şehirde iken abd-i memlûkum Arab Hasan ve levendâtdan Hüseyin bin Bahadır ve Kürd Abdülkâdir nâm kimesneler menzilimden ba zı eşyâyı ve iki at ve bir kısrağıma binüp firâr itmişler ben dahi Barcınlı ve Çatmana sınurunda irişüp mezbûr Hüseyin i ahz ve mezbûrân firâr idüp mezbûr Hüseyin merkûm Alî içün bir iki alaca ve mef ad(?) virdük diyü iftirâ itmeğin husûs-ı mezbûrda mezbûr Alî ile merkûm Seyyid Mirzâ nın alâka ve medhalleri olmamağla husûs-ı mezbûr içün mezbûrândan min ba d da vâ ve nizâ ım yokdur ba de l-yevm bu husûsa müte allife-i mezbûrân üzerlerine da vâ ve nizâ sudûr ve zuhûr ider ise lede l-hükkâmü l-kirâm mesmû a ve makbûle olmaya didikde gıbbe t-tasâdiki ş-şer mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı. Tahrîren

74 58 fi l-yevmi s-sâdis min Cumâde l-ûlâ sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl: Es-Seyyid Ahmed el-mu în ibni es-seyyid Abdullâh Efendi Es-Seyyid Abdülbâkî Efendi el-nakîb hâlâ Es-Seyyid eş-şeyh Mehmed Efendi ibni es-seyyid Ahmed Efendi Mehmed Efendi ibni Alî karye-i Yenice Es-Seyyid Davud Çelebi ibni Memi Es-Seyyid Hasan Çelebi ibni es-seyyid İbrâhîm K2/66/350 Medîne-i Kütahya muzâfâtından Kerki nâhiyesine tâbi Uncılar nâm karye sâkinelerinden Tayyibe binti Seyyid Mehmed nâm hâtûn meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü ttevkîrde zevc-i mutlak işbu râfi u r-rakîm Kürd Mahmûd Bölükbaşı ibni Ahmed mahzarında üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp zevcim mezbûr Mahmûd Bölükbaşı beni talak-ı selâse ile tatlîk eyleyüp zimmetinde müstekarr ve ma kûd-ı aleyh olan kırk bin akçe mihr-i müeccelim zimmetinde bâkî iken mezbûrı hal idüp ba dehu kırk bin akçe mihrimin üzerine beş bin akçe dahi ziyâde olunup tekrâr tezevvüc ve nikâh idüp hâlâ tatlîk itmeğle mezbûrdan mihr-i müeccelim ve iddet-i nafakam ve mihr-i müeccelemi virmeyüp te annüd ider suâl olunur takrîri tahrîr ve mûcebi icrâ olunması matlûbumdur didükde gıbbe s-suâl mezbûr Kürd Mahmûd Bölükbaşı cevâbında fi lvâki müdde iyye-i mezbûreyi hâl-i bekâretinde kırk bin akçe mihr-i müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ve nikâh idüp mezbûrdan otuz bin akçesini bir def a ve beş bin akçesini bir def a bana hibe idüp bâkî beş bin akçe mihri kalup tarafeynin nüşûzuna binâen kendi hüsn-i rızâsıyla bâkî kalan beş bin akçe mihr-i müeccelinden ve nafaka-i iddet-i ma lûmesinden geçüp ve müennes süknâsı kendi üzerine olmak üzre mihr-i mu acceli olan bir kaftan ve bir alaca ve bir töhmet ve iki sahan ve bir yorgan ve bir döşek ve üç kilim ve iki yasdık ve bir sim kuşak ve bir zinciryâb kaftan ve bir re s tosun ve bir anbar ve üç yanı oğlaklı keçi ve bir hattan ve bir serpuş ile nâhiye-i mezbûrede

75 59 vâki Derziler nâm karyede olan çiftlik evleri ve tasarrufumda olan tarlaları b ima rifet-i sâhib-i arz müdde iyye-i mezbûreye ferâ ve def ve teslîm idüp mezbûre beni hal ve zimmetim yeri idüp yedime hüccet-i şer iyye i tâ olunup ahdihumâ âharın zimmetini berî eyleyüp ba dehu mezbûreyi tezevvüc eylediğimde iki bin akçe mihr-i mu âccel tesmiye olunup meblağ-ı mezbûrdan bin beş yüz akçesini hibe bâkî zimmetimde beş yüz akçe mihr-i mu acceli vardur diyü bir kıt a muhâla a hüccet ibrâz idüp mazmûn-ı hüccet-i mezkûre merkûm Kürd Mahmud un takrîrine mutâbık bulunmağın gıbbe listintâk müdde iyye-i mezbûre mazmûn-ı hüccet-i mezkûreyi bi tav ihâ ikrâr ve i tirâf idicek ber mûceb-i i tirafihâ husûs-ı mezbûr içün müdde iyye-i mezbûre mu ârazadan men olunup mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı. Tahrîr fi l-yevmi s-sâmin min Cumâde l-ûlâ sene selâse aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl Mehmed Beğ ibni Halîl Mehmed Çelebi ibni Rıdvân Efendi Hüseyin Çelebi ibni Mehmed Ömer Çelebi ibni Hasan Mahmûd Çelebi ibni Mehmed Efendi K2/66/351 Medîne-i Kütahya mahallâtından Yörükciler mahallesi sâkinlerinden Kürd Mahmûd Bölükbaşı ibni Ahmed nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi u l-kitâb Mehmed Efendi bin Hüseyin nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bey -i âtî z-zikrin sudûruna değin silk-i mülk-i sahîhimde münselike olup medîne-i mezkûrenin Servi mahallesinde vâki bir tarafdan İmâm Seyyid Abdüllatîf Çelebi mülki ve bir tarafdan Abdülfettâh Ağa mülki ve bir tarafdan Samur Süleyman mülki ve bir tarafdan ba zan mescid-i şerîf ve ba zan tarîk-i hâss ile mahdûd ve müntehî iki bâb tahtânî ve iki bâb fevkânî oda ve önünde bir mikdâr eşcâr-ı müsmire ve gayr-i müsmirelü havluyı ve su maslakı ve fırını ve Şehreküsti

76 60 mahallesinden cârî mâi müştemil mülk menzilimi mezbûr Mehmed Efendi ye iki yüz kırk kıt a esedî guruşa tarafeynden îcâb ve kabûli hâvî bey -i bât-ı sahîh-i şer i ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dûd ve teslîm-i mübeyyi -i mahdûd kıldım ba de l-yevm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan menzil mârru z-zikr mezbûr Mehmed Efendi nin mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olsun didükde mukırr-ı mezbûrı ikrâr-ı meşrûhunda el-mukırr-ı lehü l-mezkûr vicâhen tasdîk ve şifâhen tahkîk idicek sıhhat-i bey a ba de l-hükm mâ vaka a bi t-taleb ketb olundı fi l-yevmi t-tâsi min Cumâde l-ûlâ sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl Es-Seyyid Abdülbâkî bin es-seyyid Abdülkâdir Es-Seyyid Ahmed el-mu în bin es-seyyid Abdullâh Efendi Es-Seyyid Şeyh Mehmed Efendi bin es-seyyid Ahmed Efendi Es-Seyyid Abdüllatîf Efendi bin İbrâhîm el-imâm Mehmed Efendi bin Rıdvân Efendi Ömer Ağa bin Şa bân Osmân Çelebi bin Yûsuf İbrâhîm bin Mustafâ Osmân bin Abdülganî Osmân bin Mehmed Eş-Şeyh Abdurrahmân an karye-i Yenice Tüccâr Beşe bin Mehmed vekîl-i Serdâr Ömer Çelebi bin Hasan ser-muhzırân Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/67/352 Dârü l-hilâfeti s-seniyye Kostantıniyyeti l-mahmiyyede Kantarcılar kurbunda Sarı Timurcı mahallesi ahâlîsinden olup bundan akdem fevt olan Abdülkerîm bin

77 61 Abdülbasîr in verâseti zevce-i metrûkesi Meryem binti Abdullâh ve li ebeveyn kız karındaşı Servî nâm hâtûnlar ile ve li ebeveyn er karındaşı Abdî ve Sefer nâm kimesnelere münhasıra oldığını vilâyet-i Anadolı da Larende kazâsında bi l-fi l senednişîn-i şeri at-ı garrâ Ahmed Efendi kıbelinden nakl-i şer î ile mahmiyye-i mezbûrda kassâm-ı askerî Ömer Efendi huzûrunda ba de l-isbât mûcebince mûmâ ileyh Ömer Efendi imzâsıyla mümzâ bir kıt a ve redd-i nakl ile mezbûrân Abdî ve Sefer asâleten ve mezbûre Servî Hâtûn ma rifet-i şer iyye ile ârifân olan tarafeynden husûs-ı âtî z-zikri taleb ve da vâ ve ahz u kabza ve lede l-hâc sulh ve ibrâya vekîl olup mezbûrenin zâtını ma rifet-i şer iyye ile ârifân olan er karındaşları mezbûrân Abdî ve Sefer ta rîfleriyle şer an vekâleti sâbite olan ( ) Beşe ibni İsmâ îl nâm kimesneler meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde medîne-i Kütahya mahallâtından Bolad Beğ mahallesi sâkinlerinden işbu râfi u l-kitâb Ahmed Beğ ibnü l-merhûm Mehmed Paşa mahzarında her biri asâleten ve vekâleten ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp mûrisim müteveffâ-yı mezbûr Abdülkerîm Beğ hâl-i sıhhatinde mezbûr Ahmed Beğ altı yüz on sekiz buçuk guruş istikrâz ve kabz idüp meblağ-ı mezbûr zimmetinde edâsı lâzım deyni oldığını müş ir yedine mûrisimiz mezbûr meblağ-ı mezbûrı kable l-ahz vefât itmeğle ben dahi gelüp meblağ-ı mezbûrı merkûm Ahmed Beğ den taleb ve da vâ eylediğimizde mezbûr Ahmed Beğ cevâbında benim kethudâm Seyyid Mehmed Ağa müteveffâ-yı mezbûrun hâl-i sıhhatinde üç yüz vukiyye kahveyi gabn-ı fâhiş ile iştirâ ve kendide memhûr beyazım olmağla ol mikdâr guruş deyn ( ) tahrîr idüp meblağ-ı mezbûrdan yüz elli guruşunu müteveffâ-yı mezbûrun sıhhatinde kendüye def ve teslîm ve kendi emriyle bi şartı r-rücû elli guruşluk zehâyir gönderüp müteveffâ-yı mezbûrun üç yüz vukıyye kahvesi hâlâ râyic oldığı üzre kahvesi hisâb olunup teslîm eylediğim iki yüz guruşdan bâkî deynim kalursa aynı ile kahve vireyim diyü mûrisimiz mezbûra teslîmini edâya adem-i iktidârına binâen beynimizde bu vech üzre münâza ât-ı kesîre ve muhâsamât-ı şedîde vâkı a olmuşidi el hâletü hazihi vesâtet-i muslihûn ile matlûbumuz olan altı yüz on sekiz buçuk guruş mukâbelesinde her birimizin hissesi içinde mahlût olmak üzre ref ine iki yüz kıt a esedî guruş ile elli guruş kıymetlü bir sim raht ve elli guruş iki ( ) bargir ve elli guruş kıymetlü bir kahverengi çuka ( ) kürk ve yiğirmi guruş kıymetlü bir kırmızı çuka aba ve sekiz guruş kıymetlü bir boy tüfengi ve on iki guruş kıymetlü bir neftî çuka ferace ve on guruş kıymetlü bir ( ) hançer iki yüz guruşa cem an dört yüz guruş olmak üzre virilüp bizi inşâ-i akd-i sulh itdükde ben dahi asâleten ve vekâleten

78 62 meblağ-ı mezbûr iki yüz guruş ile mârru z-zikr eşyâyı kıymet-i mezbûresiyle yedinden bi t-temâm ve ikmâl-i ahz ve istîfâ eyleyüp mâ adâsından mezbûrun zimmetini ibrâ-i âmm kâti u n-nizâ ile ibrâ ve iskât ba de l-yevm husûs-ı mezbûr içün her birimizden asâleten ve vekâleten merkûm üzerine da vâ ve nizâ sudûr ve zuhûr ider ise lede lhükkâmü l-kirâm makbûle olmaya didiler didiklerinde gıbbe t-tasdîkı l-mer î mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahriren fi l-yevmi s-sâdis min Cumâde l-ûlâ li sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl Muhzıru l-müderrisinü l-kirâm Müftîzâde Hasan Efendi Mehmed Ağa bin Mustafâ Muslî Ağa bin el-hâcc Mehmed Durmuş Ağa bin İsmâ îl Efendi El-Hâcc Mehmed Beşe bin Üsküdârî Süleymân Ağa bin Ebûbekir Ya kûb Ağa bin Yûsuf Hüseyin Çelebi bin Mehmed Mehmed Efendi ibni Mustafâ El-Hâcc Mehmed bin Velî Mehmed Beğ bin Mustafâ El-Hâcc Hüseyin bin Üsküdârî Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/67/353 Mahmiyye-i Kütahya mahallâtından Cemâleddîn mahallesi sâkinelerinden Fâtıma ibneti Osmân nâm hâtûn meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde zevci işbu râfi u l-kitâb İbrâhîm bin el-hâcc Şa bân nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp zevcim mezbûr İbrâhîm ile beynimizde hüsn-i zindegânımız

79 63 olmamağla zimmetinde müstekarr ve ma kûd-ı aliyye dört bin akçe mihr-i müeccelimden ve nafaka-i iddet-i ma lûmemden geçüp ve müennes-i süknâm kendi üzerime olmak üzre zevcim mezbûrı muhâla a-i sahîha-i şer iyye ile hal itdim didükde zevci mezbûr dahi ber minvâl-i muharrer hal -i mezbûrı kabûl idüp ahdihümâ âharın zimmetini ibrâ ve iskât eyledin ba de l-yevm hukûk-ı zevciyye-i müte allika her birimizden da vâ ve nizâ sudûr ve zuhûr ider ise lede l-hükkâmü l-kirâm makbûle olmasun didüklerinde sıhhat-i hal a ve tefrîk-i beynehümâya tenbîh birle mâ vaka a bi libtigâ ketb olundu. Tahrîren fi l-yevmi l-âşir min Cumâde l-ûlâ lisene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl: İmâm Hasan Halîfe bin Ebûbekir Yûsuf bin İvaz İvaz bin Hâcı Yûsuf Üstâd Hasan bin Mehmed Seyyid Muslihiddîn bin Muharrem Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/67/354 Sebeb-i tahrîr-i hurûf ve bâ is-i tastîr ( ) Fi l-asl medîne-i Kütahya a mâlinden Kerki nâhiyesine tâbi Otacılar nâm karye sâkinelerinden olup hâlâ medîne-i mezbûrede müsâfiret vechi üzre sâkine olan Tayyibe binti Seyyid Mehmed nâm hâtûn meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde zevc-i mutlakı işbu râfi u l-kitâb Kürd Mahmûd Bölükbaşı ibni Ahmed mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bundan esbak benim hâl-i bekâretimde mezbûr beni kırk bin akçe mihr-i müeccel ve ber mu tâd-ı beled mihr-i mu accelemi virmek üzre tezevvüc ve nikâh idüp ba de d-duhûl mihr-i müeccelimden bir mikdârın kendüye ber mu tâd-ı kadîm hîbe eyleyüp bâkî zimmetinde olan mihr-i müeccelim ile zevcet-i kâime iken ba de zamân tarafeynin nüşûzuna binâen ben kendi hüsn-i rızâm ile meclis-i şer de mezbûrun zimmetinde olan mihr-i müeccelim ve iddet-i nafakamdan geçüp ve mihr-i

80 64 mu accelimden bir kaftan ve bir alaca kaftan ve bir tencere ve iki sahan ve bir yorgan ve döşek ve bir hattiyân ve bir serpuş ve üç kilim ve iki yasdık ve bir sim kuşak ve bir zencir bâb kaftan ve birer re s tosun alup zevcim mezbûr dahi mukâbelede bana bir anbar ve üç yanı oğlaklı keçi ile mezbûrun mâlik olup karye-i Derziler de vâki lede lahâlî ma lûmetü l-hudûd çiftlik evleriyle tasarrufunda olan tarlaların ma rifet-i sâhib-i arz ile bana virüp mezbûrı hal idüp yedine muhâla a hücceti virilüp ahdihümâ âharın zimmetini ibrâ ve iskât itdikden sonra tekrâr mezbûr beni kırk beş bin akçe mihr-i müeccel tesmiyesiyle tezevvüc ve nikâh idüp ezvâc-ı mu âmelesi üzre iken mukaddemâ mihrim mukâbelesinde virdiği çiftliği mezbûr Mahmûd Bölükbaşı karındaşım Hüseyin e fürûht idüp semenini kendi mesârifine sarf ve istihlâkından sonra zevcim mezbûrun zimmetinde mihr-i sânim bâkî iken hâlâ talâk-ı selâse ile beni tatlîk eyleyüp ben dahi mezbûrdan mihr-i sânim olan kırk beş bin akçe mihrimi ve çiftlik semenini ve nafaka-i iddetimi mezbûrdan taleb ve da vâ eylediğimde mezbûr dahi mihr-i sânî iki bin akçeden beş yüz akçesini bana hibe eyledi bâkî zimmetimde beş yüz akçe mihr-i müeccelin vardur diyü i tirâf idicek mezbûrun ikrârı olan beş yüz akçe mihr ile nafaka-i iddet ve müennes süknâm huzûr-ı şer de hesâb olunup on üç guruş beş pâreye bâliğa olmağla ben dahi meblağ-ı mezbûrı yedinden ahz u kabz idüp bâkî kırk dört bin beş yüz akçemi ve çiftlik semenini mezbûrdan taleb ve da vâ eyleyüp beynimizde bu vech üzre münâza ât-ı kesîre ve muhâsamât-ı şedîde vâkı a olmuşdı el hâletü hazihi vesâtet-i muslihûn ile tasalluh-ı seyyidü l-ahkâm musaddakınca mezbûrun zimmetinde bana yiğirmi beş kıt a esedî guruş virilüp sulh ve ibrâ itdükde ben dahi sulh-ı mezbûrı kabûl ve bedel-i sulh olan meblağ-ı mezbûr yiğirmi beş kıt a esedî guruşunu zevc-i mutlakım mezbûr Kürd Mahmûd Bölükbaşı yedinden bi t-temâm ve l-ikmâl ahz ve istîfâ eyleyüp mihr-i evvelden ve mihr-i sânîden ve çiftlik semeninden ve mihr-i mu âccelemden ve Servî mahallesinde vâki menzil da vâsından vesâir beynimizde ma lûme ve mechûle hukûk-ı zevciyyete müte allika de âvîden mezbûrun sâhha-i zimmetini ibrâ-i âmm ve kâti u n-nizâ ile ibrâ ve iskât eyledim ba de l-yevm husûs-ı mezbûra müte allika benden mezbûr üzerine da vâ ve nizâ sudûr ve zuhûr ider ise lede l-hükkâmi l-kirâm mesmû a ve makbûle olmaya didükde gıbbe t-tasâdiki ş-şer î mezbûr Kürd Mahmûd Bölükbaşı meclis-i şer de mezbûre Tayyibe Hâtûn muvâcehesinde ikrâr idüp mezbûreyi hâlet-i bekâretinden tezevvüc ve tezevvüc eylediğim esnâda babası işbu Seyyid Mehmed Çelebi ye esâs ( ) vesâir levâzımı görmek içün dört yüz guruş ve ağırlık ve

81 65 bilazik akçesi altmış guruş ve mezbûrede olan yiğirmi dört elvân kilim ve cariyem Hadice nin dem ve diyetine müte allika hatk da vâsından ben dahi mezbûr Tayyibe Hâtûn ile er karındaşı mezbûr Seyyid Hüseyin in zimmetlerin meccânen ibrâ ve iskât eyledim ba de l-yevm meblağ-ı mezbûr dört yüz altmış guruş ve yiğirmi dört kilim ve câriye-i mezbûre mahnûkanın dem ve diyetine müte allika benden mezbûre ile er karındaşı Seyyid Hüseyin ve babaları Seyyid Mehmed Çelebi üzerlerine da vâ ve nizâ sudûr ve zuhûr ider ise lede l-hükkâmi l-kirâm mesmû a ve makbûle olmaya didükde tarafeynden cârî ve sâdır ikrâr ve tasâdikleri lede ş-şer i l-mutahhar makbûle ve mu teber görülüp sıhhat-i sulh ve ibrâya ba de l-hükm mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olunup yedd-i tâlibine def olundı vakt-i hâcetde ibrâr ve istihâc ideler cerâ zalik. fi l-yevmi r-râbi aşere min Cumâde l-ûlâ sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl Umdetü l-meşâyihi l-izâm eş-şeyh Mustafâ Efendi el-mevlevî Es-Seyyid Abdülbâkî Efendi ibni es-seyyid Abdülkâdir Osmân Ağa ibni Sinân Beğ Ömer Ağa ibni Şa bân Halîl bin Ahmed Seyyid Mehmed Çelebi ibni Şa bân Alî Çelebi ibni Hasan Hüseyin Çelebi ibni Mehmed K2/68/355 Medine-i Kütahya mahallâtından Lala mahallesi mütemekkinlerinden Acem Vartan veledi Ananiye nâm zimmî meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi âtü l-vesîka Mekrem ve Anna binti Toros nâm nasraniyyelerden mezbûre Mekrem hâzır olup ve mezbûre Anna nın zevci ve tarafından husûs-ı âtî z-zikri redd ü cevâba vekîl olup nehci's-subûb şer an vekâleti sâbite olan Armiya veledi Teros nâm zimmî

82 66 muvâcehesinde üzerlerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp zevcem Dimnit binti Yankogos nâm nasrâniye târîh-i kitâbdan yiğirmi üç sene mukaddem mahalle-i mezbûrede vâki bir tarafdan tarîk-i hâss ve bir tarafdan Şirin mülki ve bir tarafdan Seferihisarlı ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd ve müntehî bir bâb cinci(?) karhânesinin nısfını mülk-i müşterâmdır diyü zevcem mezbûre bana hibe idüp ben dahi nısfını mülk-i mevhûmum olmak üzre mutasarrıf iken mârru z-zikr kârhâneyi mezbûre Anna ile vekîl-i mezbûrun müvekkilesi mezbûre Mekrem mülk-i mevrûsumuzdur diyü ale l-iştirâki s-seviyy zabt ve tasarruf idüp benim zabtıma mâni a olurlar vechinden suâl olunup takrîrleri tahrîr ve mûceb-i şer îsi icrâ olunması matlûbumdur didükde gıbbe s-suâl mezbûre Anna ile vekîl-i mezbûr cevâbında fi l-vâki târîh-i kitâbdan yiğirmi sene mukaddem bizim hâl-i sagîrimizde babamız merkûm hâlik olup mezbûrun zevcesi mezbûre Dinmit vâlidemiz ve vasiyye-i şer iyyemiz olmağla müdde â-i mezbûr vâlide-i mezbûreyi tezevvüc itmeğle vâlidemiz mezbûre dahi bizim her birimiz sağîr ve sağîre kaldıkda mârru z-zikr kârhânenin nısfını benim mülk-i müşterâmdır diyü müdde â-i mezbûra hibe itmiş târîh-i kitâbdan beş ay mukaddem vâlidemiz mezbûreden her birimiz babamızdan intikâl iden hisse-i irsiyyemizi taleb eylediğimizde vâlidemiz mezbûre dahi sâlifü z-zikr karhâne ve menzil babanızındır ve yetmiş üç guruş mâl-ı mevrûsunuzdan ben kendime harc ve taraf idüp zimmetimde edâsı lâzım deynimdir diyü menzil-i mezbûrı er karındaşımız işbu Altun zimmiye ve mârru z-zikr kârhâneyi bana ve kız karındaşım müvekkile-i mezbûre Mekrem e virüp târîh-i mezbûrede huzûr-ı şer a gelüp ber vech-i muharrer ikrâr ve i tirâf idüp taraf-ı şer den yedimize hüccet-i şer iyye virmişdir diyü bir kıt a hüccet ibrâz eyledüklerinde mazmûn hüccet-i mezkûre mezbûr Annan ile vekîl-i mezbûrun takrîrlerine mutâbık bulunup lakin vasiyye-i mezbûre hayatda olmağla meclis-i şer a da vet olunup suâl olundukda mârru z-zikr kârhâne zevc-i evveli olup mürd olan Toros un olduğunu ve babalarınındır diyü i tirâf ve ikrâr eylediğini bi l-külliye münkire olucak mezbûre Annan ile vekîl-i mezbûrdan sâlifü l-beyân kârhâne babalarının oldığını mübeyyin beyyine taleb olundukda udûl-ı ricâl-i müslimînden Osmân Ağa ibni Sinân Beğ ve tâife-i kefereden Serkiz veledi Balaban nâm kimesneler li ecli ş-şehâde meclis-i şer a hâzırân olup eserü l-istişhâdü ş-şer î fi l-vâki hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan cinci kârhânesi mezbûr Annan ile müvekkile-i mezbûre Mekrem in babaları merkûm Toros undur hin-i târîh-i kitâbdan beş ay mukaddem mezbûre Dimnit huzûr-ı şer de vech-i (...) üzre ikrâr dahi idüp işbu nâtık olan hüccet-i mezkûreyi i tâ eylemişdir biz bu

83 67 husûsa bu vech üzre şâhidleriz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye itdiklerinde ba de t-ta dîl ve t-tezkiye mezbûrânın şehâdetleri hîn-i kabûlde vâkı a oldukdan sonra mârru z-zikr cinci kârhânesi bâ hüccet-i mezkûre mezbûrtân Anna ve Mekrem yedlerinde ifâ-i mâ kân-i alâ mâ kân kılınup müdde â-i mezbûre Acem Vartan husûs-ı mezbûr içün mu ârazadan men birle mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundu yedd-i tâlibine vaz ve def olundı fi l-yevmi s-sâni aşere min Cumâde l-ûlâ sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl Fahrü l-akrân kethudâyiri Hasan Ağa Eyyûb Çelebi ibni Mehmed Sefer Beğ ibni Muslî Muslî Kethudâ ibni el-hâcc Mehmed Ömer Çelebi ibni Hasan Alî bin Mehmed K2/68/356 Medîne-i Kütahya mahallâtından Çerçi müslüman mahallesi sâkinelerinden Halîme binti Ahmed nâm hâtûn meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde fevt olan kızı Süleymân ın kızı Kerîme nin zevci ve tarafından asâleten ve vekâleten tasdîka vekîli olan işbu râfi âtü l-vesîka Oruç bin Alî mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp hibe-i atiyyetü z-zikrin sudûruna değin silk-i mülkümde münselike olup mahalle-i mezbûrede vâki bir tarafdan Osmân mülki ve bir tarafdan Ahmed mülki ve bir tarafdan Alî mülki ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd ve müntehî bir bâb tahtânî ve bir mikdâr havli ve bir asma ağacı müştemil mülki menzilimi ben ölünce Selîm in üzerine kızım kızı mezbûre Kerîme Hâtûn ile zevci merkûm Oruc a ale l-iştirâki s-seviyy hibe-i sahîha-i şer iyye ile hibe ve temlîk ve teslîm eyleyüp mezbûrân dahi ber vech-i muharrer meclis-i hibede ittihâb ve kabz ve teslîm eylediler ba de l-yevm hudûd-ı

84 68 mezkûre ile mahdûd olan menzili mârru z-zikr mezbûre Kerîme ile zevci mezbûrun mülk-i mevhibeleridir keyfe mâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olup benim alâkam kalmadı didükde mukırr-ı mezbûrenin ber minvâl-i muharrer cârî ve sâdır olan ikrârını mezbûr Oruc asâleten ve vekâleten tasdîk itmeğin mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi l-işrîn min Cumâde l-ûlâ li sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl Es-Seyyid Abdülbâkî Efendi Mehmed Efendi ibni Alî el-imâm Mehmed Çelebi ibni Mustafâ Ahmed bin Mustafâ Mehmed Çelebi bin Mehmed Alî bin Mehmed Şa bân bin Habîb K2/68/357 Bi l-fi l Anadolı eyâletine mutasarrıf olan vezîr-i rûşen-i zamîr sa âdetlü Abdî Paşa yessara llâhu mâ yurîd vemâ yeşâ hazretlerinin mahrûse-i Kütahya da mütesellim ve kâimleri olan fahru l-eşbâh Alî Ağa ibni Abdülhayy nâm kimesnenin kethudâlığı ve dîvân efendiliği hıdmetinde olan fahrü l-kitâb Mehmed Efendi ibni Alî tarafından atk-ı âtî z-zikrin ikrâra vekîl oldığına Abdî Efendi ibni İbrâhîm ve Ömer Ağa ibni Hüseyin şehâdetleriyle şer an vekâleti sâbite olan el-hâcc Mustafâ Ağa ibni İbrâhîm meclis-i şer -i nebevî ve mahfel-i münîf-i mustafvî alâ şâri ihâda müvekkil-i mezbûr Mehmed Efendi ye rükn-i mu teref olan kısa boylu gök elâ gözlü sarışın müterriş(?) Hırvatü l-asl işbu râfi u l-kitâb Süleymân bin Abdullâh nâm abd-i memlûkı mahzarında bi l-vekâle ikrâr-ı tâmm ve takrîr idüp ashâb-ı basîret-i zevi l-iktidam ve dîde-i i tibâr ve ihtiyârıyla (...) nazar idüp cihân (...) karâr idiğine ve ma atıfın utkı mukâbelesinde ma atıfın cemî gazvâ tarddan âzâd oldığını nâtık olan hadîs-i şerîfin mefhûm-ı latîfine müvekkil-i

85 69 mezbûr Mehmed Efendi nin kemâl-i mertebe aslâ arâ olmağla evsâf-ı mezkûre ile mavsûf olan abd-i memlûkum mezbûr Süleymân hasbeten li llâhi l-aliyyü l-a lâ ve taleben li merzâti rabbena l-mevlâ cemî mâlımdan âzâd ve tahrîr ve i tiyâk vesâyir ahrâr-ı salibîn silkine idhâl ve idrâc eyledim ba de l-yevm mevsûf-ı mezbûr sâyir ahrârı aslîn gibi hürr olup üzerine hakk-ı vülâdan(?) gayri hakkı bâkî kalmadı. K2/68/358 Mahrûse-i Kütahya muzâfâtından Virancık nâhiyesine tâbi Küçük nâm karyeden işbu râfi u l-kitâb Mehmed Beğ ibni Hüseyin Ağa meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde nâhiye-i mezbûrede vâki Karabil nâm cebelde olan mandırada koyun kethudâsı olan Bazarlı veledi Arslan nâm zimmî ile rüfekâsından Petro veledi Yuvan nâm çobanları bi l-fi l Anadolı eyâletine mutasarrıf olan vezîr-i rûşen-zamîr sa âdetlü Abdî Paşa yessera llâhu mâ yürîd vemâ yeşâ hazretlerinin mahrûse-i mezbûrede mütesellim ve kâyim-makâmları olan fahrü l-eşbâh Alî Ağa tarafından Hasan Ağa ibni Halîl mübâşeretiyle ihzâr ve mahzarlarında üzerlerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp târîhi kitâbdan bir hafta mukaddem isneyn gicesi yatsudan rub veyahud buçuk sâ at geçüp hatta halkın kimi yatmış ve kimi yatmamış idi mezbûrân Bazarlı ve Petro nâm-ı diğer Uzun nâm zimmîler ile rüfekâlarından gâyib-i ani l-meclis Kalpaklı ve Şardeli ve cebeli çoban nâm-ı diğer Yuvan nâm çobanlarıdır sekiz nefer eşkiyâlar karye-i mezbûrede mülk menzilimde beni basup emvâl ve erzâkım nehb ü gâret ve bana küllî eziyyet ve işkence itmeğle küllî gadr ve hayf itmişlerdir mezbûrândan vâki hâl suâl olunup takrîrleri tahrîr ve mûcebi icrâ olunması matlûbumdur didükde gıbbe s-suâl ve akîbü linkâr müdde â-i mezbûrdan da vâ-yı meşrûhasını münebbih beyyine taleb olundukda karye-i mezbûreden olup udûl-ı ricâlden Mehmed bin İbrâhîm ve Habîb bin İbrâhîm nâm kimesneler li ecli ş-şehâde meclis-i şer hâzırân olup istişhâd olunduklarında fi lvâki târîh-i mezbûr gicesi yatsudan rub veyahud buçuk sâ at geçüp hatta halkın kimi yatmış ve kimi yatmamış idi müdde â-i mezbûrun menzilini basanlardan dört neferini müşâhede idüp neferden ikisi işbu Bazarlı ve Petro nâm-ı diğer Uzun çobanı anbar önünde iken müşahede idüp rüfekâları içerüye varup gelüp mezbûrân dahi heğbeye eşyâyı sokarlar gördük müdde â-i mezbûrun menzilini basanlardan ikisi bunlardır bu husûsa bu vech üzre şâhidleriz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye itdüklerinde ba de ri âyete şerâyiti l-kabûl mezbûrânın şehâdetleri mesmû a oldukdan

86 70 sonra mezbûr Habîb e husûs-ı mezbûrda şâhid-zor kâzib olmadığına yemîn teklîf olundukda ol dahi alâ vaktü s-suâl halef-i billâhi l-aliyyü l-a lâ idicek işbu vesîka-i anîka alâ mâ hüve l-hakîka bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîr fi l-yevmi s-sâmin ve l-işrîn min Cumâde l-ûlâ lisene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Hasan Efendi ibni Ahmed Efendi Dervîş Mehmed el-mevlevî Alî Çelebi ibni Seyyid Hüseyin Şa bân bin Habîb K2/69/359 Medîne-i Kütahya mahallâtından Meydan mahallesi sâkinelerinden olup bundan akdem vefât iden İsmihân binti Hasan nâm müteveffiyenin verâseti zevc-i metrûkı Hasan Çavuş ibni Satılmış nâm kimesne ile li ebeveyn kız karındaşı Gevher nâm hâtûna münhasıre oldığı şer an zâhir ve mütekarrer oldukdan sonra mezbûr Gevher hâtûn tarafından sulh-ı âtî z-zikri ikrâr vekîl olup zât-ı mezbûreyi ma rifet-i şer iyye ârifân olan Osmân Ağa ibni Davud Ağa ve İbrâhîm Çelebi ibni Velî Beşe nâm kimesneler şehâdetleriyle şer an vekâleti sâbite olan zevci Alî Hâce ibni Ahmed nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde müteveffiye-i mezbûrenin zevc-i metrûkı işbu râfi u l-kitâb mezbûr Hasan Çavuş mahzarında bi l-vekâle ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bundan akdem vâlideynim vefât itdükde kız karındaşım müteveffiye-i mezbûre kebîre olmağın terekelerine vâzi atü l-yedd ve benim hissem yedinde kalup hâlâ mezbûre dahi vefât idüp vâlideynim mezbûre ile müteveffiye-i mezbûrenin terekeleri mezbûr Hasan Çavuş yedinde kalup ben dahi vâlideynim mezbûre ile kız karındaşım müteveffiye-i mezbûrenin terekelerinden isâbet iden hissemi mezbûr Hasan Çavuş dan taleb ve da vâ eyleyüp beynimizde bu vech üzre münâza ât-ı kesîre ve muhâsamât-ı şedîde mürâfa a olmuşdı el-hâletü hazihi muslihûn ve müslimîn

87 71 tavassutuyla inkâr vâlideynim mezbûr ile kız karındaşım müteveffiye-i mezbûrenin terekelerinden bana isâbet iden hissem mukâbelesinde beynimizde ism ve cinsi ma lûm bir mikdâr eşyâ ile nakid on yedi guruş üzerine inşâen akd-i sulh itdükde ben dahi sulh-ı mezbûrı kabûl ve bedel-i sulh olan eşyâ ile nakid on yedi guruşı mezbûr Hasan Çavuş yedinden bi t-temâm ve ikmâl ahz ve istîfâ eyleyüp vâlideynim mezbûre ile kız karındaşım müteveffiye-i mezbûrenin emlâk ve eşyâlarına müte allika âmme-i de âvîden mezbûr Hasan Çavuş un zimmetin ibrâ ve iskât eyledim didi didükde gıbbe ttasdîki l-mer î mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîren fî gurre-i Cumâde l-uhrâ sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl: Umdetü l-müderrisîn Mehmed Efendi Es-Seyyid Şeyh Mehmed Efendi ibni Ahmed Efendi Süleymân Ağa ibni Mahmûd an karye-i Gulam Osmân bin Sinân Beğ Mehmed Çelebi ibni Abbâs Efendi Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin K2/69/360 Medîne-i Kütahya muzâfâtından Etrafşehr nâhiyesine tâbi Güzehci nâm karye sâkinelerinden Râbi a binti Abdî nâm hâtûn meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde zevc-i muhâla a işbu râfi u l-kitâb İbrâhîm bin Ahmed nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp zevcim mezbûr İbrâhîm ile beynimizde hüsn-i zindegânımız olmamağla zevcim mezbûr zimmetinde müstakıl ve ma kûd-ı aliyye olmak üzre ve bir sim kuşak ve iki yasdık ve bir yorgan yüzi ve bir kilim ve bir tencereyi zevcim mezbûreye virdiğimden sonra ferrâşımdan hâsıl işbu sağîre kızım Ayişe yi bilâ ( ) silmek vechiyle zevcim merkûmı muhâla a-i sahîha ile hal idüp zevce-i müte allika âmme-i de âvîden zimmetini ibrâ eyledim didükde zevci mezbûr dahi ber minvâl-i muharrer hal -i mezbûrı kabûl idüp ben dahi zevcem mezbûre Ayişe nin zimmetini ibrâ eyledim didükde sıhhat-i hal a ve tefrîk-i beynehümâya beyyine birle mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîr

88 72 fi l-yevmi l-hâdî ve l-işrîn Cumâde l-uhrâ lisene selase ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Alî Beğ kethudâsı Emir Ahmed Ağa Süleymân bin Hatîb Es-Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin Ömer Çelebi ibni Hasan Ahmed ibni Mehmed Şa bân ibni Habîb K2/69/361 Husûs-ı âtî l-beyânın mahallinde şer le istimâ ve tahrîri iltimâs olunmağın cânib-i şer den mevlânâ Abdülkerîm Çelebi irsâl olunup ol dahi zeyl-i kitâbla mastûrü l-esâmî olan bî garaz müslimîn ile medîne-i Kütahya mahallâtından Meydân mahallesinde vâki Mehmed Efendi çeşmesine cârî olan suyun maksemi üzerine varılup akd-i meclis-i şer -i nebevî ve mahfel-i dîn-i münîf-i Mustafvî eylediğimde mahalle-i mezbûre sâkinlerinden Hasan bin Abdullâh ve el-hâcc Ahmed ve dayısı oğlı Alî ve Mustafâ nâm kimesneler meclis-i ma kûd-ı mezbûrda yine mahalle-i mezbûre sâkinlerinden işbu râfi u l-kitâb Dilaramzâde Mehmed Ağa nâm kimesne mahzarında her biri da vâ ve takrîr-i kelâm idüp işbu mâ-i mezbûrdan Mehmed Ağa nın mülkinde bir kapama maslağı olup târîh-i kitâbdan on sene mukaddem mezbûr Mehmed Ağa ol kapama maslağı bozup çeşme itmeğle merkûm Mehmed Efendi çeşmesine giden suya noksân terettüb itmişdir mezbûrdan suâl olunup takrîri tahrîr ve ke l-evvel sapma maslak idüp isti mâl itmesi matlûbumuzdur didüklerinde gıbbe s-suâl mezbûr Mehmed Ağa cevâbında işbu mu âyene ve müşâhede olunan maksemden benim mülkime kadîmden bir masura su cârî ola gelüp maslak iken ayağı ale d-devâm yine benim mülküme cârî ola geldikde ol maslağı çeşme eyledim min kadîmü l-eyyâm bir masura su benim mülküme cârî olagelmişdir diyü def ile mukâbele idicek gıbbe l-istintâk mezbûrdan Hasan ve Hacı Ahmed ve Alî ve Mustafâ maksem-i mezbûrdan bir masura

89 73 su mezbûr Mehmed Ağa nın mülkünde ale d-devâm cârî olmak üzre oldığını inkâr idicek mezbûr Mehmed Ağa dan def -i mezbûrını mübeyyin beyyine taleb olundukda udûl-ı müslimînden Hüseyin bin Halîl ve diğer Hüseyin bin Hızır nâm kimesneler ile nisvânın musinn u ihtiyârlarından Hadîce binti Abdî ve Aynî binti Mehmed nâm hâtûnlar li ecli ş-şehâde meclis-i ma kûd-ı mezbûra hâzırûn olup istişhâd olunduklarında fi l-vâki işbu Mehmed Efendi çeşmesine giden sudan mezbûr Mehmed Ağa mülkine kadîmden gelen su maslak oldığı hâlde dahi ayağı yine mezbûrun mülkine cârî idi biz bu husûsa bu vech üzre şâhidleriz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye itdiklerini mevlânâ-yı mezbûr mahallinde ketb ve tahrîr idüp ba dehu ma an ba s olunan Muhzırbaşı Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin ve Muhzır Ahmed bin Mehmed ile meclis-i şer a gelüp alâ vukû ihi inhâ ve takrîr itmeğin mûcebiyle ba de ttebeyyün mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîren fi l-yevmi s-sâmin şehr-i Recebü l-ferd li sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Alî Ağa bin Alî Ekezzâde Mehmed Ağa Hüseyin Çelebi ibni Mehmed Ömer Çelebi ibni Hasan Ömer Efendi bin Hâdim Efendi Alî bin Mehmed Şa bân bin Habîb Mehmed Çelebi bin Dervîş Halîl K2/70/362 Medîne-i Kütahya mahallâtından Çerçi Müslümân mahallesi mütemekkinlerinden Kızlarbeği ve Kibriye binti Oren nâm nasrâniyyeler taraflarından husûs-ı âtî z-zikri ikrâra vekîl olup zâtların ma rifet-i şer iyye ile ârifân olan es-seyyid Hüsâm Çelebi ibni Mehmed ve Seyyid Mûsâ Çelebi ibni Mustafâ nâm kimesneler şehâdetleri şer an vekâleti sâbite olan Mustafâ Çelebi ibni İbrâhîm Çelebi nâm kimesne

90 74 meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde müvekkiletân-ı mezbûrtânın li ebeveyn er karındaşları olup tereke-i ibnetü z-zikre vâzi u l-yedd olan işbu râfi âtü l-kitâb Estefan ve Anaşdaş nâm zimmîler muvâcehelerinde bi l-vekâle ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bundan akdem babamız mezbûr Oren ve vâlidemiz Gevher ile diğer er karındaşımız Sava mürd olup terekelerinden bihasebi l-irsi ş-şer î her birimize isâbet ve intikâl iden hisse-i şâyi amız mukâbelesinde alâ sebîlü t-tahârâci ş-şer î otuz dokuz guruş kıymetlü yiğirmi miskâl bir çift altun bilazik müvekkilem mezbûre Kızlarbeği alup ve bir altun Estefan ile nakid on guruş müvekkilem mezbûre Kibriye alup babamız mürd-i mezbûr ve vâlidemiz merkûm Gevher ile karındaşımız mezbûr Sava nın terekelerinde hisse-i irsiyyelerimize müte allika âmme-i de âvî ve eymân ve muhâsamâtdan karındaşlarımız mezbûrân Estefan ve Anaşdaş ın sâha-i zimmetlerini ibrâ-i âmm kâti u n-nizâ ile ibrâ ve iskât eyledik ba de l-yevm vâlideynimiz mezbûrân ile karındaşımız mezbûrun terekelerine müte allika bizden asâleten ve vekâleten karındaşımız mezbûrân üzerlerine da vâ ve nizâ sudûr ve zuhûr ider ise lede lhükkâmü l-kirâm mesmû a ve makbûle olmasun didiler didükde gıbbe t-tasdîki l-mer î mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîren fi l-yevmi l-hâmis min şehr-i Recebü l-ferd sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: İbrâhîm Çelebi ibni Mustafâ Şa bân Çelebi ibni Hâcı Mehmed İsmâ îl Çelebi ibni Hâcı İmirzâ Hüseyin ibni Haydar Berber Hüseyin ibni Ahmed Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin Mustafâ ibni Ebûbekir Ahmed ibni Mehmed Mahfif veledi Sava Ağabi veledi Estefan

91 75 K2/70/363 Medîne-i Kütahya mahallâtından Dükkancıklar Mahallesi sâkinelerinden Şâkire binti Abdullâh nâm hâtûn meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde zevc-i muhâli i işbu râfi u l-kitâb Mustafâ bin Abdullâh nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp mezbûr Mustafâ benim zevc-i menkuham olup târîh-i kitâbdan dokuz sene mukaddem beni tatlîk idüp Cezayir e gitdikde ben dahi iddetim münkati a oldukda nefsim işbu hâzır-ı bi l-meclis olan Alî bin İbrâhîm nâm kimesneye tezvîc eyleyüp hâlâ zevc-i evvelim olan mezbûr Mustafâ gelüp tatlîkin inkâr itdükde isbât eylemeyüp ke levvel zevcesi olmak üzre tenbîh-i şer î lâhık oldukdan sonra ben dahi zevcim mezbûr zimmetinde müstakil ve ma kûd-ı aleyh olan dört bin akçe mihr-i müeccelimden ve nafaka-i iddet-i ma lûmemden fâriğa müennes süknâm dahi kendi üzerime olup mezbûr ile cihet-i kâime iken benden alup bey eylediği bir sim kuşak ve bir çift altun küpe ve altı aded gömlek ve bir yorgan da vâsından geçmek üzre zevcim mezbûrı muhâla a-i sahîha ile hal idüp zevciyyete ve eşyâ-yı mezkûreye müte allika da vâdan zimmetin ibrâ ve iskât eyledim didükde zevc-i mezbûr Mustafâ dahi ber minvâl-i muharrer hal -i mezbûrı kabûl idüp ben dahi zevciyyete müte allika da vâdan mezbûrenin zimmetin ibrâ ve iskât eyledim didüklerinde sıhhat-i hal a ve tefrîk-i beynehümâya tenbîh [birle] mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîren fi l-yevmi s-sâdis min şehr-i Recebü l-mürecceb sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl: Mahmûd Beğ bin Ahmed Tarakcıoğlı Osmân İsmâ îl Çelebi ibni Hâcı Mustafâ Yûsuf bin Mehmed Mehmed bin Mahmûd Receb bin Alî Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin Ve gayruhum mine l-huzzâr

92 76 K2/70/364 Medîne-i Kütahya mahallâtından Pîrler mahallesi sâkinlerinden işbu râfi u lkitâb Ahmed Çelebi ibni Seyyid Hüseyin Çelebi nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde medîne-i mezbûrenin Cemâleddîn mahallesi sâkinlerinden Receb ibni Hüseyin ve Meydan mahallesinden Osmân bin Bünyad nâm kimesneleri medîne-i merkûm mütesellim Ağa vekîli olan fahru l-eşbâh Mehmed Efendi tarafından ta yîn olunan Ahmed Ağa mübâşeretiyle ihzâr ve mahzarlarında üzerlerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp târîh-i kitâbdan üç ay mukaddem mezbûr Receb ile Tavşanlu ya gitmek üzre kavl itdiğimizde mezbûr benim ile gitmeyüp ben kendim gice mezbûr Receb sâkin olduğum menzilime girmek kasd itdikde el-hasıl benim olan... feryâd itdükde mezbûr içerüye girmeyüp tahtânî menzilimde olan bir boy tüfengi ve bir kara kılıç ve bir pirinç divid ve iki tencere ve beş sahan ve bir tâbe ve bir mikrâs ve bir hamâm peştemali sirka olunup ben dahi mezbûr Receb e benim ile Tavşanlu ya gitmeğe kavl idüp yine gitmeden benim eşyâmı alan sensin diyü muâheze itdiğimde mezbûr Receb husûs-ı mezbûrı vâlîye ifâde ile tazmîn ideyim diyü beni arak(?) ve te hîr ve eşyâ-i mezkûreyi tecessüs üzre iken sirka olunan sahanlarımdan işbu iki sahan ve bir tencere ve bir tâbe işbu mezbûr Osmân yedinde bulurum mezbûrândan vâki hâl suâl olunup takrîrleri tahrîr ve mûcebi icrâ olunması matlûbumdur didükde gıbbe s-suâl mezbûrân Receb ve Osmân cevâblarında fi l-vâki Meydan mahallesinde sâkin gâyib-i ani l-meclis Kalpazan oğlı Ahmed bizi iğfâl ve izlâl idüp târîh-i mezbûrda iki (?) mahallinde müdde â-i mezbûrun menziline varup bir bağçe kapusunda durup gâyib-i mezbûr Ahmed mârru z-zikr eşyayı tahtânî evinden alup Mülâzımzâde bağçesinde taksîm eylediğimizde iki sahan ve bir tencere ve bir tâbe mezbûr Receb benim hissem olmak üzre ben aldım diyüp ve mezbûr Osmân işbu sahan ve bir tâbe benim hissem olmak üzre ben aldım diyü her biri mestû an merreten ba de uhrâ ikrâr ve i tirâf itmeğin ba de ttakrîr mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîr fî l-yevmi l-hâmis min şehr-i Recebü l-ferd sene selase aşere ve mie ve elf

93 77 Şühûdü l-hâl: Mehmed Ağa Durumzâde Mehmed Çelebi ibni İsmâ îl Efendi Alî Çelebi ibni Nu mân Receb bin Yezid Velî ibni Mehmed Mîrzâ ibni Velî Ahmed ibni Mehmed K2/70/365 Medîne-i Kütahya mahallâtından Ahi Erbasan mahallesi sâkinelerinden olup bundan akdem vefât iden Ayişe binti Mehmed nâm hâtûnun verâseti li ebeveyn er karındaşı oğulları Halîl Efendi ve İsmâ îl Çelebi ibni İbrâhîm nâm kimesnelere münhasıra oldığı şer an mütekarrer oldukdan sonra mezbûrân Halîl Efendi ve İsmâ îl Çelebi meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde müteveffiye-i mezbûrenin kızı oğlı işbu hâfızü l-küttâb Ömer bin alî ve kızının kızı Emine nâm hâtûn tarafından husûs-ı âti zzikri redd ü cevâba vekîli olan zevci Mesdan bin Aşur nâm kimesneler mahzarında üzerlerine her biri da vâ ve takrîr-i kelâm idüp mûrisemiz müteveffiye-i mezbûrenin mahalle-i mezbûrede vâki lede l-ahâlî ve l-cîrân ma lûmetü l-hudûd mülk menzili vesâyir ism-i mâl ıtlâk olunur terekesi bi hasebi l-irsi ş-şer î bize isâbet ve intikâl itmişiken mezbûr Ömer ile müvekkile-i mezbûre mârru z-zikr menzilini vesâyir eşyâsını fuzûlî zabt iderler suâl olunup takrîrleri tahrîr ve mûcebi icrâ olunması matlûbumuzdur didiklerinde gıbbe s-suâl mezbûr Ömer ile vekîl-i mezbûr cevâblarında müdde iyân-ı mezbûrânın mûrisesi merkûme Ayişe Hâtûn un mahalle-i mezbûrede olan bir bâb menzil ve iki tencere ve bir sahan ve bir tâbeden gayri eşyâsı olmayup târîh-i kitâbdan sekiz sene mukaddem hâl-i huyûtunda ve kemâl-i akl ve sıhhatinde iddi â eyledikleri mârru z-zikr menzilini ifrâz ve alâmet-i farzla vaz itdükden sonra bir tarafdan Kepen ve bir tarafdan Hacı Kirkor ve bir tarafdan Andon zimmî mülkleri ve bir tarafdan müvekkile-i mezbûre mülki ile mahdûd bi r-i mâ ve bir mikdâr havluyı müştemil zokak kapusunun bir kanadıyla tahtânî bir bâb menzil ve eşyâ-i mezkûreden

94 78 bir tencere ve bir sahan mezbûr Ömer e hibe-i sahîha ile bana hibe ve temlîk ben dahi meclis-i hibede ittihâb ve kabz eyledim diyüp ve bir tarafdan Andon zimmî mülki ve bir tarafdan Kaban hânı ve bir tarafdan Atâullâh mülki ve bir tarafdan Ömer mülki ile mahdûd olup zokak kapusunun bir kanadıyla bir evlek mikdârı arsa-i âliyesini ve mârru z-zikr eşyâdan bir tencere ve bir tâbe kızının kızı müvekkile-i mezbûreye hibe-i sahîha ile ve temlîk ol dahi meclis-i hibede ittihâb ve kabz eyledi diye her biri müdâfa a idicek gıbbe l-istintâk ve akîbü l-inkâr mezbûr Ömer ile vekîl-i mezbûrdan def -i mezbûrlarını mübeyyin beyyine taleb olundukda udûl-ı ricâl-i müslimînden olup mahalle-i mezbûre sâkinlerinden Hacı Mehmed ibni Velî ve es-seyyid Ahmed Çelebi ibni Mehmed nâm kimesneler li ecli ş-şehâde meclis-i şer a hâzırân olup istişhâd olunduklarında fi l-vâki mezbûr Ayişe Hâtûn hâl-i huyûtunda ve kemâl-i akl ü sıhhatinde menzil-i mezkûrunu ifrâz ve alâmet-i farzla vaz itdükden sonra menzil-i mezbûr içinde bir nesnem kalmadı diyüp bâlâda mastûr olduğu vech üzre hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan bi r-i mâ ve bir mikdâr havlûyı müştemil zokak kapusunun bir kanadıyla tahtânî bir bâb menzil ve bir tencere ve bir sahan kızı oğlu işbu mezbûr Ömer e ve hudûd-ı meşkûle ile mahdûd olup zokak kapusunun bir kanadıyla bir evlek mikdâr arsa-i hâliye ve bir tencere ve bir tâbe kızının kızı müvekkile-i mezbûreye bizim huzûrumuzda hibe-i sahîha ile hibe ve temlîk idüp ânlar dahi meclis-i hibede ittihâb ve kabz eylediklerin bu husûsa bu vech üzre şâhidleriz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye itdüklerinde ba de t-ta dîl ve lede t-tezkiye mezbûrânın şehâdetleri makbûle olmağın müdde iyân-ı mezbûrânı ba de l-yevm husûs-ı mezbûr içün bî vech mu ârazadan men birle mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı. Tahrîr fi l-yevmi t-tâsi min şehr-i Recebü l-ferd sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl: Es-Seyyid Mûsâ Çelebi ibni Mustafâ an mahalle-i Cedîd Süleymân Çelebi ibni el-hâcc Mehmed Mirzâ bin Ömer an mahalle-i mezbûre Mustafâ ibni Alî

95 79 Mustafâ ibni Mehmed Alî ibni Mehmed Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin K2/70/366 Medîne-i Kütahya mahallâtından Bolad Beğ mahallesi sâkinelerinden Fatıma ibneti Hasan Ağa tarafından husûs-ı âti z-zikri ikrâra vekîl olup zât-ı mezbûreyi ma rifet-i şer iyye ile ârifân olan Abdülbâkî Çelebi ibni Hüseyin ve Menlâ Alî bin Mehmed nâm kimesneler şehâdetleriyle şer an vekâleti sâbite olan Mehmed Ağa ibni Dilâver Ağa meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi u l-kitâb Süleymân ibni İbrâhîm nâm kimesne mahzarında bi l-vekâle ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bey -i âti z-zikrin sudûruna değin müvekkilem mezbûrenin silk-i mülkünde münselik olup medîne-i mezbûrenin Pirler mahallesinde vâki bir tarafdan müvekkilem mezbûrenin oğlu Ahmed Beğ bağçesi ve bir tarafdan Berber Ömer mülki ve bir tarafdan Abdullâh mülki ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd olup müteveffâ İdris nâm kimesne zimmetinde olan deynim mukâbelesinde virilen bir evlek mikdârı arsa-i hâliyeyi yiğirmi beş kıt a guruşa mezbûr Süleymân tarafeynden îcâb ve kabûli hâvî bey -i bât-ı sahîh-i şer î ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dûd ve teslîm-i mübeyyi -i mahdûd kıldım ba de l-yevm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan arsa-i mezkûre merkûm Süleymânın mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olsun didi didükde vekîl-i mezbûrun ber minvâl-i muharrer cârî olan karârını mezbûr Süleymân bi l-muvâcehe tasdîk ve bi l-misâkiha tahkîk itmeğin mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîr fi l-yevmi s-sâlis ve l-işrîn min şehr-i Recebü l-ferd sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl: Es-Seyyid Davud Çelebi ibni Mehmed an mahalle-i Hâcı İbrâhîm Seyyid Mehmed Çelebi ibni Ebûbekir an mahalle-i Şehreküsti

96 80 Memi ibni İvaz Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin muhzırân Menlâ Mehmed ibni Derviş Halîl Şa bân ibni Habîb Alî bin Mehmed Ahmed bin Mehmed K2/71/367 Medîne-i Kütahya mahallâtından Yörükciler mahallesi sâkinlerinden umdetü lmeşâyihi l-ekrem eş-şeyh Mustafâ Efendi meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde Sancaklı kazâsına tâbi Gezler nâm karye sâkinlerinden Habîb bin Yahyâ nâm kimesne mahzarında da vâ ve takrîr-i kelâm idüp mezbûr Habîb den yüz on guruşa iştirâ ve teslîm ve def -i semen eylediğim ela gözlü açık kaşlu sol gözü şaşı Macariyyü l-asl İvaz ibni Abdullâh nâm gulâmı mahrûse-i Burusa mahallâtından Molla Arab mahallesi sâkinlerinden Hâcı Ahmed ibni Hacı Yûsuf nâm kimesneye yüz yiğirmi guruşa alâ vuku ihî bey itmişdim mezbûr Hâcı Ahmed dahi mahrûse-i mezbûrede vâki Veled Na lband mahallesi sükkânından Mehmed Efendi nâm kimesneye bey idüp yedinde iken abd-i mezbûr firâr idüp Bigadic kasabasında Kasım Paşa mahallesi sâkinlerinden Hüseyin Ağa ibni Ahmed Ağa yedinde bulup da vâ-i istihkâk ve ahz eylediğimde Ahmed Ağa ibni Hüseyin Ağa nâm kimesne târîh-i kitâbdan altı sene mukaddem mülkümden ayak eylemişdür diyü gulâm-ı mezkûre müstehakk çıkup ba de l-isbât hükm-i şer î ile gulam-ı mezkûrı merkûm Mehmed Efendi yedinden almağla merkûm Mehmed Efendi dahi semen-i mezkûrı benden iştirâ iden mezbûr Ahmed den bi hükmi ş-şer almağın mezbûr Hâcı Ahmed in vekîl-i şer îsi olan Mehmed Çelebi bin Sefer Çelebi dahi bana mürâca at idüp meblağ-ı mezbûrı kezalik bi hükmi ş-şer î benden alup ben dahi meblağ-ı mezkûr yüz on guruşı mezbûr Habîb den taleb iderim didükde gıbbe s-suâl mezbûr Habîb cevâbında fi l-vâki evsâf-ı mezkûr ile mavsûf abd-i mezbûr İvaz ı meblağ-ı mezkûr yüz on guruşa mûmâ ileyh eş-şeyh Mustafâ Efendi ye bey eyledim lakin vekîl-i mezbûrun mûmâ ileyh Şeyh Mustafâ Efendi den ric at eylediği abdin semeni benim mezbûra bey eylediğim mevsûf-ı mezkûr abdin semenini ve redd ü tesellüm hükm olunmağın inkâr idicek mûmâ ileyh Şeyh Mustafâ Efendi den

97 81 da vâ-i meşrûhasını mübeyyin beyyine taleb olundukda udûl-ı ricâl-i müslimînden Hatîb Mehmed Alî Çelebi ibni Mehmed Efendi ve Mehmed bin Mustafâ nâm kimesneler li ecli ş-şehâde meclis-i şer a hâzırân olup istişhâd olunduklarında fi l-vâki vekîl-i mezbûr Mehmed Çelebi nin ve semen-i abd içün mûmâ ileyh Şeyh Mustafâ Efendi ye mürâca at olunup hükm olunan semen müdde â-i mezbûrun merkûm Habîb den iştirâ eylediği mevsûf-ı mezkûr abdin semenidir biz bu husûsa vech üzre şâhidleriz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye itdüklerinde ba de re âya şerâyıtü l-kabûl mezbûrânın şehâdetleri makbûle olmağın mûcebiyle meblağ-ı mezkûr yüz on guruşı mûmâ ileyh Şeyh Mustafâ Efendi ye redd ü teslîme tenbîh birle mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahrir fi l-yevmi l-hâmis ve l-işrîn min şehr-i Recebü l-ferd sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl: Osmân Ağa bin Sinân Beğ Mehmed Çelebi bin Sefer Çelebi Süleymân bin Yûsuf Dervîş Mehmed el-mevlevî Ahmed bin Mehmed Seyyid Alî Çelebi bin Hüseyin Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/71/368 Medîne-i Kütahya mahallâtından Ahi Mustafâ mahallesi sâkinlerinden olup bundan akdem vefât iden Hatîbzâde Avnillâh Efendi nin sulbi sağîr oğlı Sun ullâh a babası müteveffâ-yı mezbûrdan bi hasebi l-irsi ş-şer î isâbet ve intikâl iden emval ve erzâkını zabt u rabt vesâir tesviye-i umûrunu görmeğe bir vasî nasb olunması lâzım ve mühimm olmağın sağîr-i mezbûrun vâlidesi ve haminnesi işbu sâhibetü l-kitâb Abide binti Ahmed Efendi nâm hâtûn vesâyet-i mezkûre uhdesinden gelmeğe kâdire ve her

98 82 vechile mahall ü müstehakk oldığını şifâhen sahîhatü l-kelimât ihbârlarından sonra mezbûre Abide Hâtûn sağîr-i mezbûr üzerine vasiyy-i nasb ve ta yîn olunup ol dahi vesâyet-i mezkûreyi kabûl ve merâsimi edâya ta ahhüd ve iltizâm itmeğin işbu vesîka-i enîka alâ mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîren fi l-yevmi t-tâsi ve l-işrîn min şehr-i Recebü l-ferd lisene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Fahrü l-akrân Hüseyin Ağa Osmân Efendi bin Mehmed Efendi İbrâhîm Çelebi bin Receb Siyavuş Beğ bin Abdullâh Mehmed Çelebi ibni Dervîş Halîl Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/71/69 Medîne-i Kütahya mahallâtından Ahî Mustafâ mahallesi sâkinlerinden olup bundan akdem vefât iden Hatîbzâde Avnillâh Efendi nin sulbi sağîre kızları Fatıma ve Ümmü Gülsüm babaları müteveffâ-yı mezbûrdan bi hasebi l-irsi ş-şer î isâbet ve intikâl iden emvâl ve erzâklarını zabt u rabta vesâir tesviye-i umûrlarını görmeğe bir vasî nasb olunması lâzım ve mühimm olmağın sağîretân-ı mezbûretânın vâlideleri işbu râfi atü lkitâb Hümâyûn binti Mustafâ nâm hâtûn vesâyet-i mezkûre uhdesinden gelmeğe kâdire ve her vechile mahall ve müstehakk oldığın şifâhen ihbârlarından sonra mezbûre Hümâyûn Hâtûn sağîretân-ı mezbûretân içün vasiyye nasb ve ta yîn olunup ol dahi vesâyet-i mezkûreyi kabûl ve merâsimini edâya ta ahhüd ve iltizâm itmeğin işbu vesîkai enîka alâ mâ hüve l-hakîka bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîren

99 83 fi l-yevmi t-tâsi ve l-işrîn min şehr-i Recebü l-ferd lisene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Es-sâbikûn K2/71/370 Mahrûse-i Burusa mahallâtından Elmalık mahallesi sâkinlerinden Hâcı Mustafâ ibni Mehmed nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde (silik) kal asının kal a-i bâlâ sâkinlerinden Mîrzâ bin Ahmed nâm kimesne tarafından husûs-ı âti z-zikrin redd u cevâba vekîl olup Ahmed Çelebi ibni Mehmed ve Seyyid (silik) Çelebi ibni Mustafâ şehâdetleriyle şer an vekâleti sâbite olan Mûsâ Beğ ibni Velî nâm kimesne mahzarında üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp bundan akdem vekîl-i mezbûrun müvekkil-i mezbûr Mîrzâ dan yüz yetmiş guruşa safka-i vâhide ile iştirâ ve tesellüm ve def -i semen eylediğim orta boylu açık kaşlu ela gözlü. nâm câriye ile mezbûreden mütevellid açık kaşlu ela gözlü iki yaşında olan Ahmed nâm sağîreyi mahalle-i mezbûre sâkinlerinden Mehmed Çelebi ibni Hasan nâm kimesneye kezalik safka-i vâhide ile yüz elli guruş semen-i makbûza bey ve teslîm itmişdim mezbûr Mehmed Çelebi dahi cariye-i mevsûfe-i mezkûre ile sağîre-i mevsûf-ı mezbûrı mahmiyye-i İstanbul da Acem Alî ibni el-hâcc Mîrzâ nâm kimesneye iki yüz yetmiş guruşa bey ve teslîm ve kabz-ı semen idüp mülkiyet üzre yedinde iki mezbûrun muvâcehesinde câriye-i mevsûf-ı mezkûre mahmiyye-i mezbûrede Mahmûd Paşa mahkemesinde nâibü ş-şer i ş-şerîf olan Abdullâh Efendi huzûrunda da vâ-i hürriyet idüp ba de l-isbât hürriyetine hükm-i şer î lâhik olup sebebiyle tahliye olundukdan sonra müşterî-i âhir merkûm Acem Alî Çelebi merkûm Mehmed Çelebi ye mürâca at idüp hükm-i şer î ile almağla mezbûr Mehmed Çelebi dahi bana mürâca at idüp mahrûse-i mezbûrede mahkemetü s-sağîrde nâibü ş-şer olan Abdullâh Efendi huzûrunda murâfa a-i şer olduğumuzda meblağ-ı mezbûr yüz elli guruşı hükm-i şer le almağın ben dahi müvekkil-i mezbûra mürâca at ve semen-i mezkûr yetmiş guruşı taleb iderüm diyü nâib-i mûmâ ileyh imzâsıyla mümzâ ve hatmi ile mahtûm ve bin yüz on senesi Recebü l-ferdi nin ikinci günü

100 84 târîhiyle müverrah bir kıt a hüccet-i şer iyye ibrâz idüp bi l-muvâcehe feth ve kıraât olunup istintâk olundukda vekîl-i mezbûr Mûsâ cevâbında fi l-vâki müvekkil-i mezbûr Mîrzâ müdde â-i mezbûr el-hâcc Mustafâ ya bir câriye ile mezbûreden mütevellid sağire oğlını yüz yetmiş guruşa bey ve teslîm ve kabz-ı semen eylediğini ikrâr lakin mahalle-i mezbûrede da vâ-yı hürriyet idüp müşterî-i âhir yedinden sebîle tahliye ve istircâ ile hükm olunan semen müvekkilim mezbûrun müdde â-i mezbûra bey eylediği câriyenin semeni ile mürâca at ve nâib-i mezbûr huzûrunda ba de l-murâfa a istircâ -ı semen ile hükm olundığını inkâr idicek müdde â-i mezbûr el-hâcc Mustafâ dan vech-i meşrûh üzre müdde âsını mübeyyin beyyine taleb olundukda udûl-ı ricâl-i müslimînden olup mahrûse-i mezbûrenin Debbağlar mahallesi sâkinlerinden el-hâcc Şa bân bin Hüseyin ve el-hâcc Seyfeddîn mahallesi sâkinlerinden Mehmed Çelebi ibni Halîl nâm kimesneler li ecli ş-şehâde meclis-i şer a hâzırân olup istişhâd olunduklarında fi l-vâki mahkeme-i mezbûrede da vâ-i hürriyet idüp ve sebîle tahliye olunan câriye-i mevsûfe-i mezbûre ile sağîre-i mevsûf-ı mezbûrun semeni müşterî-i âhir merkûm Acem Alî bâyi -i mezbûr Mehmed Çelebi ye mürâca at idüp hükm-i şer le aldığından sonra mezbûr Mehmed Çelebi dahi bâyi i işbu müdde â-i mezbûr el-hâcc Mustafâ ya mürâca at idüp nâib-i mûmâ ileyh huzûrunda murâfa a-i şer olduklarında istircâ -ı semen ile meblağ-ı mezkûr yüz elli guruşı redd u teslîme hükm olunan semen müdde â-i mezbûrun müvekkilim mezbûrdan iştirâ eylediği câriye-i mevsûfe ile mezbûreden mütevellid sağîr-i mevsûf-ı mezkûrun semenidir mazmûn hüccet-i mezkûra biz şâhidleriz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye itdüklerinde ba de ri âyet şerâyitü lkabûl mezbûrânın şehâdetleri makbûle olmağın mûcebiyle ba de hükm mâ vaka a bi libtigâ ketb olundı fi l-yevmi s-sâdis ve l-işrîn Recebü l-ferd sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Alî Ağa ibni İshak Mehmed Ağa ibni Mustafâ Hamza Ağa ibni Alî

101 85 Diğer Mehmed Ağa ibni Turum Sefer Beğ bin Muslî K2/71/371 Medîne-i Kütahya mahallâtından el-hâcc Ahmed mahallesi sâkinlerinden Sâlih bin Ömer nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde eniştesi işbu sâhibü lkitâb Mehmed bin Alî nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp mahalle-i mezbûre sâkinlerinden Abdülkâdir Çelebi ibni Hüseyin Efendi mahalle-i mezbûrede vâki bir tarafdan İmâm Hasan Çelebi mülki ve bir tarafdan Mûsâ mülki ve bir tarafdan Bazarbaşı mülki ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb ahûr ve fırın ve bi r-i mâ ve bir evlek mikdârı havluyı müştemil iki bâb mülk menzilini seksen dört kıt a guruşa ber vech-i iştirâk bey u teslîm biz dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve tesellüm itmişdik semen-i mezkûrı her birimizin izn ve ma rifetiyle mezbûr Abdülkâdir Çelebi ye edâ ve teslîm eylediğimizden sonra eniştem mezbûr Mehmed ile beynimizde olan mu âmelât ve ahz ve i tâ hisâb olunup menzil-i mezkûr akçesinden otuz sekiz guruş bir semeni edâ eyleyüp bâkî üç guruş bir zevlete deyni kaldığı lede ş-şer ü lmutahhar sâbit ve zâhir olmağın meblağ-ı bâkî üç guruş bir zevleteyi mezbûr yedinden ahz u kabz eyledim hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan menzil sâlifü z-zikr eniştem mezkûr Mehmed ile ber vech-i müşterek mülk-i müşterâmızdır didükde mukırr-ı mezbûrun ber minvâl-i muharrer cârî ve sâdır olan ikrârını el-mukırr-ı lehü l-mezbûr bi l-muvâcehe tasdîk ve şifâhen tahkîk itmeğin mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı. Tahrîr fî gurre-i Şa bânü l-mu azzam lisene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Müezzin Alî Çelebi ibni Mustafâ Hasan Çelebi ibni Mehmed Mehmed Çavuş

102 86 Es-Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin Şa bân ibni Habîb K2/72/372 Medîne-i Kütahya kal asının kal a-i Bâlâ sâkinlerinden Mîrzâ bin Ahmed nâm kimesne tarafından meblağ-ı âti z-zikri rücû a vekîl olup Ahmed Çelebi ibni Abdülbâkî ve Seyyid Mûsâ Çelebi ibni Mustafâ nâm kimesneler şehâdetleriyle şer an vekâleti sâbite olan Mûsâ Beğ ibni Velî nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde medîne-i mezbûr mahallâtından Sultânbağı mahallesi sâkinlerinden Derviş Mehmed Beğ ibni Abdullâh nâm kimesne mahzarında üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp bundan akdem müvekkilim mezbûr Mîrzâ nın mezbûr Derviş Mehmed Beğ den yüz on guruşa safka-i vâhide ile iştirâ ve teslîm ve def -i semen eylediği orta boylı açık kaşlı ela gözlü Kelbuz nâm câriye ile mezbûreden mütevellid açık kaşlı ela gözlü sağîr oğlu Ahmed in mahrûse-i Burusa mahallâtından Elmalık mahallesi sâkinlerinden el-hâcc Mustafâ ibni el-hâcc Mehmed e kezalik safka-i vâhide yüz yetmiş guruş semen-i medfû a bey eyleyüp mezbûr dahi mahalle-i mezbûrdan Mehmed Çelebi ibni Hüseyin nâm kimesneye yüz elli guruşa bey eyleyüp ol dahi mahmiyye-i İstanbul da Acem Alî bin Mîrzâ nâm kimesneye iki yüz altmış guruşa bey ve teslîm ve kabz-ı semen idüp mülkiyet üzre yedinde iken mezbûrân muvâcehesinde mahmiyye-i mezbûrede Mahmûd Paşa mahkemesinde nâibü ş-şer -i şerîf olan Abdullâh Efendi huzûrunda da vâ-yı hürriyet idüp ba de l-isbât hükm-i şer le sebîle tahliye olunmağın müşterî-i âhir olan merkûm Acem Alî semen-i mezkûrı bâyi i olan mezbûr Mehmed Çelebi den bi hükmi ş-şer mürâca at idüp aldığından sonra mezbûr Mehmed Çelebi dahi bâyi i olan mezbûr el-hâcc Mustafâ ibni el-hâcc Mehmed e mürâca at idüp şer le alup mezbûr el- Hâcc Mustafâ dahi bâyi i olan müvekkilim mezbûre Mîrzâ dan yüz yetmiş guruş kezâlik hükm-i şer le almağın ben dahi meblağ-ı mezkûr yüz on guruşı mezbûr Derviş Mehmed Beğ den bi l-vekâle talebi derim suâl olunup takrîri tahrîr ve meblağ-ı mezkûr alıvirmek matlûbumdur didükde gıbbe s-suâl mezbûr Derviş Mehmed cevâbında fi lvâki vekîl-i mezbûrun müvekkili merkûm Mîrzâ ya yüz on guruşa bir cariye bey ve teslîm ve kabz-ı semen eyledim lakin mahmiyye-i mezbûrede da vâ-i hürriyet idüp müşterî-i âhir yedinden sebîle tahliye ve istircâ ım evsâf-ı mezbûre ile mevsûfe ve

103 87 mezbûreden mütevellid sağîr-i mevsûf-ı mezkûrı ile hükm olunan semen benim bi aynihimâ müvekkil-i mezbûr Mirzâ ya bey eylediğim cariyenin semeni değildir diyü inkâr idicek vekîl-i mezbûrdan da vâ-i meşrûhasını mübeyyin beyyine taleb olundukda udûl-ı ricâl-i müslimînden olup Sultanbağı mahallesinden es-seyyid Şa bân Çelebi bin Mehmed ve kal a-i Bâlâ dan Mehmed bin Mehmed nâm kimesneler li ecli ş-şehâde meclis-i şer a hâzırân olup istişhâd olundukda fi l-vâki mezbûr el-hâcc Mustafâ müvekkil-i mezbûra mürâca at olunup hükm olunan semen mezbûr Derviş Mehmed Beğ den meblağ-ı mezbûr yüz on guruşa iştirâ eylediği bi aynihimâ cariye-i mevsûfe-i mezkûre ve mezbûreden mütevellid sağîr oğlı mevsûf-ı mezkûrun semenidir biz bu husûsa bu vech üzre şâhidleriz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye itdüklerinde ba de ri âyet şerâyitü l-kabûl mezbûrânın şehâdetleri makbûle olmağın mûcebiyle meblağ-ı mezkûr yüz on guruş vekîl-i mezbûra redd ve teslîm itmek üzre mezbûr Derviş Mehmed Beğ e ba de t-tenbîh mâ vaka a bi t-taleb ketb olundı tahrîren fi t-tâsi ve l-işrîn min şehr-i Recebü l-ferd lisene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl: Fahru l-a yân Mehmed Ağa ibni Turum Alî Ağa ibni İshak Hamza Ağa bin Alî Diğer Mehmed Ağa ibni Mustafâ Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/72/373 Medîne-i Kütahya kal ası neferâtından işbu râfi u l-kitâb Mehmed ibni Osmân Çelebi nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde kal a-i mezbûre dizdârı Hüseyin Ağa ibni Abdullâh ve Mahmûd Efendi ibni ( ) ve İsmâ îl Çelebi ibni İvaz Hâce ve el-hâcc İsmâ îl ibni Ömer ve Mehmed ibni Mehmed ve Halîl Çelebi ibni İbrâhîm Çelebi mahzarında takrîr-i kelâm ve bast-ı merâm idüp kal a-i mezbûrede ( )

104 88 içün mevkûfe olan otuz sekiz bin üç yüz akçenin beher sene murâbaha-i şer iyyesini ahz ve mahall-i mezkûra sarf itmek üzre cümle ittifâkıyla babam mezbûr mütevellî nasb ve ta yîn olunup mümzâ ve mahtûm zimem defterini yedine def ve teslîm itmeleriyle babam mezbûr dahi tevliyet-i mezbûreyi kabûl ve edâ-yı hıdmet üzre iken sefer-i hümâyûn vâki olup babam mezbûr seferde fevt oldukda yine cümlenin izn ve ma rîfetiyle hıdmet-i mezkûreyi bana sipariş idüp ben dahi bu âna değin defter-i mezkûr üzre zimem-i nâsda olan vakf akçenin murâbahasını ba zılarından alup mahalline sarf eyleyüp ve ba zılarından alınmayup hıdmet-i mezkûre uhdesinden gelmeğe küllî usret ve âciz ve kâsır olmağla ba de l-yevm hıdmet-i mezkûreden kasr-ı yedd itmeğin murâd iderim işbu muhâsebe defterinde mastûrü l-esâmî olanlar da vet-i şer olunup her birinin zimmetlerinde ne mikdâr vakf akçe oldığı ve mukâbelesinde vaz eyledikleri ( ) ikrârları üzre müceddiden istihbâr ve defter olunması matlûbumdur didükde defter-i mezkûrda ismleri mastûr olanlar alâ-hide ihzâr-ı şer -i şerîf olunup istintâk olunduklarında her biri defter-i mezkûra sebt ve tahrîr olundığı üzre zimmetlerinde olan meblağ-ı mevkûfı ve mukâbelesinde vaz eyledikleri mehâsinleri ikrâr ve i tirâf eyleyüp mezbûr Mehmed in ve babası müteveffâ-yı mezbûr Osmân Çelebi nin zimmetlerinde mevkûfe olan akçeden ve murâbahasından şer an edâsı lâzım bir akçe zuhûr itmeyüp sadâkat ve istikâmetleri nümâyân oldukdan sonra mezbûr Mehmed hıdmet-i mezkûreden kasr-ı yedd itmeğin mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîren fi l-yevmi s-sânî min şehr-i Şa bân li sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Alî Ağa ibni İshak Muhtesib Mîrzâ Es-Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin Mehmed Çelebi ibni Derviş Halîl Şa bân ibni Habîb

105 89 K2/72/374 Vilâyet-i Anadolı da Sancaklı kazâsına tâbi Gerelü nâm karye sâkinlerinden işbu râfi u l-kitâb Habîb bin Yahyâ nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde medîne-i Kütahya muzâfâtından Altuntaş nâhiyesine tâbi Refiye nâm karye sâkinlerinden Mustafâ Ağa ibni Receb nâm kimesne mahzarında üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp târîh-i kitâbdan bir buçuk sene mukaddem mezbûr Mustafâ Ağa dan doksan beş guruşa iştirâ ve def -i semen eylediğim orta boylu ela gözlü açık kaşlu sol gözü şaşı Macariyyü l-asl İvaz bin Abdullâh nâm gulâmı medîne-i mezbûre sâkinlerinden umdetü l-meşâyihi l-kirâm eş-şeyh Mustafâ Efendi ye yüz on guruşa bey itmişidim mûmâ ileyh Şeyh Mustafâ Efendi dahi gulâm-ı mezkûrı mahrûse-i Burusa mahallâtından Molla Arab mahallesi sâkinlerinden el-hâcc Ahmed bin el-hâcc Yûsuf nâm kimesneye yüz yiğirmi guruşa bey eyleyüp mezbûr dahi mahrûse-i mezbûrede vâki Veled Na lbend mahallesi sâkinlerinden Mehmed Efendi nâm kimesneye bey idüp yedinde iken abd-i mezbûr firâr idüp Bigadic kasabasında Kasım Paşa mahallesi sâkinlerinden Hüseyin Ağa ibni Ahmed Ağa yedinde bulup da vâ-yı istihkâk ve ahz murâd eylediğinde Ahmed Ağa ibni Hüseyin Ağa nâm kimesne târîh-i kitâbdan altı sene mukaddem mülkümden ayak itmişdim diyü gulâm-ı mezkûra müstehakk çıkup ba de l-isbât hükm-i şer î ile gulâm-ı mezkûrı müşterâ-yı âhir ve merkûm Mehmed Efendi den almağla merkûm Mehmed Efendi dahi bâyi -i mezbûr el- Hâcc Ahmed e mürâca at idüp bi hükmi ş-şer aynen almağın mezbûr el-hâcc Ahmed dahi yedinden iştirâ iden mûmâ ileyh Şeyh Mustafâ Efendi ye mürâca at idüp kezalik hükm-i şer le aldıkdan sonra ânlar dahi bana mürâca at idüp semen-i mezkûrı kezalik hükm-i şer le almağın ben dahi meblağ-ı mezbûr doksan beş guruşa mezbûr Mustafâ Ağa dan talebi derim suâl olunup takrîr ve meblağ-ı mezkûr alıvirilmesin matlûbumdur didükde gıbbe s-suâl mezbûr Mustafâ Ağa cevâbında fi l-vâki târîh-i mezkûrda evsâf-ı mezkûre ile mevsûf abd-i mezbûr İvaz ı meblağ-ı mezkûr doksan beş guruşa bey eyledim lakin mûmâ ileyh Şeyh Mustafâ Efendi nin mezbûr Receb e mürâca at eylediği abdin semeni benim mezkûr Receb e bey itdiğim bi aynihi mevsûf-ı mezkûr abdin semenin redd ve teslîm hükm olunduğun inkâr idicek müdde â-i mezbûrdan da vâ-yı meşrûhasını mübeyyin beyyine taleb olundukda udûl-ı ricâl-i müslimînden olup karye-i mezbûre sâkinlerinden Ebûbekir bin Süleymân Efendi ve Mehmed bin Hasan nâm kimesneler li ecli ş-şehâde meclis-i şer a hâzırân olup istişhâd olundukda mûmâ ileyh

106 90 Şeyh Mustafâ Efendi nin semen-i abd içün merkûm Habîb e mürâca at idüp hükm olunan semen müdde â-i mezbûrun merkûm Mustafâ Ağa dan meblağ-ı mezkûre iştirâ eylediği bi aynihi mevsûf-ı mezkûr abdin semenidir biz bu husûsa bu vech üzre şâhidleriz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye itdüklerinde ba de ri âyetihi şerâyitü l-kabûl mezbûrânın şehâdetleri makbûle olmağın mûcebiyle meblağ-ı mezkûr doksan beş guruşı edâya tenbîh birle mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîren fi l-yevmi s-sâdis min Şa bânü l-mu azzam li sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Durmuş Ağa ibni İsmâ îl Efendi Derviş Mehmed el-mevlevî İbrâhîm bin Abdülbenân Es-Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin Mehmed Çelebi ibni Derviş Halîl K2/72/375 Medîne-i Kütahya mahallâtından Küçükorta mahallesi mütemekkinlerinden Salaman binti Merat nâm nasrâniye meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde oğlu Ohannes in kebîr oğlu işbu râfi u r-rakîm Arton veledi Ohannes nâm zimmî muvâcehesinde ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bey -i âti z-zikrin sudûruna değin silk-i mülk-i sahîhde münselike olup mahalle-i mezbûrede vâki bir tarafdan Serkiz zimmî mülki ve bir tarafdan tarîk-i hâss ve iki tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd tahtânî ve fevkânî bi r-i mâ ve elma ağacını ve bir mikdâr havluyı müştemil mülk menzilimi ve içinde vâki hasîs ve nefis avân beytimi iştirâkimde olan eşyâmdan mâ adâ ism-i mâl ıtlâk olunur eşyâmı safka-i vâhidede oğlum oğlı mezbur Arton zimmî ye yüz hisse esedî guruşa tarafeynden îcâb ve kabûli hâvî bey -i bât-ı sahîh-i şer î ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dûd ve teslîm-i mübeyyi -i mahdûd kıldıkdan sonra menzil-i mezbûr ile eşyâ-i mezbûrun semeni olan meblağ-ı mezkûr yüz kıt a esedî guruşa oğlu oğlı mezbûr

107 91 Arton zimmîye hibe-i sahîha-i şer iyye ile hibe ve temellük ve teslîm eyleyüp ol dahi meclis-i hibede meblağ-ı mezbûr yüz guruşa yedinden ittihâb-ı kabz ve teslîm eyledi ba de l-yevm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan menzil mârru z-zikr ile eşyâ sâlifü lbeyân mülk-i müşterâsı olup ve meblağ-ı mezbûr yüz guruş mülk-i mevhûbudur keyfe mâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olup benim kat an alâkam kalmadı didükde gıbbe ttasâdiki l-mer î mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi s-sâdis aşer min Recebü l-ferd sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl: Mehmed Efendi ibni Mustafâ Bâlîzâde Seyyid Mustafâ Çelebi ibni Seyyid Mehmed Mehmed Beşe ibni Abdullâh Derviş Abdülbekâ ibni Ahmed Serkiz veledi Balaban Yasef veledi Neubet Hayrabet veledi Şimon Acem K2/73/376 Medîne-i Kütahya mahallâtından Küçükorta mahallesi mütemekkinelerinden Saltana binti Merat nâm nasrâniye meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde oğlı Ohannes in kızı Nazile nâm nasrâniyenin zevci ve tarafından tasdîka vekîli ve zâtını ma rifet-i şer iyye ile ârifân Yasef veledi Yagob ve Hobar veledi Delvet şehâdetleriyle vekâleti sâbite olan râfi u r-rakîm Yanos veledi Hacadur muvâcehesinde ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bey -i âti z-zikrin sudûruna değin silk-i mülkimde münselik olup mahalle-i mezbûrede vâki bir tarafdan Ayvaz mülki ve bir tarafdan Tuti mülki ve bir tarafdan Haci Ayvaz mülki ve bir tarafdan tarîk-i hâss ile mahdûd ve müntehî tahmînen üç evlek mikdârı arsa-i hâliyemi oğlum kızı mezbûre Nazile ye yetmiş beş kıt a esedî guruşa tarafeynden îcâb ve kabûli hâvî bey -i bât-ı sahîh-i şer î ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dûd ve teslîm-i mübeyyi -i mahdûd kıldıkdan sonra arsa-i mezbûrenin

108 92 semeni olan meblağ-ı mezbûr yetmiş beş guruşa oğlum kızı mezbûre Nazile ye hibe-i sahîha-i şer iyye ile hibe ve temlîk ve teslîm eyleyüp ol dahi meblağ-ı mezbûrı meclis-i hibede yedimden ittihâb-ı kabz ve teslîm eyledi ba de l-yevm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan arsa-i mezbûre mülk-i müşterâsı olup ve meblağ-ı mezbûr mülk-i mevhûbesidir keyfe mâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıfe olsun didikde mukırre-i mezbûrenin ber vech-i mahkeme cârî ve sâdır olan ikrârını vekîl-i mezbûr Yanos zimmî bi l-vekâle tasdîk itmeğin mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi s-sâdis aşere min Recebü l-ferd lisene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl: es-sâbikûn K2/73/377 Mahrûse-i Kütahya a mâlinden Gümüş nâhiyesine tâbi Karaağaç nâm karye sâkinlerinden Mehmed ve Ahmed ibni Âşir nâm kimesneler meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde yine nâhiye-i mezbûre karyelerinden işbu râfi u r-rakîm İsmâ îl ibni Hasan nâm kimesne mahzarında her biri ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bundan akdem bizim sağîrimizde babamız ve vâlidemiz Müyesser binti Beşîr müte âkiben fevt olup mezbûr İsmâ îl vâlidemizin li ebeveyn er karındaşı olmağla vâlidemizden her birimize isâbet ve intikâl iden hisse-i irsiyyemizi bi l-kâribe ahz u kabz idüp el-ân her birimize rüşd-i tâmm hâsıl olup âkil ve bâliğ olduğumuz hasebiyle mezbûrun makbûzı olup vâlideynimizden bize isâbet iden hisse-i şâyi amızı bi t-tamâm ve l-ikmâl ahz-ı istîkâ eyleyüp mezbûrun zimmetinde bir habbemiz bâkî kalmadı ba de l-yevm vâlideynimizin olup mezbûrun kabz eylediği cüz î ve küllî her ne ise olu kabz idüp zimmetini ibrâ ve iskât eyledik didüklerinde gıbbe t-tasâdiki ş-şer î mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi s-sâmin ve l-işrîn min Recebü l-ferd

109 93 sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Himmet bin Ahmed Süleymân bin Hasan Mustafâ bin Mehmed Himmet bin Mustafâ Eyyûb bin Mehmed Bektaş bin İlyâs Ahmed bin Mehmed Alî bin Mehmed Abdullâh bin Habîb Şa bân bin Habîb Sermuhzırân hâlâ Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/73/378 Medîne-i Kütahya mahallâtından Sahkur mahallesi sâkinlerinden Receb bin Zurnazen nâm kimesne yine medîne-i mezbûrenin Gönan mahallesinde sâkin Hasan bin Mehmed mahzarında da vâ ider ki Sultanbağı nda vâki lede l-ahâlî ve l-cîrân ma lûmetü l-hudûd bir kıt a bağçeyi Yörükciler den Eskici Mehmed nâm kimesne iştirâ idüp benim mülk bağçeme mülâhık olmağla şâyi am diyü da vâ itmeğle mezbûr dahi bir kıt a ibrâz idüp bâğçe-i mezbûra vakf olmağın mu ârazadan men birle kaydı. Şühûdü l-hâl: Hüseyin Mehmed Alî Mehmed Hüseyin Mehmed Es-Seyyid Alî bin Hüseyin

110 94 K2/73/379 Medîne-i Kütahya a mâlinden Etrafşehr nâhiyesine tâbi Pirli nâm karyeden Abdülvâsıt bin Ahmed asâleten (silik) vekîl olup bimâ hüve nehci s-sübût şer an vekâleti sâbite olan Abdurrahmân bin el-hâcc Receb vekâleten meclis-i şer -i enverde medîne-i mezbûrenin Ahi Ören mahallesinden işbu râfi u l-kitâb Kürekci Ahmed bin İbrâhîm nâm kimesne mahzarında asâleten vekâleten ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bizim hâl-i sağîrimizde babamız Ahmed fevt terekesinden bir re s kısrağımızı vâlidemiz Mehir binti Alî kable l-vesâle gabn-i fâhiş ile mezbûr Kürkci Ahmed e bey idüp hâliyâ bize rüşd-i tâmm ve âkil bâliğa olduğumuzda mârru z-zikr kısrağımızı taleb ve da vâ sudûrunda iken mebânimize muslihûn tavassutuyla her birimizi on kıt a esedî guruşa sulh ve ibrâ ve meblağ-ı mezbûrı bundan akdem bi t-tamâm ve l-ikmâl ahz u kabz idüp mârru z-zikr kısrağa müte allika da vâdan mezbûrun sâhha-i zimmetini berâ eyledik didüklerinde gıbbe t-tasâdiki ş-şer î mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi s-sâmin ve l-işrîn min Şa bânü l-mu azzam sene selase aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: Ya kûb Ağa ibni Yûsuf Mehmed Ağa ibni Mustafâ Hüseyin bin Mehmed İbrâhîm bin Receb K2/73/380 Mahrûse-i Kütahya muzâfâtından Etrafşehr nâhiyesine tâbi Eyin nâm karye sâkinelerinden işbu râfi atü l-kitâb Alime Hâtûn ibneti Süleymân Ağa meclis-i şer a gelüp takrîr-i kelâm ve ta bîr-i... K2/73/381

111 95 Medîne-i Kütahya mahallâtından Meydan mahallesi sâkinelerinden Alime binti Hasan nâm hâtûn tarafından hibe-i âtiyetü z-zikri ikrâra vekîl olup zât-ı mezbûreyi ma rifet-i şer iyye ile ârifân olan el-hâcc Halîl ibni el-hâcc Mustafâ ve Mustafâ ibni Ca fer nâm kimesneler şehâdetleri ile şer an vekâleti sâbite olan zevci Abdî Beğ ibni Hasan nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi u l-kitâb Satılmış ibni İdris nâm şâb-ı emred mahzarında bi l-vekâle ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp hibe-i âtiyetü z-zikrin sudûruna değin müvekkilem mezbûrenin silk-i mülkinde münselike olup mahalle-i mezbûrede vâki bir tarafdan Abdî oğlı Halîl mülki ve bir tarafdan İbrâhîm Beğ mülki ve bir tarafdan mezbûr Satılmış mülki ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd ve müntehî tahtânî ve fevkânî bir mikdâr havlu ve emrud ağacının nısfını müştemil mülk menzilimi ba de t-tahliyetü ş-şer iyye mezbûr Satılmış a hibe-i sahîha-i şer iyye ile hibe ve temellük ve teslîm eyleyüp ol dahi meclis-i şer de ittihâb-ı kabz ve teslîm eyledi ba de l-yevm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan menzil mârru zzikr mezbûrun mülk-i mevhûbudur keyfe mâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olup benim alâkam kalmadı didi didükde vekîl-i mezbûrun ber minvâl-i muharrer cârî ve sâdır olan ikrârını mezbûr vicâhen tasdîk itmeğin mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi l-âşir min Şevvâli l-mükerrem sene selase aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: Mefharü l-meşâyihi l-mükerrem Bahşî Efendi Fahrü l-meşâirü l-kirâm Seyyid Mehmed Efendi Ömer Çelebi ibni Rıdvân Efendi Abdülcelîl ibni Ebûbekir Mustafâ ibni Durmuş Seyyid Süleymân Çelebi ibni Seyyid Mehmed K2/73/382

112 96 Medîne-i Kütahya mahallâtından muzâfâtından Etrafşehr nâhiyesine tâbi Kızılcaviran nâm karye sâkinlerinden Osmân bin Yûnus nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde yine nâhiye-i mezbûre karyelerinden Karaağaç karyeden işbu râfi u l-kitâb el-hâcc İbrâhîm ibni Abdî nâm kimesne mahzarında üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp benim hâl-i sağirimde babam Yûnus fevt olup menkûlâtından bana isâbet iden bir çift kara sığır öküzi ve iki kara sığır ineği ve bir merkeb sıpası ve dört sahan ve üç tas ve üç tencere ve bir yorgan ve bir döşek ve iki kilim ve bir arabamı zabt idüp hâlâ taleb eylediğimde virmeyüp te annüd ider suâl olunup takrîr-i tahrîr ve alıvirilmesi matlûbumdur didükde gıbbe s-suâl mezbûr el-hâcc İbrâhîm cevâbında fi lvâki müdde â-i mezbûrun babası fevt oldukda yalnız bir tek kara sığır öküzünden mâ adâ ism-i mâl ıtlâk olunur terekesi olmayup ânı dahi mezbûrun zarûret-i nafakası içün bey idüp kendüm ittifâk eyledüm diyü inkâr idicek müdde â-i mezbûrdan sıdk-ı mekâlini mübeyyin beyyine taleb olundukda ityân-ı beyyineden izhâr-ı acziyle gıbbe listihlâf mezbûr el-hâcc İbrâhîm e müdde â-i mezbûrun iddi â eylediği sâlifü l-beyân devvâb ve istibân olup zabt itmediğine yemîn teklîf olundukda ol dahi zarûret-i nafakasına bey idüp i tirâf eylediği bir tek öküzden gayrisine halef billâhi l-aliyyü la lâ idicek ba de l-yevm husûs-ı mezbûr içün müdde â-i mezbûr merkûm el-hâcc İbrâhîm e bî vech mu ârazadan men birle mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi l-âşir min Şevvâli l-mükerrem sene selase aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: Ahmed bin Hamza Mehmed bin Ahmed Kara Mustafa bin Mehmed Seyyid Alî ibni Hüseyin Alî bin Mehmed Ve gayruhum mine l-hâzırûn

113 97 K2/74/383 Fi l-asl mahmiyye-i Kütahya muzâfâtından Gümüş nâhiyesine tâbi Karaağaç nâm karye sâkinlerinden olup hâlâ kasaba-i İnegöl Burusa sâkinlerinden Ümmühân binti Mehmed nâm hâtûn meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde karye-i mezbûre sâkinlerinden işbu râfi u l-kitâb Abdurrahman Halîfe ibni Mustafâ nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp benim hâl-i sagirimde babam mezbûr fevt olup karye-i mezbûrede vâki lede l-ahâlî ve l-cîrân ma lûmetü l-hudûd bir kıt a bağçe ve menzilinden bi hasebi l-irs bana isâbet iden hissem mezbûr Abdurrahman Halîfe fuzûlen zabt itmeğin ben dahi mezbûrdan taleb ve da vâ eylediğimde beynimizde bu vech üzre münâza ât-ı kesîre ve muhâsemât-ı şedîde vâkı a olmuşdı el hâletü hazihi muslihûn ve müslimîn tavassut idüp babam müteveffâ-yı mezbûrun bağçe ve menzilinden bana intikâl iden hissem mukâbelesinde üç buçuk guruş virüp beni inşâ-i akd-i sulh itdükde ben dahi sulh-i mezbûru kabûl ve bedel-i sulh olan meblağ-ı mezkûr üç buçuk guruşunu mezbûr yedinden bi t-temâm ahz u kabz eyleyüp mezbûrun sâhha-i zimmetini ibrâ-i âmm kâti u n-nizâ la ibrâ ve iskât eyledim ba de l-yevm menzil ve bağçede olan hisse-i irsiyeme müte allika benden asâleten ve vekâleten mezbûr üzerine da vâ ve nizâ sudûr ve zuhûr ider ise lede l-hükkâmü l-kirâm mesmû a ve makbûle olmaya gıbbe t-tasdîki l-mer î mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîren fi l-yevmi r-râbi min Şevvâlü l-mükerrem sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Mehmed Ağa ibni Mustafâ Şa bân Beğ ibni Mehmed Mehmed Sipahi ibni Sefer Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin Ahmed ibni Mehmed K2/74/384

114 98 Mahrûse-i Kütahya mahallâtından Çukur mahallesi sâkinelerinden Râziye binti Mustafâ nâm hâtûn tarafından hibe-i âtiyyü z-zikri ikrâra vekîl olup mezbûrun zâtını ma rifet-i şer le ârifân el-hâcc Alî bin İbrâhîm ve Osmân bin Alî şehâdetleriyle şer an vekâleti sâbite olan Abdurrahmân ibni Şa bân nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde müvekkile-i mezbûrenin oğlı olup fevt olan Mehmed Çelebi nin kebîr oğlı işbu râfi u l-kitâb Yahyâ Çelebi ibni Mehmed mahzarında bi l-vekâle ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp hibe-i âtiyyü z-zikrin sudûruna değin müvekkilem mezbûrenin silk-i mülk-i sahîhimde münselike olup mahalle-i mezbûrede vâki bir tarafdan mezbûr Yahyâ nın vâlidesi mülki ve bir tarafdan Nâz mülki ve bir tarafdan Kerîme Hâtûn bağçesi ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd ve müntehî tahtânî ve fevkânî ve kenîfi ve Saruhan anbârı ve bir mikdâr havliyi müştemil mülk menzilimi gıbbe t-tahliyetü şşer iyye oğlum oğlı mezbûr Yahyâ ya hibe-i sahîha-i şer iyye ile hibe ve temlîk ve teslîm eyleyüp ol dahi meclis-i hibede ittihâb-ı kabz ve tesellüm eyledi ba de l-yevm hudûd-ı mezbûre ile mahdûd olan menzil mârru z-zikr oğlum oğlı mezbûr Yahyâ nın mülk-i mevhûbudur keyfe mâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olsun didi didükde gıbbe ttasdîki ş-şer î mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi l-hâmis min Şevvâli l-mükerrem lisene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Seyyid Abdurrahmân Efendi Kâmîzâde Şeyh Halîl Efendi ibni Şeyh Muslihiddîn Efendi Mehmed Efendi ibni Alî Efendi Abdurrahîm Çelebi ibni Şeyh Halîl Efendi Seyyid Derviş Çelebi nakîb hâlâ Süleymân bin Yûsuf Hüseyin bin Mehmed ( ) Seyyid Alî bin Hüseyin Sermuhzırân Ve gayruhum mine l-huzzâr

