ÜNĠTE 7. KĠġĠLER ARASI ĠLETĠġĠM. ĠLETĠġĠM TEKNĠKLERĠ. HEDEFLER Bu üniteyi çalıştıktan sonra;

Transkript

1 KĠġĠLER ARASI ĠLETĠġĠM HEDEFLER Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Hemşire-hasta iletişimini kolaylaştıran dinleme tekniğini kavrayabilme Dinleme şekillerini kullanabilme Etkin dinlemeyi tanımlayabilme ve etkin dinlemenin 10 yolunu kavrayabilme Empatik dinleme uygulama ve yararlarını tanımlayabilme Hemşirenin, danışanın anlattığı kapsam içindeki temel düşünceyi yansıtabilme Danışanın ifadelerinde belirtilen, duyguları yansıtabilme tekniğini kullanabilme Danışanın kliniğe geldiği andan itibaren uygulanan bütün işlemler, tedavi ve bu alanın tanıtılması anlamında bilgi verme tekniğini doğru kullanabilme Danışanın içinde bulunduğu ortam süresince konuya bağımlı kalabilme, konunun akıcılığını sağlamak için kendi sözcükleri ile yineleyebilme Danışanın söyledikleriyle yaptıkları arasındaki zıtlığı görmesi için yüzleşme tekniğini kullanabilme Danışanın davranışları, düşünceleri ve duygularıyla ilgili algıları kontrol etme tekniğini kullanabilme Hemşirenin, danışanın cümleleri arasında tutarsızlık, duygu ve davranışları arasında farklılık gözlediğinde çelişkilere dikkat çekebilme Hemşirenin, danışanın geçmiş ve şimdiki yaşamı arasında bağlantı kurma tekniğini kullanabilme Konuşmaya akışkanlık katmak için, danışanın kendisi üzerinde yoğunlaşmasına yardımcı olacak sorular sorma ve konuya bağlı kalabilmek için yeniden yoğunlaşma becerisine sahip olabileceksiniz. ÜNĠTE 7

2 ĠÇĠNDEKĠLER 1.GiriĢ 2.Tedavi Edici (Teropatik ĠletiĢim Becerileri) 2.1. Dinlemek Dinleme şekilleri Etkin dinleme Etkin dinlemenin 10 yolu Empatik dinleme uygulama ve yararları 2.2. Kapsamın yansıtılması 2.3. Duyguların yansıtılması 2.4. Bilgi vermek 2.5. Kendi sözcükleriyle yinelemek 2.6. Yüzleşmek 2.7. Algıları kontrol etmek 2.8. Çelişkilere dikkat çekmek 2.9. Bağlantı kurmak Yeniden yoğunlaşmak 3.Özet 4.Değerlendirme 5.Kaynaklar 6.Yararlanabilecek Diğer Kaynaklar 2

3 GĠRĠġ Bu ünitede tedavi edici iletişim becerileri içerisinde yer alan dinlemek, kapsamın yansıtılması, duyguların yansıtılması, bilgi vermek, kendi sözcükleriyle yinelemek, yüzleşmek, algıları kontrol etmek, çelişkilere dikkat çekmek, bağlantı kurmak, yeniden yoğunlaşmak konulu iletişim teknikleri anlatılacaktır. 2. TEDAVĠ EDĠCĠ (TERÖPATĠK) ĠLETĠġĠM BECERĠLERĠ Tedavi edici iletişim teknikleri; normal iletişim sürecinin çok daha ötesinde maksimum fayda sağlamayı hedefleyen maddelerden oluşur. Amaç hastaya en iyi bakımı verebilmek için etkin iletişim kurmaktır. Uygulamaların etkin olabilmesi ve hastanın farkındalığının artırılabilmesi için karşılıklı güven ve katılımın sağlanması gerekir. Bu noktada tedavi edici teknikler sağlık ekibine çok yarar sağlayacaktır. Bu teknikleri kullanmanın temelinde tedavi sürecini hastayla birlikte gerçekleştirerek hastadaki psikolojik yükü azaltmak vardır. Geçen hafta teröpatik iletişim tekniklerinden; gözlemleri iletmek, konuşmayı cesaretlendirmek, keşfetmek, kabullenici davranmak, duygulara yoğunlaşmak, açıklığa kavuşturmak ve özetlemek anlatıldı. Bu