TG 1 ÖABT EDEBİYAT KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENLİĞİ

Transkript

1 KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENLİĞİ TG 1 ÖABT EDEBİYAT Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.

2 AÇIKLAMA DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 2. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 3. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz.

3 2016 ÖABT / TDE 1. Çağatay Türkçesinde belirtme hâli eki +ni şeklindedir, I. mısrada hurşîdîm-ni sözcüğünde belirtme hâli eki kullanılmıştır. Çağatay Türkçesinde yönelme hâli eki +GA/ +KA şeklindedir, II. mısrada cânım-ga sözcüğünde yönelme hâli eki kullanılmıştır. Çağatay Türkçesinde gelecek zaman eki -GAy a -GA / -GU+ iyelik ekleri +turur a -GU+ iyelik ekleri + DUr a -Gu şeklindedir, III. mısrada kılma-gay sözcüğünde gelecek zaman eki kullanılmıştır. Çağatay Türkçesinde geniş zaman olumsuzluk eki mas / mes şeklindedir, V. mısrada ayb i-mes sözcüğünde geniş zaman olumsuzluk eki kullanılmıştır. IV. mısrada Çağatayca unsurlara rastlanmaz, bu mısrada Batı Türkçesi dil unsurlarına rastlanır. TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENLİĞİ 4. Uygur yazısının çözümünden sonra V. Bang ve öğrencisi A. von Gabain in birlikte çıkardıkları Türkische Turfan-Texte, dil incelemeleri bakımından önemli bir süreli yayındır. Müller in Uigurica yayını Uygurca metinlerin yer aldığı ilk yayındır. Manichaica, A. von Le Coq a aittir. Türkische Turfan-Texte nin devamı niteliğinde olan Berliner Turfantexte nin ilk sayısını G. Hazai ve P. Zieme yayımlamışlardır. Maytrisimit ise Uygurlarda sahneye konulmak üzere yazılan bir eserdir. TG 1 7. Verilen bu metinde Eski Anadolu Türkçesi dil özellikleri ağır basmaktadır. Bu sebeple metnin dil ve üslup özelliklerine baktığımızda, EAT dil özelliklerini taşıyan Dede Korkut tan alındığını anlarız. 2. İl tutacak yer ötüken ormanı imiş bu sıfat isim yerde hüküm sürüp Çin halkı ile anlaştım görüldüğü gibi sık, -sik eki burada gelecek zaman sıfat - fiil eki görevinde kullanılmıştır. Bu ek Eski Türkçede iki görevde kullanılmıştır. Birincisi gelecek zaman eki, ikincisi ise gelecek zaman sıfat - fiil eki olarak kullanılmıştır. 5. Verilen dörtlük Edip Ahmet Yükneki tarafından yazılmış olan Atabetü l - Hakayık adlı eserden alındığından A, bil eksiz emir çekimine girmiş sözcük olduğundan C, ur-ur men sözcüğünde geniş zaman eki kullanıldığından D, söz+üm+ke, öz+ün+ni, yol+ı+nı sözcüklerinde birinci, ikinci ve üçüncü tekil şahıs iyelik ekleri kullanıldığından E seçenekleri doğrudur. B seçeneği yanlıştır, +dın, +din, +tın, +tin ayrılma hâli ekleri Uygur Türkçesinde karşımıza çıkmaktadır. Orhun Türkçesinde ayrılma hâli eki olarak ayrı bir ek kullanılmamaktadır. Orhun Türkçesinde +da, +de, +ta, +te hem ayrılma hem bulunma hâli eki olarak kullanılır. 8. kaŋım kagan eçim kagan olurtukında tört buluŋdaki bodunug nençe itmiş nençe yaratmış. Babam hakan (ve) amcam hakan tahta oturduklarında dört taraftaki halkı defalarca düzenlemiş, defalarca örgütlemişler cümlesinde altı çizili olan nençe sözcüğü burada zarf (miktar zarfı) görevinde kullanılmıştır. 3. A seçeneğinde öltüg (öltüŋ), B seçeneğinde ölsikig (ölsikiŋ), C seçeneğinde bardıg (bardıŋ) ve D seçeneğinde yer alan ertigiz (ertiŋiz) kelimelerinde ŋ>g nöbetleşmesi görülür. E seçeneğinde yer alan bodunug kelimesindeki g eki belirtme hâli ekidir. 6. Ural-Altay dillerini Altay terimi adı altında Fin-Ugor, Samoyed, Türk-Tatar, Moğol ve Tunguz dili olarak beş gruba ayırarak modern sınıflandırmanın aşağı yukarı ilk taslağını oluşturan Türkolog, Castren dir. Castren bu yaptığı çalışmalarla Ural-Altay teorisinin esas kurucusu sayılmıştır. 9. Kıpçak Türkçesi Münyetü l-guzât adlı eserden alınan metinde; saġın-sun sözcüğünde emir üçüncü tekil şahıs eki kullanıldığından A, sançış-mayın, kıyış-arak, tart-arak sözcüklerinde zarf - fiil eki kullanıldığından B, süñü-ñ-nı, at-ı-ñ-ni sözcüklerinde ikinci teklik şahıs iyelik eki kullanıldığından C, kayıt-ġıl, körgüz-gıl, oltur-ġıl, kıl-ġil sözcüklerinde emir ikinci teklik şahıs eki kullanıldığından D seçenekleri doğrudur. E seçeneği yanlıştır, parçada sıfat - fiil kullanılmamıştır. 3

