HAYVAN HAKLARINA HUKUK YAKLAfiIM

Transkript

1

2 STANBUL BAROSU DERG S HAYVAN HAKLARINA HUKUK YAKLAfiIM ÖZEL SAYI MAYIS 2008

3 STANBUL BAROSU DERG S Yerel Süreli Yay n ki Ayda Bir Yay mlan r ÖZEL SAYI 8 Sahibi stanbul Barosu Ad na Baro Baflkan Av. Kâz m KOLCUO LU Sorumlu Yaz iflleri Müdürü Av. Muammer AYDIN Yay ndan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyeleri Av. Muammer AYDIN Av. Mehmet DURAKO LU YAYIN KURULU Baflkan Av. Celâl ÜLGEN Genel Yazman Av. Coflkun ONGUN Üyeler Av. Osman KUNTMAN Av. Yörük KABALAK Av. N. Atefl ATAYAKUL Av. smail GÖMLEKL Av. Baflar YALTI Özel Say y Haz rlayanlar Av. Celal ÜLGEN Av. Coflkun ONGUN Kapak C. Eren Külahl Yönetim Yeri stiklal Cad. Orhan A. Apayd n Sk. 1. Baro Han Beyo lu/ STANBUL Tel: (0212) (pbx) Faks: (0212) dergi@istanbulbarosu.org.tr Bas m Yeri Can Matbaac l k Reklam Ka t San. Ve D fl. Tic. Ltd. fiti. Davutpafla Cad. pek fl Merkezi No: 7-15 Bayrampafla/ STANBUL Tel:(0212) iletiflim@cangrafik.com

4 Dergide yay mlanan yaz lar yazarlar n kiflisel görüflünü yans t r. Gönderilen yaz n n hiçbir yerde yay mlanmam fl olmas gereklidir. Yaz lar yay mlans n ya da yay mlanmas n geri verilmez. Yay mlanmayan yaz lar için, gerekçe gösterme zorunlulu u yoktur. Gönderilen yaz larda yay n kurulunun saptad yay n ilkeleri do rultusunda biçimsel düzeltmeler yap labilir. Dergide yay mlanan tüm yaz larda (12 Eylül Cuntas taraf ndan kapat lan) Türk Dil Kurumu nun yay mlad YAZIM KILAVUZU esas al n r. Bu Özel Say, stanbul Barosu Yönetim Kurulu nun karar ile adet bas lm flt r.

5 ÇER K D Z N Baflkan n Penceresinden. IX Sunu.. XI YAZILAR K z lderili fief Seattle n Beyaz Saray a Mektubu 5 Hayvan Haklar Evrensel Bildirisi... 9 Av. Handan Do an Hayvan Haklar Denilince 11 Prof. Dr. Sevil Atasoy lk Darbe.. 13 Erdal Atabek Sophia Loren ve Kanada Foklar 25 Dr. Corina Gericke Hayvan Deneyleri Sorunsala Girifl..27 Av. Ahmet Kemal fienpolat Hayvanlara Eziyet Daha Ne Kadar Kabahatler Kanunu Kapsam nda Kalmal?.33 Av. Hülya Yalç n Hayvan Haklar hlallerinin Hukuki ve Sosyal Boyutu...51 Av. Deniz Tavflanc l Yerel Hayvan Koruma Görevlisi.. 65 Coflkun Ongun Yoksul Yüzlü Kedilerin Vars l Gönüllü Hocas smet Sungurbey.. 71 Vet. Dr. Kemal Kutlay Haks zl ktan Hayvan Hakk na Geliflen Uygarl k Süreci...77 Av. H. Tayfur Özgür Türkiye de Bar nak Sorunu ve Çözüm Yollar.. 79

6 Av. Nükte Do ru Hayvanat Bahçeleri Sorunu.. 83 Av. Elçin Aybek stanbul Barosu Hayvan Haklar Komisyonu Bugüne Kadar Ne Yapt?...87 YARGI KARARLARI 93 KARAR NCELEMES 119 HAYVAN SEVG S Atatürk ün Yaflam ndan Sevgi Dolu Bir Kesit. 135 Atatürk ten Hoflgörü ve Anlay fl. 138 Ceninin ve Hayvanlar n Kiflili i Sorunu / Prof. Dr. smet Sungurbey 140 Hayvan Deyip Geçme / Aziz Nesin 150 Son Kufllar / Sait Faik 153 Sakar Kömüfl / Av. Hüseyin Özbek 157 Yarg ç / Bekir Coflkun 164 Bir Köpe in A z ndan Sahibine Yaz lm fl Mektup / Jim Willis 167 Özür Dilerim / Av. Ahmet Kemal fienpolat 170 Köpe in 10 Ricas 171 Bala / Leyla lova 172 HAYVAN HAKLARI PANEL NOTLARI Av. Handan Do an 179 Prof. Dr. Sevil Atasoy 181 Prof. Dr. Özcan Köknel 194 Do an Gönen. 205 Leman Sam 211 Yalç n Ergündo an 219 Erhun Bolat 225 HAYVAN HAKLARI KORUMA YASASI ÇALIfiMALARI Hayvanlar Koruma Kanunu Say l Hayvanlar Koruma Kanunu Dei ifliklik Önerisi 263 Genelgeler ve Önergeler 311