hafta da teröpatik iletişim tekniklerinin devamı olan; 1. Dinlemek 2. Kapsamın yansıtılması 3. Duyguların yansıtılması 4. Bilgi vermek 5. Kendi sözcükleriyle yinelemek 6. Yüzleşmek 7. Algıları kontrol etmek 8. Çelişkilere dikkat çekmek 9. Bağlantı kurmak 10. Yeniden yoğunlaşmak anlatılacaktır DĠNLEMEK Dinlemenin yaşamımızda büyük bir yeri vardır. Şuana kadar aktardığımız tüm teröpatik iletişim tekniklerinin temelinde dinleme yer alır. Çünkü dinlemeden iletişim kurulamaz. Mesajların doğru anlaşılması ve etkin iletişim kurulabilmesi için dinleme şarttır. Fakat bunun için dinlemenin de etkin yapılması gereklidir. Duymakla dinlemek aynı değildir, dinlemek zor bir eylemdir. Çünkü dinlemek sadece susmak değildir tam tersine aktif bir süreçtir. Kişi susup dinlerken, iletilenleri düşünmekte, zihninde anlamlandırmakta aynı anda gözlem yapıp değerlendirme yapmaktadır. Hasta- hemşire iletişiminde de dinlemenin büyük bir önemi vardır. Hemşirenin hastanın söyledikleri yanında söylemediklerini de anlaması gerekir. Bunun içinde iyi bir gözlem ve etkin bir dinleme şarttır. Bazen dinlemeyi sadece susmak ve pasif bir süreç olarak gören hemşire hastaya bunun bir faydasının olmadığını düşünebilir. Fakat bu doğru değildir çünkü hastayı ve hastanın bakım ihtiyaçlarını anlamanın en iyi yolu hastayı

4 gözlemlemek ve dinlemektir. Burada dikkat edilmesi gereken şey konuşma sürecini daha çok hastanın, dinleme sürecini ise daha çok hemşirenin gerçekleştirmesidir. Aksi durumda dinleme etkin olmaz. Dinleme ile ilgili 3 önemli kavram vardır: 1. Dinleme iģitme değildir: İşitme ses dalgalarının kulak vasıtasıyla beyne iletilmesi sonucu gerçekleşir. Biz istesek de istemesek de işitme süreci gerçekleşir yani işitme sürecinde kişi pasiftir. Dinleme ise aktif bir süreçtir. Otomatik olarak gerçekleşmez, kişi istemezse dinlemez. İşitme sadece ses dalgalarının iletilmesi iken dinleme bu ses dalgalarının kavranması ve anlamlandırılması sürecidir. 2. Dinleme becerisi doğal değildir: Dinleme becerisi kişide doğuştan var olan bir özellik değildir aynen konuşma, yazma, yürüme vs. gibi sonradan öğrenilir. Zor bir süreçtir ve kişinin aktif katılımını gerektirir. 3.Bütün dinleyiciler aynı iletiyi almazlar: Birçok kişi anlatmak istediği şeyi doğru ilettiğini zannederken, alıcı tarafından mesajların farklı algılandığını görebilir. Çünkü mesajların anlamlandırılması sürecine etki eden faktörler her kişide başkadır. Kişilerin algılama yapıları, sosyokültürel özellikleri, dinleme becerisi ve dinlemeyi hangi amaçla gerçekleştirdiği buna etki eder. Dinleme Ģekilleri İnsanların dinlemeyi nasıl gerçekleştirdikleri aynı zamanda dinleme şekillerini oluşturur. Dinleme aktif bir eylem olduğu için aktarılan mesajların anlamlandırılmasını etkileyecektir. Kişi hangi amaçla dinleme eylemini gerçekleştirirse iletilen mesajların içeriği de ona göre şekillenir. 