BETA HCG. Aralıklarla Beta HCH ölçümü ne için yapılır? Gebelik dışında yüksek beta HCG değerine sebebp olan hastalıklar:

Transkript

1 BETA HCG Kanda Gebelik Testi; HCG blood test quantitative; Serial beta HCG; Repeat quantitative beta HCG; Human chorionic gonadotrophin blood test quantitative; Beta-HCG blood test quantitative; Pregnancy test blood quantitative; Kanda Human Chorionic Gonadotropin ( HCG ) miktarının ölçülmesidir. HCG plasenta dokularında yapılır ve varlığı gebelik anlamına gelir. HCG nin beta subünitine bakılır. Kan testidir. Yumurtanın döllenmesinden itibaren 10 gün içinde test pozitif olur. Aralıklarla Beta HCH ölçümü ne için yapılır? Gebeliğin gerçek yaşını tespit etmek, Anormal gebelikleri tespit etmek; Dış gebelik, Mol hidatiform,anormal gebelik, dış gebelik, düşük tehtidi, down sendromu, pregnancy, Düşük tehdidi, 4 lü test de Down sendromu gibi anormalliklerin tespiti amacıyla, Ayrıca gebelikle ilgili olmayan bazı hastalıkların izlenmesinde bakılır. Beta HCG için normal değerler: gebeliğin ilk 3 ayında hızla artan değerler daha sonra düşmeye başlar. Gebelik dışında Beta HCG yükselmesi ne anlama gelir? Gebelik dışında yüksek beta HCG değerine sebebp olan hastalıklar: Uterus koriyokarsinomu, Mol hidatiform, Çoğul gebelik, Over kanseri, Erkeklerde testis kanseri anlamına gelir. Normalden düşük Beta HCG ne anlama gelir? Anne karnında bebek ölümü,

2 Tam olmayan düşük, Düşük tehdidi, Dış gebelik anlamına gelir. HCG nin alt ünitelerinden olan beta-hcg nin gebelikte tanısal parametre olarak seçilmesinin nedeni nedir? hcg ( human chorionic gonadotropin = insan koryonik gonadotropini), döllenmiş yumurtanın implantasyonu sırasında trofoblast lardan (plasentadan) salgılanan ve gebeliğin devamı için gereken hormonal uyarıları sağlayan bir gliko-peptittir. Corpus Lutheum dan Progesteron salgılatır fetüsün beslenmesini ve tutunmasını arttırır, uterus kanlanmasını damarlanmasını arttırır. HCG iki alt üniteden oluşur her bir ünite farklı genlerde kodlanır alfa ünitesi 6. Beta ünitesi 19. Kromozomda kodlanır daha sonra bunlar birleştirilerek dolaşıma verilir. HCG Beta sub ünitesi ile reseptöre bağlanır: α subünitesi hipofiz hormonlarından Luteinizan Hormon (LH), Follikül stimülan Hormon ( FSH ) ve Tiroid stimülan Hormon ( TSH ) ile yakın benzerlik gösterir. Test için direk HCG ye bakıldığında bu hormonlar ile çapraz reaksiyondan dolayı sonuçlar yanlış çıkar. HCG nin Beta sub ünitesi (Beta-hCG = β-hcg) ise daha farklı bir antijenik yapıdadır ve diğer hormonlar ile benzerlik göstermez. Beta sub ünitesi daha sonra pek değişmeden idrar ile atıldığından ve diğer hormonlar ile antijenik olarak karışmadığından idrar testi olarak daha güvenilir ve ulaşılabilir dir. HCG seviyeleri plasenta ve fetüsün sağlığı ile paralellik gösterir. Gebelik dışında da az miktarda pitüiter bezlerden salgılanır ayrıca non trofoblastik tümörlerden de salgılanabilir. Gebelerde ilk trimestrde yaklaşık olarak saatte bir β-hcg nin ikiye katlanması beklenir. Test olarak Beta hcg neyi gösterir? : Beta-hCG testi yanlızca gebeliği göstermez. Gebelik varlığını tespit etmekle beraber gebelik yaşını da gösterir. Ayrıca anormal gebeliklerin tespitinde, dış gebelik tespitinde, down sendromu gibi genetik hastalıkların tespitinde de BetahCG önemli bir testtir. Gebelik dışında özellikle kadınlarda over (yumurtalık) tümörlerinde Beta-hCg artar. Erkeklerde ise bazı testis tümörlerinin tanısıdna tedavi ve takiplerinde Beta-hCG testi önemli bir testtir.

3 Gebeliğin tespitinde Gebelik yaşının tahmininde, Anormal gebeliklerin tanısında, ( Mol hidatiform) Dış gebelik ve Düşük tehdidinde, Down sendromu gibi genetik malformasyonalrda Tümör marker ı olarak Over tümörlerinde (koryokarsinom ve germ hücreli tümörler) Bu tümörlerin metastazlarında, İslet hücreli tümörlerde, Teratomlarda, Seminomlarda Nadir akciğer ve göğüs kanserlerinde, İleri dönem siroz, ülser ve inflamatuar barsak hastalıklarında da yükselir. Erkeklerde testis tümörlerinin tanısında ve tedavi takiplerinde kullanılır. İlaç olarak β-hcg hangi amaçla kullanılır β-hcg ilaç olarak Fertilizasyonda IVF tedavisi sırasında Kadınlarda ovülasyonun tetiklenmesi follikül olgunlaşması, çatlaması için, yumurta toplamak için, Erkeklerde leydig hücreleri ve testosteron yapımını stimüle etmek için (LH), Sertoli hücrelerinin uyarımı ve Spermiogenezi arttırmak için, Hipogonadizm tedavisi ve fertiliteyi arttırmak için kullanılır. Anabolik steroid olarak Performans arttırıcı ilaçtır ve doping ilacıdır testosteron salgılatır. (sporcularda kullanımı yasaktır), Anabolik steroid kullanımı ve sonrasında hipotalamo -pituiter gonadal aksı tekrar canlandırmak testis atrofisini önlemek amacı ile kullanılır. Gebe olmayan da β-hcg düzeyi nedir Gebe olmayan kadında < 5 miu/ml Gebede 3. Haftada 5-50 miu/ml

