Miyelinleşme ve Potansiyel Performansa Ulaşma Stratejileri

Transkript

1 Miyelinleşme ve Potansiyel Performansa Ulaşma Stratejileri Erken Branşlaşma ve Kuvvet Antrenmanlarını Geç Başlatmanın Zararları Prof.Dr. Muzaffer Çolakoğlu

2 R. Douglas Fields in Araştırması video gp

3 Miyelin Kılıf Schwann hücrelerinin nöron aksonunu sarmasıyla oluşur (PSS). İzolasyon sağlayarak, sinirsel iletinin akson üzerinde hızlı ilerlemesine yardımcı olur. Akson onarımına imkan sağlar.

4 100 tabakaya kadar Miyelin Oluşumu

5 Sportif Performansa Nöronal Etkiler Bazı nöronlar birden fazla pre-sinaptik nöronun eşzamanlı uyarımı ile uyarılabilir. Bu pre-sinaptik nöronlardan bir tanesi sinirsel uyarıyı 4 milisaniyeden önce getirirse post-sinaptik nöronda uyarı oluşmaz. Hareketin oluşumu sırasında bu post-sinaptik nöronun uyardığı nöronlar/motor nöronlar devreye giremez. Yeterince uyarılamadıkları için bu nöronlarda miyelinleşme fazla olmaz ve sinirsel ileti hızları düşük olur. Bu post-sinaptik bağlantıların kullanılacağı hareketler gerçekleşemez ve hem koordinasyon hem de güç üretimi yetersiz olur.

6 Nöronal Devreler

7 Miyelinleşmede Kritik Dönemler Hamileliğin 16. haftasından itibaren miyelinleşme başlar, doğum sonrası aylar arasında hızlanır. Miyelinleşmenin en hızlı dönemi ergenlik dönemidir. Bu dönemden sonra öğrenme ile sadece % 5 daha artabilir. O zaman yeni becerilerin öğrenimi ve önceden öğrenilenlerin geliştirilmesinde en etkili dönem ergenlik dönemidir. Bu dönem kuvvet ve koordinasyon gelişimi açısından en etkili şekilde kullanılmalıdır.

8 Neden Ergenlik Döneminde Miyelinleşme Hızlı Gelişir? Bir nöronda miyelinleşmenin gelişmesinde o nöronun uyarılması sonucu membranında oluşan aksiyon potansiyellerinin ve, Progesteron ve testosteron gibi nöroaktif hormonların etkisi gösterilmiştir. Bu hormonların salınımı puberte döneminde hızla artar. O zaman, güç ve çok yönlü koordinasyon gelişiminin en üst düzeyde olabilmesi için bu dönemde hem kuvvet antrenmanlarının hem de çok yönlü hareket eğitiminin vurgulanması gerekir.

9 Ergenlik Döneminde Antrenmana Ait Sorunlar Koordinasyonel yetilerin ve kuvvet/güç özelliklerinin gelişiminde en önemli dönem olmasına rağmen hızlı boy uzaması nedeniyle kas kuvveti/gücü yetersiz kalabilir ve koordinasyon bozuklukları görülür. Kızlar ergenliğin ilk yıllarında, erkekler son yıllarında hızla uzar. Koordinasyon bozuklukları teknik hatalara neden olarak sakatlanmalara neden olabileceğinden bu dönemde teknik gelişim sağlanmadan kuvvet antrenmanlarına başlamak riskli olabilir. Kas gücü yetersizliği nedeniyle özellikle hızlı sportif becerilerde istenilen teknik uygulamalar gerçekleştirilemez ve koordinatif gelişim optimal düzeyde sağlanamaz.

10 Çocuklarda Kuvvet Antrenmanı 80 li yılların ortalarından itibaren iyi düzenlenmiş çok sayıda araştırmada şu sonuçlar elde edilmiştir; Pre-puberte (8-11 yaş) : Temel hareketlerin (Squat, Bench Press vb) teknik öğretimi, haftada 2-3 seans, üçer set ve 8 TM şiddetine kadar teknik hata ihtimalini minimale indirmek için makineler ile, yetişkinlerde olduğu gibi; eğer bir teknik hata yoksa sakatlık yok, hiçbir çalışmada epifiz kırığına rastlanmamış.

11 Ne Yapmalı? Puberte öncesinde makinelerle 8TM ye kadar ulaşabilecek kuvvet antrenmanlarına başlanmalı ve Bench Press Squat gibi teknikler öğretilmeye başlanmalı: Böylece, kuvvet antrenmanında kullanılan kaslara sinirsel iletiyi götüren nöronlarada miyelinleşme hızlanır, Hızlı boy uzaması dönemi öncesi kaslar etkili düzeyde kuvvetlenir. Bu önceden kuvvetlenme, pubertede görülebilecek kas kuvveti/kemik uzunluğu uyuşmazlığı olasılığını azaltır. Serbest ağırlıklarla kuvvet antrenmanı başlayana kadar temel hareketlerin tekniği öğrenildiğinden puberte döneminde serbest ağırlıklarla çalışılmaya başlandığında epifiz kırığı veya diğer sakatlık riskleri minimale iner.