7 Baflkan n Penceresinden B R BÜTÜN OLARAK CANLI HAKLARI Av. Kaz m KOLCUO LU stanbul Barosu Baflkan B irleflmifl Milletler taraf ndan kabul edilerek yay mlanan 1948 tarihli nsan Haklar Evrensel Bildirisi nin bafllang ç hükümleri flu biçimde s ralan r: Bütün insanlar özgür, onur ve haklar bak m ndan eflit do arlar. Ak l ve vicdana sahiptirler, birbirlerine karfl kardefllik anlay fl yla davranmal d rlar. Herkes, rk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal veya baflka bir görüfl, ulusal veya sosyal köken, mülkiyet, do ufl veya herhangi baflka bir ayr m gözetmeksizin bu Bildirge ile ilan olunan bütün haklardan ve bütün özgürlüklerden yararlanabilir. Ayr ca, ister ba ms z olsun, ister vesayet alt nda veya özerk olmayan ya da baflka bir egemenlik k s tlamas na ba l ülke yurttafl olsun, bir kimse hakk nda, uyru unda bulundu u devlet veya ülkenin siyasal, hukuksal veya uluslararas statüsü bak m ndan hiçbir ayr m gözetilmeyecektir. Yaflamak, özgürlük ve kifli güvenli i herkesin hakk d r. Hiç kimse kölelik veya kulluk alt nda bulundurulamaz, kölelik ve köle ticareti her türlü biçimde yasakt r. Hiç kimseye iflkence yap lamaz, zalimce, insanl k d fl veya onur k r - c davran fllarda bulunulamaz ve ceza verilemez. nsan haklar evrensel bildirisinin yay mlanmas ndan tam otuz y l sonra, 15 Ekim 1978 de Unesco taraf ndan Hayvan Haklar Evrensel Bildirisi yay mlanm flt r. On dört maddelik bildirinin ilk maddelerine göz atal m: Bütün hayvanlar yaflam önünde eflit do arlar ve ayn var olma hakk na sahiptirler. Bütün hayvanlar sayg görme hakk na sahiptir. Bir hayvan türü olan insan, öbür hayvanlar yok edemez. Bu hakk çi neyerek onlar sömüremez. Bilgilerini hayvanlar n hizmetine sunmakla görevlidir. Bütün hayvanlar n insanca gözetilme, bak lma ve korunma haklar vard r. Hiçbir hayvana kötü davran lamaz, ac mas z ve zalimce eylem yap lamaz. Bir hayvan n öldürülmesi zorunlu olursa, bu bir anda, ac çektirmeden ve korkutmadan yap lmal d r. Yabani türden olan bütün hayvanlar, kendi özel do al çevrelerin-

8 STANBUL BAROSU DERG S -Hayvan Haklar Özel Say s - de karada, havada ve suda yaflama ve üretme hakk na sahiptir. E itim amaçl olsa bile özgürlükten yoksun k lman n her çeflidi bu hakka ayk r d r. Geleneksel olarak insanlar n çevresinde yaflayan bir türden olan bütün hayvanlar uyumlu bir biçimde türüne özgü yaflam koflullar ve özgürlük içinde yaflama ve üreme hakk na sahiptir. Görüldü ü üzere her iki bildiri aras ndaki benzerlikler dikkat çekmektedir. Hayvan haklar bildirisinde yer alan hayvan sözcü ü yerine insan sözcü ünü getirdi imizde bildiri nsan haklar evrensel bildirisi biçiminde de okunabilmektedir. K saca her iki bildiri aras ndaki tek fark hakk gözetilen canl - n n de iflik adland rmalar ndan kaynaklan r. Bir canl n n ötekine üstünlü ü yoktur. Lise ça na gelmifl bir ö renci Biyoloji dersinde gerçe i alg lar. Çünkü s n fland rma yap l rken canl lar ikiye ayr l r: Bitkiler ve hayvanlar. nsanlar da Biyoloji bilimince hayvan s n fland rmas na tabi tutulur. Bilimsel inceleme alan olarak aralar nda hiçbir fark yoktur. stanbul Barosu olarak Türkiye de bir ilki gerçeklefltirdik. lk kez bir baroda hayvan haklar n savunan bir komisyon kuruldu. Paneller gerçeklefltirdi. Gerekli kurumlara hayvanlar n eziyet görmemesi için giriflimlerde bulundu. Bu çal flmalar n belgelendirilmesi ve Hayvan Haklar Korunma Mevzuat çerçevesinde yol gösterici yaz lar bu özel çal flmada yer al yor. Hayvan haklar denince bizim kufla n akl na bir tek isim gelir: Prof. Dr. smet Sungurbey. Bu özel çal flmada yer verdi imiz yaz - larla hocam z da sayg yla an yoruz. Dünyam z her canl ya yetecek do al kaynaklara sahiptir. Bir köpe in temiz hava soluma hakk yla bir insan n temiz hava soluma hakk eflittir ve ayn özenle korunmal - d r. Ayn biçimde insanlar n temiz su içme hakk n savunurken hayvanlar bu haktan yoksun b rakmak bir insanl k suçu olsa gerektir. Belediyelerde bulunan bar - naklar n elveriflli koflullara kavuflturulmas, hayvan haklar n n etkin biçimde savunulmas için yasal düzenlemelerin yaflama geçirilmesi, yaz aylar nda ev ya da iflyerlerinin önüne hayvanlar n içebilece i biçimde su kab konulmas, ülkemiz için hayvanlar ad na acil giriflimler olarak s ralanabilir. Balina ve fok katliamlar n n durdurulmas da dünyada at lacak ad mlar n bafl nda gelir. Hayvan ya da insan diye ay r - ma gitmeden tüm canl lar n haklar n eflit oranda savunmak, yaflam n bilincinde olan insan n as l görevidir. Özel say n n, hayvan haklar için u rafl veren tüm meslektafllar m z n iflini kolaylaflt rmas n diler, bu özel say da eme i geçen herkesi baromuz ad na kutlar m.

