HASTA YARARINA İLETİŞİMİ GELİŞTİREN VE İLETİŞİME ZARAR VEREBİLEN DAVRANIŞLAR

Transkript

1 HASTA YARARINA İLETİŞİMİ GELİŞTİREN VE İLETİŞİME ZARAR VEREBİLEN DAVRANIŞLAR Yrd.Doç.Dr.Gülgün DURAT

2 Bir düşüncenin, bir duygunun yüz anlatımı, el, kol, baş hareketleri, konuşma yoluyla ya da yazı, telefon, radyo, televizyon gibi araç gereçlerden yararlanılarak bir kimseden başka bir kimseye aktarımı olarak tanımlanmaktadır.

3 İki insan birbirinin farkına vardığı andan itibaren iletişim başlar; söylediği söylemediği yaptığı yapmadığı her şeyin anlamı vardır

4 YAPILAN ARAŞTIRMALARDA İLETİŞİMDE MESAJLARIN %60 I BEDENLE, %30 U SES TONU İLE %10 U SÖZCÜKLERLE İLETİLMEKTE OLDUĞU BİLDİRİLMİŞTİR.

5

6 Beden dili Yüz ifadeleri güler yüz, göz teması Jestler, mimikler Oturma biçimi Duruş biçimi

7 ETKİLİ BİR SÖZEL İLETİŞİM İÇİN Açık ve doğru mesaj vermek Saygı duymalı güven vermek Göz teması kurmak Beden diline dikkat etmek

8 Karşılıklı iletişim kurmak Geri bildirimde bulunmak Dinlemeyi öğrenmek Empati kurmak çok önemlidir

9 Hasta kendisinden bahsederken çok yüksek ya da anlaşılmayacak kadar alçak olmayan bir ses tonuyla önemli noktaları vurgulamasını bilmeli. Ses tonu karşılıklı olarak huzur ve güven vermelidir.

10 Kişinin kendisini karşısındakinin yerine koyarak ne hissettiğini anlamaya çalışmasıdır Kişinin karşısındakinin duygularının yoğunluğunu ve anlatımını algılama ve anlama yeteneğidir Karşımızdaki kişinin dünyayı görüşünü bir anlık yakalamadır

11 Ona hak vermeyebiliriz hatta onu hatalı buluyor olabiliriz; o an onun duygularına ortak olmayız ama onu anlarız; ne düşündüğünü, ne hissettiğini anlarız, sadece anlarız.

12 Empatiyi anlatmak için kullanılan bir kızılderili deyimi vardır: Karşımızdakinin ayakkabısı içinde yürümek. Bu söz genellikle, karşımızdaki gibi düşünmek ve onun hissettiklerini hissetmek şeklinde yorumlanır. Oysa bu sempatinin açıklamasıdır, empatinin değil.

13 Göğsü kınalı serçe, gök gürlemesinden çok korkar, gök gürlediğinde kırk kantar yağım eriyor dermiş. Bir gün birisi demiş ki; Sen kendin beş dirhem gelmezken nasıl oluyor da kırk kantar yağın eriyor? Bunun üzerine serçe şöyle karşılık vermiş: Herkesin dirhemi de kantarı da kendine

14 SEMPATI Sempati, karşımızdaki kişiyle duygu ve düşünce bakımından tam bir örtüşme halidir. Sempati duyduğumuzda sempati duyduğumuz kişiyle duygularımız aynıdır; o üzülüyorsa üzülür, seviniyorsa seviniriz.

15 Sempatide, sempati duyduğumuz kişiyle tam bir uyum içinde oluruz. Ama bu, bizim sağlıklı düşündüğümüz anlamına gelmez. Karşımızdakine hak verirken onun doğru düşünüp düşünmediğini dikkate alamayız. Onun doğru ya da yanlış yaptığını bile sorgulama ihtiyacı duymayız; sadece ona hak veririz.

16 TRANSFERANS: Hastanın sağlık çalışanına olan duygusal tepkisidir. Çocuklukta oluşan, ebeveyne karşı hissedilen bilinçdışı duygusal tutumların, hastanın sağlık çalışanıyla olan ilişkisinde tekrarlanmasıdır.

17 KONTR-TRANSFERANS: Sağlık çalışanının hastaya gösterdiği öfke, sabırsızlık ve küskünlük gibi olumsuz tutumlardır. Bunun nedeni, bilinçdışı duygularının hastanın etkisiyle ortaya çıkması ve terapistin bu durama tepkide bulunmasıdır.