4 AĢağıda genel olarak dinleme çeģitleri verilmiģtir: a) GörünüĢte Dinleme: Kişi dinliyormuş gibi görünür ama aslında zihninde başka şeylerle meşguldür. b)seçerek Dinleme: Dinleyen kişinin iletileri ilgi ya da ihtiyaçlarına göre seçerek dinlemesidir. Bu tür dinlemede kişi sadece seçtiği kısımları anlar diğer mesajları dinlemez c) SaplanmıĢ Dinleme: Duygusal yönden dinleme şeklidir. Her söylenenden bir hüzün ya da espriyi aktarmaya çalışırlar. İlgilendikleri duygunun dışında işittiklerini unuturlar. d) Savunucu dinleme: Bu dinleme türünde dinleyici söylenen her şeyi kendisine saldırı yapılıyormuş gibi algılar ve iletişimi bu yönde sürdürür. Söylenen her şeye bir cevap verme ihtiyacı duyar. Bu tür dinlemede söylenenler anlaşılmaz. e) Tuzak kurucu dinleme: Bu tür dinlemede kişiler hiç konuşmazlar onların amacı sadece karşıdaki insanı söyledikleriyle zor durumda bırakmaktır. Onlar dinler ve kelimeleri seçerek altlarından karşıdakini zor durumda bırakacak anlamlar çıkarmaya çalışırlar.

5 f) Yüzeyel Dinleme; Derinliğe inmeden yalnızca kelimelere odaklanan bir dinleme türüdür. g) Etkin Dinleme; Danışanın anlattıklarını dikkatli bir şekilde dinleyerek anlama, kavrama ve yorumlamayı içeren dinleme türüdür. Dinleyici konuşanın söylediklerine empati yapar, dinler, anlamlandırır ve geribildirimde bulunur. ETKĠN DĠNLEME Bu tür dinlemenin anlama, kavrama ve yorumlamayı içerdiğini ifade etmiştik. Bu dinleme türünde kişi, konuşana kendisiyle ilgilendiği, ona empati yaptığı, onu anlamaya hazır olduğu mesajını verir. Bu dinleme türünde dinleyen sürekli geribildirimi kullanır. İletişim çift yönlü devam eder. Etkin dinlemenin gerçekleştirilebilmesi için kişinin bazı noktalara dikkat etmesi ve çaba göstermesi gerekir. Öncelikle ilgi tamamen konuşan kişiye yöneltilmelidir. Dinlemeye istekli olunmalı ve iyi bir dinleme alışkanlığı sağlanmalıdır. Beynin düşünme hızı, konuşma hızından çok daha fazladır. Konuşma aralıklarında kalan boş zamanlar iyi değerlendirilmeli fakat dinlenilen şeylerin yorumlanma süreci konuşma sonuna bırakılmalıdır. İyi bir dinlemenin en önemli göstergesi de konuşana aktif bir biçimde geribildirimde bulunmadır. Etkin dinlemenin 10 yolu 1. Konuşmayın 2. Konuşanı rahatlatın 3. Dinlemeye istekli olduğunuzu gösterin 4. Dikkati dağıtacak uyaranları uzaklaştırın 5. Konuşana empati yapın 6. Sabırlı olun 7. Duygularınıza hakim olun 8. Tartışmayın, eleştirmeyin 9. Soru sorun 10. Konuşmayın (Özcan, 2006) 5 Empatik dinleme, uygulama ve yararları Her insanın, hatta her canlının olaylara kendine özgü bir bakış açısı vardır. Dışarıdan bakarak bunu göremeyiz. Kendimizi karşımızdakinin yerine koyup olaylara onun gözüyle bakabilirsek onun duygularını, düşüncelerini daha doğru anlayabiliriz. Empatik dinleme; kişinin, konuşanın söylediklerini anlamlandırma sürecinde kendisini onun yerine koyması, onu doğru anlamak için çaba göstermesidir. Empatik dinlemeyi gerçekleştirebilmek için dinleyenin kendisini konuşanın yerine koyması, duygu ve düşüncelerine empati yapması, dinlerken önyargısız ve objektif davranması, onu anlamak için çaba göstermesi yeterlidir. Empatik iletişim mesajların doğru algılanması ve yorumlanmasını sağlar. Empatik dinleme sayesinde iletişim süreci kolaylaşır. İletişime katılan kişiler birbirlerine daha çok güvenirler. İletişim rahat ve samimi bir ortamda devam eder.