12 Ne Yapmalı? Erken branşlaşmaya odaklanmak yerine, her türlü hareketin kontrolünü sağlayabilecek çok yönlü hareket eğitimi verilmeli : Miyelinleşmeyi arttıran en önemli unsurlardan biri sinirlerin uyarılması olduğundan, değişik hareket paternlerini defalarca deneyerek o hareketin sağlanmasında görev alan tüm merkezi ve periferik sinir hücrelerinin miyelinleşmesi arttırılır.

13 Çok Yönlü Hareket Eğitimi Yerine Erken Branşlaşma Olursa Ne Olur? Birden fazla pre-sinaptik nöronun eşzamanlı uyarımı ile aktive olan nöronlarda pre-sinaptik nöronlardan biri uyarıyı diğerlerinden önce getirirse o nöronda aksiyon potansiyeli başlayamaz (uyarılamaz); Fazla sinirsel uyarı almayan nöronların miyelinleşmesi daha zayıf olur ve sinirsel uyaranı daha yavaş iletirler. Sinirsel iletisi diğerlerinden hızlı olan pre-sinaptik nöronlar iletiyi sinaptik çukura 4 milisaniye farkla getirirlerse post sinaptik nöron uyarılamaz ve hedef motor ünite devreye giremez. Bu hem kuvvet/güç üretimi düşüklüğüne hem de koordinasyon bozukluğuna neden olur. Erken branşlaşma nedeniyle oluşan bu durumu ergenlik dönemi sonrasında telafi emek mümkün değildir.

14 KAYNAKLAR Payne VG, Morrow JR, Johnson L, Dalton SN. Resistance training in children and youth: a metaanalysis. Res Q Exerc Sport. 1997, 68(1):80-8. Falk B, Tenenbaum G. The effectiveness of resistance training in children. A meta-analysis. Sports Med Sep;22(3): Christou M, Smilios I, Sotiropoulos K, Volaklis K, Pilianidis T, Tokmakidis SP. Effects of resistance training on the physical capacities of adolescent soccer players. J Strength Cond Res. 2006, 20(4): Faigenbaum AD, Westcott WL, Loud RL, Long C. The effects of different resistance training protocols on muscular strength and endurance development in children. Pediatrics. 1999, 104(1):e5. Faigenbaum AD, Milliken LA, Loud RL, Burak BT, Doherty CL, Westcott WL. Comparison of 1 and 2 days per week of strength training in children. Res Q Exerc Sport. 2002, 73(4): Meen HD. Physical activity in children and adolescents in relation to growth and development. Tidsskr Nor Laegeforen. 2000, 10;120(24): Ozmun JC, Mikesky AE, Surburg PR. Neuromuscular adaptations following prepubescent strength training. Med Sci Sports Exerc (4): Ramsay JA, Blimkie CJ, Smith K, Garner S, MacDougall JD, Sale DG. Strength training effects in prepubescent boys.med Sci Sports Exerc Oct;22(5): Weltman A, Janney C, Rians CB, Strand K, Berg B, Tippitt S, Wise J, Cahill BR, Katch FI. The effects of hydraulic resistance strength training in pre-pubertal males.med Sci Sports Exerc Dec;18(6): Malina RM. Weight training in youth-growth, maturation, and safety: an evidence-based review. Clin J Sport Med Nov;16(6):

15 KAYNAKLAR Bernard Z, Fields RD. Do Action Potentials Regulate Myelination? The Neuroscientist. 2000, 6(1): Roglio I, Giatti S, Pesaresi M, Bianchi R, Cavaletti G, Lauria G, Garcia-Segura LM, Melcangi RC. Neuroactive steroids and peripheral neuropathy. Brain Res Rev May 6 [Epub ahead of print] Leonelli E, Ballabio M, Consoli A, Roglio I, Magnaghi V, Melcangi RC. Neuroactive steroids: A therapeutic approach to maintain peripheral nerve integrity during neurodegenerative events. J Mol Neurosci. 2006;28(1): Mireya Marin-Husstegea, Michela Muggironia, David Rabanb, Robert P. Skoffb, Patrizia Casaccia-Bonnefila. Oligodendrocyte Progenitor Proliferation and Maturation Is Differentially Regulated by Male and Female Sex Steroid Hormones. Dev Neurosci 2004;26: Jordan CL, Williams TJ. Testosterone regulates terminal Schwann cell number and junctional size during developmental synapse elimination. Dev Neurosci. 2001;23(6): Stocker S, Güttinger HR, Herth G. Exogenous testosterone differentially affects myelination and neurone soma sizes in the brain of canaries. Neuroreport Jul 21;5(12): Monks DA, O'Bryant EL, Jordan CL. Androgen receptor immunoreactivity in skeletal muscle: enrichment at the neuromuscular junction. J Comp Neurol May 17;473(1):59-72.