18 Kontr-transferans durumundaki sağlık çalışanı, kendi bilinçdışı duygularının ortaya çıkmasına izin vermemelidir.

19 Sağlık çalışanı karşı olan bu duygu ve tutumlar dostça, saldırganca ya da ambivalan (sevginefret) olabilir. Sağlık çalışanı bu duygu ve davranışları objektif bir tarzla, hasta ile birlikte gözden geçirmekte ve özüne inmeye çalışmalıdır.

20 BEN DİLİ 1.Savunmaya itmez. 2. Suçluluk hissettirmez. 3.Duygunun nedeni anlaşıldığı için iletişim sağlıklı olur. 4. Ben iletisi alan kişi başkalarını düşünmeyi de öğrenir. 5.Yakınlaşmayı sağlar. 6. Anlaşmazlıkları azaltır. 7. Konuşan kişiyi rahatlatır.

21 GÖZ TEMASI KURMAK Gözlerimiz iletişim acısından adeta trafik ışıkları gibi çalışır. Bir iletişime yeşil ışık yakıp başlatabilir ya da kırmızı ışık yakıp durdurabilir. Gözler iletişimde önemlidir çünkü dünyayı ağırlıklı olarak görsel algılarız.

22 KENDİNİ DOĞRU İFADE ETMEK Söylemek istediğimiz bir şeyi doğru kelimeler ile söyleyip, gerçekten vermek istediğimiz mesajı verebilmektir. Bu da iletişimde önemli bir rol içermektedir.

23 FARKLILIKLARA SAYGILI OLMAK Hepimiz dünyaya farklı pencerelerden bakarız. Bunun sebebi algıya, duyguya, kişisel faktör farklılıklarına ve çevresel farklılıklara dayanır.

24 GÜLÜMSEMEK Küçük bir gülümsemenin insanlar üzerinde büyük ve olumlu bir etkisi vardır. İçten ve iyi niyetli, sıcak bir gülümseme diğer insanlara da olumlu duygular aşılayan bir davranıştır.

25 DIKKATINI KARŞıSıNDAKI KIŞIYE VERMEK Sağlıklı iletişim için gerekli olan koşullardan biriside dikkattir. Sinir sistemi ve ruhsal yetilerin tüm gücü belirli bir kişiye, nesneye, olaya, olguya yönelir.

26 KARŞILIKLI DİNLEME Dinleme bir sanattır, gerçek dinleme konuşmaktan daha zordur, gayret ve disiplin gerektirir.

27 Özellikle şunu belirtmek gerekir ki, dinlemek ve işitmek arasında fark vardır. Biri biyolojik bir eylemken, diğeri duygusal bir eylemdir.

28

29 ETKİN DİNLEME Bilinçli olarak dinlemedir Dinleyen konuşanın söylediklerini açarak geri verir, anlamadığı şeyleri sorar, anladığından emin olmak için söyleneni kendi ifadeleri ile tekrar eder böylece konuşan dinleyenin ne anladığını öğrenir

30 Sağlık personeli-hasta iletişiminde karşılıklı etkin dinleme çok önemlidir. Etkin dinleme sayesinde teşhis ve tedavi aşamaları daha kolay aşılabilir.

31 UYGUN TEKNİKLE AMAÇLI SORU SORMA 1- Açık Uçlu sorular; Bu teknik bireyi kapsamlı anlatıma yöneltir. Ne - nasıl - nerede bana anlatır mısın gibi Araştırıcı - Sorgulayıcı sorular; Verilen bilgiyi açıklaştırmaya yarayan sorulardır...

32 3-Yansıtmalı Sorular; Karşımızdakine duygularını anlatma olanağı veren sorulardır. Gözlemimizi (sıkıntılı görünüyorsun gibi) ya da değerlendirmemizi yansıtarak sorulan sorulardır...

33 4-Özetleyen Sorular; Özetleyip anlaşılmadığını test etme ya da özetleyip devamını araştırma şeklindeki bu soru tekniği ile yanlış anlamalar düzeltilebilir. Görüşmede sessiz kalma tekniği ve dinlendiğini ifade eden sözel olmayan iletiler sorulan sorular kadar hastanın ifadesini kolaylaştırıcı rol oynayabilir.

34 5- Kapalı Uçlu Sorular; Görüşmede daha az kullanılır. Bilgileri kontrolde yararlı tekniktir.

35 6- Birleşik Sorular; Birkaç soruyu birlikte sorup cevap bekleme tekniğidir. Ancak bu tür sorularda yeterli yanıt mümkün olmayabilir. Sadece akılda kalan soru cevaplanabilir. Bu nedenle görüşmelerde kullanılması önerilen bir teknik değildir.

36 Teşekkürler