6 Empatik dinlemenin yararları: Mesajların doğru algılanması ve yorumlanmasını sağlar. İletişim sürecini kolaylaştırır. Kişiler arasında güven ve saygı oluşturur. Kişilerin duyguları daha objektif olarak değerlendirilebilir. Empati yapma önyargıyı azaltır. Ġyi bir dinleyici olmak için yapılması gerekenler aģağıda sıralanmıģtır: Dinlemeye istekli olunmalı ve iletişimdeki temel noktayı kavrayabilmek için çaba sarfetmelidir. Dinleme sürecinde konuşana beden dili ya da kısa ifadelerle geribildirimde bulunulmalıdır. Anlaşılmayan noktalarda sorular sorulmalıdır Konuşanın sadece sözlerine değil gözlerine ve tüm beden hareketlerine yoğunlaşılmalıdır. Dinlenilenlerin yorumlanma süreci iletişim sonuna bırakılmalıdır. Danışanın ilettiklerine objektif bakmalı, iletişimi kendine göre yorumlamamalıdır. Rencide edici ifadeler ya da yanlış anlamalara izin verecek şekilde jest ve mimik kullanma gibi konuşanı rahatsız edecek tavırlardan uzak durulmalıdır. Dinleme eylemi amaçlı gerçekleştirilmeli, zaman kaybına yol açan yüzeyel dinleme tutumuna girilmemelidir. Dinleme ve konuşulanların kavranması sürecinde empati yapılmalıdır. Konuşan kişi susmadıkça araya girilmemeli, zamanından önce fikir yürütülmemelidir. Danışan kişi herhangi bir sorununu paylaşıyorsa dinleyici kendi hayat hikayesini anlatmaya başlamamalı ya da kendinden örnek vermemelidir KAPSAMIN YANSITILMASI Kapsamın yansıtılması, hastanın düşüncelerini ikinci ve daha güvenilir bir ağızdan tekrar duymasıyla gerçekleşir. Bu yöntemle danışman, danışanın duygu ve düşüncelerindeki temel düşünceyi yinelemiş olur. Bir nevi kendi sözcükleriyle yineleme işlemidir. Dikkat edilmesi gereken husus kapsam yansıtılırken danışmanın kendi duygu ve düşüncelerini danışana aktarmamasıdır. Çünkü bu kapsamın yansıtılması değil, kendi düşüncelerinin hastaya aktarılmasıdır. Kapsamı yansıtmanın yararları: Danışanın, duygu, düşünce ve davranışlarının farkında olmasını sağlar. İletinin doğru anlaşılıp anlaşılmadığı ortaya çıkarır. İletişimin amacı ve aktarılmak istenen temel düşünce net bir şekilde ortaya koyulur. Mesajın yanlış anlaşılma oranı azalır. Hemşirenin kendisini aktif olarak dinlediğini fark eder. İletişim amaçlı gerçekleşmiş olur. AĢağıda kapsamın yansıtılması ile ilgili örnekler verilmiģtir:

7 Hasta: Kürtaj için hastaneye yattığımda kendimi çok kötü hissettim, biran nefes alamadığımı sandım, hazır olduğumu düşünmüştüm ama yanılmışım.. Hemşire: Hastaneye yatmak için hazır olduğunuzu düşünüyordunuz ama bunun sizin için olumsuz duygular yaşattığını fark ettiniz. Hemşire: Yemeğinizi halen yememişsiniz. Hasta: Ailem hala ziyaretime gelmedi, beni önemsemediklerini düşünüyorum. Canım hiç yemek yemek istemiyor. Hemşire: Ailenizin ziyaretinize gelmemesi sizi kötü hissettiriyor ve bu yüzden iştahınız kaçıyor, yemek yemek istemiyorsunuz. 