115 99 K2/74/385 Medîne-i Kütahya mahallâtından el-hâcc İbrâhîm mahallesi sâkinlerinden Mehmed Çelebi ibni Mustafâ nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde Çukur mahallesinden olup bundan akdem fevt olan Ahmed Ağa nın sağîr oğlı Mustafâ nın kıbel-i şer den mansûb-ı vasî-i şer îsi olan Abdurrahman Ağa ibni Şa bân mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp medîne-i mezbûre esvâkından Hakâklar sûkında vâki bir tarafdan el-hâcc Mîrzâ oğlı Süleymân dükkânı ve bir tarafdan Zeynel oğlu Davud un oğlı Sâlih dükkânı ve taraf-ı şimâli Seyyid İsmâ îl Çelebi dükkânı ve bir tarafdan tarîk-i sûka müntehî temâmen bir lenger(?) dükkânımı vasî-i mezbûrun vasîsi oldığı mezbûr Mustafâ ya iki yüz kıt a esedî guruşa tarafeynden îcâb ve kabûli hâvî bey -i bât-ı sahîh-i şer î ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dûd ve teslîm-i mübeyyi -i mahdûd kıldım ba de l-yevm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan tamâmen bir lenger dükkânı sağîr-i mezbûrun mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olup benim hakk ve alâkam kalmadı didükde mukırr-ı mezbûrı ikrâr-ı meşrûhunda vasî-i mezbûr Abdurrahmân Ağa bi l-vesâye vicâhen tasdîk ve şifâhen tahkîk itmeğin mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi -râbi aşere min Şevvâli l-mükerrem sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Şa bân Beğ ibni Mehmed Seyyid İsmâ îl Çelebi ibni Seyyid Mustafâ Mustafâ Çelebi ibni Alî Dede Mehmed Çelebi ibni Sefer Çelebi Ahmed Çelebi ibni Abdullâh Receb ibni Dellak Sefer Mehmed ibni Derviş Çelebi Mahmûd ibni Mehmed Efendi

116 100 K2/74/386 Medîne-i Kütahya mahallâtından Şehreküsti mahallesi mütemekkinlerinden Zedebali veledi Haci Bali nâm zimmî meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde medîne-i mezbûrenin el-hâcc İbrâhîm mahallesi sâkinlerinden işbu râfi u l-kitâb Halîl Çelebi ibni el-hâcc Receb nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bundan akdem mezbûr Halîl Çelebi ile akd-i şirket-i inân idüp iki yüz seksen dört guruş mezbûrun ve elli guruş benim re s-i mâlımız olup ve iktizâ itdükce her birimizin ma rifetiyle âhar kimesnelerden iki yüz yetmiş guruş istidâne eyleyüp bu vech üzre biraz eyyâm-ı ticâret idüp istidâne olunan meblağ-ı mezkûr iki yüz yetmiş guruş ve şâkk yüz guruşunu esnâ-i ticâretde edâ ve yedlerinde olan temessükâtlarımızı alup hıfz idüp yüz yetmiş guruş deyn bâkî kalmağla hisâbımızı gördüğümüzde malımıza zarar terettüb itmeğin mâl-i şirketden olup yedimizde olan fincancı kârhânesinde olan mâyi fincanı yüz yetmiş guruş deyn ile elli guruş re s-i mâlım mukâbelesinde ben kabûl idüp ve yine mâl-ı şirketden olup mezbûr Halîl Çelebi zimmetinde olan otuz guruş ve Mustafâ Beşe de olan on iki guruş ve Elagöz zimmîde olan yedi guruş ve Mardyos zimmetinde olan iki guruş ve sâbûn bahâsından beş guruş ve nakid yiğirmi guruş ve İstanbul da olan hânında emânet vaz olunan dört bin aded fincan ve yiğirmi beş guruş ben virmek re s-i mâlı mukâbelesinde kabûl idüp mârru z-zikr fincan noksan gelür ise ve meblağ-ı mezkûr yiğirmi beş guruşun medyûnı münkir olur ise ben ezâ eyleyüp vech-i mezkûr üzre fesh-i şirket idüp târîh-i kitâba gelince şirkete müte allika olan de âvîden mezbûr Halîl Çelebi nin zimmetini ibrâ ol dahi benim zimmetimi ibrâ idüp hüccet-i şer iyye olunmışdı lâkin İstanbul da olan dört bin fincan ve yiğirmi beş guruş mezbûre teslîm olunmayup benim zimmetimde kalmağla kırk adedi bir guruş olmak üzre dört bin fincan ve yiğirmi beş guruşını mezbûr Halîl Çelebi ye edâ ve teslîm ol dahi ahz u kabz eyleyüp birbirimizin ma rifetiyle istidâne eylediğimiz deyn temessükini mezbûra teslîm idüp ancak İstanbul da İbrâhîm Ağa dan istidâne itdiğimiz yüz guruş temessüki ve Ta dadlı Ortancı Abraham zimmîden istidâne itdiğimiz otuz guruş temessüki benim yedimde iken zâyi olmuşdur mezbûr Halîl Çelebi zâyi olan temessükât bir vakitde zuhûr idüp mutâlebe olunup diyü havf idüp ben dahi ba de l-yevm zâyi olan temessükâtların sâhib-i zuhûr idüp mezbûr Halîl Çelebi den eğer temessük ve eğer akçe ve guruş mutâlebe olunur ise derkine ben kendim zâmin olmak üzre mezbûrun zimmetini ibrâ ve

117 101 iskât eyleyüp ol dahi benim zimmetimi ibrâ ve iskât eyledi didükde tarafeynin ikrâr ve şehâdetleri şer an makbûle ve mu teber görülüp sıhhat-i ibrâya ba de s-sünne mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîr fi l-yevmi s-sâbi aşer min Şevvâli l-mükerrem sene selase ve mie ve elf K2/74/387 Mahrûse-i Kütahya mahallâtından Balıklı mahallesi mütemekkinlerinden olup bundan akdem mürd olan Kesber veledi nâm zimmînin verâseti zevcesi Turfande binti Yakob ile kebîre kızları Rusi ve Akseneb ve kız karındaşı diğer Turfande binti Kirkor nâm nasrâniyyelere münhasıra oldığı şer an mütekarrer oldukdan sonra mürd-i mezbûrun kız karındaşı mezbûre Turfande tarafından husûs-ı âti z-zikri taleb ve da vâya vekîl olup bimâ hüve nehci s-sübût şer an vekâleti sâbite olan sadrı kebîr oğlı David veledi Ayvaz nâm zimmî meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde mürd-i mezbûrun zevcesi işbu râfi u l-kitâb mezbûr Turfande binti Yakob nâm nasrâniyye muvâcehesinde bi l-vekâle üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp müvekkilem vâlidem mezbûrenin er karındaşı mürd-i mezbûr Kesber zimmînin mahalle-i mezbûrede vâki lede l-ahâlî ve lcîrân ma lûmetü l-hudûd menzilinden bi hasebi l-irs müvekkilem vâlidem mezbûre Turfande ye isâbet iden hissesi bi l-vekâle taleb ve da vâ eylediğimde mezbûre Turfande menzil-i mezbûrdan vâlidem mezbûrenin hissesini virmeyüp te annüd ider vechinden suâl olunup takrîr-i tahrîr ve alıvirilmesi bi l-vekâle matlûbumdur didükde gıbbe s-suâl mezbûre Turfande fi l-vâki menzil-i mezbûrun nısfı babam Yakob dan irsi şer le intikâl idüp ve nısf-ı âharı kız karındaşım Anna nâm nasrâniyyeye intikâl itmeğle nısf-ı âharını kız karındaşım mezbûre Anna dan nakid kırk guruş ile kıymeti beynimizde ma lûm bir re s merkebe iştirâ eyledim diyü def le mukâbele idicek gıbbe listintâk vekîl-i mezbûre mersûm Turfande nin def -i mezbûrunu bi l-külliye inkâr idicek mersûme Turfande den def -i mezbûrunu mübeyyin beyyine taleb olundukda tâife-i kefereden olup mahrûse-i Büyükorta mahallesi mütemekkinlerinden Ebri Papas veledi Asvatdur ve Hacadur veledi nâm zimmîler li ecli ş-şehâde meclis-i şer a hâzırân

118 102 olup eserü l-istişhâdü ş-şer î fi l-hakîka vekîl-i mezbûrun iddi â eylediği menzil-i mârru z-zikrin nısfı mezbûre Turfande ye babası Yakob nâm zimmîden irs-i şer le intikâl idüp ve nısf-ı âharı dahi kız karındaşı Anna ya isâbet itmeğle menzil-i mezbûrun nısfını kız karındaşı mezbûre Anna dan kırk guruşuyla bir re s merkebe bizim huzûrumuzda iştirâ eyledi menzil-i mezbûr ber vech-i muharrer mezbûre Turfande nin mülkidir biz bu husûsa bu vech üzre şâhidleriz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye itdüklerinde ba de ri âyetihi şerâyitü l-kabûl mezbûrânın şehâdetleri hayr ve kabûlde vâki a oldukdan sonra vekîl-i mezbûr ba de l-yevm husûs-ı mezbûr içün mezbûreye müteveccih mu ârazadan men birle mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîren min Şevvâli l-mükerrem sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Abdüllatif Çelebi ibni Abdülazîz Hasan ibni Alî Mehmed ibni Abdülazîz Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin K2/74/388 Medîne-i Kütahya mahallâtından Çerçi Kefere mahallesi mütemekkinlerinden Mekre binti Mihal nâm nasrâniye meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi u lkitâb Sinan veledi Elyaz nâm zimmî muvâcehesinde ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bey -i âti z-zikrin sudûruna değin silk-i mülk-i sahîhimde münselike olup mahalle-i mezbûrede vâki bir tarafdan Yorgi zimmî mülki ve bir tarafdan İsabi zimmî mülki ve bir tarafdan Sinan zimmî mülki ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd ve müntehî bir bâb tahtânî ve fevkânî mülk menzilim ile ve üç beledî döşek ve üç beledî yasdığımı mezbûr Sinan zimmîye otuz kıt a esedî guruşa tarafından îcâb ve kabûli hâvî bey -i bât-ı sahîh-i şer î ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dûd ve teslîm-i mübeyyi -i mahdûd kıldıkdan sonra semen-i mezbûr otuz guruşı mezbûr Sinan zimmî hibe-i sahîha-i

119 103 şer iyye ile hibe ve temlîk ve teslîm eyleyüp ol dahi meclis-i hibede ittihâb-ı kabz ve teslîm eyledi ba de l-yevm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan menzil mârru z-zikr ve eşyâ-i mezbûre mülk-i müşterâsı ve meblağ-ı mezbûr mülk-i mevhûbudur keyfe mâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olsun didükde gıbbe t-tasâdiki ş-şer î mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi t-tâsi ve l-işrîn min Şevvâli l-mükerrem sene selase ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Sâlih Beğ ibni Alî Mustafâ ( ) ibni İbrâhîm Ahmed ibni Mustafâ Receb ibni Şa bân Abdülhayy ibni Mustafâ Mustafâ ibni Mustafâ Alî ibni el-hâcc Mirzâ Mustafâ ibni Derviş Halîl K2/75/389 Medîne-i Kütahya mahallâtından Lala mahallesi mütemekkinelerinden olup bundan akdem mürd olan Aci Agob veledi Safer in veraseti zevcesi Üskübe binti Yanos ile kebîre kızları Mekre ve Yakob ve kebîr oğulları Senan ve Karabet ve Serkiz ve sağîr oğlı Abraham a münhasıra oldığı şer an mütekarrer oldukdan sonra mezbûre Mekrem meclis-i şer -i enverde er karındaşı işbu râfi u l-kitâb mezbûr Senan muvâcehesinde ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp babam mezbûr Aci Agob mürd oldukda cemî terekesine er karındaşım mezbûr Senan vâzi u l-yedd olup ba dehu mezbûr ile beynimizde ma lûm ortak olup târîh-i kitâba gelince mezbûrdan hisse-i irsiyyemi almayup ve ortaklık hisâbımızı görmeyüp mezbûrun zimmetinde olmağla el ân ortaklık hisâbımızı görüp ve hisse-i irsiyyemi taleb ve da vâ eyleyüp beynimizde bu vech üzre

120 104 münâza ât-ı kesîre ve muhâsemât-ı şedîde vâkı a olmuşdı el hâletü hazihi vesâtet-i muslihûn ile babam mezbûrun terekesinden bana isâbet iden hisse-i şer iyyem ile ortaklık hisâbımızda beynimizde ma lûm olan cüz î ve küllî bâkî kalan hakkım mukâbelesinde beş bin aded fincan ve yalnız on beş guruş üzerine yeni inşâ-i akd-i sulh itdükde ben dahi sulh-i mezbûrı kabûl ve bedel-i sulh olan mârru z-zikr beş bin fincan ve on beş guruşı er karındaşım mezbûr Senan zimmî yedinden bi t-temâm ve l-kemâl ahz ve istîfâ eyleyüp mezbûr ile sâyir verese hâlik-i mezbûrun zimmetlerin ibrâ ve iskât eyledim ba de l-yevm ortaklığa müte allika mezbûr Senan ın ve mîrâsa müte allika vâlidem ile kız karındaşlarım üzerlerine benden da vâ ve nizâ sudûr ve zuhûr ider ise lede l-hükkâmü l-kirâm mesmû a olmağla didükde gıbbe t-tasâdiki ş-şer î mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi s-sâlis min Zi l-ka deti ş-şerîfe sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Mefharü l-müderrisîn Bahşî Efendi Tayyib Çelebi bin İbrâhîm Efendi Ömer Çelebi bin Hasan Alî Çelebi bin Mehmed İvaz Ağa bin el-hâcc İbrâhîm K2/75/390 Mahrûse-i Kütahya mahallâtından Çukur mahallesi sâkinelerinden Ayişe binti Mehmed nâm hâtûn meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi u l-kitâb Muharrem bin Mehmed nâm kimesne mahzarında üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp mahrûse-i mezbûre a mâlinden Etrafşehr nâhiyesine tâbi Durgudlar nâm karye ve gayriden üç bin iki yüz akçe mülk timar ebâ an cedd vakfiyyet üzre babam mezbûr Mehmed mutasarrıf olup evlâd ve emâkini müsâvî iken karındaşım mezbûr zabt idüp bana tasarruf itdirmeyüp mâni olur suâl olunup takrîr-i tahrîr ve mûceb-i icrâ olunması

121 105 matlûbumdur didükde gıbbe s-suâl mezbûr Muharrem cevâbında fi l-vâki müdde iyyei mezbûrenin iddi â eylediği vakf timara Baba Mehmed ve Halîl ve Alî nâm kimesneler mülkiyet üzre mutasarrıflar olup lakin babam mezbûr Mehmed ile işbu Bayram ın babası Halîl fevt olduklarında timar-i mezbûrun hisseleri bize ale l-iştirâk tevcih olundukda pâdişâh-ı âlem-penâh kadde zilluh hazretleri sefer-i hümâyûn vâki oldukca bir nefer cebelü eşdirmek üzre bin doksan dokuz senesi Cemâziye l-âhire nin evâsıtında sadaka ve ihsân itmeğin târîh-i mezbûrdan ( ) sefer-i hümâyûn vâki oldukca bir nefer cebelüsini veyâhûd senede cebelü mîrîsin kabza me mûr olana edâ ve teslîm idüp timarı mezbûr eşkinciye mübeddel olmuşdur diyü mezbûrân Mehmed ve Bayram münferiden birer kıt a berât-ı şerîf-i âlîşân ibrâz idüp mazmûn-ı berât mezbûrânın takrîrlerine mutâbık bulunmağın timardan nisâya hisse tasarrufı hilâf-ı kânûn olmağın müdde iyye-i mezbûre bî vech mu ârazadan men olunup mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi s-sâdis min Zilka deti ş-şerîfe sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl: Es-Seyyid Abdülbâkî el-nakîb sâbıkâ Ya kûb Ağa bin Yûsuf Şa bân Beğ ibni Mehmed Hamza bin Abdî Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/75/391 Fi l-asl mahrûse-i Kütahya mahallâtından Lala Hüseyin Paşa mahallesi sâkinlerinden olup hâlâ vilâyet-i Anadolı da Saruhan sancağında nefs-i Timurcı da sâkin Bozacı Mehmed bin Abdullâh tarafından bey a vekîl olduğuna yine Timurcı sâkinlerinden Mustafâ bin Hüseyin ve Mehmed bin İsmâ îl şehâdetleriyle şer an vekâleti sâbite olan İvaz bin Satı meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde mahalle-i mezbûre sâkinlerinden işbu râfi u l-kitâb Ahmed bin Hüseyin mahzarında bi l-vekâle ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp bey -i âti z-zikrin sudûruna değin müvekkilim

122 106 mezbûrun yedinde mülki ve hakkı olup mahalle-i mezbûrede vâki bir tarafdan el-hâcc Abdülhakim mülki ve bir tarafdan müşterî-i mezbûr mülki ve bir tarafdan Yorgi zimmî mülki ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd ve müntehî tahtânî ve fevkânî ve önünde bir mikdâr havlu ve ardında bir mikdâr eşcâr-ı müsmireyi müştemil mülk menzilimi mezbûr Ahmed e yüz altmış üç kıt a esedî guruşa tarafeynden îcâb ve kabûli hâvî bey -i bât-i sahîh-i şer î ile bey idüp kabz-ı semen-i mahdûd kıldım ba de l-yevm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan menzil mârru z-zikr mezbûr Ahmed in mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olsun didi didükde vekîl-i mezbûrun ber minvâl-i muharrer cârî ve sâdır olan ikrârını müşterî-i mezbûr bi l-muvâcehe tasdîk ve bi lmüşâhede tahkîk itmeğin sıhhat-i bey a ba de l-hükmi ş-şer î mâ hüve l-vâki bi libtigâ ketb olundı fi l-yevmi s-sâdis min Zi l-ka deti ş-şerîfe lisene selase aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: Es-Seyyid Abdülbâkî Efendi el-nakîb sâbıkâ Ya kûb ibni Yûsuf Şa bân Beğ ibni Mehmed Seyyid el-hâcc Hasan bin el-hâcc Mustafâ sâkin-i Timurcı Hamza Çelebi ibni Abdî Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/75/392 Medîne-i Kütahya muzâfâtından Gümüş nâhiyesine tâbi Seydi Ömer nâm karye sâkinlerinden Yûsuf bin Ahmed ve Kara Hâcı bin Hüseyin ve Mehmed bin Hızır ve Durmuş bin Ebûbekir ve Alî bin Hümâ ve Lütfullâh bin Alî ve Genc Ahmed bin Kara Mehmed ve Hüseyin bin Şücâ eddîn ve İvaz bin Bayram vesâirleri meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde yine karye-i mezbûreden işbu râfi u l-kitâb Mehmed bin Mahmûd ve İlyâs bin Hasan ve Abdulnebî bin Hüseyin ve Alî bin Kara Mustafâ ve diğer Alî bin Hasan ve gayrileri mahzarlarında üzerlerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp bizim sâkin

123 107 olduğumuz karye Seydi Ömer olup devâbb ve mevâşimiz ra y olunacak mer amız zıyk olmağla mezbûrlar âhar mahallede oturup mer aları başka iken kanâ at itmeyüp bizim mer amızda ra y iderler suâl olunup takrîrleri tahrîr ve mûcebi icrâ olunması matlûbumdur didüklerinde gıbbe s-suâl mezbûrlar fi l-vâki bizim oturduğumuz mahall başka velakin bir karye olup muharrer vilâyet üzerimize avârız hânesi kayd idüp tekâlîfi pâdişâhîyi ma ân edâ iderüz ikimiz bir karyedir mer amız dahi birdir diyü müdâfa a itdüklerinde gıbbe l-istintâk müdde îyûn-ı mezbûrûn hâne-i avârızları bir olup tekâlîf vukû ında ma an edâ eylediklerini her biri tâbi an ikrâr ve i tirâf itdüklerinde defter-i pâdişâhîde bir karyede avârız hânesi başka olmadıkca mer a dahi başka olmaz müdde iyyûn-ı mezbûrların devâbbları ne mahalde ra y olunur ise ma an ra y olunup başka ra y olunmağa cevâz yokdur diyü i tirâflarına binâen cânib-i şer den tarafeyne tenbîh ve te kîd olunup mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı. fi l-yevmi s-sâdis Zi l-ka deti ş-şerîfe sene selâse aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin Mehmed Çelebi ibni Derviş Halîl Şa bân bin Habîb Alî bin Mehmed K2/75/393 Medîne-i Kütahya muzâfâtından Gümüş nâhiyesine tâbi Gevrek Seydi nâm karyeden Osmân bin Arşur nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde yine karye-i mezbûre sâkinlerinden işbu râfi u l-kitâb İvaz bin Muslî nâm kimesne mahzarında üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp babam mezbûr Arşur dan intikâl-i âdî ile müntakile olup karye-i mezbûre sınurı dâhilinde vâki bir tarafdan Bâlî oğlı tarlasına ve bir tarafdan Kassâb oğlı tarlasına ve bir tarafdan benim tarlama ve bir tarafdan Süleymân tarlasına muttasıl beş dönüm tarlamı mezbûr İvaz fuzûlen zabt ve zirâ at ider

124 108 suâl olunup takrîr-i tahrîr ve kasr-ı yedine tenbîh olunması matlûbumdur didükde gıbbe s-suâl mezbûr İvaz cevâbında fi l-vâki müdde â-i mezbûrun iddi â idüp hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan mârru z-zikr beş dönüm tarlayı târîh-i kitâbdan sekiz sene mukaddem er karındaşı Hasan dan ma rifet-i sâhib-i arz ile ta arruz idüp müdde â-i mezbûrun muvâcehesinde bilâ nizâ zabt ve zirâ at iderim diyü murâfa a idicek gıbbe listintâk müdde â-i mezbûr merkûm İvaz ın ta arruzuna iki senedir istimâ ideli diyü bi tav ihi ikrâr ve i tirâf idicek ber mûceb-i i tirâf tarla-yı mezkûr mezbûr İvaz yedinde ibkâ olunup müdde â-i mezbûr bî vech mu ârazadan men olunup mâ hüve l-vâki bi libtigâ ketb olundı fi l-yevmi s-sâmin min Zi l-ka deti ş-şerîfe sene selase aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl: Seyyid Alî Çelebi bin Hüseyin Şa bân bin Habîb Alî ibni Mehmed Hüseyin ibni Mehmed K2/76/394 Medîne-i Kütahya muzâfâtından Emrudili nâhiyesine tâbi Doğaşe nâm karye sâkinelerinden Neyyâre binti Ramazân nâm hâtûn meclis-i şer -i şerîf ve mahfel-i dîn-i münîf-i Mustafvîde oğlı Mehmed bin Davud ve oğulları Feyzullâh ve Ni metullâh mahzarlarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp hibe-i âtiyyü z-zikrin sudûruna değin taht-ı tasarrufumda mülküm ve hakkım olan bir tencere ve bir sahan ve bir tepsi ve bir tâbe ve bir bakırca ve bir kazgan ve bir camus arabası ve nakid kırk iki guruş ve bir re s kara sığır ineği ve on aded koyun ve bir re s siyah katırımı safka-i vâhidede oğlum Mehmed in oğulları mezbûrân Ni metullâh ve Feyzullâh a ale l-iştirâki s-seviyy hibe-i sahîha-i şer iyye ile hibe ve temlîk ve teslîm eyleyüp mezbûrân dahi meclis-i hibede ittihâb ve kabz ve teslîm eyledi ba de l-yevm mârru z-zikr eşyâ ve meblağ-ı mezbûr ve devâbb-ı mezbûr oğlum oğulları mezbûrânın mülk-i mevhûbudur keyfe mâ yeşâ ve

125 109 yahtâr mutasarrıflar olup benim hakk ve alâkam kalmadı didükde gıbbe t-tasâdik-i mer î mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi l-hâmis aşere min Zi l-ka deti ş-şerîfe sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Alî bin Resûl Şa bân ibni Hüseyin Abdülkerîm ibni Alî Hüseyin ibni Mehmed Muhzır başı Mollâ Mustafâ ibni Alî K2/76/395 Husûs-ı câiyü l-beyânın mahallinde şer le misâha ve taksîmiyyü l-emlâk olmağın cânib-i şer -i azîzü l-hitâbdan Mevlânâ Kâtib Mustafâ Efendi irsâl olunup ol dahi zeyl-i kitâb-ı müstetâbede mastûrü l-esâmî olan bî garaz müslimîn ile medîne-i Kütahya mahallâtından Çukur mahallesi sâkinlerinden olup bundan akdem fevt Mahmûd Çelebi ibni Muharrem Efendi nin menziline varılup akd-i meclis-i şer -i nebevî ve mahfel-i dîn-i münîf-i mustafvî eyledükde müteveffâ-yı mezbûrun kebîr kızı Ayişe nâm hâtûn meclis-i ma kûd-ı mezbûrda er karındaşı Muharrem Çelebi muvâcehesinde da vâ ve takrîr-i kelâm idüp babamızın vefâtından sonra işbu üzerinde oldığımız menzilin bir tarafdan ba zan Hancızâde ve bir tarafdan ba zan Seyyid İsmâ îl Çelebi ve ba zan Süleymân Ağa mülkleri ve bir tarafdan ba zan Şeyh Halîl Efendi ve ba zan Receb mülkleri ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd tahtânî menzil ve önünde olan eşcâr-ı beyne l-müslimîn misâha olundukda vâlidemin nikâhı semen hissesi mukâbelesinde işbu zokak kapusunun köşesinden karşusunda vâki Kazzâz Mehmed in bağçesi köşesine değin üst tarafeyni vâlidemiz müteveffiye-i mezbûre kabûl idüp ve hudûd-ı mezbûr dâhilinde olan bağçe dahi misâha olundukda bağçenin altı tarafeyni ben ve fevt olan diğer kız karındaşım kabûl idüp ba dehu diğer kız karındaşım fevt olunca

126 110 hissesi mu ayyen olmağla ânı dahi vâlidem mezbûr ile ben kebîr kebîre olduğumuza binâen bi t-terâzî huzûr-ı müslimînde ânı dahi taksîm ve alâmet-i fâzıle vaz olunup vâlidem südüs hissesine ve ben kendim hisseme ve er karındaşım mezbûr Muharrem kendi hissesine vaz -ı yedd üzre iken vâlidem mezbûre dahi fevt olup hâlâ bağçede olan südüs hissesi ve babamızdan müntakile semen hissesiyle nikâhı mukâbelesinde kabûl eylediği hissesi taksîm olunmamışdır suâl olunup takrîr-i tahrîr ve misâha olunması matlûbumdur didükde gıbbe s-suâl mezbûr Muharrem cevâbında hâl-i minvâl-i muharrer üzredir diyü bi tav ihi ikrâr ve i tirâf idicek ber mûceb-i i tirâf vâlideleri mezbûrenin bağçede olan südüs hissesi misâha olunup ahadühümânın hisselerine alâmet-i fâzıle vaz olunup ve zokak kapusunun köşesinden Kazzâz Mehmed in bağçe köşesinden üst tarafeyni dahi misâha olundukdan sonra mezbûr Muharrem in sâkin oldığı menzil ile mezbûr Ayişe nin sâkine oldığı menzil kal olmak iktizâ eyledükde ahadühümânın rızâlarıyla mezbûr Muharrem in sâkin oldığı menzil divarından baş direğin hirâsından zokakı kapusının üst tarafına varınca mezbûr Ayişe Hâtûn vâlidesinin eylediği menzilde olan hissesi er karındaşı mezbûrun sâhha-i zimmetini ibrâ ve iskât ve alâmet-i fâzıle vaz eylediğini mevlânâ-i mezbûr mahallinde ketb ve tahrîr idüp ba dehu ma an bast olunan Çukadar Mehmed Beşe ibni Hayreddîn ile gelüp alâ vukû ihi inhâ ve takrîr itmeğin mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı fi evâsıt-ı Zi l-ka deti ş-şerîfe sene selâse aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Derviş Mehmed ibni Mustafâ Seyyid İsmâ îl Çelebi ibni Seyyid Mustafâ El-Hâcc Mustafâ ibni Cevâd Şa bân ibni Seyyid Mûsâ Seyyid Şa bân ibni Mehmed Süleymân bin Mustafâ Ebûbekir bin Ahmed İvaz bin Mehmed Alî

127 111 Alî bin Mehmed mine l-muhzır K2/76/396 Medîne-i Kütahya mahallâtından Yörükciler sâkinlerinden Ruveyde binti Abdullâh nâm hâtûn tarafından bey -i âti z-zikri ikrâra vekîl olup zâtını ma rifet-i şer iyye ile ârifân olan el-hâcc Ebûbekir ibni el-hâcc Eyyûb ve Muharrem bin Halîl nâm kimesneler şehâdetleri ile şer an vekâleti sâbite olan Ömer bin el-hâcc Mehmed nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi u l-kitâb Mehmed Beğ ibni Mustafâ mahzarında bi l-vekâle ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp müvekkilem mezbûrenin bey -i âti z-zikrin sudûruna değin silk-i mülkinde münselike olup mahalle-i mezbûrede vâki bir tarafdan Muharrem mülki ve bir tarafdan Halîl Dede mülki ve tarafeyni tarîk-i âmm ile mahdûd ve müntehî iki bâb tahtânî ve bir mikdâr havluyı ve elma ağacını müştemil mülk menzilimi mezbûr Mehmed Beğ e yiğirmi kıt a esedî guruşa tarafeynden îcâb ve kabûli hâvî bey -i bât-ı sahîh-i şer î ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dûd ve teslîm-i mübeyyi -i mahdûd kıldım ba de l-yevm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan menzil mârru z-zikr mezbûr Mehmed Beğ in mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olsun didi didükde gıbbe t-tasâdiki ş-şer î mâ vaka a bi libtigâ ketb olundı fi l-yevmi s-sâdis aşere min Zi l-ka deti ş-şerîfe sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Ömer Çelebi ibni Hasan İbrâhîm ibni Mustafâ Süleymân bin İbrâhîm Monlâ Hüseyin bin İbrâhîm Ahmed Çelebi ibni Mustafâ

128 112 K2/76/397 Medîne-i Kütahya mahallâtından Meydan mahallesi sâkinelerinden Ümmühân binti Mustafâ nâm hâtûn tarafından hibe-i atiyyü z-zikri ikrâra vekîl olup zât-ı mezbûreyi ma rifet-i şer iyye ile ârifân olan es-seyyid Ahmed Çelebi ibni Osmân Efendi ve Mustafâ bin Mehmed nâm kimesne şehâdetleri şer an vekâleti sâbite olan Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde müvekkile-i mezbûrenin zevc-i duhûl-ı mahâsî olan işbu râfi u l-kitâb İbrâhîm Beğ ibni Alî nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp müvekkilem mezbûrenin hibe-i âtiyyü z-zikrin sudûruna değin silk-i mülk-i sahîhimde münselike olup mahalle-i mezbûrede vâki bir tarafdan Râziye Hâtûn mülki ve iki tarafdan İbrâhîm Çelebi mülki ve bir tarafdan vâhibe-i mezbûre mülki ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd ve müntehî bir mikdâr havluyı ve önünde vâki bir mikdâr eşcâr-ı müsmireyi müştemil bir bâb tahtânî ve fevkânî menzilimi zokak kapusunun bir kanadıyla ve içinde vâki mâlike olduğum iki yorgan ve bir döşek ve iki yasdık ve iki tencere ve dört sahan ve bir re s kara sığır ineğimi buzağısıyla zevcim mezbûr İbrâhîm safka-i vâhide ve hibei sahîha-i şer iyye ile hibe ve temlîk ve teslîm eyleyüp ol dahi meclis-i hibede ittihâb ve kabz ve temellük eyledükden sonra mukâbele-i hibede zevcim mezbûr yedinden bir kelâm-ı şerîf ve bir altun yüzük ve bir altun küpe akdiyye ol dahi ihdâ ve ben dahi yedinden kabz ve kabûl eyledim ba de l-yevm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan menzil sâlifü l-beyân ve bağçe-i mezbûre zevcim mezbûrun mülk-i mevhûbudur keyfe mâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olsun didi didükde vekîl-i mezbûre ber minvâl-i muharrer cârî ve sâdır olan ikrârını el mukırr-ı lehü l-mezbûr vicâhen tasdîk ve şifâhen tahkîk itmeğin mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi l-işrîn min Zi l-ka deti ş-şerîfe sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Seyyid Mehmed Efendi ibni Ahmed Efendi Seyyid Mehmed Çelebi ibni Hasan Alî Çelebi ibni Hasan

129 113 Dur Alî Beğ ibni İvaz Abdülazîz Çelebi ibni Hüseyin Ömer Çelebi ibni el-hâcc İsmâ îl Mehmed Çelebi ibni Abdullâh K2/76/398 Medîne-i Kütahya mahallâtından Bölcek mahallesi sâkinelerinden Hadîce binti Muslî nâm hâtûn meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi u l-kitâb İslâm bin Alî nâm kimesne mahzarında üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp târîh-i kitâbdan yiğirmi bir gün mukaddem mezbûr İslâm ile beynimizde zevciyet-i kâime oldığı hâlde tarafeynin nüşûzuna binâen beni tatlîk ve zimmetinde mütekarrir bin dirhem gümüş mihr-i müeccelem ve iddet-i nafakam ve müennes süknâm mukâbelesinde bir alaca kaftan ve bir nısf sim kuşak ve bir kumaş zibon(?) ve bir serpuş ve bir çatgı ve bir sof ferace ve bir beyaz sâde ve bir altun küpe ve bir sim tabağı ve bir derayı centiyan(?) ve bir şenk buğday ve bir ala cenber virüp ve bâkî mihr-i müeccelem virmeyüp gadr itmişdir mezbûrdan suâl olunup takrîr-i tahrîr ve alıvirilmesi matlûbumdur didükde gıbbe s-suâl mezbûr İslâm cevâbında fi l-vâki müdde iyye-i mezbûre zevcem iken mezbûre nâşize olmağla mârru z-zikr eşyâyı zimmetinde olan bin dirhem gümüş mihr-i müecceli ve mihr-i mu acceli ve nafaka-i iddeti ve müennes süknâsı mukâbelesinde beynimizde ma lûm da vâdan zimmetimi berî eyleyüp kabûl eyledi diyü def le mukâbele idicek gıbbe l-istintâk ve akîbü l-inkâr mezbûr İslâm dan def -i mezbûrunı mübeyyin beyyine taleb olundukda udûl-i ricâl-i müslimînden İsmâ îl Efendi ibni Mustafâ ve Mehmed bin Ahmed nâm kimesneler li ecli ş-şehâde meclis-i şer a hâzırân olup istişhâd olundukda fi l-hakîka müdde iyye-i mezbûre târîh-i mezbûrda mârru zzikr eşyâyı mihr-i müeccel ve mihr-i mu acceli ve nafaka-i iddeti ve müennes süknâsı mukâbelesinde kabz ve kabûl ve da vâdan zevc-i mezbûrun zimmetini bizim huzûrumuzda ibrâ ve iskât eyledi biz bu husûsa bu vech üzre şâhidleriz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye eyledüklerinde ba de ri âyetihi şerâyitü lkabûl mezbûrânın şehâdetleri makbûle olmağın müdde iyye-i mezbûre husûs-ı mezbûr içün ba de l-yevm mezbûr İslâm dan bî vech mu ârazadan men olunup mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı

130 114 fi l-yevmi l-hâdî ve l-işrîn min Zi l-ka deti ş-şerîfe sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Mehmed Dede bin (silik) Diğer Mehmed bin (silik) Ramazân bin Alî Ömer Beşe ibni İbrâhîm Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/76/399 Medîne-i Kütahya mahallâtından Bölcek mahallesi mütemekkinelerinden Takiyye binti Zafriye nâm nasrâniye meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde râfi ûnü lvesîka Senan ve Karabet ve Serkiz veledi Agop nâm zimmîler muvâcehelerinde üzerlerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp mahalle-i mezbûrede vâki câr-ı mülâhıkım olan Alî nâm kimesne sâkin oldığı menzili doksan kıt a esedî guruşa bey idüp hâlâ menzil-i mezbûra şefî olduğum hasebiyle semenini alup kasr-ı yedd itmesi matlûbumdur didükde gıbbe s-suâl mezbûrûn Senan ve Karabet ve Serkiz nâm karındaşlar cevâblarında müdde iyye-i mezbûrenin iddi â idüp bizim doksan guruşa eşedd eylediğimiz menzil vakf oldığından gayri târîh-i kitâbdan otuz gün mukaddem müdde iyye-i mezbûre muvâcehesinde mezbûr Alî den iştirâ eylediğimiz hînde hâzıre olup menzil-i mezbûr şefî im diyüp sükût itmeğle şefa adan sâkıt olmuşdur diyü murâfa a idicek gıbbe l-istintâk müdde iyye-i mezbûre merkûmûn Senan ve Karabet ve Serkiz in def -i mezbûrlarını tâbi an ikrâr ve i tirâf idicek ber mûceb-i i tirâfihâ menzili mezbûr merkûmûn yedlerinde ibkâ olunup müdde iyye-i mezbûre husûs-ı mezbûr içün mezbûrlara bî vech mu ârazadan men olunup mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi s-sâlis ve l-işrîn min Zi l-ka deti ş-şerîfe lisene selase aşere ve mie ve elf

131 115 Şühûdü l-hâl: Alî Çelebi ibni Kâsım Habîb Çelebi ibni İbrâhîm Efendi Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin Mahmûd Çelebi ibni Mehmed Efendi el-muhzır K2/77/400 Hamîd sancağında Belvac kazâsına tâbi Sicillü nâm karye sâkinlerinden işbu sâhibü l-kitâb İbrâhîm bin el-hâcc Güldalı nâm kimesne meclis-i şer -i nebevî ve mahfel-i dîn-i mustafvîde Yenişehri kazâsına tâbi Bademlü nâm karyeden Osmân bin Ömer nâm kimesne mahzarında üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp işbu hâzır-ı bi lmeclis bodur boylu gök elâ gözlü tiraş çenesinin sağ tarafından yara nişânesi olan Rûsiyyu l-asl ( ) İvaz bin Abdullâh nâm gulâm mülkümde iken târîh-i kitâbdan yiğirmi yedi ay mukaddem iki re s katır ile kirâya göndermiş idim gelmeyüp hâlâ mezbûr Osmân yedinde buldum suâl olunup alıvirilmesi matlûbumdur didükde gıbbe ssuâl mezbûr Osmân cevâbında İstanbul da Penbeci Yûsuf nâmında bir esirciden yüz yiğirmi beş guruşa iştirâ eyledim mezkûr İbrâhîm in abd-i memlûkı oldığı ma lûmum değildir diyü redd ile mukâbele idicek müdde â-i mezkûr İbrâhîm den vech-i meşrûh üzre sıdk-ı mekâlini mübeyyin beyyine taleb olundukda udûl-i ricâl-i müslimînden Veliyyüddîn bin el-hâcc Emrullâh ve Alî bin el-hâcc Abdî nâm kimesne li ecli şşehâde meclis-i şer a hâzırân olup istişhâd olunduklarında fi l-hakîka gulâm-ı mesfûr mezkûr İbrâhîm in abd-i memlûkı olup târîh-i kitâbdan yiğirmi yedi ay mukaddem iki re s katır ile kiraya göndermiş idi evsâf-ı mezkûre ile mevsûf mezkûr İbrâhîm in gulâmıdır biz bu husûsa bu vech üzre şâhidleriz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye eyledüklerinde ba de ri âyetihi şerâyitü l-kabûl şehâdetleri makbûle olundukda gıbbe l-istihlâf müdde â-i mezkûr İbrâhîm e gulâm-ı mevsûf-ı mesfûr taraf-ı şer iyyeden bir tarîk ile mülkünden ihrâc itmediğine yemîn teklîf olundukda alâ vakfi lmes ûl halef billâhi l-aliyyü l-a lâ itmeğin gulâm-ı mesfûrı müdde â-i mezkûr İbrâhîm e teslîm ba de l-hükm tenbîh birle mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîr

132 116 fi l-yevmi r-râbi ve l-işrîn min Zi l-ka deti ş-şerîfe sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Mehmed Beşe ibni Mustafâ Halîl Ağa ibni Mehmed Abdülbâkî Ağa ibni Süleymân Alî bin Mehmed Mustafâ bin Durmuş Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/77/401 Mahrûse-i Kütahya mahallâtından Ahi İzzeddîn mahallesi sâkinlerinden olup bundan akdem vefât iden İsmâ îl in verâseti zevcesi Atike binti Hüseyin nâm hâtûn ile kebîr oğlı ve kebîre kızları Hadîce ve Alime ve Ümmühânî nâm hâtûnlara münhasıra oldığı şer an mütekarrer oldukdan sonra mezbûre Ümmühânî Hâtûn tarafından taleb ve da vâya vekîl olduğuna Mehmed bin Ahmed ve Mustafâ bin Mehmed nâm kimesneler şehâdetleri ile şer an vekâleti sâbite olan mezbûre Ümmühânî Hâtûn un zevci Hasan bin Hüseyin nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde müteveffâ-yı mezbûrun oğlı işbu râfi u l-kitâb mezbûr Mustafâ mahzarında üzerine bi l-vekâle da vâ ve takrîr-i kelâm idüp müvekkilem mezbûrenin babası fevt oldukda muhallefât-ı beyne l-verese iktisâm olunmayup mezbûr Mustafâ vazi u l-yedd olmağla müvekkile-i mezbûrenin hissesine isâbet iden mertebeyi bi l-vekâle taleb eylediğimde mezbûr Mustafâ te allül ve te annüd ider suâl olunup takrîri tahrîr ve müvekkilemin hissesi olan mertebesi alıvirilmesi matlûbumdur didükde gıbbe s-suâl mezbûr Mustafâ cevâbında fi l-hakîka babam müteveffâ-yı mezbûrun fevtinden sonra kız karındaşlarım mezbûrları kendi menzilime da vet idüp babamızın mîrâsiyyesinden hissenizi alın diyü mezbûrelere tekellüf eylediğimde kendi hüsn-i rızâları ile mezbûre Hadîce bir sahan alup ve mezbûre Alime dahi bir sahan kendüye alup ve mezbûre Ümmühânî dahi kendüye bir sahan alup mîrâsiyyelerine müte allika cemî de âvîden zimmetimi ibrâ ve iskât eylediler diyü

133 117 def le cevâb viricek gıbbe l-istintâk ve akîbü l-inkâr mezbûr Mustafâ dan def -i mezbûrunu mübeyyin beyyine taleb olundukda udûl-ı müslimînden Abbâs bin Mehmed ve Abdî bin İbrâhîm nâm kimesneler li ecli ş-şehâde meclis-i şer a hâzırân olup istişhâd olunduklarında fi l-hakîka vekîl-i mezbûrun müvekkilem mezbûre Ümmühânî Hâtûn babası müteveffâ-yı mezbûrun muhallefâtından hissesiyçün bir sahan alup husûs-ı mîrâsiyyesine müte allika da vâsından sulh ve ibrâi ş-şer iyye itdüklerinden sonra ba de t-ta dîl ve t-tezkiye vekîl-i mezbûrı teveccüh-i mu ârazadan men birle mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîr fî gurre-i Zi l-hicceti ş-şerîfe sene selase ve aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Osmân Çelebi ibni Emîr Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin Alî bin Mehmed Derviş Halîl ibni Mehmed Şa bân bin Habîb K2/77/402 Mahrûse-i Kütahya mahallâtından Çukur mahallesi sâkinelerinden Ayişe binti Mehmed nâm hâtûn tarafından hibe-i atiyyü z-zikri ikrâra vekîl olup zât-ı mezbûreyi ma rifet-i şer iyye ile ârifân olan el-hâcc Mustafâ bin Davud ve Ahmed bin Ebûbekir nâm kimesneler şehâdetleri ile şer an vekâleti sâbite olan Halîl Halîfe ibni Hüseyin nâm kimesne meclis-i şer -i enverde müvekkile-i mezbûrenin zevci işbu râfi u l-kitâb Seyyid İsmâ îl Çelebi ibni Seyyid İbrâhîm nâm kimesne mahzarında bi l-vekâle ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp müvekkilem mezbûrenin hibe-i âtiyyü z-zikrin sudûruna değin silk-i mülk-i sahîhinde münselike olup mahalle-i mezbûrede vâki bir tarafdan er karındaşı Muharrem mülki ve bir tarafdan Hâncı oğulları mülki ve tarafeyni tarîk-i âmm ile mahdûd ve müntehî bir bâb tahtânî menzil ve önünde vâki bi r-i mâ ve bir mikdâr

134 118 havluyı müştemil mülk menzilini zevc-i mezbûr Seyyid İsmâ îl Çelebi ye hibe-i sahîhai şer iyye ile hibe ve temlîk ve teslîm eyleyüp ol dahi meclis-i hibede ittihâb ve kabz ve temellük itdükden sonra mukâbele-i hibede zevcim mezbûr yedinden bir en âm-ı şerîf ve yiğirmi üç esedî guruş hediye ol dahi bana ihdâ ben dahi yedinden kabz ve kabûl eyledim ba de l-yevm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan menzil sâlifü l-beyân zevcim mezbûrun mülk-i mevhûbudur keyfe mâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olsun didi didükde vekîl-i mezbûrun ber minvâl-i muharrer cârî ve sâdır olan ikrârını el-mukırr-ı lehü lmezbûr vicâhen tasdîk ve şifâhen tahkîk itmeğin mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîren fî gurre-i Zi l-hicceti ş-şerîfe lisene selase ve aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Es-Seyyid Mehmed Çelebi ibni es-seyyid Ahmed Efendi Ramazân Halîfe ibni Şa bân Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin Mehmed Çelebi ibni Dervîş Halîl Abdülazîz Çelebi ibni Mehmed Şa bân bin Habîb Alî bin Mehmed Ahmed bin Mehmed Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/77/403 Medîne-i Kütahya mahallâtından (boş) mahallesi sâkinelerinden Kamile binti (boş) nâm hâtûn tarafından hibe-i âtiyyü z-zikri ikrâra vekîl olup zât-ı mezbûreyi ma rifet-i şer iyye ile ârifân olan İsmâ îl Çelebi ibni Mustafâ ve Mehmed Çelebi ibni Abbâs nâm kimesneler şehâdetleri ile şer an vekâleti sâbite olan Ömer Çelebi ibni Mustafâ nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi u l-kitâb Seyyid Ahmed Ağa bin (boş) nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp

135 119 müvekkilem mezbûrenin hibe-i âtiyyü z-zikrin sudûruna değin silk-i mülk-i sahîhinde münselike olup mahalle-i mezbûrede vâki bir tarafdan ba zan vâhibe-i mezbûre Kâmile Hâtûn mülki ve ba zan mezbûr Seyyid Ahmed Ağa nın zevcesi Fâtıma Hâtûn mülki ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd ve müntehî fevkânî ve tahtânî bir bâb oda ve önünde nîm sofasıyla ve iki anbar arasında bir mikdâr havluyı ve orta kapudan harem kapusunun arasında vâki bir tarafdan ba zan Seyyid Ahmed Ağa ya ve ba zan zevcesi mezbûre Fâtıma Hâtûn a ve ba zan yine mezbûre Kâmile Hâtûn a ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd olan bir mikdâr havlusını dahi mezbûr Seyyid Ahmed Ağa ya hibe-i sahîha-i şer iyye ile hibe ve temellük ve teslîm eyleyüp ol dahi meclis-i hibede ittihâb ve kabz ve temlîk eyledikden sonra mukâbele-i hibede mezbûr Seyyid Ahmed Ağa yedinden Macariyyü l-asl Hüseyin bin Abdullâh nâm abdini hediye ol dahi bana vâhide ben dahi yedinden kabz ve kabûl eyledim ba de l-yevm hudûd-ı mezkûre ile mahdûd olan menzil sâlifü l-beyân (burası eksik) didi didükde vekîl-i mezbûrun ber minvâl-i muharrer cârî ve sâdır olan ikrârını el-mukırr-ı lehü l-mezbûr vicâhen tasdîk ve şifâhen tahkîk itmeğin mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi s-sâmin ve l-işrîn min Zi l-ka deti ş-şerîfe lisene selase ve aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Seyyid Şeyh Mehmed Efendi bin Seyyid Ahmed Efendi Abdülbâkî Çelebi bin Emrullâh Mahmûd bin Mehmed Hasan Çelebi bin Alî İbrâhîm bin Mahmûd Ağa K2/77/404 Medîne-i Kütahya mahallâtından Efendi Bola mahallesi sâkinelerinden Alime binti Ahmed nâm hâtûn tarafından husûs-ı âti z-zikri taleb ve da vâya vekîl olup zât-ı mezbûreyi ma rifet-i şer iyye ile ârifân olan Osmân bin Sâdık ve Süleymân bin Yûsuf

136 120 nâm kimesneler şehâdetleriyle şer an vekâleti sâbite olan zevci Ahmed bin Receb nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi u l-kitâb Yûsuf bin Abdüsselîm nâm kimesne mahzarında üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp Etrafşehr nâhiyesinde Hımari nâm karyede bir tarafdan Mustafâ Beğ oğlı bağçesi ve bir tarafdan Köse Alî bağçesi ve tarafeyni tarîk-i âmm ile mahdûd üç dönüm mikdârı bağçe müvekkilem mezbûrenin vâlidesi Fâtıma nâm hâtûn ile ammisi Hasan Çelebi iştirâken mutasarrıflar iken mezbûr Hasan Çelebi mahmiyye-i İstanbul da sâkin olup mârru zzikr bağçeyi Ağdacı Yûsuf a on sekiz guruşa bâten bey idüp gelüp zevcem müvekkilem mezbûrenin vâlidesi mezbûre Fâtıma muvâcehesinde zabt eyledikde mezbûre Fâtıma dahi bağçe-i mezbûrede hissem vardır diyü mezbûr Ağdacı Yûsuf dan da vâ itmek üzre iken mezbûr Ağdacı Yûsuf müte âkiben fevt olup da vâya sâlih veresesi olmayup sağîr ve sağîreleri olmağla da vâ olunmayup veresesinin ( ) tevakkuf idüp hâl minval-i muharrer üzre iken zevcem vâlidesi dahi kıbeli d-da vâ fevt olup bağçe-i mezbûrede olan hissesi zevcem mezbûreye intikâl itmeğle bi l-vekâle talebi derim suâl olunup takrîr-i tahrîr ve mûcebi icrâ olunması matlûbumdur didükde husûs-ı mezbûrede müdde â-i aliyye-i mezbûre bi hasebi ş-şer suâl dahi vârid olmayup ancak ilzâm-ı hatm içün ihtimâmen suâl olundukda müdde â-i aliyye-i mezbûrenin yüz doksan altı târîhiyle müverrah bir kıt a sâhib-i arz temessük ibrâz idüp târîh-i mezbûrdan ilâ yevminâ hazâ bi tarîki l-irs mülk-i mevrûsı olup mâlikâne tasarruf eylediği bâhir ve on yedi sene mezbûrı zâhir olmağla vekîl-i mezbûrun müvekkilesi mezbûrenin da vâsı lede ş-şer lağv olmağın bî vech mu ârazadan men birle mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi s-sâbi min Zi l-hicceti ş-şerîfe sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Es-Seyyid Derviş Çelebi ibni Sinân Çelebi Mehmed bin el-hâcc Süleymân Abdülkerîm Çelebi ibni Mustafâ Hüseyin bin Mehmed

137 121 K2/78/405 Bi l-fi l Anadolı eyâletine vezâret ile mutasarrıf olan vezîr-i rûşen-zamîr sa âdetlü Abdî Paşa yesserallâhu mâ yurîd vemâ yeşâ hazretlerinin mahrûse-i Kütahya da mütesellimi ve beytü l-mâl emîni fahrü l-akrân Alî Ağa tarafından Mustafâ Çavuş ibni Mehmed meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde mahrûse-i mezbûre a mâlinden Etrafşehr nâhiyesine tâbi Zağra nâm karyeden işbu râfi u l-kitâb Hasan Beğ ibni Abdullâh mahzarında üzerine bi l-emâne da vâ ve takrîr-i kelâm idüp karye-i mezbûre sükkânından olup bundan akdem fevt olan Hasan bin Velî nin zâhir hâlde işbu hâzire-i bi l-meclis olan zevcesi Ayişe binti Bilâl nâm hâtûndan gayri vâris-i ma rûfı olmağla müteveffâ-yı mezbûrun muhallefâtının rub ı zevcesi mezbûreye ve sülüs-i erba ı beytü l-mâl âyid ve râci olup lakin müteveffâ-yı mezbûrun karye-i mezbûrede vâki beyne l-ahâlî ve l-cîrân ma lûmetü l-hudûd ve menzil ve ahur ve oda ve samanlık vesâyir arsa-i hâliyesine mezbûr Hasan Beğ cevâbında fi l-vâki müteveffâ-yı mezbûr karye-i mezbûrede olan menzil ve ahur vesâyir arsasını târîh-i kitâbdan dört sene mukaddem hâl-i sıhhatinde bana hibe-i sahîha-i şer iyye ile hibe ve temlîk ve teslîm idüp ben dahi ba de l-kabz müceddiden ibnâ ve ihdâs eyleyüp târîh-i mezbûrdan ilâ yevminâ hazâ mülk-i mevhûbum olmak üzre zabt ve tasarruf iderim diyü def le mukâbele idicek gıbbe l-istintâk ve akîbü l-inkâr mezbûr Hasan Beğ den def -i mezbûrunu mübeyyin beyyine taleb olundukda karye-i mezbûreden Ramazân bin Mehmed ve Mehmed bin Bortâz nâm kimesneler li ecli ş-şehâde meclis-i şer a hâzırân olup istişhâd olunduklarında fi l-hakîka müteveffâ-yı mezbûr Hasan târîh-i mezbûrda karye-i mezbûrede olan menzil ve ahur ve oda vesâyir arsasını bizim huzûrumuzda merkûm Hasan Beğ e hâl-i sıhhatinde hibe-i sahîha-i şer iyye ile hibe ve temlîk ve teslîm idüp mezbûr dahi ba de l-kabz müceddiden ibnâ ve ihdâs eyleyüp mülk-i mevhûbudur biz bu husûsa bu vech üzre şâhidlerüz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye itdüklerinde ba de ri âyetihi şerâyitü l-kabûl mezbûrânın şehâdetleri makbûle olmağın mûcebiyle ba de l-hükm mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi s-sâlis aşere min Zi l-hicceti ş-şerîfe

138 122 lisene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Mehmed Efendi ibni Mustafâ Abdurrahman Ağa el-mütevellî Sefer Beğ ibni Muslî Abdülkerîm Çelebi ibni Mehmed Efendi Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/78/406 Medîne-i Kütahya mahallâtından Gönan mahallesi sâkinlerinden işbu râfi u lkitâb İbrâhîm Çelebi ibni el-hâcc Hasan nâm kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü ttevkîrde mahalle-i mezbûreden olup hemcivârı Hasan Çelebi ibni Mehmed nâm kimesne mahzarında üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp mezbûr Hasan Çelebi akrabam olup sâkin olduğumuz menzilin aslı cedd-i a lâmızın olup bi tarîki l-irs bize intikâl itmeğle bizler dahi menzil-i mezbûrı beynimizde bahâmıza göre taksîm ve alâmet-i fâsıla vaz eyleyüp herkes hissesini zabt ve tasarruf eyledik lakin menzil-i mezbûrda bir su maslağı olup bu âna gelince mezbûr maslak mezbûrdan su alur idi hâliyâ ben ve mezbûr Hasan Çelebi oğullarımızı te ehhül ve tezevvüc eyleyüp birbirimizin iyâlleri nâ mahrem olmuşdur mezbûrun iyâli vakitli vakitsiz maslağa gelüp birbirlerine mülâkî olup kemâl-i mertebe mücezzem olmağla ahvâlimi ma rûz-ı dergâh eylediğimde şer le görülüp fasl oluna diyü yedime emr-i âlî sadaka buyurulmuşdur diyü bir kıt a emr-i âlî ve fetvâ-yı şerîfe ibrâz idüp bi l-muvâcehe kıraât olundukda mezbûr Hasan Çelebi den dahi suâl olundukda fi l-vâki menzil-i mezbûrun aslı ceddimizin olup maslak-ı mezbûrda hakk-ı şurbum vardur diyü cevâb viricek husûs-ı mezbûr istikşâf içün taraf-ı şer den Kâtib Mustafâ Efendi irsâl olunup ol dahi zeyl-i vesîkada muharrerü l-esâmî olan bi garaz müslimîn ile menzil-i mezbûra varılup vâki -i hâle nazar eylediklerinde menzil-i mezbûrı taksîm eylediklerinde maslak-ı mezbûr merkûm İbrâhîm Çelebi hissesine düşüp mezbûr Hasan Çelebi kendi menzilinden su almağa konşu kapusı olup

139 123 ancak maslak-ı mezbûra varıldıkda mezbûr İbrâhîm Çelebi nin iyâli üzerine duhûl mukarrer ve nümâyân olmağın mezbûrân birbirlerinden emîn olmadıklarını i tirâf itmeleriyle mezbûr Hasan Çelebi ye nâ mahrem üzerine duhûl meşrû değildir diyü divarında olan konşu kapusı sedd ve bilâ izn duhûl itmemek üzre mezbûr Hasan Çelebi ye mevlânâ-yı mezbûr tenbîh eylediğini mahallinde ketb ve tahrîr idüp ba dehu ma an ba s olunan Muhzırbaşı Seyyid Alî Çelebi ile gelüp alâ vukû ihi inhâ ve takrîr itmeğin mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîr fi l-yevmi r-râbi ve l-işrîn min Zi l-hicceti ş-şerîfe lisene selâse aşere ve mie ve elf. Şühûdü l-hâl: Hüseyin Çelebi ibni Mehmed İvaz Çelebi ibni Şa bân Osmân Çelebi ibni Mehmed Efendi Süleymân Çelebi ibni Şa bân Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/78/407 Medîne-i Kütahya muzâfâtından Gümüş nâhiyesine tâbi Yüreğir nâm karye sâkinelerinden Tûtî binti Muslî nâm hâtûn meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde zevc-i muhâli i işbu râfi u l-kitâb İsmet Halîfe ibni Velî nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp zevcim mezbûr ile beynimizde hüsn-i zindegânımız olmamağla zimmetinde müstakarr ve ma kûd-ı aliyye olan bin akçe mihr-i müeccelemden ve nafaka-i iddet-i ma lûmemden fâriğa olup müennes süknâm dahi kendi üzerime olmak üzre ve mâlike olduğum bir çift sim bilazik ve bir kırmızı çuka ferace ve bir sarı dârânî zibon(?) ve bir al kutnî kuşak ve bir re s kara sığır ineği zevcim mezbûra virüp ve mezbûrun ferâşetinden(?) hâsıl bir buçuk yaşında sadrı oğlum Veli yi hakk-ı hizâne sâkıt oluncaya değin mezbûrdan nafaka taleb olunmayup kendi mâlımdan infâk ve iktisâne itmek üzre zevcim mezbûrı muhâla a-i sahîha ile hal itdim didükde

140 124 mezbûr İsmet Halîfe dahi ber minvâl-i meşrûh hal -i mezbûrı kabûl ve her birimiz zevciyyete müte allika da vâdan âharın zimmetini bi l-ibrâi l-âmm ibrâ ve iskât eyledük didiklerinde gıbbe t-tasâdiki ş-şer î sıhhat-i hal a ve tefrîk-i beynehümâya ba de ttenbîh mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîr fi l-yevmi s-sâdis aşere min Zi l-hicceti ş-şerîfe lisene selase aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: Abdülbâkî Beğ ibni Süleymân Durmuş Ağa ibni İsmâ îl Efendi Mehmed ibni Muslî Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin Şa bân ibni Habîb Ahmed bin Mehmed Alî ibni Mehmed K2/78/408 Husûs-ı âti l-beyânın mahallinde şer le istimâ ve tahrîri iltimâs olunmağın cânib-i şer den Mevlânâ Osmân Efendi irsâl olunup ol dahi zeyl-i vesîkada muharrerü lesâmî olan bî garaz kimesneler ile medîne-i Kütahya mahallâtından Büyücek mahallesi sâkinelerinden olup ehl-i İslâmdan Fâtıma binti Ömer nâm hâtûn ve tâife-i kefereden Abraham veledi Onan nâm zimmînin menzillerine varılup akd-i meclis-i şer -i nebevî ve mahfel-i dîn-i münîf-i mustafvî olundukda mezbûrân meclis-i ma kûd-ı mezbûrede mahalle-i mezbûre mütemekkinlerinden işbu râfi u l-vesîka Arton veledi Serkiz nâm zimmî muvâcehesinde her biri üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp hâlâ sâkine olduğumuz menzilimizin bağçelerine min kadîmü l-eyyâm Hidâyetullâh nâm kimesnenin bağçesinden cârî değirmen suyı ile saky olunan suyun mecrâsı kadîmî ve mezbûr Abraham ın menzilinde olan bi r-i mâ nın fazlasının mecrâsı mezbûr Arton zimmînin menzili içinden cârî olagelmiş iken mezbûr Arton zimmî mâ-i mezkûrı

141 125 mecrâsı kadîmî olan dibine sedd idüp gadr itmişdir mezbûrdan vâki -i hâl suâl olunup takrîr-i tahrîr ve mûceb-i icrâ olunması matlûbumuzdur didüklerinde gıbbe s-suâl mezbûr Arton zimmî cevâbında fi l-vâki müdde iyân-ı mezbûrânın bağçeleri mâ-i mezbûrdan saky olunup mecrâ-yı kadîmesi olan hark benim menzilimin divarında olup lakin mezbûre Fatıma ile mezbûr Abraham hark-ı mezbûra beton ve fazalât döküp cârî olmağla râyiha-i kerîhasından müteellim olduğuma binâen sedd eyledim diyü ikrâr ve i tirâf idicek ber mûceb-i i tirâf sedd-i mezbûr feth olunup ve hark-ı mezbûra fazalât döküp beton itmemek üzre mevlânâ-yı mezbûr tarafeyne tefehhüm eylediğine mahallinde ketb ve tahrîr idüp ba dehu ma ân ba s olunan Muhzırbaşı Seyyid Alî Çelebi ile meclis-i şer a gelüp alâ vukû ihi inhâ ve takrîr itmeğin mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîr fi l-yevmi s-sâlis min Zi l-hicceti ş-şerîfe lisene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Mehmed bin Bâlî İvaz bin Abdullâh Satılmış bin Ahmed Ömer bin Alî Hüdâvirdi bin Mehmed K2/79/409 Husûs-ı âti l-beyânın mahallinde şer le istimâ ve tahrîri iltimâs olunmağın cânib-i şer -i mahzardan Mevlânâ Mustafâ Efendi irsâl olunup ol dahi zeyl-i kitâbda muharrerü l-esâmî olan bî garaz müslimîn ile medîne-i Kütahya mahallâtından Paşam mahallesi sâkinelerinden Ayişe binti Ramazân nâm hâtûnun verâseti ma rifet-i şer iyye ile ârifân olan Ömer Çelebi ibni el-hâcc Mehmed ve Velî ibni Arslan nâm kimesneler ta rîfleriyle mu arrefe olmağın meclis-i ma kûd-ı mezbûrda zevc-i muhâli i işbu râfi u l-kitâb Ömer Çelebi ibni Alî Çavuş nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tâmm ve

142 126 takrîr-i kelâm idüp zevcim mezbûr ile beynimizde hüsn-i zindegânımız olmamağla zimmetinde müstakarr ve ma kûd-ı aliyye olan on bin akçe mihr-i müeccelemden ve iddet-i nafakamdan geçüp ve mihr-i müeccelemden dahi bir beledî yasdık ve bir beledî yorgan ve bir tencere ve bir sahan ve bir muhayyer ferace ve bir sarı kumaş kaftan ve bir dârâyî zibon alup sâyir eşyâmdan bi l-külliye fâriğa olup ve müennes süknâm dahi kendi üzerime olmak üzre ve mezbûrdan zuhûr iden beş aylık hamlim vücûda geldikden ( ) nafaka bahâ taleb itmemek üzre zevcim mezbûrı muhâla a-i sahîha ile hal idüp zevciyete ve mihr-i mu acceleme müte allika cemî da vâdan zimmetin ibrâ ve iskât eyledim didükde zevc-i mezbûr dahi ber minvâl-i muharrer hal -i mezbûrı kabûl itmeğin sıhhat-i hal a ve tefrîk-i beynehümâya tenbîh eylediğini mevlânâ-yı mezbûr mahallinde ketb ve tahrîr idüp ba dehu ma ân ba s olunan Muhzır Ahmed bin Mehmed ile meclis-i şer a gelüp alâ vukû ihi inhâ ve takrîr itmeğin mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı fî l-yevmi s-sâmin aşere min Zi l-hicceti ş-şerîfe lisene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Müderris İbrâhîm Efendi Receb Çelebi bin Alî Dede Hasan Çelebi bin Mehmed Seydi Alî Çelebi bin el-hâcc Mustafâ Seyyid Alî Çelebi bin Hüseyin K2/79/410 Medîne-i Kütahya muzâfâtından Altuntaş nâhiyesine tâbi Zemye nâm karyede Hasan Beşe ibni el-hâcc Mehmed ve Osmân bin Süleymân ve Ömer bin Alî ve İmâm Mustafâ bin Mehmed ve Alî bin Hasan ve Mûsâ bin Hasan ve Nasûh bin Ahmed ve Himmet bin Ahmed ve Alî bin Şâhîn Beğ vesâirleri meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü ttevkîrde yine nâhiye-i mezbûre karyelerinden Gicek nâm karyeden işbu ashâbü l-kitâb Halîl bin İbrâhîm ve Mehmed bin Mehmed ve Abdülbâkî bin İvaz ve Hasan Devlethân ve İbrâhîm bin Mehmed ve Nasûh bin Bayram ve Hasan bin Abdülfettâh vesâyirlerini

143 127 bi l-fi il Anadolı eyâletine mutasarrıf olan vezîr-i rûşen-zamîr sa âdetlü Abdî Paşa hazretlerinin medîne-i mezbûrede mütesellimleri olan fahrü l-eşbâh Alî Ağa tarafından Mustafâ Ağa mübâşeretiyle ihzâr ve mahzarlarında üzerlerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp nâhiye-i mezbûre intihâsında vâki Murad Dağı dimeğle müte ârif cebel-i mezbûrdan cârî olagelen nehr-i kebîr nâhiye-i mezbûr karyelerinden Kiçu ve Ebye ve Akçaköy nâm karyelerin hudûd-ı sınurlarından uğrayup cârî olagelen nehr-i kebîr nâhiye-i mezbûre karyelerinden birine mahsûs ve bir ferdin nehr-i mezbûrda alâkası olmayup Akçaköy boğazından mezbûr Gicek ahâlîsinin karyeleri toprağına uğrayup ândan sonra bizim karyemiz olan Zemye toprağına uğradukda bizler çayırlarımızı saky ider idik mezbûr Gicek ahâlîlerinin kadîmden mezrû âtların saky idegeldikleri suları bi emrillâhi te âlâ iki seneden beri bi l-külliye münkati olmağla bu sene-i mübârekede mezrû âmız sakya muhtâc oldu diyü nehr-i mezbûrun üzerinde olan habrın yanından bend ve sedd eyleyüp mezbûrların bend ü sedd eyledükleri muvatta dan bizim çayırımıza su kalîl gelüp mezbûrların bend ü seddlerinden bize gadr ve zararları vardır suâl olunup takrîrleri tahrîr ve mûcebi icrâ olunması matlûbumuzdur didüklerinde gıbbe s-suâl mezbûrûn Gicek ahâlîleri cevâblarında fi l-vâki bizim mezrû âtımız saky idegeldiğimiz suyumuz münkati olmağla karyelerin kurbunda ve arâzîsinden cârî mezbûrların takrîrleri üzre olan nehr-i kebîr karyemize akreb olmağla mezrû âtımızı saky itmeğe muhtâc olduğumuz hasebiyle nehr-i mezbûrda âharın alâkası olmamağla hakk-ı sakyimiz vardır diyü muvazza -i mezbûrdan hark ile su alup mezrû âtımızı saky eyledik diyü nehr-i mezbûrda hakk-ı şurb ve hakk-ı sakyimiz vardır diyü def le mukâbele eyledüklerinde gıbbe l-istintâk müdde iyyûn-ı mezbûrûn Zemye ahâlîleri nehr-i mezbûrda âharın alâkası olmadığını ve husûs-ı mezbûrda nâhiye-i mezbûre nâibi Mûsâ Efendi nehr-i mezbûrun üzerine varup vâki hâli müşâhede eyledi diyü mezbûr Gicek ahâlîlerinin nehr-i mezbûre karyelerinin kurbı ve buçuk sâ at mikdârı arâzîleri içinden cârî oldığını tâbi ân ikrâr ve i tirâf itdiklerinden sonra nâib-i mezbûr Mûsâ Efendi dahi nehr-i mezbûrda mezbûrûn Gicek ahâlîlerinin hakk-ı sakyleri olduğunu ihbâr idicek muvazza -i mezbûrdan hark idüp aldıkları hark müdde iyyûn-ı mezbûrûna zarariyyeti olduğı takdîrce muvazza -i mezbûrun kırk iki dönüm cânib-i âdîsinden bend ü sedd eyleyüp min ba d müdâhale itmemek üzre müdde iyyûn-ı mezbûrûna cânib-i şer den tenbîh ve te kîd olunmağın mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîren

144 128 fi s-sânî ve l-işrîn min Zi l-hicceti ş-şerîfe li sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Eş-Şeyh Mevlevî Mustafâ Efendi Derviş Abdülbâkî bin Mehmed Ya kûb Ağa ibni Yûsuf Mehmed Ağa ibni Mustafâ Eyyûb Çelebi ibni Mehmed Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin Ahmed bin Mehmed Alî bin Mehmed Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/79/411 Medîne-i Kütahya mahallâtından Cemâleddîn mahallesi sâkinelerinden Sıdıka binti Osmân nâm bikr meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde es-seyyid Ömer Çelebi ibni Ramazân mahzarında üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp benim veliyy-i gayr-i muhbîrim olan işbu vâlidem Tesellîhân binti Mahmûd nâm hâtûndan gayri veliyy-i akrabam olmamağla târîh-i kitâbdan dört buçuk sene mukaddem benim hâl-i sağîrimde vâlidem mezbûre Tesellîhân Hâtûn mezbûr es-seyyid Ömer Çelebi ye tezevvüc idüp ol dahi vech-i meşrûh üzre tezvîc ve bana duhûl itmemeğle hâlâ rûyet-i dem-i hayz ile bâliğa olduğum hînde hâyiz-i bulûğ nefsimi mezbûrdan tefrîk ve meclis-i şer a geldim bu âna gelince habbâr(?) bulûğımı îsâl ider kavlen ve fi len ve delâleten benden bir şey sâdır olmağın fesh-i nikâha hükm taleb iderim mezbûreden suâl olunup takrîri tahrîr ve mûcebi icrâ olunması matlûbumdur didükde gıbbe s-suâl mezbûr es-seyyid Ömer Çelebi müdde iyye-i mezbûre Sıdıka nın cemî kelimât-ı meşrûhasında ikrâr ve i tirâfını müş ir sükût idicek hâkim-i mevki -i sadr-ı kitâb-ı tavîle ve hüsn-i meâb hazretleri mezbûrenin talebiyle aralarında kâim olan nikâhlarını fesh ile ve beynlerini tefrîka ba de l-hükm mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı

145 129 fi l-hâdî ve l-işrîn min Zi l-hicceti ş-şerîfe lisene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Osmân Beğ ibni Mehmed Seyyid Davud Çelebi ibni Mehmed Halîl bin Mahmûd Mehmed bin Bayram Mustafâ bin Mehmed Hüseyin Çelebi ibni Mehmed Şa bân bin Habîb Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/79/412 Medîne-i Kütahya mahallâtından Dükkâncıklar mahallesi sâkinelerinden Havvâ binti Mehmed nâm hâtûn meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde zevc-i muhâli i olup medîne-i mezbûre a mâlinden Kerki nâhiyesine tâbi Alıncık nâm karyeden işbu râfi u l-kitâb Alî Beşe bin Mustafâ nâm râcül mahzarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüp zevcim mezbûr ile beynimizde hüsn-i zindegânımız olmamağla zimmetinde müstakarr ve ma kûd-ı aleyh olan bin dirhem gümüş mihr-i müeccelem ve mihr-i mu accelemden ve iddet-i nafakamdan mahsûb ve müennes süknâm dahi kendi üzerime olmak üzre beynimizde muhâla a-i sahîha-i şer iyye ile muhâla a vâki a olmağın zevcim mezbûrı hal itdim didikde mezbûr Alî Beşe dahi ben âhar diyârda iken mezbûrenin karındaşım yedinden aldığı eşyâ ve camus da vâsından mezbûrenin zimmetin ibrâ ve hal -i mezbûrı ber minvâl-i meşrûh kabûl eyledim diyü ahadühümâ âharın zimmetin hukûk-ı zevciyyete müte allika da vâdan berî eyledik didiklerinde sıhhat-i hal a ve tefrîk-i beynehümâ tenbîh birle mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi s-sânî ve l-işrîn min Zi l-hicceti ş-şerîfe

146 130 sene selâse aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Sefer Beğ bin Muslî Sâlih bin Ömer Ahmed bin Yûsuf Mehmed bin Mustafâ Receb bin İvaz an karye Derviş el-hâcc Hüseyin bin Hasan Şa bân bin Habîb Alî bin Mehmed Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/79/413 Mahrûse-i Kütahya mahallâtından Meydan mahallesi sakinlerinden İbrahim bin Ali nam kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde yine mahalle-i mezbure sakinlerinden işbu râfi u l-kitâb Osmân bin Mustafa ve Hadice binti Mahmud nam hatun mahzarında üzerlerine dava ve takrir-i kelam idüp benim hal-i sağirimde mezbur Ali fevt olup veraseti bana ve zevcesi Fatıma binti Receb ile er karındaşım işbu kebir Hüseyin ve diğer karındaşım Alime ye münhasır olup babam mezburun mahalle-i mezburede vaki bir tarafdan Amme oğlı Mehmed mülki ve bir tarafdan Durumzade mülki ve bir tarafdan Hacı mülki ve bir tarafdan hadika müntehi bir mikdar havluyı müştemil bir bab tahtani menzil bi hasebi ş-şer isâbet ve intikal itmeğin mezburan Osman ve Hadice Hatun menzil-i mahdud-ı mezburı fuzulen zabt ve tasarruf idüp menzil-i mezburda olan hisse-i şayi amı zabt murad eylediğimde mezbur Osman ile mezbure Hadice Hatun mani olurlar sual olunup takrirleri tahrir ve hisse-i şer iyyemden kasr-ı yedine tenbih olunması matlubumdur didükde gıbbe s-sual mezbur Osman ile mezbure Hadice cevablarında hudud-ı mezkure ile mahdud olan menzil salifü z-zikr tarih-i kitabdan on beş sene mukaddem müdde a-i mezburun babası mezbur Ali vefat idicek zevcem mezbure Fatıma Hatun mihr-i müeccelini ve sair

147 131 dâyinler müteveffa-yı mezbur zimmetinde olan hukukların işbu kebîr oğlı mezbur Hüseyin den huzur-ı şer le taleb ve da va itmeleriyle mezbur Hüseyin dahi babam mezburun didiği terekesinden ezyeddir menzil-i mezburdan gayrı ism-i mal ıtlak olunur terekesi yokdur menzil-i mahdud-ı mezburı izn-i şer le tarih-i mezburda İbrahim bin Mustafa nam kimesneye otuz guruşa bey idüp menzil-i mezburı merkum İbrahim malikane zabt idüp ba dehu vefat idicek menzil-i mezbur müteveffa-yı mezbur İbrahim in zevcesi Alime binti el-hâcc Mehmed ile kebire kız karındaşları Mihriban ve Sakine nam hatunlara intikal idüp menzil-i mahdud-ı mezbur mülk-i mevrusları oldukdan sonra mezburat Alime ve Mihriban a ve Sakine nam hatunlardan ben dahi otuz altı guruşa iştirâ ve def -i semen idüp mülk-i müşteramız olmak üzre mutasarrıf ideriz müdde a-i mezbur karındaşı mezburun bey ine ba de l-buluğ istima ve tahrîr eyledi diyü bir kıt a mübaya a hücceti ibrâz idüp ve ba de n-nazar mazmûn-ı hüccet-i mezkûre mezbûr Osmân ile mezbûre Hadîce Hâtûn un takrîrlerine mutâbık bulunmağın gıbbe l-istintâk ve akîbü l-inkâr mezbûr Osmân ile mezbûr Hadîce den mazmûn hücceti mezkûreyi mübeyyin beyyine taleb olundukda ityân-ı beyyineden izhâr-ı acziyle müdde a-i mezbûr İbrâhîm e karındaşı merkûm Hüseyin in menzil-i mahdûd-ı mezbûrı bey eylediğini ba de l-bulûğ istimâ itmeyüp istimâ eylediği müteveffâ karındaşının men ini(?) tahrîr itmediğini istihlâk itmeleriyle mezbûr İbrâhîm e ber vech-i muharrer yemîn teklif ol dahi yemînden tekevvül idicek menzil-i mahdûd-ı mezbûr mezbûr Osmân ile mezbûre Hadice yedlerinde ibkâ-i kân-ı alâ mâ kân kılınup müdde â-i mezbûrı husûs-ı mezbûr içün bî vech mu ârazadan men birle mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundı tahrîren fi l-yevmi s-sâlis ve l-işrîn min Zi l-hicceti ş-şerîfe lisene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Şeyhzâde es-seyyid Abdülbâkî Meydân Ağazade Mehmed Efendi Eyyûb Çelebi ibni Mehmed Abdülbâkî Beğ ibni Süleymân

148 132 Mustafâ Ağa ibni Dilârâmzâde Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/80/414 Medîne-i Kütahya muzâfâtından Altuntaş nâhiyesine tâbi Kürt nâm karyeden Şa bân bin Ca fer ve Ahmed bin Abdülkâdir nâm kimesneler meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde Alî Beğ nâm karyeden işbu ashâbü l-kitâb Ömer bin Bahşâ ve Hüseyin bin Alî ve Hasan bin Süleymân ve İbrâhîm bin İvaz mahzarlarında üzerlerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüp târîh-i kitâbdan üç gün mukaddem kara saplı bıçak ile sol kolumı urup mecrûh ve mezbûrân Hasan ve Hüseyin dahi gelüp mezbûr Hüseyin bıçak sapu ile sol yanağı darp ve üstünden bir dişim çıkardı mezbûr Ahmed dahi mezbûr İbrâhîm den da va idüp bıçak ile sol kolumı mecruh eyledi sual olunup muceb-i icrâ olunması matlubumdur didüklerinde gıbbe s-sual mezbur Ömer cevabında inkar idüp bila beyan yemin teklif olundukda Ömer tekevvül idüp mezburan Hasan ve Hüseyin dahi sual olundukda mezburan dahi inkar idüp bila beyan mezbur Şa ban ı urup darb itmediğinde mezbur Hüseyin ile merkum Hasan halef billâh idüp mezbur İbrahim den dahi sual olundukda mezbur İbrahim dahi bi l-külliye münker olıcak bila beyan mezbur İbrahim e dahi yemin teklif olundukda mezburun Hasan ve Hüseyin ve İbrahim müdde a-i mezbur Şa ban ı darb idüp dişini çıkarmadığına mezbur Hüseyin halef billah ve mezburan dahi yemin billahi l-aliyyü l-a la itmeleriyle mu arazadan men olunup ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundı fi l-yevmi r-râbi ve l-işrin min Zi l-hicceti ş-şerîfe sene selase aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: Eyyub Çelebi ibni Mehmed Ramazan bin Yahya Durmuş bin Abdulbaki Ca fer bin Şa ban

149 133 İvaz Beğ ibni Mehmed Ahmed bin Muslı Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/80/415 Husûs-ı ati l-beyanın mahallinde şer le istima ve tahriri iltimas olmağın savb-ı şer -i azizü l-mutahharadan bi l-fi l Bâb nâibimiz olan fahrü l-müderrisini l-kiram Osmân Efendi ibni el-hacc Mustafa nam kimesne irsal olunup ol dahi zeyl-i kitab-ı mütetabda muharrerü l-esami olan bi garaz müslimin ile mahruse-i Kütahya muzafatından Gümüş nahiyesine tabi Şah Melik nam karyenin min kadimü l-eyyam merası olup karye-i mezburenin garben ve şimalen ve cenuben ve şarken niza olundukda karye-i mezbure sakinlerinden işbu ashabü l-kitab Satılmış Halife ibni Muharrem ve Deli Muharrem bin Abdurrahim ve İsa bin İbrahim ve Köse Mehmed bin Hüseyin ve Mustafa bin el-hacc Abdülfettah ve Receb bin Şa ban ve Hasan bin Hüseyin ve Ahmed bin Ramazan ve Şah Bali ibni Mustafa ve Abdülbaki Çelebi ibni Ahmed ve Ali Beğ ve Veli ibni el-hacc Süleyman nam kimesneler meclis-i ma kud-ı mezburda yine karye-i mezbureden olup mera-yı kadime zira at idenlerden Satılmış ibni Abdülkerim ve Abdullah bin Ahmed ve el-hacc Mustafa bin el-hacc Emrullah ve Ahmed bin Mehmed ve Osman bin Yusuf ve Musa ibni Arslan ve Ahmed ve Mahmud ibni Nasuh ve Hasan bin Ramazan ve Kara Ahmed bin İbrahim ve Ramazan bin Abdullah ve İsa bin İbrahim ve el-hacc Mehmed bin Ebubekir Dede ve Ramazan bin İbrahim ve Mehmed bin Şükrullah ve Aşur ve Mustafa ibni Menteş ve Bali bin Veliyyüddin ve Halil bin Muharrem nam kimesneler mahzarlarında üzerlerine da va ve takrir-i kelam idüp karyemiz olan Şah Melik feth ü hakaniden beri devabb ve mevaşileri içün alıkonulup mera olup zira atine izn-i hümayun olmayan meramızdan Ören Depesi ve Köy Çukurı ve Çanak ve Terfil çayırı başı ve Furunaltı ve Karakozda sağir yolı ve Arpalık tarla ve Kızıldepe nin düzi ve Kozlı ve Sekiz ve Gökçukur ve Değirmen önü ve Bend altı ve Ekren yakası ve Değirmen deresi ve Kozluk deresi ve Güğümlerin harmanı yeri ve Ayva pınarı ve Dere pınarı ve Köy pınarı ve Kabaağaç dibi ve Göçeri tarlası ve Güğümler mezarı ve Buzaklık ve Kubakısık ve Koyun eri konağı ve Satma pınarı ve Taş pınarı ve Akça in başı ve Sarı alan ve Koz deresi başı ve Çalıca ve Göl

150 134 yeri ve Kafir ağılı ve Mücevver koyun düğüni ve Pervinur yatağı ve Abdal yiri ve Çamdibi ve Kışlacık başı ve Kuruca alakı ve Çakmacık sırtı ve Sarnıc pınarı başı ve Sayelik erri ve Yardım ucı ve Bulamak ve Akbayır sırtı ve Basani burnı ve Kuzı ve Küçük pınarı ve Koltukcı meşhedi ve Koca güni nâm karyemizin kadimü leyyamdan beri merası olup eba an cedd devabb ve mevaşileri ra y oluna gelür iken birkaç seneden beri mezburlar şenîen fe şenîen zira at idüp bizim ve sipahilerimizin adem-i mu arazalarıyla tevsi olup devabb ve mevaşilerimizin mürur ve uburu ra y olunacak mahal kalmayup iki gün gezinüp müşâhede olunan marru z-zikr mevazi -i karyemizin mera-yı kadimesidir mezburlardan sual olunup takrirleri tahrir ve kasr-ı yeddlerine tenbih olunmaları matlubumuzdur didüklerinde gıbbe s-sual mevzi -i mezburda zira at idenlerden mezburlar cevablarında ketb-i müşahede olunan mevzi lerden haliya taht-ı zira atımız olan arazi ba zımıza babamızdan müntakile ve ba zımıza sipahi izniyle her birimiz kırkar ve yiğirmişer seneden beri zira at iderüz diyü mevazi -i mezburenin mera-yı kadime oldığını inkâr itmeleriyle müdde iyyun-ı mezburundan mevazi -i mezbure mera-yı kadime oldığını mübeyyin beyyine taleb olundukda ityan-ı beyyineden izhar-ı acziyle gıbbe l-istihlak mevazi -i mezbureyi zira at idenlerden mezburlara hala zira at idüp üzerine meradır diyü iddi a olunan mevazi -i mezkure karye-i mezburenin mera-yı kadimesi oldığını bilmediklerini ale linfirad yemin teklif olundukda mezburlar yeminden tekevvül ve mevazi -i mezbure karye-i mezburenin kadimi merası olup sonradan zira at olundığın her biri ikrar ve i tiraf idicek muceb-i i tirafihim mevazi -i mezbureden kasr-ı yeddlerine canib-i şer den tenbih birle ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundı fi l-yevmi l-hamis ve l-işrin min Zi l-hicceti ş-şerîfe sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Es-Seyyid Hasan Çelebi ibni Küçük Hasan bin Hüseyin Ömer Beşe Mustafa Çelebi

151 135 İsmail Beşe Aziz Beşe Abdurrahman bin Bayram Ali Beşe ibni Mehmed Kalaycızade Ramazan ibni Şa ban Mehmed Beşe ibni Yerkulı Uğur Beğ ibni Abdullah K2/80/416 Husus-ı ati l-beyanın mahallinde şer le istima ve tahriri iltimas olunup canib-i şer den Mevlana Abdülkerim Çelebi irsal olunup ol dahi zeyl-i kitabda masturu l-esami olan bi garaz müslimin ile medine-i Kütahya mahallatından Lala Hüseyin Paşa mahallesi sakinlerinden Monla Yusuf bin İvaz Efendi nam kimesnenin mülk menzili sudurunda vaki bağçesi üzerine varılup akd-i meclis-i şer -i nebevi ve mahfel-i din-i münif-i mustafvi olundukda mahalle-i mezbure sakinlerinden Mustafa bin Ramazan Beğ nam kimesne meclis-i ma kud-ı mezburede işbu râfi u l-kitâb mezbur Monla Yusuf mahzarında ikrâr-ı tamm ve takrir-i kelam idüp işbu üzerinde olup İsmail nam kimesneden şira -i şer i ile iştira eylediğim arsanın işbu mevzi i üzerine müceddiden menzil bina itmek murad eylediğimde mezbur Monla Yusuf işbu menzil bina ideceğin mevzi min kadimü l-eyyam tarik-i hass olup Ilıpınar suyı dimeğle ma ruf cari olan sudan ahar gün zühre-i kübraya değin bağçemin nevbetidir hin-i sayfda tarik-i mezburdan geçüp bozulan hırfeti tamir idivirüp vesair civarımda olan bağçe sahipleri nevbeti oldukca tarik-i mezburdan ma-i mezburı icra idegelmişlerdir diyü mani olup mürafa a olduğumuzda mezbur Monla Yusuf bağçesini kadimden benim aldığım arsadan cari olmak üzre ma-i mezbur ile saky idegeldiğini huzur-ı şer de şuhud-ı udulle isbat eyleyüp lakin menzil bina ideceğim mevzi tarik-i hass değildir diyü inkar idüp beynimizde bu vech üzre münaza at-ı kesire ve muhasemat-ı şedide vaki a olmuşdur el haletü hazihi mezbur Monla Yusuf ma-i mezbur ile kadimden saky idegeldiği bağçesinin suyını nevbeti vaktinde alup ve bozulan mevzi lerini yapup asla usret ve zaruret olmamak üzre hark-ı kadimdir diyü niza eylediği mevzi den yedi hatve aşağısında hark idivirüp bağçesi divarında olan göktaş su deliği olup eğer bağçesinin

152 136 suyunu virmede te allül ve bozulan harkını ta mirde tekasül idersem tarik-i hass ve hark-ı kadimi da va itmek üzre ıslah-ı zatü l-beyan itdiklerinde ben dahi minval-i muharrer üzre kabul ve ta ahhüd eyledim didikden sonra iddi a olunan tarik-i hassa nazar itdiklerinde mezburun aldığı arsa divarından Çerçi Kefere nin kilisasına değin kadimden ma-i mezbur içün tarik-i hass olup ma-i mezbur dahi mezbur Mustafa nın aldığı arsa divarından ba zı bağçelerden ve tarafeyni mekabir-i müslimin ve Ayak köprisi ve ba zı menziller içinden hark-ı kadim ile mürur eylediğini dahi mevlana-yı mezbur mahallinde ketb ve tahrir idüp ba dehu ma an ba s olunan Muhzırbaşı es-seyyid Ali Çelebi bin Hüseyin ve Şa ban bin Habib nam kimesneler ile meclis-i şer a gelüp alâ vuku ihi inha ve takrir itmeğin ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundu tahrir fi l-yevmi t-tasi ve l-işrin min Zi l-hicceti ş-şerîfe sene selase aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: Şeyhzade es-seyyid Abdülbaki Efendi Mehmed Efendi ibni Ali Efendi El-Hacc Seyyid Abdülhalim Çelebi ibni Kami Efendi Karakaş Üstad Ali ibni Musli Hüseyin bin Süleyman Ahmed bin Mehmed Hazıran-ı Müslüman K2/80/417 Medine-i Kütahya muzafatından Gümüş nahiyesine tabi Gevrek Seydi nam karye sakinlerinden Hüseyin bin Ebubekir nam kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü ttevkîrde işbu râfi u l-kitâb Süleyman Ağa ibni Ali nam kimesne mahzarında ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp bundan akdem mezbur Süleyman Ağa Ballıcageniş dimeğle ma ruf mevzi de vaki bir kıt a tarlasının hakk-ı tasarrufunı ma rifet-i sahib-i arz ile on altı guruş bedel mukabelesinde bana ferağ ve tefviz ve kabul idüp zira at ve hiraset

153 137 murad eylediğimde civarında vaki Kütükviran ahalileri senin tefevvüz eylediğin arazi kadimden karyemizin merasıdır diyü huzur-ı şer a gelüp üzerine me murin getürüp murafa a olduğumuzda arazi-i mezbureden kasr-ı yedime tenbih olunup ben dahi mezbur Süleyman Ağa ya bana tefviz eylediğin tarla kadimden mera imiş diyü mezbura virdiğim on altı guruş bedel-i tefvizi taleb ve da va itdiğimde mezbur dahi işbu hazır-ı bi l-meclis olan Süleyman Halife nin müteveffa babası Hidayetullah dan otuz guruşa tefevvüz eyledim ben dahi mezburun terekesinden talebi derim diyü beynimizde bu vech üzre münaza at-ı kesire ve muhasemat-ı şedide vakı a olmuşdı el haletü hazihi vesatet-i muslihun ile bedel-i tefviz olan meblağ-ı mezkurun on guruşunu mezbur Süleyman Halife merkum Süleyman Ağa ya virüp ma adasından berat-ı zimmet eyledikden sonra meblağ-ı mezbur on guruşu merkum Süleyman Ağa ve bana altı guruşundan ben dahi mezburun yedinden bi t-tamam ahz ve istifa eyledim didükde gıbbe t-tasdiki l-mer i ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundı tahrir fi gurre-i Muharremü l-haram sene selase aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: Seyyid Derviş Çelebi ibni Sinan Hüseyin bin Mehmed Seyyid Ali Çelebi ibni Hüseyin Sefer Beğ Ahmed ibni Mehmed K2/81/418 Medine-i Kütahya mahallatından Şehreküsti mahallesi sakinlerinden Aşur bin Ahmed nam kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde zevce-i mutlakası işbu rafiatü l-kitab Atiyy binti Osman nam hatun mahzarında ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp hibe-i atiyyü z-zikrin suduruna değin silk-i mülk-i sahihimde münselike olup mahalle-i mezburede vaki bir tarafdan Serracoğlı mülki ve bir tarafdan Tatar Hüseyin

154 138 mülki ve bir tarafdan Timurcı Hüseyin mülki ve bir tarafdan tarik-i amm ile mahdud bir mikdar havlu ve eşcar-ı müsmireyi müştemil bir bab tahtani ve bir çatma menzilimi ba de t-tahliyetü ş-şer iyye mezbure Atiyy Hatun a hibe-i sahiha-i şer iyye ile hibe ve temlik ve teslim idüp mezbure dahi meclis-i hibede ittihab ve kabz ve tesellüm eyledi ba de l-yevm hudud-ı mezkure ile mahdud olan menzil salifü z-zikr merkume Atiyy Hatun un mülk-i mevhubesi olup benim kat a alakam kalmadı keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıfe olsun didükde mukırr-ı mezburun ber minval-i muharrer cari ve sadır olan ikrarını el-mukırr-ı leha l-mezbure bi l-muvacehe tasdik ve bi l-musafaha tahkik itmeğin bi l-ibtiga ketb olundı tahrir fi l-yevmi r-rabi min Muharremü l-haram sene erba a aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Es-Seyyid Abdurrahman Efendi ibni Kami Efendi İbrahim Efendi ibni Yusuf Efendi Ebubekir bin Mehmed Seyyid Abdülaziz Çelebi ibni Abdi Mehmed bin Ömer Mehmed bin Abdullah K2/81/419 Medine-i Kütahya mahallatından Dükkancıklar mahallesi sakinlerinden Himmet bin Mehmed nam kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi u l-kitâb Ahmed Efendi ibni el-hacc Mustafa nam kimesne mahzarında ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp bey -i ati z-zikrin suduruna değin silk-i mülk-i sahihimde münselik olup mahalle-i mezburede vaki bir tarafdan bayi -i mezbur mülki ve bir tarafdan Kara Mehmed mülki ve bir tarafdan mescid-i şerife muttasıl ve bir tarafdan tarik-i amm ile mahdud ve müntehi bir bab fevkani ve tahtani mülk menzilimi yiğirmi altı kıt a esedi guruşa tarafeynden icab ve kabuli havi bey -i bat-ı sahih-i şer i ile bey idüp kabz-ı

155 139 semen-i ma dud ve teslim-i mübeyyi -i mahdud kıldım ba de l-yevm hudud-ı mezkure ile mahdud olan menzil marru z-zikr mezbur Ahmed Efendi nin mülk-i müşterasıdır keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıf olsun didükde mukırr-ı mezburı ikrar-ı meşruhunda el mukırr-ı lehü l-mezbur vicahen tasdik ve şifahen tahkik idicek sıhhat-i bey a ba de lhükm ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundı fi s-sadis min şehr-i Muharremü l-haram sene erba a aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: Fahrü l-müderrisin İbrahim Efendi Fahrü l-müderrisin Mehmed Efendi Mehmed Çelebi ibni Derviş Halil Kalaycı Yusuf Ahmed bin Mehmed Mustafa Çelebi ibni İbrahim Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/81/420 Müsvedde-i kâimmakâm bu mahalle kayd olundı Husus-ı ati l-beyanın mahallinde şer le istima ve tahriri babında mahruse-i Kütahya muzafatından Altuntaş nahiyesine tabi nefs-i Altuntaş sakinlerinden işbu ba isü l-kitab umdetü s-salikin Osman Dede bin Şeyh Veli nam kimesne yediyle kıbel-i saltanat-ı aliyyeden ferman-ı cihan-muta var olup mazmun-ı münifinde karye-i mezburede asude merhum ve mağfurun leh Şeyh Seydi Suleh(?) nam azizin selatin-i maziyyeden Bayezid-i Hudavendigar sabık aliyyü r-rahmet zamanlarından bu âna gelince meşrutiyet üzre mutasarrıf oldukları araziden Altuntaş ile Çakırsaz nam karye kurbunda vaki Kaldırımaltı dimeğle ma ruf çayır üzerine varılup hududü l-hadid olunup defter-i cedid-i Sultani mantukı üzre aharı müdahaleden men oluna diyü buyurulmağın imtisalen li l-ümmi l-te ala savb-ı şeri at-ı garradan bi l-fi l Bab naibimiz olan fahrü l-

156 140 kuzzatü l-islam Azeri İbrahim Efendi ibni Salih ve Mustafa irsal olunup ol dahi zeyl-i saturda muharrerü l-esami olan müslimin ile karye-i mezbure Çakırsaz nam karyede vaki salifü z-zikr Kaldırımaltı didikleri mahall-i niza ın üzerine varılup akd-i meclis-i şer -i Ahmedi olundukda mezbur Osman Dede yediyle varid olan emr-i celilü l-kadr feth ü kırâat olunup sual olundukda nahiye-i mezbureden Kürt karyesi sükkanından Veli bin Osman ve Musa bin Musli ve Yahya bin İvaz ve Cafer bin Şaban ve Hasan bin Ebubekir Beşe ve Abdülkadir bin Muharrem ve Himmet bin Ali ve Süleyman bin Bayram ve Murad bin Abdülgani ve Durmuş bin Bali ve Ma den bin Ömer ve Ahmed bin Bektaş ve Süleyman bin Ahmed ve İvaz bin Mehmed ve Bayram bin ve yine nahiye-i mezbureden Tatar Memad karyesinden Feyzullah bin Himmet ve Murad bin Osman ve İsmail bin Osman ve Osman ibni Hazinedar Mehmed ve yine Çebni karyesinden Alim Dede bin Abdullah ve Giçek karyesinden Halil bin İbrahim ve Abdülbaki ibni İvaz ve Mehmed Dede ibni Mehmed Dede ve Karahisar-ı sahib kazası karyelerinden diğer Kürt karyesinden Halil Beğ ibni Halil ve yine kaza-i mezbureden Hacı Beğli nam karyeden Mevlud bin Ahmed Beğ ve diğer Mevlud ibni Abdullah ve Osman nam karyeden Köse Mehmed Ağa bin (boş) ve Ahmed Ağa ibni Abdülkerim ve diğer Ahmed Ağa ibni Abdi Çavuş vesairleri ba cem ihim meclis-i ma kud-ı mezburede li ecli l-ihbar hazırun olup hala üzerinde olduğumuz çayır balada tafsil olunan Kaldırımaltı dimeğle ma ruf çayırın bir tarafı Kazıklı köprüsi ile ba zan Eskihammam yerinden Küçükyakın ile ba zan Büyükyakın a ve bir tarafdan Sulıca Üveğik ile ba zan Femş özi suyuna ve bir tarafdan Ali Beğ karyesi sınurı tarafında Sarıtaş a varınca ve bir tarafdan salifü z-zikr Çakırsaz karyesine müntehi olan işbu çayır kadimü l-eyyamdan bu âna gelince aziz muhterem Şeyh Seydi Suleh zaviyedarları olanlar tasarruf idegelmişlerdir ber minval-i muharrer üzre şeyh-i müşarün ileyhin Bayezid-i Hudavendigar fermanları ile defter-i cedid-i Sultani mantukı üzre meşrutalarıdır aharın müdahale eyledikleri ma lumumuz değildir diyü bi l-ecma ittifakla ala tarikü l-ihbar şehadetleri mevlana-yı mezbur mahallinde ketb ve tahrir ve ma an ba s olunan Kethuda İbrahim Ağa ve Ali bin Hasan ile meclis-i şer a gelüp ala vuku ihi inha ve takrir itdiklerinde karye-i mezbur Altuntaş ahalisinden Kurdzade Hüseyin bin Mustafa ve İbrahim bin Halil ve Sarı Veli bin Ali Beşe ve Mehmed bin Abdülaziz Efendi ve Halil ibni Hasan ve İbrahim Beğ ibni Mehmed Çelebi ve Musa bin Hasan ve Hasan bin Veli vesayirleri meclis-i şer de hazırun olup müdde a-i mezburun ba ferman-ı ali iddi a ve