4 10. Bu metin Ahmed-i Dâi nin Miftâhü l Cenne eserinden alınmıştır. Metnin dil özelliklerine baktığımızda Eski Anadolu Türkçesinin özellikleri ağır basmaktadır. 11. Kısasü l-enbiyâ, Harezm Türkçesi Dönemi nin ilk önemli eseridir. Rabguzi tarafından yıllında yazılıp Nâsiruddin Tok Buga ya sunulan Farsça bir eserin Türkçeye uyarlanmış hâlidir. 13. A seçeneğindeki kigür- > kevür-, B seçeneğindeki öğren- > övren-, C seçeneğindeki soguk- > sovuk-, E seçeneğindeki yubka- > yufka- sözcüklerinde ünsüz sızıcılaşması görülmektedir. D seçeneğindeki köñlek>kömlek sözcüğünde ünsüz dudaksılaşması vardır. Ünsüz dudaksılaşması, dudak ünlüsü veya ünsüzünün etkisiyle, yanlarında bulunan sesin dudak ünsüzüne dönüşmesi olayıdır. ñ sesi dudak ünsüzü olan m sesine dönüşmüştür. 16. Karavelliler, halk hikâyesinde aralara anlatıcı tarafından serpiştirilen ibretlik veya güldürücü ve mensur hikâyelerdir. Ustalar daha çok 7, 8 ve 11 li hece ölçülerini kullanırlar. İşin esas mahareti buradadır. Çok heceli ölçüler kullanmakta değil. Halk hikâyesi anlatma geleneği esas olarak Doğu Anadolu da yaygındır. Diğer yörelerde pek görülmez. Duygusal sahneler ve tasvirler mensur olarak aktarılır. Anlatıcılar önemli ve temel bölümleri değiştirmeden diğer kısımlara müdahale etme haklarına sahiptirler. 12. yol - ı - da İK iyelik bulunma eki hâli eki agız - ı - m - ga İK yardımcı 1. teklik yönelme ses şahıs hâli eki iyelik eki Klasik Çağataycada iyelik ve hâl eki almış yapılarda zamir n si kullanılmamıştır. Klasik Osmanlıcada ise zamir n si bu yapıda kullanılmıştır. ga, -ge yönelme hâli eki EAT den itibaren ekin başında bulunan g sesinin erimesiyle a, -e şeklini almış ve sonraki dönemlerde, Klasik Osmanlıcada bu şekilde kullanılmıştır. 14. Hoyrat ; Doğu, Güneydoğu Anadolu ve Irak Türkmenleri arasında mâni ye verilen isimdir. Mâni, bütün Türk dünyasında son derece yaygındır. Pek çok Türk topluluğunda mâni ismi ve bu ismin bazı fonetik değişikliklere uğramış hâli kullanılsa da bazı yörelerde bu isimlendirmeler farklı kullanılıyor da olabilir. 15. Anadolu da âşıkların bir araya gelişi, toplantıları meclislerde icra etmeleri XVI. yüzyıldan beri görülen bir hadisedir. Fakat ilk organize örnekler XVIII. değil, XIX. yüzyılda görülmektedir. 17. Yüzyıllardır süren bir gelenek olan masal anlatıcılığının günümüzde masal annesi ve masal ninesi gibi isimleri mevcuttur. 18. Verilen dizeler devriye örneğidir. Tasavvuf edebiyatında insanın varoluşunu ele alan ve devir felsefesini anlatan şiirlere devriye denir. Verilen dizeler incelendiğinde dünyanın ve insanın yaratılışı anlatılır. Bu da bizi devriyeye götürür. 4