3.DUYGULARIN YANSITILMASI İletişimde kapsamın yansıtılması kadar duyguların yansıtılması da çok önemlidir. Çünkü iletişim süreci salt konuşma eylemi değildir. Kurulan iletişimi ve kavranan anlamları etkileyen birçok faktör vardır. Bunlardan biride duygulardır. Bazen duyguların etkisiyle danışan söylemek istediğini farklı yansıtabilir. Söylemek istediği ile söylediği aynı şey olmayabilir. Duyguların yansıtılması danışana farkındalık kazandırır. Yalnız bu yöntemde dikkat edilmesi gereken husus yansıtmanın doğru zamanda yapılmasıdır. Yansıtma yapılırken duygular tam olarak belli edilmezse ya da yanlış duygular aktarılırsa beklenen yarar sağlanamaz. Duyguları yansıtmanın yararları: 7 Danışan duygularının farkına varır. Görünmeyen ya da bilinmeyen anlamların ortaya çıkmasına yardımcı olur. Daha sağlıklı bir iletişim kurulmasına yardım eder. Danışana empati kurulmasını sağlar. Danışan anlaşıldığını düşünür ve güvenli iletişim kurulmuş olur. AĢağıda kapsamın yansıtılması ile ilgili örnekler verilmiģtir: Danışan: Bütün terslikler beni buluyor, olacak gibi değil! Hemşire: Bu olanlardan bunalmış gibisiniz. Anladığım kadarıyla ameliyat olacağınız için korkuyorsunuz. Ziyaretçileriniz geldiği için mutlusunuz BĠLGĠ VERMEK Bilgi verme hastaneye yatmadan taburcu oluncaya kadar kullanılan en önemli tekniklerden birisidir. Hemşirelik bakımının amacına ulaşması için karşılıklı bilgi alışverişinde bulunmak esastır. Bu sayede hastanın sağlık bakım gereksinimleri ortaya

8 koyulmuş olur. Hastanın kendisiyle ilgili net bilgiler vermesi bakımı kolaylaştırırken, hemşirenin bilgi vermesi uygulamalar açısından hastayı yönlendirir. Özellikle hastaneye yatış sürecinin başlangıcında hastalar ortama adaptasyon sağlayamayabilirler. Bu süreçte yanlış anlaşılmaların olması doğaldır. Bunları minimuma indirmek için doğru şekilde bilgi alışverişi sağlanmalıdır. Bilgi alışverişinden kasıt normal hayatta gerçekleşen amaçlı ya da amaçsız sohbet değildir. Tam aksine danışanı yönlendiren, bilginin eyleme dönüşmesini hedefleyen bir süreçtir. Bilgi verirken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır: Bilgi vermek demek danışanın tüm sorularına cevap vermek ya da her konuda her şeyi anlatmak demek değildir. Bilgi verme süreci sosyal sohbete dönüşmemelidir. Bilgi vermeyle tavsiyede bulunma birbirine karıştırılmamalıdır. Hastanın gereksinimi tam olarak belirlenmeden bilgi verilmemelidir. Hastaya ihtiyacı kadar bilgi verilmelidir. Bilgi doğru zaman ve doğru yerde verilmelidir. Bilgi verirken danışanın sosyokültürel özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır. Bilginin doğru anlaşıldığından emin olmak için mutlaka geribildirim kullanılmalıdır. Bilginin eyleme dönüşüp dönüşmediği kontrol edilmelidir. AĢağıda bilgi vermeyle ilgili örnekler verilmiģtir: 8 Yarın olacağınız ameliyattan dolayı gece 12 den sonra hiçbir gıda almamanız gerekiyor. Herhangi bir ihtiyacınız olduğu zaman yatağınızın başında bulunan yardım isteme düğmesini kullanabilirsiniz. Uyguladığım bu ilacın mide bulantısı yapma gibi bir yan etkisi bulunuyor. Birazdan sargınızı açıp operasyon geçirdiğiniz bölgede kanama olup olamadığını kontrol edeceğim. 