157 141 tahrir olunan çayır vakıf-ı müşarün ileyhin olduğuna balada tahrir olan şuhudun şehadetleri muvacehelerinde eda olunacağına ilmleri muhit olmağla husus-ı mezburun ber vech-i muharrer mevlana-yı mezbur vaki -i hali bi l-muvacehe tekrar ve tezkir idicek mezbur Altuntaş ahalisi balada tafsil olan şuhudun ahvali mahallinde ta dil ve tezkiye olduğuna tefhim olundukda mezburlar ber vech-i muharrer azm ve sükut itmeleriyle marru z-zikr Kaldırımaltı dimeğle mahdud olan çayıra bi vech müdahale itmeyüp emr-i celilü l-kadrin fehva-yı münifi ile amel oluna diyü mezburlara canib-i şer den tenbih birle ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundı fi l-yevmi l-işrin min Zi l-ka deti ş-şerife sene isnâ aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: Ahmed Ağa ibni Abdullah el-mübaşir Hasan Beğ ibni Satılmış Yusuf Ağa ibni Abdullah an karye-i Osman Bayram Ağa ibni Abdullah İlyas Halife ibni Abdünnebi Hasan Beğ ibni Ramazan Abdurrahman Beğ ibni Ali an karye-i Muradhanlar Mehmed bin Ömer tevabi -i Hor Cafer bin Abdullah Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/81/421 Medine-i Kütahya mahallatından Meydan mahallesi sakinlerinden Mustafa Ağa ibni Abdullah nam kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi u l-kitâb Üstad Halil bin Bayram nam kimesne mahzarında ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp bey -i ati z-zikrin suduruna değin silk-i mülk-i sahihimde münselike olup mahalle-i mezburede vaki bir tarafdan Süleyman Ağa mülki ve bir tarafdan İlyas oğlı İbrahim

158 142 Çelebi mülki ve bir tarafdan İmam kızı mülki ve bir tarafdan tarik-i amm ile mahdud ve müntehi fevkani ve tahtani ve bir bab oda ve bir kıt a bağçe ve bir mikdar havluyı müştemil mülk menzilimi merkum Üstad Halil e yüz on kıt a esedi guruşa tarafeynden icab ve kabuli havi bey -i bat-ı sahih-i şer i ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dud ve teslim-i mübeyyi -i mahdud kıldım ba dehu hudud-ı mezkure ile mahdud olan marru zzikr mezbur Üstad Halil in mülk-i müşterasıdır keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıf olsun didikde mukırr-ı mezburun ikrar-ı meşruhunda el mukırr-ı lehü l-mezbur vicahen tasdik ve şifahen tahkik itmeğin ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundı fi l-yevmi r-rabi min şehr-i Muharremü l-haram sene erba a aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Mehmed Çelebi ibni Abbas Efendi İsmail Çelebi ibni Mustafa Hasan Çelebi ibni Mustafa Diğer Hasan Çelebi ibni Süleyman Süleyman bin Hüseyin Osman bin Ömer Tahir bin Mehmed Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/81/422-A Medine-i Kütahya mahallatından Gönan mahallesi sakinlerinden Mustafa Çavuş ibni Mehmed nam kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi u l-kitâb Yusuf Beğ bin Abdullah nam kimesne mahzarında ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp medine-i mezburenin Pirler mahallesinde vaki bir tarafdan Abdullah Efendi zâde Mehmed Efendi bağçesi ve bir tarafdan Göçenoğlu Ahmed Ağa mülkü ve tarafeyni tarik-i âmm ile mahdud olan mülkün hisse-i mu ayyenesi zevcem Fatıma nam hatunun ve hisse-i mu ayyenesi kız karındaşı Ümmühani nam hatunun olup zevcem mezbure

159 143 vefatından sonra mezbure Ümmühani Hatun ı dahi tezevvüc ve inkah idüp ol dahi müteveffiye oldukda hudud-ı mezkure dahilinde vaki Göçenoğlu mülki canibinde olan bir mikdar havlu ve bir bab tahtani menzili bana ve sağire kızım Emine ye isabet idüp badehu kızım mezbure dahi fevt oldukda hissesi bana intikal itmişdi el haletü hazihi zevcem müteveffiye-i mezbure ile kızım merkumeden irsen malik olduğum marrü zzikr havlu ve tahtani bir bab menzili ve hudud-ı mezkure ile mahdud olup diğer zevcem mezbure Fatıma nın hissesi olan menzile muttasıl Emine nam hatundan yiğirmi altı guruşa iştira eylediğim bi r-i ma ve eşcar-ı müsmireyi müştemil bir mikdar bağçemi mezbur Yusuf Beğ e elli üç kıt a guruşa tarafeynden icab ve kabuli havi bey -i bat-ı sahih-i şer i ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dud ve teslîm-i mübeyyi -i mahdud kıldım ba de l-yevm zevcem mezbure Ümmühani ve kızım merkumeden intikal iden marru zzikr menzil ve şira-i şer eyledim salifü l-beyan bağçe mezbur Yusuf Beğ in mülk-i müşterasıdır keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıf olsun didikde gıbbe t-tasdiki l-mer i yine Pirler mahallesi sakinelerinden olup bundan akdem vefat iden Danacı kızı dimeğle ma rufe Fatıma nam hatunun veraseti zevci mezbur Mustafa Çavuş ile kebir oğlu Mehmed ve kebire kızı Ayişe ve diğer kebir oğlu Halil bin İbrahim Çelebi nam kimesnelere münhasıra oldığı şer an mukarrer oldukdan sonra mezbur Mehmed ile mezbure Ayişe asaleten ve mezbur Mustafa Çavuş kendi tarafından asaleten mezbur Halil tarafından bey -i ati z-zikri ikrara vekil olup vekaleti muvacehesinde Meydan mahallesi sakinlerinden el-hacc Şa ban Beğ ibni Ramazan ve Efendiyola mahallesinden İbrahim Beşe bin (boş) nam kimesneler şehadetleriyle şer an sabite olmağın vekaleten meclis-i şer -i enverde işbu ba isü r-rakim mezbur Yusuf Beğ mahzarında her biri asalaten ve vekaleten ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp mevrusemiz müteveffiye-i mezburenin mülk-i mahdud-ı mezkurda olan hisse-i mu ayyenesinden her birimize alâ ba farzillahi teala isabet iden sehhamızı dahi mezbur Yusuf Beğ e yiğirmi sekiz kıt a guruşa tarafeynden icab ve kabuli havi bey -i bat-ı sahih-i şer i ile bey idüp kabz-ı sehhamıza isabet iden mertebeyi meblağ-ı mezbur yiğirmi sekiz guruşdan ale l-infirar ahz u kabz ve teslim-i mübeyyi kıldık ba de l-yevm mahdud-ı mezkur mülkün içinde müteveffa-i mezbure Fatıma nın hisse-i mu ayyenesinden her birimize intikal iden sehhamız mezbur Yusuf Beğ in mülk-i mirasıdır keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıf olsun didükde gıbbe t-tasdiki l-mu teber ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundu

160 144 fi l-yevmi s-salis aşere min Muharremü l-haram sene selase aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Mufahharü l-müderrisini l-kiram Müftizade Yahya Efendi Ahmed Efendi ibni Ca fer Efendi Durumzade Mehmed Ağa Durmuş Ağa bin İsmail Efendi Mehmed Çavuş bin Hasan Çavuş İlyas Çavuş bin Emrullah Mustafa Çelebi bin Ali el-imam-ı mahalle-i Pirler Koca Yusuf bin Abdi İbrahim Çelebi ibni Ali Efendi Mehmed Çelebi ibni Hasan Ağa Ağlacı Mustafa bin Ahmed Mısırlızade Seyyid Mehmed Çelebi Es-Seyyid Ali Çelebi bin Hüseyin Ahmed bin Mehmed Şaban bin Habib Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/82/422-B Medine-i Kütahya mahallatından Paşam mahallesi sakinlerinden olup bundan akdem fevt olan Ömer bin Ali Çavuş un zevce-i mübanesinin kavli ile batn-ı âmmde mevhume olan cümle li ecli l-maslaha bir kayyım nasbı lazım ve mühim olmağın müteveffa-yı mezburun li ebeveyn er karındaşı işbu râfi u r-rakim Osman Ağa ibni Ali Çavuş her vechile muhal ve müstahak olmağla taraf-ı şer den mezbur Osman Ağa bi haml-i mezbure kayyım nasb ve tayin olunup ol dahi kayyımlığı mezburı kabul ve bi hasebi ş-şer lazım gelen hıdmetini edaya taahhüd ve iltizam idicek mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olunup yedd-i men lehü t-talebe vaki olundı

161 145 fi l-yevmi s-salis min şehr-i Muharremü l-haram lisene erba a aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: Yakub Ağa ibni Yusuf Ahmed Çelebi ibni Mustafa İvaz bin Ahmed Ahmed bin Mehmed K2/82/423 Medine-i Kütahya mahallatından Büyücek mahallesi sakinlerinden İvaz Çelebi ibni Şaban nam kimesne ile mahalle-i mezbure sakinelerinden Hadice binti Osman bin Memi nam hatun tarafından bey -i ati z-zikri ikrara vekil olup zat-ı mezbureyi ma rifet-i şer iyye ile arifan olan Abdurrahman Çelebi ibni Yusuf Efendi ve Ahmed bin Mehmed nam kimesneler şehadetleriyle şer an vekaleti sabite olan İsmail Halife ibni Mustafa nam kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde müekkile-i mezburenin damadı olan işbu râfi u l-kitâb Himmet bin Mustafa nam kimesne mahzarında her biri asaleten ve vekaleten ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp mahalle-i mezburda vaki bir tarafdan Hadice Bacı kızı Gevher Hatun bağçesi ve bir tarafdan Hasan nam kimesne bağçesi ve bir tarafdan bazen Abdulhalim Ağa ve bazen Alime Hatun bağçeleri ve bir tarafdan tarik-i âmm ile mahdud olup tahtani bir bab oda ve bi r-i ma ve eşcar-ı müsmire ve gayr-i müsmireyi müştemil mülkün nısf-ı mu ayyenesi mezbur İvaz Çelebi nin ve nısf-ı aharı müvekkile-i mezburenin olup mezbur İvaz Çelebi nısf hissesini mezbur Himmet e otuz altı guruşa ve müekkile-i mezbure dahi nısf-ı aharını mezbur Himmet e yiğirmi üç guruş ve bir re s kara sığır ineği ile mezbur Himmet in merkume İvaz Çelebi den iştira eylediği mahalden bir evlek mikdarı arsayı müvekkilem mezbureye semen olmak üzre yine tarafeynden icab ve kabuli havi bey -i bat-ı sahih-i şer i ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dud ve teslim-i mübeyyi -i mahdud kıldım ba de l-yevm hudud-ı mezkure ile mahdud olan salifü l-beyan menzil ve bi r-i ma ve bağçe-i mezkur Himmet in mülk-i

162 146 müşterasıdır keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıf olsun didüklerinde gıbbe t-tasdiki lmer î ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundu fi l-yevmi l-işrin min Muharremü l-haram sene erba a aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Süleyman Sipahi ibni Halil Mehmed bin Mustafa Süleyman bin Mehmed Abdullah Ağa ibni Ali Ağa Seyyid Ali Çelebi ibni Hüseyin Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/82/424 Mahruse-i Kütahya da vaki merhum Sultan Yıldırım Bayezid Han hazretlerinin evkafına mütevelli olan Abdurrahman Ağa ibni Şaban meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü ttevkîrde medine-i Eyyub mahallatından Davud Ağa mahallesi sakinlerinden Süleyman Beşe ibni Abdullah ve Mustafa Beşe ibni Hüseyin mahzarlarında ikrar-ı tamm ve takriri kelam idüp vakıf-ı müşarün ileyh hazretlerinin cami -i şerif üzerinde olan kurşunı mürur-ı eyyam ve gürur-ı a vam ile bi l-külliye münkesir olup berf ü baran vuku unda seylab ve firavan içine akup cemaat-i müsliminden bir ferd ibadet idecek mahall olmamağla mezburan sanat-ı kurşunculukda ehil üstad olmağın cami-i mezburun üzerinde olan kurşun ve ma mur olan kubbeler üzerinde olan kurşun müceddiden dökülüp tecdid idüp ve kendülere lazım olan harc u sarfdan bir akçe mutalebe itmeyüp lazım olan ekserisin taraf-ı vakfdan virüp bir damla damlamamak üzerine kurşunun çirkabı mezburan almak üzerine ve minarenin külahını dahi müceddiden bila harc tecdid eylemek üzre mezbur iki yüz on kıt a esedi guruşa isticar mezburan dahi icar ve kabul eylediler didükde mezbur Mustafa Beşe ile merkum Süleyman Beşe dahi ber vech-i muharrer cemi kurşunu müceddiden döküp cami-i mezburun üzerini ve kubbelerin

163 147 üzerini tecdid itmek üzre biz dahi icar ve kabul eyledik didüklerinde mütevelli-i mezbur meblağ-ı merkum iki yüz on guruş zimmetimde lazımü l-kaza ve vacibü l-eda mezburan zimmetinde deynimdir diyü i tirafı li ecli t-temessük terkim olunup yedd-i men lehü t-talebe def olundu fi gurre-i şehr-i Muharremü l-haram sene erba a aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Fahrü l-ulemai l-kiram Hasan Efendi el-müfti Fahrü l-müderrisin Yahya Efendi el-mevlevi Şeyh Mustafa Efendi el-mevlevi Seyyid Abdurrahman Efendi el-hatib İbrahim Efendi el-hatib Mehmed Ağa Germiyanzade Osman Dede bin Veli El-Hacc Ebubekir bin el-hacc Eyyub Osman bin Ali el-kayyım(?) K2/82/425 Medine-i Kütahya a malinden Kerki nahiyesine tabi Ören nam karyeden olup bundan akdem fevt olan Abdülbaki bin Receb Efendi nin veraseti validesi Neslihan binti Mustafa ile li ebb kız karındaşı Alime ye münhasıra olduğu şer an mukarrer oldukdan sonra mezbur Neslihan hatun meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde müteveffa-yı mezbur Abdulbaki nin babası mezbur Receb Efendi nin zevce-i menkuhası işbu rafia tü l-kitab Kadınkız ibneti Ahmed Beğ mahzarında ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp oğlum mezburun babası mezbur Receb Efendi tarih-i kitabdan sekiz sene mukaddem sefere gidüp gelmemek ile oğlum mezbur babası gitdikden sonra bi emrillahi teala fevt olup veraseti bana ve kız karındaşı mezbur Alime ye isabet itmeğle ben dahi oğlum mezburun terekesi ile mezbur Receb Efendi fevt olmuşdur alâ vechi l-

164 148 inhisar zevce-i menkuhası mezbur Kadınkız vazıu l-yedd olmağın mezburdan taleb ve da va eylediğimde mezbur Kadınkız oğlunun mezburun eşyası yokdur ancak velime-i hitabında hibe olunan iki camus dosunu ve camus ineği vardır bundan gayri eşyası yokdur diyü cevab virdükde mezbur Receb Efendi nin hayatı ve mematı na ma lum olmağla muhallefatı taksim olunmaz diyü şer an cevab virilüp lakin oğlum müteveffa-yı mezburun ism-i mal ıtlak olunur on iki guruş kıymetlü iki camus düğesi ve sekiz guruş kıymetlü bir camus ineği olup bundan gayri terekesi olmamağla mezbur Kadınkız dan düğeler içün on iki guruşı ve sekiz guruş kıymetlü camus ineğini mezbure yedinden bi t-tamam ve l-kemal ahz u kabz eyledim oğlum mezbur müteveffa-yı mezburun eşyasına müte allika mezbure Kadınkız üzerine benden da va ve nizam sudur ve zuhur ider ise lede l-hükkamü l-kiram makbule olmaya didükde mukırr-ı mezbure Neslihan Hatun un ber minval-i muharrer cari ve sadır olan ikrarını el mukırr-ı leha l-mezbure vicahen tasdik ve şifahen tahkik itmeğin mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi s-salis ve l-işrin min şehr-i Muharremü l-haram sene erba a aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Mustafa Beğ ibni Receb Halife Mehmed Çelebi ibni Ayaz Bayram bin Aşur Mahmud bin Musa İvaz Beğ ibni Sefer K2/82/426 Medine-i Kula muzafatından Gölde nam karye sükkanından iken bundan akdem maktulen helak olan Karaca veledi Emkine nam zimminin veraseti zevce-i metrukesi Şetehrine veledi Yani nam zimmiye sulbi kebir oğulları Andriya ve Yani ve sulbi sağir oğulları Ceryako ve Yani ve sulbiye kebire kızları Zakara ve Arhondi nam zimmilere münhasır olduğu şer an zahir ve nümayan oldukdan sonra merkume Şetehrine ve

165 149 mezburan Andriya ve Yani ve mesfurtan Zakara ve Arhondi meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde yine karye-i mezkure sükkanından Ali bin Abdullah nam kimesne mahzarında üzerine her biri da va ve takrir-i kelam idüp tarih-i kitabdan elli gün mukaddem merkum Ali beş ve altı nefer eşkıya ile sülüs-i leylde karye-i merkumede buyutet itdiğimiz menzilimizde bizi basup her birimizi enva. ve eziyyet idüp menzilimizde mevcude olan eşyamızı garet ve ahz itdiklerinden sonra murisimiz ve babamız halik-i merkum Karaca yı sağ memesinden urup katl eylemişdir hatta merkum Ali vech-i muharrer üzre harc ve badehu tüfenk ile katl eylediği kiraren ve miraren beyne l-müslimin ikrar dahi itmişdir sual olunup takriri tahrir ve mucebince kısas olunmak matlubumuzdur didüklerinde gıbbe s-sual merkum Ali inkar birle cevab viricek müdde iyyun-ı mezburunun müdde alarına mutabık beyyine taleb olundukda udul-ı ahrar-ı rical-i müsliminden olup yine kaza-i merkuma tabi Sandal nam karye sükkanından Hamza Çelebi ibni Himmet Efendi ve Halil bin İbrahim nam kimesneler li ecli ş-şehade makam-ı kazaya hazıran olup istişhad olunduklarında fi l-hakika merkum Ali tarih-i kitabdan birinden mecruh idinüz sonra işbu elimde olan tüfenk ile sağ memesinden urup katl eyledim diyü ikrar eyledi biz hususa bu vech üzre şahidleriz şehadet dahi iderüz diyü her biri eda-i şehadet-i şer iyye eylediklerinde ba de t-ta dil ve t-tezkiye şehadetleri makbule ve mesmu a oldukdan sonra merkum Ali meclis-i mezburda fi l-hakika tarih-i mezburda dört nefer kimesne ile maktul-ı mezburun gice ile menziline varup bir mikdar eşyasını ahz eyledikden sonra birkaç yerinden kılıç ile darp ve herde ve badehu on iki dirhem bir tüfenk ile urup katl eyledim diyü bi tav iha ikrar ve itiraf itmeğin ketebe fetaha-dade li l-evliyaü l-kibar istincai l-kısas kabl-i kibrü ssıgar diyü buyurulmağın mucebiyle ba de l-hükm mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı harir-i zalik ve harir fi l-yevmi s-sadis an mine l-muharremü l-haram sene erba a aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Es-Seyyid Mehmed bin es-seyyid Ali Es-Seyyid Ahmed Çelebi ibni İbrahim

166 150 Himmet Çelebi ibni Veli Beşe Hasan Kethuda ibni Kerim İbrahim Efendi ibni Mustafa el-imam Ahmed bin Ebubekir Mustafa Ağa ibni Ahmed Mehmed bin Süleyman Hüseyin ibni Hasan Mehmed bin Mustafa Cafer Efendi ibni Mehmed Mustafa bin İbrahim Sinan bin Mehmed Mehmed bin Ahmed K2/83/427 Medine-i Kütahya mahallatından Pirleri mahallesi sakinlerinden İbrahim Ağa bin Hasan nam kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu rafi atü l-kitab Feyzullah ve Abdullah ibni Osman nam kimesneler mahzarlarında ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp bey -i ati z-zikrin suduruna değin silk-i mülk-i sahihimde münselik olup mahalle-i mezburede vaki bir tarafdan bazen hemşirem Ayişe Hatun ve bazen Abdi Çelebi oğlı Mehmed Çelebi mülkleri ve bir tarafdan Seyyid Hacı Halil mülki ve bir tarafdan Hanife Emir oğlı bağçesi ve bir tarafdan tarik-i âmm ile mahdud ve civarıyla bir bab oda ve bir anbar ve bir mikdar havlu ve bir kıt a eşcar-ı müsmire ve gayr-i müsmire bağçeyi müştemil olan tahtani iki bab mülk menzilimi mezburan Feyzullah ve Abdullah a yüz seksen altı kıt a guruş ile keyfiyet ve işaret cihetinden ma lume ve mechule beynimizde adedi na ma lum aynı müzaya a bir kabza gümüş hardesine tarafeynden icab ve kabuli havi bey -i bat-ı sahih-i şer i ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dud ve teslim-i mübeyyi -i mahdud kıldım ba de l-yevm hudud-ı mezkure ile mahdud olan menzil salifü l-beyan merkuman Feyzullah ve Abdullah ın mülk-i müşteralarıdır keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıf olsunlar didükde gıbbe t-tasdiki lmer i ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundu tahriren

167 151 fi l-yevmi s-samin ve l-işrin min şehr-i Muharremü l-haram lisene erba a aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: İmam Mustafa Çelebi ibni Ali Ahmed bin Mustafa Çelebi Mehmed Beğ bin Mustafa Hacı Ali bin Mehmed Hüseyin Çelebi bin Hasan Ahmed bin Mustafa Mehmed Çelebi ibni Abdi Çelebi Mehmed bin Hızır Seyyid Mehmed Çelebi ibni Mustafa Çelebi Demirci Musa bin Ma den Süleyman bin Halil Ali bin Halil Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/83/428 Medine-i Kütahya mahallatından Şehreküsti mahallesi mütemekkinlerinden Nağyolişe veledi Ayyalı nam zimmi meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu rafi u r-rakim Serkiz veledi Yogos nam zimmi muvacehesinde ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp mahalle-i mezburede vaki bir tarafdan müşteri-i mezbur mülki ve bir tarafdan Boyacı Panos mülki ve bir tarafdan Medros zimmi mülki ve bir tarafdan tarik-i âmm ile mahdud ve bi r-i ma ve fırını müştemil fevkani ve tahtani bir bab mülk menzilimi mezbur Serkiz zimmiye seksen kıt a guruşa tarafeynden icab ve kabuli havi bey -i bat-ı sahih-i şer i ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dud ve teslim-i mübeyyi -i mahdud kıldım ba de l-yevm hudud-ı mezkure ile mahdud olan menzil salifü z-zikr mezbur Serkiz in mülk-i müşterasıdır keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıf olsun didükde gıbbe t-tasdiki l-mer i ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundu tahrir

168 152 fi l-yevmi s-sani min Saferü l-hayr sene erba a aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: İbrahim Efendi ibni Yusuf Efendi Halil Efendi ibni Yusuf Efendi Süleyman ibni Mehmed Ebubekir ibni Mehmed İvaz bin Şa ban Karayazıcı İsmail Beğ Es-Seyyid Ali Çelebi bin Mehmed K2/83/429 Medine-i Kütahya mahallatından Şehreküsti mahallesi sakinelerinden Sakine binti el-hacc Mustafa nam hatun tarafından hibe-i atiyyetü z-zikri ikrara vekil olup mezburenin zatını ma rifet-i şer iyye ile arifan olan Mehmed Beşe ibni Mustafa ve Hasan bin Simsar şehadetleriyle şer an vekaleti sabite olan el-hacc Hüseyin Halife ibni Ali meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde müvekkile-i mezburenin zevc-i medhul-i baha işbu râfi u l-kitâb Boşnak Ebubekir bin Hasan nam dellal mahzarında bi l-vekale ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp müvekkilem mezburenin taht-ı yedinde mülki ve hakkı olup mahalle-i mezburede vaki bir tarafdan el-hacc Hüseyin mülki ve bir tarafdan Mehmed Beşe mülki ve bir tarafdan vahibe-i mezbure mülki ve bir tarafdan tarik-i âmm ile mahdud ve müntehi bir bab tahtani mülk menzilimi zevcem mezbur Boşnak Ebubekir e gıbbe t-tahliyetü ş-şer iye hibe ve temlik idüp ol dahi meclis-i hibede ittihab ve kabz ve tesellüm eyledikden sonra mukabele-i hibede zevcem mezbur on guruş kıymetlü bir aded ferace ivaz virüp ben dahi bedel-i mezburu yedinden ahz ve kabz eyledim ba de l-yevm hudud-ı mezkure ile mahdud olan menzil marru z-zikr zevcem mezburun mülk-i mevhubudur keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıf olsun didi didükde

169 153 vekil-i mezburun ber minval-i muharrer cari ve sadır olan ikrarını mevahub-ı lehü lmezbur vicahen tasdik ve şifahen tahkik idicek mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi r-rabi min şehr-i Muharremü l-haram sene erba a aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: İbrahim Efendi ibni Yusuf Süleyman bin Mehmed Hasan Hace bin Mehmed Hace Es-seyyid Mehmed Çelebi ibni Ebubekir Hace Ali bin Mehmed el-muhzır Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/83/430 Mahruse-i Kütahya da vaki merhum Sultan Yıldırım Bayezid Han hazretlerinin evkafına mütevelli olan Abdurrahman Ağa ibni Şaban nam kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde medîne-i Eyyub mahallatından Davud Ağa mahallesi sakinlerinden Süleyman Beşe ve Mustafa Beşe bin Hüseyin nam kimesneler mahzarlarında ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp vakıf-ı müşarün ileyhin cami-i şerifi üzerinde kurşunu bi l-külliye tamire muhtac olmağın müceddiden dökülüp tekrar kurşunlayup bir damla damlamamak üzre iki yüz on kıt a guruşa mezburan ile kavl ve isticar mezburan dahi minval-i muharrer üzre kabul itmişler idi el haletü hazihi mezburan Süleyman Beşe ve Mustafa Beşe cami-i mezbur üzerinde olan kurşunu müceddiden döküp ve yine kurşunlayup ve kavl olunduğu vech üzre minaresinin dahi külahını kurşunlayup eda-yı hıdmet eyledikleri ecilden kavl olunan meblağ-ı mezkur iki yüz on guruşı ve kurşunun cemi (silik) bi t-tamam def ve teslim eyledim didükde mezburan dahi mütevelli-i mezburun ber minval-i meşruh cari ve sadır olan ikrarını bi l-

170 154 muvacehe tasdik ve bi l-müşahede tahkik itmeğin ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundu tahriren fi l-yevmi s-sadis min Saferü l-hayr sene erba a aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: Es-Seyyid Abdurrahman Efendi ibni Kani Efendi Hüseyin Çelebi ibni Mehmed Mehmed Ağa bin İvaz Seyyid Ali Çelebi ibni Hüseyin Ali bin Mehmed Ahmed bin Mehmed Şaban bin Habib Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/83/431 Vilayet-i Anadolı da kasaba-i Kudüs sakinlerinden Mehmed Beğ ibni Veli nam kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde mahmiyye-i Kütahya da Kethudayiri olan fahrü l-eşbah Hasan Ağa bin Hüseyin Ağa mahzarında üzerine da va ve takrir-i kelam idüp mensuhat alay beğisi oğlu Ali Ağa Beğ bin yüz on bir senesinde derdest açığında olan timarların rüsumunu ahz u kabza beni vekil idüp ben dahi Seranos nahiyesinde Nazlar nam-ı diğer Bolad nam karyede vaki Nuri çiftliğine mutasarrıf olan Aylak oğlı Sefer nam kimesne çiftlik-i mezburı ziraat itmeyüp boz ve hali komağla ben dahi ahara boz tapusundan tefviz murad eylediğimde mezbur Sefer mani olmağla çiftlik-i mezburun rüsumunu kasaba-i mezbure nâibi huzurunda taleb ve da va eylediğimde mezbur Sefer çiftlik-i mezburun güzeşte rüsumu mukabelesinde zikr olunan çiftliği bana fariğ olmağla ben dahi çiftlik-i mezburu mezbur Hasan Ağa ya temessük virüp badehu virdiğim temessüki girü bana virüp tekrar Ahmed Beşe nam kimesneye temessük virmişidim badehu mezbur Ahmed Beşe çiftlik-i mezburı zabt

171 155 itmeyüp çiftlik-i mezbur bana tahvil olmağla ziraat murad eylediğimde mezbur Hasan Ağa zikr olunan çiftlik-i mezburı tarih-i mezburda merkum Aylak oğlı Sefer den çiftliki mezbure ba berat-ı şerif-i alişan mutasarrıf olan Mehmed nam sipahi huzurunda bedeli malum mukabelesinde bana tefviz eyledi diyü bana zabt itdirmeyüp kendüsi ziraat ve hiraset ider sual olunup takriri tahrir ve kasr-ı yedine tenbih olunması matlubumdur didükde gıbbe s-sual mezbur Hasan Ağa cevabında mezbur Mehmed Beğ in iddi a eylediği Nuri çiftliğini tasarruf iden mezbur Aylak oğlı Sefer çiftlik-i mezburı sipahi merkum Mehmed Ağa marifetiyle tefviz ben dahi tefviz eyledim diyü takrir-i meşruhuna mutabık bir kıt a sahib-i arz temessüki ve bir kıt a emr-i ali ibraz idüp ba de n-nazar feth u kıraat olundukda mazmun temessük mezbur Hasan Ağa nın takririne mutabık bulunmağın müdde a-i mezbur iddiasını vech-i şer i üzre beyana adem-i iktidarına binaen mezburun da vası mücerred lağv ve mahz olmağın bi vech mu arazadan men birle ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundı fi l-yevmi l-hadi aşere min Saferü l-hayr sene erba a aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Çeribaşı Ali Beğ Şaban Beğ bin Mehmed Es-Seyyid Ali Çelebi bin Hüseyin Şaban bin Habib K2/83/432 Medine-i Kütahya mahallatından Servi mahallesi sakinelerinden Emine ve Güldane ve Fatıma benat Seydi Ali nam hatunlar taraflarından husus-ı ati z-zikri ikrara vekil olup zatların marifet-i şeriyye ile arifan olan Seyyid Abdullatif Efendi ibni İbrahim ve Seyyid Mustafa Çelebi oğlu Seyyid Abdulaziz nam kimesne şehadetleriyle şer an sabite olan mezbure Emine nin zevci Kara Mehmed bin Hacı Ahmed ve mezbure Güldane nin babası mezbur Seyyid Ali ve mezbure Fatıma tarafından Seyyid Mustafa

172 156 Çelebi ibni Seyyid Abdülaziz nam kimesneler meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi u l-kitâb müvekkilat-ı mezburatın dayıları Monla Ahmde ve diğer dayıları Mustafa nın oğlı Şükrullah nam kimesneler mahzarında her biri vekaleten ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp müvekkilelerimiz mezburat Emine ve Güldane ve Fatıma nın valideleri Ma sume nin babası Mehmed Hace fevt oldukda muhallefatı kebir oğlı mezbur Monla Ahmed ile mezbur Şükrullah ın babası Mustafa yedinde iken kable l-ahz ve l-istifa mezbur Mustafa dahi fevt olup müte akiben mezbure Ma sume dahi vefat idicek müvekkilelerimiz mezburat valideleri hissesini mezbur Monla Ahmed ile mezbur Şükrullah dan taleb ve da va eylediklerinde müvekkilelerimiz mezburanın ceddleri mezbur Mehmed Hace nin mahalle-i mezburede vaki etraf-ı erba ası mezbur Monla Ahmed mülki ile mahdud binasıyla bir evlek arsa mezbur Monla Ahmed virüp ve tarafeyni yine mezbur Monla Ahmed mülki ve bir tarafdan mezbur Şükrullah mülki ve bir tarafdan tarik-i âmm ile mahdud ve bir evlek arsa mezbur Şükrullah a virüp ve zokak kapusu fırın önünde olan pencereden mezbur Şükrullah ın virdiği arsadan olup ve marru z-zikr fırını iştiraken istimal itmek vech üzre birer evlek arsa ile nakid on guruş alup her biri validelerine babasından müntakıle hisse-i irsiyyelerine müte allika da vadan dayımız mezbur Monla Ahmed ile dayızademiz işbu mezbur Şükrullah ın zimmetlerin ibra ve iskat eyledik didiler didüklerinde gıbbe t-tasdiki l-mer î ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundu fi evasıt-ı Saferü l-hayr sene erba a aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Allame Efendi ibni Sun ullah Efendi Es-Seyyid Ahmed Efendi ibni Abdullah Efendi Şeyhülhay Efendi ibni Mustafa Ömer Beşe Hüseyin Beğ ibni Arslan Halil bin Abdurrahman Abdullah Ağa ibni Abdurrahim Hüseyin ibni Mustafa

173 157 K2/84/433 Medine-i Kütahya mahallatından Lala mahallesi mütemekkinelerinden Dimenide ve Yakob ve Gerehu benat Nikogos nam nasraniyeler taraflarından bey -i ati z-zikri ikrara vekil olup zatların ma rifet-i şeriyye ile arifan es-seyyid Mehmed Çelebi ibni Abdusselam ve Süleyman ibni Mehmed şehadetleriyle şer an vekaletleri sabite olan mezbure Dimenid in oğlu Altun veledi Toros ve mezbure Yakut tarafeynden zevci Ördek veledi Ogeb ve mezbure Gerehu tarafından Semavin veledi Metros nam zimmiler meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi u r-rakim Mardyos veledi Ağnariz muvacehesinde her biri vekaleten ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp müvekkilelerimiz mezburat Dimenide ve Yakut ve Gerehu nun babaları Menkabogos un olup mahalle-i mezburede vaki tarafeyni David oğlı Toros mülki ve bir tarafdan tarik-i hass ve bir tarafdan tarik-i âmm ile mahdud bir mikdar havlu ve bi r-i ma ve fırını müştemil fevkani ve tahtani mülk menzil ile fevkani çinici karhanesi bade helakihi mezburata intikal itmeğle müvekkilelerimiz dahi menzilden ve çinici karhanesinde olan sehhamlarını mezbur Mardyos zimmiye ale l-efrad yiğirmişer guruşa tarafeynden icab ve kabuli havi bey -i bat-ı sahih-i şer i ile bey ve hudud-ı mezkure dahilinde olan menzil ve karhanede olan sehmlerini ba de t-teslim meblağ-ı mezbur yiğirmişer guruşunu mezbur yedinden bi t-tamam ve l-ikmal ahz u kabz eyledik ba de l-yevm menzil-i mezbur ile karhanede olan sehmlerimiz mezbur Mardyos un mülk-i müşterasıdır keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıf olsun didiler didiklerinde gıbbe ttasdiki l-mer i mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fi l-yevmi s-samin aşere min Saferü l-hayr sene erba a aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: Es-Seyyid Şeyh Mehmed Efendi el-imam Hüseyin Ağa Kethudayiri-i sabık Abdulbaki Çelebi bin Süleyman Abraham Papas veledi Serkiz Saban veledi Şehri

174 158 Toros veledi David Haci Mardyos veledi Yunez Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/84/434 Medine-i Kütahya mahallatından Ahi Ramazan mahallesi mütemekkinelerinden Evaseb veledi Baryem nam zimmi meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde İzmir mahallatından Hatuniye mahallesi sakinlerinden işbu râfi u l-kitâb Hüseyin ibni Abdullah nam kimesne mahzarında ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp mahalle-i mezburede vaki iki tarafdan Veli Beğ mülki ve bir tarafdan Hacı İbrahim oğlı ve bir tarafdan tarik-i âmm ile mahdud fevkani ve tahtani üç bab oda ve furun ve bi r-i ma ve bir mikdar havluyı müştemil mülk menzilimi tarih-i kitabdan üç sene mukaddem mezbur Hüseyin e yüz kıt a guruşa tarafeynden icab ve kabuli havi bey -i bat-ı sahih-i şer i ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dud ve teslim-i mübeyyi -i mahdud kıldım ba de l-yevm hudud-ı mezkure ile mahdud olan menzil salifü l-beyan mezbur Hüseyin in mülk-i müşterasıdır keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıf olup benim kat an alakam kalmadı didükde gıbbe t-tasdiki l-mer î ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundu tahriren fi l-yevmi s-samin aşere min Saferü l-hayr sene erba a aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Ya kub Ağa ibni Yusuf Eyyub Çelebi ibni Mehmed Sefer Beğ bin Musli Muhib Mirza ibni Ahmed Es-Seyyid Ali Çelebi ibni Hüseyin Ahmed bin Mehmed

175 159 K2/84/435 Medine-i Kütahya mahallatından Servi mahallesi sakinlerinden işbu râfi u lkitâb Mehmed Ağa ibni Mustafa Ağa nam kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü ttevkîrde medîne-i mezburenin Ahi Mustafa mahallesi sakinlerinden Abdurrahman bin Şaban nam kimesne mahzarında üzerine da va ve takrir-i kelam idüp mahalle-i mezbure sakinlerinden Ammim İbrahim Beğ ibni Abdullah ile benim babam Mustafa Ağa li ebeveyn er karındaşları olup babaları Abdullah der tarih-i kitabdan on beş sene mukaddem ammim mezbur ile zevcesi müteakiben fevt oldukda sağir oğlu İbrahim e valideyninden bi hasebi l-irsi ş-şer î isabet iden eşya ve menzil ve bağçe ve altmış guruş nükud deyni sağir-i mezburun validesi mezbur Abdurrahman ın kız karındaşı olup vasisi olmağla kassâm-ı defter ber natık olduğu üzre izn-i şer le ve benim marifetimle def ve teslim olunup bu ana gelince tasarrufunda iken tarih-i rakîmden bir ay mukaddem sağir-i mezbur dahi vefat idüp veraseti hasren bana münhasıra iken mezbur Abdurrahman sağir-i mezburun babası müteveffa-yı mezbur İbrahim Beğ ammim olduğundan (silik) ve min ciheti zevi l-erham varisiyim diyü cümle muhallefatını ahz ve kabz itmek murad ider sual olunup takrir-i tahrir ve mucebi icra olunması matlubumdur didükde gıbbe s-sual mezbur Abdurrahman cevabında sağir-i mezbur İbrahim zâdemdir babası mezbur İbrahim Beğ in müdde a-i mezburun ammisi olduğun malumum değildir diyü bi l-külliye inkar idicek müdde a-i mezburdan da va-yı meşruhasını mübeyyin beyyine taleb olundukda udul-i rical-i müsliminden umdetü l-müderrisin Mehmed Efendi ibni Mustafa ve Mustafa Çelebi ibni Ali nam kimesneler li ecli ş-şehade meclis-i şer a hazıran olup istişhad olunduklarında fi l-vaki müteveffa-yı mezbur İbrahim Beğ ile müdde a-i mezburun babası mezbur Mustafa Ağa li ebeveyn er karındaşlarıdır babaları mühtedi olmağla ismi Abdullah dır müteveffa-yı mezbur sağir İbrahim in min cihetihi l-usûbeti n-nesebiyye hasren varisi müdde a-i mezbur Mehmed Ağa dır yine bu hususa bu vech üzre şahidleriz şehadet dahi iderüz diyü her biri eda-i şehadet-i şer iyye itdiklerinde ba de ri ayetihi şerayiti l-kabul mezburanın şehadetleri makbule olmağın mucebiyle ba de t-tenbih ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundu tahriren fi selh-i Saferü l-hayr sene erba a aşere ve mie ve elf

176 160 Şühûdü l-hâl: Müftizade Yahya Efendi Yakup Ağa ibni Yusuf Ağa Eş-Şeyh Seyyid Mehmed Efendi ibni el-imam-ı Meydan Eyyub Çelebi ibni Mehmed Mehmed Ağa ibni İvaz Seyyid Ali Çelebi ibni Hüseyin Ahmed bin Mehmed Hüseyin Çelebi ibni Mehmed Abdurrahman Ağa ibni Abdullah K2/84/436 Medine-i Kütahya mahallatından Cemaleddin mahallesi sakinlerinden işbu râfi u l-kitâb Hasan bin Hüseyin nam kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde medine-i mezburenin Pirler mahallesi sakinlerinden Abdullah bin Osman nam kimesne mahzarında da va ve takrir-i kelam idüp Pirler mahallesinde sakin Konakçıoğlı İbrahim Ağa mülki dimeğle maruf menzilden hark ile cari olan mâ ile benim bağçemde olan eşcar ve size kadimden saky olunagelüp tarih-i kitabdan kırk gün mukaddem menzil-i mezburı merkum İbrahim Ağa dan mezbur Abdullah ile karındaşı gayib-i ani l-meclis Feyzullah iştira itmeğle kadimden bağçeyi saky idegeldiğim su deliğin mezbur sedd idüp külli gadr itmişdir mezburdan sual olunup takriri tahrir ve mucebi icra olunması matlubumdur didükde gıbbe s-sual mezbur Abdullah cevabında fi l-vaki menzil-i mezburı merkum İbrahim Ağa dan karındaşım mezbur ile ma an iştira eyledik menzil-i mezburdan müdde a-i mezburun menziline kadimden su cari olageldiği malumum değildir diyü bi l-külliye inkar idicek müdde a-i mezburdan dava-yı meşruhasını mübeyyin beyine taleb olundukda udul-ı rical-i müsliminden olup Meydan mahallesi sakinlerinden Dilaramzade Mehmed Ağa bin Bünyad ve Halil Beğ bin Mehmed nam kimesneler li ecli ş-şehade meclis-i şer a hazıran olup eserü l-istişhadi ş-şer i fi l-vaki müdde a-i mezburun iddia eylediği ma-i mezbur merkum Abdullah ile karındaşı mezburun merkum Konakcıoğlu İbrahim Ağa dan iştira eylediği menzilden su deliği olup min kadimü l-eyyam ma-i mezbur müddea-i mezburun bağçesine cari olagelmişdir

177 161 biz bu hususa bu vech üzre şahidleriz şehadet dahi iderüz diyü her biri eda-i şehadet-i şer iyye itdüklerinde ba de riayetihi şerayitü l-kabul mezburanın şehadetleri makbule olmağın mucebiyle ba de t-tenbih ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundu fi l-yevmi r-rabi min şehr-i Rebiülevvel sene erbaa aşere ve mie ve elf Şühudü l-hal es-seyyid Ali Çelebi bin Hüseyin Mahmud Çelebi ibni Mehmed Efendi Mehmed Çelebi ibni Derviş Halil Şaban bin Habib Ahmed bin Mehmed ve gayruhum mine l-huzzar haza l-makam Sabıka Mehmedü l-kadı medine-i Kütahya el-mahruse übbehetü l-kelam fi K2/84/437 Medine-i Kütahya mahallatından Lala Hüseyin Paşa mahallesi mütemekkinlerinden olup elekciyan taifesinden İbrahim bin Mehmed nam kimesne meclis-i şer a gelüp takrir-i kelam ve tabir-i ani l-meram idüp tarih-i kitabdan bir hafta mukaddem ben iyalim ile vilayet-i Anadolı da Karacaşehr kazasında iken on iki yaşında sulbi oğlum Hüseyin ta un çıkarup hastalandıkda medine-i mezburede kendi menzilime gelür iken Zağra ve İnez Üveyk nam karye meyanına geldiğimde oğlum mezbur gaib-i za if ve hasta olup harekete mecali-i mahal olmağla arabaya tahmil ve mahal-i mezkurda fevt olmağın kendi menzilime getürdüm kıbel-i şer den üzerine varılup vaki-i hale nazar olunması matlubumdur didükde savb-ı şer den Mevlana katib Abdülkerim Efendi irsal olunup ol dahi medine-i mezbure mütesellimi iftiharü l-emacid ve l-ekarim Eyyub Ağa tarafından Ebubekir Beğ ibni Davud mübaşeretiyle mezbur İbrahim in

178 162 menziline varılup müteveffa-yı mezburun cesedine nazar eylediklerinde fi l-vaki mezburun iki koltuklarında ve boğazında ve kasığında ta un alameti zahir ve nümayan ve mat unen vefat eylediği ba de l-müşahede defnine izn virildiğin Mevlana-yı mezbur vaki-i hali ketb idüp ba dehu ma an ba s olunan Muhzırbaşı Seyyid Ali Çelebi ve Muhzır Ahmed bin Mehmed ile meclis-i şer a gelüp ala vuku ihi inha ve takrir itmeğin ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundı fi l-yevmi s-salis aşere min şehri Rebiulevvel sene erbaa aşere ve mie ve elf Şühudü l-hal Mehmed Efendi ibni Ali el-imam Mehmed Efendi ibni Hüsam el-imam Hüseyin Çelebi bin Ali Ali Halife bin Ömer el-müezzin Mehmed bin (boş) K2/84/438 Medine-i Uşak mahallatından Kamersi sakinlerinden olup bundan akdem vefat iden el-hacc Ömer bin Receb in veraseti kebir oğulları el-hacc Osman ve el-hacc Şaban ve sağir oğulları Mehmed ve Mustafa ve kebir kızı Alime nam hatuna münhasıra oldığı şer an mütekarrer oldukdan sonra işbu rafiatü l-kitab mezbure Alime Hatun meclis-i şer-i hatır-ı lazımü t-tevkirde kebir karındaşı mezbur el-hacc Osman ve mezburan Mehmed ve Mustafa nam kimesneleri ba ferman-ı ali Anadolı mütesellimi iftiharü l-emacid ve l-ekarim Eyyub Ağa tarafından Ahmed Efendi mübaşeretiyle ihzar ve mahzarlarında üzerlerine da va ve takrir-i kelam idüp tarih-i kitabdan on altı sene mukaddem babamız mezbur el-hacc Ömer fevt oldukda işbu er karındaşım mezbur el- Hacc Osman ile diğer er karındaşım mezbur el-hacc Şaban kebir oğulları hasebiyle işbu karındaşım mezburan Mehmed ve Mustafa nın valideleri Hadice binti Abdullah nam hatunun vesayetle tarih-i mezburda babamızın muhallefat-ı mevhudesini hakim-i şer a

179 163 tahrir ve her biri hisse-i irsiyelerini asaleten ve vesayeten ahz u kabz itdükden sonra benim hisseme isabet iden mertebe mukabelesinde medîne-i mezburede vaki lede lahali malumetü l-hudud bir bab dükkandan nısfını ve bir buçuk dönüm bağdan nısfını ve on iki vukiyye bir kazgan virilüp tarih-i mezburdan bir sene mukaddeme gelince mülk-i mevrusem olmak üzre muvacehelerinde bila niza zabt ve tasarruf üzre iken mezburan Mehmed ve Mustafa bir sene mukaddem şirrete salik olup medine-i mezburede hilafet-i müsned-nişin-i şeri at-ı garra olan Ömer Efendi huzurunda da va ve tekrar babamız terekesini tahrir itdürdüp bana seksen bir guruş isabet idüp salifü lbeyan nısf dükkan ve nısf bağ ve kazganı yedimde ibka olunmuşken mezbur el-hacc Osman ile mezburan Mehmed ve Mustafa bi vech müdahaleden hali olmadıkları ecilden ben dahi Asitane-i sa adet-istana varup havalimi maruz-ı dergah eylediğimde şer le görülüp ihkak-ı hakk olunmak babında Anadolı valisine ve Kütahya monlasına hitaben emr-i alişan sadak ve ihsan buyurulmuşdur mezburlardan sual olunup takrirleri tahrir ve muceb-i emr-i ali hisse-i irsiyem mukabelesinde virilen nısf dükkan ve bağ ve kazgan zabt itdirilmesi matlubumdur didükde gıbbe s-sual mezbur el-hacc Osman cevabında fi l-vaki tarih-i mezburda babamız mezbur el-hacc Ömer fevt olup hakim-i şer olan efendi muhallefat-ı mevcudesini tahrir ve defter esnasında mezburan Mehmed ve Mustafa sagirler olmağla kıbel-i şer den valideleri Hadice binti Abdullah nam hatunı hakim-i muma ileyh kıbel-i şer den vasi nasb ve tayin ve ba de t-tahrir müdde iyye-i mezburenin hisse-i irsiyesiyçün marru z-zikr nısf dükkan ve nısf bağ ve kazgan ber vech-i adalet virilüp her birimiz hisse-i irsiyelerimizi zabt ve tasarruf idegelmiş idik ancak sagiran-ı mezburan içün virilen hisse-i irsiyelerin vasileri olan valideleri mezbure Hadice Hatun zabt ve tasarruf idegelmişdik ancak sagiran-ı mezburan mani olup tarih-i kitabdan bir sene mukaddem naibü ş-şer olan Ömer Efendi ye tekrar cümle muhallefatını tahrir itdirdi diyü ibraz eyledikleri defter-i kassamda dahi yedi yüz yiğirmi dokuz buçuk guruşdan mezbure Alime Hatun un hissesine seksen bir guruş isabet idüp müdde iyye-i mezburenin kabz eylediği nısf dükkan ve nısf bağ ve kazganın tahrir olundığı üzre on altı guruş ziyadesi olmağın ber muceb-i itiraf ve mazmun-ı emr-i ali marru z-zikr nısf bağ ve nısf dükkan ve kazgan müdde iyye-i mezbure yedinde ibka-i ma kan-ı ala ma kan kılınup izdiyad olan meblağ-ı mezbur on altı guruşı verese-i müteveffa-yı mezbure edaya canib-i şer den müdde iyye-i mezbureye tenbih birle ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundı tahrir

180 164 fi l-yevmi s-samin aşere min şehr-i Rebiulevvel sene erbaa aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şuhudü l-hal Ahmed Efendi el-mübaşir Hasan Ağa kethudayiri hala İbrahim Çelebi ibni Şaban Mustafa Beğ ibni Yusuf Seyyid Ali Çelebi ibni Hüseyin Ahmed ibni Mehmed K2/85/439 Medine-i Kütahya mahallatından Servi mahallesi sakinlerinden Hüseyin Beğ ibni Arslan nam kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lazımü t-tevkirde mahalle-i mezbure sakinlerinden işbu sahibü l-kitab Molla Ahmed Halife ibni Hace nam kimesne tarafından husus-ı âti z-zikri tasdika vekili olan es-seyyid Abdullatif Efendi ibni İbrahim mahzarında ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp bey -i ati z-zikrin suduruna değin mülk-i sahihimde münselik olup mahalle-i mezburede vaki bir tarafdan Gevher Hatun ve bir tarafdan Rüstem Paşa medresesi tariki ve bir tarafdan müvekkil-i mezbur mülki ve bir tarafdan tarik-i amm ile mahdud tulen yiğirmi iki zira ve arzen beş zira Kamer nam hatundan iştira eylediğim arsa-i haliyeyi müvekkil-i mezbur Molla Ahmed Halife ye otuz sekiz kıt a guruşa tarafeynden icab ve kabuli havi bey -i bat-ı sahih-i şer i ile bey idüp kabz-ı semen-i ma dud ve teslim-i mübeyyi -i mahdud kıldım ba de l-yevm hudud-ı mezkure ile mahdud olan arsa-i salifü z-zikr ve hakk-ı saky içün vaz olunan su deliği müvekkil-i mezburun mülk-i müşterasıdır keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıf olup benim kat a alakam kalmadı didükde mukırr-ı mezburun ber minval-i muharrer cari ve sadır olan ikrarını vekil-i mezbur bi l-muvacehe tasdik ve bi lmüşafaha tahkik itmeğin ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundu tahrir

181 165 fi l-yevmi t-tasi ve l-işrîn min şehr-i Rebiulevvel sene erbaa aşere ve mie ve elf Şuhudü l-hal es-seyyid Allame Efendi ibni Sunullah Efendi Ahmed Efendi ibni Rıdvan Efendi Şeyh İlahi Efendi Seyyid Abdülaziz Çelebi bin Mustafa Ahmed bin Musli Kethuda Ataullah bin Halil Abdülcevad bin Mustafa Abdülalim bin Numan Seyyid Abdülaziz Çelebi ibni Allame Efendi Abdullah Ağa ibni Abdurrahim Ağa Şükrullah bin Mustafa Ömer Ağa bin Şaban K2/85/440 Şerî at-şi âr-ı fazîlet-dessâr Kütahya da mesned-nişîn-i şerî at-ı garrâ olan efendi zîdet fezâilihu inhâ olunur ki Medine-i Kütahya mahallatından Meydan mahallesi sakinlerinden Molla Mustafa bin Ali meclis-i şer a gelüp takrir-i kelam ve tabir-i ani l-meram idüp tarih-i kitabdan bir gün mukaddem hemcivarım olan Cafer nam şâb-ı emredin işbu müceddiden ebna eylediğim menzilimin tarresi üzerinde olan kiremidleri cariyesi Şahbaz binti Abdullah a. itdükde zevcem Şerife nam hatun hamil olmağın havf idüp hamlini iskat-nişana virüp sahib-i ferraş-yatur kıbel-i şer den üzerine varılup vaki hal keşf ve tahrir olunması matlubumdur didükde canib-i şer-i azizü l-mazhardan Mevlana Katib Mustafa Efendi irsal olunup ol dahi medine-i mezbure mütesellimi fahrü l-eşbah Ahmed Ağa tarafından mübaşir tayin olunan Ali Beğ ibni Abdurrahman ve zeyl-i rakimde masturul-esami olan bi garaz müslimin ile mahalle-i mezburede merkum Molla

182 166 Mustafa nın menziline varup nazar eylediklerinde sekiz yüz mikdarı kiremidin bazısı tarre üzerinde ve bazısı havluya atılup cariye-i mezburenin tarre üzerinden kiremidleri işka itdiğin mahalle-i mezbure imamı Seyyid Mehmed Efendi ve müteferrika Seyyid Ahmed Ağa haber virüp cariye-i mezburenin teaddisinden teemmül-i amel ve kâra yarar bir kiremid kalup küsur oldığı müşahede olundukdan sonra zevcesi mezburenin dahi ahvali sual olundukda cariye-i mezburenin dahi ahvali sual olundukda cariye-i mezburenin tarre üzerinden kiremidleri bi garretihi eşka itdiğinden havf idüp hamlini iskat-nişana mukırrdır diyü kayileden Hadice binti Mustafa ve İsmihan binti Ali ve Ayişe binti Mustafa nam hatunların haber virdiklerin Mevlana-yı mezbur mahallinde ketb ve tahrir idüp badehu müteakiben ba s olunan Çukadar Halil Beşe ile meclis-i şer a gelüp ala vukuihi inha ve takrir itmeleriyle ma hüve l-vaki bi l-ibtiga ketb olundu fi l-yevmi l-hadi aşere min şehri Rebiulahir sene erbaa aşere ve mie ve elf. Şuhudu l-hal Ali Beğ ibni Abdurrahman Mehmed Çelebi ibni Abbas Efendi Ömer Çelebi ibni Mustafa Diğer Mehmed Çelebi ibni Hasan Abdülfettah bin Mehmed ve gayruhum mine l-huzzar K2/85/441 Medine-i Kütahya mahallatından Çerçi Müslüman mahallesi mütemekkinlerinden Dimitri veledi Durmuş nam zimmi meclis-i şer -i hatır-ı lazımü ttevkirde sulbi kebir oğlı işbu rafi u l-kitab Kalyan zimmi muvacehesinde ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp hibe-i atiyyü z-zikrin suduruna değin silk-i mülk-i sahihimde münselike olup mahalle-i mezburede vaki bir tarafdan Yorgi zimmi mülki ve bir tarafdan Sirkelizade Mustafa mülki ve bir tarafdan diğer Yorgi zimmi mülki ve bir

183 167 tarafdan tarik-i hass ile mahdud ve müntehi bir bab tahtani ve fevkani mülk menzilimi ve hala içinde mevcud kıyl u kesir ism-i mal ıtlak olunur her neye malik isem gulum-ı mezbur Kaylan a safka-i vahidede hibe-i sahiha-i şer i ile hibe ve temlik ve teslim eyleyüp oğlum mezbur dahi meclis-i hibede ittihab ve kabz ve tesellüm eyledi ba de lyevm hudud-ı mezkure ile mahdud olan menzil marru z-zikr ile içinde olan eşya oğlum mezburun mülk-i mevhubudur keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıf olsun didükde mukırr-ı mezburı ikrar-ı meşruhunda el mukırr lehü l-mezbur vicahen tasdik ve şifahen tahkik itmeğin sıhhat-i hibeye ba de l-hükm ma hüve l-vaki bi l-ibtiga ketb olundı fi l-yevmi s-sabi min şehr-i Rebiulahir sene erbaa aşere ve mie ve elf Şuhudu l-hal Osman bin Sadık Abdullah bin Süleyman Ahmed bin Mehmed Kayye veledi Horos Kaytan veledi Petros Arslan veledi Mihal Kostan veledi Sabak Kayye veledi Yorgi Ve gayruhum mine l-huzzar K2/86/442 Düstur-ı mükerrem müşir-i mufahham nizamül-alem müdebbir-i umuru lcumhur bi l-fikri s-sakıb mütemmim-i fihhamü l-enam ba beratü s-saib-i mümehhid-i bünyanü d-devleti ve l-ikbal müşir-i erkanü s-saadeti ve l-iclal el-mahfuf bi sunuf-ı avatıfü l-melikü l-a la sabıka Bağdad valisi olan vezirim Mustafa Paşa edamallahu teala iclalehu tevki -i refi -i hümayun vasıl olıcak malum ola ki sen vüzera-yı izamımın yarar ve namdarı ve vükela-yı fihamımın umur-ı din ve kâr-ı güzarı olup bir vechile

184 168 müstehakk-ı inayet ve sezavar-ı atıfet olduğun ecilden haliya hakkında mezid-i inayet-i alişahane ve karin-i re fet-i seniyye-i padişahanem zuhura getirilüp inşaallahü teala muaccelen Anadolı eyaletine gelüp ahali-i biladı ve reaya ve berayayı kemayenbagi himayet ve sıyanet ve insaf ve intisaf üzre hareket ve zulm ü teaddiden ziyade hazer idüp ve ahali-i biladı emn ü istirahat ile mutmainü l-kalb idüp müesser-i cemile vücuda getirmek şartıyla işbu sene erbaa aşere ve mie ve elf Muharreminin on beşinci gününden sadır olan hatt-ı hümayun-ı şevket-makrunum mucebince Anadolı eyaletini sana tevcih ve inayet idüp a lasıyçün (boş) tayin olunmuşdur buyurdum ki vusul buldukda bu babda sadır olan hatt-ı hümayun-ı şevket-makrunum mucebince te hir ve tevakkuf itmeyüp muaccelen Anadolı eyaletine gelüp ahali-i biladı ve reayayı ve berayayı kemayenbagi himayet ve sıyanet ve insaf ve intisaf üzre hareket ve zulm ve teaddiden ziyade hazer idüp ahali-i biladı emn ü istirahat ile mutmainü l-kalb idüp müesser-i cemile vücuda getürmek şartıyla eyalet-i merkumeye sen mutasarrıf olup zabt u rabt-ı memleket ve himayet ve sıyanet-i raiyet babında vesair fermanım olan hıdemat-ı aliyyemin eda ve temşit ve tekmilinde bezl-i makdur ve sa y-i mahsur eyleyüp min ba d fukara ve raiyyet ve sükkan-ı vilayet ve kuttan-ı memlekete bir vechile zulm ve teaddi ve tecavüzden begayet ihtiraz ve ictinab üzre olup muaccelen âdemin gönderüp beratın ihracıyla mukayyed olasın şöyle ki sen alamet-i şerife itimad kılasın tahrir fi evasıt-ı Muharrem sene erbaa aşere ve mie ve elf Be makam-ı Edirne el-mahruse K2/86/443 Şeriat-şiar fazilet-dessar Kütahya da müsned-nişin-i şeriat-garra olan efendi zidet fezailihu inha olunur ki İşbu bin yüz on dört senesi mah-ı Muharreminin on beşinci gününden zabt itmek üzre avatıf-ı aliyye-i hüsrevaniden eyalet-i Anadolı tarafımıza inayet ve ihsan ve yemin ve yesarımızda olan kutta i t-tarik ve eşkıyanın def u ref i dahi tefviz ve ferman olmağla eyalet-i merkumenin zabtıyçün emekdar ağalarımızdan kıdvetü l-emacid ve lekarim Ahmed Ağa zide mecduhu kaimmakam ve mütesellim nasb ve tayin ve irsal

185 169 olunmağla buyuruldı ısdar olunmuşdur vusulünde gerekdir ki eyalet-i merkume muma ileyhi kaimmakamlığımız hıdmetinde istihdam itdirüp tarafımıza müteallik gerek havas ve gerek aidat ve cüz i ve külli mahsulat ve rüsumatı bi hasebi ş-şer ve l-kanun olageldiği üzre kendüye ahz u kabz itdürüp velakin bu bahane ile fukara ve reayayı hilaf-ı şer -i şerif rencide ve bir dürlü teaddi itdirmeyüp her birlerinin mürur-ı hal ve itminan-ı hallerine gereği gibi sa y ve ihtimam idüp hilafından begayet ihtiraz ve ictinab idilüp muceb-i buyuruldı ile amil olasın diyü Fi 8 Za sene 1114 K2/86/444 Düstur-ı mükerrem müşir-i mufahham nizamül-alem müdebbir-i umuru lcumhur bi l-fikri s-sakıb mütemmim-i fihhamü l-enam ba beratü s-saib-i mümehhid-i bünyanü d-devleti ve l-ikbal müşir-i erkanü s-saadeti ve l-iclal el-mahfuf bi sunuf-ı avatıfü l-melikü l-a la Anadolı valisi olan vezirim Mustafa Paşa edamallahu teala iclalehu tevki -i refi -i hümayun vasıl olıcak malum ola ki Anadolı yakasında kutta -i tarik ve sefk-i remma ve nehb ü garet emval ile sükkan-ı vilayet ve ebna-i sebili isal-i mazarrat ve sa i-i bi l-fesad olan eşkıyanın bi avnihi teala hal u def ve istisalleriyle bilad ve ibadın te min ve tazmini lazım-ı Devlet-i aliyye ve mühimme-i saltanat-ı seniyyemden olup ve Karaman ve Sivas beğlerbeğileri eyaletleri seraskerleriyle Bağdad a memurlar olup ol taraflarda def -i fesad ve tertib-i nizam-ı bilada kadir-i validen hali kalup sen ki vezir-i müşarün ileyhsin sen vüzera-yı izamımın yarar ve namdarı ve vükela-yı fihhamımın umur-ı din ve kâr-ı güzarı olup bu hususda senden külli hıdmet ve rıza-yı hümayunuma muvafık hareket me mul-ı tab -ı safa-makrunum olmağla eğer Anadolı eyaletinde ve eğer mirmiran-ı muma ileyhima mansıblarına gelince Sivas ve Karaman eyaletinde zuhur idüp katl-i nüfus ve ahz-ı emval ile fesad ve şekavet adet-i müstemireleri olan eşkiyanın avn-i hakkıyla izale ve istisallerine memur olmuşsundur imdi emr-i şerifim vusulüne memur olduğun üzre Bağdad dan kalkup serian ve acilen berü taraflara teveccüh ve azimet ve tarik-i caddede muzaf veyahud yolların yemin ü yesarında haber aldığın eşkıyayı avn-i hakkıyla ele getürüp def-i mefasid ve mazarlarıyla kemal-i mertebe tekayyüd ve ihtimam iderek ber vech-i

186 170 müsaraat mansıbınla gelüp kapunı ehl-i arz ve güzin-i ademleriyle tekmil ve bu emirde terk-i havvab ve rahat idüp gice ve gündüz etraf-ı eknafa çeşm-i guş olup vech-i meşruh üzre Anadolı ve Sivas ve Karaman eyaletlerinde ol makule katl-i nüfus ve gasb-ı emval ile. ibad ve tahrib-i bilada cesaret adet-i müstemireleri olup sa i-i bil-fesad olan eşkiyanın demleri heder ve izaleleri lazım olmağla her ne semtde bulunursa memur olduğun üzre üzerlerine teveccüh ve ol vilayetde mirmiran ve emir ve mütesellim ve kethudayirleri ve yeniçeri serdarları ve ayan-ı vilayet ve iş erleri üzerine haber gönderüp etrafların sedd ü bend ve avn-i hakkıyla ele getürüp haklarından şer le lazım gelen cezaların tertib ve vaki-i hali der-devlet-i medarıma arz ve ilam eyleyesin amma bu takrible kurada ve gezdiğin yerlerde müft ü meccanen zad u zevada ve gayri nesne mutalebesiyle reaya ve beraya ve sükkan-ı vilayete teaddiden ve şekavetde olmayanların nüfus-ı emvaline taarruzdan tevakki eyleyesin hasıl ola etraf ve havalide bu makule katl-i nüfus ve gasb-ı emval ile ibadullaha isal-i mazarrat ve fesad-ı şekavet üzre olan eşkıyanın hüsn-i tedbir ve re y-i isabet-pezir ile ala eyyi hal. senden matlubumdur ana göre kemal-i nüfuz ve basiret ve ziyade dikkat ve hamiyet ile hareket idüp senden me mul-ı hümayunum oldığı üzre hıdemat senedin vücuda getirmeğe bezl-i tabb u tuvan eylemek babında ferman-ı alişanım sadır olmuşdur buyurdum ki vusul buldukda bu babda vech-i meşruh üzre şeref-yafte-i sudur üzre ferman-ı vacibül-ittiba ve lazımülemsalimin mazmun-ı itaat-makrunuyla hamil eyleyesin hilafından begayet ihtiraz eyleyesin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahrir fi evasıt-ı muharrem erbaa aşere ve mie ve elf Be makam-ı Edirne el-mahruse K2/86/445 Medine-i Kütahya hısnı dahili sükkanından İbrahim bin Salih nam kimesne kendi tarafından asaleten ve kızı Neslihan nam hatun tarafından husus-ı ati z-zikri taleb ve davaya vekil-i sabitü l-vekale olmağla vekaleten mahfel-i kazada işbu ba isü l-kitab Abdurrahman ibni Ahmed nam kimesne mahzarında bil-asale ve bil-vekale üzerine dava ve takrir-i kelam idüp mezbur Abdurrahman tarih-i kitabdan on yedi gün mukaddem

187 171 hısn-ı mezkur dahilinde vaki sakin olduğum menzilime gice ile girüp menzil-i mezkur dahilinde mukaffel sanduğum içinden bir makreme ile yetmiş guruşumu ve kızım müvekkile-i mezburenin dolabından bir sim taraklı bıçak ile bir kumaş çentipanını sirka itdükden sonra marru z-zikr bıçak ile çentipanı yine kızım müvekkile-i mezbureye teslim idüp meblağ-ı mezbur yetmiş guruş zimmetinde kalmağın talebi derim sual olunsun didükde gıbbe s-sual ve akibü l-inkar mezbur İbrahim den müdde asını mübeyyin beyyine taleb olundukda isbat-ı beyyineden izhar-ı acz idüp yemine dahi talib olmamağın mucebiyel mezbur İbrahim bila beyan bi vech muarazadan men birle mâ hüve l-vâki bi t-taleb ketb olundı fi l-yevmi l-işrin min şehr-i Rebiulahir lisene erbaa aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: Mustafa Halife ibni Süleyman Ramazan ibni İbrahim Mehmed bin Memi Hasan bin Receb Ali Çelebi sermuhzıran K2/86/446 Medine-i Kütahya mahallatından İshak Fakih mahallesi sakinlerinden işbu râfi u l-kitâb Halil Dede ibni Mehmed meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde yine mahalle-i mezbure sükkanından diğer Halil ibni Oruç mahzarında üzerine dava ve takrir-i kelam idüp mezbur diğer Halil bundan akdem mahalle-i mezburede vaki bir tarafdan Mustafa Beşe mülki ve taraf-ı selasesi tarik-i amm ile mahdud ve müntehi bir bab tahtani ve fevkani ve bir mikdar eşcar-ı müsmireyi müştemil sakin oldığı mülk menzilini kendi içinde olunca çıkmamak üzre altmış guruşa ve çıkarsa doksan guruşa bey idüp semenini kabz itmemişidi elhaletü hazihi bey-i mezburun fesadına binaen tarih-i kitabdan iki ay mukaddem menzil-i mahdud-ı mezkurı tekrar doksan guruşa bey-i

188 172 kat i ile bey eyleyüp meblağ-ı mezbur doksan guruşı yedimde bi t-tamam ahz u kabz idüp menzil-i mahdud-ı mezkurı teslimden imtina ider sual olunup takrir ve tahrir ve mucebi icra olunması matlubumdur didikde gıbbe s-sual mezbur diğer Halil cevabında bey-i saniyi münker olıcak müddea-i mezburdan sıdk-ı makalini mübeyyin beyyine taleb olundukda udul-ı müsliminden olup medine-i mezkure kal ası sükkanından Hatib Mahmud Efendi ibni Mustafa ve Efendiyola mahallesinden Süleyman ibni Yusuf nam kimesneler li ecliş-şehade meclis-i şer a hazıran olup istişhad olunduklarında fi l-hakika işbu diğer Halil tarih-i mezkurda menzil-i mahdud-ı mezburı müdde a-i mezbur Halil Dede ye doksan guruşa bey-i kat i ile bey idüp kabz-ı semen eyledi biz bu hususa bu vech üzre şahidleriz şehadet dahi iderüz diyü münker-i mezbur muvacehesinde şehadet-i şeriyye itdüklerinde ba de riayetihi şerayitü l-kabul mezburanın şehadetleri makbule oldukdan sonra mucebiyle teslime tenbih birle ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundı fi l-yevmi l-hadi ve l-işrin min şehr-i Rebiulahir sene erbaa aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Süleyman Çelebi ibni Seyyid İbrahim Efendi Seyyid Abdurrahman Efendi Kâmî(?) İbrahim ibni Mehmed Abdulbaki ibni Murad Aşur ibni Murteza Mehmed ibni Osman Ve gayruhum K2/86/447 Medine-i Kütahya muzafatından Gireği nahiyesine tabi Otacılar nam karye sakinlerinden Kürd Mahmud Bölükbaşı dimeğle şehîr meclis-i şer-i enverde Anadolı eyaletine mutasarrıf olan düstur-ı mükerrem müşir-i mufahham saadetlü Mustafa Paşa hazretlerinin medine-i mezburede mütesellim ve kaimmakamları olan iftiharü l-emacid

189 173 ve l-ekarim Eyyub Ağa nın kethudaları işbu râfi u l-kitâb Ali Ağa bin Abdullah mahzarında ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp bundan akdem eyalet-i mezkureye mutasarrıf olan Abdi Paşa hazretlerine havass tayin olunan Akılcılu mukataasını bin yüz on üç senesi martı ibtidasından bir sene tamamına değin zabt itmek üzre mütesellimleri olan Ali Ağa dan der uhde ve iltizam idinüp havas-ı mezburı zabt ider iken paşa-yı müşarün ileyh hazretleri ma zul ve havas-ı mezbur vezir-i mükerrem Mustafa Paşa hazretlerine kezalik havas tayin olunması ferman olundığı vech üzre kastü l-yevm yüz guruşunu mütesellim-i mezbur Eyyub Ağa ya def u teslim eyledi havas-ı mezbur akçesinden hisab-ı mezkur üzre zimmetimde baki kalan iki yüz yetmiş guruş ve elli dört akçesini tarih-i kitabdan iki ay tamamına değin eda itmek üzre ismiha-yı zimmehima-i mezbur tamamında meblağ-ı baki iki yüz yetmiş guruş ve elli dört akçeyi eda itmez isem mal ve erzakımı bey idüp deynim olan meblağ-ı bakiyi eda ve fazlasını bana isale kethuda-yı mezbur Veli Ağa yı tarafımdan vekalet-i devriye ile vekil ve naib-i menab nasb ve tayin eyledim didükde oldahi vekalet-i mezburı kabul ve merasimini edaya taahhüd ve iltizam itmeğin ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundı fi l-yevmi t-tasi aşere min şehr-i Rebiulevvel lisene erbaa aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Fahrü l-akran Hasan Ağa kethudayiri Es-Seyyid Ali Çelebi ibni Hüseyin Muhzırbaşı Hüseyin Çelebi bin Mehmed Mehmed Çelebi bin Derviş Halil Ahmed bin Mehmed K2/87/448 Medine-i Kütahya mahallatından Lala mahallesi mütemekkinlerinden işbu rafiatü l-vesika Altun ve Sanan veledi Bekli nam zimmiler meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde yine medîne-i mezbure mahallatından el-hacc Ahmed mahallesi

190 174 sakinlerinden Mehmed ibni Osman Dede yi bi l-fiil Anadolı mütesellimi fahrü l-eşbah Ahmed Ağa tarafından Mehmed Beğ mübaşeretiyle ihzar ve mahzarında üzerine dava ve takrir-i kelam idüp tarih-i kitab gicesi mezbur Mehmed nısfü l-leyl vaktinde menzilim içine girüp fevkani menzilimde tınkırdı olup ehl-i iyalim agah ve ben dahi havlide idim beni haberdar eylediklerinde bi vakt kimdir diyü havluya çıkdığımda mezbur Mehmed bekari nerdübandan aşağa inüp dal hançer üzerime gelüp beni sol göğsümden urup istifade eyleyüp mezbur Mehmed ile muharebe ve ahz itmek üzre iken diğer bir refiki dahi var imiş bağteten beni ensemden darb idicek er karındaşım mezbur Sanan yetişüp mezburı ahz ve hem civarlarımızı bîdar ve mütesellim ağaya haber gönderilüp teslim eyledik mezburdan vaki-i hal sual olunup takriri tahrir ve mucebi icra olunması matlubumuzdur didiklerinde gıbbe s-sual mezbur Mehmed cevabında fi l-vaki tarih-i mezbur gicesi ben şürb-i hamr idüp müdde a-i mezburun menziline vakt-i mezburda varup mezburan Agah olıcak beni işbu müşahede olundığı üzre başımı mecruh ve darb eylediler diyü bi vakt vardığını ikrar ve itiraf müddeasını isbata adem-i iktidarına binaen mezbur Mehmed talebiyle müddeiyan-ı mezburan merkum Mehmed i darp itmediklerine yemin teklif olundukda anlar dahi ala vefki l-mes ul haf billahillezi enzele l-incil ala İsa aleyhisselam itdiklerinden sonra mukırr-ı mezbur Mehmed in nefsine ve hin-i mutalebede meclis-i şer a ihzarına babası mezbur Osman Dede kefil-i bi n-nefs olmağın ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundı tahrir fi l-yevmi s-sabi min Cumadelahir sene erbaa ve aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Mehmed Beğ bin Halil Sefer Beğ bin Halil Diğer Sefer Beğ bin Muslı Muhtesib Mirza ibni Ahmed Seyyid Ali Çelebi bin Hüseyin Hüseyin Çelebi ibni Mehmed Ali bin Mehmed

191 175 Şaban bin Receb Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/87/449 Vilayet-i Anadolı da vaki Çal kazasına tabi Seyyidler nam karyeden es-seyyid Mehmed bin Resul meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde mütesellim ağa etibbaından işbu râfi u l-kitâb Kösec Mehmed Ağa bin Hasan muvacehesinde ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp bundan akdem mezbur Kösec Mehmed Ağa müsvedde(?) ile karyemize gelüp hilaf-ı şer -i şerif beni ahz ve habs ve ahar kazaya götürüp nüzul eylediği karyelerde bana cevr ve eziyet ve işkence ile işbu müşahede olundığı üzre başımı mecruh ve iki kollarım Mevziha karyesine varup ve bir tüfenki müsadere itmişi ben dahi gelüp dava sadedinde iken muslihun tavassutuyla işbu cerr itmek mühim baha ve ücret-i cerrah içün otuz guruş ile aynı tüfengi virüp beni sulh ve ibra itdükde ben dahi sulh-ı mezburı kabul ve bedel-i sulh olan marru z-zikr otuz guruş ile tüfengini mezbur yedinden ahz u kabz idüp cerahat davasından mezburun zimmetini ibra ve iskat eyledim didikde mezbur Kösec Mehmed Ağa dahi müddea-i mezbur Seyyid Mehmed e virdiğim bedel-i sulh olan otuz guruşun mezburun zimmetini beri eyledim didikde tarafeynden cari ve sadır olan ikrar ve tasadikleri lede ş-şer makbul görülmeğin ma vaka a bi libtiga olundı fi l-yevmi s-samin aşere min Şabanül-muazzam sene erbaa aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Şeyh Mustafa Efendi el-mevlevi Naib Çelebi hala El-Hacc Seyyid Veli bin el-hacc Ali El-Hacc Mehmed bin el-hacc Ramazan El-Hacc Eyyub bin el-hacc Memi Seyyid Hayreddin bin Şaban

192 176 Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/87/450 Medine-i Kütahya mahallatından Meydan mahallesi sakinelerinden Ayişe binti İvaz Hace nam hatun tarafından hibe-i atiyetüz-zikri ikrara vekil olup mezburenin zatını marifet-i şeriyye ile arifan olan İsmail Çelebi ve Süleyman Çelebi ibni el-hacc Aziz tarifleriyle vekaleti sabite olan Mehmed Çelebi ibni Abbas Efendi meclis-i şer-i enverde vahibe-i mezburenin zevc-i medhul bahası işbu râfi u l-kitâb Hüseyin Çelebi bin (boş) mahzarında bil-vekale ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp hibe-i atiyetü z-zikrin suduruna vekil müvekkilem mezburenin silk-i mülk-i sahihinde münselike olup medinei mezbure a malinden Etrafşehr nahiyesine tabi Kamari nam karyede vaki bir tarafdan Aliye Hatun bağçesi ve bir tarafdan Abdi Hace bağçesi ve bir tarafdan tarik-i amm ile mahdud buçuk dönüm mikdarı eşcar-ı müsmire ve gayri müsmireyi müştemil bağçem ile zevcim mezbur zimmetinde müstekarr ve makud-ı aleyh olan on iki bin akçe mihr-i müeccelemi meclis-i vahidede zevcim mezbur Hasan Çelebi ye hibe-i sahiha-i şeriyye ile hibe ve temlik ve teslim eyleyüp ol dahi meclis-i hibede ittihab ve kabz ve teslim eyledi badel-yevm hudud-ı mezkure ile mahdud olan bağçe-i salifüz-zikr ve mihr-i mezburum zevcem mezburun mülk-i mevhubudur keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıf olsun didi didükde vekil-i mezburun ber minval-i muharrer cari ve sadır olan ikrarını mezbur Hasan Çelebi vicahen tasdik ve şifahen tahkik itmeğin mâ hüve l-vâki bi libtigâ ketb olundı fil-yevmis-sadis min Cemaziyelevvel sene erbaa aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: İsmail Efendi ibni Şeyh Yahya Efendi Es-Seyyid Mehmed Efendi ibni Seyyid Ahmed el-imam Ahmed bin Halil Efendi Abdürreşid bin Halil Efendi Seyyid Abdüssamed bin Hasan Hace

193 177 Seyyid Süleyman bin Mehmed Kassam Ömer bin Abdullah Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/87/451 Medine-i Kütahya mahallatından Meydan mahallesi sakinelerinden Ayişe binti İvaz nam hatun tarafından hibe-i atiyüz-zikri ikrara vekil olup zatı mezbureyi marifet-i şeriyye ile arifan olan İsmail Çelebi ve Süleyman Çelebi ibni el-hacc Mirza nam kimesneler şehadetleriyle şeran vekaleti sabite olan Mehmed Çelebi ibni Abbas Efendi nam kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde müvekkile-i mezburenin sadriye kebire kızı olup şahidan-ı mezburan tarifleriyle muarrife olan işbu rafiatü l-kitab Havva binti Hasan nam hatun mahzarında bil-vekale ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp tarih-i kitabdan üç sene mukaddem müvekkilem mezbure kızı mezbure Havva Hatunu gelin itdükde yiğirmi dört miskal receft altun bilazik ve dört miskal bir altın bukağımı hibe-i sahiha ile hibe ve teslim ol dahi meclis-i hibede ittihab ve kabz ve teslim itmişdi hala medine-i mezbure amalinden Etrafşehr nahiyesine tabi Kamari nam karyede vaki tarafeyni İsmail bağçesi ve tarafeyni tarik-i amm ile mahdud ve tahminen bir dönüm mikdarı eşcar-ı müsmire ve gayr-i müsmireyi müştemil bir kıta bağçemi dahi karım mezbureye hibe-i sahiha ile hibe ve temlik ve teslim ol dahi meclis-i hibede ittihab ve kabz ve teslim eyledi badel-yevm salifüz-zikr bilazik ve bukağı ve bağçe kızım mezburenin mülk-i mevhubesidir keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıfe olsun didi didükde gıbbe t-tasdikil-mer i ma vaka a bil-ibtiga ketb olundı tahriren fil-yevmis-sadis min Cemaziyelevvel lisene erbaa aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Yahya Efendi ibni İsmail Efendi Es-Seyyid Şeyh Mehmed Efendi ibni Seyyid Ahmed Efendi Seyyid Süleyman Çelebi bin Mehmed Çelebi

194 178 Abdürreşid ve Ahmed Çelebi ibni Halil Efendi Seyyid Abdüssamed Çelebi ibni Hace Kassab Ömer bin Abdullah Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/87/452 Medine-i Kütahya muzafatından Altuntaş nahiyesine tabi Ebih nam karyeden Mihr ibni Yunus meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde yine medîne-i mezbure amalinden Kerki nahiyesine tabi Gökçeler nam karyeden işbu râfi u l-kitâb Ömer ibni Mehmed nam katil tarafından zikri ati ikrarı tasdika vekil olan validesi Neslihan binti İbrahim nam hatun mahzarında ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp tarih-i kitabdan on gün mukaddem mezburenin oğlı gaib-i anil-meclis mezbur Ömer benim sulbi kebir oğlum Hasan ı el-an vech-i şer i beyaz saplu bıçak ile urup mecruh ve ol cerrahdan dördünci saatde oğlum mezbur fevt olup mezbur Ömer oğlum mezburı ber vech-i muharrer bıçak ile urup katl eylediğin huzur-ı hakimüş-şerde kiraren ve imraren ikrar ve itiraf ve hüccet-i şeriyye olunup ben dahi mezbur Ömer e bi hasebiş-şer lazım geleni icra itdirmek sadedinde iken beynimizde bu vech üzre münazaat-ı kesire ve muhasamatı şedide vakia olmuşdu elhaletü hazihi muslihun tavassutuyla oğlum mezbur Hasan ın demm u reyyi mukabelesinde bana beher re si birer buçuk guruş kıymetlü otuz yedi re s koyun ve beher re si beşer rub kıymetlü on üç re s keçi ve on iki guruş kıymetlü bir çift kara sığır öküzü ve beş guruş kıymetlü bir sığır inek virüp beni inşa-i akd-i sulh itdükde ben dahi sulh-i mezburı kabul ve bedel-i sulh olan marrüz-zikr otuz yedi koyun ve on üç keçi ve bir kara sığır çifti ve bir inek yedinden ahz ve istifa eyleyüp oğlum maktul-i mezbur Hasan ın demm u reyyine müteallika davadan katil-i mezbur Ömer in sahha-i zimmetini (...) ibra ve iskat eyledim badel-yevm husus-ı mezbur içün benden katil-i mezbur Ömer üzerine dava ve niza sudur ve zuhur ider ise ledel-hükkamil-kiram makbul olmaya didükde gıbbet-tasadikil-mer i ma vaka a bi l-ibtiga ketb olundı fil-yevmis-sabi aşere min Cemaziyelevvel sene erbaa aşere ve mie ve elf

195 179 Şühûdü l-hâl: Fahrül-akran Mehmed Ağa Kirmanzade bin Receb Ağa Eyyub Çelebi ibni Mehmed Mehmed Ağa ibni Mehmed Ağa Es-Seyyid Ali Çelebi ibni Hüseyin Ali ibni Mehmed Ahmed ibni Mehmed Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/88/453 Mahruse-i Kütahya mahallatından Cemaleddin mahallesi sükkanından Sema binti Receb nam hatun meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde zevc-i muhali i işbu râfi u l-kitâb Hasan ibni Beyti mahzarında ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp zevcem mezbur ile beynimizde hüsn-i zindeganımız olmamağla zimmetinde müstakarr ve makud-ı aleyh olan dört bin akçe mihr-i müeccelemden ve nafaka-i iddet-i malumumdan geçüp ve müennes süknam kendi üzerime olmak üzre zevcem mezbur mihr mukabelesinde bana otuz yük odun ve bir simin bıçak ve bir köhne serhaddi ve bir köhne çakşır ve bir köhne kilim ve iki nakid guruş virüp ben dahi badel-kabz beynimizde bu vech üzre muhalaa-i şeriyye ile muhalaa vaki olmağın zevcem mezburı ber minval-i muharrer hal itdim didükde mezbur Hasan dahi hal -i mezburı kabul idüp hukuk-ı zevciyete müteallika amme-i davadan ahadühüma aharın zimmetini beri eyledik didüklerinde sıhhat-i hal a ve tefrik-i beynehümaya tenbih olunup ma vaka a bil-ibtiga ketb olundı yedd-i men lehü l-külliye def olundı fi yevm-i samin min Cemaziyelevvel sene erbaa aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref

196 180 Şühûdü l-hâl: Hasan Halife bin Ebubekir el-imam Halil ibni Mimar Hasan Durmuş bin Receb Seyyid Ali Çelebi sermuhzıran Ahmed bin Mehmed Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/88/454 Medine-i Kütahya mahallatından Ahi Evren mahallesi sakinlerinden es-seyyid Yusuf Çelebi ibni Seyyid Ömer nam emred meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde emred-i mezburun hal-i sagirinde kıbel-i şerden mansub-ı vasisi işbu râfi u l-kitâb es- Seyyid Abdülaziz Çelebi ibni Mehmed mahzarında ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp ammim mezbur valideynim muhallefatlarından bana isabet ve intikal iden hisse-i şeriyyemi kıbel-i şerden mansub-ı vasim olmağla ahz u kabz itmiş idi tarih-i kitabdan dört sene mukaddem bana rüşd-i tamm hasıl olup emval ve erzakımı hıfz ve zabt itmeğe kadir olduğum hasebiyle vasim mezburun yedinde olan kassam-ı defteri natık oldığı vech üzre babam mezburdan intikal iden yüz seksen bir guruşluk eşya ve nükud ve validemden müntakile kezalik ber muceb-i defter altmış sekiz guruşluk eşya ve nükud ceman iki yüz kırk dokuz guruş ki eğer eşya ve gerek nükud mal-ı mevrusumu ammim mezbur yedinden bit-tamam vel-kemal ahz u kabz eyledim zimmetinde bir akçe ve bir habbe kalmadı didikde vasi-i mezbur dahi iade-i kelam idüp emred-i mezburun valideyni fevt olduğu tarihde mezburun nafaka ve kisvesiyçün hakime takrir itdirdiğim nafakadan emred-i mezburun zimmetinde müctemi olan doksan guruş nafaka davasından ben dahi emred-i mezburun zimmetini meccanen beri eyledim didükde gıbbet-tasadikiş-şer i ma vaka a bil-ibtiga ketb olunup yedd-i men lehüt-talebe def olundı fi l-yevmis-samin min Cemaziyelevvel sene erbaa aşere ve mie ve elf

197 181 Şühûdü l-hâl: Müfehheratüz-zatil-kiram es-seyyid Abdülbaki Efendi El-Hacc Abdülkerim Efendi bin el-hacc Süleyman Seyyid Abdüllatif Halife bin İbrahim Abdülvahhab ve el-hacc Bali bin Süleyman Seyyid Davud Çelebi ibni Mehmed Sunullah ibni Ahi Mehmed Nalband İbrahim bin el-imam Karadaş Ali Çelebi Ve gayruhum mine l-huzzâr. K2/88/455 Vilayet-i Anadolı da Seydi Gazi kasabası sakinlerinden es-seyyid Hüsameddin Efendi ibni Abdullah kendi tarafından asaleten ve li ebeveyn er karındaşı es-seyyid Beşir Çelebi tarafından husus-ı atiz-zikri ikrara vekil olup Kasım bin Derviş ve Mustafa bin Hasan nam kimesneler şehadetleriyle sabit ve sübûb vekaletine hükm-i şer i lahık olmadıkdan sonra asaleten vekaleten meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde medîne-i Kütahya mahallatından Servi mahallesi sakinlerinden işbu râfi u l-kitâb es-seyyid Abdüllatif Efendi ibni İbrahim mahzarında asaleten ve vekaleten ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp bey-i atiz-zikrin suduruna değin silk-i mülk-i sahihimde münselike olup mahalle-i mezburda vaki bir tarafdan müşteri-i mezbur mülki ve bir tarafdan İmam Ali vakf bağçesi ve bir tarafdan Kadı Mehmed Efendi mülki ve bir tarafdan bazen Kamizade Seyyid Halil Çelebi bağçesi ve bazen İvaz mülki ile mahdud ve müntehi üç kıta arsa-i haliye ve içinde vaki su musluğu ve eşcar-ı müsmire ve gayri müsmireyi müştemil ber vech-i iştirak mutasarrıf olduğumuz mülkümüzü mezbur Seyyid Abdüllatif Efendi ye yüz otuz kıta guruşa tarafeynden icab ve kabuli havi bey-i bat-ı sahih-i şer i ile bey idüp semeni olan meblağ-ı mezbur yüz otuz guruşı mezbur Seyyid Abdullatif Efendi yedinden asaleten ve vekaleten ahz u kabz eyledim badel-yevm hudud-ı mezkure ile mahdud olan maruz-zikr üç kıta arsa-i haliye ve eşcar-ı müsmire ve

198 182 su musluğu mezbur Seyyid Abdüllatif Efendi nin mülk-i müşterası ve hakk-ı sırfı olup benim ve müvekkil-i mezburun kat a alakalarımız kalmadı keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıf olsun didükde gıbbet-tasdikil-mer i ma vaka a bil-ibtiga ketb olundı fis-salis aşere min Cemaziyelevvel sene erbaa aşere ve mie ve elf ve min hicreti aleyhi efdalüs-salavat ve ekmelüt-tahiyye Şühûdü l-hâl: Es-Seyyid Abdülbaki Efendi el-nakib Es-Seyyid Ahmed Allame Efendi ibni Sunullah Efendi Mehmed Çelebi ibni Rıdvan İbrahim Efendi Şeyh Hazreti Battal Gazi Kaysar bin Ali Çelebi Monla Mustafa Seyyid Abdülaziz Çelebi Monla Mustafa ibni Hasan Ve gayruhum mine l-huzzâr. K2/88/456 Medine-i Kütahya muzafatından Altuntaş nahiyesine tabi Kuyucak sakinlerinden Safer ibni Veli nam kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde yine nahiye-i mezbure tabi Yalnızsaray nam karyeden Seyyid Mustafa Çelebi ibni Halil nam kimesne mahzarında ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp bundan akdem mezbur Seyyid Mustafa Çelebi benim çayırımdan fuzuli bir araba otumu almışsın diyü medîne-i mezbure mütesellimine bess ve şekva itmeğle mütesellim-i mezbura on sekiz guruşumu aldırup ben dahi meblağ-ı mezkurı mezbur Seyyid Mustafa Çelebi den taleb ve dava eyleyüp beynimizde bu vech üzre münazaat-ı kesire ve muhasemat-ı şedide olmuş idi elhaletü hazihi beynimizde muslihun tavassutuyla üç guruş üzerine beni inşa-i akd-i sulh itdükde

199 183 ben dahi sulh-i mezburı kabul ve bedel-i sulh olan meblağ-ı mezbur üç guruşı merkum Seyyid Mustafa Çelebi yedinden ahz u kabz idüp maadasından saci zimmetini ibra ve iskat eyledim badel-yevm husus-ı mezbura müteallika dava ve niza sudur ve zuhur ider ise ledel-hükkamil-kiram mesmua ve makbule olmasun didükde gıbbet-tasdikil-mer i ma vaka a bil-ibtiga ketb olundı tahrir fi l-samin vel-işrin min Cemaziyelevvel sene erbaa aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Seyyid Abdülbaki Efendi el-nakib Mehmed Halife ibni Ali el-kaimmakam karye-i Bakarla Mehmed Çelebi ibni Halil an karye-i Tur Seyyid Ali Çelebi ibni Hüseyin Ahmed ibni Mehmed Ali ibni Mehmed Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/89/457 Medine-i Kütahya mahallatından Pirler mahallesi sakinelerinden olup bundan akdem vefat iden Alime binti Mehmed nam hatunun veraseti zevc-i metrukı Hamza bin Mehmed ve li ebeveyn er karındaşı Muammer ve kız karındaşı Havva nam hatuna münhasıra ve tashih-i meseleleri altı sehmden olup siham-ı mezbureden üç sehm zevc-i mezbure Hamza ya ve iki sehmi karındaşım mezbur Muammer e ve bir sehmi kız karındaşım mezbure Havva ya isabet eylediği ledeş-şer il-enver sabit ve zahir oldukdan sonra müteveffiye-i mezburenin karındaşı mezbur Muammer asaleten ve mezbure Havva Hatun tarafından husus-ı atiz-zikri ikrara vekil olup zatını marifet-i şeriyye ile arifan olan Mustafa Çelebi bin Ali ve diğer Mustafa bin Mehmed nam kimesneler şehadetleriyle sabit ve sübut vekaletine hükm-i şer i lahık olan Mahmud bin Muharrem

200 184 nam kimesne vekaleten meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde tereke-i müteveffiye-i mezbure vazi-i yed olan zevci işbu râfi u l-kitâb mezbur Hamza mahzarında merkum Muammer asaleten ve mezbur Mehmed vekaleten ikrar ve takrir-i kelam idüp murisimiz müteveffiye-i mezbure Alime Hatun un mahalle-i mezburede vaki ledel-ahali malumetül-hudud eşcar-ı müsmire ve gayri müsmireyi müştemil mülk bağçesinden ve evani beyt ve nühas-ı alîl ve kesir muhallefatından bi hasebil-izzetü ş-şer i isabet ve intikal iden hisse-i an semeni mezbur Hamza dan taleb eyleyüp beynimizde bu vech üzre münazaat-ı kesire ve muhasamat-ı şedide vakıa olmuş idi elhaletü hazihi muslihun ve müslimin tavassutuyla yiğirmi dört guruş mezbur Muammer benim hissem mukabelesinde ve on iki guruş müvekkile-i mezburenin hissesi mukabelesinde virilüp inşa-i akd-i sulh itdükde biz dahi sulh-i mezburı kabul ve bedel-i sulh olan meblağ-ı mezbur yiğirmi dört guruşı mezbur Hamda yedinden merkum Muammer aldım diyüp ve meblağ-ı mezbur on iki guruşı müvekkilem mezbura ahz u kabz eyleyüp murisimiz müteveffiye-i mezburenin terekesine müteallika amme-i deavi ve eyman ve muhasamatdan mezbur Hamza nın sahha-i zimmetini ibra ve iskat eyledik badel-yevm husus-ı mezbur içün mezbur Muammer yedinden ve vekil-i mezbur müvekkilem mezbureden asaleten ve vekaleten dava ve niza sudur ve zuhur ider ise lede lhükkami l-kiram mesmua ve makbule olmasun didüklerinde mezbure Muammer ile vekil-i mezburun ber minval-i muharrer cari ve sadır olan ikrarlarını mezbur Hamza bilmuvacehe tasdik ve bil-müşafiha tahkik itmeğin ma vaka a bil-ibtiga ketb olundı tahrir fil-yevm-i işrin min Cemaziyelevvel sene erbaa aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Mustafa Çelebi el-imam-ı mahalle-i mezbure Halil Çelebi bin Mustafa Çelebi Abdülkadir bin Satılmış an mahalle-i mezbur Abdülgani bin Mehmed Mustafa bin Ahmed an mahalle-i mezbur Ve gayruhum mine l-huzzâr

201 185 K2/89/458 Mahruse-i Kütahya muzafatından Gireği nahiyesine tabi Tuva nam karye sakinlerinden Mehmed Halife ibni Ali el-hatib meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde yine nahiye-i mezbure karyelerinden Tufeyl nam karye ahalisinden işbu ashabül-kitab es-seyyid Hüseyin bin Mustafa ve Ali bin Ahmed ve Çiçek ibni Cafer ve İbrahim bin Mehmed mahzarlarında ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp bundan akdem karye-i mezbure Tufeyl ahalisi karye-i mezbure sınurı dahilinde vaki ledel-ahali ed-diyar yiğirmi dört dönüm mikdarı araziyçün boz ve halidir diyü bana ziraata izn ve mukabelesinde yiğirmi kıta esedi guruşum alup ben dahi ziraat murad eyledikde mezburlar arazi-i marruz-zikr karye-i mezburenin merasıdır diyü mani olup beynimizde bu vech üzre münazaat-ı kesire ve muhasamat-ı şedide vakıa olmışdı elhaletü hazihi marruz-zikr yiğirmi dört dönüm arazi içün mezburlara virdiğim meblağ-ı mezbur yiğirmi guruşı girü alup kasr-ı yed ve husus-ı mezbura müteallika davadan mezburların zimmetlerin ibra eyledim didükde mukırr-ı mezburı ikrar-ı meşruhunda mezburlar tasdik ve tahkik itmeğin mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fil-yevmit-tasi vel-işrin min Cemaziyelevvel lisene erbaa aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Mehmed Beğ ibni Halil Mehmed Efendi ibni naib-i nahiye Tayyib Çelebi bin İbrahim Efendi Seyyidül-ekrem Çelebi Mehmed Efendi Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/89/459 Medine-i Kütahya mahallatından Meydan mahallesi sakinlerinden olup zümre-i silahdarandan Ali Beğ bin İvaz nam ( ) meclis-i şer -i enverde yine medîne-i mezbure

202 186 amalinden Kerki nahiyesine tabi Çal nam karyeden işbu rafiatül-kitab İmam Mehmed ve Sefer ibni Tufan nam kimesneler mahzarlarından ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp bundan akdem Hancılar nam karyede kezalik eşcara mutasarrıf olan işbu hazır-ı bilmeclis Mehmed bin Abdülkerim mezburandan öşrümü niçün virmezsin diyü beynlerinde mücadele ve muharebe iderler iken ben dahi aralarında musalaha murad eylediğimde mezburan İmam ve Sefer haşa sümme haşa benim ağzıma ve din ve imanıma cima lafzıyla şetm ve av çomağı ta bîr olunur çomak ile beni darb-ı şedid ile darb eylediklerini baded-dava muvacehelerinde isbat ve hükm-i şer i luhukıyla icra sadedinde iken muslihun tavassutuyla mezburan İmam Mehmed ve Sefer e bi hasebişşer lazım gelen tecdid-i iman ve nikah olundukdan sonra ıslah (silik) ahar üzerine dava itmemek üzre fariğ olduk didükde gıbbet-tasadikil-mer i ma vaka a bil-ibtiga ketb olundu fil-yevmit-tasi vel-işrin min Cemaziyelevvel sene erbaa aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Mehmed Halife bin Ali Mehmed Beğ bin Halil İbrahim bin İbrahim Seyyid Ali Çelebi bin Hüseyin Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/89/460 Medine-i Kütahya mahallatından Dibek mahallesi sakinelerinden Neslihan binti Mehmed nam hatunun vekaleti marifet-i şer le arifan olan babası mezbur Mehmed ve Abdülkerim Efendi ibni Mehmed Efendi tariflerinden sonra mezbure Neslihan Hatun meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde haza rafiatül-vesika Fatıma binti Cafer nam hatunun babası ve tarafından zikri ati tasdika vekil olup ber nehc-i şer -i muteber vekaleti sabite olan mezbur Cafer nam mahzarında ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp

203 187 bey-i atiz-zikrin suduruna değin silk-i mülkimde münselik olup mahalle-i mezburede vaki bir tarafdan Mehmed mülki ve bir tarafdan Halil mülki ve tarafeyni tarik-i amm ile mahdud ve müntehi bir bab tahtani ve fevkani bir mikdar havluyu müştemil mülk menzilimi vekil-i mezburun müekkilesi mezbure Fatıma Hatuna yiğirmi yedi kıta esedi guruşa tarafeynden icab ve kabuli havi bey-i bat-ı sahih-i şer i ile bey idüp kabz-ı semen-i madud ve teslim-i mübeyyi-i mahdud kıldım badel-yevm hudud-ı mezkure ile mahdud olan menzil-i marru z-zikr müvekkile-i mezbure Fatıma Hatunun mülk-i müşterasıdır keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıfe olup benim alakam kalmadı didükde gıbbet-tasdikil-mer i mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fil-yevmir-rabi min Cemaziyelahir sene erbaa aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Hasan Çelebi ibni Ebubekir el-imam Halil Çelebi ibni Hüseyin Seyyid Ahmed Çelebi ibni Mehmed Habbaz Seyyid Veli Çelebi ibni Mehmed Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/89/461 Medine-i Kütahya mahallatından Şehreküsti mahallesi sakinelerinden olup bundan akdem müteveffiye olan Sakine binti el-hacc Mustafa nın veraseti li ebb ammisi kızları Tahire ve Havva binti Süleyman nam hatunlar ile li ebeveyn halanın kebir oğulları Seyyid Mustafa Seyyid Yusuf ve Seyyid Süleyman ve Şerife ve zevci Ebubekir bin Mehmed e münhasıra olup tashih-i meseleleri kırk iki sehmden itibar olup siham-ı mezbureden nısfı zevc-i mezbur Ebubekir e ve nısf-ı aharı dahi sülüs-i sülüsan itibarıyla sülüsanı ammisi kızları mezburtan Tahire ve Havva ya ve sülüsi halanın oğulları mezburuna isabet eylediği ledeş-şer il-mutahhar zahir ve nümayan oldukdan sonra mezbur Ebubekir asaleten ve mezburetan Tahire ve Havva nın dayıları marifet-i

204 188 şeriyye ile muarrefe olmağın her biri meclis-i şer -i hatır-ı lâzımü t-tevkîrde işbu râfi u l-kitâb Ahmed Beğ ibni Şaban mahzarında her biri ikrar-ı tamm ve takrir-i kelam idüp murisem müteveffiye-i mezburenin vefatından sonra bize intikal idüp mahalle-i mezburede vaki bir tarafdan Ahmed mülki ve bir tarafdan Küçük Sipahi mülki ve bir tarafdan tarik-i amm ile mahdud ve müntehi bir bab tahtani mülk mevrusumuz olan menzili badel-müzayede yetmiş dört kıta esedi guruşa mezbur Ahmed Beğ e tarafeynden icab ve kabuli havi bey-i bat-ı sahih-i şer i ile bey idüp menzil-i mezburun semeni olan meblağ-ı mezbur yetmiş dört guruşun otuz yedi guruşunu zevci mezbur otuz yedi guruşdan on bir guruşı üçer dane birer sülüsi her birimiz ala infirad mezbur Ahmed Beğ yedinden bittamam vel-kemal ahz u kabz eyledik menzil-i mahdud-ı mezbur merkum Ahmed Beğ in mülk-i müşterasıdır keyfe ma yeşa ve yahtar mutasarrıf olan olsun her birimizin alaka ve medhali kalmadı didüklerinde verese-i mezburların ikrarlarını müşteri-i merkum Ahmed Beğ bil-muvacehe tasdik ve tahkik itmeğin mâ hüve l-vâki bi l-ibtigâ ketb olundı fil-yevmil-hamis min Cemaziyel-ahir sene erbaa aşere ve mie ve elf min hicreti men lehü l-izzü ş-şeref Şühûdü l-hâl: İbrahim Efendi ibni Yusuf el-imam El-Hacc Hüseyin bin Ali Ebubekir bin Mehmed Süleyman bin Mehmed Mehmed Çelebi bin Hasan Hace Ve gayruhum mine l-huzzâr K2/90/462 Der devlet-i kemine arz-ı da i-i kemine budur ki mahruse-i Kütahya mahallatından Çerçi Kefere mahallesi mütemekkinlerinden işbu râfi -i arz-ı ubudiyet Tropiş veledi Yani ve Papasoğlu Ayvaz nam zimmiler meclis-i şer a gelüp her biri

205 189 takrir-i kelam ve tabir-i anil-meram idüp tarih-i arz gicesi ayin-i batıl ve erkan-ı atilemiz üzerine leyle-i zifafda vali-i vilayetden (...) içün birkaç nefer muhafız eline gelmeğin biz dahi hala valimizden beş nefer adem alup ( ) içinde oturup ve taife-i mezbure bizi eşkıyadan hıfz üzre iken mahruse-i mezbure sükkanından olup zümre-i silahdarandan Kaygısız oğlı Şaban Beğ ve hıdmetkarı Ali ve yine zümre-i mezbureden Abdülkerim sipahi ve Korucu nam şakiler üç dört nefer rüfekalarıyla ellerinde kılıç ve tüfenk ile bagteten üzerimize gelüp şurb-ı hamr murad eylediklerinde bizler dahi virmediğimiz ecilden mezburlar vali tarafından olan Süleyman ve Ömer ve Cafer Çavuş ve Saka Mehmed Beşe yi alıp cariha ile mecruh ve taife-i kefereden dahi Gevher ve Huma nam nisvanı mecruha ve birinin kolun kırup ve bir hal zimmiden dahi Andon ve Estefan ve Yuvan ve diğer Estefan ı dahi çalup mecruh itmişdir ahvalimizi vukuı üzre Der ali kıbeline ilam idiverin diyü ilhah ve iltimas itmeleriyle fil-vaki mecruh-ı mezbur taraf-ı şer den keşf ve sikanın bir gözü çıkup mezburların ahvali sual olunmak lazım geldikde ayan-ı vilayet davet-i şer -i şerif olunup şaki-i mezburların keyfiyeti sual olundukda mezbur Kaygısız oğlı Şaban ve hıdmetkarı Ali ve Abdülkerim nam sipahi ve korucı kendi hallerinde olmayup daimüd-devam bu makule efal-i kabayih ile ve töhmet-i sabıkaları dahi vardır bir alay müntehim eşkiyalardır diyü ahali-i vilayet mezburların şu hallerini haber virmeleriyle Kütahya kalasında zabitleri marifetiyle habs ve ahvalleri ala vukuihi devlet-medara arz olundı baki emr ü ferman der-adlindir. tahrir fi s-sabi min Cemaziyelahir sene erbaa aşere ve mie ve efl K2/90/463 Husus-ı cabiül-beyanın mahallinde şer le istima ve faslı babında canib-i şer -i azizü l-habbabdan bil-fiil bab naibimiz olan umdetül-müderrisin-i Ekrem esseyyid Mehmed Reşid Efendi ibni Mustafa Efendi irsal olunup ol dahi zeyl-i kitabda muharrerül-esami olan bi garaz müslimin ile medine-i Kütahya amalinden Gireği ve Örencik nahiyelerinin meyanında vaki mahalde nizaın üzerine varılup akd-i meclis-i şer -i nebevi olundukda Virancık nahiyesine tabi Cebrail nam karye ve gayriden gedik timara mutasarrıf olan esseyyid Mehmed Çelebi ibni Mustafa ve karye-i mezbureden

206 190 Eyyub bin el-hacc Veli ve Ahmed ibni el-hacc İbrahim ve Musa bin Hasan ve Arslan bin Hüseyin ve Hüseyin bin Ebubekir ve Mustafa bin İbrahim ve diğer Hüseyin bin Receb ve Ahmed bin Şaban ve İvaz bin Hasan ve Mustafa bin Mehmed meclis-i makudı mezbura hazır oldukları halde Kerki nahiyesinde vaki Tuva nam karye sükkanından rafi'-i haze l-kitab Mehmed Halife bin Ali mahzarında üzerine dava ve takrir-i kelam idüp hala üzerinde olduğumuz yaylak ve soğucak nam pınara varınca karye-i mezbure Cebrail toprağından işbu yedimde olan suret-i defterde mastur çayırlardan olup hatta ahali-i karye-i Cebrail mukaddema bu mahalde sakinler olmağla eba ve ecdadları ziraat eyledikleri yerlerden iken mezbur Mehmed Halife Tuva karyesinden birkaç nefer ademler ile gelüp bu sene ziraat eylediler sual olunup kasr-ı yedlerine tenbih olunmak matlubumdur didükde gıbbes-sual mezbur Mehmed halife cevabında hala yedimde olan berat-ı şerif-i alişan mucebince evladiyet ve meşrutiyet üzre mutasarrıf olup işbu suret-i cedid defter-i hakanide altı yüz akçe yazılu Başviran nam yaylak Baş Kümbet den Beğ Pınarı na andan işbu muayene olan soğucak nam pınara ve aynı hala üzerinde olduğumuz bu mera âna müntehidir kadimül-eyyamdan bu âna gelince eba ve ecdadım bu minval üzre zabt u tasarruf idegelmişlerdir karye-i mezbure ahalilerinin ve sipahilerinin vaz-ı yed itdikleri yokdur diyü def le mukabele eyledikde gıbbel-istintak vel-inkar mezbur Mehmed Halife den müddeasını mübeyyin beyyine taleb olundukda udul-ı rical-i müsliminden musinn ü ihtiyarlardan olup Aslıanlar nam karyeden Seyfullah Hatib bin Mustafa ve Cafer bin Hamza ve Tufeyl nam karyeden Mehmed bin Halil ve Ali bin Hüseyin ve Develi bin Ahmed ve Yağmurlar nam karyeden Hasan Beğ bin el-hacc Yusuf ve Murad bin Abdullah ve Hüseyin bin el-hacc Ramazan ve Ören nam karyeden Habib bin Mustafa ve Molla Veli bin Ahmed ve Ali bin Eyyub ve Cafer bin Turgud ve Çardak nam karyeden Habib ibni Mustafa ve Himmet bin Minnet ve Hasan bin Yusuf ve Tuva nam karyeden Arslan bin Şaban ve İbrahim bin Şaban ve Alıncık nam karyeden Seyyid Süleyman Çelebi ibni Mehmed nam kimesneler li eclişşehade meclis-i makud-ı merkuma hazırun olup istişhad olunduklarında vakı a kadimüleyyamdan bu âna gelince Başviran yaylağı Başkümbetden Beğ pınarına ândan soğucak pınara ândan işbu Yumrak dan içeri bu âna gelince Mehmed Halife nin evladiyet ve meşrutiyet üzre tasarruf eylediği yaylakdandır ve soğucak pınar didikleri işbu muayene olan pınar dirler bu husus ile biliriz ve böyle işidegeldik bu hususa bu vech üzre şahidleriz şehadet dahi iderüz diyü her biri şehadet-i şeriyye eylediklerinden sonra

207 191 sipahi-i mezbur es-seyyid Mehmed Çelebi ye kendi zamanında ve sabıka timar-ı merkume sipahi olan peder-i mezbur Seyyid Mustafa zamanında zikr olunan haddin dahilinde vaz yerleri içün istintak olundukda fil-vaki işbu Yumrakdan içeri bu âna gelince ne pederim ve ne ben vaz-ı yed itdiğimiz yokdur diyü ikrar ve itiraf itmeğin zikr olunan şehadat ve itiraf mucebince badel-hükm sipahi-i merkum ve ahali-i karye Cebrail arazi-i merkume içün bi vech muarazadan men oldukları mevlana-yı merkum vaki-i hali mahallinde ketb ve tahrir idüp badehu ma an ba s olunan Ömer Beşe bin Hasan ve Muhzır Şaban bin Habib ile meclis-i şer a gelüp ala vukuihi inha ve takrir itdiklerinde arazi-i mahdud kema fil-evvel vakfiyet üzre ibka olunmağın ma vaka a bilibtiga ketb olundı fil-yevmir-rabi aşere min Cemaziyelevvel sene erbaa aşere ve mie ve elf Şühûdü l-hâl: Osman Ağa bin Şaban Beğ Şaban Ağa bin Hasan an karye-i Tufeyl Ebubekir bin Halil sakin-i şehr Mustafa bin Mehmed an şehr Mehmed bin Ali an şehr Es-Seyyid Abdurrahman Çelebi bin Hüseyin an karye-i Hamırdan Ataullah Efendi ibni Abdülfettah Efendi an kasaba-i Kudüs Ve diğer Şaban bin Mustafa an karye-i Ören Monla İbrahim bin Mehmed an karye-i Etene Ahmed Halife bin Mehmed el-imam-ı Tuva Abdülhalil bin Yusuf ve gayruhum minel-huzzar K2/90/464

208 192 Medine-i Kütahya muzafatından Etrafşehr nahiyesine tabi Zağra nam karye sakinlerinden olup bundan akdem vefat iden Derviş ibni Abdullah ın li ebeveyn er karındaşı Hasan ve kız karındaşı Hamide nam hatun meclis-i şer-i hatır-ı lazımüttevkirde medine-i mezburenin Saray mahallesi sakinlerinden işbu rafiül-kitab Musa Kethuda ibni elhac Bayram nam kimesne mahzarında üzerine her biri dava ve takrir-i kelam idüp mevrusumuz müteveffa-yı mezbur Derviş in mahalle-i mezburede vaki ledel-ahali vel-ciran malumetül-hudud mülki bize intikal itdükden sonra menzil-i mezkurı mezburun kethudaya doksan kıta esedi guruşa bey ve teslim ol dahi iştira ve teslim idüp semen-i mezkurdan kırk beş guruşluk eşyasını ahz u kabz eyleyüp kırk beş guruşu mezbur zimmetinde kalmışdır hala taleb eylediğimde virmeyüp teallül ider sual olunup takriri tahrir ve meblağ-ı mezbur kırk beş guruşun alıvirilmesi matlubumuzdur didüklerinde gıbbes-sual mezbur Musa Kethuda cevabında fil-vaki mezbure Hamide ve Hasan murisleri müteveffa-yı mezburun menzilini mezkur iştira ve teslim eylediğimde kabzını itiraf eyledikleri meblağ-ı mezburdan baki kalan kırk beş guruşı dahi ahz u kabza taraflarından Bolhareli Topal İbrahim nam kimesneyi vekil ol dahi vekaleti huzur-ı arzda isabet ve baki kalan kırk beş guruşı vekil-i mezbur ahz u kabz eyledi diyü def le mukabele idicek gıbbel-istintak ve akibül-inkar mezbur Musa Kethuda dan def-i mezburunu mübeyyin beyine taleb olundukda udul-i rical-i müsliminden olup mahalle-i mezbureden Osman Çelebi ibni Eymir ve esseyyid Hüseyin Çelebi ibni Receb nam kimesneler li ecliş-şehade meclis-i şer a hazıran olup eserül-istişhadiş-şer i fil-hakika Bolhareli mezbur Topal İbrahim mezbura Hamide ve Hasan taraflarından vekaleti huzur-ı şer de isbat ve meblağ-ı mezbur kırk beş guruşı vekil-i mezbur Topal İbrahim mezbur Musa Kethuda dan ahz u kabz eyledi biz bu hususa bu vech üzre şahidleriz şehadet dahi iderüz diyü her biri eda-i şehadet-i şeriyye eylediklerinde bade riayetihi şerayitül-kabul mezburanın şehadetleri makbule oldukdan sonra müddeiyan-ı mezburan husus-ı mezbur içün mezbur Musa Kethuda üzerine bi vech muarazadan men birle ma vaka a bil-ibtiga ketb olundu fil yevmir-rabi aşere min Cemaziyel ahir sene erbaa aşere ve mie ve elf

209 193 Şuhudül-hal El-Hacc İsmail bin Ömer Mehmed Beğ bin Halil Sefer Beğ bin Mustafa Hüseyin bin Mehmed Ahmed bin Mehmed ve gayruhum minel-huzzar K2/90/465 Medine-i Kütahya amalinden Altuntaş nahiyesine tabi Karaağaç nam karye sakinlerinden Ramazan bin Osman nam kimesne meclis-i şer -i hatır-ı lazımüt-tevkirde yine karye-i mezbureden bais-i haze l-kitab Osman bin Hüseyin nam kimesne mahzarında üzerine dava ve takrir-i kelam bundan akdem benim hakkımda mütesellime müsvedde virilüp bi gayr-i hakk otuz üç guruşun bir defada ve on iki guruşunu bir defa zulmen almışlar idi müsvedde viren mezbur Osman imiş sual olunup takrir ve tahrir ve hakkından gelinmek matlubumdur didükde gıbbes-sual ve akibül-inkar müddea-i mezbur Ramazan dan sıdk-ı makalini mübeyyin beyyine taleb olundukda inan-ı beyyineden izhar-ı acz idüp kendüyi gamz iden mezbur Osman olduğuna yakını olmamağla teklif-i yemin itmeğe dahi tesaddi itmemeğin mezbur Ramazan badel-yevm husus-ı mezbur içün merkum Osman üzerine bi vech muarazadan men olunup ma hüvel-vaki bil-ibtiga ketb olundu fil-yevmis-sabi aşere min Cemaziyel ahir sene erbaa aşere ve mie ve elf Şuhudul-hal es-seyyid Ali Çelebi bin Hüseyin Halil Efendi bin Çukadar Ali Beğ bin Mehmed Şaban Beğ bin Habib

210 194 ve gayruhum minel-huzzar K2/91/466 Medine-i Kütahya muzafatından Gümüş nahiyesine tabi Şami nam karye ahalisinden işbu ashabül-kitab Habib bin Mehmed ve Süleyman bin Abdülkerim ve Muharrem bin Mustafa ve Abdurrahman bin Abdülkerim ve Mahmud ibni Hasan ve Ali bin Receb ve Timur ibni Kemal ve Sarı Ali ibni Mehmed ve İsmail ibni Ali Dede ve Fehimoğlı Hasan vesairleri meclis-i şer -i hatır-ı lazımüt-tevkirde işbu karye-i mezbure sakinelerinden Zamanşah binti Ferruh nam hatun mahzarında üzerine her biri dava ve takrir-i kelam idüp mezbure Zamanşah kendi üzerine lazım olacak kelimat söylemeyüp daima konşuların aleyhine mütekalli a sözler iftira eyleyüp nice defa beynel-ahali gavga ve şatime itdürüp ve kendi dahi bazımıza nice (...) isnad itmeden hali olmadığından gayri gayib-i anil-meclis oğlını ve kızını dahi zabt ve tedib itmeyüp birkaç defa zararlarını görüp tarih-i kitabdan dört gün mukaddem işbu Ebubekir bin el-hacc Ömer i nısf-ı neharda menzili içinde mezburenin oğlı ve damadı darb-ı şedid ile darb idüp mezbur Ebubekir dahi feryad itdikde ahali-i karyeden Mahmud Beşe oğlı İbrahim nam kimesne feryadına varup tahlis murad itdükde mezbur İbrahim balta ile urup mecruh ve cerahati keşf olunmuşdur bunun emsali fesaddan hali olmayup mezburlardan külliyet üzre münadi ( ) vel-hasıl mezbure Zamanşah ve kızı Safiye karyemizden ihrac olunmayup kel-evvel sakinler olur ise cümlemiz perakende ve perişan olmamız (kesik) diyü her biri mezbure Zamanşah muvacehesinde inha ve tezallüm itdüklerinden sonra mezburların keyfiyet-i ahvalleri bi garaz kimesnelerden istifsar ve istintak olundukda mezbur ( ) ahali-i karyeye nice dürlü hilaf-ı şer isnad ve cevr-i eziyet eylediklerini hafak-ı müslimin ihbar itmeleriyle badel-yevm mezbur Zamanşah ve kızı merkum Safiye karye-i mezbureden ihraclarına taraf-ı şer den tenbih-i ekide birle ma vaka a bilibtiga ketb olundı tahrir fil-yevmil-hamis aşere min Cemaziyelahir sene erbaa aşere ve mie ve elf Şuhudul hal

211 195 Abdülbaki Beğ bin Neslihan Süleyman Beğ bin Mehmed Hüseyin Beğ bin Abdullah Seyyid Ali Çelebi bin Habib ve gayruhum minel-huzzar K2/91/467 Medine-i Kütahya da vaki Fincanciyan (...) meclis-i şer -i hatır-ı lazımüttevkirde yine Fincancılar dan Mehmed Beşe bin Abdullah ve Hacı Beğ bin Osman nam müslim ile taife-i kefereden Serkiz veledi Balaban ve Bağdadlı veledi Begos mahzarlarında üzerlerine her biri dava ve takrir-i kelam idüp bizler fincancı olup sanatımız işleyegelmişizdir ancak ( ) fincan lazım olup beynimizde malum boya tabir olunan Karahisar-ı sahib tarafından iştira ve boya ağası hin-i iştirada nısfı nükud ve nısf-ı ahiri emtia ve eşya olmak üzre ber muceb-i emr-i ali alıvirdik veyahud boya ağası boyayı bunlara getürüp bizler iştirada mümanaat eylediklerinde bi hasebi ş-şer üzerimize tahmil ve cümlemiz ale s-sev tahammül-i vahid-semma ziyade ve noksan alageldiğimiz boyamızken birkaç senede boya kıymet bulmağla cümlemizin re y ve ittifakıyla mezburları gönderüp ber minval-i muharrer boyayı getürüp beynimizde alesseviyy taksim iderken bu sene-i mübarekede mezburlar varup boyayı getürürler iken ketm ve ihtifa eylediklerinden gayri birer ikişer araba çorak tabir olunur bizlerden ziyade alup bize gadr itmişlerdir mezburlardan sual olunup takrirleri tahrir ve vaz -ı kadime muhalif ziyade aldıkları beynimizde tarh ve tevzi ve kendimiz ziyade almamak üzre canib-i şer den tenbih olunması matlubumuzdur didüklerinde gıbbes-sual mezburun Mehmed Beşe Hacı Beğ Serkiz ve Bağdadlı cevablarında fil-vaki mezburların iddia eyledikleri üzre boyayı kadimden fincancı üstadları ales-seviyy beynimizde taksim ve ziyade ve noksan olmamışdır ve sene-i mübarekde dahi ber minval-i muharrer getürdük ketm ve ihtifa eylediğimiz bu kadar boya geldikden sonra boya ağası bizlere hediye olmak üzre ikişer (silik) çorak göndermiş diyü itiraf ve ketm ve ihtifaları münker olıcak zikr olunan çorak dahi bi eyyi hal külli beynlerinde taksim ve boyaları dahi adet-i kadime üzre ales-seviyy fakîr ve gayrisini beynlerinde tevzi olunmak üzre cümleye tenbih olunup ma vaka a bil-ibtiga ketb olundı tahrir

212 196 fil-yevmil-hamis aşere min Cemaziyel ahir Şuhudul hal umdetül-meşayihil-ekrem Mustafa Efendi el-mevlevi es-seyyid Muslı bin Abdullah es-seyyid Ali Çelebi bin Hüseyin Hüseyin Çelebi bin Mehmed vegayruhum minel-huzzar K2/91/468 Düstur-ı mükerrem müşir-i mufahham nizamül-alem müdebbir-i umurulcumhur-ı bil-fikris-sakıb mütemmim-i fihamül-enam bil-re yü s-saib mümehhid-i bünyanü d-devleti ve l-ikbal müşir-i erkanü s-saadeti ve l-iclal el-mahfuf bi sunuf-ı avatıfü l-melikü l-a la Anadolı eyaletine mutasarrıf olan vezirim (boş) Paşa edamallahu teala iclalehu ve akza kuzatil-müslimin evla veladü l-muvahhidin madenül-fazl velyakin rafi-i ilamüş-şeriati ved-din varis-i ulumül-enbiya vel-mürselin el-muhtass bi mezid-i inayetil-melikil-muin Mevlana Kütahya kadısı zidet fezailehu tevki-i refi-i hümayun vasıl olıcak malum ola ki Yabuk Beğ evladından Kemal ve Hüseyin ve Hasan veledi Ahmed nam sipahiler dergah-ı muallama arz-ı hal idüp Kütahya sancağında Sezanos nahiyesinde Ağari nam karye ve gayriden on bir bin dört yüz otuz dört akçe timara sefer-i hümayun vaki oldukca üç cebeli eşdirmek üzre ber vech-i iştirak berat-ı şerifimle mutasarrıflar olup zikr olunan Ağari nam karyenin iki bin üç yüz doksan yedi akçe yazusı olup yine nahiye-i mezkurda beş bin dokuz yüz otuz yedi akçe yazusı olan kazık ve bin beş yüz akçe yazusı olan kayı ve bin akçe yazusı olan nısf hacı ve altı yüz akçe yazusı olan boyalu Avşar nam karyeler ile birikdirilip on bir bin dört yüz akçe bir icmal mezbur tamamıyla mezkurunun üzerlerinde olup zikr olunan Ağari ve Kazık ve Kayı ve Nısf Hacı nam karyelerin adet-i ağnam ve bad-ı heva ve resm-i arus maa deştibani ve tapu-yı zemin ve Boyalu Avşar nam karyenin dahi ancak bad-ı heva ve resm-i arus ve deştibani ve tapu-yı zemin defterinde maktu hasıl-ı kayd olunmuşken

213 197 Sezanos nahiyesinde serbest olmayan timar karyelerinin koyun bâcının nısfı ve cürm-i cinayet yine nahiye-i mezkurda vaki Dibecik nam karye ve gayriden elli bir bin beş yüz üç akçe zeametine mutasarrıf olan Mehmed Paşa zade Mustafa nın zeametine hasıl-ı kayd olunmağla bunların dahi mutasarrıf oldukları karyelerinin adet-i ağnam ve cürm-i cinayet vesair bad-ı hevalarına müdahale olunmağla mahsullerine gadr olunduğun bildirüp men u def olunmak babında hükm-i hümayunum reca eylediği ecilden defterhane-i amiremde mahfuz olan ruznamçe-i hümayun ve defter-i icmal ve mufassala müracaat olundukda naib-i nahiye Sezanos serbest olmayan timarların koyun bâcının nısf ve cürm-i cinayetin nısfı gayr-i ez vakf ( ) ve beytül-mal ve mal-i gaib ve yava ve kaçgun ve serde-i abd-i ebenn ve müddeti tamam olup marifet-i şerle bey olan kul ve cariye bahaları ki sahibleri zahir olmadığından vakf ( )beğlerbeğisi tasarruf itdiği minval üzre fi sene beş yüz akçe yazuyla tahrir ve defter-i icmalde Debecik nam karye ve gayr ile birikdirilüp otuz bin beş yüz doksan iki akçe bir icmal ve tamamen Mustafa Çavuş üzerine ve Sezanos nahiyesine tabi elli nefer reaya ve altı aded zemin ve hasılı tahtında adet-i ağnam ve bad-ı heva ve resm-i arus ve tapu-yı zemin ve Kazık ve Kayı ve nısf karye-i Hacı nam karye gedik hasılları tahtlarında dahi kezalik adet-i ağnam ve bad-ı heva ve resm-i arus maa deştibani ve tapu-yı zemin ve Boyalu Avşar nam karye gedik dahi hasılı tahtında ancak bad-ı heva ve resm-i arus maa deştibani ve tapu-yı zemin diyü defter-i mufassalda tahrir ve defter-i icmalde birikdirilip on bir bin dört yüz otuz dört akçe yazu ile sefer vaki oldukca üç cebeli eşdirmek üzre muharrer kılınmayla tahrir ve Hasan veledi Ahmed ve Hüseyin ve Kemal üzerlerine oldığı bil-fiil defter emini olan iftiharül-emacid vel-ekarim elhacc Mehmed dame mecduhu arz itmeğin defter emini arzı mucebince amel olunmak emrim olmuşdur buyurdum ki (boş) vusul buldukda bu babda sadır olan emrim üzre amel idüp dahi ber vech-i iştirak mutasarrıf oldukları karyelerin defterde mukayyed raiyet ve raiyeti oğullarının tasarruflarında olan kuyudatlarının adet-i ağnam ve resm-i arus ve cürm-i cinayet vesair defterde hasıl-ı kayd olunan rüsumlarına zeametine mutasarrıf olan muma ileyh ve subaşıların hilaf-ı defter dahl ü taarruz itdirmeyesin ve dahl idüp beratları mucebince tahvilleri tarihine düşen mahsüllerinden fuzuli nesnelerin ahz itmiş ise bades-sübut hükm idüp girü bi kusur alıvirüp min bad defter-i hakani ve emr-i hümayunuma muhalif kimesneye iş itdirmeyesin husus-ı mezbur içün tekrar emrim murad eylemeyesin şöyle bilesin alameti şerife itimad kılasın tahriren

214 198 fi evahir-i şehr-i Rebiülevvel sene erbaa aşere ve mie ve elf Be makam-ı Edirne el-mahruse K2/92/469 Kıdvetü l-ulemâi l-muhakkikîn umdetü l-fudalâi l-müdekkikîn bimezîd-i inâyeti l-melikü l-mu in Kütahya kazâsına mezun-ı bi l-ittifâk olan mevlânâ zîde ilmuhû tevkî i refî i hümâyûna vâsıl olacak ma lûm ola ki Ömer nâm kimesne Dergâh-ı muallâma arz-ı hâl idüb bin yüz senesinde kazâ-i mezbûr muzâfâtından Virancık nahiyesinde sâkin mütevellî Hüseyin nâm kimesne ile hukûk-ı şeriyyeye müteallik da vâsı olub mürâfa a-i şer -i şerîf olmak istedükde husûs-ı mezbûrda karındaşı Abidin nâm kimesnenin alakası yoğiken mezbûr mütevellî Hüseyin hevâsına tâbi Kütahya kadısı sened isnâdıyla karındaşı mezbûru hilaf-ı şer -i şerîf habs itdürüb ziyade te addî itmeğle bundan akdem ahvâlleri şer görülmek üzer Astânede sadâret-i uzmâ vekâlet-i kübra kâimmakâmı olan vezirim Osman Paşa edâmallâhu Teâlâ iclâluhû tarafından mübâşir tayin olunub emr-i şerîfim virilmeğle Mevlâna-yı mûmâ ileyhsin tayin olunan mübâşir marifetiyle mezbûr Abidin in keyfiyet-i ahvâlin mahallinde tefahhus ve vukû ı üzre arz eylemek babında hükm ü hümâyûnum recâ etmeğin vech-i meşrûh üzre mahallinde şerle görülüb ilam olunmak emrim olmuşdur buyurdum ki vusûl buldukda bu bâbda sâdır olan emrim üzre amel dahi ihzâr-ı huzmâ kılub mukaddema bir def a şer le görülüb fasl olunmayan husûsları temam hak ve adl üzre tefahhus idüb göresin ilam olunduğu üzre ise ol bâbda mukteza-yı şer kavliyle amel idüb dahi ahvâlleri şerle görüb vaki hali hakikat üzre der-i devlet-medârıma arz ve ilam eyleyesin bin bad şer -i şerîf ve emr-i hümâyûnuma muhalif kimesneye iş itdirmeyesin şöyle bilesin alemet-i şerîfe itimad kılasın tahrîren fī evâil-i muharrem sene erbaa aşera ve miete ve elf K2/92/470

215 199 Kıdvetü l-ulemâi l-muhakkikîn umdetü l-fudâlâi l-müreffi în el-mahz ve bimezîdi inâyeti l-melikü l-mukîn Kütahya kazasına ( ) mevlânâ zîde ilmuhû tevkî i refîi hümâyûnuma vâsıl olacak ma lûm olaki Ömer nâm kimesne südde-i sa âdetüme arz-ı hâl idüb kazâ-i mezbûr muzâfâtından Virancık nâhiyesinde sâkin mütevellî Hüseyin nam kimesne ile bin yüz senesinda hukuk-ı şer iyyeye müteallik da vâsı olub mürâfa a-i şer -i şerîf olmak istedükde husûs-ı mezbûrda karındaşı Abidin nâm kimesnenin alakası yoğiken mezbûr mütevellî Hasan hevâsına tâbi Kütahya kadısında sened isnadıyla karındaşı ve mezbûru hilâf-ı şer i şer i şerîf habs itdürüb te addî itmeğle bundan akdem mübâşir marifetiyle Astane-i sa adetümden virilen emr-i şerîfim mûcebince mezbûr Abidin in keyfiyet-i ahvâli mahallinde tefvīz ve vukû ı arz eyleyesin diyü rikâb-ı hümâyûnum tarafından emr-i şerīfim mûcebince amel olunmak emrim olmuşdur buyurdum ki Dergâh-ı mu allâm çavuşlarından kıdvetü l-emâsil ve l-akrân Bekir Çavuş hükm ü şerîfimle vusûl buldukda bu bâbda sadır olan emrim üzre amel dahi evzâr-ı huzmâ kılub mukaddemâ bir def a şer le görülüb hâsıl olunmayan husûsları temam-ı hak ve adl üzre tefahhus idüb göresiz i lâm olunduğu üzre ise ol bâbda mukaddemâ şer kaviyle male idüb dahi ahvâlleri şer le görüb vâki hali hakîkati üzre Astâne-i sa âdetüme arz ve i lâm eyleyesin min ba d şer -i şerîfe ve emr-i hümâyûnuma muhâlif kimesneye iş itdürmeyesiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe alâmet-i şerîfe i timâd kılasız tahrîr fî`evâsıt-ı Rebîu l-evvel sene erbe a aşera ve miete ve elf El-mahrûsa Konstaniyye K2/92/471 Medine-i Kütahya mahallâtından Servi mahallesi sâkinlerinden işbu vâki ulkitüb Mehmed Ağa ibn-i Mustafa meclis-i şer -i hatîru lâzimü t-tevkîrde Medine-i mezbûrenin Ahi Mustafa Mahallesinden Abdurrahman bin Şaban mahzarında üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüb mahalle-i mezbûreden Ömer İbrahim Beğ ibn-i Ali den aldığım babam Mustafa Ağa er karındaşlar olub balaları olmağla Aşcı Ali nin ve dedeleri ismi Abdülmennân ve Maskat-ı re sleri arz ( ) on beş sene mukaddem mezbûr

216 200 zevcesi Hatice ve kızı Aişe mean müteakib oldukda sağir-i mezbûr İbrahim e intikal iden eşyası taraf-ı şer den tahrîr ve elli beş guruş ile menzil-i hâssası ve bağce-i hâssası ve evâni-i beyt nühâs ve gayr-ı nühâs defter oldukda mezbûr Abdurrahmana teslim ve tasarrufunda iken sağîr-i mezbûr tarih-i küttâbdan altı ay mukaddem vefat idüb varisini hasr ibka mahzar olmuş iken mezbûr Abdurrahman sağir-i mezbûrun babası mütevellî-i mezbûr İbrahim Beğ ammim olduğunu inkâr ve min cihet-i zevi l-erhâm vârisi benim diyü teslimden imtina idüb suâl olunub icrâ-yı hak olunması matlûbumdur didükde gıbbe s-su âl vasi-i mezbûr cevâbında sağîr-i mezbûre ihtikâl iden menzil ve bağce ve altmış beş guruş ve kırk dört guruşluk müteferriyât tahrîr vesyate kabz eylediğin ikrar ve müdde î-i mezbûrun verâsetini inkâr itmeğin müdde î-i mezbûrdan sağîr-i mezbûrun babası mütevellî-i mezbûr İbrahim ile babası Mustafa ağalar karındaşları olduğun mübeyyin-i beyn taleb olundukda adûl-ı ricâlden olub Birler mahallesi sakinlerinden Mustafa Çelebi ibn-i Ali ve Servi mahallesinden İbrahim ibn-i Hasan ve Şehreküstü mahallesinden Ali ibn-i Ali nin liecli ş-şehâde meclis-i şer a hâzirûn olub iştihâd olunduklarında fi l-vâki müdde î-i mezbûrun babası Mustafa ağa ile fevt olan sağîr İbrahim in babası mezbûr İbrahim er karındaşlardır babaları mühtedir? Olmağla ism-i Abdullah dedeleri ismi Abdülmennân ve maskat-ı re sleri arzdır biz bu hissesine bu vech üzre şâhidleriz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye itdüklerinde bade t-ta dîl ve t-tezkiye şehâdetleri makbûl olmağın vasi-i mezbûrun makbûzunu i tirâf eyledükde nukûd ve eşyâsı ve menzil ve bağçesin müdde î-i mezbûra edâ ve teslime cânib-i şer iyye tenbih birle mâ hüve l-vâki bâlâda ketb olundu fi l-yevmi s-sâdise aşera min cumade l-âhire sene erbe a aşera ve miete ve elf min şecera mine l-ömr ve ş-şeref Şuhûdu l-hâl: Fahri l-müderrisîn Yahya Efendi ibn-i el-merhûm Abdurrahman Efendi Ahmed Efendi ibn-i Cafer Efendi Eyyûb Çelebi bin Mehmed Ömer Ağa ibn-i Şaban Hüseyin ibn-i Tayyib İbrahim Efendi

217 201 Ve gayrihim K2/92/472 Medine-i Kütahya mahallâtından Cedid mahallesi sâkinelerinden Fâtıma bin-i Mehmed nâm Hâtûn tarafından husûs-ı âtiü z-zikri efrâda vekîl olub zât-ı mezbûreyi marifet-i şer iyye-i ârifân olan Hâce Abdülvahhâb Çelebi ibn-i Mehmed Çelebi ve Seyfullah bin Süleyman nam kimesneler şehâdelleriyle şer an vekâleti sabite olan Turumzâde Mehmed ağa meclis-i şer -i hatīr lâzimü t-tevkîrde işbu râfi u -küttâb Hasan bin Mimar Usta ve Halil nâm kimesnele mahzarında bi l-vekâle ikrâr-ı tâm ve takrīr-i kelâm idüb bundan akdem mezbûr Hasan müvekkile-i mezbûrenin sadriyye kebîre kızı Afife Süleyman nâm bakiresin on bin akce mihr-i müeccele tesmiyesiyle tezvic ve nikâh idüb kable d-duhûl ve l-hulût mezbûre Afife vefât itmeğle şer an lâzım gelen beş bin akçe mihrinden müvekkile-i mezbûreye isâbet iden sülüs hisse-i şer iyyesi mukâbelesinde on bin guruş kıylemtlü bir alaca kaftan ve bir sim kuşak ve bir çift mest babuc alub kazım müteveffiye-i mezbûrenin mihr-i müecciline müteallika âid da vâ ve eymân ve muhâsamâtdan mezbûr hasan ın sâhha zimmetini ibra ve ıskat eylerim bade lyevm kadim müteveffiye-i mezbûrenin mihr-i mezkûrına müteallika benden asâleten ve vekâleten mezbûr Hasan üzerene taleb-i da vâ ve niza sudûr ve zuhûr ider ise lede lahkâm El-kerîm mesmû a ve kambûla olmasın didi didikde gıbbe t-tasdik el-mer î mâ vaka a bi l-isti â ketb olundu tahrîren fi evâil-i cumâde l-âhire sene erbea aşera ve miete ve elf Şuhûdu l-hâl Ahmed bin Hasan Seyyid Şeyh Mehmed Efendi bin-i Seyyid Ahmed Efendi Musa bin Ali Mehmed bin Ali İbrahim bin Ahmed Ali bin Ramazan Mehmed bin Hüseyin

218 202 Seyyid Ali Çelebi ibni Hüseyin K2/92/473 Medîne-i Kütahya muzâfâtından Gireği nâhiyesine tâbi Deriler nam karye sâkinelerinden Tayyibe binti Seyyid Mehmed nâm hâtûn meclis-i şer -i hâtîr u lâzimü ttevkîrde yine nâhiye-i mezbûre karyelerinden Otacılar nâm karye sükkânından işbu vâkiu l-küttâb Veli bin Arslan nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm târih-i küttâbdan dört gün mukaddem karyem olan Derzilerden kendi musâlaha içün Otacılar karyesine gelüb ahşama karîb yine kendi karyeme giderden ahşam olmağla üç nefer kimesne yoluma inüb bana cevr ve eziyet itmeleriyle ben dahi mezbûr Veliyi bile kıyas idüb gelüb teşekki itmişdim el-hâletü hâzihî yola inenleri bildim mezbûr Veli nin sabrı yok imiş husûs-ı mezbûra müteallika mezbûr Veli den da vâ ve nizâ ım yokdur diyü mezbûre Tayyibe Hâtunun ber minvâl-i muharrer cârî ve sâdır olan kelimâtın merkûm Veli vicâhen tasdîk itmeğin mâ hüve l-vâki bi l-ibtikâ ketb olundu fi l-yevmi s-sâmine aşer min cumâde l-âhire sene erbea aşara ve miete ve elf Şuhûdu l-hâl: Seyyid İbrahim bin Mustafa Seyyid Mirza bin Ali Eyyûb Çelebi ibni Mehmed Es-seyyid Abdülbaki Efendi el-nakîb K2/93/474 Medîne-i Kütahya muzâfâtından Gireği nâhiyesine tâbi Derziler nâm karye sâkinelerinden Tayyibe bint-i es-seyyid Mehmed nâm-ı şerîfe meclis-i şer -i hatîr u lâzimü t-tevkîrde yine nâhiye-i mezbûra tâbi Otakcılar nâm karye sâkinlerinden işbu râfiatü l-kitâb es-seyyid Hüseyin Çelebi ibn-i Ali ve İmam oğlu Mehmed bin ahmed

219 203 nâm kimesneleri hezâr ve mahzarlarında üzerlerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüb bundan akdem mezbûran İmamoğlu Mehmed ve Seyyid Hüseyin Bîkârbaşı ve Derziler nam karye başında bana katl ve şetm kasdıyla önüme inüb ram olmadığım ecilden mezbûr Seyyid Mehmed yine darb idüb mezbûr İmamoğlu Mehmed işbu hâzıra-i bi l-meclis karım İsmihan beni idüb külli te addî itmişlerdir ve mezbûrândan suâl olunub takrirleri tahrîr ve mucebi icra olunması matlûbumdur didükde gıbbe s-su âl ve akîbu l-inkâr müddeiyye-i mezbûreden da vâsı mübeyyine-i beyyine taleb olundukda isbât-ı mübeyyineden izhâr-ı acziyle gıbbe l-istihlaf mezbûrân İmamoğlu Mehmed ve Seyyid Hüseyin Çelebi ye müddeiyye-i mezbûrenin mahal-i fi l-i şetm kasdıyla önüne inüb darb eylediklerine yemîn teklîf olundukda anlar dahi alâ ref itmişdi mezbûran İmamoğlu Mehmed ve Seyyid Hüseyin in keyfiyet-i ahvâlleri bîgaraz kimesnelerden dahi istifsâr olundukda Ota[k]cılar nâm karyeden Seyyid Mirzâ Çelebi ibn-i İbrahim ve Seyyid Mustafa hail ibn-i Osman ve seyyid hasan Çelebi ibni Ali ve Ramazan bin Receb ve Hamza bin Arslan ve İvaz bir Receb nâm kimesneler liecli l-ihbâr meclis-i şer a hâzirûn olub eseri l-istihbâri ş-şer fi l-hakîka mezbûrân Mehmed ve Seyyid Hüseyin Çelebi kendü halleriyle doğru ve müstakim kimesnelerdir diyü her biri alâ tarîki ş-şehâde ihbâr itdüklerinden sonra mezbur Mehmed e babamız Ahmed ve mezbur Seyyid Hüseyine karındaşı dahi Halil ve diğer Halil taliblerine kefil-i bi n-nefs olmağın mâ vaka a bi l-ibtikâ ketb olundu tahrîren fi l-yevmi r-râbi a ve işrîn min cumâde l-âhire sene erbea aşera ve miete ve elf Şuhûdu l-hâl: Es-seyyid Abdülbaki Efendi en-nakîb Es-seyyid ( ) Ulvi Hilmi ibn-i Mehmed Seyyid Ali Çelebi bin Hüseyin Ahmed bin Mehmed Şaban bin Habib Ve gayrihim mine l-hüzzâr

220 204 K2/93/475 Medine-i Kütahya kal asının Yenice kalası sâkinlerinden işbu râfiu l-küttâb İbrahim bin Receb nâm şâb emr ve meclis-i şer -i hâtîr u lâzimü t-tevkîrde yine kal a-i mezbûreden Süleyman bin Mehmer ve karındaşı Ali nâm kimesne mahzarlarında üzerlerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüb târîh-i küttâbdan bir gün mukaddem ahşam namazından sonra handekden beri menzile giderken mezbûrân hilâf-ı şer -i şerîf beni darb ve şetm ve işbu temşiyetimi yürütdüler mezbûrândan suâl olunub takrirleri tahrîr ve mûcibi eda olunması matlûbumdur didükde gıbbe s-su âl ve akību l-inkâr müddeî-i mezbûrûn da vâsı şer ve hâssasını mütenebbih-i tenbuh taleb olundukda adûl-ı ricâl-i müsliminden kapucu Abbas ibnn-i Mustafa ve el-hâc Abdi bin Hasan nâm kimesneler liecli ş-şehâde meclis-i şer a hâzirân olub istişhâd olunduklarında fi l-vâki müdde î-i mezbûr İbrahim mezbûrân Süleyman ve Ali hilâf-ı şer -i şerîf darb ve şetm eyleyüb işbu temşiyetini yürüdi biz bu husûsa bu vech üzre şâhidleriz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye itdülerinde bade riâyet-i şerâit ve l-kabûl mezbûrânın şehâdeleri mesmû ve makbul olmağın mûcebini icrâ itmek üzre kal a-i mezbûre dizdarına ba de t-tenbih mâ vaka a bi l-ibtikâ ketb olundu tahrîren fi l-yevmi l-hâmis ve -işrîn min cemâziye l-âhir sene erbea aşera ve miete ve elf Şuhûdu l-hâl: Derzi Kara Mehmed bin Mustafa Ali Çelebi Bin Mustafa Seyyid Ali Çelebi bin Hüseyin Mehmed Çelebi bin Derviş Halil Hüseyin Çelebi ibn-i Mehmed Ali bin Mehmed Ahmed bin Mehmed Ve gayrihim mine l-hüzzâr

221 205 K2/93/476 Oldur ki mahrûsa-i Kütahya a mâlinden Virancık nâhiyesine tâbi Saray nâm karyeden Mehmed Ağa bin Veli Ağa tarafından vekil (silik) vekil olub Hasan Ağa bin Hüseyin Ağa ve Mehmed Beğ bin Ali Ağa şehâdetleriyle vekâleten (..) Ali Ağa meclis-i şer -i hatîru lâtimü t-tevkirde işbu vâki u r-rakam ( ) Mihal nâm zimme muvâcehesinde bi l-vekâle ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüb benim ve ( ) karındaşım Mehmedin babalarımız olan Ali Ağanın merkume ( ) zimme zimmetinde olan altmış guruşunı ahz u kabz ve sulh ve ibrâya karındaşım mezbur ( ) ol dahi gelüb meblağ-ı mezbûrı merkum ( ) zimmiden taleb-i dava ve bin dokuz yüz guruşa sulh olbu mebalğ-ı mezburı bade l- ( ) zimmi-i mezbur yedine hüccet-i şer iyye virmesiyçün beni tarafından vekil itmişdir el-hâletü hâzihî karındaşım mezbûrun zimmem-i mezbûr ( ) eylediği meblağ-ı mezburun bin dokuz guruş teslim içün tarafımızdan kadı-ı mezburdan hüccet-i şer iyye ita olunub karındaşım mezbur mezbûrun resmi ibrâ-ı âmm ve kâtıu r ( ) ibrâ ve ıskât itmişdi ba de l-yevm husûs-ı mezbûr içün karındaşım mezbûrun mezbûrat üzerine dava ve ( ) sudûr ve zuhûr ( ) lede l-ahkâmu l-kirâm ma mûle ( ) mâ vaka a bi l-isti âb ketb u tahir olundu fi l-yevmi t-tâsi a ve l-işrîn min cumâde l-âhir sene erbe a aşera ve miete ve elf Şuhûdu l-hâl: Seyyid Abdülbaki Efendi Mehmed Ağa bin Mustafa Mehmed Beğ bin Halil Seyyid Ali Çelebi bin Hüseyin Çelebi bin İbrahim Efendi Sefer Çavuş bin ( )

222 206 Davud bin Ali ve gayrihim K2/93/477 Medine-i Kütahya mahallâtından Çukur mahallesi sâkinlerinden Ebubekir Beğ ibn-i Hacı Ömer kimesne meclis-i şer -i hâtîr u lâzimü t-tevkîrde Medine-i mezbûre ağmâlinden Gûş nâhiyesine tâbi Şâmi nâm kerye sâkinlerinden işbu râfiu l-küttâb Menteş ibn-i Ali ve Mehmed ibn-i Ahmed nâm kimesneler mahzarında ikrâr-ı tâm ve takrīr-i kelâm idüb bundan adken ben karye-i mezbûrda sâkin iken mezbûran nehâren menzilinm dahiline girüb beni bigayr-ı hak darb ve cerh ve şutûm-ı galîza ile şetm eylediklerini huzûr-ı şer de bi l-muvâcehe isbat ve mezbûr Mehmed ba de t-takrîr ıslâhı nefs içün kal ada habs olmuş idi el-haletü hâzihî vesâhibu l-muslihûn ile beni ıslâh-ı zâtı l-mübîn itmeğin ben dahi husûs-ı mezbûra müteallika âmme-i de âvî iddiasını ve muhâsamdan mezbûran Menteş ile mezbûr Mehmed in zimmetlerini berî eyledim ba de l-yevm husûs-ı mezbûr ancak mezbûrân üzerlerene benden asâleten ve vekâleten da vâ zimmeti sudûr ve zuhûr ider ise lede l-ahkâmü ş-şer mesmû ve mütenebbih olmayub didükde gıbbe t-tasdik el-mer î mâ vaka a bi l-ibtika ketb olundu tahrîren fi l-yevmi s-sâlise aşer amin şehr-i recübü l-ferde sene erbea aşera ve miete ve elf Şuhûdu l-hâl: Süleyman Ağa bin Davud Ağa Hacı Süleyman bin Abdülcevad Mehmed bin Ali Ali ibn-i Abdülkerim Mehmed Ağa bin Mustafa Ve gayrihim mine l-hüzzâr

223 207 K2/93/478 Medine-i Kütahya muzâfından Gümüş nâhiyesine tâbi Şâmî karye sâkinlerinden İbrahim ibn-i Mahmud kimesne tarafından zikr-i âtî ikrâra vekîli olduğına Hüseyin Beğ ibn-i Süleyman nâm kimesne meclis-i şer -i hatîr u lâzimü t-tevkîrde yine karye-i mezbûre sâkinlerinden işbu râfiu l-küttâb Menteş bin Ali ve Mehmed bin Ahmed nâm kimesneler mahzarında bi l-vekâle ikrâr-ı tâm ve takrîr-i kelam idüb bundan akdem mezbûrân ile işbu hâzır -ı bi l-meclis Ebubekr Beğ beynlerinde gavga ve muhâvele idüb ben dahi aralarına girüb men' murâd eylediğimde mezbûrân beni mechûr itmişler idi elhaletü hâzihî vesâtat-ı muslihûn ile meccânen beni ıslâh-ı zâte l-beyn itmeleriyle ben dahi husûs-ı cerâhatime müteallika da vâdan mezbûrânın zimmetlerini beri eyledim ba de l-yevm husûs-ı mezbûr içün mezbûrân üzerlerine da vâ ve nizâ sudûr ve zuhûr ider ise inde l-hükkâm el-kirâm mesmû a ve makbûle olunsun didi didükde gıbbe ttasdîki ş-şer î mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundu fi l-yevmi s-sâlise şehr-i recebü l-ferd sene erbea ve aşera ve miete ve elf Şuhûdu l-hâl: Süleyman Ağa bin Davud Ağa Hacı Süleyman bin Abdülcevad Mehmed bin Ali Ali bin Abdülkerim Mehmed Ağa bin Mustafa Ağa Derzi Osman bin Abbas Bayram bin Hüseyin An ferîk u fârikîn Ve gayrihim mine l-hüzzâr K2/94/479 Medine-i Kütahya a mâlinden Gümüş nahiyesine tâbi Şâmî nâm karye sâkinlerinden Menteş bin Ali ve Mehmed ibn-i Ahmed nâm kimesneler meclis-i şer -i

224 208 hatîr u lâzimü t-tevkîrde işbu râfi u l-küttâb Ebubekr ibn-i Hacı nâm kimesne mahzarında her biri ikrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm idüb bundan akdem mezbûr Ebubekr ile beynimizde nâmerd ve sâir şütûma müteallika da vâ ve nizâ mız olub ehadümâ âhar üzerine da vâ ve esbâb-ı hududunda iken meyânemizde muslihûn tavassutıyla mezbûr Ebubekri da vasından meccânen ferâat itdürdüb ol dahi bi l-külliye fariğ olmağla bizler dahi beynimizde ma lûm nâmerd husûsında virilmesin melbusat ve mekûlata müte âkib cem u dâ vâdan mezbûrun sarihen zimmetini ibra ve iskât eyledük ba de l-yevm her birimizden husûs-ı mezbûr içün da vâ ve nizâ sudûr ve zuhûr ider ise lede l-ahkâmu lkerīm mesmû a ve makbûle olmasun didüklerinde gıbbe t-tasadiki l-mer i mâ vaka a bi l-ibtigâ ketb olundu tahrîren fi l-yevmi s-sâlis min şehr-i recebü l-ferde sene erbea aşarea ve miete ve elf Şuhûdu l-hâl: Süleyman Ağa bin Davud Ağa Hacı Süleyman ibn-i Abdülcevad Mehmed ibn-i Ali Bayram ibn-i Hüseyin Mehmed Ağa ibn-i Mustafa Hüseyin Beğ bin Mehmed Ağa Diğer Hüseyin Beğ bin Abbas Abdülbaki Beğ bin Süleyman Derzi Osman Ve gayrihim mine l-hüzzâr K2/94/480 Umdetü s-sâdâti l-kirâm Derviş es-seyyid Mehmed Çelebi kâmyâb tahiyyât sâfiyetü t-tehâfîle inhâ olunur ki Kütahya kazâsında olan sâdâti l-kirâm üzerlerine

225 209 tarafımızdan şehri kaimmakâm nasb u tayin itmişizdir ki gereği sahihi n nasb olanlara ve senedi zâhir ve kadı sıhhati ve kâimmakâm meski ile dahl olub alâmet isti mâl idenlerin men inde itmâm idüb şer an üzerlerine icâb iden ashâbında sâir hüzzâr dahl itdürmeyüb sıyânet arz siyâdetinde bakiyyed nam ve gedik vaz ına birimizden izn virmeyüb iddi âsı sıhhate nasb idenleri huzurumuzda isbâta havâle idesiz hilafına kelâm bu bir emânet-i kübrâ ve vedî a-i uzmâ kemâl mertebe iffet ve istikâmet itmeğle ziyâde makbûl hâss ve rûz-ı ferâda mahzar-ı şefâat hayru l-enâm olasız ve s-selâm hurrire fî gurre-i cumâde l-âher Mine l-mütevekkil ala llah es-seyyid Fethullah bi hüsni n-nakib Alâ eşrâfi l-memâliki l-osmâniyye K2/94/481 Medine-i Kütahya mahallâtından Servi mahallesi sakinlerinden Mehmed Ağa ibn-i Mustafa Ağa nâm kimesne meclis-i şer -i hatîr u lâzimü t-tevkîrde işbu râfiu lküttâb Bayram ve Halil ibn-i Mehmed Dede mahzarlarında takrîr-i kelâm idüb bundan akdem fevt olan (silik) zâdem sağîr İbrahimden bi hasebi l-irsi ş-şer î bana intikâl ve isâbet idüb Medine-i mezbûrenin Ahi Mustafa mahallesinde vaki inde l-ahâlî ve lcebrân ma lûmu l-hudud menzilinde olan hissem ve ( ) da vâsında lede l-ahâlî ma lûmu l-hudûd bağçede olan hisesi mezbûrân Bayram ve Halil e ale l-iştirâki s-seviy hisse-i vâhide ile seksen beş kıt a esedi guruşa tarafeynden îcâb ve kabûlü hâvî ve şurûtı müfside ârî bey u bâis-i sahîh-i şer î ile bey idüb kabz ma dûd ve teslîm mübeyyi mahdûd kaldım ba de l-yevm menzil-i mârrü z-zikrde olan hessesin bâğçe sâlifü zzikrlerde olan üç evlek hisse-i irsiyyem mezbûrân Bayram ve Halil in mülk-i müşterâlarıdır keyfe mâ yeşâ ve mehâr mutasarrıf olanlar benim kat a alâkam kalmadı didükde makarr-ı mezbûr ikrâr-ı meşrûhunda mezbûrân Bayram ve Halil vicâhen tahkîk ve şifâhen tasdîk itmeleriyle işbu vesika alâ mâ hüve l-hakîka bi l-is â ketb olundu fi l-yevmi ô-sâmin min recebü l-mürecceb sene erbea ve aşera ve miete ve elf men yucire men lehü l-izzu ve ş-şeref

226 210 Şuhûdu l-hâl: Mehmed Çelebi ibn-i Halil el-masad Ömer Çelebi bin Hasan Veli bin Mustafa Mehmed Çelebi bin Mustafa Es-seyyid Şeyh Mehmed Efendi ibn-i İmam Seyyid Ahmed K2/94/482 Medine-i Kütahya a mâlinden Gireği nâhiyesine tâbi Tevkîl nâm karye sâkinlerinden Aişe bint-i Ramazan nam hatun tarafından husûs-ı âtiü z-zikri taleb-i da vâ ashâbına musallah ve ibrâza vekīl olub mezbûrenin zâtını ma rifet-i şer iyye ile ârifân olub karye-i mezbûre ahâlisinden Mehmed bin Mehmed ve Mustafa bin İbrahim şehâdetleriyle vekâleti sâbit olan mezbûrenin zevci İbrahim meclis-i şer -i hatîr u lâzimü t-tevkîrde işbu râfiâtü l-küttab Ahmed ve İbrahim ibn-i mehmed nâm kimesneler mahzarında bi l-vekâle ikrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm idüb müvekkilem mezbûrenin babası mezbûr Ramazan fevt olup müvekkilem mezbûre sağîre olmağla bihasebi l-örf ve l-âde hakk-ı tapu müvekkilem mezbûrenin olub mezbûrân ammisi olmağla babası mezbûrun (silik) olub vesâir emlâk ve menkulun ve merâsimini zabt u tasarraf itmeleriyle müvekkilem mezbûre babası tarlalarını hakk-ı tapu benimdir diyü mezbûrândan taleb ve da vâ eyleyüb beynlerinde bu vech üzre münâza ât bende ve muhâsamât ekîde vâkı a olmuşdur el-hâletü hâzihî muslihûn tavassutuyla müvekkilem mezbûre Aişe Hâtûnı hakkı hatîr dâ vâsından ve babasından isâbed iden emlâk ve mevâşiyye müteallika husûs mukâbelesinde karye-i mezbûre sınırı dahilinde lede l-ahâlî ol diyar malumetü l-hudûd yirmi altı dönüm bu tarla ve on dört dönüm yol ve on dönüm çayır üzerine müvekkilem mezbûreyi sulh ve ibrâ itdüklerinde müvekkilem mezbûre dahi sulh-ı mezbûr kabul ve bedel-i sulh olan (silik) yirmi altı dönüm boz tarla ve on dört dönüm ( ) tarla ve on dönüm çayırı mezbûrân yedlerinden marifet-i sâhib-i arz ile ahz eyleyüb hakk-ı tapudan ve mirasa müteallika da vâdan mezbûrânın sâhib-i zimmetlerin ibrâ-i âmm kâtıu n-nizâ ile ibrâ ve ıskât eyledim ba de l-yevm husûs-ı mezbûr içün müvekkilem mezbûreden mezbûrân üzerlerine da vâ ve nizâ sudûr ve zuhûr ider ise lede l-hükkâm el-kerîm makbûle olmaya didi dödükde gıbbe t-tesâdüfi lmer î mâ vaka a bi l-ibtika ketb olundu

227 211 fi l-yevmi t-tâsi a min recebü l-mürecceb sene erbe a aşrata ve miete ve elf men yucire mine l-izzu ve ş-şeref Şuhûdu l-hâl: Şeyh Mustafa Efendi el-mevlevî Osman Ali Sinan Beğ Mehmed Efendi ibn-i Mustafa Mehmed ibn-i Ali imam Arslan Dereli Mustafa Seyyid Hüseyin bin Mustafa Mehmed Beğ bin Halil İvaz bin Selim Abdünnebi bin İbrahim İvaz ibn-i Halil Ve gayrihim mine l-hüzzâr K2/94/483 Medine-i Kütahya mahallâtından Ahi Evren mahallesi sâkinlerinden Hüseyin bin Nasuh nâm kimesne meclis-i şer -i şerîfe gelüb takrîr-i kelâm ve ta bir-i ani l-merâm idüb tarih-i küttâbdan bir gün mukaddem mahallemiz ahalisinden Abdünnikâh nâm kimesne ihtiyar fakîru l-hâl ve kesîru l-hâl olmağla çorak tâbi r olunur toprak kazmak içün barmak altında çorak kazarken biemrillâh-i Te âlâ üzerine toprak sürçüp kendü ve bir re s merkebi toprak altında kalub ölmüşdür kıbel-i şer den üzerine varılup vâki u lhâl keşf ve tahrîr olunması matlûbumdur didükde savb-ı şer den Molla Kâtib Mustafa efendi irsâl olub ol dahi Medine-i Kütahya mütesellimi fahru l-eşbâh Ahmed Ağa tarafından Mahmud Beğ ibn-i İbrahim ve zeyl-i rakamde muharrerü l-esâmî olan bazı müslimîn ile çoraklığa varub müteveffâ-yı mezbûr toprak içinden çıkarub cesedine eylediklerinde fi l-vâki mezbûr ba de l-fettâh ile merkebi toprak altında hard u hâm olduğı bi l-muâyene müşâhade eyledikleri Mevlânâ mezbûr mahallinde ketb u tahrîr

228 212 idüb bade mâ ba s olan Ömer Beşe bin hasan nâm kimesne ile meclis-i şer a ala vukû a inhâ ve takrîr itmeleriyle işbu vesîka alâ mâ hüve l-hakika mâ lâ mean ketb olundu fi l-yevmi l-hâdî aşer amin recebü l-mürecceb sene erbea aşara ve miete ve elf Şuhûdu l-hâl: Ali Çelebi bin Selim Hasan bin Ömer Seyyid Mehmed Çelebi bin Ahmed Mustafa bin Hasib Ali bin Mehmed Ali bin İsa K2/94/484 Medine-i Kütahya da vaki merhûm Karagöz Paşa evkâfına evlâdiyyet ve külliyet üzre mütevellîsi olan işbu râfi u l-küttâb Ali Çelebi ibn-i Mehmed Ağa nam mütevellî meclis-i şer a gelüb takrîr-i kelâm ve ta bir-i ani l-merâm idüb vâkıf-ı müşârun ileyh hazretlerinin cami -i şerîfi ve kurbunda vaki müdresesi mürur-ı eyyâm ve gerur-ı a vâm ile bazı mevâzileri haraba müşrif olmağla bundan akdem taraf-ı şer den tamir ve termimi içün keşf ve bekatiyyet-i şer î olmuşdu el-hâletü hâzihi cami-i şerîf ile medrese-i mezbûreyi tamir ve termimi eyledim cânib-i şer den tekrar üzerine varılub masrûfım evvela tahmin olunub sınurlı yerime virilmesi matlûbumdur didükde canib-i şer den Mevlâna el-hâcc Mustafa irsal olunub ol dahi ebniyeye vukûfı mâni olan bîgaraz kimesneler ile Medine-i mezbûrda mimar başı üstad Mehmed ile varılar mütevellî-i mezbûrun cami-i şerîf ve medreseye harc u sarf eylediği tahmin-i sahih ile tahmin ve nazar eylediklerin cami-i şerîfin pencerelerine muharreren tamirlerine taraf olan yüz kırk bir aded cam ve alçı tefrişi ve iskeleler ve gerek tahta ve gerek kiremid üstadına taamiyyesiyle otuz beş guruş ve medrese kapusunun tahta ve ekser dimurları ve halı ve döşemesi ve konaklık dört guruş ve yine medrese-i mezbûr ile cami-i şerîfin kubbelerine tahta ve ekser bir tek ve ( ) tahta ve kapu perdesi (silik) ve gerek kiremid ve mederesenin içinde olan kozalağı ihraca irgadiyye ve taaiyye on altı giruş ile min

229 213 mecmu elle beş guruş masrufı olduğı bi l-mu âyene şahide defterdar serd ve ihsâbiyye idüb haber virenleri mevlânâ-i mezbûr mahallinde vâki hâli ketb u tahrîr idüb bade maa ba ô olan Mimar başı mezbûr mehmed ile meclis-i şer a gelüb ala vukû a inha ve takirir iylemeleriyle işbu vesika mütevellî-i mezbûr yedine ita olundu vakt-i manasibde birar ve ictima ideler diyü zâlike hurrire fi l-yevmi t-tâsia aşer amin recebü l-mürecceb sene erbea aşara ve miete ve elf Şuhûdu l-hâl: Müferrihu l-müderrisini l-kirâm İbrahim Efendi Halil Halife bin (boş) Mehmed bin Mustafa İşci Mehmed bin Abbas Berdahtcı Süleyman Çelebi Mehmed Havâce oğlu Hasan Çelebi Beğlik Ahmed (silik) Sermuhzıran Seyyid Ali Çelebi Sermuhzıran Ve gayrihim mine l-hüzzâr K2/95/485 Vilâyet-i Anadolu da Şeyhlü kazâsına tâbi Bakasunak nâm karyeden Mehmed bin el-hâcc Yusuf meclis-i şer -i hatîr u lâzimu t-tevkîrde ve yine Medine-i mezbûreden işbu râfi u l-küttâb Havva bint-i Sefer nâm hatunı ihzar ve mahzarında üzerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüb tarih-i küttâbdan üç sene mukaddem mezbûreyi tezvic idüb bu âna gelince nefsini bana teslimden imtina ider mezbûreden suâl olunub takriri tekrir ve mucibi ada olunması matlubumdur didükde gıbbe su âl mezbûre Havva hatun cevabında fi l-vaki müddei-i mezbûrı tarih-i mezbûrdan karındaşım işbu el-hâcc Ali beni ehl-i örf tâifesinden ahz itdürdüb cebr itdürmeğle benim izn ve rızam yoğiken ve karındaşım mezbûre dahi izn virmemiş iken karındaşım mezbûr (silik) kendüyi tahlis içün nikâh itdürmesin diyü def ile mukabele itdükde gıbbe l-istintâk müdde-i mezbûr

230 214 mezbûre Havva Hatun def -i mezbûrını ikrar ve i tirâf itdürmek ala mucib-i i tirâfa mezbûre Havva hatun ne tarih-i mezbûrdan karındaşı mezbûrun kadi istima iyledikde kabul itdüğine mübeyyin teklif olundukda ol dahi yemin billah edüği nikah-ı mezbûrın feshine canib-i şer den hükm olunub mâ vaka a bi l-isti âb ketb olundu fi l-yevmi l-işrîn min recebü l-ferd sene Erbaa aşara ve miete ve elf Şuhûdu l-hâl: Ahmed Ağa ibn-i Muhammed el-mübâşir Mustafa Beğ bin Veli Çukadar Halil Ağa Şaban ibn-i Habib Ve gayrihim mine l-hüzzâr K2/95/486 Vilâyet-i Anadolu da Karacaşehr kazâsına tâbi Samara nâm karyeden Ali bin Sefer ve Sarıoğlu Hasan ve Buhalcı oğlu Kasım ve Topal Osman bin Abdullah ve Musa bin Nefes ve Abdülvahhab bin Mehmed ve Osman Havâce vesâirleri ve Hisarcık nam karyeden Ali bin Ömer ve Şamşad bin Ramazan ve Tiryaki Musli ve Süleyman ibn-i Ramazan ve İsmail bin Mustafa ve Mehmed bin Oğuz ve İvaz bin ( ) ve Muhtar bin Abdullah ve İbrahim bin İsa ve Devletnüma bin Abbas ve Hüseyin bin Abiden ve Mustı bin Tartar ve İbnhisâr? nam karyeden Seyyid Mehmed Halife bin Hasan vesâirleri meclis-i hatîr u lâzimü t-tevkîrde vilâyet-i mezbûreden Yukaru ve Karıbazarı mukataası ber vech-i mâlikâne mutasarrıf olub işbu râfi u -küttkâb Fazlullah Ağa bin Hasan nâm kimesne bi l-fi l Anadolu mütesellimi olan fahru l-isbât Halil Ağa mübâşeretiyle ihzâr ve mahzarında üzerine her bir da vâ ve takrîr-i kelâm idüb mezbûr Fazlullah Ağa bâ berât-ı şerîf-i âlişân ağamız olub binyüz yedi senesinden tarih-i küttâba gelince üzerine edası lâzım rüsum-ı raiyetimizi kanun u defter mucebince virmeğe razılar iken mezbûr her birimizden hilâf-ı şer -i şerîf ziyade akcemiz aldığından gayrı işbu hâzirûn-ı bi lmeclis olan kimesneler ekserimiz tercim ve takrim itmeğle bizler dahi Astane-i saadete varub ahvâlimiri maruz dergâh eylediğimizde husûs-ı mezbûr şer le görüle diyü

231 215 Anadolu valisine Kütahya monlasına hitaben emr-i âlī sadaka ve ihsan olunmuşdur mezbûrdan vaki hâl sual olunub takriri tahrîr ve mûcebi eda olunması mutlûbumdır didüklerinde gıbbe s-su âl mezbûr Fazlullah Ağa cevabında fi l-vâki bin yüz yedi senesinden bin yüz on senesine gelince müddeiyyun-ı mezbûrûn ile Eskişehir valisi el- Hâcc Osman Paşa ve Eskişehir kadısı ve Karacaşehir kadısı huzurlarında bade lmürâfa a vesâtat-ı müslihûn ile yirmi guruş üzerine muslih ve ibra olunmuşdur diyü bir kıta sulh hücceti ibraz idüb ve deavi-i mezkûrenin bazısı sulh-ı merkûme dahil ve bazı ahardan işbu yedinde olan hüccet-i kuzât içün cürmler mukâbelesinde emrleriyle harc mahkeme virilmesin diyü defan mukabele ve mârrü z-zikr malından karyelerinden zikr olan Samara ve Hisarcık nam karyeden maid-i ikrar-ı müte addîdede sâkin olan raiyet bi l-cümle mezbûr Fazlullah Ağadan şükran üzre olduklarına kadılarından vesâir ashâbı arzdan mahzar ve bir kaç kıt a arz ibraz eyledikde muvâcehelerinde bade l-feth ve lkurâh ve l-istintâk meddeiyyun-ı mezbûrun bizler ancak mezbûr Fazlullah Ağa malikane merkûmeden azl olunmak içen yedimezde arz virilmek matlubumuzdur didüklerinde arzları zâhir olmağın vech-i mu arazadan men birle mâ vaka a bi l-istiâ ketb olundu fi l-yevmi l-hâmis min şehr-i recebü l-ferd sene erbea aşera ve miete Şuhûdu l-hâl: Mehmed Ağa Esirzâde Ebubekr bin Mehmed Ahmed Bekr bin Mehmed Mustafa bin İbrahim İmam Mehmed Efendi Ahmed bin Derviş min karye-i Kırcaşehir Karma Mehmed Beğ karye-i mezbûr Abdi beşe bin Mehmed karye-i mezbûr Yusufbekr ibn-i Abbas Hüseyin Bekr bin Mehmed

232 216 Mehmed Ağa bin Ramazan Ağa Ali Çelebi bin Abbas Habib Çelebi bin (silik) Efendi Ve gayrihim mine l-hüzzâr K2/95/487 Medine-i Kütahya müsli aba ından işbu râfi u l-küttâb Ali Ağa ibn-i Hazma nâm kimesne meclis-işer -i hatîr u lâzimu t-tevkîrde vilayet-i Anadolu da Karahisar-ı sâhib kazasına tâbi Ekred nam karyeden Mehmed bin Hasan ve Veli bin Mahmud ve Halil bin Mahmud ve Beyhan bin Yusuf ve Hasan bir İvaz ve İbrahim bin Süleyman ve İsmail bin Ramazan vesâirleri hala Kütahya mütesellimi olan fahru l-eşbâh Halil Ağa tarafından Kuşcı Mehmed Ağayı şirretle ihzar ve mahzarlarında üzerelerine da vâ ve takrîr-i kelâm idüb tarih-i küttâbdan sekiz gün mukaddem bâ ferman-ı âlī Isparta tarafından gelirken mezbûrların keryesine nüzul murad eylediğimde mezbûrlar iki yüz kadar adam cemiyet ile üzerime gelüb şütûm-ı galîza ile şetm iderek hücum ve beni ve hidmetkârımı üzüb bir re s sâlhânem bırakdırub hararım içinde olan eşyamdan elli guruş nukud ve dört vukiyye kahve ve iki müstamel sarık ve iki kat çamariş ve bir kahve tabağı alıkomuşlardır sual olunub mucebi icra olunması matlûbumdur didükde gıbbe ssu âl mezbûrlar cevablarında fi l-vâki müdde i-i mezbûr karyeme gelüb konak virüb hane sahibi bir mikdar meks idüb müsâfaha ile varmağın mezbûr müşkarı tehevvür idüb muhârebe itmeleriyle bıragub gitmişdir diyü darb ve şütûmların mekr olunmak müdde î-i mezbûrdan takririne mutâbım yine taleb olundukda ebnâ-i sebilden olub zümre-i müslihu ârândan Hasan Beğ bin Ebubekr ve Osman Beğ bin Abdi liecli şşehâde meclis-i şer a hâzirîn olub istişhâd olunduklarında fi l-hakîka müdde î-i mezbûrun üzerine cem iyyet ile hücum ve şütûm-ı galîza ile vardık diyü müdde î-i mezbûrun kesânları ve Süleyman beni köy içinde müsib geüzb müdde î-i mezbûr sökerek karye-i mezbûra sürüb çıkardılar bu minval üzre gördük biz bu husûsa vech üzre şâhidleriz şehâdet dahi iderüz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer iyye itmeleriyle hafezen li l-mekâl ketb ve imlâ olundu. fi l-yevmi s-sâmine ve l-işrîn min recebü l-ferd sene erbea ve mie ve elf

233 217 Şuhûdu l-hâl: Mustafa Efendi Asacı Ahmed Ağa bin ( ) Seyyid Ali Çelebi bin Hüseyin Şaban bin Habib Ve gayrihim mine l-hüzzâr K2/95/488 Husûs-ı âti l-beyânın mahallinde şer ile istimâ ve taksîmi iltimas olunmağın cânib-i şer den Mevlana el-hâcc Mustafa Efendi irsal olunub ol dahi zeyl-i rakamda muharrerü l-esâmī olan bîgaraz müslimîn ile ve yine Kütahya mahallâtından Balıklı mahallesinden olub bundan akdem fevt olan İvaz Ağa bin Alinin menziline varılub akdi meclis -i şer -i nebevî olundukda müteveffâ-yı mezbûrun zevcesi Aişe bint-i el-hâcc Mustafa ile kebir oğlu Mehmed Ali meclis-i ma kûd-ı mezbûra müteveffâ-yı mezbûrun diğer kebir oğlu işbu râfi u l-küttâb Ali Ağa mahzarında her biri ikrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm idüb mevrusumuz müteveffâ-yı mezbûrun zevcesi olub mezbûr Ali Ağa nın validesi Emine bint-i Ahmed in mevrusumuz mezbûr zimetinde olan mihri ve terekesinden oğlu mezbûr Ali Ağaya isabet iden hisse-i şâyiasının almayub babası zimmetinde kalub kable l-kısmet mevrusumuz mezbûr dahi vefat idüb mezbûr Ali Ağa bizden validesinen mihri ve terekesinden hisse-i şâyiasıyla babasından dahi isabet iden hisse-i irsiyyesi bade d-da vâ muslihun vesâtatiyle menzilini beynimizde bi t-terâzi taksim iyledikde benile oğlum Mehmed Ali ye düşen hissesin bir tarafı kıbleten hazinedar oğlu ali ve taraf-ı gayrısı derviş Abdülbaki Beği ve taraf-ı şimâlisi mezbûr Ali Ağa hissesiyle mahdud bir bab tahtani oda ve bir ahur ve bir fırın ve on beş koyun ve ve Sekiviran nam karyede olan eşcarımız vesâir hırda vâz menzile bizler alub menzil-i mezbûrda olan su mesârifini Ali ale -istizan isti mal itmek üzre mezbûr Ali Ağanın husûs-ı mirasa müteallika da vâdan sahha-i zimmetini ibra ve is âd eyledik didüklerine Mevlana mezbûr mahallinde ketb ve tahrîr idüb badehâ ba s olunan ile meclis-i şer a gelüb alâ vukû a inha ve takrîr itmeğle mâ vaka a bi l-is âb ketb olundu fi l-yevmi s-sâmine ve l-işrîn min şehr-i recebü l-ferd

234 218 sene erba a aşrate ve miete ve elf Şuhûdu l-hâl: Eş-Şeyh Mustafa Efendi el-müderris Şemsi Efendi ibn-i İsmail efendi Halil bin Muslihiddin Derviş Muslim ibn-i Mehmed Derviş Abdülbaki Ahmed Paşazâde Ahmed Beğ Mehmed Çelebi ibn-i Sefer Çelebi Mehmed Çelebi bin Miyas Efendi Mustafa Ağa ibn-i Vilader Ağa Ve gayrihim mine l-hüzzâr K2/95/489 Husûsı l-beyânımız mahallinde şer le istimâ ve taksimi iltimas olunmağın cânib-i şer den mevlana el-hâcc Mustafa irsâl olunub ol dahi zeyn-i rakamda muharrerü l-esâmî olan bîgaraz müslimîn ile Medine-i Kütahya mahallâtından Balıklı mahallesinde olub bundan akdem fevt olan İvaz Ağa bin Ali nin menziline varılub akd-i meclis-i şer -i nebevî oldukda müteveffâ-yı mezbûrun kebir oğlu Ali nam kimesne meclis-i ma kûd-ı mezbûrda evveli validesi ve lieb er karındaşı râfizânu l-küttâb Aişe bint-i el-hâcc Mustafa ve Mehmed Ali mahzarında ikrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm idüb bundan akdem benim validem Emine bint-i Ahmed fevt olub varisi bana ve babam mezbûruna ve kız karındaşım İsmihan a münhasıra olub bade babam mezbûr fevt Aişe bī tezevvüc itmeğle validem mezbûrenin vesâir terekesi babam terekesi babam mezbûr ile mezbûr Aişe yedinde kalub kable t-taksim babam mezbûr vefat itmeğin cem terekeye evvel validem ile kız karındaşım mezbûr vâzıâti l-yed olmağla ben dahi validem mezbûr ile babam müteveffâ-yı mezbûrdan bihasebi l-irs bana isabet eden hisse-i sâbiayı mezbûrdan taleb-i da vâ eylediğimde vesâtat-i musluhn ile babam müteveffâ-yı mezbûrun mahal-i mezbûrda vaki lede l-ahalî malumetü l-hudûd menzilini beynimizde bi t-terâzî misaha ve taksim eylediğimizde benim hisseme düşen bir

235 219 tarafdan mekteb ve iki tarafdan Mehmed Ali hissesine ve şimal tarafı tarike müştemi bir bab oda ve bir samanlık ve bir dönüm mikdarı eşcâr-ı müsmiresiyle Akkilise nam karyede olan bağçeyi biz alub mensûlâtdan iki döşek ve bir yasdık ve bir köhne sağir kalice ve iki kalicesi ve bir köhne kilim ve bir ayaklı sahan ve üç lenger ve iki sağir lenger ve bir tas ve on altı miskal bir altun ( ) bir camus hokkası ve bir camub ineği ve bir camus tarağı ve on beş koyun alub mârrü z-zikr menzilde olan su musluğunu iştirâken istiğmâl itmek üzere validemden ve babamdan irsen bana intikal iden hisse-i irsiyyem mukâbelesinde ben ahz u kabz idüb üveği validem mezbûre Aişe ile er karındaşım mezbûr Mehmed Ali nin sahha-i zimmetlerin ibra ve iskat eyledim bade lyevm validem mezbûrenin mühri ve terekesi ile babam mezbûrun muhallefatı husûsunda mezbûr ile er karındaşım mezbûr üzerlerine asaleten ve vekaleten da vâ ve niza sudur ve zuhur ider ise eled l-ahkaü l-ikram makbul olmaya didükde mukırr-ı mezbûrun akrabası mezbûr ile mezbûr Mehmed Ali nin tasdik itdükelrine Mevlânâ-yı mezbûr mahallinde ala vukû inha ve takirir itmeniz mâ vaka a bi l-ibtiğâ ketb olundu fi l-yevmi l-aşera min şehr-i recebü l-ferd sene erbea aşera ve miete ve elf Şuhûdu l-hâl: Eş Şeyh Musatfa Efendi Halil Efendi ibn-i Muslihiddin Derviş Sâlih ibn-i mehmed Derviş Abdülbaki bin Ahmed Bahşa Efendi ibn-i İsmail Efendi Paşazade Ahmed Beğ Mehmed Çelebi ibn-i Safer Çelebi Mehmed Çelebi ibnn-i Abbas Efendi Mustafa Ağa bin Dilaver Ağa Ve gayrihim mine l-hüzzâr K2/96/490

236 220 Mahrusa-i Kütahya mütesellimi etbâından işbu râfi u l-küttâb Ali Ağa bin (boş) nâm kimesne meclis-i şer -i hatîr u lâzimu t-tevkîrde vilayet-i Anadolu da Karahisar kazasına tâbi Ekret nâm karye ahalilerinden olub kendi taraflarından asaleten vesair karye-i mezbûr taraflarından vekil-i şer îleri olan Mehmed bin Hasan ve Veli bin mahmud ve Bayram bin Yunus ve Hasan bin İvaz ve İbrahim bin Süleyman ve İsmail bin Ramazan ve Ali bin ( ) ve Safer bin Musa ve Süleyman bin el-hâcc Emrullah kimesneler mahzarlarında ikrâr-ı tâmm ve takrîr-i kelâm idüb tarih-i küttâbdan sekiz gün mukaddem bâ fermân-ı âlî Isparta tarafından mahrûsa-i mezbûreye gelür iken mezbûrların karyesine nüzul murad eylediğimde mezbûrlar vesâirleri iki yüz mikdarı adem ile şütûm ve galîza iderek hücum ve beni hidmedkarlarım urub bir re s salhanem bırakdırub hararım içinde olan eşyamdan elli guruş nükûd ve dört vukiyye kahve ve iki sağir sarık ve iki çamarur ve bir kahve tabağı alıkomuşlar idi el-hâletü hâzihî mezbûrlar benden bade d-da vâ alıkodukları mârrüz zikr elli guruş ve iki çamar ve dört vukiyye kahve ve bir kahve tabağı mukabelesinde vesâtat-ı muslihûn ile otuz beş guruş ve bir sarık üzerine beni sulh ve ibra itdüklerinde ben dahi sulh-ı mezbûrı kabul ve bedel-i sulh olan sâlifu l-beyân otuz beş guruş ile sarığı alub karye-i mezbûr ahalilirenin zimmetlerin yerine virdükde mezbûrlar kendü taraflarından asaleten vesâir ahalî-i karye taraflarından vekaleten biz dahi mezbûr Ali Ağa ya virdiğimiz bedel-i sulh zimmetini beri eyledik didüklerinde gıbbe t-tasdîki l-mer î mâ vaka a bi l-ibtiğâ ketb olundu fî gurre-i Şabani l-muazzam sene erbea aşera ve ime ve elf Şuhûdu l-hâl: Mustafa Efendi Şeyh ( ) El-Hâcc Ali bin Süleyman Mehmed bin Mustafa Hüseyin bin Safer Salih bin Mehmed Ve gayrihim mine l-hüzzâr K2/96/491

237 221 Medine-i Kütahya muzâfâtından Kergi nâhiyesine tâbi Tükî nâm karyeden olub bundan akdem maktûlen fevt olan Mehmed Halife bin Ali nin verâseti kebîre kızları Alime ve Aişe nâm hâtunlar ile kebir oğlu Mehmed ve Aliye münhasıra olduğu şer an mütekarrer oldukdan sonra mezbûrdan Mehmed ve Ali nin taraflarından asâleten ve kız karındaşlar mezbûrların taraflarından vekil-i şeriyyeleri olmağla vekaleten meclis-i şer - i hatîr u lâzimu t-tevkîrde yine karye-i mezbûre ahalisinden işbu ashâbü l-küttâb Arslan Dede ibn-i Osman İsrahim ibn-i Şaban Himmet bin Yusuf ve Ahmed bin Hüseyin ve Ahmed bin Hazma ve Halil bin Ali ve Ahmedoğlu Mehmed ve Süleyman bin Hüseyin ve Şaban bin Veli ve Mustafa bin Şaban ve Ahmed bin Sefer ve İbrahim Hüseyin bin Hüseyin ve İbrahim bin Hamza ve Ahmed bin Hüseyin ve Hüseyin bin Mehmed ve Ramazan bin Hüseyin ve Seyyid Alaeddin bin Abdullah ve Ali bin Hamid nam kimesne mahzarlarında her bir asâleten ve vekâleten ikrar-ı tâm ve takrîr-i kelâm idüb tarih-i küttâbdan üç gün mukaddem babamız maktul mezbûr Mehmed Halifeyi yine karye-i mezbûrûreden olub gâib-i ani l-meclis Kör Halil dimeğle müteârif nâm kimesne tüfenk ile sol kulağı dibinden kurşun ile urub katl itmişdir emr-i katlde karye-i mezbûreden Kadri Çavuş muayyen zahir olmuşdur karye-i mezbûr ahâlîsinden husûs-ı mezbûrede alâkaları yokdur diyu muvâcehelerinde ikrar u itiraf itmeleriyle mâ vaka a bi l-isti âb ve terkîm ve yed-i tâlibine def u teslîm olundu tahrîren fi l-yvmi s-sâdise min şabani l-muazzam sene erbea aşare ve miete ve elf Şuhûdu l-hâl: Mehmed bin Abbas Halil Beğ bin Yusuf Bali Beğ bin Hilmi Mustafa bin el-hâcc Mehmed Meahüm ve gayrihim mine l-hüzzâr K2/96/492

238 222 Mahmiyye-i Kütahya da mütesellim Ağa etbâından Yazıcı Hasan beğ bin Mehmed nâm kimesne meclis-i şer i hatîr u lâzimü t-tevkîrde vilâyet-i Anadolu da Çal kazâsına tâbi Sedler nam karye sakinlerinden işbu ashâbu l-küttâb es-seyyid el-hacc Eyyub bin Muharrem ve Seyyid Hayreddin bin Şaban ve Seyyid Muharrem bin Ramazan ve Seyyid Hacı Veli bin İbrahim ve Seyyid Musatfa bin Bureddin nam kimesneler mahzarında ikrar-ı tam ve takrîr-i kelâm idüb bundan akdemmedine-i mezbûre mütesellimi olan Ahmed Ağa kazâ-i mezbûreden Vali Anadolu tarafından âbid ve râci olan öşrüm içün buyruldı virüb ben dahi kaza-i mezbûr kadısı olan efendi hazretlerine yedimde olan buyruldı tescil ve ol mekule öşrüm var mı diyü sual itdükden sonra bir şey zuhur itmeyüb kadı efendi dahi minval-ı muharrer üzre yine i lâm kağıdı virüb Şeyhlü kazâsından kalkub bir âhar karyeye nüzûl içün giderler iken buyruldı-ı âhar ile ahar hidmete memur olan Köse Mehmed Ağa bin Ebubekr ahz idüb gitmeğle mezbûrları mülâhaza idüb cem iyyet ile urmaya gelüb işbu sağ uyluğumu kurşun le urub mecruh eyleyüb ben dahi cerh-i mezbûrı mezbûrlardan taleb ve da vâ idüb anlar dahi husûs-ı mezbûrı inkâr ben dahi mezbûrların cem iyyet ile üzerime gelüb kurşun ile mecruh eylediklerini şuhud-ı udulla isbat-ı mûcibini icraya tenbih üzre iken muslihûn tavassut idüb işbu müşâhede olunan cerâhatim içün mühimm-i bahâ ve ücret-i cerrâh ( ) lâzım gelen nukûdum mukâbelesinde yiğirmi beş guruş virüb beni sulh itdüklerinde ben dahi sulh-ı mezbûrı kabul ve bedel-i sulh olan yiğirmi beş guruş mezbûrlardan ahz u kabz eyleyüb cerh-i mezkûra müteallika âmme-i deaviden zimmetle beni ibra ve ıskât anlar dahi bedel-i musliha müteallika deaviden benim zimmetemi ibra ve ıskat eylediklerinde tarafından cari ve sâdır olan ikrar ve tesâdüfleri lede ş-şer makbûl ve muayyen görülüb mâ vaka a bi l-isti âb ketb olundu fi l-yevmi s-sâlise aşera min şabani l-muazzam sene erbea aşera ve miete ve elf Şuhûdu l-hâl: Müferrihu l-meşâyih Mustafa Efendi Es-seyyid Derviş Ali en-nakîb Es-Seyyid Ali Çelebi bin Hüseyin

239 223 Mehmed Beğ bin Halil Ahmed bin Mehmed Ve gayrihim mine l-hüzzâr K2/96/493 Medine-i Kütahya mahallâtından Ahi Mustafa mahallesi sakinlerinden Abdurrahman bin Şaban Havâce nâm kimesne meclis-i şer -i hatîr u lâzimü t-tevkîrde medine-i mezbûrenin mahallesi sâkinlerinden işbu râfi u l-küttâb Mehmed Ağa bin Mustafa nam kimesne mahzarında ikrar-ı tam ve takrîr-i kelâm idüb bundan akdem liebeveyn kız karındaşı Hadicenin zevci İbrahim Beğ fevt olunmak vârii zevcesi mezbûre ile sağire kızı Aişe ve sağir oğlu İbrahim e münhasıra olmağın mezbûre Hadice ve Aişe müteâkiben fevt olub sağire-i mezbûre intikal eyledikde taraf-ı şer den tahrîr ve defter ve beni vasi nasbi meleriyle ben dahi menzil hissesi ve bağçe hissesi ve altmış beş guruş nukûd ve kırk dört guruşlı evaniyyet benim yedime teslim olunub birkaç sene ber minval-i muharrer tasarruf eylediği altı sene mukaddem sağir-i mezbûr vefat idüğin mezbûr Mehmed Ağa benim babam Mustafa Ağa ile sağir-i mezbûrun babası İbrahim Beğ liebeveyn er karındaşlardır sağir-i mezbûrun veraseti bana münhasıradır diyü muvâcehesinde isbat ve hükm ü hâkim el-husûliyyet Meblağ-ı mezbûr altmış guruş ve bağçe hissesi ve menzil hissesi ve kırd dört guruşluk eşyaki ol tarihde resm-i kısmet ve techiz ve tekfin içün masrufum icrasından sonra zimmetimde zuhur iden hissesini edaya niyyet-i şer î olunub mezbûr Mehmed Ağa bağce hisesin ve menzil hissesin ahz u kabz eyledikden sonra zimmetimde edası lazım ve istihlâk eylediğim eşya bahası ve altmış beş guruş edaya adem-i iktidarım hasebiyle beynimizde bu vech üzre münazaat-ı kesire muhâsamât-ı şedide vaki olmuş el-hâlet ü hâzihi vesâtati muslihûn ile altış beş guruş ile kırk dört guruşluk eşya makabelesinden benden mezbûr Mehmed Ağa otuz beş guruş alıvirilüb sulh ve ibra itdüklerinde mezbûr Mehmed Ağa dahi bedel-i sulhı ahz ve istifa eyleyüb maadasından zimmetimi beri ve ben dahi mebur Mehmed Ağa ya virdiğim bedel-i sulh da vâsından beri eyledim didükde gıbbe ttesâdüfi l-mer î mâ vaka a bi t-taleb ketb olundu tahrîren fi l-yevmi r-râbi a aşer amin şehr-i recebü l-ferd sene erbea aşera ve miete ve elf men yucire men lehü l-izzu ve ş-şeref

240 224 Şuhûdu l-hâl: Es-seyyid Abdül (silik) Efendi ibn-i İbrahim Ömer Ağa ibn-i Şaban Ali Çelebi ibni İlyas Abdülhâce Çelebi bin Osman Es-Seyyid Ali Çelebi bin Hüseyin Mehmed Beğ bin Halil Hüseyin Hilmi ibn-i Mehmed Mehmed Çelebi bin (silik) Ve gayrihim mine l-hüzzâr K2/97/494 Mahrûsa-i Kütahya a mâlinden Gireği nahiyesine Tera nâm karyeden olub bundan akdem mecrûhen fevt olan Mehmed Halife bin Ali nin verâseti kebire kızları mezbûran Alime ve Aişe taraflarından vekil olub zatları marifet-i şer iyye ile ârifân olub verâseti kebīre kızları Alime ve Aişe nam hatunlar ile kebir oğulları Mehmed ve Aliye münhasıra olduğu şeran mukarrar oldukdan sonra mezbûr Mehmed ve Ali asâleten ve kebire kızları mezbûretân Aile ve Aişe taraflarından vekil olub zâtları marifet-i şer iyye ile ârifân olan Mehmed ibn-i Es-Seyyid Abbas ve Ahmed bin Hamza nam kimesneler şehadetleri ile şer an vekaletleri sabit oldukdan sonra asaleten ve vekâleten meclis-i şer -i hatîr u lâzimu t-tevkîrde yine karye-i mezbûreden Abdülkadir bin İbrahim nam kimesneyi bi l-fi l Anadolu mütesellimi fahru l-eşbâh Halil Ağa taraflarından mübâşir tayin olunan Bali Ağa mübaşeretiyle ahzâr mahzarında üzerine her biri asâleten ve vekâleten da vâ ve takrîr-i kelâm idüb babamız müteveffâ-yı mezbûrı tarih-i küttâbdan üç gün mukaddem ahşam ile yatsu arasında karye-i mezbûreden alub gâib-i ani l-meclis olan Kör Halil dimeğle müte ârif kimesne tüfenk ile sol kulağı yanından kurşun ile urub katl itmişdir emr-i katlde mezbûr Abdülkadir müteayyin ve zahirdir mezbûrdan su âl olunub takriri tahrîri ve sureti yedimize virilmek matlûbumuzdur didüklerinde gıbbe ssu âl ve akîbu l-inkâr müdde iyyân-ı mezbûrândan sıdk mekâllerini münebbih-i tenbih ( ) olundukda yine karye-i mezbûre ahalilerinden Arsandede ibn-i Şaban ve İbrahim bin Şaban ve Himmet bin Yusuf ve Ahmed bin Hüseyin ve Şaban bin Veli ve Mustafa

241 225 bin Şaban ve Süleyman bin Hüseyin ve Ahmed bin Hamza ve Halil bin Ali ve Mehmed bin Ahmed ve Ahmed bin Sefer ve İbrahim bin Hüseyin ve Hüseyin bin Mehmed ve Ramazan bin Hasan ve Seyyid Halaleddin bin Abdullah ve Ali bin Mehmed ve Hüseyin bin Mehmed nam kimesneler liecli ve-şehâde meclis-i şera hâzırân olub eser-i isticâru ş-şeri fi l-hakika maktul-ı mezbûr Mehmed Halifeyi emr-i katlde mezbûr Abdülkadir muayyen ve zahirdir diyü her biri edâ-i şehâdet-i şeriyye itmeleriyle mâ vaka a bi t-taleb ketb olundu tahrîren fi gurre-i şabani l-muazzam sene erbea aşera miete ve elf men yucire men lehü l-izzu ve ş-şeref Şuhûdu l-hâl: Mehmed bin Abbas Halil Bekr bin Yusuf Bali Beğ bin Ali El-Hâcc Mustafa bin Mehmed Seyyid Ali Hilmi bin Hüseyin Ahmed bin Mehmed Ve gayrihim K2/97/495 Memâlik-i mahrûsada vaki ehl-i zimmetin re si üzre üzerine mevzu olub elmâliku mevsûlu l ahvâl-i şer iyyede olan malı (silik) üzre kasr-ı yedine on iki dönüm kaziyyeki bir destar ve mutasavassıt el-hâlde yirmi dirhem kazıyye ki iki destâr ve zâhir ilgâ olanlardan kırk sekiz dirhem kaziyye ki beş destar alınmak üzre yüz iki ve yüz üç senelerinde a lâ ve evsât ve ednâ itibariyle ve cem u tahsil olunub lakin yüz üç senesinde tevzî olunan a la ve usta kağıdı yüz iki senesinde ( ) yüz dört senesinde ehl-i zimmet esnaf yine beynlerinde mer î tutmak üzre ale s-seviyye evsat kağıdını virmek ferman olunub ba de yüz beş ve yüz altı senelerinde her yüz eda zimmet yirmisi a lâ ve altmış evsat ve diğeri edna tevzî olunmak içün ferman olunub bu vech üzre bazı esnaf sülüs kağıdını tevzia dahi hem cizyedarlara ve hem reayaya usret ( ) olduğundan

242 226 yüz yedi senesinde esnaf sülüs a şârını reaya beynlerinde merî tutmak üzre her yüz kağıda on ala ve yetmiş evsat ve yiğirmi edna itibariyle ale s-seviyye bi l-cümle evsat kağıdı virilmeyüb dokuz senesine gelince bu vechile cibayet olunmağın bundan dahi ehl-i zimmetin ağniyası mutavassıt ve fukarasına gadr ve ekseriya gani olanlar evsat kağıdı akçesin virüb bu sebeb ile beynlerinde olan (silik) olunacak emvâl-i karye te hîr kalmağla yüz on senesiyçün cibâyet olunan karyeler serhad olub istiyaban-ı kefereden daifü l-hâl olan mahallerde ibret-i tesiyyât ve kurâda zâhiru l-gınâ kefereye köy kocaları ve papasları ve mahalle papasları marifetiyle tevzi olunmak şartıyla cizyedarlarından virilen evramger her yüz aded urakında on aded urağını gani a lâ virilüb ve istiğlây-ı kefereden hallerine za af gelüb edna virilü gelenlere tahammüllerine göre ( ) ferman olunub ve l-hâsıl cizye husûsu yüz iki senesinden idlâlden ilâ hâzihi l-ân memâlik-i mahrûsadad vaki tis u vâhid üzre karardâde olmayub daima ihtilâf ve halleri cem intikâl ve inkılâb üze olduğunun hem reayaya ve hem tahsildarlara her sene virgüye su beti mutazammın ve bâ husûs emvâl ciziyye edada şer iyyede ve nizamı umûr-ı külliyede olmağla yine vech-i meşru ı üzre esnaf-ı sülüsân itibarı mer î reaya ve tahsildarlara ücret olmak üzre ve bin yüz on senesi ramazan-ı şerîfi gurresinde cedide olunan yüz on bir senesi içün ve yüz on bir ramazanı gurresinden cedide olan yüz on ike senesi içün ve yüz on iki ramazanı gurresinde cedide olan yüz on üç senesi içün yüz on üç ramazanı gurresinde cedide olunan yüz on dört senesi içün ve bin yüz on dört ramazanı gurresinde cedide olanacak inşâallâh u Te âlâ bin yüz on beş senesi cizyesi içün ehl-i zimmet nasâr ve yehûd ve erâmen-i acem virilecek her yüz kağıdın on a lâ ve on edna ve seksen evsat olmak üzre a lâsından dört ve evsatından iki ve esnadısnadn bir cedid işrak altun ahz olunmak üzre Kütahya ve Karahisar-ı sahib ve Sultanoku sancaklarının karyeleri cibayeti işbu râfi u tevzi ref u ş-şân-ı hâkânî kıdvetü l-emâsil ve l-akrân Mehmed zide kadruhûya deruhde ve tefvîz olunub yedine virilen işbu berât-ı âlişânda mezkur olan sancakların her bir kazasında ve her bir karyesinde sakin ve mevcud bulunan ehl-i zimmetin bir ferdi haric kalmamak üzre cizyesi alınub eda-yı ciziyye eylediği malum olmak içün ala ve yedinde ala mühriyle mahtûm ve evsat ve yedinde evsat mühriyle mahtum ve eda ve yedinde edna mühriyle mahtum yedlerine kağıd virilüb ve kazanın bundan akdem kendülerine dahi kayd ve tahrîr olunan maişedleri badel-yevm virilmek üzre hazinemânde olunub cizye umûrına karışub reayaya ihtilal ve tekasülleri sebebi ile hûrları zuhur idenler azl idiviricek olunur olanlar tayin olunduğu mikdarda bir akce