5 19. Fuat Köprülü, halk edebiyatı ve kapsamı üzerinde yaptığı çalışmalar neticesinde yeni bir sınıflandırma ortaya koymuştur. Fuat Köprülü, Türk halk şiirini temel olarak İslamiyet Öncesi ve İslamiyet Sonrası olmak üzere ikiye ayırmıştır. İslamiyet sonrası halk şiirini de; Anonim halk şiiri, Dinî-Tasavvufî halk şiiri ve Âşık edebiyatı olarak sınıflandırmıştır. 22. I numaralı cümle yanlıştır. Kara Vezir, Türk halk hikâyelerinde genelde Gence de oturan, zalimliği, hilekârlığı ve pislikleriyle tanınan bir hükümdardır. II numaralı cümle yanlıştır. Hikâye tam aksine Ercişli Emrah ın Selvi için yaptıklarını, çektiği çileleri anlatır. Selvi ise Emrah ı beklemiştir. III numaralı cümle yanlıştır. Şah Abbas, öyküde adaletli bir hükümdarı temsil eder ve güven verir. 25. Kasideler genellikle konusuna göre adlandırılır. Nesib bölümünde anlatılan konulara göre baharın anlatıldığı kasidelere bahariye veya rebliye, temmuz ayının anlatıldığı kasidelere temmuziye, bayramları konu ediniyorsa ıydiye, kış mevsimi konu ediniyorsa şitaiye adı verilir. Verilen beyitte ise kış mevsiminin gelişi anlatıldığı için kaside şitaiye adını alır. 20. Pançatantra, 5 Masal Kitabı anlamına gelmektedir. Hint masallarının en bilinenlerindendir. Vişnuşarman adlı bir bilginin padişahın 3 oğluna anlattığı masallardan oluşan kitabın yazarı bilinmemektedir. Siyasetname özelliği taşır. 23. Mantıku t-tayr adlı eserinde tercüme hikâyelerin yanında, Âhi Bişr Hikâyesi nde olduğu gibi kendisi de hikâyeler yazan Gülşehrî, bu bakımdan Türk edebiyatında ilk hikâye yazarı ve Farsça eserlerden ilk hikâye tercüme eden şairdir. 26. Verilen bilgilere göre Gül Kasidesi yle ünlü 16. yüzyıl şairi Fuzuli dir. Diğer seçeneklerdekiler de 16. yüzyılın önemli şairlerindendir fakat verilen beyti Kanuni ye sunan Fuzuli dir. 21. Çukurova Bölgesi âşıklarından olan Âşık Osman Taşkaya badeli âşıklardandır. Rüyasında bade içerken badeyi kendisine takdim eden şahıs ona Feymanî olarak seslenmiştir, o da bu ismi mahlas olarak almıştır. Taşlamaları ünlüdür ve şiirlerinde doğa motiflerinin önemli bir yeri vardır. 24. Öncüllerde özellikleri verilen âşık E seçeneğinde verilen Murat Çabanoğlu dur. Murat Çabanoğlu badeli âşıklardandır. Atışma, taşlama, şiir, hikâyeli türkü, lebdeğmez, muamma, en iyi memleket türküsü gibi dallarda birincilikleri vardır. Âşık, Kars ta Çabanoğlu Halk Ozanları Kahvesi adıyla âşıklar kahvesini işletmiştir. 27. Verilen beyitlerde B seçeneği hariç tüm beyitlerde tezat sanatı kullanılmıştır. B seçeneğinde ise sorsam sözcüğü birinci dizenin sonunda da ikinci dizenin başında da anlamlı olduğu için sihrihelal sanatı yapılmıştır. 5