4 Menapoz sonrası kadında <9,5 miu/ml Erkekte 0-5 miu/ml Referanslar: 1. Webster RA. Reproductive function and pregnancy. In: McPherson RA, Pincus MR, eds. Henry s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods. 21st ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2006:chap Lee P, Pincus MR, McPherson RA. Diagnosis and management of cancer using serologic tumor markers. In: McPherson RA, Pincus MR, eds. Henry s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods. 21st ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2006:chap Morrison LJ. General approach to the pregnant patient. In: Marx JA, Hockberger RS, Walls RM, et al, eds. Rosen s Emergency Medicine: Concepts and Clinical Practice. 7th ed. Philadelphia, Pa: Mosby Elsevier; 2009:chap LÜ TEST Dörtlü test; Dörtlü tarama testi; Prenatal tarama testi; 4 Marker Screen; Quad screen; Multiple marker screening; AFPplus; Triple screen test; AFP maternal; MSAFP; 4- marker screen; Gebelikte tarama testleri bebeğin doğum defektleri riskini ölçen laboratuar testidir. Üçlü yada dörtlü tarama testi olarak yapılabilir. Test anneden alınan kandan yapılır. 4 lü test prenatal dönemde yani doğum öncesi dönemde yapılan en önemli testtir. 4lü test hamileliğin haftalarında yapılır en doğru olarak Haftalar arasında alınır. Anneden alınan kanda: Alfa Feto Protein (AFP): (anne karnındaki bebeğin ürettiği bir proteindir), Human Chorionic gonadotropin ( hcg): (plasenta dan yapılan bir

5 hormondur), Unconjuge Estriol (ue3): (fetus ve plasentada yapılan bir hormondur), İnhibin A: (plasentadan salınan bir hormondur). Testleri yapılır. Eğer inhibin A bakılmaz ise buna 3 lü test denir. Testin yapılabilmesi için: Anne yaşı, Etnik orijin, Anne kilosu, Bebeğin gestasyonel yaşı ( son adet tarihi) bilinmelidir. Bu bilgiler ışığında çocukta olabilecek doğumsal anormali riski hesaplanır. Çocuğun Down sendromu, spinal kanal, beyin (Nöral tüp defektleri) defekti gibi riskler taşıyıp taşımadığına bakılır. Tüm hamile kadınlara yapılması önerilir. Bazı insanlar doğumsal hastalıklar açısından risk taşırlar özellikle: 35 yaş üstü hamileler, İnsulin kullanan diyabetli hamileler, Ailede defektli doğum olan hamileler riskli hamilelerdir. 4 lü test neden yapılır? 4 lü test bir prenatal tarama testidir. Teşhis amacıyla kullanılamaz. Tüm doğumsal hastalıkları tespit edemez. Sadece bebekte doğumsal hastalık riski olup olmadığını söyleyebilir. Normal değerler: AFP, hcg, ue3 ve İnhibin A nın gestasyonel yaşa uygun normal değerleridir. 4 lü test de anormal sonuç ne anlama gelir? Anormal 4 lü test sonucu çocukta doğumsal hastalık olacağı anlamına gelmez, çocuğun bu açıdan incelenmesi gerektiği anlamına gelir. Bu durumda detaylı bir ultrason ile çocuğun kafatası, omurgası ve diğer organları incelenir. Test tekrarı yapılır. Sonuçların ultrason yaşı ile uyumlu olup olmadığına bakılır. Anormal sonuçların devamı halinde ise amniosentez ( fetüsün içinde bulunduğu amnios sıvısının incelenmesi), amnios sıvısında AFP değeri, fetal hücrelerde kromozom incelemesi, Down sendromu gibi defekt lerin analizi yapılabilir.

6 Genetik danışma istenebilir, bebeğin beyin, omurilik, karaciğer ve böbrekleri ultrason ile incelenebilir. Gebelikte AFP artışı bebekte bir problem olduğunu gösterir Alfa Feto Protein bebek vücudunda üretilen bir proteindir ve bebeğin gelişiminde görev alır. Anneden alınan kanda bu protein miktarı nın normalden fazla olması çocukta bir anormallik olduğunu gösterir. İkiz gebelik, Anansefali (beyin gelişim geriliği var ise ), Duodenal atrezi (barsak gelişim geriliği ), Omfalosel ( batın duvarı kapanma bozukluğu), Spina bifida ( omurilik kapanma bozukluğu), Fallot tetralojisi ( kalp anormalliği), Turner sendromu ( kromozom bozukluğu) var ise anne kanında Alfa Feto Protein ( AFP) yükselir. AFP ve ue3 düşük buna karşılık hcg ve İnhibin A yüksek ise bebekte: Down sendromu ve Edward sendromu gelişme riski vardır denir. 4 lü test yanlış pozitif ve yanlış negatif cevaplar verebilir mi? 4 lü test bir tarama testidir ve gösterdiği şüpheler doğrultusunda araştırma yapılması gerektiğini söyler. Referanslar: 1. ACOG Committee on Practice Bulletins. ACOG practice bulletin no. 77: screening for fetal chromosomal abnormalities. Obstet Gynecol. 2007;109: Anderson CL, Brown CEL. Fetal chromosomal abnormalities: Antenatal screening and diagnosis. Am Fam Physician. 2009:79(2).