243 227 ve bir habbe almayub ve cem itdüği her ne mikdar iseteslim-i hazine-i âmire idüb ve muhasebesi memur-ı harc ve ruznamçe ve muhasebe namıyla alınmamak üzre ancak tevzi eylediği evrakın alakasında on iki ve evsatında dokuz ve ednaında altı pare ve her re s cizyeden kendüsüne mevrus olmak üzre ve bundan mâ adâ her bir re s cizyeden birer pâre muhasebe hasebi vekaletlerine ücret-i kitâbet virilmek üzre asl-ı mâl cizyeden taraf-ı miriden mahsub oluna ve ehl-i zimmetin üzerine eda-i cizye lazım gelenler ( ) bir ferdi zül ve hakaretle cizyesin virmeyüb ihtifa veyahud firar ider ise ada-i cizyeden imtina eylediği zahir oldukda rakabesi üzerine masruyye olan cizyesi alındıktan sonra estâr-ı ukûbet ile muafiyet olunur ve bundan maada memalik-i mahrusada vaki cümle evkaf kurasında sâkin olan ehl-i zimmet ve havâs-ı selâtin ve vüzerâ-yı uzmâ ve mîr-i mîrân ve mirliva sâirleri ve ocaklıklar ve mürselli ve voyvodalığla ve husûs-ı esbâba binaen defterden ifrâz ve mevzû olanlar gerek ( ) ve kısas ve gerek bir tarik ile yedlerine berat alub tercümanlık ve müsellim gibi muvâkıyyet iddiâsında olanlar mâdâmki iktisâb ve amele kâdir olub iktisâbdan vaki olur zamanda ve zimmetlerinde meflu olmak gibi ve yâhud ekser âmende i zâr sahih hücceti olmayub bir ehl-i zimmetin istisna olunmayub virilen fetvâ-yı şerîfe mûcebince bu mekule cizyeleri dahi vech-i sâbık üzre cümlesinde bir vahide esnaf- ı sülüs ile cem u teshil olunmak üzre hatt-ı hümâyûn-ı şevket-makrûnum sâdır olmağın bu berât-ı hümâyûnı virdim ve buyudum ki siz ki kadılar ve ayan vesâir iş erlerisiz mal-ı cizye bi l-cümle eda-yı cizenin aslı ve ifnası olmağla ehl-i zimmetin bir ferdine cezye-i rum ihtifa ile veyahud firar ile ve ya ehl-i İslam habs-i medid ve darb-i şedid müstahak olduğu zâhir ve mübeyyin iken mütenebbih olmayub her biriniz mübeyyinü l-mâlda garez tariki ike ehli zimmet sahibi çıkub ve bu babda kadılar dahi müsamaha tariki ile himaye idüb her biri ( ) kadar tarafında olan her kim olur ise olsun ol bâbda ukûbeti olunmakdan kat â teveffuk olunmaz imdi bu vech ile ifadesinde bir kimesne ehl-i zimmetin bir ferdine sahib çıkmayub gerek bağ ve bağçe ve çiftlikde değirman ve hububat ve ter a lâfı vesâir ulûfe gerde olunan ehl-i zimmetin cümlesinde ferman olunduğu vech üzere cizyeleri alıvirib bir ferde himaye ve ketm ve ihfaya ihtiyar iderseniz mesmu hümâyûnum oldukda kadıyı azl ider ve ( ) ve ayanı ( ) dahi ( ) cibayeti miri içün ahz olunur ol vechile muâfiyet olmalarınızı cümleniz ( ) mukarrer bilesiz ve siz ki cizyedar-ı mezbûresiz ki gereği gibi mukayyed ve ihtimam idüb bir ferde zulm ve te addî ve celb-i mal sebebiyle tarafeyn haric kalmak üzere sene-i mezbûre mahsub ve ferman olunduğu

244 228 vechile cizyeleri malınız cem u tahsil mübaşeret eyledikde eda-i cizye eyledüği malum olmak içün başka defter liva karye kasabada olanları cümesi karyede olanlarınız ki karyesiyle gönderilesin ve babalarının ismleri ve şöhretleri ile ale l-esâmî defter idüb hesabın getürdükde cizye muhasasesi kalemine teslim eylemek üzre hıf idüb getüresin ve cizyedarlarına tarik ile kağıdı mahalline getürmek murad ider ise vaz ideceği şey sene-i mezbûrenin erzakı mühimmatı ve dört adedi mühri ile bu tarafda mührlenüb memur olduğu kazaya vardukda gurre-i ramazân-ı şerîfde hâkimü l-vakt muvâcehesinde ahalî (silik) sonra bir keseye dahl u va z ve kadısı mührleyüb ve arz-ı fermân olunub Dersaadetüme irsal oluna ve bundan maada cizyedar-ı merkûm memur oludğı kazanın kura ve nevahisine gönderdikleri kura içlilerine kaleminde mahfuz olan temessükü mühriyle kendü ve başka kağıdı mührledib kura elçilerine tevzi eyleye ki bir kağıd ele gerekde cizye kaleminde mahfuz olan temessük mühriyle tazyife ve def u teşebbüs olunmak içün min bad kura elçileri mührlemeyeler ve derûn-ı berât-ı âlişânımda mezkur olan şurût u kaydın icrasına ihtimam idüb hilafıyla hareketden bu babda ihtirar eyleyesin şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i timad kılasız tahrîren fi l-yevmi r-râbia ve l-işrin min şehr-i recebü l-ferd sene erbea aşera ve miete ve elf K2/98/496 Medine-i Kütahya mahallatından Meydan mahallesi sakinlerinden işbu râfiu lküttâb Halil Beğ bin Mehmed meclis-i şer -i hatîr u lâzimü t-tevkîrde yeni mahalle-i mezbûreden es-seyyid Mehmed Efendi ve idğer Mehmed Çelebi ve Abdünnebi ve el- Hâcc Halil vesâirleri mahzarlarında üzerlerine da vâ ve takrîr-i kelam idüb mahalle-i mezbûre sakinlerinden olub bundan akdem fevt olan Hüdavirdi nam kimesnenin mahalle-i mezbûrede vaki lede l-ahalî malumetü l-hudud bir kıta bağçesi vereselerine kebir oğlu Süleymana intikal idüb mezbûr Süleyman mârrü z-zikr bağçeyi bana elli beş guruşa bâten bey idüb ben dahi bade l-kabz ve l-kabul ahalî-i mahalle-i mezbûre sâlifü l-beyân bağçeyi bana zabt itdürmeyüb ahara bey itmişlerdir sual olunub takrirleri tahrîr ve mûcebi icra olunması matlubumdur didükde gıbbe s-su âl ahâli-i mahalle-i mezbûre cevablarında fil-vaki müteveffâ-yı mezbûr Hüdavirdi mahalle-i mezbûrenin duyûnında itlâf ve isâat eyleyüb vefat itmeğle... ( orjinalinde yarım kalmış)

245 229 K2/98/497 Şeriat-şiar Kütahya kadısı efendi zîde fudalâihi tahiyyât-ı sâniyyât ihâfıyla inhâ-i meccâne olunur ki hala taht-ı hükûmet şi ârınızda vaki Yeniçeri Serdar ref olunub uslûb-ı sâbık üzre bi l-fi l kırk iki bölük Süleyman Çavuş zide mecduhu nasb u tayin olunub işbu mektub tahrîr ve irsal olunmuşdur vusûlunde gerekdir merkûmu serdarlık emründe istihdam idüb aharı müdahale itdürmeyesin ol bâbda yeniçeri ve cebeci ve topcu ve kuloğulları ve gulâm acemi ve sekban süvâr üzerlerine serdar zabt bilüb sözündan taşra ve dayinlere haric-i vaz u hareket itmeyüb itaat inkıyad eyleyeler ve tavayif-i mezkurereh bilâ vâris maruf fevt olanları canib-i beytü l-mâle âyid ve râci olanlar marifet-i şer le merkûm ahz u kabz ve sûk-ı sultânîde füruht ve hâsıl olan nükûdıda bi l-cümle müfredat defterleriyle canib-i beytü l-male irsal ve îsâl eyleyesiz hilâf-ı şer -i şerîf bir ferde zulm u te addî itdürmeyesiz bakî hemîşedir ilm u şerîf dâim bâr tahrîren âhar-ı şehr-i receb u şerîf sene erbea aşera miete ve elf Mehmed Ali Yeniçeriyan K2/99/498 İzzetlü faziletlü efendi hazretlerinin meclis-i şer-i şeriflerine devr da avât sâfiyyât ilhâkdan sonra daima meccâne olunan budur ki haliya taht-ı hükumet-i şiarlarında vaki Kütahya tevâbi i nevâhiyesinde sakin olan altı bölük yoldaşlarının üzerlerine zâbit ve kethudayiri nasb ve tayin olunmak re y-i kadim olmağla zümre-i silahdarândan seksen ikinci bölüğün yevmi on akce ulufeye mutasarrıf olan kıdvetü lemâsil ve l-akrân Hasan Hüseyin Kütahya zīde kadruhû ocağın kadimi emekdarı olub her vechile mahale müstehab olmağla kethudayiri nasb u tayin olunub irsal olunmuşdur vusûlünde geredir ki merkumı hidmet-i mezburede istihdam itdürüb kethudalığı umurında ( ) mumaileyh itdürdesiz ve sen altı bölük yoldaşları siz merkumı üzerlerinde zabit ve kethudayiri bilüp vaki olan dava ve nizaları şer le gördürüb hilaf-ı şer-i şerif bir ferde rencide ve remide eylemeyesiz ki kethudayiri zide kadruhusun o canibde olan altı bölük yoldaşları hüsn ü zide hali üzre zâbt ve rebt idüb sana

246 230 muhasamat üzre olanları ism ve resmi ve bölükleriyle yazbu bu canibe arz u ilam eyleyesiz ve bazı levendât tâifesi seyyâhî namıyla mızrak ve bayrak getürüb reaya ve fukarasını rencide iderse sen ki sair mucib-i ibret ve sebeb-i nasihat olub reaya fukarası devlet-i pâdişâhîde âsûde hâl üzre olalar bakî hamiyet dersened-i şeriat dâim yâd tahriren fi evâhir-i şehr-i cemâziye l-evvel sene erbea aşera ve elf K2/99/499 Medine-i Kütahya mahallâtından Meydan mahallesi sâkinlerinden olub zümre-i silahdarından işbu râfi u l-küttâbda Turali Beğ ibn-i (silik) nâm hindi meclis-i şer -i hatir u lazimü t-tevkirde yene Medine-i mezbure a mâlinden Kergi nahiyesine tabi Çal nam karye reayalarından İmam Mehmed ve Sefer ibn-i (silik) nam kimesneler ihzar ve mahzarlarında üzerlerine dava ve takrîr-i kelam idüb tarih-i küttabdan gün mukaddem nahiye-i mezburede Yazıcılar nam karye ve gayrıdan kezalik tımara mutasarrıf olan işbu hazır-ı bi l-meclis Mehmed ibn-i Abdülkerim nam kimesnenin karye-i mezbure Çal ahalalisi beynlerinde öşr-ü davaları olmağla mezbur Mehmed ibn-i Abdülkerim mezburan İmam Mehmed ve Sefer den benim öşrümü niçün virmezsiz diyü birbirleriyle gavga ve muharebeye şuru itdülerinde ben dahi mezbûranın beynlerine girüb def murad eylediğimde mezburan İman Mehmed ve Sefer benim anama ve avratıma ve haşa sümme haşa ağzıma ve din ve imanıma cima lafzıyla şetm ve av çomağı tabir olunur çomak ile beni darb-ı şedid ( ) darb itmişler mezburandan vaki hâl sual olunub takrîr ve tahrir ve mucib-i şerisi ile eda-yı hak olunması matlubumdur didükde gıbbe s-su al ve akibu l-inkar müddei-i mezbur Turali benden dava meşruha mübeyyin-i beyyine taleb olundukda adûl-ı ricâl-i müsliminden olub nahiye-i mezbura tabi Aslıhanlar nam karyeden Hasan ( ) ve Hamza ibn-i Cafer nam kimesneler vech-i muharrer üzre şehadet eyledüklerinden sonra Yarıcılar nam karyeden Davud ibn-i el-hâcc Ali ve Halil ibn-i Veli ve Mehmed el-hacc Ali nam kimesneler liecli ş-şehâde meclis-i şera hazırun olub eseri ş-şehâdeti ş-şeri filvaki tarih-i mezburda merkum Mehmed ibn-i Abdülkerim mezburan İmam Mehmed ve Seferden benim öşrümü niçin virmezsiz diyü birbirleriyle gavgaya ve muharebeye şuru itdüklerinde müddei-i mezbur Turali Beğ beynlerini

247 231 tevfik murad idüb aralarına gördükde mezburan İmam mehmed ve Sefer müdde-i mezburun anasına ve avratına ve haşa sümme haşa ağzına ve din ve imanına cima lafzıyla şetm ve av çomağı ile darb eylediler biz bu hususa bu vech üzere şahidleriz şehadet dahi iderüz diyü her biri eda-i şehadet-i şeriyye itdüklerinde ( ) ve bade t-tadil vet-tezkiye mezburan İmam Mehmed ve Şefer şâhidan-ı mezburan Hasan ve Hamza esna-i mücadelede kasd-ı muzarebe eylediler adet-i diniyyeleri varid üzerimize liecli ladavet şehadet eyledüklerine yemin murad iderüz didüklerinde mezburan Hasan ve Hamzaya yemin teklif olundukda anlar dahi ala vefki s-su âl yemin billah eylemeyeleriyle mucebince bade t-tenbih mâ vaka a bi l-ibtiğâ ketb olundu fi l-yevmi s-sâdise ve l-işrîn min cemâziye l-ûlâ sene erbea aşera ve miete ve elf men men yucire men lehü l-izzu ve ş-şeref Şuhûdu l-hâl: Abdülbaki Beğ ibn-i Süleyman Sefer Beğ ibn-i Muslı Seyyid Ali Çelebi ibn-i Hüseyin Ahmed ibn-i Mehmed Mehmed Ali ibn-i Mehmed Ve gayrihim mine l-huzzâr K2/99/500 Mahrusa-i Kütahya mahallâtından Lala Hüseyin Paşa mahallesi sakinlerinden Ali ibn-i Yusuf nam kimesne meclis-i şeri lazimü t-tevkirde yine mahrusa-i mezbure mahallatından Cedid mahallesi sakinlerinden işbu rafiu l-küttab Ramazan ibn-i Aşur nam kimesneyi ihzar ve mahzarında üzerine dava ve takrîr-i kelam idüb lieb kız karındaşım olub bundan akdem müteveffiye olan Emine bint-i Yusuf nam hatunun mahalle-i Cedidde vaki bir tarafdan Memi Mülki ve bir tarafdan Köse Hasan mülkü ve bir taraftan su harkı ile mahdud müntehi fevkani ve tahtani bir bab oda v ebir mikdar aşcar-ı müşmire ve gayr-ı müşmireli müştemil menzili bana intikal itmişken mezbur Ramazan bîvech zabt ve tasarruf idüb benim tasarrafuma mani olur sual olunub takrîr ve

248 232 tahir ve fakir yedine tenbih olunması matlubumdur didükde gıbbe s-sual mezbur ramazan cevabında filvaki müddei-i mezburun ebi kız karındaşı müteveffiye-i mezbure Emine hatun tarih-i küttabdan sekiz sene mukaddem benim kayın anam olmağla şari kayd olan menzilde bir tarafdan Memi mülkü ve bir tarafdan Köse Hasan mülkü ve bir tarafdan su harkı ile mahdud olan bir bab tahtani ve fevkani bir mikdar eşcar-ı müsmire ve havlıyı müştemil mülk menziline alâmet-i fâsıla vaz idüb huzur-ı müsliminde işbu ekide olan enva dan gayrı ism-i mâl ıtlak olunur menzil-i mezbur içinde bir şeyim yokdur diyü oğlunun oğlu sağîr Mehmed e hibe idüb ve menzil-i mahdud-ı mezbur dahilinde vaki bir tarafdan su harkı ve tarafeyni Köse Hasan mülkü ve bir tarafdan oğlum sağir-i mezbur ( ) olan menzile muttasıl eşcar-ı müsmire ve fırın ve bi r-i mayı müştemil ve muhavvita bana ve her birine alamet-i fasıla vaz idüb meclis-i vahide ve huzûr-ı müsilimnde ale l-infirad hibe-i sahih-i şeriyye ile hibe ve temlik ve teslim eyleyüb sağir-i mezbur içün ceddi Mustafa ve sıyaneten ben dani asalaten meclis-i hibede intihab ve kabz ve teslim eyleyüb tarih-i mezburda ilâ yevmina hâzâ mülk ü mutasarrıfemiz olmak üzre zabt u tasarruf iderim bir kıta hücceti ibraz idüb badennazar hüccet-i mezkure mezbur Ramazanın takrîr-i meşruhuna mutabık bulnmağın gıbbe listintak müddea-i mezbur ali mezmun hücce-i mezkureyi inakr idüncek mezbur Ramazan da mazmun hüccet-i mezkureyi mübeyyin-i beyyine taleb olundukda hüccet-i mezburenin zeylinde isimleri mastur olan el-hacc mehmed ibn-i Hasan ve Süleyman bin Mustafa nam kimesneler liecli ş-şehade meclis-i şera hâziran olub iştişhad olunduklarında filhakika müddei-i mezburun liebeveyn kız karındaşı müteveffiye-i mezbure Emine bint-i Yusuf bin Abdullah nam hutun tarih-i mezburda bir baba tahtani ve fevkani ota ve bir mikdar eşcar-ı müsmire ve havlıyı müştemil mülkü menzilinin ve bir tafdan Memi mülkü ve bir tarafdan Köse Hasan mülkü ve bir tarfdan su harkı alâmet-i ifasıyla vaz idüb işbu alinde olan enva dan gyarı ism-i mâl ıtlak olunur menzil-i mezbur içinde bir şeyim yokdur diyü oğlunun oğlu sağir Mehmed e hibe idüb ve menzil-i mahdud-ı mezbur dahilinde vaki bir tarafdan su harkı ve tarafeyni Köse Hasan mülkü ve bir tarfdan sağir-i mezbur Mehmed e hibe olunan menzile muttasıl eşcar-ı müsmire ve fırın ve bi r-i mayı müştemil ve muhavvita mezbur Ramazan alâmeti fâsıla vaz eyleyüb meclis-i vahide huzur-ı müslimende ale l-infirad hibe-i sahine ile hibe ve teslim eyleyüb sağir-i mezbur içün ceddi Mustafa vesaleten ve mezbur Ramazan asaleten meclis-i münirde intihab ve kabz eylediler mezbur hususa bu vech üzer

249 233 şahidleriz şehadet dahi iderüz diyü her biri eda-i istişhad-ı şeriyye itdüklerinde bade riayet-i şerait el-kabul mezburanın şehadetleri makbule oldukdan sonra müddei-i mezbur Ali bade l-yevm husus-ı mezbur içün merkum Ramazan üzerine bî vech muarazası men mâ vaka a bi l-ibtiğâ ketb olunur tahriren fi s-sâdise aşera sene erbea aşera ve miete ve elf Şuhûdu l-hâl: (Silik) K2/100/501 İzzetlü faziletlü Efendi hazretlerinin meclis-i şerif-i meram bahşlarına davat-ı safiyyât ( ) ve afiyyât izafetle muhibbâna inha olunur ki haliye vali-i Anadolı devletül ve inayetlü veliyyü n-ni am efendimiz hazretlerinin mahsul ve muayyen olan nefs-i şehr-i Subaşılık işbu bin yüz on dört mah-ı zi l-ka adeti ş-şerifin gurresinden üç ay temamına değin uşbu uslûb-ı sâbık ve evvelindeki vech üzre zabitliği işbu varaka tahrir ve kıdvetü l-emâsil ve l-akrân zîde kadruhû deruhde ve lâzım olunub sipariş olunmuşdur ve sonra mes uldur ki muma ileyhe zabt u rabt itdürdüb ve evveldeği vech-i meşurh üzer cürm ü cinayet ve bâdı hava ve yava ve mücedded ( ) ve resm-i arusân vesâir müteveccihât ahz u kabz itdürdüb hüsn ü nazarımızı dâmenim buyrulmak babında kaimmakam ( ) mes uldür ki bakî hemîşe ilm u fusallât müeyyedin Bimakâmî Muharred Anadolu K2/100/502 Efendi İzzetlü ve faziletlü hazretlerinin meclis-i şeriflerine vürud-ı davat-ı safiyat ( ) hâliyâ taht-ı hükûmet şi ârda min vaki Kütahya tevabii ve nevahisinde sakin olan altı bölük yoldaşlarının üzerlerine zabit ve kethudayiri nasb u tayin olunmak murad-ı kadim olmağla zümre-i silahdarandan yetmiş dördündü bölükde yevmi otuz akce ulufeye

250 234 mutasarrıf olan kıdvetü l-emâsil ve l-akrân Hüseyin Mehmed Kütahya ocağında kadimi emekdarı olub mahal ve müstehak olmağla kethudayiri nasb u tayin olunub irsal olunmuşdur vüsulunde gerekdir ki ve kadimi hizmet-i mezkuresi istihdam itdürdüb kethudayirliği umurında müracaat-ı mumaileyh itdürdesiz ki altı bölük yoldaşlarısız merkumı üzerinize zabit ve kethudayiri bilüb vaki olan dava ve nizaları şerle gördürüb hilaf-ı şer-i şerif bir ferdi rencide ve remide eylemeyesiz ve siz kethudayiri zide kardurusuz ol canibde olan altı altı bölük yoldaşları hüsn ü zendegânı üzre zabt u rabt idüb sâire muhalefet üzre olanları ism ve resmi ve bölüğü ile yazub bu canibe arz u ilam eyleyesin ve bazı levendat taifesi sipahi namıyla mızrak ve bayrak getürüb reaya fukarasın rencide ider ise ol mekule zimmet yiri ele getürdüb üzerlerine lazım gelen icra-yı ahkam-ı şeriyye itdürdesin ki saire muceb-i ibret ve sebeb-i nasihat olub reaya fukarası devlet-i padişahide âsûde hâl üzre olalar bakî himmet ve merhamet şeriat daim tahiriren fi ahir şehr-i rebiu l-evvel sene erbea aşera ve miete ve elf K2/100/503 Kıdvetü l-kuzât ve l-ahkam madeni l-fadl ve l-aklâm mevlana kadısı zide fazluhu tevki-i refii hümayunuma vasıl olıcak malum ola ki ( ) Vacibu l-iz ân kıdvetü l-kuzât ve l-ahkâm (silik) mevlana Ahmed zide fazluhu südde-i saadetüme arz-ı hâl gönderüb Karakeçili cemaati Yörüklerinin umur-ı şeriyyesi a lemu l-ulemâi lmütebahhirîn Anadolu kadıaskeri mevlana edamallahu Teâlâ ( ) tarafından ber vech-i ilhak kendüye tevcih olunub vezaif-i mezbur konar göçer yörük taifesinden olmağla eyyam-ı sayfda yaylaklarına ve şitada kışlaklarına varduklarında kadıları ( ) kadimden mean varub vaki olan dava şerle istima ve i ta-i ( ) vesâir kuzâta mahsus umur-ı şeriyyelerin şerle görüb toprak kadıları vesairleri dahl ideğelmiş değil iken hala mevlana-yı muma-ileyhin sinin-i kadimden olağeldiği üzre dava-yı şeriyyelerin görün icra-yı ahkam-ı şeriyye murad eyledikde bazı kuzab ve naibler mücerred taciz içün taife-i mezburenin yaylak ve kışlakları kazamız toprağında olmağla taife-i mezburenin davaların biz görürüz diyü kadimden olagelen ve mührlü mektubunu muğayir muhalefet ve muhsuline gadr eyledüklerin bildirüb kadimden olagelene müşarun ileyhe vardukda

251 235 husus-ı mezbure temam mukayyed ve mührlü mektubına nazar idüb göresin taife-i mezburenin umur-ı şeriyyelerin müşarun ileyh tarafından muma ileyhe tevcih olunub mührlü mektub virilmiş ise kadimden olageldiği üzre taife-i mezburenin umur-ı şerle ( ) vesâir kuzâta tefviz olan umur-ı şeriyyelerine kadı ve naib mezburları müdahale itdürmeyüb men' u ref eyleyesin min ba d kanun-ı kadime ve müşarun ileyhin mührlü mektubuna ve emr-i hümayuna muhalefet kimesneye iş itdürmeyesiz esamilerin yüzub bildiresin husus-ı mezbur içün bir dahi emrim varmalu eylemeye şöyle bilesiz alâmet-i i timâd kılasız tahriren fi evail-i şevval sene selâse aşera ve miete ve elf Bemakâm-ı Kostantiniyye el-mahrûsa K2/101/504 Evkâf-ı muhasebe-i mahalle harc-ı müslimân min mahallât-ı Kütahya tahriren sene 1118 Vürud : İmam Kasımzade Mehmed Nükûd-ı vakf mihrab guruş 3000 Vürud: İmam Kasımzade Mehmed Nükud-ı vakf mezbure pare 1000 Vürud İmam Kasımzade Mehmed Nukud-ı vakf helvâ-i ramazaniyye pare 1000 Vürud İmam Kasımzade Mehmed Nukud-ı vakf şem -i mescid para 1000 İşbu altı bin vakf akçenin cümlesi imamı olan mezbur Kasımzade Mehmed zimmetinde olmak içün mukabelesiyle mahalle-i mezburede olan menzili ( ) mezbur kendü kavli ile tahrir olunmuşdur eğer ahalî-i mahalleden ziyadedir diyü taleb iderler ise istima olunur

252 236 fi 12 min şehr-i muharremi l-haram sene 1184 Şuhûdu l-hâl: Es-seyyid Abdülbaki Efendi Şeyhzade Abdülkerim Hilmi bin Mehmed Efendi Seyyid Muhasaran Seyyid Ali Hilmi Mahmud Hilmi bin Mehmed Efendi Mehmed Hilmi bin Derviş Halil K2/101/505 Zağranbolu Abdurrahman Ağa Aksâ kuzâti l-müslimin evlâ vulâti l-müferrisin madeni l-fasl ve l-yakin ve zât-ı ulûmu l-eşyâ (silik) rafiu a lâm ( ) vâlidîn el-mahz-ı bimezid-i inayeti l-meliki lmu âs mevlana Kütahya kadısı zidet fezailuhu ve kıdvetü l-emâsil ve l-akran Kütahya mütesillimi zide kaduru tevkii refii hümayununma vası olıcak malum ola ki Kütahya da vaki merhum ve mağfirun leh pederim Bayezid-i Han evkafı mütevellisi Abdurrahman zide kadruhu divan-ı hümayunuma arz-ı hâl sunub evkaf-ı mezbure karyelerinden Zeykara? Nam karye kadimden bu aña değin taraf-ı vakfdan zabt olunagelüb lakin Hacı Safer çiftliği ve Şeyh Altuntaş zaviyesi çiftliği ve İmamyiri çiftiliği aharın olub zikr olunan üç kıta çiftilk yerlerinde hasıl olan terekenin öşrleri de ashabı gelüb ta şir idüb nizaımız yoğiken bazı kimesneler askeri beratıyla ve bazı kimesneler hilafen karye-i mezbureye dahl idüb vakfa külli gadr itmişlerdir diyü bildirib zikr olunan üç kıta çiftliklerden maada asakir beratıyla hilaf-ı defter-i hakani karye-i mezbureye müdahale itdürilmeyesiz teaddileri men' u def olunmak babında emr-i şerifim reca eyledüği ecilden defterhane-i amiremde mahfuz olan defter-i evkafa müracaat olundukda nefs-i Kütahya da merhum ve mağfirun leh Yıldırım Han bina eylediği cami-i kebir evkafından Zifere nam karyede elli dört nefer dokuz aded zemin üç bin altı yüz on akce yazu ile öşr ve rusumatı vakf-ı mezbure hasıl kayd olunur ve karye-i mezburede vaki üç yüz akce yazusı olan Hacı Cafer çiftliği ve yine karye-i mezburede vaki iki yüz akce

253 237 yazusı olan Şeyh Altuntaş zaviyesine bir çiftik yiri vakf olub ve yine karye-i mezburede yüz elli akce yazusı ile bir çiftlik İmam vakfı olub ve İmam-ı mezkur çiftlikde bir mikdar yir hüccet-i kadı ile tasarruf idüb yirmi akce resm virir ve zikr olunan çiftlikler hasılları öşrü galât oldığı derkenar olub arz olundukda imdi derkenar mucebince amel olunmak fermanım olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifimle vardukda bu bâbda sâdır olan emrim üzre amel idüb dahi zikr olunan üç kıta çiftikden maada defterde hasıl kayd olunan mahsulat ve rüsumatı evkaf-ı mezbure tarafından ahz u kabz itdürdüb hilaf-ı defter-i hakani askeri beratıyla kimesneye müdahale ve muaraza itdürmeyesiz şöyle bilesiz alamet-i şerife itimad kılasız Tahriren fi l-yevmi l-hâmis şehr-i ramazani l-mübarek sene Kayd fi gurre-i şehr-i rebiu l-evvel sene 1111 Be makâm-ı Edirne el-mahrûsa K2/101/506 Medine-i Kütahya mahallatından Saray mahallesi sakinlerinden Döndü bint-i Ahmed nam hatun meclis-i şer-i hatir u lazimü t-tevkirde zevc-i duhûl mebası İşbu rafiu l-küttab Receb bin Arslan mahzarında ikrar ve takir-i kelam idüb zevcem mezbure hususunda ( ) idüb eğer ben tasarrufumda olan tarlalarım füruht itmez isem şart olsun diyü şart-ı lağv üzre şurut itmiş idi el-hâletü hazihi mezburun bu şartından talakın ademi vukuına fetva-yı şerife virilmeğin binaen aleyh ihtimâmen Allahımın buyruğudur Resûl ü Ekrem sallallâhu aleyhi ve selem hazretlerinin kavli ile nefsimi tekraren ve müceddeden zevcim mezbur Recebe tezvic itdüm didikde mezbur Receb dahi ber minvâl-i muharrer mezbureyi tekrar tezvic eyledim didükde tarafeynden sudur ve zuhur iden ikrar ve tesadüfleri ketb u tescil olunub ma hüve l-vaki bi l-ibtiga ketb olundu fi l-yevmi s-sâbi a ve l-işrîn min recebü l-ferd sene erbea aşera ve mite ve elf fi hücretü fi l-ferd ve ş-şere Şuhûdu l-hâl:

254 238 İvaz bin Şaban Şaban bin Receb Abdülkerim Hilmi bin Mehmed Efendi Ali bin mehmed Ve gayrihim mine l-hüzzâr K2/102/507 Bâ is-i tezkire budur ki Haliye Kütahya eyaletinde olan ocağımız bölükbaşılarından ve sekban yoldaşlarımızdan biemrillahi Te âlâ fevt olanlarının metrukatda kuyud-ı küllisi her ne ise kanun-ı kadimimiz üzre izn-i şerle defter olunub haliya iyelet-i mezburda vekilimiz olan Genc Ali bölükbaşıya teslim ve zabt itdürdüb müteveffa-yı mezburun varisi zuhur eyledükde marifet-i şerle verasetini isbat ider ise varisine metrukatı teslim ve tesliminde yedine hüccet-i şeriyye virilmek üzre yedine işbu vekil temessüki virildi. fi gurre-i Ramazan sene 1109 K2/102/508 İzzet karîn Rif at rehîn Haliya Kütahya mütesillimi olan izzetlü ağa hazretlerinin baş bölükbaşısı olan Genc Ali bölükbaşı inha ve ilam olan oldur ki haliya sadır olan hatt-ı hümayunun-ı şevket-makrun ve berat-ı alişan mucebince tarafından şer-i şerif tarikıyla ve hakikatimiz ve muvaffakitimz üzre muma ileyh hazretlerinin kapusına yine vekil nasb u tayin itmişizdir imdi gerekdir ki silaha müstehak olanları kuşadasın ve kapunuzda senin kuşatdığın bölükbaşıların her birine kırkar bin kuşatdırmak izn virüb ve anlar dahi silaha müstehak olanlardan kuşatdırasın ve ( ) erkan bilmeyen ekrad kısmını kuşatmayub ve kuşandırmayasın ( ) bölükbaşılar ve sekban yoldaşları haliya Genc Ali bölükbaşı üzerlerinize zabit bilüb ve zabitlerinizi bade l-yevm kanun-ı kadim ve ittükleri üzre dahi yeniçeri serdarların ocağımız ihtiyarlarından olub anları dahi itab bilüb ve yeniçeri ağasına dahi ocak yoldaşı bilüb birbirleriniz ile bulunduğunuz

255 239 mahallerde birbirinize sahib çıkub yoldaşlık idesüz ve bundan böyle kendülerinin oturduğu mahalde ve taşra gezenlerinizden ve bir kimesneden bir akce ve bir habbelerin almayub ve aldırmayasun ve hilaf-ı kanun iş işleyeniniz zuhurı istima olunur ise ve zabitleriniz sizlerin birinden şikayet ider olur ise devlet-i padişahide tüfenkci kanunı üzre kurşuna tutılub haklarınızdan gelinmek âsân ve emr-i mukarrer bilüb ana göre basiret ve intibah üzre olub hilaf-ı kanun ve kadime muğayir zabitlerinize ve bir kimesneye bir dürlü iş itmeyüb ve itdirmeyesiz ve bade l-yevm ol havalide kat-ı tarik ve gâret-i emvâl vesâir fesâdât iden sekban taifesine ve Türkman ve ekrad vesâir ahlât taifesinden her kim olur ise olsun kapunuzda vesair yerde sekban diyu bu misillü iş idenleri cümle tüfenkici yoldaşları ittifakı ile ele getürdüb devletlü ve siyanetlü veliyyü n-ni am sahib-i devlet efendimiz hazretlerinin ferman-ı alileri mucebince haklarından gelünmesine say u ihtimam eyleyesin ber muceb-i muharrer amel eyleyesin tahrirer fi evail-i razamani l-mübarek sene tis a ve mieete ve elf (silik) K2/102/509 Akzâkuzati l-müslimin ula vulati l-muvahhidin madeni l-fadl ve l-yakin rafi u a lâm u şeriat ve d-din murad-ı ulumu l-eşa ve l-mürselin al-mahz bimezid-i inayeti lmelik el ma na mevlana Kütahya kadısı zide fezailuhu tevki-i refi-i hümayunuma vasıl olacak malum ola ki Kütahya sancağında kaza-i mezbur muzafatından Kalgerviran? Nahiyesinde Seyyid Ömer nam karye reayaları divan-ı hümayunuma arz-ı hâl idüb Guyudi ve Evran yaylağı yüz seneden mütecaviz kadimü l-eyyamdan berü mahsu ve müstakil yaylağımız olub bu ana gelince aba an ced yaylayub ve defter mucebince senede üç yüz akce maktua zabtına edada kusurumuz yoğiken zabitimiz olanlar hilaf-ı defter ziyade resm-i yaylak taleb idüb ve yaylağ-ı mezburı ahara virdim diyü bîvech rencideden hali olmadıkların bildirüb hilaf-ı defter ziyade talebiyle rencide itdürilmemek babında emr-i şerifim reca eyledükleri ecilden imdi hilaf-ı emr u defter ziyade talebiyle rencide olunmayalar diyü fermanım olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifim vardukda bu babda sadır olan emrim üzre amel idüb dahi göresin karye-i

256 240 mezbure ihalisi kadimü l-eyyamdan berü zikr olunan yaylakda yaylayub ve emr u defter mucebince resm-i yaylakların sahib-i ahza eda idüb kusurları yoğiken hilaf-ı emr u defter ziyade talebiyle rencide itmişler ise ol takdirce mezburları hilaf-ı emr u defter ol vechle rencide itdürmeyüb husus-ı mezbur içün tekrar şikayet olunmalı eylemeyesin şöyle bilesiz alemet-i şerife i timad kılasız Kayd fi 20 Şevval sene 109 Tahriren fi l-yvmi s-sâdise şevvali l-mükerrem sene seb a ve miete ve elf Be makâm-ı Edirne-i mahrusa K2/102/510 (silik) Memâlik-i mahrûsada vaki Şam ve Haleb ve Diyarbekr ve Mardin ve Avend ve Malatya ve (silik) batı mahallerde vali ve muhassıl ve voyvodaların taht-ı iltizamlarına dahil miri mukataanın ekser ile rical-i devlet ve ayan-ı vilayetden bazı kendilerinin uhdesinde olub lakin üzerlerine müşteki olmayub senede bir kac adam deruhde reaya fukurası gezülmeyüb akd-i fikr içün vakt ve zamanıyla tahmin vesair ihtiyacları olan malzemelerine ianet olmamağla bi z-zarure muraba hacılardan ( ) akce aldıklarında beher sene ziyade bulan istirbahın edasına ziraat ve hırasetleri ve bağ ve bağce vesâir kar u kisblerin hasılı vefa itmedüğinden ekseri perakende vü perişan ve hali harab olub derunde idenleri dahi zat ideceğimiz bir sene veyahud iki senedir diyü bi l-cümle kadıların almak içün cevr u eziyyet eylediklerinden kuvvet-i yevmiyeye muhtac ve ahvalleri diğergûn olub bir tarikle ( )ve tenzil bulmak hasebiyle beyü l-mal-ı mü minine külli gadr ve zarurete bais olmağın bade l-yevm bu makule kura ve mukataat ( ) karyesi misillü maliye ve kalemiyyesi beher sene virdüğinden sonra bir tarikyel ahara virilmek üzre mülakat ve te yide mutasarrıf olmak şartıyla kadılarının mahilline göre bir mikdar akce muaccele ile füruht olunduğu suretde bu vechile deruhde idenler dahi zabt ideceğim bir sene veyahud iki sendir diyü teaddi ve tecavüz eylemeyüb mutasarrıf olduğı karyeye himaye ve teallü ile ahara virilmeceğini bilüb i mariyle tekayyüd ve öşrü mahsulünde kendüye mani ziyadece olsun diyü reaya fukarasının tahta vesair levazımiyye ianet ve dest-i tekavül zulm ve cevr va d ve anda sıyanet itmeğle

257 241 ahvalleri nizam bulub terkıyye inad ile memalik-i islamiyyede miri mukataat ma muresi ve abdan olmağla bais olur ancak ( ) ve noksan hale göre bir nizama mutabık cem u hazine içün olmayub ba d zaman dahi şurut-ı mezkur hırasat olub ( ) faizleri olunmak sebebi ile virecekleri muaccele zayi olmaycağı ( ) bilüb ( ) itmeleri içün fimabad taraf-ı hümayunun ve vekil-i mutlakım olanlar tarafından bir sene bu nizamı bozub suret-i ahara ifrağ eylemek murad eylediklerinde bu nizam i mar-ı memleket ve ibadullaha evla ve enfa olduğu huzur-ı mayiu n-nur-ı şâhâneme gelüb bi n-nefs kendüleri arz eylemeliryçün ealimu -ulemai l-mütebahhirin bi l-fi l şeyhülislam ve kadıaskerlerim ve nakibu leşrafım edamallah u Te âla fezâiluhim bu hususa mahsus nazır nasb u tayin olunmalarıyla ol mekule kura ve maktuat hala hazine-i amire defterlerinde mukayyed olu vali ve muhassıl voyvodaların taraflarından viregeldikleri mal-ı maktu ı bedeliyye mal-ı miri ve müsadere kılanmasına girü noksan gelmemek şartıyla malı Astane-i saadetüm hazine-i amireme câmi u l-emvâl olanlara viregelenler kema fi l-evvel kabzına memur olanlara senesi dahilinde beher sene vürud-ı taksit ile virüb yedine muacceleye temessük aldıkdan sonra miriye cami -i emval olanlar tarafından tahammülü vardır diyü miri ve kalemiyye içün virdüklerinde izdiyad bir akce ve bir habbe mutalebe olunmayub ve şefaat ve rica ve teallül ve cevr ve eda ve gadr ve zarar kasdıyla zabitin rızası olmadıkca bir tarikle ahara virilmeyüb vüzera ve mir-i miran ve mirliva ve mütesellim vesair ehl-i örf taifesi taraflarından bila ferman beher sene taleb itdürilmeyüb cevr u eziyetleri ref mefruzu l-kalem ve maktu ı l-kadem min külli l-vücûh serbestiyyet üzre huyutda olmadıkca malikane ve tecdiden bir berat ile zabt eylemek içün yedlerine berat-ı alişanım ita olunub ve mutasarrıflarından biri mal huyatda karyesin bir ahar kimesneye feraat ve kasr-ı yet itmek murad eylediklende ferağını marifet-i şerle ve hüsn ü rızasıyla hüccet-i şeriyye olundukdan sonra berat-ı şerifem üzerine ferman olunub feraat ve kasr-ı yedine müceddeden berat virilüb ve sahibi biemrillah i Te âlâ vefat idüb karyeden miriye aid ve raci oldukda müzayede ve rağbetı inkıta ından sonra sâyirin virdüği muacceleyi virür ise liva virilüb ol mukaddem suretde tekrar talibine füruht olunub savakı akcesi teslim-i hazine olmak üzre makarrında avn bari ile ta cir bile ve terkıyye ilaveiçün gayr-ı hevâsât ve devlet-i aliyyem mağsul münasib görüb cem u ittifakıyla bi l-fil ve ziraat ile baş defterdarım olan düstür u mükerrem ve müşir-i müfehham vezirim Halil Paşa edamallâh u Te âlâ iclâluhûnun arzına ilave kiram ve vüzera-i izâmım ve devlet-hesân ve isticvab ve imza

258 242 itmeleriyle bu suret-i müstahsene murur-ı ezmine ile tebdil ve tağyir olunmayub nazıra olan müşarun ileyhim bu hususun şurut ve kuyadına bi lttifak vikaye ve telfîr ve icra ve hıfz u hıraset idüb fimabad düsturu l-amel olmak üzre mahallinde kayd olunması babına pâye-i serîr-i a lâma telhis olundukda mûcebince hatt-ı hümâyûn celâdet makrûnım sâdır olmağın binâen alâ zalike Kütahya sancağında vaki Tavşanlu ve Geyikli Bacbazarı ve tevabii mukataası mutasarrıfı olan Miroğlu fevt ve mahlûlünden bade l-müzâyede iki yüz guru muaccele ile Turdanoğlu Mehmed üzerinde karar eyledükde evladı ve ahardan ziyade ile tâlibi olur ise aharın virdiği izdiyâd ile kabul eylemek ile fermanım olmağın müteveffa-yı mezbûrun oğlu tâlib olub müzayedede beş yüz beş guruş muacceleye baliğ olmağın oğlu karardade olan muaccele ile almakdan abâ ve imtinâ eylemeğle bin yüz dokuz martından beher sene mal ve kalemiyyesi eda idüb hesabı görülmek ve senesi temamında görmez ise ref olunmak üzre yine kıdvetü l-emâsil ve l-akrân mezbur Mehmed zide kadruhuya sadır olan hatt-ı hümâyûn-ı şevket-makrûnım şartıyla te yiden bi l-mekân berat-ı celilü l-ünvânım virilmek babında fermânım sadır olmağın bin bin yüz dokuz ramazan-ı şerifinin yirmi dördüncü gününden bu berat-ı hümaun-ı izzet makrûnı virdim ve buyurdum ki mezkur Mehmed zide kadruhu mukataa-i mezburun maaccesiyçün teslim-i hazine eylediği beş yüz beş guruş mukabelesinde bin yüz dokuz martından zabt ve beher sene mal ve kalimeyyesin eda idüb hesabı gördükden zayidaye tahammülü vardır diyü miriyye ve kalemiyye içün viregeldüklerinden izdiyad bir akce ve bir habbe mutalebe olunmayub vüzerâ ve mir-i miran ve mirliva ve mütesellimleri vesâir ehl-i örf taifesi taraflarından bila ferman bir sene mutalebe olunmayub cevr u eziyetliri ref mefruzu l-kalem maktu ı l-kıdem min külli l-vücuh serbestiyyet üte mutasarrıf olub mamur ve resm virdükce eyledikce inşâallâh u Te âla zabt u rabt eylelüb taraf-ı ahardan bir ferd mâni ve muaraza eylemey şöyle bilesiz alâmet-i şerife i timad kılalar tahriren fi l-yevmi t-tâsi a aşer amin şehri ramazani l-mübârek sene seb a ve miete ve elf Vesîlu ileyha ve kayd fi 20 Şevval sene 109 Be mekâm-ı Edirne el-mahrûsa

259 243 K2/103/511 Beşiktaşlı ( ) karyelerinin zabt kağıdıdır Vech-i tahrir-i hurur budur ki Hazreti Ebâ Eyyûb el-ensârî aleyhi rıdvânü l-bârî evkaf-ı şerifeleri mukataatından vilayet-i Anadolu da Kütahya sancağında vaki Karye-i Köprülüviran ve Anata ve Gayra ( ) beâyetle ber vech-i maktu avâyid-i senedisiyle elli üç bin nakd ve rayic-i fi l-vakt akceye olub işbu bin yüz dokuz senesi martı ibtidasından bir sene temamına değin işbu bâisü l-temessük kıdvetü l-emâsil ve l-akrân Mahmud Bekr talib ve râgıb olub tarih-i küttabda şerh olunan akce ber vech-i sinin canib-i vakf-ı şerif mühimmatı içün tesviyem hasebiyle muma ileyhin yedinden bikusur ahz u kabz olunub zabtiyçün işbu huruf tahir olunub yedine vaz olundı fimabad mukataa-i mezburda vaki olan aşar-ı mersûm ve cürm ü cinayet ve bâd-ı hevâ ve yave ve mecfun ve öşr ü bostan ve öşr ü kovan ve adet-i a nam ve resm-i ağıl ve resm-i çift ve mal-ı ganâib ve mal-ı maksud ve merkûsı ve cariyeye serdegânem ve füruht ( ) ve rüsûm-ı şeriyye ve örfiye ve resm-i sâfer mücerredân ve zemiştiyan ve resm-i arusâne ve resm-i tapu-yı zemin ve beytü l-mâl-i âmme ve hâssa onar bin akceye değin min külli l-vücûh maktuu l-kadem ve mefruzu l-kalem serbest olub vaki olan mahsulatdan nice ahz u kabz idegilmeşler ise mumaileyh dahi ol vech ile zabt u rabt idüb reayay-ı mezkûrât müşarun ileyh bir sene temamına değin zâbit ve hâkim bilüb şeru şerife muvafık sözünden tecavüt itmeyüb mutî ve münkâd olalar tahriren fi şehri R sene 1109 Kayd fi 3 min şevvali l-mükerrem sene 109 ( ) Mehmed el-musili Sûret içün hatt-ı hümâyûn Fermân-ı izâmım mucebince amel olunub hilafından ihtizâr oluna K2/103/512 Düstûr-ı mükerrem müşîr-i müfehham nizâmü l-âlem mezîdu umûru l-cumhûr bi l-fikri n-nâkib şiyem devlet ve ikbâl şir erkanu l-âde ve l-imlâ el-mahfûf bisunuf-ı avâtıf-ı melikü l-a la Karaman valisi vezirim Hasan Paşa edâmallâh u Te âlâ iclâluhu

260 244 tevki-i refii hümayunuma vasıl olıcak malum olaki halisen livechi llâhi Te âlâ ve imlâen kelimetü l-ulyâ evvel bahar hüccet âsârda musallemim olan gazve ve cihâd-ı meymenet makrûnım içün asker zafer rehberimin İnşâallâh u Te âla bu sene-i mübârekede sâir senelerde mukaddem hareket ve savb-ı maksûda tevcih ve azimeti iktiza idüb ve Anadoluda olan tavâyif-i asker sinin-i maziyyedeki evlerinden ve yerlerinden genc hareket eyleyüb ve hareket idenleri yollarda ve kasaba ve kuralarda meks iderek gelmesi bieyyi hâl gelmesi bir gün mukaddem tacil ale t-tacil gelüb Edirne sahrasında ordu-yı hümayunıma mahlak ve mülaki olmaları ziyade mühim ve muktezi olmağla sen vüzerâ-yı izâmın umurında ve kârgüzârlarında olub bu hususda senden murad-ı hümayunım üzre hareket ve rıza-yı mülukaneme muvafık hidmet-i biemvâl olmağla Anadolunun sağ kolunda olan tavayifin vech-i meşruh ( ) memur ve sipah ve silahdarı ocakları tarafından yalnız mukaddem ve kârgüzâr kolcılar irsâl ve hâssa silahşörlerimden kıdvetü l-emâcid ve l-ekârim zide mucduhu seninle bile bu hidmetin temşide ve itmamına ihtimam ve gelmeyüb ordu-yı hümayunıma mülaki oluncaya değin seninle mean hidmetde olmak üzre mübaşir tayin olunub könderilmişdir imdi emr-i şerifim vusul buldukda meks ve ârâm ve tavakkuf ve tereddüd itmeyüb bir gün evvel gelüb ve mertebe kalub halkı ve eyaletin askeri ve eyaletinde ihracına me mur umur olduğun kulâ neferatlarıyla bir gün hareket ve yemin ve yesârın ve o taraf ve cevanibin mukaddem mübaşirleri ve kolcılar tayin idüb sefer-i hümayunıma memur olan mirmiran ve ümera ve dergah-ı muallam müteferrikaları ve çavuşları ve divan-ı hümayunım ve defter-i hakani katibleri vesâirleri ve altı bölük halkı ve alay beğleri ve zuama ve erbab-ı tımar ve dergah-ı muallam eniçerileri ve cebecileri ve tobcıları ve tob arabacıları ve birden bine ve binden yüz bine varınca sefer-i hümayunıma memurdur lakin tasarruf idenleri sürüb kaldurasun ve zinhar tecrid-i nefs ve ahz alıkomak üzre tekayyad tâm ve ihtimam malen kelâm ile cümlesin tesyir ve eğer tavâyif-i mezbureden tehallüf ider olur ise sâirlerine mûceb-i ibret olmak içün bilâ emân katl idüb ve senden girüye dahi iş uhdesinden gelür şedid u şiddete mu temedün aleyh mübaşirler alıkoyub geri tarikıyla tavayif-i askerden gerüye kalub veyahud gelürken kazabat ve kuralarda ve bazı mahallerde tehallüf ve meks ve ihtifa ider bulunur ise ol mekule sefer-i hümayunımdan imtina idüb girüye kalanları ahali-i memleketden teftiş ve tefahhus eyleyüb göresin haberlerin virüb muhallisan bir ferdi girüye komayub ve muhtelif bir vechile mesağ virmeyesün bu vech üzre sürüb ve menziline nüzul tesyir iderek Özi ve Ğeriş ve taman

261 245 ve tufe memur olanları mahallerine ve tarafına memur olanları fermanım olduğu üzre cümelsin istekle mean ordu-yı hümayunımda mevcud ve bezl-i mechud eyleyesin mukaddema tavayif-i mezbureden birer takrib ile evlerinden ve yerlerinden kalanları teftiş olunmayub cezaları tertib olunmayarak sefer-i hümayunımdan muhtelif cesaretlerine bais olmağla geçen sene sipah ve silahdar kethudaları bâ husus bazı yeniçeri serdarları ve neferâtlarının ekseri evlerinde kaldukları sem -i hümayunım olmağla ol mekuleleri kaza be kaza mahalinde teftiş ve bieyyi hâl buldurub ocakları tarafından tayin olunan zabitleri marifetiyle katl iktiza idenleri marifet-i şerle katl ve cezaların virüb habs ve nef ve kal abend iktiza idenlerin emval ve üzerlerin miri içün girift olunmak üzre marifet-i şerle muhkem kalabend ve ism ve resmleri ve şöhret şiarları ile devr u devlet-medârıma ilam eyleyüb bu sene memur olanlara vesîle-i intisab ve intibah idüb nice kelâm bu hususa vech-i meşruh üzer bieyyi hâl cevirüb buldırılub tesbite memur olduğın tavayif-i askerin vaktiyle bi l-cümle gelüb irişmesi senden matlubumdur ve şöyleki tavayif-i mezbure mahallinde gelüb irişmez ise bir vechile cevaba kadir olamazsız aña göre ziyade ikdam ve ihtimam ve havab rahtı kendüne haram idüb eğer evlerinde olanları binnefs getürün ve eğer yemin ve yesarda bulunanları mukaddem ve mutemedün aleyh mübaşirler ve kolcıların marifetiyle bieyyi hâl bi l-cümle kaldırüb sürüb gerüye bir ferd ve ahir komayasun menzil be menzil esir idüb amma bu bahane ile sen dahi gerüye kalub vakitle gelüb irişmede ziyade tevakki eyleyüb vech-i meşruh üzre tesyirine memur olduğun tavaif-i askerimle kendünün dahi vakt ve zamanıyla gelüb ordu-yı hümayunıma mülhak ve mülaki olub senden memul olduğı vech üzer hedemat-ı şekure vücuda getürmekde bezl kudret ve sarf-ı meks eylemeyesin ve sen ki mübaşir-i mumaileyhsin husus-ı mezburda tekayyüd ü tam ve itmam-ı hidmete değin vezir-i müşarun ileyhin yanında meks idüb İnşallâh u Te âlâ tesyiri lazım gelen asakiri evlerinde ve yerlerinde durdurmayub vech-i meşruh üzre ve vezir-i müşarun ileyh ile mean menzil be menzil sürüb getürüb ordu-yı hümayunıma Edirne sahrasında hareket eylemezden mukaddem asker-i zafer rehberim munazzam eylediğine bezl u iktidar eyleyüb amma bu bahane ile ayak süriyüb girüye kalub tavayifi askerin ardın alub sürüb getürdüb bir gün mukaddem ordu-yı hümayunıma mülhak olmağla sarf-ı hidmet eylemeniz babınad ferman-ı alişanım sadır olmuşdur buyurdum ki vusul buldukda bu babda vech-i meşruh üzre şeref-yâfte sudur olan ferman-ı vacibu l-

262 246 ibtihac ve lazımu l-imtisalimin mazmunı itaat mukarreresiyle amel olub hilafından beğayet ihtizar ve ictinab üzre olasın şöyle bilesiz alamet-i şerife i timad kılasız tahriren fi evasıt-ı şaban sene tis a ve miete ve elf K2/103/513-A Şerâbi i şi âr kazâyi ( ) Karahisar ve Kütahya sancağında vaki kadı efendiler zide fezailuhum ve meanhiru l-emasil ve l-akran kathuda yirleri ve yeniçeri serdarları ve kal a dizdarları ve kethuda yirleri ve vilayet iş erleri ina olunan budur ki bu sinin-i mübarekede sefer-i hümayunıma memur olan memalik-i Anadolının (silik) vaki tavayifi asker yerlerinden ihracı vesair senelerden mukaddem hareket ve savb-ı maksuda tevcih ve azimeti babında tarafımıza hitaben hatt-ı hümayun-ı şevket-makrun ile muanven ferman ve vacibu l-imtisal sadır olmağla mucebince buyrıldı tahirir olunub suret-i ferman-ı alişan ile ağalarımızdan Beşiktaş ağa irsal olunmuşdur vusulünde gerekdir ki taht-ı kazalarınızda vaki sefer-i hümayununa memur olan dergan-ı ali müteferrikaları ve çavuşları ve divan-ı hümayun katibleri ve defterhane katibleri ve şakirdleri ve altı bölük halkı ve alay beğleri ve zu ama ve irbab-ı tımar ve dergah-ı ali yeniçerileri ve cebecileri ve tobcıları ve tob arabacıları ve birden bine ve binden yüz bine varıncaya değin tasarruf idenler asker taifesine sinin-i sabıka gibi yerlerinden gec hareket itmeyüb ve yollarda ve kasabalarda ve kuralarda meks ve aram itmeyüb bir gün mukaddem tacil ale t-tacil kalkub ordu-yı hümayunıma mülhak ve mülaki olanlar İnşâallâh u Te âlâ îd-i şerifin evvelinde mendüm veyahud mübaşirlerim vardukda şöyleki tavayif-i mezbureden tayin olunan vaktinden birer bahane ile gec hareket eyleyüb veyahud bir tarikle ihtifa itmiş olur ise bieyyi hâl kimesneye bu mekule ferman-ı aliye itaat itmeleri bila eman katl ve kapuları önüne selb ve cezaların virmede asla tehir ve tevakkuf eylemeyesin ber mucebi ibret olmalıdır husus-ı mezbur ehem-i mühimmat dide-i devletden olmağla mucebi-i buyrıldı ile amel olub zinhar ahal ve müsamaha ve tekasül ve tehavünden beğayet ictinab ve ısrar eyleyesin diyü buyrıldı Fi 19 N. Sene 109

263 247 K2/104/513-B Kal a neferatının ihracına sürüldü Bilfil Kütahya da nişin-i şeriat-ı gara olan izzetlü faziletlü efendi hazretleri inha olunur ki işbu sene-i ( ) Engürüs tarafından musammim olan gazve-i hümayun içün ziyade asker tedariği ehemm mühimman din-i devlet-i aliyyeden olub Kütahya kalasının yüz on dokuz timarlu müstahfizan neferi olub on dokuz nefer kal amande ve yüz neferi seferli olub cümlesi ( ) tabanca ve boviylo tüfenkleriyle hazır ve amade olub tarafımıza mülhak ve mülaki olalar diyü ber muceb-i mer-i ali muhkem tenbuh ve te'kîd olunmağın bu ana gelince tarafımıza mülhak ve mülaki olmadıklarından ( )ısdar ve ağalarımızdan kıdvetü l-emâsil ve l-ekârim ağa zide kadruhu mübaşir tayin ve irsal kılınmışdır ( )neferat-ı mezburı mübaşir-i muma ileyh marifetiyle ve marifet-i şerle ferman-ı ali mucebince evlerinden ve yerlerinden ihrac ve bir gün evvel tarafımıza mülhak ve mülaki olunmasına tekayyüd-i tâm ve say e ihtimam eyleyüb bir neferi girü alıkoymakdan tevakki üzere olalar buyrıldı Fi 27 L sene 1109 Kayd fi evail-i zilkadeti ş-şerife K2/104/514 Semaveli Hacı Ahmedi nin fermanıdır Emiru l-ümerai l-kiram seyyidü l-kibriyai l-fiham zü l-kadr ve lihram sahibu lferd ve litişam el-mütehassas bimezid-i inayeti l-meliki l-ala Anadalolı beğlerbeğisi dame ikbaluhu ve akza kuzati l-müslimin evla vülâti l-mürahhidin madini l-fazl ve lyakin rafi u l-ilamu ş-şerife ve d-din varisi ulumu l-enbiya ve ll-mürselim el-mahz bimezidi inayetü l-meliki l-muin mevlana Kütahya kadısı zide fazailuhuyla tevkii refii hümayuna vasıl olıcak malum olaki Simav kazası sakinlerinden el-hacc Ahmed nam kimesne dergah-ı muallama arz-ı al idüb haliya Simav kadısı olan Ömer nam kadı naibi Süleyman ile yekdil olmağla hevalarına tabi Çelenk Mehmed nam kimesneyi sahte ferman ile mübaşir ittihaz idüb bin yüz senesinde bunun menzilinden ehl-i iyalin ihrac ve malik olduğu cümle emval ve eşyasın mezbur Çelenk Mehmed ahz itdürdüklerinden bundan akdem ihdasın der-i devlet-medârıma ilam eyledükde mezbur Çelenk

264 248 Mehmedin der-i devlet-medârıma ihzarı fermanım olub emr-i şerifimle tayin olunan mübaşir varub mezkur kadıdan merkum Çelenk Mehmedi taleb eyledükde kadı-ı mezbur ile Süleyman ile Simav kazası sakinlerinden bir kac nefer kimesneler Çelenk Mehmedi ele virmeyüb ve emr-i şerifime itaat itmeyüb firar itdüklerinden maada mezbur kadı Simav kazasından bir kac nefer kimesneler ile tereke mahsus ve esas bir mikdar eşyasın ahz u kabz ve bazısını istihlak ve menzil-i mezbur Çelenk Mehmedin ve kadı-ı merkumun mührleriyle memhur olub ziyade zulm u tedaddi eylediklerin bildirüb menzili ve mevcud olan eşyasının aynı ve istihlak olunan kıymeti kadı-ı mezburdan ve şer ile tavsiye idenlerden alıvirilmek babında emr-i şerifim reca itmek vech-i meşrun üzre şerle görülmek emrim olmuşdur buyurdum ki hükm-i şerifimle vusul buldukda bu babda sadır olan emrim üzre amel dahi kadı-ı mezkurun vikili ile mezburları mecli-i şeri şerife ihzar ve bununla beraer idüb mukaddema bir def a şerle görülüb fasl olunmayan emvalin temam-ı hak ve adl üzre teftiş ve tefahhus idüb göresin ilam olundı üzre ise ol babda mukteza-yı şer-i kavimle amel idüb dahi zabt olunan menzil ile mevcud olan eşyasının aynısı ve istihlak olunan eşyasının kıymeti her ne ise bade s-sübût hükm idüb tevcih iden mezburlardan alıvirüb şer-i şerife emr-i hümayunuma muhalif teallül ve inad iderseniz esamini ism ve resmleriyle yazıb der-i devlet-medarıma arz idüb hususu-ı mezbur içün bir dahi emrim varid eylemeye şöyle bilesiz alamet-i şerife itimad kılasız tahirir fi evasıt-ı şevval sene seb a ve miete ve elf Bemakâm-ı Edirne el-mahrusa K2/104/515 Bu dahi anındır Emiru l-ümerai l-kiram kebiru l-kibriyau l-fiham zü l-kadr ve l-ihtiram sahibu l-iz ve l-ihsan em-mütehassıs bimezid-i inayeti l-melikü l-alam Anadolu Beğlerbeğisi Ömer dame ikbaluhu ve kadı-i kuzati l-müslimin ula vülati l-mahsus madeni l-fazl ve l-yakin rafiu l-ilamu ş-şerife ve d-din varisi ulumu l-enbiya ve lmürselim el-mahz bimezid-i inayeti l-meliki l-muin mevlana Kütahya kadısı zided fezailuhu tevki-i refii hümayuna vasıl olıcak malum olaki sen ki mir-i miran ve mevlana

265 249 muma ilyehsin dergah-ı muallama mektub gönderüb kadı başlık iddiasıyla Simav kazası sakinlerinden el-hacc Ahmed hassa ferman ile emval ve eşyasın kabz iden Çelenk Mehmed i şerle keyfiyet-i emvali kabz divan-ı hümayunıma ihbar içün bundan akdem emr-i şerifim sadır olmuşken siz ki muma ileyhimasız tarafınızdan mübaşir ve Mevla tabir olunub Simav kadısı ile Simav ahalisinden mezbur Çelenk Mehmed taleb olundukda Simav kadısı ve yeniçerilik iddiasında olan Cavidoğlu Mehmed ve Sarı serdar Mehmed mezkur Çelenk Mehmet in getirdiği ferman gelince ve sizin fermanınız sahtedir diyü cevab virüb ve Simav kadısı ile Çelenk Mehmed i düsturdan ferman gelince düsturun fermanı sahtedir diyü cevab virüb ve Simav kadısı ile Çelenk Mehmed in hatmleriyle mahtum mezkur Hacı Ahmedi menzilinde acdırub ve merkum Çelenk Mehmed i ele virdürmeyüb kaçırub ve mezkur el-hacc Ahmedin ihtiyarında olan eşyasın zabt ve bazısın füruht idüb itaat-ı emr-i şerifim itmediklerin arz itdüklerin ecilden sen ki mir-i miran muma ileyhsin sahte fermanla zulm u teaddisi zahir olub bundan akdem ihzarı ferman olunan Çelenk Mehmed i elevirmeyüb firar itdüler diyü arz eylemişsin bu hususun tekasül ve tasidde ve tab ı haml olunmuşdur şer le ihbar Çelenk Mehmed i buldurum yanına arar adler koşub kayd u bend ile diva-ı hümayunuma ihzar ve Simav kadısının zulm u teaddisi olduğu vaki ise yerine naib nasb ve sıhhat üzre arz idü ve hilaf-ı şer-i şerif teaddi eyledüği Hacı Ahmedin hanesi mührin ref ve cümle emval ve eşyası kendüye teslim olunmak babında ferman-ı alişanım sadır olmuşdur buyurdum ki vusûl buldukda bu babda sadır olan emrim üzre amel idüb ve sen ki mir-i miran muma ileyhsin merkum Çelenk Mehmed i an evvel buldurub ve yanına ademler koşub kayd u bend ile divan-ı hümayunuma ihzar ve Simav kadısının dahi muayyen olduğu vaki ise yerine naib nasb ve sıhhat üzre der-i devlet-medarıma arz ve hilaf-ı şer-i şerif teaddi eylediği Hacı Ahmed in hanesi mührü ref ve cümle emval ve eşyası kendüye teslim idüb bu babda sadır olan emr-i şerifim mazmun-ı münifi ile amel olasın şöyle bilesiz alamet-i şerife itimad kılasız tahriren fi evasıt-ı şevval sene tis a ve miete ve elf Kayd fi gurre-i zi lkaade sene 109 Bemakâm-ı Edirne mahrusa

266 250 K2/104/516 Bu dahi anındır Bilfil Kütahyada mesned-i şeriat-ı garra olan izzetlü faziletlü efendi hazretleri inha olunur ki bundan akdem Simav sakinlerinden el-hacc ahmedin emval ve eşyası kabz iden Çelenk Mehmed in itdüğü zulm ve teaddisi der-i devlet-medara ilam olunub icra-yı hak olunmak babında ve Simav kadısı ve yeniçerilik iddia iden Çavuşoğlu Mehmed ve Sarı Serdar muayyen ve infak olduğu vaki ise kadıların yerine naib nasb idüb ve sıhhatı üzre tarafımıza ilam eyleyesin diyü ferman-ı şerif sadır olmağın mucebince buyrıldı ısdar ve ağalar beynimizde kıdvedü l-emasil ve l-akran zide kadruhu tayin ve irsal kılınmışdur vüsulunde gördükde sin ki mevlana-yı mumaileyhsin kadı-ı mezburun muayyen olduğı vaki ise yerine naib nasb idüb ve sıhhati üzre der-i devlet-medarıma arz u ilam iyleyüb hilaf-ı şer-i şerif bir ferde inad ve muhalefet itdürdmeyüb muceb-i emr-i ali ile amel olasız diyü yazılmışdır Fi 27 şevval sene 1109 Kayd gurre-i Zilkaadeti ş-şerife sene 109 K2/104/517 Dergah-ı felek medar bargah-ı geradan iktidar-ı arz-ı bende-i bimikdar oldur ki Kütahya sancağında Altuntaş nahiyesine tahbi Çukurviran nam karye ve gayrıdan bin akce timara mutasarrıf olan Mehmed kendi rızasıyla ferağat ve kasr-ı yed idüb gediği hâlî kalmağın yerine kal a mülazimlerinden Seydi Ali her vechile mahal layık kulları olmağın timar-ımezkureyi mermum yedlerine sadaka ve ihsan buyrulmak recasına raz olundu bakî ferman sultanımındır Kayd fi 2 zilkaadeti ş-şerife sene 109 Bende Hüseyin Dizdar kal a-i Kütahya hâlâ Mezbur Mehmed merkum Seydi Ali muvacehesinde ikrar oldur ki timar-ı mezbura müteallika benim kat a alakam kalmadı keyfiyat mutasarrıf olsun eğer dava idersem makbul emakine değildir.

267 251 K2/104/518 Dergah-ı felek medar-ı bargah gerdûn efzâr arz-ı bende-i bîmikdar oldur ki Kütahya kal asına ilhak Sultanokı sancağında Karacaşehr nahiyesine tabi ve Feyzlü? nam karye ve gayrıdan bin dört yüz akce timara mutasarrıf olan Şahin kendü rızasıyla feragat ve mezkurı hali kalmağın yerine kal a mülazımlarından Receb her vechile mahal layık kulları olmağın tımar-ı mezkurı merkum yedlerine sadaka ve ihsan buyrılmak ricasına arz olundı bakî ferman sultanımındır Bende Hüseyin Dizdar kal a-i Kütahya K2/104/519 Emroğlu Olsan Halisindir Akzâkuzati l-müslimin evla vülâti l-murahhidin madeni l-fazl ve l-yakin rafiu - ilam el-yakin ve d-din varisi ulumu l-enbiya ve l-mürselin el-muhassıs bimezid-i inayeti l-melikü l-muin mevlana Kütahya kadısı zidet fezailuhu tevki-i refi-i hümayuna vasıl olıcak malum ola ki hala hassa eskincibaşı olub berat-ı alişanımle ber vech-i te yid nefs-i Kütahya ve tevabie muhzır başılığına mutasarrıf olan Hacı Ebubekr zide kadruhu zikr olunan muhzırbaşılğını bin yüz dokuz şevvali gurresinden bir sene temamına değin zabt eylemek üzre tarafından Osman nam kimesneyi vekil tayin idüb yedine memhur ve mümza zabt temessükü virmeğle mucebince zabt itdürilmek fermanım olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifimle mezbur Osman zide kadruhu vardukda bu babda sadır olan emrim üzre amel idüb dahi zikr olunan muhzırbaşılık zabtiyçün mezbur muma ileyhin tarafından vekil tayin olunub yedine memhur ve mümza temessüki virilmeğle temessüğü ve berat-ı alişanı sureti mucebince kadimden olıgelen adet ve kanun üzre bir sene temamına değin zabt itdürdüb dahi dahl u taarzu itdürmeyesin şöyle bilesiz alameti şerife itimad kılasız K2/104/520 Bais-i tahrir-i hururf budur ki kanun-ı padişahi üzre dergah-ı ali bevvablarına mahsus olub hala berat-ı şerif-i alişanımla ber vech-i te yid mutasarrıf olduğum nefs-i

268 252 Kütahya ve tevabii muhzırbaşılğıı zabt vu rabt içün tarfımızdan işbu hâfizu t-temessük Osman beni tarih-i temessükden bir sene temamına değin yerine vekil nasb u tayin idüb işbu huruf ketb ve tahrir olunub virilmişdir ki mumaileyh Osman yine varub tarih-i mezburda yerimize vech-i meşruh üzre vekil olub kanun üzre düşen avayidimizi ahz ve hüddam-ı mahkemeden kendüyi üzerlerine muhzırbaşı bilüb muhzırbaşılığı umurına taraf-ı ahardan bir ferd mani olmaya fi gurre-i şevvali l-mükerrem sene tis a ve miete ve elf Bende Hacı ( ) Hâssa-i şehriyâri hâlâ Kayd fi 6 Şevval sene 109 K2/105/521 Hassa ( ) sefere memur fermanıdır Mefâhiri l-kuzât ve l-hükkâm ve ma adini l-fuzalâi -kiram Anadolu nun sağ kolu nihayetine varınca vaki olan kadılar zide fazluhum ve mefahiru l-emasil ve l-akran zikr olunan kazalarda vaki kethudayirleri ve ayan-ı vilayet ve iş erleri zide kadruhuma tevki-i refi-i hümayuna vasıl olıcak malum ola ki işbu sal-i meymenet iştimâlde sefer-i hümâyûn-ı nusret-makrûnıma ve muhakkak olub hayme-i hassam muhtarları ve müteakidleri ve naibi-i muhtar lanlar bir gün evvel gelüb otağı-ı hümayunım hidmetinde bulunmaları hatmin ve mukteziyem olmağın siz ki kadılar ve kethudayirleri ve ayan-ı vilayet ve iş erleri emr-i şerifim her kangınızın taht-ı kazasına varub dahil olur ise sicillata sebt ve mazmun-ı münifi ilan ve işaat ve hir binizi taht-ı kazanıda vaki kasabat ve kurada mütemekkin olan hayme-i hassaları bir gün evvel Edirne ye gelüb otağı-ı hümayunım hidmetinde mevcud bulunmak üzre tenbih ve ber vech-i müşaraat ihrac ve irsal eyleyesin şöyle ki bir gün evvel gelüb otağı-ı hümayunım hidmetinde mevcud bulnmazlar ise mesul ve muateb olmaları mukarrerdir aña göre bir birine haber ve agah eyleyesin diyü kıdvetü l-emacid ve l-ekarim hayme-i hassam muhtarbaşısı Ali zide mecduhu tarafından mührlü mektub virilmeğle mucebince amel olunmak babında ferman-ı alişanım sadır olmuşdur buyurdum ki vusul buldukda bu babda sadır olan ferman-ı celilü l-kadrim ve mumaileyh tarafından virilen mührlü mektub mucebince

269 253 amel idüb min bad hilafa rıza ve cevaz göstermeyesin şöyle bilesiz alamet-i şerife itimad kılasız tahriren fi evail-i şehr-i receb sene tis a ve miete ve elf Vasl ileyha ve kayd fi 7 sene 109 Edirne el-mahrusa K2/105/522 Sefer emrindir Mefahiri l-kuzat ve l-hükkam maadini l-fuzalai l-kiram Edirne den Anadolu nın sağ kolı nihayeti Haleb e varınca yol üzerinde vaki olan kadılar zide fazluhum ve mefahiru l-emasil ve l-akran zikr olunan kazalarda vaki kethudayirleri ve eimme-i hutaba ve ayan-ı vilayetin iş erleri zide kadruhum tevki-i refii hümayua vasıl oıcak malum ola ki İnşaallâh u Te âla evvel bahar hüccet asarda musammem olan sefer-i hümayun-ı nusret makrunıma ziyade ekser tedariki ehemm-i mühimmat-ı din u devlet-i aleyyemden olmağla taht-ı kazalarınızda ve kasabat ve kuralarında sakin altı bölük halkından bu sene bir ferd kalmayub sipah ve silahdar neferatı vakt u zamanıyla kalkub mezbur ruz-ı firuzda Edirne sahrasında ordu-yı hümayunıma mülhak ve mülaki olmak üzre umumen memurlar olub ve bölük-i erbe a halkı dahi ağaları ve cümle zabitleri ile aceleten kalkub Babadağı tarafından asakir-i islama serasker olan düstur veziri-i mükerrem müşir-i müfehham nizamu l-alem vezirim Yusuf paşa edamallah u Te âlâ iclâluhûnun yanına varub iktiza iden hidemat-ı aliyyemde bulunmak üzre memurlar olub ve sipah ve silahdar neferatı dahi vakt ü merkumda gelüb Edirne sahrasında sâye-i liva-i resulullahda mevcud bulunmak fermanım olub ocakları tarafından kıdvetü lemasil ve l-akran Mehmed Çavuş ve Hüseyin Çavuş zide kadruhuma tayin ve irsal olunmağla her kangınızın taht-ı kazasına varub dahil olur ise emr-i şerifimin mazmun-ı münifi mücemmi -i nas olan mahalerden cümleye ilan ve işaat ve tavayif-i mezbureyi hayr ve âgâh idüb zinhar ve zinhar içlerinden bir ferdin girüye kalmalarına ruhsat ve müsaade göstermeyüb ve bölük-i erbeaa halkını fermanım olduğu vech üzre te hir ve tevakkuf itmeyüb ihrac ve vezir-i müşarun ileyhanın yanına irsal sipah ve silihdar

270 254 neferatı dahi umummen memur oldukları sefer-i hümayunıma irsal ve saye-i liva-i resullullahda mevcud itdürmekde her birine nasb u nefs ve tekayyüd ü tam ve sa y u ihtimam iyleyesiz ve siz ki altı bölük halkı mukaddema tenbih-i hümayunım olduğı üzre mızrak ve bayraklarınızdan maada vesâtları tekmil ve bir gun evvel tekmil-i silah evlerinizden ve yerlerinizden hareket ve memur olduğunız üzre Edirne sahrasında asker-i nusret eserime vakt ü zamanıyla mülhak ve mülaki olmağa ikdam ve ihtimam eyleyesiz ve siz ki kethudayirlerisiz hitmet-i din-i mübinde vaki gayreti dermeyen ve cümle neferatı hayr ve âğâh idüb ve bayraklarınız alub ve nefs önlerine düşü fermanım olduğı vech üzre tekmil silah ve mahall-i memurda mevcud bulunasız ve siz ki sürüci tayin olanan muma ileyhimasız siz ocağın muayyen ve kârgüzârlarından olduğunuz ecilden bu emr-i mühimmenin el-hevân üzre tekmili sizin uhde-i ihtimamınıza tefviz ve havale olunmağla kemal-i basiret ve intibah üzre hareket ve memur olduğunuz üzre ihtimam-ı hidmete bezl u kudret eyleyüb ve asakir irsal eyledüğünüz kazaların kethudayirleri ve neferatı alel l-esami defter idüb kayd iderek bir neferi girüye kalmalarına rıza-yı hümayınım olmamağla devlet-i aliyyem tarafından müfettişler ve vüzera-yı izamdan sürüciler tayin olunub evlerinde ve yerlerinde kalanların bilâ eman te hir haklarından gelinmek mukarrer ve müstehakdır ve İnşaallah u Te âlâ sefer-i hümayunıma tevcih ve azimet eyledüğinizde cadde ve yollardan ayrılmayub sağ ve sola sapılmayub mürur u ubur eyledikleri yollarda ve kasabat ve kuralarda müft ve meccanem yem ve yiyecek talebiyle reaya fakarasın hilaf-ı şer-i şerif rencide ve remideden beğayetde izrar eyleyüb her kazanın askeri minval-i meşruh üzre ihrac ve irsal iderek sağ kol nihayetine değin vardukdan sonra cümleden girü kalanların araların alub birden ikiden kalmış dar meydanları dahi önünüde konub sürüb getürmek ferman-ı şerfime muhalefet vaz u hareketden ıihtiraz ve ictinab eyleyesiz diyü ağaları tarafından mührlü mektub virilmeğle mucebince amel olunmak babında ferman-ı alişanım sadır olmuşdur buyurdum ki vusul buldukda bu babda sadır olan ferman-ı celilü l-kadrim ve ağaları taragından virilin mührlü mektub mucebince amel idüb min bad hilafına rıza ve cevaz göstrmeyesin şöyle bilesiz alameti şerife itimad kılasız tahriren Bemakâm-ı Edirne el-mahrusa fi evail-i şehri receb sene tis a ve miete ve elf Kayd fi 7 Zilkaadeti ş-şerife sene 109

271 255 K2/105/523 ( ) Hasan Ağa Kıdvetü n-nüvvab ve l-müsri în Kütahya kazası muzafatından Altuntaş nahiyesinde naibu ş-şer olan zide ulmuhu tevki-i refi vasıl olıcak malum ola ki derbend karyelerinden kaza-i mezbura tabi Keçiler ve Kınık ve Cevder Nam karyeler ahalileri dergah-ı muallama arz-ı hâl idüb bunlar üzerlerine edası lazım geler avarıs vesair emr-i şerifimle vaki tekalikf ve derbend hidmetlerin eda idüb bila emr-i şerif tekalif-i şakka talebiyle rencide olunmak icab itmez iken mir-i miran ve mirliva ve mütesellim ve voyvoda ve subaşı ehl-i örf tayifesi taraflarından müft ve meccanen yem ve yiyecek vesâir me kûlat talebiyle rencide eylediklerinden maada konakcı akcesi ve zahire baha vesair bahane ile hilaf-ı şer-i şerif ve bila emr-i hümayunum akce talebiyle rencide itmeden hali olmadıkların bildirüb ol vechile olan teaddileri men' u def olunmak babında hükm ü hümayunım reca eyledikleri ecilden hilaf-ı şer rencide olunmamak emrim olmuşdur buyurdum ki vusul buldukda bu babda sadır olan emrim üzre amel dahi husus-ı mezbure temam mukayyed olub göresin ilam olunduğu üzre ise eyyam-ı saadet encamda reaya ve beraya ve bir ferde zulm u teaddi olunduğına kaa rıza-yı şerifim yokdur bunlar üzerlerine edası lazım gelen emr-i şerifimle vaki telalif ve derbend hitmetlerin eda iyledüklerinden sonra mir-i miran ve mirliva ve mütesellim ve voyvoda ve subaşı vesair ehl-i örf tayifesi müft ve meccanen yem ve yiyecek vesâir bahane ile hilaf-ı şer-i şerif ve bila emr-i hümayun bir akce ve bir habbeleri almayalar ve aldurmayub ve men u def eyleyesin bade şer-i şerif ve emr-i hümayun muhalif kimesneye iş itdürmeyesin şöyle bilesiz alamet-i şerife itimad kılasız tahriren fi evahir-i şaban sene tis a ve miete ve elf Kayf fi 7 zilkaadeti ş-şerife sene 109 Bemakâm-ı Edirne el-mahrûsa K2/105/524 Şerâyi -şi âr-ı hakâyık dessâr Hüdavendiğar ve Karahisar ve Kütahya sancaklarında vaki olan kadı efendiler zide fazluhum ve mefahiri l-emasil ve l-akaran

272 256 liva-i mezburda vaki kethudayirleri ve yeniçeri serdarları vesair askeri zabitleri ve ayanı vilayet ve iş güzarları zide kadruhum inha olunur ki şevketlü ve azimetlü ve nusretlü zıllullah-ı padişah-ı alempenah hazretleri niyet ve musammem buyurdukları gazve-i hümayun ve cihad-ı zafer makruna hareket-e hümayunları vesair senelerden mukaddem olmağla Anadolunın üç kolında vaki olan vüzera-yı izam hazeratı ve mir-i miran ve ümera-i kiram vesair askeri taifesinden dirliğe mutasarrıf ve süferalığa memur ve Özi ve Kiriş ve Tuman muhafazalarına tayin ve ferman buyrılan cümlesi aceleten yerlerinden ve evlerinden ihrac ve irsal ve sefer-i hümayuna gitmeğe âbâ ve imtina üzre olanların cezaları iktizası üzre icra ve tertib ve kuttai t-tarik ve katl-i nüfus ve garet-i emval itmek adet-i müstemirresi olan eşkıya ve eşirranın haklarından gelinmesi babında mukaddema sadır olan hatt-ı hümayun-ı şehriyari mucebince bize hitaben emr-i aliye-i celilü ş-şan varid olmağın tarafımızdan dahi buyrılub tahrir ve ağalarımızdan kıdvetü lemasil ve l-akran Ali Ağa zide kadruhu ferman-ı celilü ş-şan suretiyle tayin olunub gönderilmişdir vusulünde gerekdir ki sadır olan ferman-ı vacibu l-ibtihac lazımü limtisalin mazmunı itaat marunıyla amel ve cümle ilan ve işaat vekil-i mahfuza kayd ve işa idüb meşruh ve beyan ve emr u ferman buyruldığı üzre tayife-i askeriyenin cümlesine tenbih ve âğâh ve muaccelen yerlerinden ve evlerinden ihrac ve irsallerine ziyade ikdam ve ihtimam idüb kata tehir ve tevakkuf ve ârâm itdürmeyesin aceleten kalkub gitmeyüb ve gitmekde muhalefet üzre olmayasın iktizası üzre muhkem haklarından gelünür ve taht-ı kazalarında zuhur iden kuttai t-tarik işkıyası ahz olundukda üzerlerine şerle sabit ve zahir olan mevâdd-ı fesâdın suret-i sicilleriyle muhkem kayd u bend idüb ve yanlarına mutemedün aleyh ademler koşub tarafımıza ihzar itdüresiz ki ukûbet ile haklarından gelünüb saire dahi muceb-i ibret ola amma bu bahane ile celb-i mâl olunmakdan ve fukaraya ve bendegândan kimesnelere zulm u teaddi ve tecavüzi ve askire tayifesinden bir ferdi seferden alıkomadan begayet ihtiraz ve ictinab eyleyesiz ki bir vechle gadr ve cevabınız mesmu olmayub mukarrer bilesiz ferman-ı şerifemin mazmunı itaat makrunıyla amel ve icrasıyla mukayyed olasız diyü buyrulmuşdur fi ( ) Za sene 1109 K2/106/525

273 257 İbşir Hasan Paşa tarafından ferman Düstur-ı mükerrem müşir-i müfehham nizamu l-âlem müdir-i umurı l-cumhur bi l-fikri s-sakıb-ı mütemmemü l-fihâmu l-enâm bi l-re yi s-saib memhir-i bünyani ddevletü ve l-ikbal müşir-i erkanü s-sa âdet ve l-iclâl el-mahfûf bi sunûf-ı avatıfü lmelikü l-a lâ Anadolı da def u mezalim ve eşirrada ve askeriyyesine memur olan vezirim İbşir Hasan Paşa edamallahu Te âlâ iclâluhu tevkii refii hümayuna vasıl olıcak malum ola ki sekban taifesi sevalifü l-ezmanda dergah-ı muallam yeniçerileri sekbanlarından ifraz ve mutemed ve müerrib kul taifesinden diyü hidmet ve istikamet ile hidmet eylemek üzre taşrada olan vüzera-yı mir-i miran ve emr kapularına virilüb eğer vaki olan gazevatda cenk ve harb esnalarında ve eğer ehl-i seyfin iktiza iden hidmetlerde can ve baş ile hidmet iderler iken mezbur eyyam ile ecanib karışdığından maada ekrad ve türkman eşkıyasının dahi ekseri sekbanız diyü iddia itmeleriyle Anadolı ayakısnda fesad ve şekavetleri zuhur eyledüğinden mumumen sekban taifesi bir kac seneden berü hatt-ı hümayunımla muanven evamir-i aliyyem ile ref olunmuşken tavayif-i mezburenin bazı ihtiyarları badel-yevm eğer vaki olan seferlerde ve eğer vüzera ve emr ve kabullerinde sadakat ve istikamet ile itmek üzre on ikişer guruş bahşiş ve altışar aylık ulufeleri ber vech-i peşin ve tayinleri ve üzerine dimeleri beş üzerine virilmeyüb yem ve yemek bulunmadığı mahallerde beher nefere beşer pare virilüb ve paşalar kapularına sekban levendanından mansıblarının tahammüllerine göre alub ve seferden mansıblarına ubudiyetlerine bir ferdin harcın kesmeyüb ve bayrakların kapatmayub ve mansıbıyla getürüb buna razı olmayub itibar eylemeyen levendanın serçeşme ve bölükbaşıları marifetiyle ferman-ı hümayunımla haklarından gelinüb ve paşa mansıblarında levendi çok sakladıklarında sefere memur ve deryayı ubur murad eyledüklerinde nısfının harcı kat itmeleriyle zatında şekavet-i mezkur olanların kendü hallerinde durmasına bais olmağın levendi çok saklamayub eğer deryayı ubur esnasında ve eğer mansıblarında harcların kesmeyüb ve bu kaideye riayat olundukdan sonra eğer paşalar yanından dağılmayub bir mahalde ictima izhar şekavet idirler ise avn-ı hakla çeşme ve kapularada olan bölükbaşıları ittifak ve ittihadıyla ol mekule eşkıyanın bieyyi hâl haklarından gelüb ser maktuların der-i devlet medarıma gönderüb ve Anadolı ve Rumilinde olan vüzera-yı izam ve beğlerbeğileri kapularında baş bölükbaşısı ser çeşme tarafından ferman-ı hümayunımla nasb olunur badel-yevm Anadolu da eşkıya zuhur ider ise dahi cümlesi ittifak ve ittihadıyla bieyyi hâl ahz ve ele getürüb haklarından

274 258 gelünmek üzre cerayim güzeştelerinden istifa üzerlerine serçeşme nasb olunmak üzre iltimasları bundan akdem rikab-ı hümayunınam arz ve telhis olundukdan şurut-ı mezbur ile afv-ı hümayunıma erzanı ve hatt-ı hümayunımla kudvetü l-ümerai l-kiram Amasya sancağı beği Boz Receb dame izzuhu ser çeşme tayin ve bu vech üzre taraf-ı taraf eda emr-i şerifim gönderilüb tenbih-i hümayunım olmuşdı hala Ahadolu da olan vüzera ve mir-i miran ve ümera vesâir tavayif-i askerin sefer-i hümayunıma tevcihleri vakti olub paşalar kapularında olan levendat bir tarikle muhalif itmeyüb ve paşalar dahi tayinlerin kesmeyüb düstur mastur üzre emrlerine bir nizam virilmesi aksa-yı murad-ı hümayunım olmağla imdi sen ki vezir-i müşarun ileyhsin emr-i şerifim vüsulunü Anadolıda olan eğer vüzera ve eğer mir-i miran ve ümera mansıblarında yanlarında olan levendatın seferi hümayunımda hin-i tevcihde ve yollarda tayinatların kesmeyüb ve tayin olunduğu üzre bahşişlerin ulufelerin virüb tafsil olunan şuruta muhalif vaz u hareket eylememek üzre cümlesine haber gönderdüb emr-i şerifin mazmun-ı münifi üzre tenbih ve te'kîd ve eğer bundan sonra neferat-ı mezburdan ziyade bahşiş isteyüb veyahud dahi bahane ile yollarda ve ba husus deryayı mürur esnasında kapularından tehallüf idüb girüye evdet idenleri olur ise ol mekule kapusı levendanı Anadolı olan voyvoda ve mütesellim ve cizyedar ve ümena vesâye-i muhalisin emvâlden birisin yanına almayub ve istihdam eylemeyüb bila eman cezaları tertib olunmak üzere tenbih ve avn hakla eğer vülât ve eğer neferat tarafından şurut-ı mezkureye muhalif vaz u hareket itdürmeyüb herkes kapularıyla gelüb sefer-i hümayunımda mevcud bulunmak üzre bunların itmam ve ihtisasına mukayyed tam eyleyesin bu hususa umur-ı cihâd ve tefviz askere bais umur-ı mühimmeden olmağla kemâl-i mertebe tekayyüd ve ihtimam ve bu husussun nizamı senden matlub-ı hümayunımdur İnşaallah u Te âlâ emr-i şerifim varduğı günden bu hususa ziyadesiyle tekayyüd ve her tarafa haberler gönderüb me mûl-ı hümâyûnım olduğı vech üzre paşalar kapusında olan levendanı tehallüf itdürmeyüb hidmet itdükleri sularıyla bi l-cümle gelüb sefer-i hümayunımda mevcud bulunmalarının tarikine ise ana göre kemal-i mertebe tekayyüd ve ihtimam iylemek babında ferman-ı alişanım sadır olmuşdur buyurdum ki vusul buldukda bu babda vech-i meşruh üzre şeref-yâfte sudur olan ferman-ı vacibü l-ibtihac ve lazimu l-imtinamın mazmunı itaat makrunımla amil olub hilafından beğayet eyleyesin şöyle bilesiz alamet-i şerife itimad kılasız tahriren fi evasıt-ı şevval sene tis a ve miete ve elf

275 259 Bu dahi İbşirci Paşa tarafından ferman Bemakâm-ı Edirne el-mahrûsa K2/106/526 Düstur-ı mükerrem müşir-i müfehham nizamu l-âlem müdir-i umurı l-cumhur bi l-fikri s-sakıb-ı mütemmemü l-fihâmu l-enâm bi l-re yi s-saib memhir-i bünyani ddevletü ve l-ikbal müşir-i erkanü s-sa âdet ve l-iclâl el-mahfûf bi sunûf-ı avatıfü lmelikü l-a lâ ber vech-i arpalık Çorum ve ( ) ve Aksarı sancaklarına mutasarrıf olub Anadolu da ref u mezalim ve eşirrada memur olan vezirim İbşir Hasan Paşa edamallâh u Te âla iclâluhu tevkii refii hümayuna vasıl olıcak malum olaki İnşâallâh u Te âlâ işbu sene-i mübârekede hâlisen livechillâh ve a lâ-yı kelimetu l-ulyâ musammem olan gazve-i hümuyunım ve cihad-ı meymenet makrunum içün asker zafer rehberin sair enelerden mukaddem hareket ve savb-ı maksuda tevcih ve azimeti iktiza itmeğle Anadolu da olan tavâyif-i asker sinin-i sabıkada evlerinden ve yerlerinden gec hareket ve yollarda ve kasaba ve kurada meks iderek gelmeyüb bieyyi hâl cümlesin bir gün mukaddem tacil ale t-tacil gelüb Edirne sahrasına ve ordu-yı hümayunıma mülhak olmaları ehem-i mühim-i din u devlet aliyyemden olub ve yine vüzera-yı izâmın umur ve kar güzârlarına oldukları ecilden reaya ve berayaya teaddi ve tecavüz itmemek üzre bundan akdem Anadolı sahrasında def u mezalim ve eşirrada memur olmuş idin biavnihi Te âlâ bu hususda sadakat ve istikamet ve kemal-i hulus ve iffet ve nihayet intibah ve basiret ile senden hidmet ve rıza-yı hümayunıma muvafık hereket memul u hümayunım olmağın Anadolu nun üç kolunda asker tesyiri hidmetine herkes? azimet itmeğle tefviz ve havale olunub hala otağ-ı hümayuna mah-ı şevvalin on birinci güni Edirne sahrasına hareket ve hareketet karben sabv-ı maksuda tevcih ve azimeti emr-i mukarrer olub tavayif-i askerin bir gün evvel ve bir saat mukaddem Edirne sahrasına asker nusret eserime ilhaklakrı ziyadesiyle mühim ve muktezi olmağın emr ü şerifim vusulünde mahallinde bulunur isen asla bir an ve bir saat meks ve aram eylemeyüb bir güne hareket ve Anadolu nun üç kolunda sefer-i hümayunıma memur olan vüzera-yı izam ve mir-i miran hükkam ve ümera-i kiram ve dergah-ı muallam müteferrikaları ve çavuşları ve divan-ı alişanım defter-i hakani ser katibleri ve şakirdleri ve zuama ve erbab-ı tımar aynı bilüb gelüb dergah-ı muallam yeniçerilerinden ve cebeciler ve

276 260 topcılar ve top arabacıları ve bilcümle birden bine ve binden yüz bine varınca sefer-i hümayunıma memur idildikleri cümleniz evlerinden ve yerlerinden ihrac ve sürüb ve kaldurub Özi ve Guş tarafına memur olanları mahallerine tarafına memur olanları bir gün evvel ve bir saat mukaddem asker nusret eserimde mevcud itdürmekde tekayyüd ve ihtimam üzre hareket eylelüb naks ve azalması lazım mahalerde kendün varub ve adem göndermeden iktiza iden yerlere inad ile ademlerin gönderüb haps itdürdüb emr-i şerifime muhalefet idüb memur oldukları sefer-i hümayunımdan âbâ ve imtina idüb evlerinden ve yerlerinde bulunanları katl iktiza idenleri zabitleri marifetiyle ve marifet-i şerle katl ve nefy iktiza idenleri nef ve habs iktiza idenleri habs ve kalabend ve emval ve erzakları miri içün sirkat ve ism ve resmleri ve şöhret vesikalarıyla der-i devletmekadırma ilam eyleyüb bu sene memur olanlara ve intibah eyleyesin ve malum olduğu üzre eğer şekavet ile gidüb katle teaddi ve garet emval kuttai t-tarik eşkıyası her nerde haber olur ala eyyi hâl ele getürdüb eman ve zeman virmeyüb cezaların virüb şer ve mazarratların bilad üzerlerinden ref ve izale eylemekde ve eğer sefer-i hümayunıma memur tavayif-i asker süricileri ve bir saat mukaddem mahallerine tesyir ve iraslade bezl-i nab ve tevan idesin ve sinin-i sabakada müfettişler ve asker sürücileri ve ademleri vilayet ve kazalarının vezayiflerinin tama ı hâmlar ile sefer-i hümayunıma memur olanları evlerinden ve yerlerinden çıkarub arz virüb birkaç günden sonra avdet idüb evlerinde olurdığa müsaade eyledükleri mesmu-ı hümayunım olmağla bu mekule hidmetde mutad olmuş ademleri kata hidmetinde istihdam itmeyüb bu bahane ile akce almakdan ve aldırmakdan beğayet hazer eyleyesün bundan sora bu emre tekayyüd ü tam ile hufyeten ademler gönderüb olunur bir vilayete ve kazaya gönderdüğin ademleriden birisi bir fesad irtikab idüb vilayet kadıları ve mahallat imimamları ve kethudaları ve yeniçeri serdarları vesair zabitanlar tama ı hâmlar ile yerlerinde kaldukları istima olunur ise haklarından gelinmek üzre senden taleb olunur aña göre hareket ve celb-i emvalden ve ziyade atlu ile fukara üzerine konub ve geçüb zulm ve teaddiden ihzar eyleyesin nice kelam Anadolı nakdiyesinin üç kolunda katl-i nüfus ve gasb-ı emval ve garet meşhure olan kuttai t-tarik eşkıyasının istisalleriyle istirdah ve istiğmar halen ve bilad-ısefer-i hümayunıma memur olan tavayif-i askerinin bir saat evvel mahallerine tesyir ve irsali senden matlubumdur gün be sene her vechile basiret ve intibah ile hareket ve sebil-i dini mübinde hidemat-ı vücuda getürmeğe can hakkıyla çaluşub bu emr-i hatirde gaflet ve tesamuh ile rıza-yı hümayunıma muhalefet vaz u hareketden tevakki eylemen babında

277 261 ferman-ı alişanım sadır olumuşdur buyurdum ki vusul buldukda bu babda vech-i meşruh üzre şeref-yafte sudur olan ferman-ı vacibü l-ibtihac ve lazimü l-imtisalin mazmun-ı itaat makrunıyma amel olunub hilafından tevakki eyleyesin şöyle bilesiz alameti şerife itimad kılasız tahriren fi evasıt-ı şevval sen tis a ve miete ve elf Bemakâm-ı Edirne el-mahrûsa K2/106/527-A Şerayi -i şiar-ı hakayık-dessâr tarafımızdan Bursa ve Karahisar-ı sahib ve Kütahya ya varub gelince yol üzerinde olan kuzat efendiler zide fazluhum ve mefahiri l-emasil ve l-akran kasabat ve kura zabitleri ve ayan-ı vilayet iş erleri zide kadruhuma inha olunurki haliye sadır olan ferman-ı celilü ş-şan mucebince sefer-i hümayun-ı zafer mukrunıma memur olan askeri taifesi aceleten ihrac ve irsal ve tesyirleri umurına memur olduğumuz ecilden ta cili hidemat-ı din u devletden olmağla ağalarımızdan işbu Darende-i buyruldı kıdvetü l-emasi ve l-akran zide kadruhu evlağıyla tayin olunub gönderilmişdir İnşâallah u Te âlâ her kangınızın taht-ı hükumetine dahil olur ise yalnız iki nefer ademe yalnız iki re ô menzil bargiri ücret-i lazımeleri tayin ve ferman olunduğu üzre virüb ve menzil bargiri bulunmayan yerlerde buldıra yolcu bu kerre bakdırmayup yerlüden yarar ve tuvan olan bargirleri tedarik ve ihzâr olunub ve mahfuf ve muhatara olan mahallarde yanına yarar kulağuzlar koşub emîn ve salim birbirinize irişdirüb serian ve ber vech-i tacil mahall-i memura irsal ve isal itdürdüb avk ve tehir itdürmeyesiz min bad şer-i şerife ve bu hususda sadır olan ferman-ı celilü ş-şana muğayir bir kimesneye teaddi ve tecavüze ihtizar mucib buyrıldı ile hamil olasın diyü buyruldı yazılmışdır Fi 3 Za sene 1109 Vesil ileyna ve kayd fi 11 zilkaade