5. KENDĠ SÖZCÜKLERĠYLE YĠNELEMEK Hemşirenin danışanın sözcüklerini yine danışanın ifadeleriyle kendisine aktarmasıdır. Bu yöntemle hastada farkındalık sağlanır. Ayrıca kendi cümlelerini daha profesyonel bir ağızdan duymak kişiyi etkiler. Bu sayede danışan dinlenildiğini ve düşüncelerine saygı duyulduğunu görür. AĢağıda kendi sözcükleriyle yinelemeye örnekler verilmiģtir. Hasta: Karnım ağrıyor bu yüzden yemek yemek istemiyorum Hemşire: Şuan karnınızın ağrıdığını bu yüzden de yemek yemek istemediğinizi söylüyorsunuz.

9 Hasta: Kendimi çok gergin hissediyorum. Evi aradığım halde kimse telefona cevap vermiyor. Hemşire: Evi aradığınızı ve kimse cevap vermediği için kendinizi gergin hissettiğinizi söylüyorsunuz. Evdeyken eşinizin sizinle ilgilenmediğinden yakınıyorsunuz. Ameliyat korkusunu bir türlü atamadığınızı ifade ediyorsunuz. 6. YÜZLEġMEK Yüzleşme kişinin düşünceleri ya da ifade ettikleri ile davranışları arasındaki zıtlığı ortaya koymak için yapılan bir tekniktir. Amaç danışana gösterdiği ikilemleri fark ettirmek ve hatalarını düzeltmesini sağlamaktır. Yoksa kişiyi eleştirmek, hatasını ortaya çıkarmak ya da rencide etmek için yapılan bir eylem değildir. Bu yöntem sayesinde kişi kendisiyle yüzleşmiş olur. Bu yöntemi uygularken dikkat edilmesi gereken şey kişinin ikilemlerini kendisine uygun bir dil ve doğru kelimelerle aktarmaktır. Aksi halde danışan kendisini tehdit altında hissedebilir, savunucu iletişime geçebilir. AĢağıda yüzleģmeyle ilgili örnekler verilmiģtir: Genelde hiç kimseyle sorun yaşamadığınızı söylüyorsunuz fakat uzun süredir ailenizle görüşmüyorsunuz. Ameliyat olacağınız için korkmadığınızı düşünüyorsunuz ama operasyon tarihini sürekli erteliyorsunuz ALGILARI KONTROL ETMEK Bu teknik hemşirenin danışanın algılarından emin olmak için kullandığı bir tekniktir. Daha önceki konularda kişilerin bazen söyledikleri ile aslında söylemek istediklerinin farklı olabileceğinden söz edilmişti. Algıda iletişimi etkileyen mesajların içeriğini yönlendiren bir faktördür. İletişim sürecinde hem danışanın hem de hemşirenin algısı önemlidir. Hemşire hastanın söylediğinden ne anladığını hastaya aktararak algılarını kontrol eder. Bu sayede yanlış anlaşılmalar önlenmiş olur. AĢağıda algıları kontrol etmeyle ilgili örnekler verilmiģtir: Verdiğiniz tepkilerden ziyaretçilerle görüşmek istemediğinizi düşünüyorum Açıklama yapmadan ilaç verdiğimde rahatsız olduğunuzu hissettim, yanılıyor muyum? Konuşuyorsunuz ama aslında iletişim kurmaktan sıkıldığınızı fark ediyorum.