9 SUNU Av. Celal ÜLGEN Yay n Kurulu Baflkan KARAM IN ANISINA Karam... Siyah uzun tüylü haylaz bir kaniflti. Türünün tüm özelli- ini tafl r tan flt m zda gençli- in verdi i coflku ile bitmez tükenmez bir enerji tüketirdi. lk önceleri birbirimizi tan makta zorland m z itiraf etmeliyim. Ama k sa bir zaman sonra konuflmasak da yüzdeyüz anlaflmaya bafllad m n ay rd na vard m. Sahibi bir operasyonda yakaland için daha bir yafl nda sahipsiz kalm flt. Onu Kartal Karakolu nun nezarethanesinde buldum. Birkaç gündür birfley yiyip içmiyormufl. Yan na yaklafl p önünde diz çöktüm. Hareketsiz beni izliyordu. Sonra elimi dizlerime vurup ad n söyledim. Karam... Kalk gidelim o lum... dedim. Kalkt ve iki aya üzerinde durarak kollar n omuzlar ma do ru att. Alt ndan kavrayarak kuca- ma ald m ve kalkt m. flte bu karakoldan ç k fl m zla 15 y ll k Karam ile arkadafll m, kadeflli im, baba, o ul iliflkim bafllam fl oldu. kimileri ona o lum dedi im zaman k s k s gülüyordu arkamdan... Deli diyorlard kim bilir? Evet deliyse deli... O lumdu. Bana çok fley ö retti Karam... Her fleyden önce nsan olmay, insan gibi davranmay ö retti. Baflka hayvanlar, canl lar sevmeyi ö retti. Sevgiye sadakati, Dostlu a vefay ö retti. Az fley mi bu... Karam la birlikte sokak köpeklerine de ilgim artt. Onlarla da dostluklar kurdum. Prens, Ciguli, Arap, Çitoz ve di erleri. Sokak köpeklerinin ads z olmas n istemedik onlara adlar koyarak buna al flmalar n sa lad k. Sonra kediler, güvercinler, mart - lar geldi. Cahit Külebi bir yaz s nda kedi yavrular için Görüp görecekleri gün, annelerinin memelerini emdikleri süre kadar yaflad klar gündür demiflti. Gerçekten yavru iken annelerini emen tüm sokak hayvanlar daha sonra korkunç bir vahfletin ortas nda sürdürüyorlar yaflamlar n... Dövülme, kovulma, Zehirlenme, Kobayl k, tutsakl k, As lma, flkence sonraki yaflamlar n n maceralar (!) Hayvanlara kocaman bir özür borçluyuz insanlar olarak. Bunca bencil davrand m z ve dünyay salt insanlar için yaflan lacak bir yer olarak gördü ümüz için. stanbul Barosu Hayvan Haklar Merkezimiz bu özel say için yapt çal flma ile her türlü övgünün üzerinde bir ifli gerçeklefltiriyor. Onlar yürekten kutluyorum. Ve bir kez daha Hayvan Haklar konusunda çal flmak asl nda insan haklar na da katk sa lamakt r diyorum... Bir baflka Yay nda buluflmak umuduyla...

10 STANBUL BAROSU DERG S -Hayvan Haklar Özel Say s - STANBUL BAROSU HAYVAN HAKLARI KOM SYONU Koordinatör Koordinatör Komisyon Baflkan Baflkan Yard mc s Sekreter Av. HANDAN DO AN Av. BERR N ADIYAMAN Av. AHMET KEMAL fienpolat Av. HÜLYA YALÇIN Av. DEN Z TAVfiANCIL ÜYELER Av. REYHAN HUR YE KIRAL Av. HAM T TAYFUR ÖZGÜR Av. JALE GÜNGÖR YILMAZ Av. NES BE KÖKER Av. ELÇ N AYBEK