278 262 K2/107/527-B Karakeçili cemaatinden Hayam Halifenin temessüğüdür Şerayi i şi âr kuzât efendiler zide fazluhum bade s-selam inha olunan budur ki Burusa da vaki merhum ve mağfirun leh Sultan Murahd Hân tabe serahunun cami-i şerif ve imaret-i amilerleri evkafı reayalrından yorgan mukataası ferman-ı alişan ile üzerimize deruhde ve iltizam olunub haliya evkaf-ı mezbure reayalarından Karakeçilü dimeğle maruf Nezir kethuda ademiyyesi üzerine tarafımızdan zabtiyçün bir vekil lazım ve mühim olmağla yine karye-i mezbur sakinlerine Hayam kethuda vekil nasb u tayin itmişdir karye-i mezburların cürm ü cinayeti ve sulb u siyaseti ve yave ve kaçkun ve kul ve kuraviş ( ) gânem beytü l-mâl-i âmmeye mal-ı mefkud ve mâl-ı gâib ve arûsâne ( ) defter-i muhasebede hasıl kayd olunub bunlar mefruzu l-kalem ve maktuu l-kıdem min külli l-vücuh serbest olunmağın serbestiyet üzre tarafımızdan vekilimiz olan Hayam kethuda ahz u kabz ve zabt u rabt ile işbu bin yüz dokuz senesinin mart ibtidasından sene temamına değin zabtiyçün yedine vekil temessüki virilmişdir zabt u rabtına taraf-ı ahardan bir ferde mani ve zâhim olmaya tahiriren fi gurre-i zi l-hicce sene tis a ve miete ve elf Kayd fi 20 Zilkaadeti ş-şerife sene 109 Bende el-hâcc Mustafa Ağa hâlâ K2/107/528 Şerayi -şi âr-ı hakayık-dessar Ortakol canibinden Üsküdar a varınca vaki olan kuzat efendilerine fazluhum ve emasil el-ekran zikr olunan ayan-ı vilayet ve iş erleri zide kadruhum dürri tahiyyat safiyat ittihafıyla inha ve ilam olunan budur ki işbu sene-i mübarekede ba hatt-ı hümayun-ı şevket makrun mucebince sefer-i hümayuna memur olan yeniçeri ve cebeci ve topcı ve top arabacılar ve kul oğlanları ve mumaddema dirlik iddiasında olub sonradan inkar idenlerden evlerinden ve yerlerinden ihrac itdirdüb tarafımızdan kudretü l-emasil ve l-akran mübaşir tayin ve irsal olunmuşdur vusulünde gerekdir ki hatt-ı hümayun mucebince sefer-i hümayuna memur olub gitmeyenleri teftiş ve tefahhus ve ele getürdüb itaat-ı emr-i ali itdürdüği ecilden kendüliri katl malları miri

279 263 içün girift ber miceb-i hatt-ı hümayun itmedikleri ecilden dahi evleri mührlenüb ve tarafımıza ilam eyleyesin meceb-i mektub ile âmil olular bakî izzet dersecatta şeriat daime badiye sene tis a ve miete ve elf ve fi 19 sene 1109 Vusul ileyna ve kayd 21 zilkaade sene 9 El-Hâcc Osman ( ) hâlâ K2/107/529 Vech-i tahrir-i huruf budur ki merhum ve mağfirun leh Elvan Beğzade Sinan Beğ evkafından olub vilayet-i Anadoluda Kütahya kazasına tabi karye-i Emruz? ve tevabii karye reayaları hatt-ı hümayun-ı saadet makarunım ile sahib-i vakfdan min külli l-vücuh serbestiyyet üzre zabt olunagelmeğle haliya işbu bin yüz dokuz senesinde vaki mart ibtidasından bir sene temamına değin sarfiyye-i hâssa bostanilerinden Yusuf nam bostaniyye üç yüz doksan guruşa bundan akdem deruhde olunub lakin ziyade ile taleb ahar zuhur idüb vakf-ı şerife dahi her vechile enfa ve evlâ olmağın işbu sahibu ttemessük kudredü l-emasil ve l-akran Hasan Ağa zide kadruhuya ber vech-i maktu dört yüz guruşa deruhde ve iltizam olunub mezbur dahi vech-i muharrer üzre kabul itmeğin meblağ-ı mezburı tevliyet hasebiyle vakf-ı mezbur içün ahz u kabz itdürdüb bade lyevm sene-i mesfure martı ibtidasından bir sene temamına değin düşen aşar-ı şeriyye ve rüsum-ı örfiye ve yave ve kaçkun ve beytü l-mâl-i âmme ve hâssa ve resm-i arûsâne ve mâl-ı gâib ve resm-i çayır ve kovan ve resm-i bağât vesâir düşen enva-ı mahsûlâta senei sabıka ve olıgeldiği üzre canib-i vakf içün ahz u kabz idüb kadimi vakf serbest reayasına hilaf-ı şer ve kanun ahardan bir ferd müdahale eylemeye tahirir fi 5 Zilkaade sene 1109 ( ) Mustafa el-mütevelli hala K2/107/530

280 264 Akza kuzati l-müslimin evla vülati l-müverrihin madeni l-fazl ve l-yakin rafiu ilami ş-şeriyye ve d-din varisi ulumu l-enbiya ve l-mürselin el-muhtazzı bimezidi inayeti l-melikü l-muin mevlana Kütahya kadısı zidet fezailuhu tevkii refii hümayuna vasıl olıcek malum ola ki kudretü l-emasil ve l-akran Hasan zide kadruhu südde-i saadetüme ahz-ı hâl idüb müteveffa Elvan Beğzade Sinan Beğ evkafı karyelerinden kaza-imezbura tabi Emruz? Ve tevabii karyelerinin bin yüz dokuz senesi martı ibtidasından bir sene temamına değin zabta bundan akdem üç yüz doksan guruş deruhde iden Bostani Yususf refinden on beş guruş ziyadesiyle dört yüz beş guruşa kendüye derunde ve sipariş virildüğin bildirüb mucebince zabt itdürilmek babında hükm ü hamayunım reca itmeğin temessüki mucebince zabt itdürilmek emrim olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifimle vusul buldukda bu babda sadır olan emrim üzre amel dahi husus-ı mezburda temam mukayyed temessüğüne nazar edüb göresin vakf-ı mezbur karyelerinin vech-i meşruhı üzre sene-i mezburda zabtı kendüye deruhde ve sipariş olunub yedine zabtiyçon memhur temessük virilmeğle mucebince zabt ve sene-i mezburda vaki olan mahsulat ve rüsumatda kanun ve defter mucebince ahz u kabz itdürdüb min bad mührlü zabt temessüğne ve emr-i hümayunıma muhalif mezburı ve aharı dahl u taarruz itdürmeyesiz şöyle bilesiz alemet-i şerife itimad kılasız tahriren fi evasıt-ı zi l-kaadeti ş-şerife sene tis a ve miete ve elf Ve kayd ileyha fi 25 Zilkaade sene 9 Kostantiniyye el-mahrûsa K2/107/531 Sekban ve silahdaran içündür Mefahiri l-kuzat ve l-hükkam maadinu l-fezâil ve l-kelam Kütahya ve Uşak ve Gerdus kadıları zide fazluhum tevkii refii hümayunı vasıl olıcak malum ola ki taht-ı kazalarında sakin ebna-i sipah ve silahdar mütekaidleri dergah-ı muallama arz-ı hâl idüb bunların içlerinden birinin şer-i şerif ihzar ve ahz ve hasbi hazım gelmeğle kadimu leyyamdan berü zabitleri olan kethudayiri marifetiyle görüle gelmişken mir-i miran ve mirliva ve voyvoda ve mütesellim vesair ehl-i örf taifesi taraflarından celb-imal içün

281 265 bunları ahz u habs teklifi ile dahl u rencide eylediklerin bildirüb men' u ref olunmak babında hükm ü hümayunun reca eyledikleri eceldin kanun üzre amel olunmak emrim olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifimle vusul buldukda bu babda sadır olan emrim üzre amel dahi husus-ı mezbure temam hak üzre mukayyed olub göresün bunların içlerinden birinin şer-i şerife ihzar ve ahz u hasbi lazım geldiği kanun üzre zabitlare olan kethudayiri marifetiyle görüligelmişken mir-i miran ve mirliva ve voyvoda ve mütesellim taraflarından celb-i mal içün dahl u rencide eyledikleri vaki ise bunların içlerinden birinin şer-i şerife ihzar ve ahz u habsi lazım geldükde kanun üzre zabitleri marifetiyle gördürüb mütesellim ve voyvoda vesâir ehl-i örf tayifesi taraflarından celb-i mal içün ahz u habs tahlisi ile dahl u rencide itdürtmeyüb ve men' u def eyleyesün bin bad kanun ve emr-i hümayunıma muhalif kimesneye iş itdürmeyesin şöyle bilesin alamet-i şerifae itimad kılasın tahriren fi evahir-i şevval sene tis a ve miete ve elf Kayd fi 27 Zilkaadeti ş-şerife sene 109 Bemakâm-ı Edirne el-mahrusa K2/107/532 Hamza Ağanın subaşılık mektubudur Saadetlü faziletlü efendi hazretlerinin meclis-i şerif-i alilerinde vürud davaat safiyyat ve gurre teslimat ve afiyyat ilhakıyla meccanen inha olunur ki haliya vali-i Anadolu saadetlü devletlü paşa efendimiz hazretelrine mahsus ve muayyen olan nefs-i şehr subaşılığı isbu mah-ı zilhiccenin gurresinden üç ay temamına değin üslub-ı sabıka üzre zabtiyçün kudretü l-emasil ve l-akran zide kadruhu nasb u tayin olmuşdur memuldur ki olıgeldiği vech üzre ihtisab bac bazar ve cürm ü cinayet ve resm-i arusane ve ( ) tevcih iden müteveccihatları muma ileyh ahz u kabz zabt u rabt itdürilmek babında mebzul buyrıla bakî der secadda fezayil müeyyed yâd Meclis-i Muhasseb Mustafa Kaimmakam vilayet-i Anadolu hala

282 266 K2/107/533 Emiru l-ümerail-kiram kebirü l-kiberau l-fiham zülkadr ve l-ikram sahubu lvezn ve l-ihtişam el-muhassas bimeidi inayeti l-melikü ll-ala Kütahya beğlerbeğisi dame ikbaluhu ve kudretü l-kuzat ve l-ahkam madeni l-fazl ve l-kelam mevlana Dağardı kadısı zide fazluhu tevkii refii hümayuna vasıl olıcak malum ola ki bin yüz dokuz enesine mahsub olmak üzre Kütahya sancağının bedel-i rüsumat malından sefer-i hümayunıma memur olan asker-i islamın lahm tayinatı bahanesiyçün sebeb-i tahirir hükmü ile havale olunan akçeden tahsildar taraından Dağardı kazasının üç yüz yirmi yedi ve bir rub guruş sürsat bedelin deruhde iden el-hâcc Ali nam kimesneden hüccet-i şeriyye ve temessüği mucebince bi t-temam tahsil ve kassabbaşı zide mecduhu tarafından kabza memur olana teslim itdürdüb bir dürlü illet ve bahane ve avk ve tehir itdürmeyesin diyü fermanım olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifimle vardukda bu babda sadır olan emrim üzre mamel idüb dahi bin yüz dokuz senesi Kütahya sancağının sürsat bedeli malı lahm-ı ganem tayinatı bahasiyçün kassab başı zide mecduhuya havale olunmağla kaza-i mezburun ol mikdar guruş bedel-i sürsat malı meclis-i şeriyye ve temessüği mucebince bi t-temam tahsil ve kassabbaşı zide mecduhu tarafından kabzına memur olana teslim itdürdüb bir dürlü gard ve bahane itdürmeyesin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasız tahriren gu ll-yevmi s-sâlis şabani l-muazzam Sene tis a ve miete ve elf Vesil ileyna ve kayd fi 6 zilhicce sene 109 Bemakam-ı Edirne el-mahrusa K2/107/534 Emirzade İbrahim in ( ) beratıdır Nişan-ı şerif-i alişan safi mekan tuğra-yı garra-yı cihan-sitan ( ) oldur ki Kütahya ya tabi Sa rdiğin nam karyede vaki Tura Beğ zaviyesi evkafının vazife-i muayyene ile zaviyedar ve mütevellisi olan Ahmed fevt olub mahlul olmağla yerine Çelebioğlu işbu rafiu tevkii refiu ş-şan-ı hakani İbrahim içün tevcih olunub birat-ı şerifim virilmek recasına kudretü n-nüvvab ve t-teşriin Kütahya kazasında naibu ş-şer

283 267 olan mevlana Ahmed zidet ilmuhu arz itmeğin hakkında ferid inayet-i padişahım zuhura getürdüb mevlana-yı muma ileyhin arzı ve bin yüz dokuz ramazan-ı şerifinin on üçüncü günü tarihiyle müverrah virilen ruus-ı hümayunımım sureti mucebince tevcih idüb bu berat-ı hümayun-ı saadet-makrunı virdüm ve buyurdum ki mezbur İbrahim varub zaviye-i mezbureye fevt loan pederi yedinde zaviyedar ve evkafa mütevelli olub eda-yı hidmet eyledükden sonra bundan akdem vazife-i muayyene ile zaviyedar ve mütevelli olanları minval üzre mutasarrıf olagelmiş ise mezbur dahi ol minval üzre vazife-i muayenesin evkaf-ı mezbur mahsulünden alu mutasarrı ola ol babda taraf-ı ahardan bir ferd dahl u taarruz eylemeye şöyle bileler alamet-i şerife itimad kılalar tahriren fi l-yevmi s-sani aşera şehr-i ramazan sene tis a ve miete ve elf Kayd fi 13 zilhicce sene 9 Bemakam-ı Edirne K2/108/535 Vech-i tahrir-i huruf oldur ki işbu bin yüz dokuz senesinde berat-ı padişahımla mutasarrıf olduğumuz Depecik nam karye ve gayrıdan zeametimizin içinde vaki olun aşar-ı şeriye ve rüsum-ı örfiye ve resm-i bennak ve resm-i arusane ve resm-i güre yave ve kaçkun ve cariye mezdeganesi ve bad-ı heva ve tapu-yı zemin ve beytü l-mâl-i âmme ve hâssa fi l-cümle suret-i defter-hakil mucebince olıgeldüği minval üzre bitarikü lemana sene-i mezbur temamına gelince zabt ve iltizamın Bekir Ağa ya tefviz eylediğimiz ecilden işbu suret ketb olunub yedine virilmişdir ahardan bir ferd dahl eylemeye tahrirer fi t-tarihi l-mezbur ( ) Mustafa Beğ Kayd fi 18 Zilhicce sene 109 K2/108/536

284 268 Mefâhiru l-kuzat ve l-hükkam maadin-i fazl ve l-kelam Edirneden Gelibolu ya ve Gelibolu dan Anadolunun sağ kolu nihayetine varınca olan kadılar zide fazluhum ve mefahiru l-emasil ve l-akran zikr olunan kazalarda vaki ayan-ı vilayet ve iş erleri zide kadruhum tevkii refii hümuyuna vasıl olıcak malum ola ki hala ordu-yı hümayunımın Edirne sahrasında harekete vakte ziyade karib olub İnşâallah u Te âlâ işbu sâl meymenet Gerdus tarafına musammen olan sefer-i hümayunıma memur dergah-ı muallam cebecileri ve ser ve yeniçerileri ağaları ve zabitleriyle bir gün evvel ve bir saat mukaddem ordu-yı hümayunıma mülhak ve mülaki itmeleri fermanım olub ocakları tarafından kudretü l-emasil ve l-akran Mehmed Ağa zide kadruhu sözcü tayin ve irsal olunmağın emr-i şerifimle mübaşir-i muma ileyh her kangınızın taht-ı hükumetine varub dahil olur ise muzmun-ı münifi mecmu nas olan mahallerde nida ve cümleye ilan ve işaat idüb dergah-ı muallam cebecilerinden sefer-i hümayunıma memur olanlardan kimesneyi evlerinde ve yerlerinde eğlendirmeyüb mübaşir-i muma ileyh marifetiyle aceleten ihrac ve ber vech-i müsaraat ordu-yı hümayunıma irsal eylemeğe ziyade ihtimam eyleyesin nefs-i vahid bir nefer beyt ile girü kalmağa ruhsat ve müsaade olunduğı istima olunir ise tertib-i ceza olunmak mukarrer ve müstehak olmağla hilafından begayet izrar eyleyesin ve sin ki sözcü tayin olunan muma ileyhsin sen dahi bu babda kemal-i mertebe tekayyedü ve ihtimam eyleyüb vech-i meşruh üzre ihracına memur olduğun neferata ağaları ve zabitlare ile bir gün evvel ve bir saat mukaddem ordu-yı hümayunıma mülhak ve mülaki eylemeğe ziyadesiyle tekayyüd ve ihtimam eyleyüb gazve-i hümayunımda tehalüf ve emr-i şerifime itaat eylemeyenlerin kendüleri kalabend ve malları miri içün girift eyleyesin şöyle ki bu babda sen dahi az ve çok tekayyüd olunduğu istima olunur ise bir dürlü gadrin iska olunmayub hakkından gelünür aña göre hareket ve emr-i şerifimin mazunı münifine mahalif vaz u hareketden ictinab eyleyesin diyü bilfil dergah-ı muallam cebecileri başı olan iftiharu l-emacid ve lekarim Mehmed dame mecduhu tarafından mührlü mektub virimleğle vech-i meşruh üzre amel olunmak babında ferman-ı alişanım sadır olmuşdur buyurdum ki vusul buldukda bu babda sadır olan ferman-ı celilü l-qkadirmi ve muma ileyh tarafından virilen mührlü mektub mucebince amel idüb min bad hilafına rıza ve cevaz göstermeyüb muceb-i ferman ile amel olasız şöle bilesiz alamet-i şerife itimad kılasız tahriren

285 269 fi evahir-i zilkade sene tis a ve miete ve elf Vasıl ileyha ve kayd fi 20 Zilhicce sene 109 Be yurd-ı mecra-yı Edirne K2/108/537 Alay beği zade Ahmed ağa tarafından tahvil sureti Şeriat meab Altuntaş kadısı zide fazluhu Kudretü l-emasil ve l-akran Kütahya sancağı Alaybeği Osman zide kadruhu mektub gönderüb liva-i mezburda Uşak nahiyesine Bağluca nam karyeye ve gayrıdan sekiz bin beş yüz yetmiş beş akce timara mutasarrıf olan Alinin tımarın iki kılıc cem olub tasarrufı hilaf-ı kanun olmağla Altuntaş nahiyesinde Oyuk nam karye ve gayrıdan olan iki bin akceye Kılıccı Hüseyin e tevcih olunub tahvili ile mutasarrıf iken fevt olub tımarı ol vechile mahlul olmağın bundan akdem yararlığı arz olundukda ibtidadan üç bin akce itmara emr-i şerifim virilen orta boylu ala gözlü açık kaş ve Darende-i tahvil arz virilmek babında inayet recasına arz itmeğin Anadolı ya virilen suret ruznamceye müracaat virilmesini sancağında sakin olub alay beği bayrağı altında sefere itmek şartıyla tevcih olmak müceddeden varub Astane-i saadetümden derdest üzre beratını itdükce timar-ı mezburun vaki olan mahsulatı ve rüsumatın ahz u kabz itürdüb haricden bir ferde muhalefet itdürmeyesin tahriren fi evail-i şehr-i Zilkade sene tis a ve miete ve elf Be yurd-ı kaza-i Biga Tıbkı asl ( ) el-hacc mehmed el-mevali ufiye anh ( ) be kaza-i Labseki K2/108/538 Münselikin fermanıdır Akza kuzati l-müslimin evla vülati l-müsilimin madeni l-fazl ve l-yakin rafiu lilamü ş-şerife ve d-din ulumu l-enbiya ve l-mürselin el-mütehayyiz bimezidi inayeti l-

286 270 melikü l-muayyen mevlana Kütahya kadısı zidet fezailuhu tevkii refii hümayuna vasıl olıcak malum ola ki kudretü l-emasil ve l-akran Halil ordu-yı hümayunıma arz-ıhal idü Kütahya mütesellim Süleyman refinden işbu bin yüz dokuz senesi zilakadesinin gurresinden safer avdatine değin zabt eylemek üzre emirü l-ümerai l-kiram Anadolı beğlerbeğisi Ömer dali ikbaluhu kendüye tefviz ve sipariş olunub reaya ve berayaya hilaf-ı şer rencide olunmamak üzre zabtiyçün yedine memhur temesssük virildüğin bildirüb mucebince zabt itdürilmek babında hükm ü hümayunım reca itmeğin temessüği mucebince zabt itdürilmek emrim olmuşdur buyurdum di hükm ü şerifimle vusul buldukda bu babda sadır olan emrim üzre amel idüb dahi husus-ı mezbure temam mukayyed ve temessüğüne nazar idüb göresin mütesellimin mir-i mirar-ı muma ileyh tarafından kendüye tefviz ve sipariş olunub yedine memhur temessük virilmiş ese mucebince zabt ve vaki olan mahsulat ve rüsumatı kanun ve defter mucebince ahz u kabz itdürdüb min bad şer-i şerife ve temessüğe dar-ı hümayanıma muhalif ahar dahl ve taarruz itdürmeyesin şöyle bilesiz alamet-i şerife itimad kılasız Tahriren fi evasıt-ı zilhicceti ş-şerife sene tis a ve miete ve elf K2/108/539 Bilfil Kütahya da mesned-i nişin-i şeriat-ı garra olan izzetlü ve faziletlü efendi hazretleri ve şarii şiar ahadolu eyaletinde vaki olan kuzat efendiler zide fazluhun inha olunur ki bundan akdem Kütahya da mütesellim nasb olunan Süleyman Ağa ref ve azl olunub işbu bin yüz dokuz zilkadesinin gurresinden safer avdetine değen kudvetü lemasil ve l-akran Halil Ağa zide kadruhu mütesellim nasb u tayin olunmağın buyruldı ihdas olunmuşdur vüsulune değin gerekdir ki sene-i mezbure mahsub olmak üzre tarafımıza aid ve raci olan aşar-ı şeriyye ve rüsum-ı örfiye ve bad-ı heva ve yave ve kaçkun vesair külli ve ferdi mahsulatmızı muma ileyh Halil Ağa ya zabt vu rabt ahz u kabz itdürlilüb ahardan bir ferd dahl u taarruz itdürmeyesin sen ki mütesillim i muma ileyhsin reaya fukarasın hilaf-ı şer tathir ve mugayir-i kanun defter rencide ve remide eylemeyesin Kayd fi 22 zilhiceti ş-şerife sene 109

287 271 K2/108/540 Akza kuzati l-müslimin evla vülati l-murahhidin madeni l-fazl ve l-yakin rafiu l-ilamü ş-şerife ve d-din varisi ulumu l-enbiya ve l-mürselin el-mahz bimezid-i inayeti l-meliki l-muayyen mevlana Kütahya kadısı zidet fezailuhu ve kudretü l-kuzat ve l-hükkam madeni ll-fazl ve l-kelam Şeyhlü ve Uşak kadıları zide fazluhuma tevkii refii hümayanıma vasıl olıcak malum olaki nişan-ı hümayunım virilen divan-ı alişanım katiblerinden ve Darende ferman-ı vacibü l-ibtihac kudaretü l-erbabu l-kalem umdetü ashabu t-tefriz ve r-rakam katibi Mahmud zide kadruha ordu-yı hümayunıma arz-ı hâl idüb Kütahya sancağında taht-ı kazanızda vaki Bolad nam karye ve gayrıdan vekaleti bin sekiz yüz akce icmallü zeameti karyelerinin rüsum u serbestiyyesine haricden dahl olunmak icab eylemez iken aharad dahl olunduğun bildirüb ol babda kanun üzre emr-i şerifim reca itmeğin imdi icmallü zeamet serbest olmak kanun u kadimden buyurdum ki hükm ü şerifimle vardukda husus-ı mezbur temam mumayyed ve beratına nazar eyleyüb göresin hisselerden birikdirmiş olmayan icmallü zeameti karyelerinin vaki olan resm-i cürm ü cinayet ve resm arusane ve kul ve carye ve ferdegânesine? Vesair bad-ı heva ve rüsumatına mir-i miran ademleri ve mirliva su başıları ve alaybeği ve zuama ve erbab-ı tımar ve çeribaşı ve çeri sürücileri ve ümena ve amal ve nazır ve nezaretden sair iş erlerinden mahsulen hiçbir ferdi dah u taarruz itdürmeyüb cümelsin muma ileyhin subaşısına ahz u kabz itdüresin ve anın gibi yazılı reyasından birinden cürm galiz sadır olursa gıbbe ş-şer-i şerif celb-i vesayite ve kat ( ) mülhak olduğu kadı layık olub hüccet-i şeriyye virildükden sonra mücrim ( ) sadır olduğı mahalde ibatına memur olanlara şerle hakkında lazım gelen muma ileyhin subaşısı marifetiyle icra idüb karcı toprağı alub gitmeye koşmayu ve bedel-i siyaset diyü bir akce ve bir habbelerin aldırmayasın ve şimdiye değin rusum-ı serbestiyesine kimesne fuzuli nesnein almak ise bades-subut haküm idüb muma ileyhin ademine alıvirüb hilaf-ı kanun ve muğayir-i emr-i hümayun kimesneye iş itdürmeyesin şöyl bilesiz ve bade n-nazar bu hükm ü halayunımı subaşısının yedinde ibka idüb alamet-i şerife itimad kılasız tahriren fi evail-i rebiu l-evvel sen tis a ve miete ve elf Vasil ileyha ve kayd fi 26 zilhicce sene 109 Buyur ve Sahra-yı Belgrad

288 272 K2/109/541 Mefahiru l-kuzat ve l-hükkam maadini l-fazl ve l-kelam Gerdus ve kadıları zide fazluhum tevkii refii hümayuna vasıl olıcak malum olaki Hanzadelerden halku sselâtini l-izam Şahbazgiray Sultan dame uluvvuhu dergah-ı muallama arz-ı hâl idüb Kütahya sancağında ve taht-ı kazanızda vaki nefs-i Gerdüs ve Bozgoş ve Kalecane ve tevabii Abralık hassa karyelerinin vaki olan rüsum-ı serbestiyet mir-i miran ve mirliva ve mütefettiş vesair taraflarından müdahale ve reayasın dahi bila emr-i şerif noksan baha ve teftiş namıyla teaddi ve rencide eylediklerin bildirüb ol babada kanun üzre hükm ü hümayunum reca itmeğin imdi Abralık Hâssı karyeleri min külli l-vücuh serbestdir rüsum-ı serbestiyesine müdahale olmamak emrim olumuşdur buyurdum ki hükm ü şerifimle vusul buldukda bu babda sadır olan emrim üzre amel dahi muma ileyhin mutasarrıf olduğı arpalığı karyelerinin vaki olan cürm ü cinayet ve resm-i arusane ve kul ve ( ) vesair bad-ı hevasına mir-i miran ve mirliva ve amal ve nazır ve nazar ve muhassıl emval vesâir iş erlerinden muhassalatına bir ferdi dahl u taarruz ve tefviz ve reayasına reayasının birinden cürm ü galize sadır olub bihasebi ş-şer- i şerif sulb ve siyasete veyahud kat ı uzva müstehak ola ol vaktde dahi hükm kadı lahık olub hüccet-i şeriyye virildikden sonra mücrime günah sadır olduğı mahalde siyaseten memur olanlara şer le lazım gelen muma ileyhin taraından voyvoda marifetiyle icra itdürdüb haric toprağıa getürmeyüb gitmeğe koşub ve bedel-i siyasiye diyü bir akce ve bir habbesi almayalar ve aldırmayasın sen def olmayanları yazub bildirüb minbad hilafı kanun ve muğayir-i emr-i hümayun kimesneye iş itdürmeyesin şöle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren fi evasıt-ı şevvali l-mükerrem sene tis a ve miete ve elf Vasl ileyha ve kayd fi 28 zilhicce sene 9 Be makam-ı Edirne el-mahrusa Baha-i avarız-ı kaza-i Gerdus der liva-i Kütahya sene 1110 Kaza-i Kütahya Hane 622

289 273 K2/109/542 Mefahiri l-kuzat ve l-ahkâm madeni l-fazl ve l-kelam Kütahya sancağında vaki olan kadılar zide fazluhum tevkii refii hümayına vasıl olıcak malum ola ki hazine-i amirem defterlerinde liva-i mezburda vaki kadıların üç bin üç yüz yedi ve bir buçuk rub haneleri olub bin yüz on senesine mahsub olmak üzre avarızları mali cem u tahsil olunmak lazım ve mühim olmağın deruhde olunub eline mührlü ve nişanlu mevkufat defteri sureti virilmesi mucebince cem u tahsil itdürilmek emrim olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifimle vardukda bu babda sadır olan emrim üzre amel idüb dahi liva-i mezburede vaki kadıların ol mikdar avarızhanelerinin tarih-i mezbura nahsub olmak üzre her bir hanelerinden beşer yüz akce avarızları ve bundan maada beher haneye zam olunan kırkar ace bedel-i maktuadan akce irsal olunan mührlü ve nişanlu mevkufat defteri sureti mucebince tahsil itdürdüb kimesneye teallük ve muhalefet itdürmeyesin ve bundan maada mübaşir-i mezburun cihet-i mazmuniyçün her bir hanelerinden iştira akçesi dahi aldurub bundan ziyade bir akce v ebir habbe almaya ve aldırmayasın ve hini tahsilde miriyçün alınan akcenin her yüz on akcesinden esedi guruş ve şerekıyye-i cedid ve frengi altunı iki buçuk guruşa ve şerifi altunı iki ğuruş bir rub halisu l-ayar parenin kırkı bir guruş olmak üzre aldurub ziyade ve noksan almaya ve aldırmayasın kebir defter ve naks haneden ve fermandan ziyade talebiyle zulm ve teaddiden bekayet hazer eyleyesin ve bundan akdem bin yüz on senesine mahsub olmak üzre liva-i mezburenin avarızları malı tahsil olunmak üzre basıkan matbah emini el-hacc Mehmed zide mecduhu emr ve defteri virilmişdi lakin matbah emaneti ahmed zide mecduhuya müceddeden tevcih olunub emîn-i sabık muma ileyh el-hacc Mehmed zide mecduhun üzerinden ref ve hala matabah emine muma ileyh ahmed zide mecduhuya ez defteri virilmeğle mükerrer tahsil olunmakdan beğayet hazer eyleyesin şöyle bilesiz alamet-i şerife itimad kılasız tahriren fi l-yevmi t-tasi a min zilhicceti ş-şerife sene tis a ve miete ve elf Sahrâ-yı Edirne Baha-i bedel-i nüzul kaza-i Gerdus der liva-i Kütahya min sene 1110 ber muceb-i defter-i hazine-i amire Kaza-i Kütahya mea Tavşanlu hane 644

290 274 K2/109/543 Mefahiru l-kuzat ve l-hükkam maadini l-fezail ve l-kelam Kütahya sancağında vaki olan kadılar zide fazluhum tevkii refii hümayuna vasıl olıcak malum ola ki hazire-i amirem defterlerinde liva-i mezburun üç bin üç yüz elli yedi ve bir buçuk rub bedel-i haneleri olub bin yüz on senesine mahsub olmak üzre bedel-i nüzulleri cem u tahsil olmak lazım ve mühim olmağın deruhde olub aline virilen mührlü ve nişanlu mevkufat defteri sureti virilmeğin mucebince vakt u zamanıyla cem u tahsil itdürilmek emrim olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifimle mübaşir-i mezbur vardukda bu babda sadır olan emrim üzre amel idüb dahi liva-i mezburda vaki kadılıkların ol mikdar nüzül hanelerinin tarih-i mezbura mahsul olmak üzre her bir hanelerinden altışar yüz akce bedel-i nüzulleri irsal olunan mührlü ve nişanlu mevkufat defteri suredi mucebince cem u tahsil itdürdüb hilaf-ı emr-i defter kimesneye teallül ve muhalefet itdürmeyesin ve bundan maada müşabir-i mezburuh cihet-i teftişiyçün beher hanelerinden otuzar akce dahi vech-i mübaşir maaş dahi aldurub bundan ziyade bir akce ve bir habbe almaya ve aldırmayasın ve hin-i tahsilde miriyçün alınan akcenin her yüz on akcesinden bir ayni esedi guruşu ve eşrefi-i cedid ve frengi altunı dahi iki buçuk guruş ve şeriki Macar altunı iki guruş bir rub halisu l-ayar parenin kırkı bir guruş olmak üzre aldırub ziyade ve nüksan aldırmayasın amma bu babda ihtimam idüb defterden noksan haneden ve fermanımdan ziyade talebiyle zulm u teaddiden hazer eyleyesin ve bundan akdem bin yüz on senesine mahsub olmak üzre liva-i mezburenin bedel-i nüzulleri malı tahsil olmak üzer sabıkan matbah-ı amirem emini el-hacc Mehmed zide mecduhuya emr u defteri virilmişdi lakin matbah emaneti ahmed zide mecduhuya müceddeden tevcih olunub imeni sabık-ı muma ileyh el-hacc Mehmed zide mecduhunun üzerine ref ve hala matbah emini ahmed zide mecduhuya emr u defteri virilmeğle tahsil olunmak beğayet ihzar iyleyesin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren fi el-yevmü t-tâsi a min zilhicceti ş-şerife sene tis a ve miete ve elf Kaydhüm min 6 Muharemü l-harem sene 1110 Sahra-yı Edirne

291 275 Derviş Abdülbakinindir Nişan-ı şerif-i alişan fi mekani l-tuğra hükm olunaki K2/109/544 Kütahya da vaki Hatuniyye vakfının vazife-i muayyene ile bak adar ve mütevellisi olan Abdülvahhab kasr-ı yed eyledüği ecilden refk olunub işbu Darende ferman-ı hümayun-ı nusret-makrun-ı hakakni şeyh Abdülbaki mahall ve müstehak olmağla tevcih olunub berat-ı alişanım virilmek fermanım olmağla hakkında mezid-i inad-ı padişahanem zuhura getürüb bin yüz dokuz zilkadesinin altıncı günü tarihiyle müverrah virilen ruus-ı hümayun mucebince tevcih idüb bu berat-ı hümayunı virdüm ve buyurdum ki mezbur Şeyh Abdülbaki varub evkaf-ı mezburda bak adar ve mütevellisi olub ida-yı hidmet eyledükden sonra tayin olunan vazife-i muayenesi evkaf-ı mezbure mahsulünden olub mutasarrıf ola şöyle bilesiz alamet-i şerife itimad kılasız Tahriren fi l-yevmi t-tasi a min zilkaadeti ş-şerife tis a ve miete ve elf Kayd fi 6 muharremü l-haram sene 1110 Sahra-yı Edirne K2/109/545 Nişan-ı şerif-i alişan-ı sami mekan sultan tuğra-yı cihansitan hükm oldur ki Bundan akdem Tavşanlu mukataası malından almak üzre yevmi sekiz akce duaguy vazifesine mutasarrıf olan Süleyman fevt olub vazifesi mahlul olmağla işbu rafi tevkii refiu ş-şan-ı şehriyari Osman talib-i ilm zide halasuhuya tevcih olunub berat-ı alişan virilmek recasına kudretü n-nüvvab ve l-mukarreb Ali bilfil Tavşanlu kazasında naibü ş-şer olan mevlana ali zide ilmuhu arz u ilam eymediğin hakkında mezid-i inayeti padişahanem zuhur idüb naib-i muma ileyhin arzıyla virilen ruus-ı hümayunum mucebince mahlum-u mezburun yevmi dört akceden mukataa-i mezbure malından almak üzre mezbura tevcih idüb bin yüz dokuz ramazan-ı şerifinin yiğirmi yedince gününden bu berat-ı hümayun-ı nusret-makrunı virdüm ve buyurdum ki mezbur osamn tâlib-i ilm zide halâsuhu varub vech-i meşruh üzre tayin olunan yevmi dört akçe

292 276 vazifesine Tavşanlu mukataası malından emîn olanlar yedinden alub mutasarrıf olub devam-ı ömr der-i devletime ediyyesine müravemet üzre ola ol babda hiç ferd dahl u taarruz kalmaya şöyle bileler alamet-i şerife itimad kılalar Tahriren fi s-sâdise min şevvali l-mükerrem sene tis a ve miete ve elf Bemakam-ı Edirne K2/109/546 Kal a neferatınındır Akza kuzat l-müslimin evla vülati l-murahhidin madeni l-fezail ve l-yakin rafiu l-ilami ş-şerife ve d-din varis-i umulu l-enbiya ve l-mürselin el-müteahassis bimezidi inayeti l-melikü l-muin mevlana Kütahya kadısı zidet fezailuhu tevkii refii hümayuna vasıl olmak malum ola ki Kütahya kalasının timarlu müstahfezan neferatı yüz on dokuz nefer olub on dokuz neferi kalamande ve yüz neferi işbu sene-i mübareke sefer-i hümayunıma memur olub binnefs sefere gelmeyenlerden yerlerine bu tarafda levend tutulmak üzre hir bir neferinden otuz guruş bedelleri tahsil olunmak üzre bundan akdem fermanım olmuşdı lakin bazı kılâ ın neferatı binnefs gelmeyenlerin her bir neferinden ikişer bin akce bedelleri tahsil olunmak fermanım olub lakin kale-i mezbur neferatı fakiru l-hâl olmalarıyla merhameten her bir neferinden on beşer guruş bedelleri ki cem an bin beş yüz guruş mahallerinden tahsil ve ordu-yı hümayunımda kac nefer mevcud ise eğlenmeyüb vilayetlerine avdet eylemek üzre bedelleri tahsil olunmak babında arz ve telhis olundukda imdi telhis mucebince amel olunmak fermanım olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifimle dergah-ı muallam çavuşlarından Cafer Çavuş zide kadruhu vardukda bu babda sadır olan emrim üzre amel idüb dahi neferat-ı mezbur fakiru l-hâl olmalarıla merhameten her bir neferinden on beşer guruş bedeleri tahsil olunmak üzre vilayetlerinde avdet itmeleriyle ferman olunan on beşer guruş bedelleri bir gün evvel tahsil ve teslim-i hazine-i amirem itdürdüb hilaf-ı emr u defter kimesneye kata teallül ve niza itdürmeyesin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasız Tahriren fi l-yevmi t-tasi a ve l-işrin min zilhicceti ş-şerife sene tis a ve miete ve elf

293 277 Kayd fi 17 muharremü l-haram sene 1110 Sahra-yı Kal a Emr-i şerifim mucebince amel oluna K2/110/547 Sultaniyye imaretinin serbestiyyet name fermanıdır Kudretü n-nüvvab ve l-mütteşirin Bilecik kazasında naibü ş-şer olan mevlana zide ilmuhu tevkii refii hümayuna vasıl olıcak malum ola ki Bursa da vaki sultaniyye imareti evkafı karyelerinden kaza-i mezbura tabi el-kesir ve Bahadır ve Ortalu köylü nam vakf karle ahalisi dergah-ı muallama arz-ı hâl idüb bunlar emr-i şerifimle üzerlerine edası lazım gelen tekalifin virüb karyeleri mefruzu l-kalem ve maktuu lkıdem min külli l-vücuh serbest olub bir vechile rencide olunmak icab itmez iken Anadolu valileri ve Hüdavendigar ve Eskişehr sancakları mutasarrıfları ve mütesellimleri ve voyvoda vesair ehl-i örf tayifesi bölük gönderüb karyeleriniz Ertuğrul vakfıdır diyü müft ve meccanen yem ve yiyecek vesayir zahireleri alduklarından gayrı hilaf-ı şer-işerif bigayrı hak dem ve diyet ve öşr ü diyet vesair bahane ile hilaf-ı şer ve kanun ve bila emr-i hümayun teaddi ve rencide üzre olmağla vakf mescid Ertuğrul başka vakf olmak üzre hilaf-ı şer ve kanun ve bila emr-i hümayun tekalif-i şakka teklifi ile teaddi itdürülmeyüb men' u def olunmak içün defter emini arzı mucebince merhum ve mağfirun leh ammim Sultah Ahmed Han tabe serahu zamanında hatt-ı hümayun u şevket-marunlarıyla muanven emr-i şerif virildüğin bildirüb mucebince müceddeden hükm ü hümayunım reca itmeğin vech-i meşruh üzre amel olunmak emrim olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifimle vusul buldukda sadır olan emrim üzre amel idüb dah husus-ı mezbura temam mukayyed olub göresin arz olunduğı üzre eyyam-ı saadet encamda bunlara vesair fukaraya bir vechile zulm ve teaddi olundığına kata rıza-i şerifem yokdur bunlar emr-i şerifimle vaki olan tekaliflerin eda itdüklerinden sonra mirimiran ve mirliva vesair ehl-i örf taifesine hilaf-ı şer ve kanun ve bila emr-i hümayun vech-i meşruh üzre tekalif-i şakka ile rencide itdürmeyesin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın

294 278 Tahriren fi evahir-i şehr-i ramazan sene tis a ve miete ve elf Vasl ileyna ve kayd fi 22 muharremü l-haram sene 1110 Bemakam-ı Edirne el-mahrusa K2/110/548 ( ) mübayaa olunan öküz zahiresiyçündür Mefahiru l-kuzat ve l-hükkam maadini l-fezail ve l-kelam cezire-i Kıbrıs dan Astane-i saadetüme gelince yol üzerinde vaki olan kadılar zide fazluhum tevkii refii hümayuna vasıl olıcak malum ola ki İstanbul da sara-yı cedid-i amiremde vaki olan harem-i hümayunıma ve Enderun-ı hümayunıma vesair ocaklara odun çekmek içün? Kıbrıs dan mübayaa olunub Dersaadetüme kadimden olıgeldiği üzre otluk ve samanları virilüb dayin salim tam birbirinize ulaşdırıb zarar ve güzend irişdirmekde ve bu bahane ile fukaraya zulm u teaddi itdürilmemek babında emr-i şerifim virilmek recasına iftuharu l-havas ve l-mukarrebin mutemeüd l-müluk ve s-selatin babü s-saadetim ağası Cafer Ağa dame uluvvuhu arz-ı hâl idüb ilam itmeğin imdi kanun-ı kadim üzre amel olunmak fermanım olmuşdur buyurdum ki vardukda bu babda sadır olan emrim üzre amel idüb seray-ı amimre içün kıbrısdan gelecek mimir öküzler Dersaadetüme gelüb dahil oluncaya değin yol üzerinde kadimden mürur u ubur eyledikleri yerlerde zad ve zadeleri içün kifayet mikdarı otlık ve saman virüb dayin-i salim birbirinize ulaşdırıb kanun-ı kadime muhalif bu bahane ile fukuraya zulm u teaddi itdürmekden ihzar eyleyesin şöyle bilesin alemet-i şerife itimad kılasın tahriren fi l-yemi s-sani aşer amin şehri recebü l-ferd sene tis a ve miete ve elf Kayd fi 27 Muharremü l-haram sene 1110 Bemakam-ı Edirne el-mahrusa K2/110/549

295 279 Akzâkuzati l-müslimin evla vulati l-muvahhidin madeni l-fazl ve l-yakin rafiu ilamu ş-şerife ve d-din ulumu l-enbiya (silik) inayeti l-melikü l-muin mevlana Kütahya kadısı zidet fezailuhu mefahiri l-muzal ve hükkam maadini l-fezail ve l-kelam Kütahya sancağında vaki olan kadılar zide fazluhum ve mefahiril-emasil ve l-akran kethudayiri ve yeniçeri serdarı ve ayan-ı vilayet ve iş erleri zidet kadruhum tevkii refii humüyuna vasıl olıcak malum ola ki Belgrad ve Bosna ve Mora ve Babadağı taraflarında a da-yı dinin memelik-i İslamiyeye taarruz ve istilası munkatı oluduğundan her sene gaza ve cihad üzre olan asakir-i islamiynin ve serhdalerde olan kula palangaları muhafazacıların derya ve tuna donanmalariyçün tedarik olunan askerin zad ve zahireleri mühimmat-ı seferiyyenin tedariki ehem ve elzem olub seferlerin mütemadi olmasıyla masarifun tekmilinde hazine-i amiremde kıllat olmağın bundan akdem dahi seferler vaki oldukda ( ) tahsil olunub masarif-i seferiye sarf olunduğı mukayyed bulunmağın hala işbu sene-i mübarekede dahi def-i mazarrat düşmen-i din içün sefer-i hümayunım vaki olmağla Engürüs canibinde vesayir cevanib-i erbeada vaki seferler içün tutılan ayni beldar ücretleri vesiar mühimmat-ı seferiyye içün ziyade hazine tedariki lazım olmağla bin yüz dokuz senesinde ferman olunduğı üzre bin yüz on senesine mahsub olmak üzre liva-i mezburda vaki kadıların üç bin üç yüz elli yedi ve bir buçuk rub hanelerinin her bir hanelerinden beşer yüz akce belde-i bedelli akcelerin mübaşirin yedine virilen memhurlü nişanlu mevkufat defteri sureti mucebince muaccelen cem u tahsil olunmak üzre sabıkan matbah-ı amirem emini olan el-hacc Mehmed zide mecduhuya emr u defteri virilmişdi lakin matbah emaneti ahmed zide mecduhuya tevcih olumuş iken emîn-i sabık el-hacc Mehmed zide mecduhunun üzerineden ref ve hala matbah-ı amirem emini muma ileyh Ahmed zide mecduhuya mücecceden emr defteri virilmek fermanım olmağla mucebince tahsil itdürilmek fermanım olmuşdur buyurudum ki hükm ü şerifimle vardukda bu babda sadır olan merim üzre amel idüb dahi tarih-i mezbura mahsub olmak üzer ilva-i mezburda vaki kadılıkların ol mikdar hanelerin her bir hanelerinden beşer yüz akce beldar bedelleri akcelerini mübaşiirn yedine virilen mührlü ve inaşnlu mevkufat defteri sureti mucebince aceleten cem u tahsil ve teslim itdürdüb kendüye teallül ve muhalefet itdürmeyesin ve reaya fukurasından maişet vesair harc bahanesiyle bir akce almamak üzre mübaşirin cihet-i maişetiyçün miriye tahsil olunan akcenin hir bin akcesinden kırkar akçe vech-i maaş virilüb hin-i muhasebede mübaşirin hesabına mahsub ikrünrü..ereyi içüh alınan kaçenin her yüz yirmi akçe bir esedi guruş

296 280 alunub ve şerifi altunı iki guruş bir rub a ve eşrafı cedid ve frengi altını iki buçuk guruşa ve halisü l-ayar yazanın kırkı bir guruş alunub emr u defterden ziyada bir ace ve bir habbe alınmaya ve aldurmayasın zik olunan beldar bedeli tahsiliyesine ( ) gayr-ı maarif dahilleri olmağla ale s-seviyy tevzi ve tahsili itdürdüb kimesneye teallük ve muhalefet itdürmeyesin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren fi l-yevmi t-tasia min zilhiccet sene tis a ve miete ve elf Kayd fi selh Muharremü l-haram sene 1110 Bemakam-ı Sahra-yı Edirne el-mahrusa K2/110/550 Altuntaşlı Osman dedenindir Nişan-ı şerif-i alişan tuğra-yı garra-yı alişan Akzâkuzati l-müslimin Kütahya kadısı mevlana Mehmed zidet fezailuhu dergahı muallama mektub gönderüb Kütahya kazası muzafatından Altuntaşnahiyesinde vaki Seyyid Sule zaviyesinin zaviyedarlığı evladiyet ve meşrutiyet üzre Süleyman ile karındaşım oğlu Osman ın berat-ı kşerfiyle ber vech-i iştirak üzerlerinde iken mezkur Süleyman bila veled fevt olub hissesi mahlul olmağıla hissesi rafii tevkii refii alişan hakani-i mezkur Osman a tevcih olunub berat-ı şerifim virilmek recasına arz itmeğin mucebince tevcih idüb işbu berat-ı saadet ayat ve becihet-i gayati virdüm ve buyurdum ki bade l-yevm mezkur Osman varub merkum Süleyman ın hissesine dahi mutasarrıf olub hidmet-i lazımesin bikusur meri ve mervi kıldıkdan sonra ol babda hic ahde mani ve rafi olmayub dahl u taarruz kılınmaya şöle bileler alemet-i şerife itimad kılalar Tahriren fi evahir-i muharrem sene aşera ve miete ve elf Kayd fi gurre-i Saferü l-hayr sene 110 Bemakam-ı Edirne mahrusa

297 281 K2/110/551 Düstur-ı mükerrem müşir-i müfehham nizamu l-alem bedir-i umuru l-cumhur bi l-fikri n-nakib mütemmimi l-enam bi r-re yi s-sâib bimezdi beyani d-devleti ve likbal müşiru l-erkanu s-saade ve l-iclal el-mütehavvef bisunuf-ı avatıfı l-meliki -a la Anadolunun mea nizam ve eşirra ve askeri tesyirine memur olan vezirim paşa edamallah u Te âlâ iclâluhu Akzâkuzati l-müslimin evla vulâti l-muvahhidin madeni lfazl ve l-yakin râfi u l-a lamu r-refia ve d-din varisu ulumu l-enbiya ve l-mürselin elmahz bimezidi inayeti l-meliki l-mu in mevlana Kütahya kadısı zidet fezailuhu tevkii refii hümayunı vasıl olıcak malum ola ki sen ki mevlana-yı muma ileyhsin dergah-ı muallama mektub gönderüb İstanbul da vaki merhum ve mağfirun leh Sultan Murad Han tabe serahunun türbe-i şerifi evkafından olub kaza-i mezbur muzafatından Yalak? Nahiyesine tabi Çal nam karye reayaları meclis-i şera varub mezkur karye-i mezburenin defterde mukayyed raiyet ve deriyyeti oğullarından olub üzerlerine edası lazım gelen aşar-ı şeriyye ve rüsum-ı raiyetlerin kanun ve defter mucebince vakf-ı mezbur zabiti olanlara eda idüb ahardan dahl olunmak icab itmez iken Bozguş ve Zile ve Tokad ve Kalcan reayası perakendesinin dideleri olanlar mücerred celb-i mal içün ferakende-i mezbur reayasındansız diyü hilaf-ı kanun defter dahl u taarruz itmeleriyle bundan akdem emr-i şerifimle defeat ile mürafa-i şer olub ahvalleri şerle görüldükde muarazadan men' birle canib-i şer den hüccet-i şeriyye virilmişken tekrar perakende-i mezbur dîdeleri olanlar memnu olmayub kırk elli nefer atlu ile gelüb balasına ahz u habs ve müft ve meccanen yem ve yemek ve akçelerin alub zulm u teaddi itmeleriyle husus-ı mezbur tefahhus olundukda minval-i meşruh üzre olduğın ( ) sahihu l-kelimat meclis-i şerda ihbar itmeleriyle perakende-i mezbur dideleri men' u def olunmak babaında emr-i şerifim virilmek recasına ilhahlarıyla arz eylediği ecilden hilaf-ı emr u defter rencide ve teaddi olunmamak emrim olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifimle vusul buldukda bu babda sadır olan emrim üzre amel dahi husus-ı mezbura mukayyed ve ol dah iden mezburlardan dergah-ı muallamdah ihrac olunmuş mührlü sahih suret-i defter-i cedid-i hakani taleb ve hüccet-i şeriyyelerine nazar idü göresin ol dah iden mezburların defterde mukayyed raiyet ve raiyeti oğullarından değiller ise min bad perakende-i mezbure voyvodaları olanlara mezkurları hilaf-ı kanun defter rencide ve remide itdürmeyüb ve meccanen dahi senlerin almayalar ve aldurmayub men' u def olmayasın min bad kanun defter ve emr-i hümayunumıma muhalif kimesneye iş

298 282 itdürmeyüb husus-ı mezbur içün bir dahi emr-i şerifim varidlü eyleyesin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren fi evahir-i muharrem sene aşera ve miete ve elf Kayd fi 12 muharrem sene 1110 Bemakam-ı Edirne el-mahrusa K2/111/552 Vech-i tahrir-i huruf oldur ki Merhum ve mağfirun leh ceddim Rüstem Paşa tabe serahunun evkafından kütahya nahiyesinde vaki Karaöz nam karyenin aşar-ı şeriyye ve rüsum u örfiye ve resm-i ganem ve cürm ü cinayet ve beytü l-mal-ı amme ve hassa vesairi l-mahsulat-ı adiye ve mevali Kütahya nahiye ve kazasında vaki malumu l-hudud ve çayır mukataası ve nefs-i Medine-i Kütahya da vaki hamiyyet hamam ve bazı dekakin ve bundan akdem muhterik olan han divarına muttasıl olan dekakin icaretini ve karye-i mezkurenin vakfa aid olan cüzi ve külli muhsulatı işbu bais-i temessük Müftizade Mehmed Efendi tarafımızdan müsteşarı olub vakf-ı mezburun vazifesine bedel ve karye-i mezburdan hasıl mahsulatı ve çayırın mukataası ve hamam ve dekadinlerin üceratı mumu ileyh alub ve hamama-ı mezkurun hidemet-ı cüziyyesini nefer kendi tamir ve termimidüb meremmat-ı cüziyyesi içün canib-i vakfdan nesne taleb itmemeğle mütahhid olub işbu temessük virildi fi 19 L sene 1109 Kayd fi 16 Saferü l-hayr sene 110 K2/111/553 Saadetlü ve faziletlü efendim hazretlerinin meclis-i şerif-i meramu l-bahşları sav-ı alilerine devr daavat safiyet ve ( ) teslimat ilhakıyla muhibbana inha olunur ki haliya vali-i Anadolu saadetlü ve devletlü Ömer paşa efendimiz harzertelerine mahsus

299 283 ve muayyen olan nefs-i şehr subaşılığı işbi mah-ı muharre gurresinden üç ay hululune değin olıgeldiği üslub üzre kıdvetü l-emasil ve l-akran Hamza Ağa zide kadruhuye deruhde ve iltizam olunub virilmişdir memuldur ki vech-i meşruh üzre muma ileyh subaşılığı zabt u rabt ve ahz u kabz itdürdüb şer-i şerife ve mutad-ı kadime muğayir vaz u hareket itdürilmeye nam der sücade-i fezailuhu müeyyid bad Muhallas Mehab Ali kaimmakam-ı Anadolı hala K2/111/554 Karaman ahalisinden Kütahya kal asında on sekiz kimesneye vaz olunmuş ( ) fermanıdır Akzâkuzati l-müslimin evla vulati l-muvahhidin madeni l-faz ve l-yakin rafi i lamü ş-şerife ve d-din varisi ulumu l-enbiya ve l-mürselin el-mütahassıs bimezidi inayeti l-meliki l-muin mevlana Kütahya kadısı zidet fezailup ve kudretü l-emasil ve lakran Kütahya mütesellimi ve Kütahya kal ası dizdarı olan zide kadruhu tevkii refii hümayuna vasıl olıcak malum ola ki bin yüz on senesine mahsub olmak üzre Eyalet-i Karaman ın bedel-i sürsatı tahsiline memur olan Salih tahsil eylediği bedil-i sürsat malından on sekiz kise akce getürüb Kütahya kal asına vaz eylediği mesmu-ı hümayunım olmağla imdi işbu emr-i şerifim varduğı gibi zikr olunan bedel-i sürsat malından tahsil olunub kal a-i mezburda vaz olunan on sekiz kise akçeyi irsal olunan mübaşir ve mutemedün aleyh ademler ile serian ve acilen Dersaadetüme irsal ve teslim-i hazine-i amire itdürmekde vakt ihtimam eyleyesin diyü fermanım olmuşdur buyurdum ki vardukda bu babda sadır olan emrim üzre amel idüb dahi işbu emr-i şerifim varduğı saat zikr olunan bedel-i sürsat malından tahsil olunub kal a-i mezbura vaz olunan meblağ-ı mezbur on sekiz kise akceyi mübaşir-i mezbur ve mutemedün aleyh ademler ile ber vech-i tacil rikab-ı hümayunıma irsal ve bir gün ve bir saat evvel teslim-ihazine-i amirem itdürmekde dikkat ve ihtimam idüb avk u tehirden beğayet hazer eyleyesin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren fi l-yevmi t-tasi a aşera min safer sene aşera ve miete ve elf

300 284 Vaslu l-beyan fi gurre şehr-i rebiu l-evvel sene 1110 Bemakam-ı Edirne el-mahrusa K2/111/555 Emiru l-ümerai l-kiram kebiru l-küberai l-fiham zülkadr ve l-ihtiram sabi l-ferd ve l-ihtişam em-mütehassıs bimezidi inayeti l-meliki l-ala vilayet-i Anadolı da sağ kolda müfettiş olan dame ikbaluhu ve mefahiru l-kuzat ve l-hükkam maadini l-fazl ve l-kelam Kütahya sancaında vaki olan kadılar zide fazluhum ve mefahiru l-emasil ve l-akran Kütahya mütesellimi ve ayan-ı vilayet ve iş erleri zide kadruhum tevkii refii hümayunı vasıl olıcek malum ola ki bin yüz on senesine mahsub olmak üzre Karaman eyaletinde bedel-i sürsat tahsiline memur olan Salih nam kimesne vilayet-i mezburede yedine virilen emr defter mucebince otuz iki bin guruşdan mütecaviz tahsil idüb lakin tahsil eylediği sürsat malda getürüb teslim itmeyüb mal-ı miriye külli gadr itmeğle mezbur Salih liva-i mezburda ve ol havalide her kanda bulunur ise işbu emr-işerifim varduğı saat mezbure ahz ve kal a bend ve yanında mevcud bulunan mal-ı meriyi bi add ve kise alıb ve mührleyüb emaneten temin-i mahfuz mahale vaz ve hıfz olunub sihhat üzre yazub rikab-ı hümayunıma arz ve tacilen ilam eyleyesin ki bade fermanıma ne vechile sadır olur ise mucebince amel oluna diyü ferman-ı alişanım sadır olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifimle vardukda bu babda sadır olan emrim üzre amel idüb dahi mezbur Salih liva-i mezburda ve ol havalide her kanda bulunur ise işbu emr-i şerifim vardığı gibi mezburı ah ve kal a bend ve yanında mevcbu bulunan mal-ı miriyi ad ve kiseleyüb ve mührleyüb ve emaneten temin-i mahfuz mahalline vaz ve hıfz ve sıhhati üzre yazub tacilen rikab-ı hümayunıma arz ve ilam eyleyesün ki bade fermanım ne vech ile sadır olur ise mucebiyle amel oluna şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasız tahriren fi l-yevmi s-sâmine ve l-işrin min muharremü l-haram sene aşera ve mie ve elf Vaslu l-beyan ve kayd fi gurre-i şehr-i rebiu -evvelsene 1110 Bemakam-ı Edirne el-mahrusa

301 285 K2/111/556 Müfettiş başının buyruldusıdır Şeriat meab fazilet nisab Kütahya kadısı efendi hazretleri ve kıdvetü l-emasil ve l-akran Kütahya mütesellimi zide kadruhu ve mefahiru l-melasil ve l-akran kaza-i mezburda vaki ayan-ı vilayet ve iş erleri zide kadruhum inha olunur ki ol havalide vaki sahr mezada ve kuttau t-tarik eşkıyasının tuğyan ve gaderatları olduğı istima ve binefs kendümüz varmak mühim ve müteallikam olmağla taht-ı kazalarınzda ve nevahisinde on eş günlük zahire tedarik olunmasiyçün hala kapucılar kethudamız olan kıdvetü lemasil ve l-akran el-hacc Mehmed ağa zide kadruhu tayih olunub gönderilmişdir vusulünde gerekdir ki siz ki kadı ve ayan-ı vilayet iş erlerisiz nefs-i Kütahya ve nevahilerinden on beş günlük zahire muma ileyhin yedinde olan arz-ı defter mucebince bir gün evvel ve bir saat akdem bi t-temam tedarik ve hazır ve müheyya itdürdüb nüzul olacak mahalle cem ve kabzına memur loan mezbure teslim idürdüb bir dürlü müsamaha ve tekasül eylemeyesin şöyle biline husus-ı mezbur müsamaha olunub hin-i nüzulde zahire içün müzayaka hükmün ifhamı olur ise sora bir vechle gard virenleri mesmu olmayub her biriniz muhmek haklarından gelünür ve bundan maada ol havalide zuhur iden kuttau t-tarik eşkıyasınında vesayir sahrafera ağa-yı muma ileyh marifetiyle teftiş ve tefahhus itdürdüb ol mekule ahz u habs iktiza idenleri marifetyle ahz u hasb itdüresin ve sen ki ağa-yı muma ileyhsin memur olduğun hidematda gereği gibi tekayyüd ve ihtimam idüb muceb-i buyrıldı ile amel olasın diyü buyrulmuşdur fi S sene 1110 Vasl ileyna ve kayd fi gurre şehr-i rebiu l-evvel sene 1110 K2/112/557 Mefahiru l-kuzat ve l-hükkam maadini l-fezail ve l-kelam Danişmendüden Edirne ye gelince yol üzerinde vaki olan kadılar zide fazluhum ve mefahir l-emasil ve l-akran ayan-ı vilayet ve iş erleri zide kadruhum tevkii refii hümayına vasıl olıcek malum ola ki Özi ve Geriş ve Tahan kal aları muhafazasında olan asakir-i mansurenin zahire bahaları ve tabh olunan peksimedleri ücretine virilmek üzre bin yüz on senesine mahsub olmak üzre Danişmendlü mukataası malından sebeb-i tahrir hüküm ile tayin ve

302 286 havale olunan akce tahsil olunub mahalline varınca yol üzerinde her kangınızın taht-ı kazasına dahl olun ise menazl ve merahilde ve mahfuz ve muhataralu olan mahallerde kifayet mikdarı birer mutemedün aleyh ademler koşub ve gicelerde bekleşdirilmeyüb hıfz u hıraste iderek emîn ve salim birbirinize olaşdırub avk u tehirden ve ihmal ve mesahilden ve iyazü billah-i Te âla yollarda zarar guzend irişdirmekden ihtiraz eyleyesin diyü fermanım olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifimle istihdam kullarından kıdvetü l-emasil ve l-akran ahmed zide kadruhu vardukda bu babda sadır olan emrim üzer amel idüb dahi zikr olunan mahallerde olan asakir-i islamın zahire bahalarıyçün tarih-i mezbura mahsub olmak üzre mukataa-i mezbure malından tayin ve havale olunan akce sebeb-i tahrir hükmü mucebince amel olunub mahalline varınca yol üzerinde her kangınızın taht-ı kazasına dahil olur ise menazil ve merahilde ve muhavvef ve muhataralu olan mahallerde yanına kifayet mimdarı yarar ve mutemedün aleyh ademler koşub ve gicelerde bekletdirmeyüb muhkem hıfz u hıraset iderek emîn ve salim birbirinize irişdirüb avk u tehirden ve ihmal ve mesahilden ve iyazu billahi Te âla yollarda zarar ve güzend irişdirmekden begayet ihtiraz eyleyesin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren fi l-yevmi s-samine ve l-işrin min muharremü l-haram sene aşera ve miete ve elf Vasl ileyha ve kayd fi 3 şehr-i rebiu l-evvel sene 1110 Bemakam-ı Edirne el-mahrusa K2/112/568 İbşir Hasan Paşa tarafından kapucılar kethudası el-hacc Mehmed ( ) Şerabi u n-nüvvab Kütahya nevahilerinden Altuntaş ve Tavşanlı ve Orıncek? Naibleri zide ilmuhuma inha olunun ki haliye ol tarata varub Öziye azimet olunmağın taht-ı kazalarınızda üçer günlük zahire tedarik olunmak lazım gelmeğin hala kapucılar kethudası olan kıdvetü l-emasil ve l-akran el-hacc Mehmed Ağa zide kadruhu tayin olunub gönderilmişdir vüsulünder gerekdir siz ki kaza-i mezburda naibleri ve ayan-ı vilaye ve iş erleri zide kadruhumsuz tahtı- kazalarında üçer günlür zahire tedarik ve hazır ve murabaha eyleyesiz ki İnşaallah u Te âla hin-i nüzulumüzde müzayaka

303 287 çekilmek ihtimali olmala ve bundan maada o livamızda zuhur iden eşkıya ve kuttau ttariki ve bu sene sefer-i hümayunımdan girüye kalub gitmeyenleri gereği gibi teftiş ve tefahhus ve ahz ve ele getürüb mezburların haklarında sadır olan ferman-ı alişan mucebince müstehak oldukları cezaları verile ve sen ki mübaşir tayin olunan ağa-yı mezkursun memur olduğun husus-ı mezburda kemam-i tekayyüd ve ihtimam idüb tevcih buyrıldı anla amel oluna diyü yazılmışdır Vasl ileyha fi 3 min şehr-i rebiu l-evvel sene 1110 K2/112/559 Bu dahi anın kaydıdır Şerayiu n-nüvvab Kütahya nevahiyelerinden Keregi ve Guş ve Emrudili naibleri zide ilmuhum inha olunur ki hala ol tarafa varmak üzre azimet olanmam taht-ı kazalarınızda üçer günlük zahire tedarik olunmak içün haliye kapucılar kethudası olan kıdvetü l-emasil ve l-akran el-hacc Mehmed Ağa zide kadruhum tayin olunub gönderilmişdir vüsulunde gerekdir ki siz ki kaza-i mezburun naibleri ve zikr olunan kazalarda vaki ayan-ı vilayet siz taht-ı kazalarınızdan üçer günlük zahire tedarik ve hazır ve murabaha eyleyesizki İnşaallah u Te âla hin-i nüzulumüzde zahire müzayaka çekmek ihtimali olmaya ve bundan maada ol havalide zuhur idün kuttau t-tarik eşkıya ve bu sene sefer-i hümayuna memur olan tavayif-i askeride dahi girüye kalanları dahi gerekdir ki teftiş ve tefahhus ve ahz ve ele gütürmek bezl nâtüvân eyleyesin ve sen ki mübaşir i muma ileyhsin sen dahi memur olduğun hususuda kemal-i mertebe tekayyüd ve ihtimam idüb tevcih buyrıldı ile amel oluna diyü yazılmışdır Fi 19 S. sene 1110 Vasl ileyna fi 2 min şehr-i rebiu l-evvel sene 1110 K2/112/560 Kütahya muzafatından Gergi nahiyesinde Aslı Hanlar? Nam karyede vaki Dodurga mezreası dimeğle maruf vakf mezraa hali ve mahlul olmağın erbab-ı

304 288 istihkakdan işbu rafii tevkii refii alişan-ı hakani Abdullah her vechile layık ve mahalle müstehak olmağın tevcih olunub berat-ı şerifim virilmek babında istida inayet rece itmeğin mahlulatı maruf idüb bu berat-ı hümayunı virdim ve buyurdum ki siz ki el-hacc Abdullah el-yevm zikr olunan vakf-ı mezburun mezra varisi olub hidmet-i lazımesin sarfa ( ) kılındıkdan sonra tayin olunan vazife tayiniyle mutasarrıf olub vakıfın ruhı ve yine devam-ı devlet-i ömr içün duaya müdavemet göstere olunan taraf-ı ahardan bir ferd mani ve dafi ve harahim olmayub asla dahl ve taarruz kılmayalar böyle bilüb alamet-i şerife itimad kılalar tahriren fi evaili-i şehr-i şevvali l-mükerrem sene tis a ve miete ve elf Vasl ileyha fi 4 min şehr-i rebiu l-evvel sene 1110 Bemakam-ı Edirne el-mahrusa K2/112/561 Şerayi şirar fuzalaihi tarafımızdan Kütahyaya varub gelince yol üzerinde olan kadılar zide fazluhuma inha olunur ki ulağla gönderilmişdir her kangınızın taht-ı hukumetine varub dahl olunur ise menzil bargiri bulunan yerlerde yalnız iki nefer adem ferman olunduğı üzre yalnız iki res menzil bargirleri virilüb ve bulunmayan yerlerde buluncaya değin tekayyüd idüb yerlüden yarar tüvana olan bargiri tedarik ve ihzar itdürüb muhavvef ve muhatara olan mahallerde yanına yarar kulaguzlar koşub emîn ve salim birbirinize irsal ve ber vech-i tacil mahalli- memura isal idüb avk u tehirden ve ihmal mesahilden ve hilaf-ı şer-i şerif kimesneye zulm u teaddi ve tecavüzden begayet imrar idesin diyü buyrıldı Fi 21 S. Sene 1110 Vasl ileyha 4 min şehr-i rebiu l-evvel sene 1110 K2/112/562 Şeriat meab fazilet nisab Kütahya kadısı efendi zide fazluhu inha olunur ki Kütahya kalası neferatı işbu sene-i mübarekede sefer-i hümayuna memur olub

305 289 mezburlar henüz malum olmamağla ve kal a-i mezbura neferatının mevcud namevcudı ne mikdardır ki gereği gibi teftiş ve tefahhus olunmak içün buyurıldı tahrir ve kıdvetü lemasil ve l-akran ağa zide kadruhu tayin olunub gönderilmişdir vusulünde gerekdir ki zikr olunan kalanın sefer-i hümayuna memur olanları mevcud na mevcudı mübaşir-i merkum marifetiyle yoklanub sıhhat ve hakikati tarafımıza arz u ilam olunub muceb-i buyrıldı ile amel olasın diyü buyrıldı Fi 22 S. Sene 1110 Vasl ileyna ve kayd fi 7 min şehr-i rebiu l-evvel sene 1110 K2/112/563 Nişan-ı şerif-i alişan budur ki Kütahya muzafaatından Gergi nahiyesine tabi Aslıhanlar nam karyede vaki Dodurga nam vakf mezraya yevmi bir akce vazifeyle mutasarrıf olan Receb fevt olub yiri hali kalmağın yirine işbu rafii tevkii refii hakamı Haliloğlu Abdullah her vechile layık ve mahalle müstehak olmağın tevcih olunub yedine berat-ı şerifim virilmek babında kadısı naib mevlana Mustafa arz itmeğin vaki ise sadaka idüb bir berat-ı hümayun virdüm ve buyurdum ki bade l-yevm mezbur varub zikr olunan vakf mezraya yevmi bir akce ile mutasarrıf olub vakıfın ruhı ve devam-ı ömr ü devletiçün dua ( ) getüre ol babda tarafı-ı ahardan asla bir ferd dahl u taarruz kılmayalar şöyle bileler alamet-i şerife itimad kılalartahriren fi evahir-i şehr-i şevvali l-mükerrem sene hamse ve miete ve elf Vasl ileyha ve kayd fi 7 şehr-i rebiu l-evvel sene 1110 Bemakam-ı Edirne K2/112/564 Şeriatü n-nüvvab Kütahya nevahisinde Örüncek nahiyesi naib efendi zide ilmuhu inha olunur ki kıdvetü l-emasil ve l-akran el-hacc Hamza ağa zide kadruhu arz-

306 290 ı hâl idüb kaza-i mezbure sakinlerinden Hacıoğlı Ahmed nam kimesne zimmetinde bin yüz beş senesinde kırk beş guruş ve farz-ı şeride kırk guruş ve Kanbur Bekir Beğ nam kimesne zimmetinde yirmi üç guruş ve dahi bazı kimesneler zimmetlerinde bir mikdar akce hakkı olub mezbur Hacıoğlu Ahmed fevt olmağla muhalefetın kabz iden oğlu İbrahim nam kimesne ile sairlerlerinden taleb eyledikde ol dahi mahall üzre mübaşir tayin olunub gönderilmişdir vusulünde gerekdir ki mezburların ihsar-ı hak kılıb bir dahi şerle görülüb fasl olunmayan hususlarında temam hak üzre görilüb ilam olundı gerek o canibde hiffet menabi-i şer-i kadimle amel idüb dahi bade t-şer-i şerif ile memnu olan tayin hükm idüb şöle olan teallüm ider ise mübaşir marifetiyle mezburları huzurımıza ihzar eyleyesin siz ki sonra ahvalleri huzurumuzda şerle görülüb ihzar-ı şerle oluna şer-i şerife muhalif kimesneye iş itdürmeyesin muceb-i buyrıldı ile âmil olasın diyü yazılmışdır Saferü l-hayr sene 1110 Vasl ileyna ve kayd 9 rebiu l-evvel sene 1110 K2/113/565 Tahrir-i tevkii refii hümayun oldur ki Tahvilinden işbu bin yüz dokuz senesinde vaki sefer-i hümayunıma memur olan kula neferatından memur oldukları sefer-i hümayunıma gitmedikleri mukabelesinde kendü ihzarlarıyla bedel virer neferatlardan Kütahya sancaında vaki nefs-i Kütahya kal asının timarlü müstahfızları neferatlarının uhdelerinde edası lazım gelen sefer bedeliyyesi akcelerinden haliya cenab-ı imaret saadet akza devlet ektisab bi l-fil Kırım Hanı olan el-hacc Selim Giray Han damet mealiyehunun iktiza iden mesariflerinden bin yüz dokuz senesine şehr-i şevvali l-mükerreminin han-ı müşarun ileyhin lazım gelen mesarifleriyçün tarih-i mezbure mahsub olmak üzre Kütahya kalası neferatlarının sefer bedeliyyesi malından tayin olunan yüz seksen bin akce ki behesab-ı esede yalnız bin beş yüz esedi guruş ider meblağ-ı mezburun yüz dokuz senesi zilhiccesinin yirmi üçüncü gününden han-ı müşarun ileyhin bilfil vekil harcı olan kıdvetü l-emasil ve l-akran Salih zide kadruhu yedinden ordu-yı hümayunımda hazine-i amirem defterlerinin irad

307 291 masrafa kabul olunmağın temessük olunmak içün işbu hükm ü şerifim virildi şöyle beleler alamet-i şerife itimad kılalar tahriren fi l-yevmi t-tasia aşer amin zilhicce sene tis a ve miete ve elf Sahra-yı Edirne K2/113/566 Mısrzade Yahya Efendinindir Nişan-ı şerif-i alişan ( ) Medine-i Kütahya da Tavşanlu nahiyesinde nefs-i Bazarköyü nde vaki merhum Edebali evkafının yevmi on iki akce vazife ile ( ) olub ve hala berat-ı hümayun ile vakf-ı mezburun mütevelisi olan Mustafa nam kimesne nezaret-i mezbureyi bir tarikle kendi üzerine berat itdürdüb ol vechile senden ibraz masarifinin muhasebesi görilüb vakf-ı mebure gadr olmağla ref olunub yerine işbu rafii tevkii refii ş-şan-ı alişan-ı hakani mevlana Yahya her vechile layık ve mahall ve müstehak olmağın tavsiye olunub berat-ı şerifim virilmek babında kadı kuzatu l-müslimin mevlana Mehmed zidet fezailuhu arz itmeğin vaki ise sadaka idüb berat-ı hümayunı virdüm ve buyurdum ki bade l-yevm mezbur Yahya varub nazır olub hidmet-i lazımesi meri ve mervi kılındıkdan sonra tayin olunan yevmi on iki akce vazifesiyle mutasarrıf olub vakıfın ruhı devam-ı ömr ve devlet içün duaya müdavemet ve mülazamet köstere ol babda taraf-ı ahardan bir ferde dahl u taarruz kılınmaya şöyle bileler alamet-i şerife itimad kılalar tahriren fi evail-i şehr-i rebiu l-evvel sene aşera ve miete ve elf Kayd fi 28 rebiu l-evvel sene 1110 Bemakam-ı Edirne el-mahrusa K2/113/567

308 292 Hamamcı Ömer Çelebi nin muhzırbaşılık temessüküdür Bais-i tahrir-i hurur budur ki kanun-ı padişahi üzre dergah-ı ali bevvablarına mahsus olub berat-ı şerif-i alişan ile ber vechi te bir mutasarrıf olduğıma Kütahya ve kazası muhzırbaşılığı umurına zabt u rabt içün işbu bin yüz on rebiu l-evvelinin on beşinci gününden hafızu t-temessük Ömer Çelebi tarafından bir sene temamına değin vekil nasb eyleyüb yedine işbu huruf u kütüb ve tahrir olunub virilmuşdur muma ileyh varub vech-i meşruh üzre yerimize vekil olub hüddam mahalle girüb üzrelerine muhzırbaşı bilüb düşen avayidimiz labu umurınabundan akdem vikilimiz olan Osman taraf-ı ahardan bir ferde mani olmaya tahriren fi l-aşir rebiu l-evvel sene aşera ve miete ve elf Vasl ileyna ve kayd fi 29 şehr-i rebiu l-ula sene 110 K2/113/568 Ağa-yı Muharrem Devletlü siyadetlü ve( ) merhametlü ( ) mübarek meclis-i şeriflerine ( ) sonra mahlas-ı dai budur ki bundan akdem defterdar efendinin kethudası sulbiyyet ( ) öşre müteallik davamız vardır diyü sultanım hazretlerinden mübaşir olub mübaşir-i merkum marifetiyle bu tarafda salifü z-zikr öşr ü şer-i şerif izniyle tefşir idüb biraderi karyede der anbar olub aslı sahibleri kaldıkda şerle almak üzre müteselimin beynlerinde sulhmuz ibra idüb tarafeyn dahi bu minval üzre razılar olmuşlar iken defterdar efendi tarafından olan vekil kanaat itmeyüb yedişer ve sekizer adem ile reaya fukarasının üzerlerine hücum idüb evvelki olan sulha mugayir mahsul u mezburun bir mikdarını nakliyen alup kendi anbarlarına dah eyledikleri vaki hâl olmağın huzur-ı izzete ilam olundı bakî ömr ü devlet ( ) be kaza-i mezkur K2/113/569

309 293 Kıdvetü l-emasil ve l-akran Kütahya mütesellimi zide kadruhuma inha olunurki İnşaallah u Te âlâ (silik) ol tarafa olmağla sen ki mütesellim-i mezkursun işbu buyrıldı vüsulünde uğurumuza karşu bir vechile gadr ve meks ve tevakkuf ityeyüb muceb-i buyruldı ile amel olunub hilafından ihtiraz eyleyesin diyü buyrıldı Vasl ileyna fi 28 şehr-i rebiu l-ahir sene 1110 K2/113/570 Kıdvetü l-emasil ve l-akran Germiyanzade Mehmed Ağa inha olunur ki Bu tarfda deavi-yi hukuk-ı şeri ider davası olub huzurumuzda mürafaa-i şer olmak babında tarafımıza hitaben ferman-ı celilü ş-şan sadır olmağın ol ecilden buyrıldı tahrir ve ağalarımızdan mübaşir tayin olunub gönderilmişdir vusulünde gerekdir ki sen ki merkum Mehmed Ağasın bir dürlü meks ve tehir eylemeüb aceleten kalkub mübaşir-i muma ileyh ile mean bu tarafa gelüb ferman-ı ali mucebince hasmın ile huzurumuzda mürafaa-i şer olasın teallül ve tevakkufdan ziyade ihtiraz ve ictinab idüb muceb-i buyruldı ile amel olasın diyü buyruldı Fi 25 R sene 1110 Vasl ileyna ve kayd 38 K2/113/571 Türkman Ali Ağa içün arzdır Dergah-ı felek medar ve bargah-ı gerdun iktirana ( ) arz-ı bende-i bimikdar budur ki bundan akdem sadır olan ferman-ı alişan ve serçeşme tarafından virilen mührlü mahzar mucebince yanımızda baş bölükbaşı nasb olunan Türkman Ali bölükbaşı ve şeşhane ve havalisine tabi üç nefer kimesneler ile yekdil olmalarına başlarına dört yüz kadar ekrad ve türkman eşkıyası cem idüb tahrib-i vilayet iylediler diyü ahalî-i vilayet tarafından mahzar olunub mucebince bu misli fasada cesaret idenler sekbanlıkda alakaları yokdur haklarından gelünüb mezburların sermaktuları riakba-ı hümayunıma irsal oluna diyü sekban ocağı ihtiyarlarından Kara Ahmed bölükbaşı mübaşeretiyle

310 294 ferman-ı alişan sadır olmağla muceb-i ferman-ı ali mezburlar ahz olunub keyfiyet ahvalleri sual olundukda cerayim güzeşteleri afv olunmamak üzre hatt-ı hümayun-ı şevket makrunım sadır oldukdan sonra fesad ve şenaate şuru eyledikleri yokdur iftirayı mahzardır kendülerin devlet-i aliyyeye irsal ve ahvalleri ilam iyleyin diyü kapumuzda olan bölükbaşılar vesair ihtiyarları iltimas itmeleriyle haliya yine mezbur Kara Ahmed bölükbaşı ile mezkurlar rikab-ı hümayuna isal olunmuşdur vüsulünde ahvalleri tahsil itla buyurludukda cürmleri afv olunmak babında der-i devlet-medara arz olunub bakî ferman dergah-ı ma delet miyamındır Kayd fi gurre-i cumade l-ula sene 1110 Bende es-seyyid Hasan müfettiş-i Anadolu hala K2/113/572 Akzâkuzati l-müslimin evla vulati l-muvahhidin madeni l-fazl ve l-yakin rafiu ilamu ş-şerife ve d-din varis-i ulumu l-enbiya ve l-mürselin el-mahz bimezid-i inayeti l-meliki l-muin mevlana Kütahya kadısı zidet fezailuhu tevki-i refii hümayuna vasıl olıcek malum ola ik Kütahya mütesellimi olan nam kimesne reaya fukarasına tuzl u teaddi ve tevavüz idüb şakileri rikab-ı hümayunıma iştika itmeleriyle müteselliminden ref olunub eyalet-i mezburun mütesellimi kıdvetü -emasil ve l-akaran Mustafa zide kadruhuya zabt ve vaki olan mahsulat ve rüsumatı kunun-ı defter mucebince ahz u kabz itdürdülüb ve mütesellim-i sabıkın ahz u kabz eylediği her ne ise muhasebesin görüb zimmetinde zuhur iden cüzi ve külli ne mikdar ise marifet-i şerle defter olunub hala mütesellim olan mezkure hıft itdirdilüb bir dürlü teallül ve niza itdürilmemek babında ferman-ı alişanım sadır olmuşdur buyurdum ki vusul buldukda bu babda sadır olan ferman-ıcelilü l-kadrim mucebince amel idüb dahi eyalet-i mezbure mütesellimi mezkere zabt ve vaki olan mahsulat ve rüsumatın kanun ve defter mucebince ahz u kabz itdürdüb ve mütesellim-i sabıkın ahz u kabz eylediği cüzi ve külli her ne ise muhasebesin görüb zimmetinde zuhur iden mikdar ise marifet-i şerle detferve tefteriyle hala mütesellim olan mezbure hıfz itdürdüb varid olan emr-i şerifim mazmun-ı münii ile âmil olasın şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren

311 295 fi evasıt-ı şehr-i rebiu l-ahir sene aşera ve miete ve elf Kayf fi 28 rebiu l-ahir Bemakam-ı Edirne el-mahrusa K2/114/573 Nişan-ı şerif-i alişan İftiharu l-emacid ve -ekarim dergah-ı muallam yeniçerileri ağası olan İbrahim Ağa dame uluvvuhu ordu-yı hümayunıma mektub gönderüb Kütahya sancağında Tavşanlı nahiyesinde Çukur nam karye ve gayrıdan seksen bin beş yüz akce zeamete mutasarrıf olan dergah-ı muallam müteferrikalarından Turnacı-ı sabık mir piyade na müstehak olmağla ref olub hala dergah-ı muallam yeniçerilerinin baş çavuşu olan rafii tevkii refii alişah hakani kıdvetü l-emacid ve l-ekarim İbrahim zide mecduhu kırk elli seneden müteceviz hidemat-ı aliyyemde emeği sebk idüb mahall ve müstehak ve pir ve ihtiyar olmağla emeği mukabelesinde zeamet-i mezbure ile piyade beğliği virilmek babında inayet recasına arz itmeğin mucebince tevcih olunmak içün sene aşera ve miete ve elf saferinin evasıtında hükm ü şerifim virildükden sonra tezkiresi ihrac ve yine gelüb mahall ve müstehak olmağla müteferrikalık gediği dahi virilmek recasına ağa-yı müşarun ileyh arz itmeğle mucebince tevcih olunmakiçün sene-i mezbure ve mah-ı merkumanin on dokuzuncı ünü tarihyle müverrah bilfil reisülküttab kaimmakamı olan iftiharu l-emacid ve l-ekarim Mustafa dame mecuduhu imzasıyla mümza ve suret-i resi ibraz ve beratına ilhak olnumak fermanım olmağın zikr olunan seksen bin beş yüz akce zeameti ile payade beğliği ve dergah-ı muallam müteferrikalığı vech-i meşruh üzre ref inden muma ileyh İbrahim zide mecduhuya tevcih olunub layık ve evla ve sezavar ve ecr ve mahall ve müstehak görüb virmek zikr olunur ve buyurdum ki bade l-yevm tahtı yedinde olub mutasarrflık şöyle vaziyif-i hidemat-ı piyade beğliği dergah-ı mulallama müteferrikağıdır bukusur meri ve müeddi kıla ve zeamete mutasarrıf-ı muma ileyhi subaşı buyuruldu subaşılık umurında müracaata muma ileyhe ideler ol babda efrad-ı efrideden kâniyen men kân ve keyfe bi l-can ve sebeben mine l-esbab ve nev an

312 296 mine l-enva ve vicahen mine l-vuzuh hiç âhar mani ve dafi ve râfi olmaya şöyle bileler alamet-i şerife itimad kılalar Tahriren fi 29 şehri saferü l-hayr aşera ve miete ve elf Vasl ileyna ve kayd fi 9 cumade l-ula sene 110 ( ) sahray-ı Semendre K2/114/574 Vech-i tahrir-i huruf oldur ki Dergah-ı ali yeniçerileri ocağına mahsus olan mir piyade beğlerinden berat-ı padişahla mutasarrıf olduğum Kütahya sancağından Tavşanlu nahiyesinde vaki olan beğlik karyelerinden baş kalemi olan Çukur nam karye cem tevabii ve levahıkı ili aşar-ı şeriyyesin ve rüsum-ı örfiyyesin ve bennak ve kaçkun ve tapu-yı zemin ve res-i ağnam ve yava ve beytü l-mâl ve ( ) ve bize aid olan her ne kim var ise bin yüz on senesinin mah-ı saferinin on beşinden işbu hafız-ı temessük Osman Çavuş ağayı vekil itmişdir bize aid olan cüzi ve külli her ne kim var ise zabt ile ve reayamız olan mezkur Osman Çavuş ağıyı üzerlerine zabit bilüb sözündan taşra ve re yniden haric vaz u hareketi eylemeyeler ve bize düşen her he ise saklamayalar muceb-i temessükle âmil eyleyeler Tahriren gurre M sene 110 Vasl ileyha ve kayd fi 9 cumade l-ula sene 110 Bende Heda İbrahim mir piyade K2/114/575 Mütesellim Süleyman Ağa nın mütesellimlik mektubudur Bilfil Kütahya da sened-i şeriat-ı garra olan izzetlü faziletlü efendi hazretleri ve mefahiri l-emasil ve l-akran kethudayiri ve yeniçeri serdarı vesair ayan-ı vilayetin iş erleri zide kadruhuma inha olunur ki evvelen mutasarrıf olduğumuz Anadolu eyaletinin

313 297 zabt u rabt ve ahz u kabza bir mütesellim mühim olmağın bundan akdem mütesellim olan Halil Ağa işbu mah-ı cumade l-evvelinin sekizinci gününden azl olunub yedine kıdvetü l-emasil ve l-akarn Süleyman ağa zide kadruhu tayin ve irsal olunmuşdur vüsulunde gerekdir ki sinin-i sabıkada seleflerine ne minval üzre zabt u rabt idegelmişler ise minval-i meşruh üzre taraımızdan zabt u rabt ve hasıl olan aşar-ı şeriyye ve rüsum-ı örfiye ve mal-ı gaib ve mal-ı mefkud ve tapu-yı zemin vesair külli ve cüzi tarafımıza aid ve raci olan ebvab mahusaltımız ahz u kabz itdirilüb halif-i şer-i mahzar ve muğayir-i kanun u defter taraf-ı ahardan bir ferde dahl u taarruz itdürmeyesin duyü buyruldı Fi 8 Csene 1110 Vasl ileyna fi 21 C sene 1110 K2/114/576 Akza kuzati l-müslimin evla vulati l-muvahhidin madeni l-fazl ve l-yakin rafiu ilamu ş-şerife ve d-din ulumu l-enbiya ve l-mürselin el-mahz bimezid-i inayeti lmeliki l-mânâ mevlana Kütahya kadısı zidet fezaluhu tevkii refii hümayuna vasıl olıcek malum olaki erbab-ı tımardan Darende-i ferman vacibu l-izan Hüseyin ve nam sapihiler ordu-yı hümayunıma arz-ı hâl idüb Kütahya sancağında Tavşanlu nahiyesinde Virecik nam karye ve gayrdıdan ber vech-i iştirak berat-ı şerifimle mutasarrıf oldukları tımarı kaylelerinin resm-i cürm ü cinayet ve bad-ı hevası deftr-i cedid-i hakanide müstakıllen tımarı hasıl kayd olunub aharın alakası yoğiken haricden dahl ulunduğun bildirüb ol babda hükm ü hümayunum rece eyledi ecilden buyurdum ki hükm ü şerifimle vardukda husus-ı mezburı mukayyed ve ve südde-i saadetümden ihrac olunmuş mührlü muasahhah suret defter-i cedid-i hakani taleb idünb göresin arz olunduğun üzre mezburların mutasarrıf oldukları timarı kayd senedin bad-ı hevası defter-i cedide müstakıllen tımara hasıl kayd olunub aharın alakası yoğiken hilaf-ı defter ol vechile dahl olunub tekayyüd iderler ise caiz değildir men' u def olunub defter-i cedidde müstakıllen tımara hasıl kayd olunan cürm ü cinayet vesair bad-ı hevasına min bad mir-i miran ve mirliva ademlerin ve subaşıların vesair ehl-i örf taifesi dah u taarruz itdürmeyesin mezburlara ahz u kabz itdüresin min bad kanun ve emr-i hümayunıma

314 298 muhalif kimesneye iş itdürmeyesin husus-ı mezbur içün tekrar emrim varidlü eylemeyesin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren fi evasıt-ı şehr-i rebiu l-evvel sene aşera ve miete ve elf Sahra-yı Belgrad K2/114/577 Emiru l-ümerai l-kiram kebiru l-kibriyai l-fiham zü l-kadr ve l-ihtişam el-mahz bimezid-i inayeti l-meliki l-ala Anadolı beğlerbeğisi dame ikbaluhu tevkii refii hümayuna vasıl olıcek malum olaki zuama ve erbab-ı tımarı devlet-i aliyyemin mukayyed askeri olub seferimiz istida-yı iktizasıyla tevcihat-ı umurı kah bazı seraskerlere ve gah serhad kalalarında olan muhafızlara tefviz olunmağla zeamet ve tımarın ekseri sebt ve kimi niza aluv olub muhtel ve müşevveş olmağla derdeste muhtac olub ancak seferler mümanaatı ile tehir olub haliya taht-ı ali-i baht üzre cülus-ı hümayun-ı saadet-makrunumuz vaki olmağla umumen tecdid-i ahkam virile diyü fermanım olmağın fima bad nizaları def olunub nizam virilmek içün devr u sebtüzre tecdid ve tevcih olunmak babında hatt-ı hümayun-ı şevket-makrunum mucebince ferman-ı alişanım sadır olmağın Kütahya alaybeğisi Osman zide kadruhu ordu-yı hümayunıma mektub gönderüb liva-i mezburda Yalak nahiyesinde Tavla nam karye ve gayrıdan iki in iki yüz akce iki kılıc ve hisse tımarlar on senden beri bila hesab olub ol vechile muhlul olmağla bundan akdem yararlığı arz olundukda ibtidadan üç bin akce tımara ve bin akce terakkiye ve emr-i şerifim virilen Bollu Gözlü Kaşlu Darende ferman-ı hümayun sened virilmek babında inayet recesına arz itmeğin defterhane-i amiremde mahfuz olan defter devr u sebtatika müracaat olundukda Mülk nam karye ve gayrıdan olan iki bin akce devr u sebtatik tezkiresiyle Receb üzerinde bulunmağla mucesince devr u sebtüzer tevcih olunmak emrim olmuşdur buyurdum ki göresin mezkurun elinde ol mikdar tımar ve terkıyye emri var ise ve timarı-ı mezburlar vech-i meşruh üzer mahlul ise sancaında sakin olub alay beğisi bayrağı altında sefer itmek şartıyla iki kılıc tmarlar bir berat olmak üzre ( ) üzre tevcih idüb tezkiresin viresin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren

315 299 fi evail-i rebiu l-evvel sene aşera ve miete ve elf Vasl ileyna fi 15 Cumade l-ahir sene 110 ( ) Sahra-yı Belgrad derdest-i atik Altuntaş der liva-i Kütahya kıyye Karye-i Mülk guruş 3000 karye-i Eskibazar tabi minh guruş 1600 çiftlik ok girmişdir Melikşah tabii minh guruş 99 çiftlik der tabi Mülk guruş 150 karye-i Tul tabii Yalak guruş 1849 yekün kılıc 999 guruş 2000 karye-i Degan Kaza-i Yalak 200 karye-i Aslıhanlı tabii minh guruş 343 guruş 300 karye-i Gönlük tabii minh guruş 3900 guruş 500 yekün 4300 zuama ve erbab-ı tımar devlet-i aliyyenin mukayyed seraskeri olub seferler iktidarı iktizasıyla tevcih K2/115/578 Akzâ kuzati l-müslimin evla vulati l-muvahhidin madeni l-fazl ve l-yakin rafi ilamu ş-şerife ve d-din veraset-i ulumu l-enbiya ve l-mürselin el-muhz bimezid-i inayeti l-meliki l-muin mevlana Kütahya kadısı zidet fezailuhu tevkii refii hümayuna vasıl olıcek malum ola ki kaza-i mezbur ahalisi dergah-ı muallama arz-ı hâl ve adem gönderüb bunlar üzerlerine emr-i şerifimle vaki olan tekaliflerin virüb bila emr-i şerif tekalif-i şakka ve teklifi ile dahl u rencide olunmak icab itmez iken Anadolı valileri taraflarından bila emr-i şerif kuzat baha vesair tekalif-i kşakka talebiyle dahl u rencide olunduğun bildirüb ol vechile rencide itdürilmeyüb men' u ref olunmak babında emr-i şerifim reca itmeğin hilaf-ı şer bir akce ve bir habbeleri alınmamak emrim olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifimle vusul buldukda bu babda sadır olan emrim üzre amel

316 300 idüb dahi husus-ı mezbura temam hak ve adl üzre mukayyed olub göresin ilam olunduğı üzre ise eyyam-ı saadetümde fukaraya bir firde zulm u teaddi olunduğına rıza-yı şerifim yokdur bunlar üzerlerine emr-i şerifimle vaki olan tekaliflerin virdüklerinden sonra bila emr-i şerif kazane baha vesair tekalif-i şakka talebiyle neferatı rencide ve remide itdürmeyüb men' u def eyleyesin sen def olmayub vech-i meşruh üzre teaddi ve tecavüz ider ise vukuı üzre yazub arz eyleyesin min bad şer-i şerife ve emr-i hümayunıma muhalif kimesneye iş itdürmeyesin husus-ı mezbur içün tekrar emrüm varmalu eylemeyesin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren fi evail-i şevval sene tes7a ve miete ve elf Vasl fi 13 in cumade l-ahir sene 110 Bemakam-ı Edirne el-mahrusa K2/115/579 Akzâ kuzati l-müslimin evla vulati l-muvahhidin madeni l-fazl ve l-yakin rafiu ilamu ş-şerife ve d-din varisi ulumu l-enbiya ve l-mürselin mel-mahz bimezid-i inayeti l-melikü l-muin mevlana Kütahya kadısı zidet fezailuhu ve mefahiri l-kuzat ve - hükkam madeni l-fezail ve l-kelam Kütahya ve Karahisar-ı sahib sancaklarında vaki olan alaybeğleri ve zuama ve erbab-ı tımar cerci başıları zide kadruhuma tevkii refii hümayunı vasıl olıcek malum ola ki kıdvetü l-emasil ve l-akaran gediklü çarşularından Ahmed zide kadruhu ordu-yı hümayunıma arz-ı hâl sunub bin yüz on senesine mahsub olmak üzre Kütahya ve Karahisar-ı sahib ve Sultanokı sancaklarında vaki cebe ve mütekaidinden cebelü yedlerini tahsili kendüye tefviz ve deruhde olunub emr-i şerifim virilmek babımda inayet reca itmeğin hazine-i amilermed mahfuz olan baş muhasebe defterlerine nazar olundukda bin yüz on senesine mahsub olmak üzre zikr olunan sancakların cebelü bedeliyeleri tahsili henüz kimesneye ferman olnmadığı derkenan olundub arz olundukda altı yüz guruş peşin ile kendüye deruhde ve tefviz olunub emr u defteri virilmeğle mucebince tahsil itdürilmek babında ferman-ı alişanım sadır olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifimle mübaşir-i mezbur vardukda bu babında ve erbab-ı tımardan olub cebe mütekaidinin yedlerinde olan cedid beratları mucebince her beş bin

317 301 akce yazarlarından bir nefer cebelü v eher nefer cebelüden kırkar guruş bedeliyeleri miri içün cem u tahsil ve teslim itdürdüb ber ferde teallül ve niza itdürmeyesin zikr olunan sancaklarda cebe ve mütekaidinin bazıları mücerred ve mal-ı mirlerin virmemek içün biz kendelerimiz varub telsi-i hazine iderüz diyü tehire bais olub ve bazıları dahi cebelü bedeliyesin nısf virmek içün zeamet ve tımarlarımız çürük ve bihasıldır diyü kendülerin ihtifa ve bir ahar kasabata firar idüb malları gadr itmeleriyle bu mekule miriye gadr murad idenlerin marifet-i şerle zeamet ve tımarlarının mahsullerinden veyahud subaşılarından tahsil itdürdüb ve fayra virdikleri ahara tevcih olunmak içün sen ki mübaşir-i mezbursun arz ve ilam idesin husus-ı mezburda dikkat ve ihtimam idüb bir ferdi haric-i ez defter kılub ve bir ferde dahi himaye ve sıyanet eylemekden begayet ihtiraz eyleyesin şöyle bilesin alamet-işerife itimad kılasın tahriren fi l-yevmi s-salis aşera şehr-i rebu -evvel sene tis a ve miete ve elf Vasl ileyna fi 27 cumade l-ahir sene 110 Sahra-yı Belgrad K2/115/580 Seyyid Kâsım efendinindir Nişan-ı şerif-i alişan ( ) Medine-i Kütahyada vaki Haliliyye medresesi vakfının yevmi beş guruş akce vazife ile mütevellisi olan erbab-ı istihkakdan işbu rafii tevkii refii alişan-ı hakani es- Seyyid Kasım nam kimesne berat-ı şerif-i alişan ile mutasarrıf olub bir vechile hidmet-i lazımesine azl icab ider hali yoğiken ecanibden Es-seyyid Abdülbaki nam kimesne bana feraat ayledi diyü alub mezbur Es-Seyyid Kasım a gadr ve hayf itmeğle ref olunub girü mezbure kema kân ibka ve mukarrer kılınmak babında kendi arz-ı hali mucebince inayet reca itmeğin ferağat eyledi diyü hilaf olduğı mukarrer ise sadaka idüb bir berat-ı hümayun-ı makrunı virdüm ve buyurdum ki bade l-yevm mezbur zikr olunan medresem vakfdan ref olunan mezburun yerine mütevelli olub hidmet-i lazımesi meri ve mevri kıldıkdan sonra yevmi beş akce vazifesine mutasarrıf olub vakıfın dahi devam-ı ömr ü devlet efruzumiçün duaye müdavemet ve istisal göstere ol babda ref olunan mezbur ve