10 2.8. ÇELĠġKĠLERE DĠKKAT ÇEKMEK Hemşire danışanın cümleleri arasında bir tutarsızlık olursa bu yöntemi kullanır. Bu sayede hasta da kendi çelişkilerinin farkına varır. AĢağıda çeliģkilere dikkat çekmeye örnekler verilmiģtir: Kayınvalidenizle konuşmak istemediğinizi söylüyorsunuz ama sizi aramadığı için ona kızgınsınız. Hayatınıza kimsenin girmesini istemiyorsunuz ama insanların sizinle ilgilenmemesinden yakınıyorsunuz. 9. BAĞLANTI KURMAK Hemşirenin, danışanın söylediklerini; yaşadığı olaylar, deneyimler, duygu ve davranışları ile bağdaştırarak yorumlamasıdır. Danışanın geçmiş yaşantıları ile şuan ki duygu ve davranışları arasında bağ kurulduğunda kullanılacak bir yöntemdir. Amaç iletişimi bir bütün olarak değerlendirme, ayrıntıları fark etmedir. AĢağıda bağlantı kurmayla ilgili örnekler verilmiģtir: Eşinizle geçmişte yaşadığınız sorunları halen unutamıyorsunuz. Küçükken geçirdiğiniz kaza sinirlerinizi bozmuş. Şuan ki gerginliğiniz geçen yıl geçirdiğiniz başarısız operasyona dayanıyor YENĠDEN YOĞUNLAġMAK Özellikle danışan konudan uzaklaştığında ya da konsantrasyon kuramadığı durumlarda etkin bir yöntemdir. Danışanı temel olan konuya çeker. Zaman kaybını önler. Ayrıca yeniden yoğunlaşma iletişime belirli bir çerçeve çizer bu sayede danışan konuya tekrar dikkat kesilir ve ana temadan uzaklaşmaz. ÖZET Tedavi edici (terapötik) iletişim tekniklerinin başında gelen dinleme çoğunun sandığı gibi susmak değildir tam tersine aktif bir süreçtir. Dinleme sayesinde danışan aktarılmak isteneni daha doğru algılar. Diğer tüm tekniklerin temelinde dinleme vardır. Kapsamın ve duyguların yansıtılmasıyla kişilerin düşünceleri ve duyguları net olarak ortaya konurken, çelişkilere dikkat çekmek ve yüzleşme tekniği sayesinde hasta, düşünceler ile davranışları arasındaki tutarsızlığı fark etmiş olur. Bilgi verme ise etkin iletişimin temelini oluşturur. Bu sayede iletişim daha sağlıklı gerçekleşir.

11 DEĞERLENDĠRME SORULARI 1. ĠletiĢim becerilerinden olan dinleme tekniği için aģağıdaki ifadelerden hangisi yalnıģtır? A) Danışanın söylediklerini kavrama ve sonrasında bir değer oluşmasını sağlama durumudur. B) Hemşirenin tüm dikkatini toplaması, hastanın söyledikleri kadar söylemediklerini de anlamaya çalışması esastır. C) Dinleme, bireyden bireye farklılık gösterir. D) Hemşirelerin; danışanla etkileşim sırasında sürekli konuşması gerekir. E) Dinleme; sessiz durmaktır ancak pasif bir süreç değildir. 