6 28. Na lemi zemzeme-i mürg-i seherden sorasın Derd-mend olduğumı haste ciğerden sorarsın beytinin Türkiye Türkçesine aktarılmış hâli Feryadımı seher vakti öten kuşun ötüşünden, nağmelerinden sormalısın, ne kadar dertli olduğumu hasta yürekten sormalısın. şeklindedir. 31. Riyazü ş-şuara da tezkireyi okuyanlar sıkılmasın diye gereksiz bilgiye yer verilmemiştir. Başarılı olmayan şairler esere alınmamıştır, şairlerin defterleri ve divanlar bire bir incelenerek hazırlanmıştır. Şairler ele alınırken tarafsız davranılmış, gereksiz övgü ya da yergi yapılmamıştır. 34. Çalıkuşu, İstanbul Kızı adlı bir tiyatro eseri olarak yazıldıktan sonra roman hâline getirilmiş, tefrikası tamamlandıktan sonra bizzat yazarı tarafından gözden geçirilerek kitaplaştırılmıştır. Eserin tiyatro oyunu olarak yazılmasından itibaren beğeni toplaması yazarın bu eser üzerinden devirle ilgili tezleri anlatmasına vesile olmuştur. 29. Hikemî şiir kavramını önce İran da Feridüddin Attar ortaya atmış ve dinî şiirlerini hikemî şiir olarak adlandırmıştır. Bu tarz, Nabî ile güçlenerek esas yapısını kazanmıştır. 32. Şinasi nin halk ürünlerine verdiği değeri gösteren eseri Durub-ı Emsal-i Osmani dir. Eser, ilk atasözleri sözlüğü olma özelliği taşır. Şinasi, bu eseri mümkün olduğu kadar ilmî bir tarzda hazırlamıştır. 35. A seçeneğindeki Forsa B seçeneğindeki Ferman, D seçeneğindeki Başını Vermeyen Şehit, E seçeneğindeki Topuz Ömer Seyfettin in konusunu tarihten alan hikâyeleridir. Kaşağı ise çocukluk yıllarının hikâyesidir. 30. Gazelin musarra olan ilk beytine matla (doğuş yeri), sonraki beytine hüsn-i matla adı verilir. Son beyte ise makta adı verilir. 33. Tevfik Fikret, İttihat ve Terakki nin 1912 de meclisi kapatması üzerine Doksanbeşe Doğru şiirini yazmıştır. Meclisin daha önce 1878 (hicri 1295) 93 Harbi bahanesiyle kapatılmasına gönderme yapmıştır. 36. Şiir dili dikkate alındığında İkinci Yeniciler Servetifünuncularla aynı yöntemi benimsemiştir. Şiir dilini ağırlaştırmış, yeni imge ve imajlar kullanmışlardır. Her iki şiir hareketi de anlaşılması zor şiirler yazma çabası içine girmiştir. 6