318 302 taraf-ı ahardan ferd mani ve dafi ve mezahim olmayub asla dahl u taarruz kılmayalar şöyle bilüb alamet-i şerife itimad kılalar tahriren fi l-yevmi l-işrin min cumade l-ula sene aşara ve miete ve elf Kayf fi 28 cumade l-ahire sene 110 Bemakam-ı Edirne el-mahrusa K2/115/581 Şehzade donanması fermanıdır Emiru l-ümerai l-kiram kebiru l-kibriyau l-fiham zü l-kadr ve l-ihtiram sahibu lizz ve l-ihtişam el-mahz bimezid-i niayeti l-meliki l-ala Kütahya beğlerbeğisi dame ikbuluhu ve akza kuzati l-müslimin evla vulati l-muvahhidin madeni l-fazl ve l-yakin rafiu ilamu ş-şerife ve d-din varis-i ulumu l-enbiya ve l-mürselin el-mahz bimezid-i inayeti l-meliki l-muin mevlana Kütahya kadısı zidet fezailuhu tevkii refii hümayunı vasıl olıcek malum ola ki iradet-i halis zemin ziman ve meşiyyet meşin müluk selatin-i osmaniyan ile vücûd-ı pür müveddi sebeb-i ıslah-ı âlem ve bekası muceb intizam etvan beni adem ve zat-ı mukteza-yı melik ve devlet baiş devam şer ve millet bir şehzade civan bahşın kudûm-ı meserret luzumuna kılub gün ve mekan muntazır ve nekrân iken işbu sene öşr ve miete ve lef cumade l-evvelinin on sekiznci günü ki yevm-i cum adır semere-i şecere-i devlet ve ikbal ve gülin-i gülzar izz ve iclal ba küre-i bağçe-i lütf-i Rabbânî ve nûr-ı neşîde-i bostân şâdumânı mahz lütfullahü l-ehad oğlum Mehmed tûllu llahi te alâ ömrühü bi l-izzi l-müebbed ve l-mecidü l-muhallidin âlem-i Arab dan sezâ-yı sürûra zuhur eyledüğin tebşîr-i beşâret-i gaybî ve müşîr-i işâret-i lâraybi sem -i cân-ı alem-penân tebşir ve ilam itmeğle mülk ü saltanat-ı Osmani pederimizle münevver gelmiş şevket-i sultani âb rûylarıyla mezhar olub ol karnü l-uyûnun kudum u şerif luzumların firas davam mukaddem can ve celal-i saltanat ve munzum nizam ferd devlet bilüb bu nimetin şükranesiyçün memalik-i vesiku l-mesalikde olan ibad rahmet nisad Halık içün hamd u senaya istihal idüb bir hediyetü l-münibenin ilamiyçün şehrler müzeyyen olunmak adet-i hasene-i şehriyari olmağın imdi bu haber meserret resanın ibna ve ilanı ruşenbahş islan muceb-i imanı kaffe-ieyyam olmak içün irsal olunmuşdur buyurdum ki vusul buldukda

319 303 temhir ve şükr-i sepâsdan sonra kala ve kaladan toplar ve tüfenkler atdurub ve suk ve şerhleri mutad-ı kadim üzre tezyin itdürüb üç gün ve üç gice enva ı şenlik ve şâmdanlıklar itdürüb cevami ve mesacid ve mmenabirde şayi ve zinhar vaslıha ve iba ve ibaden ve şehrde müşarun ileynin ömr ü devlet ebed müddetleriy duasına fi l-eyyam ve l-isbali müdavemet ve iştigal göstereler şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren fi evasıt-ı cumade l-ula sene aşera ve miete ve elf Bemakam-ı Edirne el-mahrusa K2/115/582 Efendi Faziletlü ve semahatlü efendim hazretlerinin meclis-i şerif meram bahşları savb-ı alilerine vürud cevahir davat ve izz teslimat ilhakıyla inha olunur ki haliya vali-i Anadolu devletlü veli nimet paşa efendimiz hazretlerine mahsus ve muayyen olan nefs-i şehr-i subaşılığı işbu mah-ı recebin gurresinden üç ay temamına değin uslub-ı sabık üzre zabtiyçün kıdvetü l-emasil ve l-akran ağa zide kadruhuya deruhde ve iltizam ve nasb ve tayin olunmuşdur memurlar muma ileyhe subaşılığı olıgeldiği vech üzre zabt u rabt itdüreb şer-i şerife muğayir vaz u hareket itdürilmeye bakî dersecade-i şerifat benam Süleyman mahlas-ı muhibb-i Anadolu hâliyâ K2/116/583 Akza kutazi l-müslimin evlu ulati l-muvahhidin madeni ll-fazl ve l-yakin rafii ilamu ş-şerife ve d-din varis-i ulumu l-enbiya ve l-mürselin el-mahz bimezid-i inayeti l-meliki l-muin Kütahya e Mağnisa kadısalrı zidet fezailuhuma ve kuzât ve lhükkam madeni l-fuzail ve l-kelam ve ve kadıları zide fazluhuma tevkii refii hümayuna vasıl olıcek malum olaki nişan-ı hümayunım virilen dergah-ı muallam

320 304 müteferrikalarından darende ferman-ı vacibu l-izam kıdvetü l-emacid ve l-ayan Ahmed müteferrika zide mecduhu dergah-ı muallama arz-ı hâl idüb Saruhan sancağında Mağnisa kazasında Kabaağac nam karye ve gayrıdan otuz dört bin akce icmallü zeameti mülhakatından Kütahya sancağında Tavşanlu nahiyesinde Depecik nam karye ve gayrıdan icmallu zeameti karyelerinin rusum u serbestiyyesine haricden dahl olunmadığın bildirib imdi icmallü zeamet karyeleri min külli l-vücuh serbest olmak kanun-ı kadimdir buyurdum ki hükm ü şerifimle vardukda husus-ı mezbur temam mukayyed ve berâtına nazar idüb göresin sonradan hiselerden bir guruş almayub icmallü zeamet ise icmallü zeameti karyelerinin rusum-ı serbestiyesine mir-i miran ve mirliva ve sipahlı ve mütesellim ve voyvoda ve subaşı vesair ehl-i örf taifesine ve alaybeği ve zuama ve erbab-ı tımar ve çeribaşı ve çeri sürücileri ve ümena ve amal ve hazır ve nüzzar ve muhassılu l-emval vesir iş erlerinden ve gayrıdan asla hiç ferd dahl u taarruz itdürmeyüb muma ileyhe veya ademine ihz u kabz itdürdesin anın gibi yazılu reayasının birinden cürm ü galiz sadır olub bihasebi eşr-i şerif sulb ve siyasete veyahud kat u uzva müstehak ola ol vakt hakim kadı lahık olub hüccet-i şeriyye virildükden sonra mücerreb günah sadır oluduğı mahalede seyisete memur olnalara muma ileyhin ademleri marifetiyle şer le haklarında lazım geleni icra itdürdüb haric toprağa alub gitmeğe tasvib ve bedel-i siyaset namına bir akce ve birhabeleri almayalar ve aldırmayub icmallüden gayrı rüsum-ı serbestiyesine gadr olunmalu eylemeyesin şer-i şerife ve kanun ve beratına ve emr-i hümayunıma muhalif kimesneye iş itdürmeyesin kaziyede medhal olmayub ol vechile dahl idenleri karışdırmayub istemeyüb inad ve muhalefet üzre olub itaat emr-i şerif itmeyenleri ism ve resmleriyle vukuı üzre yazub arz eyleyüb husus-ı mezbur içün bir dahi emr-i şerifaem varmalu eylemeyesin böyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren fi evail-i şehr-i rebiu l-ahir sene erbea ve miete ve elf Bemakam-ı Edirne el-mahrusa K2/116/584 Mabeyn fermanıdır

321 305 Akza kuzati l-müslimin evla vulati l-muvahhidin madeni l-fazl ve l-yakin rafiu ilamu ş-şerife ve d-din umulu l-enbiya ve l-mürselin el-mahz-ı bimezid-i niyayeti lmeliki l-muin mevlana Kütahya kadısı zidet fezailuhu ve mefahiru ll-kuzat ve l-hükkam maadini l-fezail ve l-kelam Kütahya sancağında vaki olan kadılar zide fazluhum tevkii refii hümayuna vasıl olıcek malum olaki hala Kütahya sancağı alaybeğisi Abdülkadir zide kadruhu ordu-yı hümayunıma arz-ı hâl sunub bin yüz dokuz senesine mahsub olmak üzre Kütahya sancağının bila hesab ve fevt olub zeamet ve tımarı ahara tevcih olanların mabeyn mahzarları taraf-ı meriden tahsil ve telsi-i hazine itmek üzre kendüye tefviz olunmak babında emr-i şerifim reca eyledüği ecilden hazene-i amiremde muhfuz olan baş muhasebe defterlerine nazar olundakda Kütahya sancağında vaki zuama ve erbab-ı tımardan bila hesab mabeyn mahsulleri taraf-ı miriden tahsili içün yüz sekiz senesi yine Kütahya alaybeyği Osman zide kadruhuya deruhde ve sene-imezburun muhasebesin görüb bin yüz doksan dokuz senesi henüz kimesneye ferman olunmadığı derkenar olunub yüz dokuz senesi emaneten kendüye tefviz olunub bade t-tahsil alaybeğilerinin memhur defterleriyle hesabı görülmek üzre tahsil içün elle guruş peşin ile tezkire emr-i şerif virilmek babında telhis olunub arz olundukda imdi telhis mucebince amel olunmak babında ferman-ı alişanım sadır olmuşdur buyurdumki hükm ü şerifimle vardukda bu babda sadır olan emrim üzre amel idüb dahi liva-i mezburun bila hesab kalanların ve fevt olub zeamet ve tımarı ahara tevcih olanların tarah-i mezbure mahsub olmak üzre mabeyn mahsulleri miri içün tahsil ve teslim-i hazineiamirem eylemek üzre emaneten kendüye tefviz olunmağla liva-i mezburda vaki zuama ve erbab-ı tımardan bila hesab kalanların ve fevt olanların mabeyn mahsulleliri marifet-i şele tahsil ve teslim-i hazine-i amirem itdirdüb halif-ı emr-i şerif bir ferde inad ve muhalefet itdürmeyesin amma bu babda ahkam idüb mahsul-ı mezbudan bir nesne ketm ve ihtifa olunmağla canib-i miriye gadr ve zarar olmakdan ve hilaf-ı şer-i şerif kimesneye zulm ve teaddiden ihzar eyleyesin ve sen ki mübaşir-i mezbursun bade ttahsil alaybeğlerinin memhur ve mamul defteriyle hesabın görülmek içün müfredat defterin derasasadetüme gönderesin böyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren Sahra-yı Filibe fi l-yevmi s sâlise min cumade l-ahire sene aşera ve miete ve elf Vasl ileyna fi 8 min recebü l-ferd sene 110

322 306 K2/116/585 Emirü l-ümerai l-kiram kebiru l-kibriyau l-fiham zü l-kadr ve l-ihtiram sahibu l-izz ve l-ihtişam el-mahz bimezid-i inayeti l-melikü l-ala Anadolu beğlerbeği edamalallatu Te âlâ icluluhu tevkii refii humayuna vasıl olıcek malum olaki zuama ve erbab-ı tımar ve devlet-i aliyyemin mutemedün bih askeri olub seferler imtidadı iktizasıyla tevcihat umurı gah bazı seraskerlere ve gah ser cebe kalalarında olan muhafızlara tefviz olunmağla zeamet ve tımarın ekseri sebt ve kimi nizalu olub muhtel ve müşevveş olmağla derdeste muhtac olub ancak seferler mümanaatı ile tehri olunub haliye taht-ı alibaht üzre cülus-ı hümayun-ı saadet-makrunım vaki olmağla umumen tecdid-i ahkam ve berat-ı fermanım olmağın fimabad nizaları def olub nizam virilmek içün devr u sebtüzre tevcih ve tahrir olmak babında hatt-ı hümayun-ı şevket makrunımla ferman-ı alişanım sadır olmağın kıdvetü l-emasil ve l-akran Kütahya ahalisi Abdülkadir zide kadruhu ordu-yı hümayunıma mektub gönderüb Kütahya sancağında Arslanaba nahiyesinde Şeyh nam karye ve gayrıdan bin altı yüz akce iki kılıc tımarlara üç senden berü kimesne rağbet itmeyüb bila sahib olub ol vechile mahlul olmağla bundan akdem yararlığı arz olundukda ibtidadan üç bin akce tımara emr-i şerifim virilen boylu gözlü kaşlu darende ferman-ı hümayun virilmek babında inayet recasına arz itmeğin defterhane-i amiremde mahfuz olan ruznamçe-i hümayun defter devr u sebtatika müracaat olundukda timar-ı mezburun bir kılıc ruznamçede bir kılıcı devr u sebtatik tezkeresiyle mühr üzre bulunmağla mucebinde devr u sebt üzre tevcih olunmak emrim olmuşdur buyurdum ki göresin mezkurların elinde olmikdar tımara emri var ise ve tımar-ı mezburlar vech-i meşruh üzre mahul ise sancağında sakin olub alaybeği bayrağı altında sefere alınmak şartıyla iki kılıc tımar bir berat olmak devr u sebt üzre ziyadesiyle tevcih idüb tezkiresin viresin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahiren fi evail-i cumade ll-ahire sene aşera ve miete ve elf Kayd fi 8 şehr-i recebü l-ferd sene 110 Sahra-yı Filibe

323 307 K2/116/586 Ermeni rahiblerinden işbu Van da ferman-ı hümayunım-ı meserret-makrun-ı hakamni kıdvetü l ( ) mesihiyye Lemakseb nam rahib Edirnede sahrasında ordu-yı hümayunıma arz-ı hâl idüb İstanbul ve tevabii patriği olan Ebrim nam rahib ermeni taifesinin ayinlerin icra eyledüğinden maada şehadet zîra meşhur olub mabeynlerinde fitne ve fesada bais olmağın mezbur ref ve patrikliği kendüye tevcih olunub berat-ı şerifim yanında inayet reca eylemeğin hazine-i amiremde mahfuz olan mukataat defterlerine nazar olundukda zikr olunan ermeniyan İstanbul ve tevabii patrikliği mesfur Ebrim rahib üzerinde olduğu derkenan olundukda mucebince tevcih olunmak babında bin yüz dokuz zilkadesinin yirmi birinci gününden ber vech-i tekayyüd ve teslim-i hazine iylemek mesfur Ebrim rahib refinden tevcih idüb ol babda sahihçün berat-ı hümayunım makrunı virdüm ve buyurdum ki fima bad mezbur Lemakseb rahib varub ref olunan Ebrim rahib yerine mahrusa-i İstanbul ve Galata Haslar ve Üsküdar ve İznimkid ve Kütahya ve Sis ve Kayseriye ve Konya ve Tokat ve Sivas ve Ankara ve Amasya ve Trabzon ve Kefe ve Burusa ve Mihalic ve Kirmasti vesair vilayat-ı Anadıl tevabii ve vilayetin devam-ı Yemen de sakin bir eyaletde ermeni keferesine kadimden gelen adet ve kanun üzre dâyinleri mucebince patrik olub madam ki canib-i miriye âmil bir vech-i maktu beher sene uhdesine lazım gelen yüz kırk bin akceyi defter mucebinde hazine-i amireme teslim idüb küsurı olmağla bundan evvel patrik olanlar ne vechile olagelmişler ise rahib-i mezbur dahi ol vechle patrik olub umurına bir dahl u taarruz kılınmaya ve zikr olunan vilayetlerde vaki ermeni vasitiyesi? Olanlar ve karabaşılık papaslar vesair ermeni pabasları ve keşişleri ve ermeni taifesinin ulus ve geçib rahib-ı mezburı üzerlerine patrik bilüb patrikliğine müteallik umurda müracaatları olub dokuzu sözünden tecavüz eylemeleriyle ve anın üzre cümle ermeni murahhıklarının ve papaslarının tertib ve tağyir idüb mezburun arzı ile alub hilaf-ı kanun emirden taarruz olunmay ve patrikliğine tabi ermeni papaslarından ve keşişlerinden birisi mürd olursa ben binden ahar olan mürdganları rahib-i mezbur yahud vekilleri ahz u kabz idüb ziyedesin ermenileri miriyçün ahz eyleye ve ermeni papaslarının içinde vekillerinde ve kara kazablo ve guş karasların ve bargir ve katırların patrik-i mezbur içün tarafından vekilleri olan girü üzre kasb idüb hilaf-ı kanun ahardan müdahale olunmaya ve patrikliğine tabi ermeni zümresi arasında nikan iddürince anlar avrete sunub yahud müecciye avret boşayanı ve iki avret alanı patrik-i mezbur anları üzre görüb lazım gelen

324 308 ceza ile ve bir şeri davası vaki olur ise vilayet kadılarına ahvallerin şerle gördürüb icrayı hak oluna vilayet-i merkumda vaki kadimden kendilere mahsus kileseleri ve manastarlarının tezkiresin ellerine almayub patriğin mahsus arz ve temessüği olmadıkca ahara hissesi ermeni rahibleri vesair ermeni tayifesine kendü ayinleri üzre kileseleri fukarasına ve patriği her ne vasıl iderler ise makbul olub girü ermeni şahidleriyle amel oluna ve azl ve nasbiyçün olan ermeni murahhasların ve papasların rahib-i mezbur ayinleri göre ve sağların teraş hisse ve murahemeden azl tebdil ve nasb idüb yerlerine patrik-i mezbur saadetüme arz eyledükde miri olan peşkeş kadimeleri alunub dahil-i karye olundukdan sonra zabtiyçün berat-ı şerifimle virile ermeni taifesi ayinleri üzre kadimden patirği virdükleri miri rusum ve tasdik akçeleri ve patrik akceleri vesair tekalifleri ve ayazmaları rusum girü kanun kadim üzre ( ) eda eyleyesin iltizamları ve rüsumı içün kendü rızalarıyla her şeye bir vech maktu virdülerin taslimlerin dahi kezalik kanun ve defter mucebince kileselerinde cemâat başı olanlar patrik marifetiyle olub patrik-i mesfurun marifeli ve izni olmadıkca nasb olunmaya ve ayinler mucebince ta rahibler patrik-i mezburun tabak tuna tarahiler patrik-i mezburun marifeti ve izni olmadıkca tatmayalar ve bilcümle ta kadimden kiliselerine ve manastırlarına müteallik vakf olan bağ bağçe ve çiftlik ve çayırlarının ve manastırlarının ve dekhanların vesaire müteallik vakf olan eşya ve topraklarına bundan evvel ve bunun emsali İstanbul patriği olanları her vechile mutasarrıf olagelmişler ise rahib-i mezbur dahi ol minval üzre mutasarrıf olalar ol babda ref olan Ebrem rahib ve taraf-ı ahardan bir ferd mani ve müzaheme olmayub katan dahl u taarruz eylemeler şöyle bileler alamet-i şerife itimad kılalar tahriren fi l-yevmi t-tasia ve l-işrin min şehr-i zilkaadeti ş-şerife sene tis a ve miete ve elf Sahra-yı Edirne K2/117/587 Kütahya da vaki Lala Hüseyin Paşanin bina eylediği cemî-i şerifede ve derhuvan olan Mehmed fevt olub yeri mahlul olmağın yerine işbu darende ferman-ı hümayun-ı ömr her vechile layık ve mahall ve müstehak olmağın tevcih olunub berat-ı şerifim

325 309 virilmek babında inayet reca itmeğin vaki ise tasdik idüb bu berat-ı hümayunı virdüm ve buyurdum ki vardukda mezbur zikr olunan camii-i şerife mutasarrıf-ı merkumun yerinde olub hidmet-i lazımesi meri ve müeddi kılındıkdan sonra yevmi bir akce vazife ile mutasarrıf olub vakıfın ruhı ve devam-ı ömr ü devletiçün duaya müdavemet göstere şöyle bilib alamet-i şerife itimad kılalar tahriren fi evahir-i cumade l-ahir sene aşera ve miete ve elf Vasl ileyna ve kayd fi 16 receb Bemakam-ı Edirne el-mahrusa K2/117/588 Nişan-ı şerif-i alişan ( ) tuğra-yı garra-yı hakani hükmü budur ki Kütahya muzafatından Altuntaş mea Yalak Uğası nahiyesinde tabi Sekelisaray nam karyede medfum merhum eş-şeyh Duzma? Zaviyesine vakf olan zaviyenin zaviyedarlığı evlad-ı evlada vakf ve şurut olub mürur u eyyam haraba müşrif olmağın haki ve muattal kalmağla evladından işbu rafii tevkii refii alişan-ı hakani şeyh Mehmed ibn-i eş-şeyh ali her vechile layık ve mahall ve müstehak olmağla tevcih olunub berat-ı şerif-i alişan virilmek babında kadı naibi mevlana Musa arz itmeğin vaki ise sadaka idüb bu berat-ı hümayunı virdim ve buyurdum ki bade -yevm varub mezbur evladiyet ve meşrutiyet üzre zikr olunan zaviyenin zaviyedarı olub hidmet-i lazımesin meri ve müeddi kıldıkdan sonra vazife-i muayenesiyle mutasarrıf olub vakıfın ruhı ve devam-ı ömr ü devletiçün duaya müdavemet-i kesire olbabda ahardan bir ferd mani ve mürahim olmayub asla dahl u taaruz kalmayalar şöyle bilüb alamet-i şerife itimad kılalar tahriren fi evasıt-ı cumade ll-ula sene aşera ve miete ve elf Kayd fi 19 recebü l-ferd sene 110 Bemakam-ı Edirne el-mahrusa

326 310 K2/117/589 Ahâli-i nahiye-i Virancık ittifaları üzre arz ve mahzar itdükleri defterdür Der-i devlet mekine arz u dai kemine budur ki Virancık nahiyesinin bazı karyelerinin hanesi ziyade olub ahalisi daiful-hâl olmağla üzerlerine edası lazım gelen tekalifi edaya tahammülleri olmadıkları ecilden nahiye-i mezburenin ulema ve suleha ve bilcümle reaya fukarası meclis-i şer-i şerife hazirun olub tanallül olmayan bazı karyelerden bir mikdar tenzil ve tahammül olan karyelere zam olunmak üzre razılarız diyü ittifak ve ittihadları üzer ala tariki l-mahzar tahrir itdükleri defterdir ki mabe-i şerir-i alaya arz u ilam olunub bakî ferman der devlet-i âşiyânındır Tahriren fi evail-i şehr-i rebiu l-evvel sene aşera ve miete ve elf Karye-i Şeyhli hane 1.5 yalnız bir buçuk hane ve iki rub dur Karye-i Çerte hane 2.5 yalnız iki buçuk hanedir Karye-i Guberovası hane 1.5 yalnız bir buçuk hanedir Karye-i Otan rub 3 yalnız üç rub dur Karye-i Duşcek hane 1.5 yalnız bir buçuk hanedir Karye-i Abaş hane 1 rub 1 yalnız bir hane bir rub dur Karye-i Kazık hane 3 rub 1 yalnız üç hane bir rub dur Karye-i Toğancılar hane 1.5 semen 1 yalnız bir buçuk hane ve bir semendir Karye-i Yunlar hane 1.5 rub 1 yalnız bir buçuk hane bir rub dur Karye-i Polad hane 0.5 yalnız buçuk hanedir Karye- i Guni hane 1 rub 1 semen 1 yalnız bir hane bir rub bir semendir Karye-i Cebail rub 3 semen 1 yalnız üç rub bir semendir Karye-i Yağmurlar hane 1.5 rub 1 yalnız bir buçuk hane bir rub dur Karye-i Yenici Örucek hane 1.5 rub 1 yalnız bir buçuk hane bir rub dur Karye-i Fukarana hane 1 yalnız bir hanedir Karye-i İlcikviran hane 3 yalnız üç hanedir Karye-i Cölmekci rub 3 yalnız üç rub dur Karye-i Ömerfakih hane 1.5 rub 1 Yalnız bir buçuk hane bir rub dur Karye-i Ömerler rub 1 yalnız bir rub dur Karye-i Savaşır? rub 1 yalnız bir rub dur

327 311 Karye-i Meştarlar rub 3 yalnız üç rub dur Karye-i Yarağı hane 1 yalnız bir hanedir Karye-i Hisarçadur hane 4 yalnız dört hanedir Karye-i Hacı Mahmud hane 2 rub 1 yalnız iki hane bir rub dur Karye-i Güğerağac hane 2.5 semen 1 yalnız iki buçuk hane bir semendir. Karye-i Afşar hane 1.5 yalnız bir buçuk hanedir Karye-i Kayı hane 1 rub 1 yalnız bir hane bir rub dur Karye-i Subi hane 3 yalnız üç hanedir Karye-i Debecik hane 2.5 yalnız iki buçuk hanedir Karye-i Nefs-i Virancık hane 3.5 yalnız üç buçuk hanedir Virancıkdan Ahmed İbn-i Halil Karye-i Ağarı hane 1.5 yalnız bir buçuk hanedir Karye-i Yağıztekin hane 1.5 yalnız bir buçuk hanedir Karye-i Halifeler mea.. hane 1 yalnız bir hanedir Karye-i Yeniceviran hane 1 rub 1 semen 1 yalnız bir hane bir rub bir semendir Karye-i Akalar hane 1 rub 1 yalnız bir hane bir rub dur Akalardan Halil Bekir İbn-i Ahmed Karye-i Efeler hane 1 rub 1 yalnız bir hane bir rub dur Karye-i Gökler rub 2 semen 1 yalnız iki rub bir semendir Karye-i Hacı kebir hane 3.5 yalnız üç buçuk hanedir Karye-i Sarmalar rub 1 yalnız bir rub dur Karye-i Cam hane 2 rub 1 yalnız iki hane bir rub dur Kayı dan Hacıoğlu Osman Afşardan Karamusa Yekün hane 66 rub 1 Hacıkebir den Hasan Ağa ibn-i Hüseyin Ağa Ağavirden Hasan Efendi ibn-i Ahmed Efendi Yine Ağavirden Hatib Hamza Halife ibn-i Rıdvan Şeyhlüden Kara Ali ibn-iyunus Yine Şeyhlüden Ahmed Amuca Çerkiden İvaz Çelebi ibn-i Ahmed

328 312 Mustafa bin.. karye-i Cam Nefs-i Virancıkdan Hasan Ağa ibn-iibrahim Ağa Halifelerden Kasım Ağa ibn-i Ali Ağa Depecikden Nsimi İbn-i Muharrem Halife Hisarçavurdan Sefer Beğ ibn-i Ahmed Beğ Kazyukdan? Mahmud ibn-i Ahmed ( ) ibn-i Divane Mehmed bin İsa sakin Hacı Mahmud ( ) Hacı Murad bin Sefer Kufiden Ali bin-i ( ) Cibrilden Eyyub Halife ibn-i Hacı Veli Yine Cibrilden Hüseyin bin Bekir Timurlardan Mehmed bin Resul İkicekvirandan Kara Mehmed veled-i Mehmed Seki sakin Hisar Hasan efendi sakin Debecik K2/118/589 Mahalle-i Çukur 1 Mahalle-i Ahi Mustafa hane 2 1 Mahalle-i Ahi Ramazan hane 2 1 Mahalle-i Servi hane 1 1 Mahalle-i paşam hane 1 Mahalle-i Dekakcılan hane rub 3 1 Mahalle-i Bolvadin hane rub 3 Mahalle-i Kadıgec hane rub 3 Mahalle-i Hacı Ahmed hane rub 1 1 Mahalle-i Hacı İbrahim hane 12 1 Mahalle-i Harcı müsliman hane 3 1 Mahalle-i Acık kasaba hane 1

329 313 Mahalle-i Efendi bola hane 1 Mahalle-i Şehreküsti hane 4 Mahalle-i Sultanabağı hane 12 Mahalle-i Bezercili rub hane 3 Mahalle-i Lala Hüseyin Paşa hane 32 Mahalle-i Bolıcek hane 3 Mahalle-i Ahi Ömreddin hane 2 1 Mahalle-i Balıklı hane rub 21 1 Mahalle-i Dibek hane rub 3 Mahalle-i Maruf hane 12 rub 1 1 Mahalle-i Meydan hane 62 Mahalle-i Pirler hane rub 3 1 Mahalle-i Cedid hane 12 1 Mahalle-i Ahievran hane 3 1 Mahalle-i Cemaleddin hane 3 rub 1 1 Mahalle-i Büyükorta hane 3 rub u 1 Mahalle-i Lala Lala hane 12 rub 1 1 Mahalle-i Saran hane 2 1 Mahalle-i Küçükorta hane 2 rub 1 Mahalle-i Cercikeferi rub 1 hane 3 Mahalle-i Borkeçili hane 3 Yekün hane 70 Nahiye-i Etrafşehr Karye-i Bölücek hane 3.5 Karye-i Tanlalı hane 2 Karye-i Bağçeler hane rub 1 Karye-i Salıca hane 1 Karye-i Eskiöbek hane 1 Karye-i Parmakviran hane 3 Karye-i Uncı hane 12 Karye-i Eymür hane 1 rub

330 314 Karye-i Berc hane 2 Karye-i Küçükviran hane 1 rub Karye-i Toğrular hane 1 rub Karye-i Kovukcı hane 12 rub Karye-i Gönor hane rub 1 Karye-i Alayut hane rub 3 Karye-i Endez hane 1 rub 1 Karye-i Çolı hane 12 Karye-i Surcıviran hane 12 rub 1 Karye-i Zağra hane 1 rub 1 Karye-i Toblıbikar hane rub 3 Karye-i Sofılar mea Viran hane 3 rub 1 Karye-i İbngüli hane 12 Karye-i Akkilise hane 42 Karye-i Kızılcaviran hane 2 Karye-i Kapusuz hane rub 3 Karye-i Ağac hane 2 Karye-i Çavuş hane rub 3 Karye-i İtmezler hane 1 Karye-i Elmalukaraağac hane 2 Karye-i Gezin hane rub 1 Karye-i Ahiler mea Üzengilü hane 2 Karye-i Kulaksız hane rub 3 Karye-i Aydoğdı hane 2 Karye-i Koçak hane rub 3 Karye-i kamarı hane rub 3 Karye-i Yerli hane rub 3 Karye-i Ağac hane rub 1 Karye-i Akcamescid hane rub 3 Karye-i Tunarslan hane rub 3 Karye-i Atikhamza hane rub 1 Karye-i Ahielvan hane 2

331 315 Karye-i Güherçilü hane 2 Karye-i Güğme hane rub 1 Karye-i Yılanbaba hane rub 1 Yekün hane Nahiye-i Guş Karye-i Sekiviran hane 12 Karye-i Örünce hane 12 Karye-i Kürekseydi hane 3 rub 1 Karye-i Bozcaöyük hane 1 rub 1 Karye-i Macem hane rub 1 Karye-i Atana hane 32 rub 1 Karye-i Germiyan karaağac hane 2 Karye-i Aylud hane 3 Karye-i kebaz hane 12 Karye-i Gön hane 12 Karye-iTuğa hane 12 rub 1 Karye-i Zülkdar hane 1 rub Karye-i Ayılu hane 32 Karye-i Arslanlu hane 12 Karye-i Yakaca hane 12 Karye-i Ağac hane 1 Karye-i Guş hane 2 Karye-i Kazık hane 12 Karye-i Duk hane 1 rub 1 Karye-i Guşkaraağac hane rub 1 Karye-i Çukurca hane 2 yalnız bıçakdır Karye-i Şayin hane 1 Karye-i Seyyid Ömer hane 4 Karye-i Kokoret hane 2 Karye-i Şami hane rub 1 Karye-i Çoban hane 3

332 316 Karye-i Ayvalu hane rub 1 Karye-i Sahmelek hane 62 K2/119/589 Karye-i Halıviran hane 2 Karye-i Vakf hane rub 3 Karye-i Tarıcı hane 2 Karye-i Ağzviran hane 12 Karye-i Hası hane 12 Karye-i Uren hane 1 Karye-i Toğanarslan hane 2 Karye-i Karıncık hane 2 1 Karye-i Azlyakub hane 1 rub 1 Karye-i Karsık hane rub 1 Karye-i Sebtyenicesi hane rub 3 Karye-i hane 1 rub 1 Karye-i Guber Belviran hane 72 Karye-i Gulam hane rub 1 Karye-i Kızılcakayd hane rub 1 Karye-i İlparmak hane rub 1 Yekün hane 712 Nahiye-i Gergi Karye-i Ata hane 1 rub 1 Karye-i Eğdecik hane rub 1 Karye-i Sındırlı hane 1 rub 1 Karye-i Alcık hane rub 3 Karye-i Aslıhanlı hane 12 1 Karye-i Uçviran hane 1 Karye-i Evren hane 2 2 rub 1

333 317 Karye-i Husule hane 1 rub 1 Karye-i Çal hane 2 rub 1 Karye-i tava hane 1 rub 1 Karye-i Şemhimalar hane rub 1 Karye-i Şeyhü hane rub 3 Karye-i Derziler hane 1 rub 1 Karye-i Bazarkamil hane 12 rub 1 Karye-i Sahron hane 2 Karye-i Küçükler hane 32 rub 1 Karye-i Yalnızservi hane 2 Karye-i Dere hane 1 Karye-i Borsık hane 2 Karye-i Kozlıca mera Musa hane 1 1 Karye-i Ermez hane 2 Karye-i Arslanaba hane 32 1 rub 1 Karye-i Otacılar hane 2 Karye-i Abaş hane 12 Karye-i Sekiciler hane 12 Karye-i Bolcat hane 1 Karye-i Karadilki hane rub 1 Karye-i Bikarbaşı hane 12 1 Karye-i Bollar hane 2 Karye-i Ballubaba hane rub 1 1 Karye-i Sav hane 2 rub 1 Karye-i Bazarcık hane rub 3 Karye-i Tavzil hane 12 Karye-i Günyekviran hane 2 1 Karye-i Çukurca hane 2 Karye-i Alagu hane rub 1 Karye-i Sağırlar hane rub 1 Karye-i Sulıkcı hane rub f Karye-i Gönce hane 2

334 318 Yekün hane 452 rub 3 Nahiye-i Altuntaş Karye-i Remin hane 12 Karye-i Sucak hane 2 Karye-i Yalnızservi hane 1 rub 1 Karye-i Eymür hane 1 1 Karye-i Üçoyuk hane 1 Karye-i Kiçek hane 1 1 Karye-i Cebni hane 1 Karye-i Kürk hane 12 Karye-i Taşlu hane 2 Karye-i Kabaağac hane rub 2 Karye-i Karaağac hene rub 3 Karye-i Ebye hane 1 Karye-i Keçilu hane 12 Karye-i Ağuzlu hane 21 rub 1 Karye-i Üveğiz hane 2 Karye-i Yakakınık hane 1 rub 1 Karye-i Pustel hane rub 2 Karye-i Kanlıcak hane 2 Karye-i Hamar hane rub 1 Karye-i Bikarbaşı hane rub 1 Karye-i Üveyk hane 12 Karye-i Altuntaş hane 12 Karye-i Tatarkamad hane 1 rub 1 Karye-i Çakıryaz hane 1 Karye-i Ali Beğ hane 1 Karye-i Muradhanlar hane 1 rub 1 Karye-i Kısrak hane 2 Karye-i Baylıcan hane rub 3 Karye-i Akcegöy hane rub 1

335 319 Karye-i Başkilise hane rub 1 Karye-i Kızılca mea Sekilisaray hane 2 1 Karye-i Eğdemur hane 12 Karye-i Ayvalu hane rub 1 Karye-i Fukara hane 2 Yekün hane 39 rub 1 1 Nahiye-i Tavşanlu Karye-i Güyel hane 5 Karye-i Çardaklu hane 2 Karye-i Debecik hane 7 Karye-i Büyükeblet hane rub 3 Karye-i Çukur hane 3 rub 1 Karey-i Bazar hane 9 Karye-i Ayvalu hane 4 Karye-i Beğ hane 32 rub 1 Karye-i Mecmul hane 3 Karye-i Kurıçay hane 4 Karye-i Şeyhler hane 12 Karye-i Karaağac hane 2 Karye-i Ebuküçük hane 1 Karye-i Kani hane 3 rub 1 Karye-i Kabsalu hane 12 Karye-i Akceşar hane 2 K2/120/589 Karye-i Beğeler hane 2 Karye-i Sorkun hane 12 Karye-i Davarlar hane 2 Karye-i Körağac hane 12 rub 1

336 320 Karye-i Azganlar hane 2 Karye-i Albagud hane 1 rub 1 Karye-i Karlı hane 2 Karye-i Karabelid hane 12 Karye-i Tavşan hane 1 Kaye-i Yağmurlar hane rub 1 Karye-i Derecik hane 12 Karye-i Kozlıca hane 12 Karye-i Karaköy hane 12 Karye-i Kul hane 2 Yekün hane 662 Nahiye-i Virancık ahalisinin mahzarlarıyla gelen hane defteri suretidir Karye-i Şeyhlü hane 12 rub 1 Karye-i Çerte hane 22 Karye-i hane 12 Karye-i Otana hane rub 3 Karye-i Duscek hane 12 Karye-i Abaş hane 1 Karye-i Kazık hane 3 rub 1 Karye-i Toğancılar hane 12 1 Karye-i Yoşlar hane 12 rub 1 Karye-i Polad hane 2 Karye-i Guni hane 1 rub 1 1 Karye-i Saril hane rub 3 1 Karye-i Yağmurlar hane 12 Karye-i Yenice Emrud hane 12 rub 1 Karye-i Fukaraya hane 1 Karye-i İlcikviran hane 3 Karye-i Çömlekci hane rub 3 Karye-i Hisarcuder hane 4 Karye-i Ömerfakih hane 12 rub 1

337 321 Karye-i Yektikderkut Ömerler hane 1 Karye-i Suğyez hane rub 1 Karey-i Şetarlar hane rub 3 Karye-i Yarağı hane 1 Karye-i Hacı Mahmud hane 2 Karye-i Gökağac hane 22 Karye-i Afşar hane 12 Karye-i Sulı hane 3 Karye-i Debercik Karye-i Nefs-i Virancık hane 12 Karye-i Ağarlı hane 12 Karye-i Yağıztekin hane 12 Karye-i Halifeler hane 1 Karye-i yenicevirancık hane 1 rub 1 Karye-i Akyarlar? hane 1 rub 1 Karye-i Efeler hane 1 rub 1 Karye-i Gökler hane rub 2 1 Karye-i Hacıkebir hane 32 Karye-i Hasanlar hane rub 1 Karye-i Hacı hane 2 rub 1 Yekün hane 66 rub 1 Muzafat Denbendciyan evkaf Monla Aktarı ve vakf-ı Vacidin ve gayrihi Guş Karye-i Gazi hane rub 3 Guş Karye-i Yüreğirler hane 2 Guş karye-i Almaağac hane rub 3 Şehre Karye-i Seki hane 12 şehre karye-i Saka hane 2

338 322 şehre karye-i Tuğlar hane 1 rub 1 Altuntaş Karye-i Efter hane 2 Guş Karye-i hane 12 Yekün hane 82 Hane-i avarız mevcud 400 Hane-i bedel-i nüzul mevcud 4082 K2/121/590 Levend hakkında varid olan fermandır Düstur-ı mükerrem müşir-i müfehham nizamu l-âlem müdir-i umurı l-cumhur bi l-fikri s-sakıb-ı mütemmemü l-fihâmu l-enâm bi l-re yi s-saib memhir-i bünyani ddevletü ve l-ikbal müşir-i erkanü s-sa âdet ve l-iclâl el-mahfûf bi sunûf-ı avatıfü lmelikü l-a lâ Anadolu nun Edirne kole kolu nihayetine varınca vaki olan vüzera-yı izam edamallahu Te âlâ iclaluhum ve eazim-i ümerau l-kiram emakimu l-kibriyau l-fiham ulu l-kadr ve l-ihtiram ashabu l-izz ve l-ihtişam el-mahz madeni bimezidi inayeti lmeliki l-ala beğlerbeği dame ikbaluhum ve mefahiru l-ümerai l-kirab el-kibriyau lfiham ulu l-kadr ve ll-ihtiram el-mahz bimezid-i inayeti l-meliki l-alam üemar dame izzuhu ve mefahiri l-kuzat ve l-ühkkam maadini l-fezail ve l-kelam kadılar zide fazluhum ve mefahiri l-emasil ve l-akran evliye mütesellimleri ve havace voyvodaları ve evkaf ve kura zabitleri vesair ayan-ı vilayet ve iş erleri zide kadruhum tevikii refii hümayuna vasıl olıcem malum olaki bundan akdem memalik-imahrusada hiriciyye ve sekban taifaesinin nice fesad ve şevavetleri zahir olmağla innema ceza vellezine yuharisuneallaha ve resulehu ve yuinu fi l-ard fesaden inne yaktelu ev yaslibu ev yaktelenum eydihim ve ercülühüm hilafu ev yenku mine l-ard fehvası üzre kaffei mezbure mumumen ref ve eğer kapulu ve eğer kapusu ve şekavet üzre olan eşkıya her nerde bulunursa haklarında gelinmek üzre defeatle evamir-i aliyyem sadır olmuşken sekban taifesi sivak ermand e dergah-ı muallam yeniçerilerinden efraz ve kapuları levend tahrir ve üzerlerine serçeşme nasb lunub vaki olan aza ve cihada istihdam

339 323 olunmak üzre mevzu olmağla sabıkda yeniçeri ocağına olan irtibatları takribiyle tavayif-i mezburenin kadimden sadakat ile hidemat-ı aliyyemde bulunan bazı ihtiyarları yeniçeri ocağına düşüb afv-ı hümayunum recasına iltica itmeleriyle dergah-ı muallam yeniçerileri ağası ve sekban başı ve zağracı başı ve baş çavuş arzlarıyla bundan akdem cerayiminiz güzeşteleri avf ve bade l-yevm memalik-i mahrusamda kapusı bacası levend gezmeyüb bir dürlü şekavetleri zuhur itmemek üzre hatt-ı hümayun-ı şevket makrunumla kıdvetü l-ümerai l-kiram Amasya sancağında Boz Receb dame izzuhu üzerlerine serçeşme nasb olunmuşken haliya yine Anadolu yakasında kapusu baı levend gezüb ve karye nefer konub güçüb müft ve meccanen yem ve yemek ve ferman akcesi namiyla fukaraya teaddi ve gadet-i müstemirreleri üzre tahrib bila ve izrar-ı ibâda mutasarrıflar oldukları istima olunub ol mekule eşkıyanın ibadullah üzerinde izaleleri ba husus fukara ve zuafa üzerine hases re fet ve emsar ve inkar şera nar madelet ile memaliki-i mahrusamda olan amme-i berayanın arahası iktiza-yı murad-ı hümayunım olmağla imdi emr-i şerifim her kangınızın taht-ı hükumetine varub dahil olurise sicilata sebt ve mazmun-ı münifi ilan ve işaat idüb eğer bundan sonra emr-i şerifime muhalif ve fesad ve şekavete cesaret ider olur ise yalları? Ve boyunları ol mekule kapusı bacası gezüb sai bi l-fesad olan eşkıya her nerde haber olunur ise ittifak ve ittihad ile bieyyi hâl ahz ve ele getürülüb şer le haklarında lazım gelen cezaları tertib ve şer ve mazarratları fukara ve zuafaya vesair ahalî-i biladı temin idü hasılı fimabad Anadolu yakasında kapusı bascası levend gezmeyüb ibadullaha bir dürlü teaddileri zuhur itmemek üzre cümleniz ittifak ve ittihad ile bu hususda ihtimam eylemeniz babında ferman-ı alişanım sadır olmuşdur buyurdum ki vusul buldukda bu babda vech-i meşruh üzre şerefyafte-i sudur olan ferman-ı vacibu l-(silik) ve lazıu l-itina melek mazmunına itaat makrunıyla amel idüb hilafından begayet ihzar ve ictinab eyleyesin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren fi evahir-i cumade l-ahire sene aşera ve miete ve elf Vasl ileyna fi 15 receb Bemakam-ı Edirne el-mahrusa

340 324 K2/121/591 Hazine teftişine fermandır Rafiu ilamu ş-şerife oldurki Akza kuzatil l-müslimin evla vulati l-muvahhidin madeni l-fazl ve l-yakin varisi ulumu l-enbiya ve l-mürselin el-mahz bimezid-i inayeti l-meliki l-muin mevlana Kütahya kadısı zidet fezailuhu ve kıdvetü l-kuzat ve -ahkam madeni l-fazl ve l-kelam Kübli ve Balcık kadılalrı zide fazluhuma tevkii refii hümayunı vasıl olıcek malum olaki zikr olunan kazalarda vaki ehl-i zimmet kefere ve yehid ve acem ve papas taifelerininbatıları yüz sekiz ve yüz dokuz ve yüz on senelerine mahsub olmak üze cizyeleri eda itmeyüb ve yedlerinde cizye kağıdları olmadığı bundan akdem istimaım olmağla istihdam kularından Ahmed zide kadruhu tayin olunub zikr olunan senelerin cizyedarlığı ile teftiş ve tefahhus olunub yedlerinde cizye evrakı olmayanlardan cizyelerin miriyçün cem u tahsil ve yedlerine cizye kağıdları virilmek üzre mübaşir merkum vardukda ancak Karahisar-ı sahib kazası teftiş olunub cizye kağıdları olmayanların yedlerine kağıdları virilüb ve cizye akcelerin cem u tahsil olunub hazine-i amireme teslim olunmuşdur haliya Kütahya ve Küblü ve Bilecik kazalarında vaki ehl-i zimmet kefere ve yehud ve ermeni ve acem ve papas taifelerinin cizyelerin eda itmeyüb sene-i mezbureleri mahsub olmak üzre yedlerinde cezye kağıdı olmayanlara kağıd virüb ve cizye akceleri cem u tahsil idüb hazene-i amireme taslim eylemek üzre mezbur ahmed zide kaduruhu tekrar gönderüb imdi siz ki kadılar ve siz ki cizyedarsız gereği gibi teftiş ve tefahhus eyleyüb bir nefer cizyegüzar kefere ve yehud ve ermeni ve acem ve papas taifesinden kağıdı yedlerine sene-i mezburelerin cizye kağıdları virüb ve akceleri miri içün cem u tahsil olunmak fermanım olmuşdur buyurdum ki hükm ü eşifimle vusul buldukda bu babda sadır olan emrim üzre amel idüb dahi siz ki kadı ve siz ki cizyedarsız gereği gibi teftiş ve tefahhu idüb bir nefer cizyegüzar kefere ve yehud ve ermeni ve acem ve papas taifesinden kağıdları kodurmayub yedlerine zikr olunan senelerin cizye kağıdı virüb akcelerin miri içün cem u tahsil itdürdüb amma bu bahane ile reaya fukarasına celb-i mal içün teaddi olunmakdan begayet ihtiraz iyleyesin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren fi l-yevmi ô-samine işrin şehr-i cumade l-ahire sene aşera ve miete ve elf

341 325 Vasl ileyna vekayd 16 receb sene 1110 Bemakam-ı Edirne el-mahrusa K2/121/592 Söylemez baba zaviyesi beratıdır Nişan-ı şerif oldur ki İşbu rafii tevkii rafii ş-şan-ı şehriyari kıdvetü s-süleha ve s-salikin Ali Halife zide salahuhu divan-ı hümayunıma arz-ı hâl sunub Kütahya sancağında nesf-i Kütahya kazası muzafatından Altuntaş nahiyesine Geçek nam karyede vaki müteveffa Söylemez Baba evkafı zaviyesinin bundan kadem vazife-i muayenesiyle zavidarı olan Seyyid Osman nam kimesnenin kasr-ı yedinden zaviye-i mezbureyi kendüye tevcih olunub berat-ı şerif-i alişanım virilmek babında inayet reca itmeğin mezbur mahall ve müsethak olmağın hakkında mezid inayet-i padişahanem zuhura getürüb mumaileyhin kendü arz-ı hali ve bin yüz sekiz senesi rebiu l-evvelinin yirminci günü tarihiyle müverrah virilen ruus-ı hümayunım merkum Seyyid Osman refinden muma ileyhe tevcih idüb bu berat-ı hümayun-ı meremmet-makrunı virdüm ve buyurdum ki mumaileyh Ali Halife zide salahuhu varub ref olunan merkum Seyyid Osman yedine zaviye zaviyedar olub eda-yı hidmet eyledükden sonra bundan evvel ol zaviyedar olan ne vech üzre zaviyedar olub zabt u rabt ile gelmişler ise mumaileyh Ali Halife dahi ol mekule üzre zavidar olub mutasarrıf ola ol babda ref olunan (silik) ve taraf-ı ahardan hiçbir ferd vicahen mine lvücuh ve katiyen mani ve haraham olmayub min bad dahl u taarruz kılmayalar şöyle bileler alamet-i şerife itimad kılalar tahriren fi l-yevmi l-hamise ve l-işirin min şehr-i rebiu l-ula sene semane ve miete ve elf Vasl ileyna ve kayd 18 Receb sene 110 ( ) dahi fermandır Edirne el-mahrusa

342 326 K2/121/593 Akza kuzati l-müslimin evla vulati l-muvahhidin madeni l-fazl ve l-yakin rafiu ilamu ş-şerife ve d-din varisi ulumu l-enbiya ve l-mürselim el-muhtass bimezid-i inayeti l-melikü l-muin mevlana Kütahya kadısı zide fezauluhu tevkii refii hümayunı vasıl olıcek malum olaki Ali Halife nam kimesne divan-ı hümayunıma arz-ı hâl idüb kaza-imezbure muzafatından Altuntaş nahiyesine tabi Geçek nam karyede vaki merhum Söylemez Baba evkafı zaviyesinin zaviyedarlığı maliye beratı ile mezburun üzerinde olub ber vechle dahl olunmak icab itmez iken ahardan Ahmedoğlu ve nam kimesneler askeri ve divan tarafından berat itdürdük diyü müdahale ve vazifesine mani ve beratı tarihinden kendüye aid olan mahsul fuzuli zabt ve gadr eyledüklerin bildirüb yedinde olan maliye beratı mecebince zabt ve beratı tarıhinden kendüye (silik) ve mahsulünden kabz eyledikleri mahsulu şerle kendüye devr bade mukalddem ve muahhar askeri ve divan beratıyla mezburları müdahale itdüklerin babında emr-i şerifim reca eyledüği eclidne hazine-i amerimed mahfuz olan Anadolu muhasebes defterlerine nazar olundukda zaviye-i mezburenin zaviyedarlığı ve vazife-i muayyene ile merkum Ali Halife nin üzerinde oldığı bin yüz sekiz senesi rebiu l-evvelinin yirmi beşinci gününden berat-ı alişan virildüği mastur ve mukayyed bulunmağın imdi derkenarı mucebince tahviline düşen mahsulü şerle girü alıvirilmek babında ferman-ı alişanım sadır olmuşdur byurdum ki hükm ü şerifimle vardukda bu babda sadır olan emrim üzre amel idüb dahi hazine-i amirem defterlerinde zaviye-i merkumenin zaviyedarlığı mermum Ali Halife nin üzerinde olmağla yedinde olan beratı mucebince zabt itdürdülüb mukaddem ve muahhar tarihiyle askeri ve divan beratı ile mezburları fuzuli müdahale itdürmeyüb teaddileri men' u def eyleyesin ve beratı tarihinden kendüye düşen mahsulünden fuzuli aldıkları var ise bade s-sübut şerle bi t-temam alıvirilüb ihkak-ı hak eyleyesin şöyle bilesin alemet-i şerife itimad kılasın Tahriren fi.. samine ve l-aşirin cumade l-ahire sene aşera ve miete ve elf Bemakam-ı Edirne el-mahrusa ve kayd fi 18 receb sene 110 K2/122/594

343 327 İzzetlu paşalar hazeratının huzurlarına davat safiyyat iltihamıyla ve izzet karn beğler huzurlarına ve şerayi şiar kuzat efendiler zide fazluhum mefahiri l-emasil ve lakran evliye mütesillimleri ve havas voyvodaları ve evkaf ve kura zabitleri vesair ayan-ı vilayet iş erleri zide kadruhum bade s-selam inha olunur ki bundan akdem memalik-i mahrusada hariciye ve sekban taifesinin nici fesad ve şekavetleri zahir olmağla innema ceze vellezine yuharibunallahe ve resulehi ve yusbiun fi l-ardı fesada enne yatelu ve yuslibu ev yukteu ennehüm? Ve ercülehim min hilafi ev yukfine mine l-ard fehvası üzre kanife-i mezbure umumen ref ve eğer kapulu ve eğer kapusuz fesad ve şekavet üzre olan eşkıya her nerde bulunur ise haklarından gelinmek üzre defatiyle evamir-i aliyyem sadır olmuşken sekban taifesi sivak ezmande dergah-ı ali yeniçerilerinden ifraz ve kapularda leven tahrir ve üzerlerine bir serçeşme nasb olunub vaki olna cihade istihdam olunmak üzre mevzu olunmağla sabıkan yeniçeri ocağına olan irtibatları takribi ile tavayif-i mezburenin kadimden sadakat ile hidemat-ı aliyyemde bulunan bazı ihtiyarları yeniçeri ocağına düşüb afv-ı hümayun recasına iltica itmeleriyle dergah-ı ali yeniçerileri ayan vesair zabitleri leri bundan akdem cerayime güzeşteleri afv eve bade l-yevm memalik-i mahrusada kupusı ve bacası bundan gezmeyüb ve bir dürlü şekavetleri zuhur itmemek üzre hatt-ı hümayun-ı şevket-makrun ile Amasya sancağının Boz Receb in üzerlerine ser çeşme nasb olunmuş kine hala yine Anadolu yakasında kapuda bazı levend gezüb karye be karye savbı mahsub nimet ve meccanen yem ve yemek ve ferman akçesi namıyla fukaraya teaddi ve adet-i kadimeleri tahrib-i bilad ve ecrar-ı ibade mutesaddi oldukları istima ım olub ol mekule eşkıyanın izalesi ba husus fukara ve zuafa üzerlerine hıfz-ı cenaha re fet emsar ve vakıt-ı reşid-i âsâr ve madelet ile memalik-imahrusada olan amme reayaların iradesi şevketlü padişahımızın aktai murad-ı hümayunları ol mekule ümidi emr-i şerif her kangınızın taht-ı hükumetine varub vasl olur ise sicillata sebt ve ilan ve işaat idüb eğer bundan sonra yine emr-i şerifime muhalefet ve fesad ve şevkavete cesaret ider olur ise ve yalları? Boynlarına ol mekule kapusız ve bacasız gezüb sa î bi l-fesad olan eşkıya her nerde haber alunur ise ittifak ile bieyyi hâl ahz ve ele fetirülüb şerle haklarında haliz gelen ve kurb ve civarınızda etraf-ı erbeada kasabat ve kurada ol mekule şekavet ve fesad üzre olanlar her kimesne ile her tarıkıyla olur ise bieyyi hâl ahz ve ele getürilüb şerle haklarında lazım gelen icra eyleyesin ki bundan sonra tarafınızdan tehavül ve tekasül ihtimali mesmu ve malum olur ise sizin haklarınızdan gelineceğini mukarrer bilüb ana göre gözleriniz açub her

344 328 tarafın ahvaline ıtlahda göz kulak olub ve merkum Mustafa Ağayı haber ve agah idüb bir gün evvel musahhah haber ile tarafımıza avdet itdürmekde gereği gibi bezl ve sa y ve ihtimam idüb hilaf-ı ferman-ı hümayun vaz u hareket cevazdan begayet tevakki ve ihtiraz eyleyesin bakî izzet daim bâde Mine l-muhassib Hüseyin K2/122/595 Ömer Paşa hazretlerinin( ) Şerayi -i şi ar Kütahya dan Teki ye? varub gelince yol üzerinde vaki olan kuzat efendiler zide fazluhum ve mefahiru l-emasil ve l-akran kethudayirleri ve yeniçeri serdarı vesair ayan-ı vilayetin iş erleri zide kadruhuma inha olunur ki bir mühim ve müsta cel umur içün evvela benimle gönderilmişdir gerekdir ki her kazaların taht-ı kazasına dahil olur ise yalnız bir nefere bir re s menzil bargiri tedarik ve yanına yarar kulağuzlar koşub ber vech-i ta cil birbirinize emîn ve salim ulaşdırmağa kemal-i mertebe tekayyüd ü tâm ve sa y ihtimam eyleyüb avk ve tehirden ihtiraz ve muceb-i buyruldı ile âmil olasın Fi 18 R sene 110 K2/122/596 Nişan-ı şerif-i alişan-ı sâmî-i mekânü t-tuğrâ-yı garâ-yı âlişân hükmü oldur ki Kütahya muzafatından Altuntaş nahiyesinde nefs-i Altuntaş nam karyede vaki merhum Sultan Alaeddin bina eylediği cami-i şerife hatib olan işbu rafii mevzuu refii Alişan-ı hakani şeyh Mehmed bi l-fil mutasarrıf olub lakin yedinde olan beratın zayi idüb girü zayiden müceddeden berat-ı şerifim virilmek babında istida-yı inayet eylemeniz vaki ise sadaka idüb bu berat-ı hümayun-ı meremmet-makrunı virdüm ve buyurdum ki bade l-yevm mezbur varub kemakan zabt olu hidmet-i lazimesi meri ve müeddi kaldıkdan sonra yevmi iki akce vazife ile mutasarrıf olub vâkıfın dahi devam-ı

345 329 ömr ü devletiyçün duaya müdavemet ve mülazemet göstere ol babda tarafı-ı ahardan bir nefere asla dahl u taarruz kılmayalar şöyle bileler alamet-i şerife itimad kılalar tahriren fi evahir-i şehr-i zi l-kaadeti ş-şerife sene tis a ve miete ve elf Kayd fi 3 min recebü l-ferd sene 110 Sahra-yı Edirne An el-hâcc Üveys Nahiye-i Altuntaş der liva-i Kütahya Karye-i Simav an tabi-i Altuntaş akce? 3000 Karye-i Cayır Suga tabi-i m pare 1000 Karye-i Segud ve Karagös tabii Altuntaş 4000 akce 3000 kılıc Yekün 5000 Sene 110 K2/122/597 Zuama ve erbab-ı tımar devlet-i aliyyenin mutemed askeri olub seferler imtidadı iktizasıyla tevciha umurı bazı seraskerlere Emiru l-ümerai l-kiram kebiru l-küberai l-fiham zü l-kadr ve l-ihtiram sahibu lizz ve l-ihtişam el-muhtass bimezid-i inayeti l-meliki l-ala Anadolu beğlerbeğisi dame ikbaluhu tevkii refii hümayuna vasıl olıcek malum olaki zuama ve erbab-ı tımar devlet-i aliyyenin mutemediyey askeri olub seferler imtidadı iktizasıyla tevcihat emri gah bazı seraskerlere ve gah serhad kalalarında olan muhafızlara tefviz olunmağla zeamet ve tımarın ekseri sebt ve kimi nizalu olub muhtel ve müşevveş olmağla derdeste muhtac olub ancak seferler mümanaatı ile tehir olunub haliya taht-ı alibaht üzre cülüs u hümayun u saadet-makrunım vaki olmağla umumen tecdid-i ahkam ve berat fermanım olmağın fimabad ziraları ref olunub nizam virilmek içün derdest üzre tevcih ve tecdid olunmak babında hatt-ı hümayun-ı şevket makrunum mucebince ferman-ıalişanım olmağın kıdvetü l-emasli ve l-akran Kütahya alaybeği Osman zide kadruhu ordu-yı hümayunıma mektub gönderüb liva-i mezburda Altuntaş nahiyesinde ( ) nam karye ve

346 330 gayrıdan üç bin ve yine liva-i mezbur ve nahiye-i mezkurda Segud ve Karagür nam karye ve gayrıdan iki bin akce iki kılıc timarları bihasıl olmağla on seneden berü kimesne rağbet itmeyüb bila sahib olub ol vechile mahlul olmağla bundan akdem yararlığı arz olundukda ibtidadan beş bin akce tımara emr-i şerifim virilen boylu gözlü kaşlu darende ferman-ı âşûre virilmek babında inayet recasına arz itmeğin defterhane-i amiremde mahfuz olan defter devr u sebt atike müracaat olundukda ( ) nam karyeden on üç bin akce kılıc tezkire ile mezbur üzerlerinde bulunmağla mucebince devr u sebt üzre tevcih olunmak emrim olmuşdur buyurdum ki göresin mezkurun elinde ol mikdar tımara emri var ise tımar-ı mezbur ol vechile mahlul ise sanceında sakin olub alay beği bayrağı altında sefere itmek şartıyla iki kılıc berat olmak devr u sebt üzre tevcih idüb tezkiresin viresin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren fi evasıt-ı rebiu l-evvel sene site aşera ve miete ve elf Kayf fi 23 şehr-i recebü l-ferd sene 110 Sahra-yı Belgrad K2/122/598 Nişan-ı şerif-i alişan sami mekan tuğrâ-yı garâ-yı cihansitan hükm oldur ki Kütahya muzafatından Altuntaş nahiyesine tabi nefs-i Altuntaş nam karyede vaki Alaeddin camii şerifinde yevmi iki ikace vazife ile zabt olan Mahmud kendi hüsn ü rızasıyla erbab-ı istihkakdan işbu rafiu tevkii refii alişan hakamni mevlana Hüseyin nam kimesneye farif olub mezbur dahi her vechile mahall ve müstehak olmağla tevcih olunub berat-ı şerifim virilmek babında akza kuzati l-müslimin-i sanisi mevlana Mehmed tizdet fezailuhu arz itmeğin vaki ise sadaka idüb bu berat-ı hümayunı virdüm ve buyurdum ki mezbur Hüseyin varub zikr olunan camii şerifi fariğ-i mezbur Mahmud un yerine bade l-yevm zabt olub hidmet-i lazımesin meri ve müeddi kıldıkdan sonra yevmi iki akce vazife ile mutasarrıf olub vakıfın ruhı ve dvam-ı ömr ü dvletiçün duaya müdavemet göstere ol babda taraf-ı ahardan bir ferd mani ve harahim olmayub dahl u taarruz kılmaya şöyle bilüb alamet-i şerife itimad kılalar tahriren

347 331 fi evahir-i şehr-i cumade l-ahir sene aşera ve miete ve elf Vasl ileyna ve kayd fi 23 receb sene 110 Bemakam-ı Edirne K2/122/599 Duha gümrüğü fermanıdır Akza kuzati l-müslimin evla vulati l-muvahhidin madeni l-fazl ve l-yakin rafiu ilamu ş-şerife ve d-din ulumu l-enbiya ve l-mürselin el-muhtass bimezid-i inayeti lmelikü l-muin mevlana Kütahya kadısı zidet fezailuhu ve mefahiru l-kuzat ve l-hükkam maadini l-fezail ve l-kelam Kütahya sancağında vaki olan kadılar zide fazluhum tevkii refii hümayunıa vasıl olıcek malum olaki hala divan-ı hümayunımda baş bakî kulı olan kıdvetü l-emacid ve l-ayan Hasan zide mecduhu divan-ı hümayunıma arz-ı hâl idüb bin yüz dokuz senesine mahsub olmak üzre Menteşe sancağının duhan gümrüğü rusumu muma ileyhin uhdesinde olub tahsili içün bundan akdem yedine virilen emr-i şerifi mahalline gönderdikde kaza ile yolda zayi olmağla bu aña gelince hasıl olan duhan tüccar taifesin alub ol havalide olan eskelelere ve liva-i mezburda vaki kuzat ve kuraya perakende vü perişan olub olvechile miri gümrük malı zayi ve telef ve şart-ı iltizama külli gadr ve zarar olundığın bildirüb liva-i mezburda bulunduğu yerde marifet-i şerle tefahhus olub bir defa eda eyledikleri miri gümrük rüsumların haliya rikab-ı hümayun-ı şevket-makrunım tarafından virilen emr-i şerifim mucebince tahsil itdürdüb teallük itdürilmemek babında emr-i şerifim virilmek reca itmeğin imdi rikab-ı hümayunım tarafından sadır olan emr-i şerif-i alişanım mucebince tahisl itdürüle diyü fermanım olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifimle vardukda bu babda sadır olan ferman-ı celilü lkadrim mucebince amel idüb dahi vech-i meşruh üzre Menteşe sancağında vaki kadılaklarda hasıl olan duhanı alub ol havalide olan iskelelere ve Kütahya sancağında vaki kasabat ve kuraya getüren ol mekule tüccar taifesi liva-imezburda bulundukları yerde bir defa resm-i gümrgünü eda eylediklerine yedlerinde mamul yine eda tezkiresi olmayanlardan marifet-i şerle gereği gibi tefahhus ve lazım gelen miri gümrük rusumların hala rikab-ı hümayun-ı şevket-makrunım tarafından sadır olan emr-i şerif-i alişanım mucebince tahsil ve mumaileyh Hasan zide mecduhunun tarafından kabza

348 332 memur olan mübaşir-i merkuma teslim itdürmekde tekayyüd ve intimam idüb hilaf-ı emr-i hümayun bir ferde teallül ve muhalefet itdürmeyesin canib-i miriye gadr ve zarar olmakdan ve tahir-i meburda bu defa resm-i gümrügün eda iylediklerine mamul bir eda tezkiresi olanlardan tekrar taleb olunmağla hilaf-ı şer-i şerife teaddi ve tecavüzden beğayet ihtiraz eyleyesin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren fi l-yevmi s-samine ve l-işrin min şehr-i recebü l-ferd sene aşera ve miete ve elf Vasl ileyna fi 26 receb sene 110 Bemakam-ı Konstantiniyye el-mahrusa K2/123/600 Hüseyin Ağanın kethudayirliği mukarreri mektubudur İzzetlü ve faziletlü efendi hazretlerinin meclis-i şeriflerine devr daavat safiyat muhibbe fuzuna ilhakdan sonra inha ve ihbar olunan oldur ki haliya taht-ı hükumet şiarınızda vaki Kütahya ve tevabii nevahisinde sakin ve mütemekkin olan altı bölük yoldaşları üzerlerine kethudayiri tayin olunmak de b-i kadim olmağın zümre-i silahdarandan yetmiş dördüncü bölükde yevmi otuz bir akce ulufeye mutasarrıf olan kıdvetü l-emasil ve l-akran Hüseyin muhibb u Kütahya mahal ve müstehak olmağın kethudayirliği kendüye ibka ve mukarrer olunub irsal kılınmışdır inde l-vusul memurların tezkiresi hıdmet-i mezburda istihdam itdürüb taraf-ı ahardan bir ferdi dahl u taarruz itdürmeyesin ve siz ki altı bölük yoldaşlarsız üzerlerinize zabit ve kethudayiri bilüb düşen dava ve nizaınızı şerle ve marifet-i merkum ile gördürüb şer-i şerifi itaat ve mumaileyhe inkıyad üzre olub adem-i itaatden begayet ihtiraz üzre olasın ve sen ki kethudayiri zide kadruhusun ol canibde olan serbölük yoldaşların hüsn ü zendeganı üzre zabt u rabt idüb düşen dava ve nizamların şerle gördürüb şer-i şerife itaat itmeyüb ve sana muhalefet üzre olanları ism ve resm ve bölüğüyle yazub bu canibe arz u ilam eyleyesin ve ol tarafa bazı levendat tayifesi sipahi namıyla neferat getürüb reayaya ve ehl-i suka rencide üzre ele getürüb üzerlerine lazım gelen icra-yı ahkam-ı şer itdüresin ki sayirlere muceb-i ibret olub herkes asude hâl üzre devam-ı ömr ü devlet-i padişahı ediyyesine müdavemet üre olalar bakî hemişe der sened şeriat muhkem yad tahirene

349 333 fi evasıt-ı şehr-i recebü l-ferd sene aşera ve miete ve elf.. K2/123/601 İmdad-ı seferiyye ve ( ) baha ( ) Akza kuzati l-müslimin evla vulati l-muvahhidin madeni l-fazl ve l-yakin rafii ilamu ş-şerife ve d-din varisi ulumu l-enbiya ve l-müreselin el-muhtass bimezid-i inayeti l-melikü l-muin mevlana Kütahya kadısı zidet fezailuhu ref-i hümayuna vasıl olıcek malum ola ki sen ki mevlana-yı muma ileyhsin ordu-yı hümayunıma mektub gönderüb Medine-i Kütahya ve nevahisinde sakin ve mütemekkin fukara reaya ve beraya meclis-i şer-i şerife varub bunlar emr-i şerifimle vaki olan avarız ve sair tekalife cemine memur olanlara ve hukuk ve rüsumların kanun ve defter mucebince zabitlerine eda idüb hilaf-ı şer-işerif ve bila emr-imünif imdad-ı seferiyye ve kuzatı baha namıyla rencide olunmak icab itmez iken Anadolı eyametine mutasarrıf olan vüzera ve mir-i miran imdad-ı seferiyye ve kuzât baha ve bunun emsali sair tekakilf-i şakka talib ve cebren ve kahren ahz itmeleriyel fakiru l-hâl ve mazturu l-etval olub perakende vü perişan olmalarıyla bais olmalarıyla hilaf-ı şer-i şerif ve bilad-ı münif imdad-ı seferiyye ve kuzât baha mutalebesiyle rencide olunmamak üzre emr-i şerifim virilmek recasına ilhak eyledikleri arz eyledüklerin ecilden hilaf-ı şer-i şerif rencide olunmamak emrim olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifimle vusul buldukda bu babda sadır olan emrim üzre amel dahi husus-ı mezbura temam hak ve adl üzre mukayyed olub arz olunduğı üzre ise eyyam-ı saadetde reaya ve berayamızda zulm ve teaddi olunduğuna kata rıza-yı şerifim yokdur kaza-i mezbur ahalileri emr-i şerifimle vaki olan avarız vasir tekaliflerin cemine memur olanlara vesair kuzat ve iş erleri zabitlerine eda eyledüklerinden sonra eyalet-i mezbureye mutasarrıf olanlara hilaf-ı şer-i şerif ve bila emr-i münif imdad-ı seferiyye ve kuzât baha ve bunun emsali sair tekalif-i şâkka talebiyle rencide ve remide itdürmeyesin min bad şer-i şerife ve defter-i hakani ve emr-i hümayunıma muhalif kimesneye iş itdürmeyüb husus-ı mezbur içün bir dahi emrim varılu eylemeyesin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasız tahriren

350 334 fi evahir-i rebiu l-âhir sene aşera ve miete ve elf Kayd fi 27 min şehr-i recebü l-ferd sene 110 Sahra-yı Belgrad K2/123/602 Emirü l-ümerai l-kiram kebiru l-kibriyau l-fiham zü l-kadr ve l-ihtiram sahibu l-izz ve l-ihtişam el-muhtass bimezid-i inayeti l-melikü l-ala Anadolı beğlerbeğisi dame ikbaluhu tevkii refii hümayuna vasıl olıcek malum ola ki kıdvetü lemasil ve l-akran Kütahya alaybeğisi Abdülkadir zide kadruhu dergah-ı muallama mektub gönderüb kütaya sancağında Altuntaş nahiyesinde Tatar Mimar nam karye ve gayrıdan iki bin akce tımara mutasarrıf olan Abdinin isimin ve cismi na mevcud olub tımarı ol vechile mahlul olmağla bundan akdem yararlağı arz olundukda ibtidadan üç bin akce tımara emr-i şerifim virilen boylu gözlü kaşlu darende ferman-ı hümayun Ali ye virilmek babında inayet recasına arz itmeğin mucebince tevcih olunmak emrim olmuşdur buyurdum ki göresin mezkurun elinde ol mikdar tımara emri var ise tımar-ı mezbur vech-i meşruh mahlul ise sancağında sakin olub alay beğisi bayrağı altında sefere ilişmek şartıyla tevcih idüb tezkiresin viresin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren fi evail-i şehr-i receb sene aşera ve miete ve elf Vasl ileyna 28 receb Bemakam-ı Edirne el-mahrusa K2/123/603 Bais-i tahrir-i huruf oldur ki bin yüz dokuz senesinin Kütahya sancağının duhan gümrüğü uhdesinde olub Kütahya ve yedi nahiyesinin cem u tahsili işbu darende-i

351 335 temessük Süleyman Ağayı tarafımızdan vekil nasb eylemişizdir bu temessük merkumun yedinde virilmişdir tahsiline mübaderet eyledükde bir kimesne mani ve müdahale eylemeyeler tahriren fi 13 receb sene 110 ( ) ağası K2/123/604 Menzil bargirleriyçün buyrulmuşdur Şeriat şiar Kütahya dan Üsküdar a varınca yol üzerinde olan kuzat efendiler zide fazluhum inha olunur ki müstacel ve umur-ı mühimme içün buyruldı ısdar ve ulağla irsal olunmuşdur vüsulunde gerekdir ki iki nefer adem yalnız iki re s menzil bargiri virüb salimen aminen birbirinizin taht-ı kazalarına dahli eylemekde ( ) sa y ve ihtimam idüb avk u tehirden ihtiraz üzre olasın diyü buyruldı 3 Şaban sene 1110 K2/123/605 Kıdvetü s-sâdâti l-kiram Es-Seyyid Abdülbaki Çelebi dame eşrefu siyadet bade t-tahiyetü l-bahiyye inha olunur ki Medine-i Kütahya kazasında vaki sadati lkiram üzerlerine tarafımızdan miri kaimmakam nasb u tayin olunmuşdur ki göresin sadad sahihu ll-insan tevkiru l-ikram-ı seniyyeden zahir ve kuzat hüccetin ve kaimmakamlar temessükatıyla dahl olub alamet-i hisse isti mal idenlerin ( ) ihtimam ve kendünüz alamet vazına bir ferde izn virmeyüb eda-i sıhhat idenleri esbatda huzurımız havale ve ihsar ve te dib vesair hukuk-ı şeriyye sabite tahsili iktiza itdükden idüb sadat-ı kiramdan tevcih malı ve bargiri bahane ile bir akceleri almayub sıyanet arz ve mallarına ikdam ve hidemat-ı aliyyelerine ( ) bedel ile zahr şenaat hazret-i siyadü lenam aleyhi efdalü t-tahiyye ve s-selam olasın hurrire

352 336 fi evahir-i recebü l-ferd sene aşera ve miete ve elf Kayd fi 6 Şaban sene 110 El-fakir es-seyyid Osman en-nakib K2/124/606 İzzetlü faziletlü efendi hazretlerinin meclis-i şeriflerine daavat-ı safiyyat ve teslimat ve afiyat ittihazıyla inha olunur ki Medine-i Kütahya ve nevahisinde mütemekkin olan fukara reaya ve beraya meclis-i şera varub bunlar emr-i şerif ile vaki olan tekalif cem ine memur olanlara ve hukuk ve rüsumların kanun ve defter mucebince zabitlerine eda idüb hilaf-ı şer-i şerif ve bila emr-i münif imdad-ı seferiyye ve kuzat bahanesiyle rencide olunmak icab itmez iken Anadolı eyaletine mutasarrıf olan vüzera ve mir-i miran taleb ve cebren ve kahren itmeriyle muzdaribu l-ahval olub perakende ve perişan olmağla bais oldukları ilhahları ile arz eyledüğin ecilden hilaf-ı şer-i şerif rencide itdürilmemek babında sadır olan ferman-ı alişanım mucebince tahrir olmuşdur İnşaallah u Te âla vusulünde mazmun-ı emr-i aliyi tenfiz ve icraya sarf sa y ve dikkat eyleyüb hilafına cevaz göstermeyesin bakî ömr ve fazilet daim yad El-muhlis ( ) K2/124/607 Akza kuzati l-müslimin evla vulati l-muvahhidin madeni l-fazl ve l-yakin rafiu ilamu ş-şerife ve d-din varis-i ulumu l-enbiya ve l-mürselin el-muhtass bimezid-i inayeti l-meliki l-muin Kütahya ve Mağnisa kadıları zidet fezailuhuma ve kıdvetü - hükkam madeni l-fezail ve l-kelâm Gerdüs ve kadıları zide fazluhuma tevkii refii hümayuna vasıl olıcek malum ola ki sen ki Gerdus kadısı mevlana-ıyı mumaileyhsin dergah-ı muallama mektub gönderüb merhum ve mağfirun leh Sultan Murad Han-ı sani tâbe serahu evkafı reayalarından olub bozgan tayifesinden Karaçecilü cemaati ahalisi meclis-i şer-i şerife varub müşarun ileyhin evkafı karyeleri min külli l-vücuh serbest

353 337 olub bundan akdem hatt-ı hümayun-ı saadet-makrunımla muzmun-ı evamir-i şerifem virilmişken bin yüz senesine hala Saruhan sancağına mutasarrıf Kasım Paşa üzerlerine adem gönderüb cebren bin iki yüz elli dört esedi guruş ve iki re s atların ahz itmeğle bade Anadolı valisi Ömer Paşa dahi üzerlerine iki bayrak atlu tayin ve yüz üç guruşların alduğından maada kanaat itmeyüb bu mikdar akce kalildir diyü on bin re s kaydın ve altı re s bargir ve otuz re s kısrak ve bir re s ikratların ahz ve ahar diyara getürüb bunlar dahi ahz olunan malların almak murad eyledüklerin kimini darb ve kimini rencide ve habs eyledüğinden gayrı deftan altı yüz elli esedi ğuruşların dahi ahz ceman yedi yüz altmış üç guruş ile iki yüz doksan sekiz re s koyun ve beş re s bargir ve bir re s atların alub külli gadr eyledüklerin vuku ı üzre müsliminden isticar ve vaki hali hükm ü hümayunım virilmek recasına ilhahlarıyla arz itmeğin vech-i meşruh üzre şerle tahsil olunmak emrim olmuşdur buyurdum ki mübaşir tayin dergah-ı muallam bevvablarından Mehmed Beğ zide kadruhu ol tarafa vusul buldukda bu babda sadır olan emrim üzre amel dahi muma ileyhin vekilleri meclis-i şera ihzar ve bunlar ile beraber idüb mukaddema bir defa şerle görilüb fasl olunmayan hususların temam hak ve adl üzre tefassus idüb göresin arz olunduğı üzre ise ol babda mukteza-yı şer-i kavimle amel idüb vech-i meşruh üzre alınan nükud ve koyun ve at ve bargir her ne ise bade s-sübut hükm idüb girü bunlara bikusur alıvirüb icra-yı hak eyleyesin bade şer-i şerif ve emr-i hümayunıma muhalif kimesneye iş itdürmeyüb husus-ı mezbur içün bir dahi emrim varılu eylemeyesin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahriren fi evasıt-ı cumade l-ahire sene aşera ve miete ve elf Kayd fi 8 min Şabani l-muazzam sene 110 Bemakam-ı Edirne el-mahrusa K2/124/608 Serdarlık mektubudur Abidin Ağa ya İzzetlü ve semahatlü ve faziletlü efendi hazretleri tarafından meclis-i şeriflerine devre tahiyyat ittihakından sonra muhlisân-ı mezburdur ki haliya taht-ı hükumet şiarları olan Kütahya da vaki yeniçeri serdarlığı umurına kıdvetü l-emasil ve l-akran birinci

354 338 ( ) Abidin zide kadruhuya nasb ve tayin olunmağın işbu mektub tahrir ve irsal olundu vusulünde gerekdir ki mezbur serdarları hidmetinde istihdam idüb ol canibde yeniçeri ve cebeci ve tobcı ve süvari sekban ve acemi neferatları merkumı üzerlerine serdar ve zabit bilüb sözünden taşra ve re yinden haric vaz u hareket eylemeyüb itat ve inkıyad üzre olalar ve tayif-i mezkurunda bila varis maruf fevt olanların muhalefat ve metrukatları izn-i şerle merkum ahz u kabz ve suk-ı sultanide füruh ve hasıl olan nükudı mümza ve mahtum müfredat defterleriyle bu canibe irsal itdüresin ifa bakî hemişe red secadda nişin daim yad tahriren fi evail-i şehr-i şabani l-muazzam sene aşere ve miete ve elf Konstantiniyye İbrahim Ağa Dergah-ı ali yeniçeriyan haliya Nahiye-i Altuntaş der liva-i Kütahya Ali Ömer Veli bila sahib Karye-i Yalnızsaray tabi-i mezbur 4031 Karye-i ( ) tabi-i Gerdüs 1907 Mezraa-i beğler ve ( ) tabii-i mezbur 350 Mezrea-i Bölücek tabii m 300 Karye-i Yazucı tabi-i mezbur 4031 Karye-i Yazucı tabii me sahih karye-i ve Yenice ve mezra-i Hacı ve çiftlik Burmah tabi Arslan karye-i Acem tabii Tavşanlu 8000 hisse 2000 çiftlik özün Gerdus tabii m 75 kılıc Özi tabi-i m 250 yekün 7999 fi 3 R sene 109 Zuama ve erbab-ı tımarın devlet-i aliyyenin mutemedün bih askeri olub seferler imtidadı iktizasıyla tevcihat emri

355 339 K2/124/609 Düstur-ı mükerrem müşir-i müfehham nizamu l-âlem müdir-i umurı l-cumhur bi l-fikri s-sakıb-ı mütemmemü l-fihâmu l-enâm bi l-re yi s-saib memhir-i bünyani ddevletü ve l-ikbal müşir-i erkanü s-sa âdet ve l-iclâl el-mahfûf bi sunûf-ı avatıfü lmelikü l-a lâ Anadolı eyaletine mutasarrıf olan paşa edamallahu Te âlâ iclâluhu tevkii refii hümayuna vasıl oluncık malum olki zuame ve erbab-ı tımar devlet-i aliyyemin mutemedün bih askeri olub seferler ismtidadı iktizasıyla tevcihat umurı gah bazı askerlere ve gah serhad kalalarında olan muhafzılara tefviz olunmağla zeamet ve tımarın ekseri sebt ve kimini nizalu olub muhtel ve müşevveş olmağla devr u sebte muhtac olub ancak seferler mümanaatı ile tehir olunub haliya taht-ı alibahs üzre cülus u hümayun-ı saadet-makrunım vaki olmağla umumen tecdid-i ahkam virüb emr fermanım olmağın min bad nizalar def u nizam virimmek içün devr u sebt üzre tecdid ve tevcih olunmak babında hatt-ı hümayun-ı şevket-makrunım mucebince ferman-ı alişanım sadır olmağın kıdvetü l-emasil ve l-akran Kütahya alaybeğisi Osman zide kadruhu ordu-yı hümayanıma mektub gönderüb Kütahya sancağında Altuntaş nahiyesinde Yalnızsaray nam karye ve gayrıdan dört bin dokuz yüz doksan dokuz akce ve yine liva-i mezburda Tavşanlu nahiyesine Aceb nam karye ve gayrıdan üç bin akce iki kılıc timırlar bila sahib olub ol vechile mahul olmağla bundan akdem yararlığı arz olundukda ibtidaden beş bin akce tımara ve iki defe bin beş yüz akeceye kad ve emr-i şerifim boylu ve gözlü kaşlu Darende ferman-ı hümayunım Ali ye virilmek babında inayet recasına arz itmeğin defterhane-i amiremde mahfuz olan ruznamçe-i hümayunıma müracaat olundukda altuntaş nahiyesinde olub Yalnızsaray nam karye ve gayrıdan olan dört bin dokuz yüz doksan dokuz akce bir kılıc Ahmed ve Tavşanlu nahiyesine Aceb nam karye ve gayrıdan olan üç bin akce bir kılıc dahi Yakub tahvilinden Receb üzerlerinde bulunmağla mucebince devr i sebt üzre tevcih olunmak emrim olmuşdur buyurdum ki göresin mezkurun elinde ol mikdar tımar ve terekiler adlerı var ise ve tımar-ı mezburlar vech-i meşruh üzre mahlul ise sancağında sakin olub alaybeğisi bayrağı altında sefer itmek şartıyla iki kılıc tımar bir berat olmak devr u sebt üzre tevcih idüb tezkiresin viresin şöyle bilesin alamet-i şerife itimad kılasın tahrinen fi evahir-i şehr-i rebiu l-evvel sene tis a ve miete ve elf

356 340 Vasl ileyna fi 10 min Şaban sene 110 Sahra-yı ( ) K2/124/610 Banaz ve karyeler yedlerinden Türkman Ali ve Küçük Mustafa fermandır Emiru l-ümerai l-kiram kebiru l-kibriyau l-fiham zü l-kadr ve l-ihtiram sahibu l-izz ve l-ihtişam el-muhtass bimezid-i inayeti l-melikü l-ala Anadolı beğlerbeğisine dame ikbaluhu ve kıdvetü l-kuzat ve l-hükkam madeni l-fazl ve l-kelam mevlana banaz kadısı zide fazluhu tevkii refii humüyuna vasıl olıcek malum ola ki seyyedetü l-muhadderat iklileti l-muhassamat tacu l-mesturat hemşirem Ümmi Sultan damet ismetuhanın kethudalığı hidmetinde olan kıdvetü l-emacid ve l-ayan Ahmed zide mecduhu divan-ı hümayunıma arz-ı hâl gönderüb sultan-ı müşarun ileyhanın mutasarrıf olduğı hasıllarından Banaz ve nasları reayası min külli ll-vücuh mührlü serbest olub dahl olunmak icab eylemez iken Türkman Ali ve Küçük Mustafa nam bölükbaşılar ikişer ve üçer yüz atlu uğrayub havas-ı mezburenin on aded karyelerin yağma ve garet ve nice fesahat ve beş nefer reayası alet-i harb ile darb idüb cebren ve kerhen altı yüz guruşların alduklarından maada bunun emsali kapulu ve kapusuz levendat tayifaesi üzerlerine koşub hilaf-ı şer-i şerif cevr ve eziyet ve teaddi ve tecavüzden hali olmadıkların kaza-i mezbur kadısı arz eyledükde ilam ve reaya fukarasının üzerlerinde mezburların zulm ve teaddileri men' u def olunmak babında emr-i şerifim virilmek reca eyledükde imdi sultanlar havassı mefruzu l-kalem ve maktu ul-kıdem min külli l-vücuh serbest olmağla ol vechile hilaf-ı şer-i şerif ve bila emr-i mnif teaddileri men' u def oluna diyü ferman-ı alişanım sadır olmuşdur buyurdum ki hükm ü şerifim vardukda bu babda sadır olan ferman-ı celilü l-kadrim mucebince amel idüb dahi sultan-ı müşarun ileyhimanın hasları reayası min külli l-vücuh mefruzu l-kalem ve maktu u l-kıdem serbest olmağla min bad reaya fukarasında hilaf-ı şer-i şerif ol vechile kimesneye rencide ve remide itdürdüb vech-i meşruh üzre olan zulm ve teaddileri men' u def eyleyesin müşarun ileyhanın hasılları reayasına teaddi ve tecavüz olunmakdan begayet

357 341 ihtiraz idüb husus-ı mezbur içün tekrar şikayet olunmalu eylemeyesin şöyle bilesin alamet-i şerifeme itimad kılasın tahriren fi l-yevmi s-samine min şehr-i şabani l-muazzam sene aşera ve miete ve elf Bemakam-ı Konstantiniye el-mahrusa

358 342 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 1 NUMARALI KÜTAHYA ŞER İYE SİCİLİ DEFTERİ NİN ( II. BÖLÜM) KRİTİĞİ

359 NUMARALI KÜTAHYA ŞER İYE SİCİLİNİN II. BÖLÜMÜNÜN TANIMI VE EDİSYON KRİTİĞİ 3.1. Numaralı Kütahya Şer iye Sicili Defteri nin (II. Bölüm) Tanımı ve Ait Olduğu Yıllar 1 Numaralı Kütahya Şer iye Sicili Defteri yaklaşık olarak 19x54 boyutlarında olup orijinal metinde numaralandırma yapılmadığı ve var olan numaralandırmanın sonradan yapıldığı görülür. 1 Numaralı Kütahya Şer iye Sicili Defterinin sayfa adedinin oldukça fazla olması nedeniyle defter üçe ayrılarak bölümler halinde çalışılması uygun görülmüştür. Bu çalışmamızda 1 Numaralı Kütahya Şer iye Sicili Defterinin ikinci bölümü ele alınmıştır. Defterin özellikleri ve yapısı ile ilgili çok fazla bir bilgiye sahip olmamakla birlikte çalıştığımız bölümde sayfaların üst ve alt kenarlarının fotokopide karanlık çıkması defterin oldukça yıpranmış olduğunu sayfaların köşelerinden yırtılmış ya da kopmuş olduğu ihtimalini güçlendirmektedir. Özellikle defterin büyük olması ve çok sayıda sayfadan oluşması kullanımdan dolayı yıpranmayı artırdığı tahmin edilmektedir. Bu defterdeki belgeler sonradan numaralandırılmış olup, defterdeki numaralandırma bütünlüğü bozulmaması için bazı belgeler (422-A / 422-B, 513-A / 513-B, 527-A / 527-B) şeklinde olduğu gibi numaralandırılmıştır. Bazı belgelerin de numaralandırılmadığı bunun sebebinin de kadı tarafından hatırlanmak üzere düşülen notlar veya daha önce kullanılmış bir defterin baş tarafında yer alan notlar olabileceği değerlendirilmektedir. Bu bölümde 380 numaralı belge bir buçuk satır yazılmış ve yarım bırakılmıştır. Giriş cümlelerinden ilâm ya da hüccet olduğu anlaşılan bu belge ya sehven yazılmış ya da davacının davasından vazgeçmesi üzerine yarım kalmış olabilir. Bazı belgelerde

360 344 kelime ya da birkaç kelimenin üzerinin çizildiği ve bunların farklı kelimeler olması sehven yazıldığı kanaati uyandırmaktadır. Defterin çalışmamanızı içeren bölümünde ağırlıklı olarak divâni kırması tâlik ve divâni yazı stilleri kullanılmıştır. Yazı stilleri genel olarak farklı kâtipler tarafından yazıldığı için yazı karakterleri bakımından çeşitlilik göstermektedir. Bazı belgeler çok ince bir yazı ile küçük ve sıkışık olarak yazılmış olması okumayı zorlaştıran etkenlerden olmuştur. Diğerlerinden farklı olarak 513-A numaralı belge sayfanın sağ alt köşesine sıkıştırılmak suretiyle yan olarak yazılmıştır Belgelerin tarihleri incelendiğinde II. Bölümde kronolojik olarak ilk sırayı alan 521 numaralı belge olup (H.1 Recep 1109 / M. 14 Ocak 1698) tarihlidir. En son tarihli olanı ise 505 numaralı belge olup (H. 5 Ramazan 1114 / M. 24 Ocak 1703) tarihini göstermektedir. Defterdeki belgeler tarih sırasını takip etmemiş olsa da aynı yıl içindeki bir çok belgenin birbirini takip ettiği görülür. Ancak genel olarak bakıldığında belgelerin deftere kronolojik tarih sırası ile kaydedilmediğini söylemek mümkündür. İncelediğimiz 1 Numaralı Kütahya Şer iye Sicili Defterinin II. bölümünde 62 varak ve yarım olan 380 numaralı belge de dahil olmak üzere 286 adet belgeyi içermektedir. Ancak bunlardan 422, 513, 527 numaralı belgeler A ve B bölümleri ile birlikte ele alınmıştır. Tablo 1 Belgelerin Hicri ve Miladi Yıl Olarak Karşılıkları Belge No Hicri Tarih Miladi Tarih Zi l - hicce Mayıs Muharrem Haziran Muharrem Haziran Muharrem Temmuz Safer Temmuz Safer Temmuz Safer Temmuz Safer Temmuz Zi l - ka de Nisan Rebiü l-evvel Eylül 1701

361 Safer Ağustos Rebî u l-evvel Ağustos Rebî u l-evvel Ağustos Rebî u l-evvel Ağustos Rebî u l-âhir l Eylül Rebî u l-âhir Eylül Rebî u l-âhir Ekim Rebî u l-âhir Eylül Rebî u l-âhir Eylül Rebî u l-âhir Ekim Cemâziye l-evvel Ekim Rebî u l-evvel Ağustos Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-evvel Kasım Cemâziye l-ahir Kasım Cemâziye l-ahir Kasım Recep Aralık Recep Aralık Recep Aralık Recep Aralık Recep Aralık Recep Aralık Recep Aralık Recep Ocak Recep Ocak Recep Aralık Şaban Ocak Recep Ocak Şaban Ocak Şaban Ocak Recep Aralık

362 Recep Aralık Recep Aralık Şaban Ocak Şevval Mart Şevval Mart Şevval Mart Şevval Mart Şevval Mart Şevval Mart Şevval 1113 Mart Şevval Mart Zi l-ka de Nisan Zi l-ka de Nisan Zi l-ka de Nisan Zi l-ka de Nisan Zi l-ka de Nisan Zi l-ka de Nisan Zi l-ka de Nisan Zi l-ka de Nisan Zi l-ka de Nisan Zi l-ka de Nisan Zi l-ka de Nisan Zi l-ka de Nisan Zi l - hicce Nisan Zi l - hicce Nisan Zi l-ka de Nisan Zi l - hicce Mayıs Zi l - hicce Mayıs Zi l - hicce Mayıs Zi l - hicce Mayıs Zi l - hicce Mayıs Zi l - hicce Mayıs Zi l - hicce Mayıs Zi l - hicce Mayıs Zi l - hicce Mayıs Zi l - hicce Mayıs Zi l - hicce Mayıs

363 Zi l - hicce Mayıs Zi l - hicce Mayıs Muharrem Haziran Muharrem Haziran Muharrem Haziran Zi l-ka de Nisan Muharrem Haziran A 13 Muharrem Haziran B 3 Muharrem Haziran Muharrem Haziran Muharrem Mayıs Muharrem Haziran Muharrem Haziran Muharrem Haziran Safer Haziran Muharrem Haziran Safer Temmuz Safer Temmuz Safer Temmuz Safer Temmuz Safer Temmuz Safer Temmuz Rebî u l-evvel Ağustos Rebî u l-evvel Ağustos Rebî u l-evvel Ağustos Rebî u l-evvel Ağustos Rebî u l-âhir Eylül Rebî u l-âhir Eylül Muharrem Haziran Rebî u l-âhir Eylül Muharrem Haziran Rebî u l-âhir Eylül Rebî u l-âhir Eylül Rebî u l-evvel Ağustos Cemâziye l-ahir Ekim Şaban Ocak Cemâziye l-evvel Eylül Cemâziye l-evvel Eylül Cemâziye l-evvel Ekim

364 453 8 Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-ahir Ekim Cemâziye l-ahir Ekim Cemâziye l-ahir Ekim Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-ahir Kasım Cemâziye l-ahir Kasım Cemâziye l-ahir Kasım Cemâziye l-ahir Kasım Rebî u l-evvel Ağustos Muharrem Mayıs Rebî u l-evvel Ağustos Cemâziye l-ahir Kasım Cemâziye l-ahir Ekim Cemâziye l-ahir Kasım Cemâziye l-ahir Kasım Cemâziye l-ahir Kasım Cemâziye l-ahir Kasım Recep Aralık Recep Kasım Recep Kasım Cemâziye l-ahir Ekim Recep Kasım Recep Kasım Recep Aralık Recep Kasım Recep Kasım Recep Kasım Recep Kasım Recep Kasım Recep Aralık Şaban Aralık Şaban Aralık

365 Şaban Ocak Recep Aralık Şaban Aralık Recep Kasım Recep Kasım Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-evvel Ekim Cemâziye l-evvel Ekim Rebî u l-evvel Ağustos Şevval Mart Muharrem Haziran Ramazan Ocak Recep Kasım Ramazan Mart Ramazan Mart Şevval Mayıs Şevval Mayıs Ramazan Mart Şaban Şubat A 19 Şaban Mart B 27 Şaban Mart Şevval Mayıs Şevval Mayıs Şevval Mayıs Zi l-ka de Mayıs Şevval Nisan Recep Ocak Recep Ocak Zi l-ka de Mayıs Şevval Nisan Şevval Nisan A 11 Zi l-ka de Mayıs B 20 Zi l-ka de Haziran Zi l-ka de Haziran

366 529 5 Zi l-ka de Mayıs Zi l-ka de Haziran Zi l-ka de Haziran Zi l - hicce Mayıs Zi l - hicce Mayıs Zi l - hicce Mayıs Zi l - hicce Haziran Zi l-ka de Mayıs Zi l - hicce Mayıs Zi l - hicce Haziran Zi l - hicce Haziran Zi l - hicce Haziran Zi l - hicce Mayıs Muharrem Temmuz Muharrem Temmuz Şevval Nisan Muharrem Temmuz Muharrem Ağustos Muharrem Ağustos Muharrem Ağustos Safer Ağustos Muharrem Temmuz Safer Ağustos Rebî u l-evvel Eylül Rebî u l-evvel Eylül Rebî u l-evvel Eylül Rebî u l-evvel Eylül Rebî u l-evvel Eylül Rebî u l-evvel Eylül Rebî u l-evvel Eylül Rebî u l-evvel Eylül Rebî u l-evvel Eylül Rebî u l-evvel Eylül Rebî u l-evvel Eylül Zi l - hicce Haziran Rebî u l-evvel Ekim Rebî u l-evvel Ekim

367 Rebî u l-evvel Ekim Rebî u l-evvel Ekim Cemâziye l-evvel Kasım Rebî u l-âhir Kasım Cemâziye l-evvel Kasım Cemâziye l-evvel Kasım Cemâziye l-evvel Kasım Rebî u l-evvel Eylül Cemâziye l-ahir Aralık Cemâziye l-ahir Aralık Cemâziye l-ahir Ocak Cemâziye l-ahir Ocak Cemâziye l-evvel Kasım Rebî u l-âhir Ağustos Recep Ocak Recep Ocak Zi l-ka de Haziran Recep Ocak Recep Ocak Rebî u l-evvel Ekim Recep Ocak Recep Ocak Rebî u l-âhir Ekim Recep Ocak Recep Ocak Recep Ocak Recep Ocak Recep Ocak Recep Ocak Recep Ocak Recep Şubat Recep Şubat Recep Ocak Şaban Şubat Şaban Şubat

368 Şaban Şubat Şaban Şubat Şaban Şubat Şaban Şubat Numaralı Kütahya Şer iye Sicilinin (II. Bölüm) Edisyon Kritiği Defterde Bulunan Belge Türleri ve Özellikleri Çalışma konumuz olan bölümde yer alan başlıca belge türleri ve oranları tabloda gösterilmiştir. Tablo 2 Sicilde Geçen Belge Türleri ve Dağılımı Belge Çeşitleri Belge Sayısı Belgelerin% Olarak Dağılımı İ lâm 69 % 24.1 Hüccet 97 % 33.9 Ferman 57 % 19.9 Buyruldu 25 % 8.7 Berat 18 % 6.3 Ma ruz 9 %3.1 Temessük 8 % 2.8 Mürasele 3 % 1.1 Grafik 1 Sicilde Geçen Belge Türleri ve Dağılımı Seri İ lâm Hüccet Ferman Buyruldu Berat Ma ruz Temessük Mürasele

369 İ lâmlar Defterimizin bu bölümünde 69 adet i lam bulunmaktadır. Bunlar muhtelif konularda ve zamanlarda şahısların mahkemeye müracaatları sonucu oluşmuş belge türleridir. Başlıca i lam konuları şunlardır: Evlilik meseleleri ve boşanma, gasb ve darb davaları, otlak ve ya mera anlaşmazlığı, fuzuli işgal davaları, satış ihtilafından doğan anlaşmazlıklar, arazi paylaşımından dolayı çıkan ihtilaflar, nafaka davaları, su anlaşmazlığı, miras paylaşımında ihtilaf, hakaret ve küfür davaları, hürriyete kavuşturma bulunmaktadır. Sicilimizin II. Bölümünde bulunan i lâmlar ve konu özetleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Tablo 2.1 Sicilde Geçen İ lamlar ve Konuları V. No B. No B. Türü Belgenin Konusu İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm Ümmühânî binti Mehmed Efendi nâm hâtûnun eski eşi Abdülkâdir bin Hüseyin Efendi den mihr-i müeccelesini alması. Arslan Beğ Evkafından Süleyman Bey in men edilip Mehmed Çavuş ibn-i İbrâhîm verilmesi. İsmâ îl Ağa bin Sefer in Altuntaş kazasına bağlı Keçeli karyesinin ağnamlarını toplamaktan men edilmesi. İshaklu, Dedek, Belek Eri karyelerine ait olan çayırların Osman Ağa bin Ali Ağa ya verilmesi. Silahdaran Oğuz Beğ ibn-i Abdullâh ın Ahmed Ağa bin Mehmed Çavuş a hakaret ve küfür etmesi. Sünbül nâm zimmî ile Şimon nâm zimmînin vergilerini Lala Hüseyin Paşa Mahallesi ile birlikte vermesi hükm olunmuştur İ lâm İ lâm İvaz isimli kölenin hürriyetine kavuşturulmasına dair İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm Gürcü asıllı Süleymân bin Abdullâh ın hürriyetine kavuşturulmasına dair. Tayyibe binti Seyyid Mehmed nâm hâtûnun zevci tarafından miri müeccelinin ve iddet-i nafakasını vermediği için açılan dava ve sonuçta tayyibe hatunun haksız bulunduğunu gösteren i lamdır. Cinci kârhânesinin Anna ve Mekrem Nasraniyyeye bırakılmasına karar veilen ilamdır. Hasan Ağa ibni Halîl in mülkünü gasp eden Bazarlı ve Petro nâm-ı diğer Uzun nâm zimmîler hakkında ilamdır.