2. Dinleyenin iletiģim sırasında sadece kendini ilgilendiren bölümü dinleme Ģekli aģağıdakilerden hangisidir? A) Görünüşte Dinleme B) Seçerek Dinleme C) Saplanarak dinleme D) Yüzeyel Dinleme E) Etkin Dinleme 3. AĢağıdaki ifadelerden etkin dinleme için yanlıģ olanı iģaretleyiniz? A) Danışanın anlattıklarını dikkatli bir şekilde dinleyerek yorumlama yapma şeklidir. B) Hemşire, danışanın duygu ve düşüncelerine empati yapar. C) Danışman, hastanın duygularını ve düşüncelerini yüzeyel bir şekilde dinler D) Hemşire mesajı duyar, anlamı yorumlar ve mesajın hemşire tarafından anlaşıldığını gösteren fiilleri hastaya verir. E) Etkin dinleme, aktif dinleme şekli olarak da nitelendirilir AĢağıdakilerden hangisi empatik dinlemenin yararlarındandır? A) Mesajların doğru algılanması ve yorumlanmasını sağlar. B) Kişiler arasında güven ve saygı oluşturur. C) Kişilerin duyguları daha objektif olarak değerlendirilebilir. D) Empati yapma önyargıyı azaltır. E) Hepsi 5. AĢağıdaki ifadelerden bilgi verme tekniği kullanılarak uygulanan iģlem için yanlıģ olanı iģaretleyiniz? A) Hastaya yapılacak uygulamalar için bilgi verilmesi bireyin ortama uyumunu kolaylaştırır. B) Danışman bu yöntemle hastaya tavsiyede bulunmalıdır. C) Danışman, bilgi vermeyle tavsiyede bulunmayı birbirine karıştırmamalıdır. D) Danışman ile hasta arasındaki ilişki sosyal olmamalıdır. E) Hastanın gereksinimleri doğrultusunda bilgi verilmelidir.

12 CEVAPLAR 1. D 2. B 3. C 4. E 5. B YARARLANILAN KAYNAKLAR 1. Demiray U, Eroğlu E, Gökdağ D, Tuna Y, Ünlü S, Yılmaz R.A, Yüksel A.H. (2010), Etkili İletişim. Pagem Akademi, Ankara 2. Üstün B, Akgün E, Partlak N. (2005), Hemşirelikte İletişim Becerileri Öğretimi. Okullar Yayınevi, İzmir 3. Özcan A. (2006), Hemşire-Hasta İlişkisi ve İletişim. Sistem Ofset Basım Yayın, Ankara 4. Dökmen Ü. (2010), İletişim Çatışmaları ve Empati. Remzi Kitabevi, İstanbul 5. Doğan O, Doğan S. (2009), Sağlık Hizmetlerinde İletişim. Songür Yayıncılık, Ankara 6. Cüceloğlu D. (2008) Keşke siz Bir Yaşam İçin İletişim Donanımları. Remzi Kitabevi, İstanbul Dökmen Ü. (2007), Küçük Şeyler. Sistem Yayıncılık, İstanbul 8. Cüceloğlu D. (2000), İnsan İnsana. Remzi Kitabevi, İstanbul. 9. Cihangir Z. (2004), Kişilerarası İletişimde Dinleme Becerisi. Nobel Basımevi, Ankara 10. Terakye G. (1998). Hasta Hemşire İlişkileri. Zirve Ofset Ltd. Şti. Ankara 11. Velioğlu P, Pektekin Ç, Şanlı T. (1991), Açıköğretim Fakültesi Yayınları

13 ÖNERĠLEN KAYNAKLAR 1. Tabak R. S, Sonmaz S. (2009), Sağlık Hizmetlerinde İletişim. Songür Yayıncılık, Ankara 2. Üstün B, Akgün E, Partlak N. (2005), Hemşirelikte İletişim Becerileri Öğretimi. Okullar Yayınevi, İzmir 3. Saygın O. (2005), İnsan İlişkilerinde 4x4lük iletişim. Hayat Yayınları, İstanbul 4. Çam O. (2009), İletişimin Görünmeyen Yüzü Beden Dili. Beyaz Yayınları, İstanbul 5. Telman N, Ünsal P. (2009), İnsan İlişkilerinde İletişim. Epsilon Yayınları, İstanbul 6. Voltan Acar N. (2008), İnsan İlişkileri İletişim. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 7. Birol L. (2005) Hemşirelik Süreci. Etki Matbaacılık Yayıncılık, İzmir 13