7 37. Ahmet Mithat Efendi, II. Abdülhamit tarafından, 1889 yılında Stockholm de gerçekleşen Oryantalistler Kongresi nde resmî olarak görevlendirilir. İstanbul dan Stockholm e uzanan oldukça uzun ve renkli bir seyahate çıkar. Kongre bittikten sonra Avrupa da görmek ve tetkik etmek istediği şehirleri tek tek dolaşır, elde ettiği bilgileri ve izlenimlerini Avrupa da Bir Cevelan adlı eserde okuyucuyla ayrıntılı olarak paylaşır. 40. Soruda yer alan şiir, Hasan İzzettin Dinamo nun Meydan Okumak adlı şiiridir. Bu şiir, toplumcu gerçekçi şiir anlayışında kaleme alınmıştır. Nazım Hikmet ve Ercüment Behzat Lav da bu şiir anlayışı içerisinde şiirlerini kaleme alan şairlerimizdendir. Süreyya Berfe ise 1940 sonrası toplumcu gerçekçi şiir anlayışını sürdürmüştür. Seçeneklerde yer alan Ahmet Muhip Dıranas, Dönemi saf şiir anlayışını sürdüren şairlerimizden biridir. 43. İnsan doğasının evrenselliği ve insan aklının en iyi ve en güzel eserleri klasik yapıtlarda örneklendirilmiştir. Eğitimde bunlara ağırlık verilmelidir, fikrini savunan eğitim felsefesi daimîciliktir. Abdülkerim Öğretmen Araba Sevdası, İntibah, Mesnevi, Kutadgu Bilig, Evliya Çelebi Seyahatnamesi gibi ait olduğu dönemin ya da türün önemli kitaplarını okutarak daimîcilik felsefesini savunmuştur. 38. Deli, Bir Kilo Namus, Cengiz Han ın Bisikleti adlı yapıtlarıyla oyun yazarı olarak adını duyuran sanatçı Refik Erduran dır. 41. Güzel Sanatlar ve Edebiyat ünitesi kapsamında öğretim yapacak olan edebiyat öğretmeni Nevin Hanım ın, resim, müzik ve beden eğitimi dersi öğretmenleri ile görüşüp ortak bir öğretim planlama aşamasında kullandığı içerik düzenleme yaklaşımı, disiplinler arası yaklaşımdır. Disiplinler arası yaklaşım, aynı konunun öğretiminin farklı derslerde aynı anda yapılmasıdır. 44. Rol oynama, beyin fırtınası, öykü oluşturma ve benzetim İnci Hanım ın hedefine uygun bir yöntem ve tekniktir. Programlı öğretim bireysel öğretim tekniğidir. Bu nedenle grupla öğretim hedefine uygun değildir. 39. A seçeneğindeki Oğuz Atay, B seçeneğindeki Hasan Ali Toptaş, D seçeneğindeki Leyla Erbil, E seçeneğindeki Buket Uzuner postmodern anlayışla eser vermişlerdir. Sabahattin Ali, toplumcu gerçekçi anlayışın temsilcisidir. 42. Naat türünün öğretiminde, öncelikle günümüz Türkçesiyle yazılmış bir şiirin okunması, daha sonra dil açısından daha eski bir döneme ait eserin okunması yakından uzağa ilkesinin dikkate alındığını gösterir. 45. Çağdaş eğitimde ve yapılandırmacı eğitim kuramında buluş yoluyla öğretim, iş birlikli öğrenme, proje tabanlı öğrenme, bilgisayarlardan ve teknolojiden yararlanma önemlidir. Yapılandırmacı eğitim, öğrencinin bilgiye kendisinin ulaşmasını ve zihnine kendince yerleştirmesini amaçlar. Bu nedenle öğretmenin bilgiyi aktaran olması ve düz anlatım kullanması yapılandırmacılığa uygun değildir. 7

8 46. I numaralı öğrenci, konuşmada hata yapmıştır. Edebiyat öğretiminde telaffuz çözülmeden okuma ve yazma eğitimi düzgün bir şekilde verilemez. Okuma ve yazma eğitimi verilemeden de edebî anlayış ve estetik zevk eğitimi verilemez. 48. A, B, C ve D seçenekleri Türkçeyi doğru ve etkili kullanma becerisi ni oluşturma ve geliştirmeye yönelikken E seçeneği yaratıcı düşünme becerisi ni geliştirmeye yöneliktir. 50. Verilen dizeler Nedim e ait bir gazelden alınmıştır. 18. yüzyıl şairlerinden olan Nedim, rindane tarzda şiirler yazmıştır. Bu nedenle verilen gazelin 18. yüzyıl eski edebiyat şiiri konusunda işlenmesi doğru olacaktır. 47. Necip Fazıl Kısakürek in Han Duvarları adında bir şiiri yoktur. Ona çağrışım yapılarak Otel Odaları şiiri düşünülmüştür. Han Duvarları şiiri ise Faruk Nafiz Çamlıbel e aittir. Bu yüzden Batuhan Öğretmen in öğrencileri C seçeneğinde verildiği gibi şairleri ve eserleri iyi kavrayamamıştır. 49. Yapılandırmacı yaklaşıma göre hazırlanan Türk Edebiyatı Öğretimi Programı nın anlayışına göre öğretmen bilgi kaynağını sunmamalı, bilgiye giden yolda rehber olmalıdır. Öğretmen, kaynakları sunmak yerine onlara ulaşma yöntemlerini sunmalıdır. 8