370 İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm Hasan bin Abdullâh ve el-hâcc Ahmed ve dayısı oğlı Alî ve Mustafâ ile Dilaramzâde Mehmed Ağa arasında Mehmed Efendi çeşmesi suyunun paylaşımı ile ilgili ilamdır. Ahmed Çelebi ibni Seyyid Hüseyin Çelebi nin eşyalarının Receb ibni Hüseyin ve Osman tarafından çalınması ile ilgili mahkeme kararını içeren ilamdır. Ayişe binti Mehmed nâm hâtûnun mirasınınpaylaşılması konusunda mahkemenin kararını ihtiva eden ilamdır. Macar asıllı İvaz ibni Abdullâh nam kölenin satışında çıkan anlaşmazlık sonucu eş-şeyh Mustafâ Efendi ye yüz on guruşun verilmemesine dair mahkeme kararını içeren ilamdır. Mîrzâ bin Ahmed ile Mûsâ Beğ ibni Velî arasında bir cariye ve küçük İ lâm oğlu ile ilgili mahkeme kararını ihtiva eden ilamdır İ lâm Kelbuz nâm câriye ile ilgili olarak Derviş Mehmed Beğ e tenbih İ lâm İ lâm Mehmed ibni Osmân Çelebi nin Kütahya Kal asında bulunan otuz sekiz bin üç yüz akçenin yerinde kullanıldığına dair ilamdır. Macar asıllı İvaz ibni Abdullâh nam kölenin satışında çıkan anlaşmazlık sonucu Şeyh Mustafa efendiye doksan beş guruş ödenmesine karar verilen ilamdır İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm Osmân bin Yûnus un küçük iken babasından kalan hayvanat ve eşyalarına zapt eden el-hâcc İbrâhîm ibni Abdî den hakkını istemesi sonucu mahkemenin vermiş olduğu el-hâcc İbrâhîm muarazadan men kararını ihtiva eden İlamdır. Kesber veledi nâm zimmînin verâseti zevcesi Turfande binti Yakob ile varisleri arasındaki anlaşmazlığın karara bağlandığı ilamdır. Ayişe binti Mehmed nâm hâtûnun timardan nisâya hisse tasarrufı hilâf-ı kânûn olmadığı gerekçesi ile men edildiğini gösteren ilamdır. Gümüş nahiyesine bağlı Seydi Ömer karyesinde köylüler arasında meydana gelen mera ihlalini karara bağlayan ilamdır. Osmân bin Arşur ile İvaz bin Muslî arasındaki haksız yere zapt davasında mezkur tarlanın İvaz yedine verilmesini kararlaştıran ilamdır. Mahmûd Çelebi ibni Muharrem Efendi nin evlatları Ayişe nâm hâtûn ve oğlu Muharrem Çelebi arasındaki miras ihtilafından dolayı yapılan mahkeme neticesinde mirasın Muharrem Çelebi ye bırakılması kararını ihtiva eden ilamdır. Hadîce binti Muslî nâm hâtûnun mihri müeccelini eski zevci İslâm bin Alî den talep etmesi ve mahkemenin İslam ı muarazadan men ettiğini gösren ilamdır.

371 İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm A İ lâm Takiyye binti Zafriye nâm nasrâniye ile Senan ve Karabet ve Serkiz veledi Agop nâm zimmîler arasındaki mülk anlaşmazlığından dolayı meydana gelen mahkeme kararını içeren ilamdır. Hamîd sancağından İbrâhîm bin el-hâcc Güldalı kiraya verdiği esirinin dönmemesi üzerine esirinin Osmân bin Ömer e satıldığını şikayet etmesi üzerine mahkemenin köleyi eski sahibine verdiğini gösteren ilamdır. Ahi İzzeddîn mahallesi sâkinlerinden İsmâ îl in mirası hususunda Hasan bin Hüseyin ile Mustafâ arasındaki anlaşmazlıktan dolayı mahkemenin verdiği kararı ihtiva eden ilamdır. Alime binti Ahmed nâm hâtûn ile Yûsuf bin Abdüsselîm arasındaki arazi anlaşmazlığı ile ilgili mahkeme kararını ihtiva eden ilamdır. Mustafâ Çavuş ibni Mehmed ile Hasan Beğ ibni Abdullâh arasındaki arazi anlaşmazlı ile ilgili mahkemenin kararını ihtiva eden ilamdır. Fâtıma binti Ömer nâm hâtûn ile Abraham veledi Onan arasındaki su anlaşmazlığının yerinde tahkik edilerek varılan kararı gösteren ilamdır. Altuntaş nâhiyesine tâbi Zemye karyesi sakinleri ile Gicek nâm karye sakinleri arasında Murat Dağından gelen suyun dağıtımı ile ilgili kararı ihtiva eden ilamdır. Cemâleddîn mahallesi sâkinelerinden Sıdıka binti Osmân nâm bikr in mahkemeye müracaat ederek kendisinin küçük yaşta akıl bali olmadığı halde es-seyyid Ömer Çelebi ibni Ramazân ile evlendirdiklerini bundan dolayı boşanma talebi ile gelerek boşanma kararını içeren ilamdır. İbrahim bin Ali ile Osmân bin Mustafa ve Hadice binti Mahmud nam hatun aralarında miras paylaşımı konusunda mahkemenin verdiği kararı içeren ilamdır. Kürt nâm karyeden Şa bân bin Ca fer ve Ahmed bin Abdülkâdir kendilerini yaraladıkları iddiası ile mahkemeye müracaat ederek, Ömer bin Bahşâ ve Hüseyin bin Alî ve Hasan bin Süleymân ve İbrâhîm bin İvaz hakkında şikayette bulunmaları üzerine mahkemenin kararını içeren ilamdır. Gümüş nahiyesine tabi Şah Melik nam karyeye naib gönderilerek mera arazisi üzerinde ziraat yapılmasına dair şikayetlerin mahkemece karara bağlandığını gösteren ilamdır. Mustafa bin Ramazan Beğ ile Monla Yusuf bin İvaz Efendi arasındaki mülk ve su tanzimi konusundaki mahkemenin kararını ihtiva eden ilamdır. Altuntaş nahiyesine bağlı Çakırsaz nam karyede vaki Kaldırımaltı çayırının niza ı üzerine meclis-i şer den naib gönderilerek yerinde tahkikat yapılarak ilgili çayır nile ilgili hükmü ihtiva eden İlamdır. Mustafa Çavuş ibni Mehmed ile Yusuf Beğ bin Abdullah arasındaki mülkü miras anlaşmazlığında Yusuf beğ e mirasın bırakıldığına dair ilamdır.

372 İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm Karaca veledi Emkine nam zimminin katledilmesi üzerine oğullarının mahkemeye müracaat ederek, Ali bin Abdullah alehinde dava açması neticesinde mahkemenin Ali yi suçlu bulması ve hakkında kısasa karar verdiğini gösteren ilamdır. Nuri çiftliğine mutasarrıf olan Aylak oğlı Sefer in çiftliği işletememesi üzerine Hasan Ağa ibni Hüseyin Ağaya bırakılmasını kararalaştıran ilamdır. Mehmed Ağa ibni Mustafa Ağa nın babaları mühtedi Abdullah efendinin varisi olduğu veabdurrahman bin Şaban dan miras talebine dair mahkemenin verdiği kararı ihtiva eden ilamdır. Hasan bin Hüseyin in ile Abdullah bin Osman arasında Konakçıoğlı İbrahim Ağa mülki konusunda çıkan anlaşmazlığı karara bağlayan ilamdır. el-hacc Ömer bin Receb in veraseti mevzuunda büyük oğulları el- Hacc Osman ve el-hacc Şaban ve sağir oğulları Mehmed ve Mustafa ve kebir kızı Alime nam hatun arasındaki miras paylaşımı ile ilgili mahkemenin verdiği kararı ihtiva eden ilamdır. Kütahya kaleiçi sakinlerinden İbrahim bin Salih ve kızı Neslihan nam hatunun evlerinden eşyalarının çalınması ile ilgili Abdurrahman ibni Ahmed alehinde açtıkları dava neticesinde Abdurrahman ın suçlu bulunduğuna dair ilamdır Halil Dede ibni Mehmed ile Halil ibni Oruç arasında mülkün satışı ile ilgili anlaşmazlık üzerine mahkemenin Halil Dede lehinde verdiği kararı ihtiva eden ilamdır. Altun ve Sanan veledi Bekli nam zimmiler, Mehmed ibni Osman Dede hakkında şikayette bulunarak gece yarısı evlerine girerek kendilerine darb edilerek yaralandıklarını ifade ettiklerinde mahkemenin Osman Dede hakkında verdiği kararı ihtiva eden ilamdır. es-seyyid Yusuf Çelebi ibni Seyyid Ömer nam emred ile Seyyid Abdülaziz Çelebi ibni Mehmed arasındaki nafaka davasının sonucunu ihtiva eden ilamdır. Mehmed Halife ibni Ali el-hatib ile es-seyyid Hüseyin bin Mustafa ve Ali bin Ahmed ve Çiçek ibni Cafer ve İbrahim bin Mehmed mahzarlarında yiğirmi dört dönüm arazi için çıkan anlaşmazlığı hükme bağlayan ilamdır. Ali Beğ bin İvaz ile İmam Mehmed ve Sefer ibni Tufan aralarında öşrümü niçin vermezsin diye anlaşmazlık çıktığında imam ve Sefer din ve imanına küfür edince tecdidi iman ve nikah olunduktan sonra dava etmemek üzere hüküm verildiğine dair ilamdır. Tropiş veledi Yani ve Papasoğlu Ayvaz nam zimmilere, silahdarandan Kaygısız oğlı Şaban Beğ ve hıdmetkarı Ali ve yine zümre-i mezbureden Abdülkerim sipahi ve Korucu nam şakiler üç dört nefer ile ellerinde kılıç ve tüfenk ile saldırıp yaralamışlar bunun üzerine dava sonucu sabıkaları olduğu anlaşılan bu şahısların Kütahya kalesine hapislerine hüküm verilen ilamdır.

373 İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm Kerki ve Örencik nahiyelerinde meydana gelen yaylak anlaşmazlığı ile ilgili olarak mahkemenin verdiği hükmü ihtiva eden ilamdır. Vefat iden Derviş ibni Abdullah dan kendilerine miras kalan mülkün satışı ile ilgili erkek kardeşi Hasan ve kız kardeşi Hamide nam hatun ile Musa Kethuda ibni elhac Bayram arasındaki anlaşmazlık ile ilgili mahkeme kararını ihtiva eden ilamdır. Altuntaş nahiyesine tabi Karaağaç nam karye sakinlerinden Ramazan bin Osman ile Osman bin Hüseyin arasındaki alacak davasınkaki hükmü ihtiva eden ilamdır. Gümüş nahiyesine tabi Şami nam karye ahalisinin aynı karyeden Zamanşah binti Ferruh nam hatunun damat ve oğullarından şikayetçi olarak kendilerini darb ederek yaraladıkları ve huzuru kaçırdıkları muvacehesindeki şikayetleri üzerine bu ailenin köyden ihracını ihtiva eden ilamdır. Fincancılar dan Mehmed Beşe bin Abdullah ve Hacı Beğ bin Osman nam müslim ile taife-i kefereden Serkiz veledi Balaban ve Bağdadlı veledi Begos arasında Karahisardan getirilen fincan boyası ticareti mevzuundaki anlaşmazlık ile ilgili kararı ihtiva eden ilamdır. Mehmed Ağa ibn-i Mustafa ile Abdurrahman bin Şaban arasındaki miras anlaşmazlığı konusunda nukûd ve eşyası ile bahçenin mmehmed Ağa veilmesi hükmünü ihtiva eden ilamdır. Tayyibe bint-i es-seyyid Mehmed nâm Şerîfe Derziler nam karyede es-seyyid Hüseyin Çelebi ibn-i Ali ve İmam oğlu Mehmed bin ahmed in kendisini öldürmek kasdıyla kendisine darb ettiği iddası ile yapılan mahkemede verilen hükmü ihtiva eden ilamdır. İbrahim bin Receb in, Süleyman bin Mehmed ve karındaşı Ali hakkında şikayette bulunarak kendisine darb ettiklerini beyan etmiştir. Şahitlerin dinlenilmesi sonucu İbrahim bin Receb in hakllılığını ortaya koyan ilamdır. Mehmed bin el-hâcc Yusuf zevcesi Havva bint-i Sefer nâm hatunun kendisine kadınlık görevini yapmadığına dair şikayeti üzerine Havva hatunun abisi tarafından zorla evlendirildiği kendisinin rızasının olmadığını beyan etmesi üzerine mahkemenin eşleri boşadığını bildiren ilamdır. Vilâyet-i Anadolu da Karacaşehr kazâsına tâbi Samara nâm karye sakinleri, Fazlullah Ağa bin Hasan ve Anadolu mütesellimi olan Halil Ağa dan şikayetçi olarak rusum-u raiyetlerini tam olarak vermedikleri konusunda mahkemenin verdiği kararı ihtiva eden ilamdır. Ali Ağa ibn-i Hazma, Vilayet-i Anadolu da Karahisar-ı sâhib kazasına tâbi Ekred nam karye sakinlerinden şikâyetçi olup kendisine toplu olarak saldırdıklarını beyan ederek şikayetçi olduğunu bu konuda mahkemenin kararını ihtiva eden ilamdır.

374 İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm İ lâm Mehmed Halife bin Ali nin verâseti kebire kızları Alime ve Aişe nam hatunlar babaları Mehmet Halifeyi Kör Halil adındaki şahsın öldürdüğünü mahkemeye bildirerek, şahitler huzurunda bu durumu tescil ettirdiğini gösteren ilamdır. Halil Beğ bin Mehmed in daha önce fevt eden Hüdavirdi nam kimesne mirasını, es-seyyid Mehmed Efendi ve diğer Mehmed Çelebi ve Abdünnebi ve el-hâcc Halil arasındaki paylaşımı ihtiva eden ilamdır. Meydan mahallesi sâkinlerinden olub zümre-i silahdarından işbu râfi u l-küttâbda Turali Beğ ile Çal nam karye reayalarından İmam Mehmed ve Sefer arasındaki kavga ile ilgili mahkemenin verdiği kararı ihtiva eden ilamdır. Lala Hüseyin Paşa mahallesi sakinlerinden Ali ibn-i Yusuf ile Ramazan ibn-i Aşur un fevt eden kız kardeşi Emine bint-i Yusuf nam hatunun mirası mevzuundaki anlaşmazlık ile ilgili hükmü ihtiva eden ilamdır. Mahsullerinin gasb olunması üzerine sulh ve ibranın bozulduğuna dair ilamdır. Virancık nahiyesinin bazı karyelerinin reayası tekalifi edaya tahammülleri olmadıkları ulema ve suleha ve bilcümle reaya fukarası meclis-i şer-i şerife gelip tenzile gidilmesini istemeleri sonucu çıkartılan defter tahrirleridir Hüccetler Defterimizde en çok yer alan belge türü hüccetlerdir. Bir nevi noter belgesi hükmüne geçen bu belgelerin toplum hayatında çok önemli bir yere sahip olduğu görülür. Şahıslar arasındaki önemli ilişkilerin büyük bir bölümünün hüccetlerle resmi kayıt altına alınmıştır. Çalışmamızda satış hücceti 24, ferağ hücceti 3, sulh ve ibra hücceti 29, köle azadı ile ilgili 2, mülkünü hibe ve temlik hücceti 15, vasi tayini hücceti 3, miras paylaşımı ile ilgili olarak 1, nikah hücceti 1, muhasebe kaydı1, ibra ve ıskat hücceti 1, boşanma hücceti 7, cami harcamalarına dair 2, mihr ve nafaka hücceti 2, nizalı mülkün davalarına ait 6, olmak üzere toplam 97 adet hüccet bulunmaktadır. çıkartılmıştır. Hüccetlerin varak ve belge numarasına göre konu özetleri tablo olarak

375 359 Tablo 2.2 Sicilde Geçen Hücctler ve Konuları V. No B.No B.Türü BELGENİN KONUSU Hüccet Hüccet İbrahim bey ibni Süleymanın, İvaz Bey mülkünü kırk esedî guruşa satın aldığına dair satış hücceti Ümmühân Hatun ile oğullarının, Bektâş Çelebi ibni Mehmed in mülkünü aldığına dair satış hücceti Hüseyin Ağa ibni Mustafâ nın beş vakıf karyelerinden zararım yoktur Hüccet mütevlliden ve vakıftan hakkım yoktur beyanı kayıt altına alınmıştır. Kamerşâh binti Mehmed Efendi nâm hâtûn un eski eşi İbrâhîm Çelebi nin zimmetinde olan mihrinin karşılığı olarak kendisine Hüccet pabuççu dükkanının verilmesine dair hüccet Şahin bin Abdullah a ait Rum asıllı bir kölenin hüriyete Hüccet kavuşturulması. Martin binti Nebros isismli Nasraniyenin damatları Oseb veled-i Hüccet Hızır a yaptıkları satışlar için hazırlanmış satış hücceti. Fâtıma binti Abdullâh nâm hâtûnun, İbrâhîm bin Mustafâ ya Hüccet mülklerini ne meyve ağaçlarını hibe etmesi. Mahmûd Ağa bin Geyvân Ağa nın mülkünün kızları arasında Hüccet paylaştırılması. Mükerrem bint-i Petros nasrâniyyenin eşyalarını ve mülkünü kız Hüccet kardeşinin kızı Basbiyet bint-i Agop nâm nasrâniyyeye hibe etmesi Hüccet Âyişe binti Abdullâh nâm hâtûnun çocukları için vasi tayini hücceti Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Sâliha binti İbrâhîm Efendi nâm hâtûnun, Mu ammere binti Abdullâh nâm hâtûna mülkünü satması ve bazılarını da hibe etmesi Alime binti Abbâs nâm hâtûnun, büyük oğlu Abdülazîz bin Mehmed e arsasını sattığına dair satış hücceti. Kâmile Hâtûn ibneti Hüseyin Ağa nam hatunun Mustafâ Efendi ye yüz altmış kıt a esedî guruşa bağçesini sattığına dair satış hücceti. Şeyh Kara ahalisinin Reyhan Paşa evkafı üzerinde mütecaviz otururlar iken sonradan kendi karyelerine yerleşmeleri ile davadan feragat ettiklerini gösteren hüccet. Mahmûd Bölükbaşı ibni Ahmed in çalınan eşya ve atları ile ilgili Hüccet olarakali ve Seyid Mirza nın alakaları olmadığına dair hüccet. Kürd Mahmûd Bölükbaşı ibni Ahmed in mülkünü iki yüz kırk kıt a esedî guruşa Mehmed Efendi bin Hüseyin e sattığını gösteren satış Hüccet hücceti Hüccet Hüccet Abdülkerîm bin Abdülbasîr in verâseti zevce-i metrûkesi Meryem binti Abdullâh nam hatunun sulh ve ibra hücceti Fâtıma ibneti Osmân nâm hâtûnun kocası İbrâhîm bin el-hâcc Şa bân ı boşamasını gösteren boşanma hüccti

376 Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Tayyibe binti Seyyid Mehmed nâm hâtûnun kocası Kürd Mahmûd Bölükbaşı ibni Ahmed ile aralarında sulh ve ibra hücceti. Halîme binti Ahmed nâm hâtûnun mülkünü ölümünden sonra Kerîme Hâtûn ile zevci Oruc a hibe ettiğini gösteren hüccet. Mehmed Efendi ibni Alî;nin aslen hırvat olan Süleymân bin Abdullâh ı hürrüyetine kavuşturma hücceti İsmihân binti Hasan nâm hatunun mirasının paylaşımı konusunda Hasan Çavuş ibni Satılmış ile Gevher hâtûn arasındaki sulh ve ibra hücceti. Râbi a binti Abdî nâm hâtûnun zevci İbrâhîm bin Ahmed i boşadığına dair boşanma hücceti Kızlarbeği ve Kibriye binti Oren nâm nasrâniyyeler arasında miras paylaşımından doğan sulh ve ibra hücceti. Şâkire binti Abdullâh nâm hâtûnun zevci Mustafâ bin Abdullâh dan boşanma hücceti. Pirler Mahallesinde ye alan adı geçen arsanın Süleymân ibni İbrâhîm e ait olduğunu gösteren satış hüccetidir. Hatîbzâde Avnillâh Efendi nin küçük oğlu Sun ullâh a, Abide binti Ahmed Efendi nâm hâtûnun vasi tayinini gösteren Vasi Tayini Hüccetidir. Hatîbzâde Avnillâh Efendi nin küçük kızları Fatıma ve Ümmü Gülsüm için Hümâyûn binti Mustafâ nâm hâtûnun vasi tayini hüccetidir. Sâlih bin Ömer ve eniştesi Mehmed bin Alî ile birlikte müşterek olarak kullanacakları mülke ait hüccttir. Salaman binti Merat nâm Nasrâniyenin mülkünü Arton veledi Ohannes nâm zimmî ye satmasısa dair satış hücceti Saltana binti Merat nâm nasrâniyenin Ohannes in kızı Nazile nâm nasrâniyeye mülkünü hibe ve temlik ettiğini gösteren hüccettir. Mehmed ve Ahmed ibni Âşir in, dayıları İsmâ îl ibni Hasan ın elinde bulunan annelerinden kalan hisselerinin tamamını aldıklarına dair hüccettir. Sultanbağı nda bir kıt a bağçenin vakıf olduğundan dolayı muarazadan men edilmesine dair hüccet Abdurrahmân bin el-hâcc Receb in Kürekçi Ahmet bin İbrahim arasındaki sulh ve ibra hüccetidir. Alime binti Hasan nâm hâtûn tarafından mülkünün Satılmış ibni İdris e hibe ve temlik edildiğine dair hüccettir Ümmühân binti Mehmed ile Abdurrahman Halîfe ibni Mustafâ aralarındaki anlaşmazlığı ortadan kaldıran sulh ve ibra hüccetidir. Râziye binti Mustafâ nâm hâtûnun menzili mülkünü Yahyâ Çelebi ibni Mehmed e hibe ve temlik ve teslim ettiğini gösteren hüccettir.

377 Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Mehmed Çelebi ibni Mustafâ nın dükkanını Ahmed Ağa nın küçük oğlu Mustafâ ya vasisinin nezaretinde iki yüz kıt a esedî guruşa sattığını gösteren, satış hücceti. Zedebali veledi Haci Bali nâm zimmî ile Halîl Çelebi ibni el-hâcc Receb arasındaki temessükün zayi edilmesi hususunda hazırlanmış sulh ve ibra hüccetidir. Mekre binti Mihal nâm nasrâniye eşyalarını ve mülkünü Sinan veledi Elyaz nâm zimmîye sattığını gösteren satış hücceti Aci Agob veledi Safer in veraseti zevcesi Üskübe binti Yanos ile kızları Mekre ve Yakob ve oğulları Senan ve Karabet ve Serkiz ve Abraham arasında mirasın paylaşımı ile ilgili sulh ve ibra hüccetidir. Bozacı Mehmed bin Abdullâh mülkü menzilinin Ahmed bin Hüseyin e satıldığını gösteren satış hüccetidir. Neyyâre binti Ramazân nâm hâtûnun oğlu Mehmed bin Davud ve oğullarına muhtelif eşya ve mülkünü hibe ve temlik ettiğine dair hüccettir. Ruveyde binti Abdullâh nâm hâtûnun mülkünü Mehmed Beğ ibni Mustafâ ya yiğirmi kıt a esedî guruşa sattığını gösteren satış hüccetidir. Ümmühân binti Mustafâ nâm hâtûnun zevci İbrâhîm Beğ ibni Alî muhtelif eşyasını ve mülkünü hibe ve temlik ettğini gösteren hüccettir. Ayişe binti Mehmed nâm hâtûnun zevci Seyyid İsmâ îl Çelebi ibni Seyyid İbrâhîm mülkünü hibe ve temlik ettğini gösteren hüccettir. Kamile binti (...) nâm hâtûnun muhtelif eşyasını ve mülkünü Seyyid Ahmed Ağa ya hibe ve temlik ettiğini gösterir hüccettir. İbrâhîm Çelebi ibni el-hâcc Hasan ile Hasan Çelebi ibni Mehmed arasındaki su anlaşmazlığından dolayı Hasan Çelebiye tenbihtir. Tûtî binti Muslî nâm hâtûn zevci İsmet Halîfe ibni Velî yi mihr-i müeccelinden ve nafaka-i iddet-inden feragat ederek, hatta oğlu veli çin de nafaka talep etmeyerek boşadığını gösteren Boşanma Hüccetidir. Ayişe binti Ramazân nâm hâtûnun zevci Ömer Çelebi ibni Alî Çavuş u on bin akçe mihr-i müecceleden feragat ederek hatta 5 aylık hamile olmasına rağmen doğacak çocuğunun nafakasını bile talep etmeden boşadığını gösteren boşanma hüccetidir. Havvâ binti Mehmed nâm hâtûnun zevci Alî Beşe bin Mustafâ yı bin dirhem gümüş mihr-i müeccelem ve mihr-i mu accelemden ve iddet-i nafakamdan mahsûb ve müennes süknâm dahi kendi üzerime olmak üzre diyerek boşadığını gösteren boşanma hüccetidir. Gümüş nahiyesine tabi Gevrek Seydi nam karye sakinlerinden Hüseyin bin Ebubekir ile Süleyman Ağa ibni Ali arasında daha önce ferağ ve tevfiz edilen arazinin başka bir köyün merası olduğundan dolayı çıkan anlaşmazlıktan dolayı hazılanan sulh ve ibra hüccetidir.

378 Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Şehreküsti mahallesi sakinlerinden Aşur bin Ahmed in zevcesi Atiyy binti Osman nam hatuna mülkünü hibe ve temlik ettiğini gösteren hüccettir. Dükkancıklar mahallesi sakinlerinden Himmet bin Mehmed in mülkünü Ahmed Efendi ibni el-hacc Mustafa ya sattığını gösteren satış hüccetidir. Mustafa Ağa ibni Abdullah ın muhtelif eşyasını ve bağçesini Üstad Halil bin Bayram a yüz on kıt a esedi guruşa sattığını gösteren sayış hüccetidir. İvaz Çelebi ibni Şaban, Hadice binti Osman bin Memi nam hatun hatunun mülkünü Himmet bin Mustafa ya sattığını gösteren satış hüccetidir. Sultan Yıldırım Bayezid Han hazretlerinin evkafından caminin kurşunlarının değiştirilmesine dair vakıftan yapılan harcamayı gösteren hüccettir. Neslihan binti Mustafa hatunun camus ve ineğini Kadınkız ibneti Ahmed Beğ e sattığını gösteren satış hüccetidir. İbrahim Ağa bin Hasan ın bağçesini ve mülkünü yüz seksen altı kıt a guruşa Feyzullah ve Abdullah ibni Osman a sattığını gösteren satış hüccetidir. Nağyolişe veledi Ayyalı nam zimminin mülkünü seksen kıt a guruşa Serkiz veledi Yogos nam zimmiye sattığını gösteren satış hüccetidir. Sakine binti el-hacc Mustafa nam hatunun mülkükü zevci Boşnak Ebubekir bin Hasan a hibe ve temlik ettiğini gösteren hüccettir Sultan Yıldırım Bayezid Han hazretlerinin evkafına mütevelli olan Abdurrahman Ağa ibni Şaban, Süleyman Beşe ve Mustafa Beşe bin Hüseyin adlı kişilere iki yüz on guruşa caminin kurşunlarını döktürdüğünü gösteren hüccettir. Emine ve Güldane ve Fatıma benat Seydi Ali nam hatunların hisse-i irsiyyeleri olan mülklerinden Monla Ahmde ve diğer dayıları Mustafa nın oğlı Şükrullah ı ibra ıskat ettiklerini gösteren hüccettir. Dimenide ve Yakob ve Gerehu benat Nikogos nam nasraniyelerin milklerini ve çinici karhanelerini Mardyos veledi Ağnariz e sattıklarını gösteren satış hüccetidir. Evaseb veledi Baryem nam zimminin üç bab oda ve furun ve mikdar havluyı müştemil mülkünü yüz kıta guruşa Hüseyin ibni Abdullah a sattığını gösteren satış hüccetidir. Elekciyan taifesinden İbrahim bin Mehmed in küçük oğlu Hüseyin in tauna yakalanarak vefat etmesi üzerine defnine izin verildiğini gösteren hüccettir. Hüseyin Beğ ibni Arslan nam kimesnenin milkünü Molla Ahmed Halife ye otuz sekiz kıt a guruşa sattığını gösteren satış hüccetidir. Dimitri veledi Durmuş nam zimminin mülkünü büyük oğlu zımmi Kalyan a hibe temlik ettiğini gösteren hüccettir.

379 Hüccet Kethüda Ali Ağa bin Abdullah ın Veli Ağa yı vekil tayini hüccetidir Hüccet Hüccet Hüccet es-seyyid Mehmed bin Resul ile Köse Mehmed Ağa bin Hasan arasındaki sulh ve ibra hüccetidir. Ayişe binti İvaz Hace nam hatunun zevci Hasan Çelebi ye mülkünü ve mihr-i müeccelini hibe-i sahiha-i şeriyye ile hibe ve temlik ve teslim ettiğini gösteren hüccettir. Meydan mahallesi sakinelerinden Ayişe binti İvaz nam hatunun, Havva binti Hasan nam hatuna mülkünü ve altınlarını hibe ve temlik ettiğini göstern hüccettir. Altuntaş nahiyesine tabi Ebih nam karyeden Mihr ibni Yunus ile Ömer Hüccet ibni Mehmed nam katil arasınada yapılan sulh ve ibra hüccetidir. Cemaleddin mahallesi sakinlerinden Sema binti Receb nam hatunun zevci Hasan ibni Beyti yi dört bin akçe mihr-i müeccelemden ve nafaka-i iddet-imden vaz geçip boşadığını gösteren boşanma Hüccet hüccetidir Hüccet Hüccet Hüccet Vilayet-i Anadolı da Seydi Gazi kasabası sakinlerinden es-seyyid Hüsameddin Efendi ibni Abdullah ın mülkü olan bahçesini es-seyyid Abdüllatif Efendi ibni İbrahim e yüz otuz kıta guruşa sattığını gösteren satış hüccetidir. Safer ibni Veli ile Seyyid Mustafa Çelebi ibni Halil arasındaki bir araba otunu alması üzerine çıkan anlaşmazlık üzerine yapılan sulh ve ibra hüccetidir. Alime binti Mehmed nam hatunun veraseti zevc-i mevzuunda Hamza bin Mehmed, Mehmed ve kız kardeşleri Havva Hatun arasındaki miras anlaşmazlığı ile ilgili sulh ve ibra hüccetidir. Neslihan binti Mehmed nam hatunun mülkünü yirmi yedi esedi guruşa Hüccet Fatıma binti Cafer nam hatuna sattığını gösteren satış hüccetidir. Sakine binti el-hacc Mustafa nın veraseti ile ilgili Tahire ve Havva binti Süleyman nam hatunlar ile halasının oğulları Seyyid Mustafa Seyyid Yusuf ve Seyyid Süleyman ve Şerife ve zevci Ebubekir bin Mehmed in miras hisselerini Ahmed Beğ ibni Şaban a sattıklarını Hüccet gösteren satış hüccetidir Hüccet Hüccet Hüccet Fâtıma bin-i Mehmed nâm Hâtûnun kızı Afife Süleyman nâm hatunun vefatından sonra mihr-i müecceinin alınması konusunda aralarında yaptıkları sulh ve ibra hüccetidir. Tayyibe binti Seyyid Mehmed nâm hâtûnun Otacılar nam karyede kendisine saldırıp eziyet edenleri sonradan teşhis edip Veli bin Arslan ın onlardan biri olmadığı ve kendisinden davacı ve şikayetçi olmadığına dair hüccettir. Mehmed Ağa bin Veli Ağa ile Mihal nâm zimmi arasındaki anlaşmazlığın bin dokuz yüz kuruşa çözümlendiğini gösteren sulh ve ibra hüccetidir.

380 Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Hüccet Ebubekir Beğ ibn-i Hacı Ömer ile Menteş ibn-i Ali ve Mehmed ibn-i Ahmed arasındaki darb ve cerh davasından dolayı Menteş ve Mehmed in Kütahya kal asına hapse atıldığı, Ebu Bekir in zimmetlerini beri ettiğini ifade eden hüccettir. İbrahim ibn-i Mahmud ile Menteş bin Ali ve Mehmed bin Ahmed arasındaki anlaşmazlıktan dolayı zimmetlerinden vaz geçtiklerine dair hüccettir. Menteş bin Ali ve Mehmed ibn-i Ahmed ile Ebubekr ibn-i Hacı arasındaki davada Ebubekri da vasından meccânen ferâat ettiklerine dair hüccettir. Mehmed Ağa ibn-i Mustafa Ağa nın bahçesini seksenbeş doksan kuruşa sattığını ihtiva eden satış hüccetidir. Aişe bint-i Ramazan nam hatun ile zevci İbrahim arasında yirmi altı dönüm bu tarla ve on dört dönüm yol ve on dönüm çayır üzerine sulh ve ibrâ ettiğine dair hüccettir. Ahi Evren mahallesi sâkinlerinden Hüseyin bin Nasuh mecli-i Şer e gelip Abdünnikâh nâm kimesnenin toprak altında kalarak vefat ettiğini bu durumun yerinde keşf ve tahrir edilmesini istemesi üzerine hazılanan hüccettir. Karagöz Paşa evkâfına evlâdiyyet ve külliyet üzre mütevellîsi olan Ali Çelebi ibn-i Mehmed Ağa külliyeye yapılan masrafların mahkemece yerinde tespiti için hazırlanan hüccettir. İvaz Ağa bin Alinin mirasının paylaşımı mevzuunda zevcesi Aişe binti el-hâcc Mustafa ile kebir oğlu Mehmed Ali müteveffanın diğer büyük oğlu arasındaki taksimata ait hüccettir. Müteveffa İvaz Ağa bin Ali nin oğlu Ali nam kimesne üvey annesi ve kardeşi Aişe bint-i el-hâcc Mustafa ve Mehmed Ali arasında mirasın taksimi mevzuunda oluşturulan sulh ve ibra hüccetidir. Kütahya mütesellimi etbâından Ali Ağa, Vilayet-i Anadolu da Karahisar kazasına tâbi Ekret nâm karye ahalilerinin saldırısına uğrayarak eşyalarını ve parasını almışlardır. Daha sonra mahkeme önünde malların iadesi karşılığında sulh ve ibra ettiklerini gösteren hüccettir. Alime ve Aişe nâm hâtunlar ile oğlu Mehmed ve Ali babaları Mehmed Halife bin Ali yi, Kör Halil tüfeng ile öldürmüş Kadri Çavuş da şahit olmuşdur, karyemizdeki şahısların alakası yoktur beyanı üzerine hazırlanan hüccettir. Yazıcı Hasan beğ bin Mehmed, Köse Mehmed Ağa bin Ebubekr ve etrafındakilerle kendisine darb etmesi üzerine bedel-i sulh olan yiğirmi beş guruşu alarak yapılan sulh ve ibra hüccetidir. Abdurrahman bin Şaban Havâce ile Mehmed Ağa bin Mustafa Hüccet mahzarında yapılan sulh ve ibra hüccetidir Hüccet Mahalleye ait vakfın muhasebe kayıtlarını gösteren hüccettir.

381 Hüccet Saray mahallesi sakinlerinden Döndü bint-i Ahmed nam hatun ile Receb bin Arslan ın nikah hüccetidir Fermanlar Fermanlar padişahın herhangi bir konuya ait resmi olarak yazılmış olan emirleridir 88. Bir ferman nişancı tarafından tuğra çekildikten sonra gideceği yere gönderilirdi. Bu gönderilen ferman gideceği yere ulaştığı vakit kadı tarafından o beldenin şer iye siciline kaydolunur ve bundan sonra fermanın hükmü icra olunurdu 89. Çalışmamızda 57 adet ferman bulunmaktadır. Dönemin şartları itibari ile Batı da II. Viyana kuşatması sonrası ve neticesinde kutsal ittifak savaşları, Anadolu da da bununla bağlantılı olarak eşkiyalık faaliyetleri ve beraberinde getirmiş olduğu tahribat ve yıkım Osmanlı Devleti nin çalkantılı bir süreç içersine girmesine neden olmuştur. Bu nedenle olsa gerektir ki, orduyu hümayunun savaşa hazırlanması ve eşkiyaların faaliyetlerinin önlenebilmesi için üst üste birçok ferman gönderilmiştir. Bu fermanlar aşağıdaki tabloda sıralanmıştır. Tablo 2.3 Sicilde Geçen Fermanlar ve Konu Özetleri V. No B. No B.Türü BELGENİN KONUSU Ferman Ferman Ferman Ferman Anadolu valisi olan vezir Mustafa Paşa nın Anadolu, Karaman ve Sivas eyaletlerinde zuhur eden eşkıyaya karşı tedbir alınmasına dair fermandır. Yabuk Beğ evladından Kemal ve Hüseyin ve Hasan veledi Ahmed nam sipahilerin Sezanos nahiyesine bağlı Ağari, Kazık, Kayı, Nısf Hacı, Boyalu Avşar, Dibecik nam karyelerin vergilerinin toplanması ve adaletle hükm olunmasına dair fermandır. Bayezid-i Han evkafı mütevellisi Abdurrahman divanı hümayuna arz-ı hal edip Hacı Safer çiftliği ve Şeyh Altuntaş zaviyesi çiftliği ve İmamyiri çiftilği vakf olmasına rağmen baz ı kişilerin askeri beratla gelip niza oluşturduğu bunun giderilmesi ile ilgili fermendır. Genc Ali bölükbaşının vekil nasb ve tayini ne suretle hareket edeceğini ihtiva eden fermandır. 88 Cahit Baltacı, İslam Paleografyası (Diplomatik- Arşivcilik), Marmara Üviversitesi İlahiyat Fakültesi Yay. İstanbul, 1989, s Baltacı, a.g.e., s.42.

382 Ferman Ferman Ferman Ferman Ferman Ferman Seyyid Ömer nam karye reayaları divan-ı hümayununa arz-ı hâl idüb kendilerine ait otlakların haksız yere ellerinden alındığını bu mevzuda yapılması gerekenlerin yapılması için fermandır. Şam ve Haleb ve Diyarbekr ve Mardin ve Avend ve Malatya da vali ve muhassıl ve voyvodaların beratlara uygun hareket edilmesi ile ilgili fermandır. Karaman valisi vezir Hasan Paşa ya baharda yapılacak olan sefer-i hümayun için gerekli hazırlıkların yapılması ve askerin hazırlanması ile ilgili fermandır. Anadalolı beğlerbeğisi ve Kütahya kadısına bildirilerek, Simav kadısı olan Ömer nam kadı ve naibi Süleyman hevalarına tabi Çelenk Mehmed nam kimesneyi sahte ferman ile mübaşir ittihaz edip gadr eylemeleri üzerine teftiş edilip bertaraf edilmesi ile ilgili fermandır. Simav Kadısının yerine naib gönderilmesi ve Çeleng Mehmed in derhal yakalanarak huzura gönderilmesine dair Kütahya kadısına gönderilen fermandır. Simav sakinlerinden el-hacc ahmedin emval ve eşyasının temin edilmesi, kadıların yerine naib nasb olunmasına dair fermandır. Kütahya muhzırbaşılığına Osman nam kimesneyi vekil tayin ettğine Ferman dair fermandır Ferman Sefer-i Hümayun için vazifeye memeur kılınanlarlar için fermandır. Sefer-i Hümayun için gerekli hazırlıkların tamanlanıp edirne sahrasında tekmil bir şekilde belirtilen tarihte hazır bulunulması ile Ferman ilgili fermandır Ferman Ferman Ferman Ferman Altuntaş nahiyesine bağlı Keçiler ve Kınık ve Cevher karyelerinden şer i şerif üzere vergi alınması ve ehli örfün keyfi uygulamalarının sona erdirilmesine dair fermandır. Hüdavendiğar, Karahisar ve Kütahya sancaklarında vaki olan kadı efendilere seferi hümayuna katılmayanların tespiti ve cezalandırılması, zuhur eden eşkıyanın haklarından gelinmesi ile ilgili olarak Ali Ağa nın tayin olunduğu, gerekli kolaylığın gösterilmesi ile ilgili fermendır. Anadolu da eşkiyanın mezalimine son vermek üzere Vezir İbşir Hasan Paşa nın memur tayin edilmesi, eşkıyanın sekbanız demek suretiyle çıkarttıkları şekavetin önlenmesi ve haklarından gelinmesine dair fermandır. Çorum ve Akrasaray sancaklarına mutasarrıf olub Anadolu da eşkiyayının mezalimini engellemek maksadıyla gönderilen vezir İbşir Hasan Paşa seferi hümayun için gerekli hazırlıkların yapılması için gönderilen fermandır.

383 Ferman Ferman Ferman Ferman Ferman Ferman Ferman Ferman Ferman Ferman Hatt-ı hümayun mucebince sefer-i hümayuna memur olub gitmeyenlerin tespit edilerek kendilerinin katl edilmesi, mallarının mirî malı sayılması ve evlerinin mühürlenmesine dair fermandır. Elvan Beğzade Sinan Beğ evkafından olub vilayet-i Anadoluda Kütahya kazasına tabi karye-i Emruz ve Tevabii karyelerinin temessüğü ile ilgili hakkı olmayanları istifade ettirilmemesine dair fermandır. Ehli örf taifesinin emri hümayuına muhalif iş yapmamasına dair fermandır. el-hâcc Ali ye hüccet-i şer iyye ve temessüğü gereği ile gareket edilmesi ve kimseye gadr edilmemesi konusunda fermandır. Seferi hümayun için cebeciler, yeniçeri ağaları ve zabitlerinin hazır edilerek orduyu hümayuna katılmaları, Mehmed Ağa nın sözcü tayin ve irsal olunmasına dair fermandır. Anadolu Beylerbeyi Ömer Ağa ya kanun ve defter mucibince hareket edilmesine dair fermandır. Kütahya sancağında Bolad nam karye ve gayrıdan vekaleti bin sekiz yüz akçe icmallü zeametin tasarrufu ile ilgili fermandır. Hanzadelerden Şahbazgiray Sultan gedüs kazasında kendisine verilen arpalık karyelerle ilgili fermandır. Kütahya sancağında vaki olan kadıların üç bin üç yüz yedi ve bir buçuk rub haneleri olub bin yüz on senesine mahsub olmak üzre avarızlarına dair fermandır. Kütahya sancağında vaki olan kadıların, mührlü ve nişanlu mevkufat defteri suredi verildiği bu vech ile hareket edilmesi ve kimseye gart edilmemesine dair fermandır. Kütahya kalasının timarlu neferatından emri ferman mucibince sefere gelmeyenlerden on beşer guruş bedellerinin Cafer Çavuş a Ferman verilerek hazineye dahil edilmesi ile ilgi fermandır Ferman Sultaniyye imaretinin serbestiyyet name fermanıdır Ferman Ferman Ferman Kıbrıs tan harem-i hümayuna ve Enderun-ı hümayuna odun çekmek için getirilen öküzlerin yolda sarf edecekleri zahirenin temini için fermandır. Belgrad ve Bosna ve Mora ve Babadağı taraflarına yapılacal seferei hümayun için hazinede para darlığı nedeniyle hanelerden beşer yüz akçe tahsil olunup matbah-ı amire emini olan el-hacc Mehmed teslim edilmesine dair fermandır. Gireği Nahiyesine tabi Çal nam karye reayalarına Sultan Murad Han evkafı hücceti şer iyye ile verilmişken zulme uğramaları üzerine kendilerine emri şerif üzre davranılmasına dair fermandır.

384 Ferman Ferman Ferman Ferman Ferman Ferman Ferman Ferman Ferman Karaman ahalisinden Kütahya kal asında on sekiz kimesneye vaz olunmuş fermanıdır. Karaman eyaletinde tahsile memur olan Salih nam kimesne emr defter mucebince otuz iki bin guruş fazladan tahsil ederek miri malına zarar vermiştir. Salih in elindeki malların mühürlenip hıfz edilmesine dair fermandır. Özi ve Geriş ve Tahan kal aları muhafazasında olan askerlerin zahire ve peksimet ücretleri verilmek üzere Danişmendlü mukataası malından akçelerin tahsil olunup acele yerine ulaştırılması dair fermandır. Kütahya kal asının timarlü müstahfızları neferatlarının sefer bedeliyyesi akcelerinin Kırım Hanı olan el-hacc Selim Giray Han ın masrafları için Salih Efendi yedinde hazineyi amire defterine iradı masraf kaydedilmesine dair fermandır. Kütahya müteselliminin reayaya zulm etmesi ile görevinden azl olunup yerine Mütesellim Mustafa nın göreve başlatılmasına dair fermandır. Kütahya sancağında Tavşanlı nahiyesinde Çukur karye zeametinin yeniçerileri ağası olan İbrahim Ağa ya verilmesi. Hüseyin ve sipahilerin Kütahya sancağında Tavşanlu nahiyesinde Virecik nam karyelere beratı şerif ile mutasarrıf oldukları halde ehli örfün gayrıdan müdahale etmesi üzerine defteri cedide göre hareket edilmesine dair fermandır. Kütahya alaybeğisi Osman zide kadruhu Yalak nahiyesinde Tavla nam karyesinin alaybeyisi sancağı altında sefer etmek şartıyla iki kılıç tımarın verilmesine dair fermandır. Kütahya ahalisinden emri şerif ile toplanan tekaliflerin dışında vergi toplanmaması ve kimsenin rencide edilmemesine dair fermandır. Kütahya ve Karahisarı sahib sancaklarında vaki cebelü yedlerindeki yeni beratlar mucibince her beş bin akçeye bir cebelü nefer Ferman ayrılmasına dair fermandır Ferman Şehzade donanması fermanıdır Kütahya ve Mağnisa kadılarına icmallü tımarların dağıtımı ile ilgili Ferman fermandır Ferman Kütahya sancağı alaybeğisi Abdülkadir Bey in mabeyn fermanıdır Ferman Ferman Ferman Anadolu Beylerbeyine zeamet ve tımarların dağıtımında yeni ferman ve beratlara uyulmasına dair fermandır. Ermeniyan İstanbul ve tevabii patrikliği için Rahip Ebrim yüz kırk bin akceyi defter mucebinde hazine-i amireye teslim ederek patrik olduğuna dair fermandır. Şekavet üzre olan eşkıyanın her nerde bulunursa haklarından gelinmesine dair fermandır.

385 369 Kütahya ve Küblü ve Bilecik kazalarında vaki ehl-i zimmet, kefere ve yahud ermeni, acem ve papas taifelerinin cizyelerin toplanması Ferman için fermandır Ferman Ali Halife nam kimesne divan-ı hümayunıma arz-ı hâl idüb Kütahya alaybeği Osman zide kadruhu Altuntaş nahiyesinde iki bin akce iki kılıc timarı alay beği bayrağı altında sefere itmek şartıyla Ferman verimesine dair fermandır Ferman Menteşe sancağının duhan gümrüğü rusumu ile ilgili fermandır Ferman Ferman Ferman Ferman Ferman Medine-i Kütahya da sakin ve mütemekkin fukara reaya ve beraya meclis-i şer-i şerife gelip şikayette bulunup emr-i şerifimle vaki olan avarız ve sair tekalife memur olanlara ve hukuk ve rüsumların kanun ve defter mucebince amel etmelerine dair fermandır. Medine-i Kütahya ve nevahisinde mütemekkin olan fukara reaya ve beraya kendilerinden kanunu muhalif olarak imdad-ı seferiyle vesair vergilerin istenmemesi ve şer i şerif üzere hareket edilerek kimsenin incitilmemesine dair fermandır. Sultan Murad Han-ı sani evkafı reayalarından olub bozgan tayifesinden Karaçecilü cemaati ahalisinin gadre uğratılmamasına dair fermandır. Zeamet ve tımarların tevziindeki nizaların ve karışıklıkların önlenmesi için yeni ferman ve beratlara itibar edilmesine dair fermandır. Banaz ve karyelerinde Türkman Ali ve Küçük Mustafa nam bölükbaşıların halka gadr ve zulmünün engellenmesi ve ma duriyetlerin giderilmesine dair fermandır Beratlar Arapça asıllı bir kelime olup manası yazılı kağıt demektir. Diğer bir adı nişan olan beratlara ilk zamanlarda biti ve misal isimleri ile müsemma olan beratlar Osmanlı diplomatiğinde padişah tarafından bir memuriyete tayin, bir şeyin kullanılma hakkı bir ayrıcalık veya bir şeyden muaf tutulduğunu gösteren ve üzerinde beratı veren padişahın tuğrasını taşıyan belgelere berat denilmektedir. Bu mana doğrultusunda beratlı kelimesi müsaadeli veya imtiyazlı anlamına gelmektedir 90. Çalışmamızda yer alan beratlar aşağıya çıkartılmıştır. 90 Kütükoğlu, a.g.e, s.124

386 370 Tablo 2.4 Sicilde Geçen Beratlar ve Konu Özetleri V. No B. No B. Türü BELGENİN KONUSU Berat Berat Berat Berat Berat Berat Berat Berat Berat Berat Berat Berat Berat Berat Berat Berat Bağdat valisi vezir Mustafa Paşanın Anadolu Eyaletine tevcih edilmesi ile ilgili berattır. Cizyelerin toplanması mevzuunda dikkat edilecek hususlar ve hassasiyetleri ihtiva eden berattır. Emirzade İbrahim in Tura Beğ zaviyesi evkafına zaviyedar ve mütevelli tayin edilmesine berattır. Altuntaş Nahiyesine bağlı tımarların iki bin akçeye Kılıcçı Hüseyin e tevcih edildiğine dair berattır. Kütahya da vaki Hatuniyye vakfının mütevellisi olan Abdülvahhab ın görevden çekilmesi üzerine yerine Şeyh Abdülbaki nin vazife-i muayenesi vakıf mahsulünden karşılanmak üzere mutasarrıf olduğuna dair berattır. Tavşanlu mukataasında vazifeye mutasarrıf olan Süleyman ın vefatı üzerine Osman berat-ı alişan ile tevcih olunmuştur. Altuntaş nahiyesinde vaki Seyyid Sule zaviyesinin zaviyedarlığının Süleyman nın vefat etmesi üzerine Osman Dede ye verildiğine dair Berattır. Giregi nahiyesinde Aslı Hanlar Nam karyede vaki Dodurga mezreasının el-hacc Abdullah a verildiğine dair berattır. Giregi nahiyesine tabi Aslıhanlar nam karyede vaki Dodurga nam vakf mezraya mutasarrıf olan Receb in ölümü üzerine Haliloğlu Abdullah a verildiğine dair berattır. Kütahya da Tavşanlu nahiyesinde Bazarköyü nde Edebali evkafının Mısrzade Yahya Efendi ye verildiğine dair berattır. Haliliyye medresesi vakfının yevmi beş guruş akce vazife ile mütevellisi olan es-seyyid Kasım ın yeniden aynı vakfa mütevelli olmasına dair berattır. Kütahya da vaki Lala Hüseyin Paşanin bina eylediği cemî-i şerife yevmi bir akce vazife ile mutasarrıf olmasına dair berattır. Kütahya muzafatından Altuntaş nahiyesinde tabi Sekelisaray nam karyede medfum merhum eş-şeyh Duzma Zaviyesi zaviyedarlığına şeyh Mehmed ibn-i eş-şeyh Ali mutasarrıf olması için verilen berattır. Söylemez baba zaviyesi beratının Seyyid Osman nam kimesneye verilmesi. Altuntaş nahiyesinde Sultan Alaeddin bina eylediği cami-i şerife hatib olan şeyh Mehmed in beratnı zayi etmesi üzerine yevmi iki akce vazife ile yeniden mutasarrıf olmasına dair berattır. Altuntaş nahiyesine tabi nefs-i Altuntaş nam karyede vaki Alaeddin camii şerifinde yevmi iki akçe ile vazifeli olan Mahmud kendi rızası ile görevi Mevlana Hüseyine bıraktığına dair berattır.

387 Berat Kütahya alaybeğisi Abdülkadir Altuntaş nahiyesinde Tatar Mimar nam karyeden iki bin akce tımara mutasarrıf olmasına dair berattır Maruzlar Terim olarak arz edilen şey demek olan maruz kadı tarafından kaleme alındığı halde kadı kararını içermeyen ve hüccet gibi hukuki bir durumun tespiti açısından yazılı delil olarak kadının icra makamlarına idari bir durumu arz ettiği yazılı kayıtlardır 91. Sicilimizde yer alan maruzlar aşağıda yer almaktadır. Tablo 2.5 Sicilde Geçen Ma uzlar ve Konu Özetleri V. No B. No B. Türü BELGENİN KONUSU Ma ruz Molla Mustafa bin Ali nin mahkemeye müracaat ederek Cafer nam kimesnenenin cariyesinin kiremitleri düşürerek zevcesinin hamileliğini sona erdirdiği iddiasına karşılık mahkemenin olayı tahkik etmek üzere naib görevlendirmesi ile ilgili maruzdur. Derviş es-seyyid Mehmed Çelebi nin Kütahya kazasına şehr-i Ma ruz kaimmakam nasb ve tayin edildiğine dairdir Ma ruz Subaşılık mevzuunda ma ruzdur Ma ruz Ma ruz Ma ruz Ma ruz Ma ruz Kütahya sancağında Altuntaş nahiyesine tabi Çukurviran nam karyede bin akce timara mutasarrıf olan Mehmed kendi rızasıyla ferağat ettiği, kal a mülazimlerinden Seydi Ali nin layık olduğunu bildiren ma ruzdur. Kütahya kal asına ilhak Sultanokı sancağında Karacaşehr nahiyesine tabi.. Karyede bin dört yüz akce timara mutasarrıf olan Şahin kendi rızası ile feragat etmiştir. yerine kal a mülazımlarından Receb in layık olduğuna dair ma ruzdur. Bölükbaşı Türkmen Ali Ağa nın dört yüz kadar eşkıya toplayıp tahrib-i vilayet etmeleri üzerine kendilerinden hesap sorulması üzerine cürmlerinin afedilmesi ile ilgili maruzdur. Fesad ve şekavet üzre olan eşkıyanın her nerede olursa haklarından gelinmesi ile ilgili evamiri aliyenin gereğinin yapılması fukara ve zuafanın haklarının korunmasına dair maruzdur. Es-Seyyid Abdülbaki Medine-i Kütahya kazasında miri kaimmakam nasb u tayin olunduğuna dairdir 91 Nihat Değirmenci, a.g.t, s.6.

388 Ma ruz Abidin Ağanın Kütahya da vaki yeniçeri serdarlığına nasb ve tayin olduğuna dairdir Buyruldular Osmanlı diplomatiğinde sadrazam, vezir, defterdar, kazasker, kaptan paşa, beylerbeyi gibi yüksek rütbeli görevlilerin kendilerinden alt kademede bulunan görevlilere gönderdikleri emirler için buyruldu ismi kullanılmaktadır 92. Buyruldular üst düzey yöneticilerin emirleri demektir. Gerek merkezde gerekse taşrada yazılan bütün buyruldular her zaman yazılırken divani yazı ile yazılmıştır 93. Sicil defterinde yer alan buyruldular aşağıdadır. Tablo 2.6 Sicilde Geçen Buyruldular ve Konu Özetleri V. No B. No B.Türü BELGENİN KONUSU Eşkıyanın def u ref i için Ahmed Ağanın Anadulu Eyeletine Kaimmakam ve Mütesellim nasb, tayin ve irsal olduğuna Buyruldu dair buyruldu. Hükmü Hümayunların mahallinde şer i şerif ile görülmesi ve davaların tamam-ı hak ve adalet üzere olması gerektiğine Buyruldu dair buyruldu. Davaların tamam-ı hak ve adalet üzere olması gerektiğine Buyruldu dair buyruldu. Yeniçeri serdarının ref olunup, Süleyman Çavuşun nasb ve Buyruldu tayin olunduğunu gösteren buyruldu. Zümre-i silahdarândan seksen ikinci bölüğün yevmi on akce ulufeye mutasarrıf olan Hasan Hüseyin in kethudayiri olarak Buyruldu nasb ve tayin olduğunu gösteren buyruldu Zümre-i silahdarandan yetmiş dördündü bölükde yevmi otuz akce ulufeye mutasarrıf olan Hüseyin Mehmed in Buyruldu kethüdayiriliğe nasb ve tayin olduğunu gösteren buyruldu Karakeçili cemaati yörüklerinin yaylak ve kışlaklarda davayı şer iyyelerinin görülmesi için kadı tayin edilmesi ile Buyruldu ilgilidir. 92 Kütükoğlu, a.g.e, s Kütükoğlu, a.g.e, s.261

389 373 Karahisar ve Kütahya sancağında vaki kadı efendiler seferi hümayun için gerekli tedbirlerin alınıp vakit geçirilmeden hareket edilmesi emirlere uymayanların cezalandırılması ile A Buyruldu ilgili buyruldu. Gazve-i hümayun içün Kütahya kalasının yüz on dokuz B Buyruldu timarlu müstahfizanın hazır edilmesi ile ilgili buyruldu Bursa ve Karahisar-ı sahib ve Kütahya da yapılacak olan sefer-i hümayun için daha önceden fermen ile bildirilen ihtiyaçların acilen tedarik edilip gönderilmesi ile ilgili A Buyruldu buyruldu. Kütahya mütesellimi olan Süleyman Ağa nın görevden azli Buyruldu ve yerine Halil Ağa nın nasb ve tayin buyruldusu Vali-i Anadolu Ömer paşa harzertelerine mahsus şehr Buyruldu subaşılığına Hamza Ağa nın atanmasına dair buyruldu. Kapucılar kethudası el-hacc Mehmed ağa nın tayin Buyruldu edilmesi ve Müfettiş başının buyruldusudur İbşir Hasan Paşa tarafından kapucılar kethudası el-hacc Buyruldu Mehmed Ağa nın tayin edilmesi Keregi ve Guş ve Emrudili naiblerine üçer günlük zahire tedarik olmak için kapucılar kethudası el-hacc Mehmed Buyruldu Ağa nın görevlendirildiğine dair buyruldu Kütahyaya varub gelince yol üzerinde olan kadıların lazım Buyruldu gelen bargirleri hazır etmelerine dairdir. Kütahya kalası neferatının sefer-i hümayuna memur olub kal a mevcunun tespiti ile bir mübaşir görevlendirildiğine Buyruldu dair buyruldu Hacıoğlı Ahmed zimmetinde kırk beş guruş ve Kanbur Bekir Beğ zimmetinde yirmi üç guruş bulunduğu halde Ahmed in vefatı üzerine oğlu İbrahim in hak iddiası üzeine mübaşir tayin edilerek işlerin şer le görülmesine dair Buyruldu buyruldu Kütahya mütesllimine gönderilen bu buyruldu mucibince Buyruldu hareket etmesi kimseye gadr etmemesine dairdir Germiyanzade Mehmed Ağa nın kendisine gönderilen mübaşir ile birlikte huzura gelip hasmı ile mahkeme Buyruldu olmasına dairidr Mütesellim olan Halil Ağa nın azl olunup yerine Süleyman Buyruldu ağa tayin ve irsal olunmasına dair buyruldu Buyruldu Kütahya ya şubaşılık nasb ve tayini ile ilgili buyruldu Her bir nefere bir menzil bargir tedarik ve yanına yarar Buyruldu kılavuzlar verilmesine dair buyruldu. Hüseyin Ağa nın altı bölük yoldaşları üzerine mukarreren Buyruldu tayin olunduğuna dair buyruldu.

390 374 Kütahya dan Üsküdar a varıncaya kadar yol üzerinde olan Buyruldu kadı efendilere menzil bargirleri için buyruldu Temessükler Miri arazide ve gayrı sahih vakıflarda tasarruf hakkı sahiplerine yetkili makam veya şahıslar tarafından verilen belgeye temessük denmektedir. Yani temessük, tasarruf vesikası demektir ki daha sonraları yerini tapu tabiri almıştır 94. Sicilde yer alan temessükler aşağıda yer almaktadır. Tablo 2.7 Sicilde Geçen Temessükler ve Konu Özetleri V. No B. No B. Türü BELGENİN KONUSU Temessük Genc Ali bölükbaşıya vekil temessükünün verilmesi B Temessük Karakeçili cemaatinden Hayyam Halifenin temessüğüdür. Elvan Beğzade Sinan Beğ evkafından olub vilayet-i Anadoluda Kütahya kazasına tabi karye-i Emruz ve Tevabii Temessük karyelerinin Hasan Ağaya temessüğüdür. Depecik nam karyeye ait toplanacak olan vergilerin Bekir Temessük Ağa ya tefviz edildiğine dair temessüktür Rüstem Paşa evkafından Karaöz nam karyenin vergilerinin hamam ve dükkanlarının Müftizade Mehmed Efendi ye Temessük verildiğine dair temessük Temessük Hamamcı Ömer Çelebi nin muhzırbaşılık temessüküdür Kütahya sancağında Tavşanlı nahiyesinde Çukur karyenin Temessük Osman Çavuş Ağa ya temessük edilmesidir. Kütahya sancağının duhan gümrüğü uhdesinde olan Temessük Süleyman Ağa nın vekil tayini temessüğüdür. 94 Kütükoğlu, a.g.e, s.281

391 Müraseleler Mürasele mektuplaşma haberleşme anlamına gelen Arapça bir kelimedir. Kadıların naib tayini için yazdıkları resmi mektup anlamına da gelmektedir. Şer iye sicilindeki anlamı ise kadının kendine denk ya da daha aşağı rütbede bulunan makamlara hitaben yazdığı belgelere mürasele adı verilmektedir 95.. Çalışmamızdaki müraseleler aşağıya toblo halinde çıkartılmıştır. Tablo 2.8 Sicilde Geçen Müraseleler ve Konu Özetleri V. No B. No B.Türü BELGENİN KONUSU Paşam mahallesi sakinlerinden Osman Ağa ibni Ali Çavuş un B Mürasele kayyım nasb ve tayin olunmasına dairdir Kütahya muhzırbaşılığına Osman nam kimesneyi temessükden bir sene temamına değin yerine vekil nasb u tayin ettiğine dair Mürasele müraseledir Mürasele Hamza Ağanın subaşılık nasb ve tayini Numaralı Kütahya Şer iye Sicilinin II. Bölümüne Göre Kütahya Sancağı İdarî Yapı Defterde Yer Alan Kütahya Merkeze Bağlı Mahalleler Tablo 3 Defterde Yer Alan Kütahya Merkeze Bağlı Mahalleler Sıra No Belge No Kütahya Mahalleleri Yörükcüler Lala Hüseyin paşa El Hac Ahmed Mahallesi Bolad Beğ Mahallesi Büyük Orta Mahallesi Çerçi Kefere Mahallesi Kangı Mahallesi Cemaleddin Mahallesi Cedid Mahallesi 95 Akgündüz, a.g.e, s.38

392 Pirler Mahallesi Şehreküstü Mahallesi Servi Mahallesi Meydan Mahallesi Ahi Erbasan Mahallesi Ahi Mustafa Mahallesi Sultanbağı Mahallesi Sahkur Mahallesi Gönan Mahallesi Çukur Mahallesi El Hac İbrahim Mahallesi Balıklı Mahallesi Bölcek Mahallesi Ahi İzzettin Mahallesi Efendi Bola Mahallesi Büyücek Mahallesi Paşam Mahallesi Gicek Mahallesi Dükkancıklar Mahallesi Ahi Ramazan Mahallesi Hatuniye Mahallesi Çerçi Müslüman Mahallesi İshak Fakih Mahallesi Ahi Evren Mahallesi Dibek Mahallesi Saray Mahallesi Birler Mahallesi Sahkur Mahallesi İshak Fakih Mahallesi Kütahya nın Kaza, Nahiye ve Köyleri Tablo 4 Kütahya nın Kaza, Nahiye ve Köyleri S.No Kaza Nahiye Karye Mezra 1 Merkez Gümüş İsa (Belek Eri), İshaklu, Kükürt, Karaağaç, Seydi Ömer, Gevrek Seydi, Yüreğir, Şah Melik, Şami, Dedek, Sekiviran, Örünce, Kürekseydi, Bozcaöyük, Macem, Atana, Germiyan karaağaç, Arslanlu, Yakaca, Kazık, Gümüş karaağaç, Çukurca, Şahin, Şami, Çoban, Ayvalı, Şahmelek, Halı viran, Ağız viran, Doğanarslan,

393 377 Karıncık, Karsık, Guber belviran, Gulam, Kızılcakayd, İlparmak 2 Kayı, Bazarköyü, Çukur, Virecik, Depecik, Çardaklu, Büyükeblet, Çukur, Bazar, Ayvalu, Beğ, Mecmul, Kurıçay, Şeyhler, Karaağaç, Ebu küçük, Kani, Kabsalu, Akçeşar, Beğeler, sorkun, Davarlar, Körağaç, Azganlar, Tavşanlu Albagud, Yağmurlar, Derecik, Kozlıca, Karaköy, Kul. 3 Armudili Yenice, Karacaviran, Şeyh Kara, Doğaşe, 4 Gireği Otacılar, Uncılar, Derziler, Alıncık,Ören, Gökçeler, Tuva, Tufeyl, Çal, Hancılar, Aslıhanlar, Yağmurlar, Çardak, Etene, Tevkîl, Tukî, Aslıhanlar, İğdecik, Sındırlı, Alcık, Evren, Bazar Kamil, Sahron, Küçükler, Yalnız servi, Dere, Borsık, Kozlıca, Ermaz, Abaş, Sekiciler, Bikarbaşı, Bollar, Ballıbaba, Sav, Bazarcık, Günyekviran, Çukurca, Sağırlar, Gönce. Küçük, Cebrail, Çerte, Guberovası, Otan, Abaş, Kazık, Doğancılar, Polad, Cebrail, Yağmurlar, Yenice Öricek, İlcikviran, Çölmekci, Ömer Fakih, Ömerler,Hacı 5 Virancık Mahmud, Güğerağaç Güzehci, Pirli, Eyin, Kızılcaviran, Karaağaç, Durgudlar, Hımari, Zağra, Kamari, Bölücek, Tanlalı, Bağçeler, Salıca, Eskiöbek, Parmakviran, Uncı, Eymür, Küçükviran, Doğrular, Alayut, Endez, Surcıviran, Zağra, Toblıbikar, Sofular, Akkilise, Kızılcaviran, Kapusuz, Ağaç, Çavuş, İtmezler,Elmalu karaağaç, 6 Etrafşehr Kulaksuz, Koçak, Kamarı, Yerli, Akmescid, Yılanbaba, Refiye, Zemye, Kürd, Ali Beğ, Çakırsaz, Tatar Memad, Çebni, Gicek, Ebih, Kuyucak, Yalnızsaray, Çukurviran, Keçiler, Kınık, Cevher, Eskibazar, Sekili saray, Tatar Mimar, Remin, sucak, Yalnızservi, Eymür, Üçoyuk, Kicek, Çebni, Taşlu, Kabaağaç, Keçilü, Ağuzlu, Üveğiz, Yakakınık, Çakıryaz, Ali beğ, Muradhanlar, Baylıcan, Akçeköy, Başkilise, Ayvalu, Fukara, 7 Altuntaş Sekilisaray 9 Sezanos Ağari, Kazık, Kayı, Nısf Hacı, Boyalu Avşar, Dibecik, 10 Örencik 11 Arslanaba Şeyh 12 Kürekci 13 Eskişehir 14 Simav 15 Dağardı 16 Gerdus Bozgoş, Kalecane, Tevabi Dodurga

394 378 Kütahya Sancağının dışında yer alan ve adı geçen yerlerden birisi Karahisar-ı Sahib olup bugünkü Afyon Karahisar ilinin o günkü adıdır. Defterimizde Karahisar-ı Sahib kazasına bağlı Ekred nam karye ismini rastlanılmıştır. Ayrıca 486 numaralı belgede Eskişehir valisi el-hâcc Osman Paşa ve Eskişehir kadısı ifadeleri geçmektedir. Kütahya ya bağlı kazalardan birisinin de Eskişehir olduğu anlaşılmaktadır. Defterimizde Kütahya sancağı dışında adı geçen idari yapının şeması aşağıya tablo olarak çıkartılmıştır. Tablo 5 Kütahya Sancağı Dışında Adı Geçen İdari Yapı Eyalet Sancak Kaza Nahiye Karye Hamid Yalvac Sicillü Hamid Yenişehri Bademlü Vilayeti Anadolu Sancaklı Gezler, Gerelü Vilayeti Anadolu Saruhan Karahisar Seyhanlu Hacı Beğli, Osman, Şarihak Kula Gölde, Sandal, Vilayeti Anadolu Karacaşehir Zağra, İnez Üveyk, Uşak Kamersi Vilayeti Anadolu Çal Seyyidler Vilayeti Anadolu Şeyhlü Bakasunak Vilayeti Anadolu Karacaşehr Samara, Hisarcık Vilayeti Anadolu Karahisar-ı sâhib Ekred Vilayeti Anadolu Çal Sedler Sultanönü Karacaşehr Uşak Bağluca, Oyuk Bilecik el-kesir, Bahadır ve Ortalu Hüdavendigar Saruhan sancağı Mağnisa Kabaağaç Tüm sancaklarda olduğu gibi Kütahya sancağı dâhilinde de devlete ait işleri yürütmekle görevli pek çok şahıs bulunmaktaydı. Sicilimizde adı geçen başlıca görevliler aşağıda tablo olarak gösterilmiştir.

395 379 Anadolu Eyaleti Mutasarrıfı Tablo 6 Anadolu Eyaleti Mutasarrıfları Belge No Anadolu Eyaleti Mutasarrıfı Kütahya 336 Vezir Abdi Pşa Kütahya 444 Vezir Mustafa Paşa Kütahya 469 Vezir Osman Paşa Kütahya 553 Ömer Paşa Kütahya Kaimmakam ve Mütesellimler Tablo 7 Kütahya da Görev Yapan Kaimmakam ve Mütesellimler Belge No Kethüda Adı Yeri 356 Kethudâyiri Hasan Ağa Kütahya 357 Mehmet Efendi ibni Ali Kütahya 420 İbrahim Ağa Kütahya 420 Ali bin Hasan Kütahya 431 Hasan Ağa bin Hüseyin Ağa Kütahya 433 Kethudayiri Hüseyin Ağa Kütahya 439 Hasan Ağa kethudayiri Kütahya 447 Ali ağa bin Abdullah Kütahya 464 Kethüda Musa Kütahya 447 Eyyub Ağa Kütahya Kethüdalar Tablo 8 Kütahya da Görev Yapan Kethüdalar Belge No Kethüda Adı Yeri 356 Kethudâyiri Hasan Ağa Kütahya 357 Mehmet Efendi ibni Ali Kütahya 420 İbrahim Ağa Kütahya 420 Ali bin Hasan Kütahya 431 Hasan Ağa bin Hüseyin Ağa Kütahya 447 Ali ağa bin Abdullah Kütahya 464 Kethüda Musa Kütahya 433 Kethudayiri Hüseyin Ağa Kütahya 439 Hasan Ağa kethudayiri Kütahya

396 380 Nakibler Tablo 9 Kütahya da Görev Yapan Nakibler Belge No Nakib Adı Yer 338 Seyyid Abdülbâkî Efendi Kütahya 384 Seyyid Derviş Çelebi Kütahya 390 Es-Seyyid Abdülbâkî Kütahya 391 Es-Seyyid Abdülbâkî Efendi Kütahya 456 Es-Seyyid Abdülbaki Efendi Kütahya 473 Es-seyyid Abdülbaki Efendi Kütahya 474 Es-seyyid Abdülbaki Efendi Kütahya 480 es-seyyid Fethullah bi hüsni n Kütahya 492 Es-seyyid Derviş Ali Kütahya 605 es-seyyid Osman Kütahya Mahkemelerin Durumu ve Mahkeme Üyeleri Tanzimat öncesi dönemde yargı yetkisini hemen hemen tek başına kullanan Şer iye Mahkemeleri, her türlü hukuki anlaşmazlığın çözüm merci olmuştur. Bunun yanında bir takım Divanlar, Cemaat Mahkemeleri ve Konsolosluk Mahkemeleri de ilgililerine karşı görevlerini ifa etmişlerdir. Şer iye Mahkemeleri, Osmanlı Devleti nin kuruluşundan itibaren hukuki anlaşmazlıkların çözüldüğü bir mahkeme olmuştur. Kadı mahkemesi, nahiye ve köyler Hariç devletin idari taksimatı içinde her yerde vardır. Devlet içinde Tanzimat tan önce başka yargı organları da var idiyse de hiç bir zaman kadı mahkemeleri kadar işlememiştir. Bu nedenle Osmanlı Devletinde esas yargı fonksiyonunu kadıların yürüttüğü Şer iye Mahkemeleri yerine getirmiştir 96. Osmanlı Devleti nde özellikle Tanzimat a kadar olan dönemde adalet mekanizmasının temelini oluşturan Şeriye mahkemeleri ile ilgili olarak çalışmamızda tespit edebildiğimiz önemli görevliler tablo olarak çıkartılmıştır. Çalışma alanımız içindeki dönemde 436, 450, 466, numaralı belgelerde geçen 96 Cemil Kaya Genel Hatlarıyla Osmanlı Yargı Teşkilatı.Yeni Türkiye (Osmanlı Özel Sayısı), 1/31, (Ocak-Şubat), Ankara 2000, s

397 381 kadı ismi Mehmed Efendidir. Bu durum bize Kadı Mehmed Efendi nin uzun bir süre Kütahya kadılığı görevine devam ettiğini göstermektedir. Naibler Tablo 10 Kütahya da Görev Yapan Naibler Belge No Naib İsmi Yer 438 Ömer Efendi Kütahya 415 Fahrü l-müderrisini l-kiram Osmân Efendi ibni el-hacc Mustafa Kütahya 420 Azeri İbrahim Efendi ibni Salih Kütahya 420 Mustafa Kütahya 463 Ekrem esseyyid Mehmed Reşid Efendi ibni Mustafa Efendi Kütahya 463 Ömer Beşe bin Hasan Kütahya 534 Mevlana Ahmed Kütahya 545 Ali Tavşanlı 563 Mustafa Gireği 564 el-hacc Hamza ağa Örüncek 588 Mevlana Musa Altuntaş 458 Mehmed Efendi Gireği 463 Ekrem esseyyid Mehmed Reşid Efendi Gireği Muhzırbaşılar Tablo 11 Kütahya da Görev Yapan Muhzırbaşılar Belge No Muhzırbaşı Adı Yer 437 Seyyid Ali Çelebi Kütahya 361 Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin Kütahya 406 Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin Kütahya 566 Hamamcı Ömer Çelebi Kütahya 345 Ömer Çelebi ibni Hasan Kütahya 351 Ömer Çelebi bin Hasan Kütahya 377 Şa bân bin Habîb Kütahya 395 Mollâ Mustafâ ibni Alî Kütahya 445 Ali Çelebi Kütahya 447 Es-Seyyid Ali Çelebi ibni Hüseyin Kütahya 453 Seyyid Ali Çelebi Kütahya 484 Seyyid Ali Çelebi Kütahya

398 382 Muhzırlar Tablo 12 Kütahya da Görev Yapan Muhzırlar Belge No Muhzır Adı Yer 361,409,437 Ahmed bin Mehmed Kütahya 463 Şaban bin Habib Kütahya 338 Alî muhzır Kütahya 366 Seyyid Alî Çelebi ibni Hüseyin Kütahya 395 Alî bin Mehmed Kütahya 399 Mahmûd Çelebi ibni Mehmed Efendi Kütahya Katipler Tablo 13 Kütahya da Görev Yapan Katipler Belge No Katip Adı Yer 437 Abdülkerim Efendi Kütahya 395,406,440,483,488 Mustafa Efendi Kütahya Mübaşirler Tablo 14 Kütahya da Görev Yapan Mübaşirler Belge No Mübaşir Adı Yer 440 Ali Beğ ibni Abdurrahman Kütahya 494 Bali Ağa Kütahya 420 Ahmed Ağa ibni Abdullah Kütahya 485 Ahmed Ağa ibn-i Muhammed Kütahya Toplumsal Yapı 1 Numaralı Kütahya şer iye sicilinin II. Bölümü M yıllarını içine almaktadır. Bu dönem Osmanlı Devletinde bir taraftan batıda Karlofça Antlaşması nın getirdiği ağır yükler ve moral bozukluğu diğer taraftan savaş nedeniyle otoritenin zayıflaması neticesinde yaygınlaşan eşkiyalık hareketleri nedeniyle, asayiş ve huzurun bozulduğu bir dönem olarak karşımıza çıkmaktadır. Öyle ki, özellikle eşkiyaların köy baskınları, gasb ve tecavüzleri, soygun ve insan katletmeleri gibi faaliyetleri, sosyal yaşam üzerinde olumsuz etkileri olduğu görülmektedir.

399 383 Bu çalışmamızdaki toplum yapısı doğal olarak tüm Osmanlı Toplum yapısını yansıtmamaktadır. Sadece Kütahya ve çevresindeki dönemin sosyal yapısı hakkında fikir edinmemizi sağlayacaktır. Kütahya da Müslüman ve gayrimüslimlerden meydana gelen sosyal yapı içinde gerek hukuki ve gerekse mali yükümlülüklerden doğan farklılıklar vardı. Zaten bu farkı ortaya koymak için haraç vergisiyle mükellef Hıristiyan tebaa için zimmi tabiri kullanılırdı. Bu farklılıkların sosyal hayatın her aşamasında kendini gösterdiği görülmektedir. Örneğin, gayri Müslimler için ikamet ettikleri adresi ifade ederken mütemekkin, Müslümanlar için sakin, sükkan, sekene tabirleri kullanılırdı 97. Yine, ölen gayri Müslimler için helak oldu, halik gibi tabirler kullanılırken ölen Müslümanlar için fevt oldu müteveffa gibi kavramlara yer verilirdi. Gayri Müslimler topluluğundan bahsedilirken, reaya Müslüman halk için ahali tabiri kullanılıyordu. Belgelerde bir Müslüman şahıs kastedildiğinde işbu baisü l-kitab, gayrimüslim biri kastedildiğinde, ise işbu baisü r-rakim veya baisü s-sifir tabirlerine yer verilmiştir 98. Gayrimüslimlerin yoğun olarak yaşadığı yerler Çerci Kefere Mahallesi, Şehre küstü Mahallesi, Büyük Orta Mahallesi, Küçük Orta mahallesi, Ahi Evran Mahallesi, Büyük Orta Mahallesi, Küçük Orta mahallesi, Ahî Erbasan Mahallesi ve Lala Hüseyin Paşa Mahallesidir. Kütahya, Müslüman halkın Çoğunlukta yaşadığı bir Osmanlı şehri idi. Türklerden başka milletlerin yanı sıra Ermeni, Rum, Macar ve Gürcü gibi gayrimüslim azınlıklarda bu şehirde yaşarlardı. Şer iye sicil kayıtlarına bakıldığında gayrimüslimlerle Müslümanlar arasında sosyal ve ekonomik ilişkilerin oldukça iyi olduğu, ortaya çıkan anlaşmazlık konularının mahkeme kararı ile çözüme kavuşturulduğunu görmekteyiz 99. Ayrıca gayri-müslimlerin kendi aralarındaki 97 Develioğlu, a.g.e. s N.Ş.S Belge No: 387,413,438,464, N.Ş.S Belge No: 426, 434,386.

400 384 anlaşmazlıklar, miras paylaşımı, nafaka, vasi tayini gibi hukuki konularda da şer i mahkemelere müracaat etmişlerdir 100. Toplumsal hayatta önemli bir yeri olan aile ilişkileri, evlenme, boşanma ve miras sicilimizde yer alan i lâm ve hüccetlerde önemli bir yer tutmaktadır. Evlenme konusunda İslami kurallara dikkat edildiği ve evliliklerin kadı huzurunda gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Evliliklerde kızın rızasına da önem verildiği görülmektedir Bu konu ile ilgili olarak, belgelerde Sıdıka Hatun kendisinin rızası olmadan küçük yaşta evlendirildiğini bu evliliğe kendisinin rızasının olmadığını belirterek boşanma talebinde bulunmuş, durumu inceleyen mahkeme Sıdıka Hatun un lehinde karar vererek boşanmayı gerçekleştirmiştir 101. Dikkat çeken diğer bir husus ise boşanma davalarında büyük bir çoğunlukla boşanma talebinde bulunan tarafın kadınlar olduğu görülmektedir. İslami kurallara göre alması gereken mihrinden ve nafakasından bile feragat ederek boşanma gerçekleştirilmiştir 102. Osmanlı Devleti nin genelinde olduğu gibi Kütahya da da sosyal hizmet müesseseleri önemli bir yer tutmaktadır. Bu kurumlar sosyal hayatın en canlı olarak temsil edildiği yerlerdir. Bunların başında vakıf müesseseleri gelmektedir. Halkının önemli bir kısmı Müslüman olan Kütahya da da vakıf geleneği devam ettirilmiş ve uzun yıllar hizmet veren vakıf müesseseleri kurulmuştur. Çalışmamızda yer alan vakıflar aşağıda tablo olarak gösterilmiştir. Tablo 15 Kütahya daki Vakfiye İsimleri Belge No Vakfiye İsmi Bulunduğu Yer 329 Sinan Bey Evkafı Kütahya 334 Arslan Bey Evkafı Kütahya 348 Reyhan Paşa Evkafı Kütahya 424 Sultan Yıldırım Bayezid Han Evkafı Kütahya 455 İmam Ali Evkafı Kütahya N.Ş.S Belge No: 428,333,375,376,387, N.Ş.S Belge No: N.Ş.S Belge No: 412,409,407,360.

401 Karagöz Paşa Evkafı Kütahya 505 Cami-i Kebir Evkafı Kütahya 527-B Sultan Murat Han Evkafı Burusa 529 Elvan Beğzade Sinan Beğ Evkafı Kütahya 534 Tura Beğ zaviyesi Evkafı Kütahya 544 Hatuniyye vakfı Kütahya 547 Sultaniye imareti evkafı Burusa 547 Ertuğrul vakfı Burusa 551 Sultan Murad Han türbe-i şerifi evkafı Burusa 552 Rüstem Paşa Evkafı Kütahya 566 Edebali Evkafı Tavşanlı 580 Haliliyye medresesi vakfı Kütahya 592 Söylemez Baba evkafı Altuntaş 607 Sultan Murad-ı sani evkafı Gedüs 589 Denbendciyan evkafı Camiler bir diğer önemli sosyal hizmet müesseseleridir. Kütahya da bulunan camilerin pek çoğunun vakıf bünyesinde bulunduğu belgelerden anlaşılmaktadır. Camilerde görev yapan imam ve müezzinlerin çok önemli bir sosyal statüye sahip oldukları toplum içinde saygı ve itibar gördükleri, sözlerine itibar edildikleri belge sonlarında yer alan şühûdu hâl listelerinden anlamaktayız. Sicilimizde ismi geçen camiler şunlardır; Lala Hüseyin Paşa Camî-i, Alaeddin Camii, Yıldırım Bayezid Han Evkafı Camii, Karagöz Paşa Evkafı Camii, Sultan Murad han Evkafı Camii dir 103. Bu camilerde hizmet veren ve sicilimizde adı geçen imam ve hatipler şunlardır. İmam ve Hatipler Tablo 16 Kütahya da Görev Yapan İmam ve Hatipler Belge No İmam ve Hatip 338 Mehmed Efendi bin İlyâs 341 Ahmed Halîfe bin Mustafâ 347 Mehmed Alî Efendi ibni Mehmed 356 Mehmed Efendi ibni Alî 421 Mustafa Çelebi bin Ali 424 Seyyid Abdurrahman Efendi 426 İbrahim Efendi ibni Mustafa N.Ş.S No: 424,484,527,597.

402 Mustafa Çelebi ibni Ali 435 Eş-Şeyh Seyyid Mehmed Efendi 437 Mehmed Efendi ibni Hüsam 437 Mehmed Efendi ibni Ali 440 Seyyid Mehmed Efendi 450 Es-Seyyid Mehmed Efendi ibni Seyyid Ahmed 453 Hasan Halife bin Ebubekir 457 Mustafa Çelebi 459 Mehmed Efendi 460 Hasan Çelebi ibni Ebubekir 461 İbrahim Efendi ibni Yusuf 463 Ahmed Halife bin Mehmed 481 Seyyid Ahmed 482 Mehmed ibn-i Ali 486 Mehmed Efendi 504 Kasımzade Mehmed Osmanlı eğitim sisteminin en önemli yapı taşları medreselerdi. Sicilimizde adı geçen medreseler: Rüstem Paşa Medresesi ve Balaban Paşa Medresesidir 104. Bu medreselerde görev yapan ve sicilimizde adı geçen müderrisler şunlardır. Müderrisler Tablo 17 Kütahya da Görev Yapan Müderrisler Belge No Müderrisin Adı 336, 435 Mehmed Efendi İbni Mustafa 471 Yahya Efendi 486 eş-şeyh Mustafa Efendi 338 Mehmed Efendi ibn-i Mustafâ 352 Müftîzâde Hasan Efendi 359 Mehmed Efendi 389 Bahşî Efendi 409 İbrâhîm Efendi 471 Yahya Efendi ibn-i el-merhûm Abdurrahman Efendi 463 Ekrem esseyyid Mehmed Reşid Efendi 472 Yahya Efendi ibn-i el-merhûm Abdurrahman Efendi N.Ş.S No: 439

403 İbrahim Efendi 488 Eş-Şeyh Mustafa Efendi Türk İslam geleneği içinde tekke zaviye ve tarikatlar da sosyal hayatta sürekli olarak önem arz etmiştir. Tekke, bir şeyhin başkanlığında ve idaresinde dervişlerin zikr, mukabele ve çile ile uğraştıkları yere verilen isimdir. Bir tarikata mensup olanlar buralarda ibadet ve zikir ile meşgul olurlardı. Zaviye ise Allaha kullukla meşgul bir kişinin ibadet ettiği ve tekkeden daha küçük bir ibadethaneye verilen isimdir 105. Sicilde adı geçen zaviyeler: Şeyh Seydi Suleh zaviyesi, Tura Beğ zaviyesi, Seyyid Sule zaviyesi, eş-şeyh Duzma Zaviyesi, Şeyh Altuntaş zaviyesi dir 106. Lakap, bir kimseye kendi asıl adından başka takılan ad demektir 107. Genellikle karışıklıkları engellemek veya bir kişinin daha iyi ayırt edilebilmesini sağlamak amacıyla o kişinin öne çıkan fiziksel ya da karakteristik özelliklerinden esinlenerek lakap belirleme yoluna gidildiğinden söz edebiliriz. Ünvanlar ise kişilerin bulundukları makam, mevki veya sahip oldukları vasıfları belirtmek için ya ismin başına ya da sonuna eklenen kelimelerdir. Bunların genelini gösteren tablo aşağıda gösterilmiştir. Meslek ve Köklü Aileler Tablo 18 Kütahya daki Meslek ve Köklü Aile İsimleri Meslek Köklü Aile Bostancı Mehmed Ağa Elekciyan taifesi Kassam-ı askeri Ömer Efendi Fincanciyan Mütesellim Ali Ağa Yabuk Beğ evladı (468) Mütesellim Ağa Vekili Mehmed Efendi Paşazâde Ahmed Bey Kethüda Mehmed Efendi İbni Ali Hanzadeler Silahdar Oğuz beğ İbni Abdullah Mısrzade Yahya Efendi Kale Dizdarı Hüseyin Ağa İbni Abdullah Germiyanzade Mehmed Ağa Kazzaz Mehmed Bozgan taifesi 105 Banarlı, a.g.e., s N.Ş.S No: 420,505,534,550, Develioğlu, a.g.e., s.646

404 388 Esirci Yusuf Bektâşzâde Hüseyin bin Mehmed Ağdacı Yusuf Tarakcıoğlı Osmân Mütevelli olan Abdurrahman Ağa ibni Şaban Mehmed Efendi ibni Mustafâ Bâlîzâde Dellal Ebubekir bin Hasan Mustafâ Ağa ibni Dilârâmzâde Sipahi Mehmet Ağa Karakaş Üstad Ali ibni Musli Alay beğisi oğlu Ali Ağa Müftizade Yahya Efendi Çuhadar Halil Beşe Mehmed Ağa Germiyanzade Silahdaran Ali Beğ bin İvaz Karayazıcı İsmail Beğ Silahdarandan Kaygısız oğlı Şaban Beğ Kirmanzade bin Receb Ağa Sipahi es-seyyid Mehmed Çelebi Paşazâde Ahmed Beğ İmam oğlu Mehmed bin ahmed Kapucu Abbas ibnn-i Mustafa Derzi Osman bin Abbas İmam Mehmed Efendi Yazıcı Hasan beğ bin Mehmed Kılıccı Hüseyin Hamamcı Ömer Çelebi Dellâlbaşı Abdullâh Çelebi Na lband Mehmed bin Usta Alî Tüccâr Beşe bin Mehmed Kalaycı Yusuf Demirci Musa bin Ma den Derzi Kara Mehmed bin Mustafa Derzi Osman bin Abbas İşci Mehmed bin Abbas Millet ve Irk Bildirenler, Dinî Unvan ve Baba Mesleği İçerenler Tablo 19 Kütahya daki Millet ve Irk Bildirenler, Dinî Unvan ve Baba Mesleği İsimleri Millet ve Irk Bildirenler Dini Unvan Baba Mesleği Kürd Mahmud eş Şeyh Mustafa Efendi Danacı kızı Fatıma hatun Tatar Memad Papas Oğlu Ayvaz Esirzâde Mehmed Ağa Boşnak Ebubekir bin Hasan Mevlevi Şeyh Mustafa Efendi Müftizade Mehmed Efendi Tatar Mimar Derviş Sâlih ibn-i mehmed Şeyhzâde es-seyyid Abdülbâkî Tatar Hasan Dede bin İbrâhîm Derviş Abdülbaki bin Ahmed

405 Ekonomik Yapı 1 Numaralı Kütahya Şer ye Sicilinin II. Bölümünde yer alan belgeler arasında tereke kaydına rastlanılmamıştır. Ekonomik göstergeler açısından bu bir eksiklik olsa bile satış hüccetleri bize bu konuda yardımcı olacaktır. Kütahya nın gelir kaynaklarının tarım ve hayvancılığa dayandığı söylenebilir. Çünkü belgelerde bahçe, tarla, meyveli ve meyvesiz ağaç satış hüccetlerine sıklıkla rastlanılmaktadır 108. Arpa, buğday tarımının yanında meyveciliğin gelişmiş olduğunu da söyleyebiliriz. Kütahya ekonomisine katkı sağlayan diğer bir uğraş alanı ise hayvancılıktır. Özellikle sicillere yansıyan otlak ve mera konusundaki anlaşmazlıklar dönemin Kütahya sında en önemli geçim kaynaklarından birisinin hayvancılık olduğu göstermektedir. Hem büyükbaş hem de küçükbaş hayvancılığın yapıldığı anlaşılmaktadır. Büyükbaş hayvanlardan karasığır ineği, karasığır öküzü, camus, tosun, yük hayvanlarından ise at, katır ve merkep olduğu bilinmektedir 109. Küçükbaş hayvanlardan da koyun ve keçi besiciliği yapıldığını söylemek mümkündür. Kütahya da bazı bölgelerde Yörüklerin yaşadığı bilinmektedir, belgelerde kendilerine kadı gönderilmesine dair talepleri geçmektedir. Bu Yörüklerin tamamına yakını yaylak ve kışlak hayatı yaşarak göçebe hayvancılık yaptıkları açıktır. Ayrıca kadının naib göndererek hayvancılıkla uğraşan Yörüklerden hayvan vergisi toplaması da kanıt oluşturmaktadır 110. Kütahya da yaşayan gayrı müslimlerin de ticaretle uğraştıkları görülmekte Müslüman esnafla yan yana dükkânlarda rahatlıkla ticaretini yapabilmekteydiler N.Ş.S. Belge No: 328,333,347,351,366, N.Ş.S Belge No: 463, N.Ş.S Belge No: 336,468.

406 390 Özellikle i lam ve hüccetlerde adres tespiti yapılırken bu duruma şahit olmak mümkündür 111. Ekonominin temelini oluşturan unsurların en önemlilerinden biri de esnaf teşkilatıdır. Bu teşkilatta çok sayıda meslek çeşitleri vardır. Bunlardan bazıları; bakırcılık, semercilik, kuyumculuk, attarlık, yorgancılık, nalbantlık, helvacılık, leblebicilik, semercilik, bıçakçılık, sarraflık, hattatlık, çuhacılık, yağcılık, hallaclık, bakırcılık, depbağlık, boyacılık, tellaklık, fırıncılık, hamallık, tenekecilik, saatçilik ve unculuktur 112. Müslümanlar ve gayrimüslimler gerçekleştirdikleri ekonomik faaliyetler neticesinde devlete vergi vererek ülke ekonomisine katkıda bulunurlardı. Ödenen resimlerin tür ve oranları ile ilgili bilgilere çalışmanın diğer bölümlerindeki tereke kayıtlarına müracaat etmekle mümkün olacaktır N.Ş.S Belge No: 338,376,435, N.Ş.S Belge No: 330,385,438,552.

407 SÖZLÜK 391

408 392 -A- Akd Akdem A lâ Âher Âtîyü z-zikr : Sözleşme :İlk, önce, önceki, daha önceki : Yüksek : Başka bir : Aşağıda zikredilen, aşağıda sözü geçen -B- Ba de Ba is Bâha Bâlâ Beled Ber vech-i âti Bey Beyt ül Mâl Beyine Beynel verese Bit taleb ketb olundu Büyût : Sonra : Sebep olan, gönderen : Kıymet, bedel, değer : Yüksek yukarı : Şehir, memleket : Aşağıdaki gibi, aşağıda olduğu gibi : Satma, satış, satın alma : Maliye hazinesi : Delil, şahit, tanık : Mirasçılar arasında : Talep üzerine yazıldı : Mesken, evler, odalar -C- Cedid Cerh Cem an Cenab : Yeni : Yara : Bir yere toplamak suretiyle : Şeref onur ve büyüklük

409 393 -Ç- Çuka : Çuha -D- Da va Derdest Deyn Dekakin : Mesele, şikâyetçi olarak mahkemeye gitme : Yakalanmış, el altında : Borç : Dükkânlar -E- Ecl Emval Esami Esbak Eytam : Sebep : Mallar : Namlar, adlar : Daha eski : Anası babası ölmüş çocuklar, yetimler -F- Ferağ Fevt Fevkâni Fürûht Fuzulü : Vazgeçme, çekilme : Ölüm : Binanın üst kısmı : Satma, satış, satım : Haksız yere

410 394 -G- Gaib Ganem Güzeşte : Görünmeyen : Koyun : Geçmiş -H- Haml Habbe Hamâliye Hâzirûn Havî Hilaf Hınta Hüvel vaki : Ana karnındaki çocuk : Tane buğday : Hamal ücreti : Hazırda, meydanda, göz önünde olanlar : İhtiva eden : Karşı yalan : Buğday : O olay -İ- İbra İcâr İbra İdane İfraz İstintak İşcar İştera İtyan : Berat etme : Kiraya verme : Temize çıkarma : Borç, Ödünç verme : Bir bütünden bir parçayı ayırma : Söz söyleme : Ağaç : Satın alma : Getirme getirilme, söyleme bildirme

411 395 -K- Kabz Kaîn Kâtip Kesan Keyl Kıbel-i şer i Kıyye Kisve Köhne Kurâ : Alma :Var olan : Yazıcı : Kimseler, kişiler : Ölçme : Şer i yönden : Okka, dört yüz dirhem : Elbise : Eskimiş : Köyler, kasabalar -L- Ledel İktiza Levazım Li-eb Li-ümm : Gerektiği zaman : Lazım olan şeyler : Aynı baba : Aynı anne -M- Mâ Mâ kud Mâkule Mah Marr : O şey ki : Akd olunmuş : Akla uygun : Ay : Geçen, geçmiş, yürüyen

412 396 Medhal Memhûr Mestûr Meşruh Mev ud Minha Müvacehe Mûris Mütemekkin : Başlangıç : Mühürlenmiş : Yazılmış : Şerh olunmuş, açıklanmış : Söz verilmiş : Ondan bundan, çıkarma ve indirme sembolü : Karşı, yüzleşme : Miras bırakılan : Yerleşen, yerleşmiş -N- Naib Nasb Naşi Nısf Niza Nümayan : Vekil, kadı vekili : Dikme çakma : Neşet eden : Yarım, yarı : Kavga : Görünen, meydan -R- Rical Ru yet Rub Rücu : Erkekler : Görme, bakma : Dörtte bir : Geri dönme -S-

413 397 Sağir Sakin Sahiha Sehm Semen Siham Sûk Sulbî Sükkan Süfla : Küçük, bakıma muhtaç : Oturan : Gerçek, doğru : Kısım, hisse, pay : Bedel : Oklar : Çarşı, Pazar : Birinin sulbünden gelme : Oturanlar : Daha alçak, aşağı olan -Ş- Şa ir Şayi a Şerh Şerik Şetm Şürut : Arpa : Herkesin malumu olan : Açıklama : Ortak : sövme : Şartlar -T- Taahhüd Tahrir Tahlis Tahtani fevkani Takrir Tasaddi Tatlik Terkim : Üstüne üzerine alma : Yazma : Kurtarma, kurtarılma : Altlı üstlü : Resmi yazı ile bildirme : Bir işe girişme : Boşanma, bırakma : Rakam atma, atılma

414 398 Tesellüm Tevabi Tevzi : Verilen bir şeyi alma : Bir merkeze bağlı olan yerler : Dağıtma -U- Uht Uhde : Kız kardeş : Birinin üzerinde bulunan iş -V- Vacîb Varaka Vasi Veraset Vech-i ati Vicahen : Terki caiz olmayan, yapılması gerekli : Bir yaprak halindeki kağıt : Koruyan, muhafaza eden : Mirasçılık, mirasta hak sahibi olma : Gelecekte : Yüzüne karşı, yüz yüze gelerek -Y- Yed Yekûn Yevm : El : Toplam : Gün -Z- Zabıtname : Tutanak

415 399 Zahir Zâmin Zevc Zevce Zımmi Zimmet Zikr-i ati : Görünen, belli : Kefil olan : Koca : Nikahlı kadın, eş : Haraç veren Hristiyanlar ve Yahudiler : Sahip çıkma, koruma altına alma : Aşağıda sözü geçen

416 400 EKLER Ek 1: İ lam Örneği

417 401 Ek 2: Hüccet Örneği Ek 3: Maruz Örneği

418 Ek 4: Ferman Örneği 402

419 Ek 5: Berat Örneği 403

420 404 Ek 6: Buyruldu Örneği Ek 7: Temessük Örneği

421 Ek 8: Mürasele Örneği 405