ÖĞRENME AMAÇLI YAZMA AKTİVİTESİ OLARAK MEKTUP VE ETKİLİ KULLANIMI * ÖZET

Transkript

1 - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, p , ANKARA-TURKEY ÖĞRENME AMAÇLI YAZMA AKTİVİTESİ OLARAK MEKTUP VE ETKİLİ KULLANIMI * Ali YILDIZ ** ÖZET Araştırmanın amacı, öğrenme amaçlı yazma aktivitesi olarak mektubun, nasıl daha etkili kullanılabileceğini araştırmaktır. Bu nitel çalışmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Dokümanlar, nitel araştırmalarda etkili bir şekilde kullanılabilen önemli bilgi kaynakları oldukları için onların orijinalliği önemlidir. Çalışmada, Sevgi Özel tarafından hazırlanan ve Bilgi Yayınevi tarafından basılan (1988) Baba İnönü den Erdal İnönü ye Mektuplar adlı kitap ile Can Dündar ın tarihli köşe yazısında (Milliyet) Erdal İnönü'nün babasına mektupları başlığı altında yayınlanan mektuplarla birlikte öğrenme amaçlı yazmayla ilgili yapılan araştırmalar; nitel analiz tekniği kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada, babadan oğula, oğuldan babaya yazılan ve hidrojen bombasıyla ilgili içeriğe sahip mektuplar ve öğrenme amaçlı yazmayla ilgili yapılan çalışmaların dokümanları incelenmiştir. Bu çalışmada incelenen dokümanlar, doküman incelemesinin; dokümanlara ulaşma, orijinalliğin kontrol edilmesi, dokümanları anlama, veriyi analiz etme ve veriyi kullanma gibi beş aşamasından ilk üç aşamasını kendiliğinden sağlamaktadır. Çalışmanın bulgularına ulaşmada, incelenen araştırmaların; sonuçlarının, yönergelerinin, uygulamalarının; araştırmacının kendi gözlemlerinin, deneyimlerinin ve sezgilerinin dikkate alınması ve incelenmesi etkili olmuştur. Araştırmanın bulguları; mektubun, okuduğu okul veya yaşı daha büyük olanlar tarafından daha küçük olanlara yazılması; yazanların, konuyla ilgili araştırma yapması, daha açıklayıcı yazmaya çalışması; yazanlara bir mektup örneğinin verilmesi, çalışmalarından dolayı puan verilmesi; yazma sürecinin bitiminde yazanlar tarafından tekrar tekrar okunması, öğrenme amaçlı yazma aktivitesi olarak mektubu daha etkili kılabileceği şeklindedir. Anahtar Kelimeler: Öğrenme Amaçlı Yazma, Mektup, Mektubun Etkili Kullanımı * Bu makale Crosscheck sistemi tarafından taranmış ve bu sistem sonuçlarına göre orijinal bir makale olduğu tespit edilmiştir. ** Doç. Dr. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı, El-mek: ayildiz@atauni.edu.tr

2 2098 Ali YILDIZ LETTER AS A WRITING TO LEARN ACTIVITY AND ITS EFFECTIVE USE ABSTRACT The purpose of the research is to explore how to use letter more effectively as a writing to learn activity. The study is a qualitative study and document analysis method is used. Because documents are important information sources which can be used effectively in qualitative studies, their authenticity is very important. In the study, the research carried out related to writing to learn with the book Letters from Father İnönü to Erdal İnönü prepared by Sevgi Özel and published by Bilgi Publishing House (1988) and the letters published under the title The letters of Erdal İnönü to his father by Can Dündar in his column in the Milliyet on June 17, 2007 were analysed by qualitative data analysis. In the study, the letters written from father to son and from son to father and including a content related to hydrogen bomb and the documents belonging to the studies conducted about writing to learn were examined. The documents examined in this study provided the first three stages of document analysis out of five stages such as having access to the document, checking its authenticity, understanding the document, analysing the data, and using the data. In obtaining the findings, taking the studies reviewed, their results, instructions, and applications; the researchers own observations, experiences, and instincts into account and their analyses were really effective. The findings of the study reveal that a letter written by an older individual to a younger one or according to the type of school he studied in, writers doing research about the topic, trying to write more clearly, giving a letter example to the writers, grading them due to their works, and rereading the letters at the end of the writing process by the writers will cause letters to be more effective as a writing to learn activity. Key Words: Writing to Learn, Letter, Effective Use of a Letter 1. Giriş Bir konu hakkında yazmanın, yazara; bilgisini arttırmasını, yazılacak düşüncelerin düzenlenmesini ve bunun öğrenme deneyimine katkı sağladığı ifade edilmektedir ( Langer ve Applebee, 1987; Mason ve Boscolo 2000). Yazma etkinliği, yazanı; düşüncelerini daha açık ve net ifade etmeye zorlar (Bereiter ve Scardamalia 1989; Bereiter 1990, 1994). Araştırmalar (Klein, 1999; Yıldız, 2012a), yazma etkinliklerinin (mektup, özet, günlük, poster, makale,...); öğrencilerin daha iyi iletişim kuran bireyler olmalarının yanında onların kritik düşünmelerine ve yeni bilgi dağarcığı oluşturmalarına yardımcı olduğunu ifade etmektedir. Sözü edilen yazma, öğrencinin; öğretmeninin derste yaptığı açıklamaları aynen yazması ya da verilen bir metnin, dokümanın; giriş, gelişme ve sonuç kısmından aynen alınarak yazılan cümlelerle oluşturulan değil (Yıldız, 2012a), öğrencilerde kavramsal değişimi kolaylaştırarak gerçekleştiren yazmadır (Mason ve Boscolo, 2000). Doğan ve Çavuş (2008) tarafından yapılan bir çalışmada, öğrenciler; yazma etkinliğiyle bilgiyi toparlayarak özetlemeyi; bilimsel düşünceleri

3 Öğrenme Amaçlı Yazma Aktivitesi Olarak Mektup Ve Etkili Kullanımı 2099 kendi cümleleriyle ifade ederek sıralamayı ve bir konudaki ana düşünceleri ilişkilendirmeyi, kısacası bilgiyi organize ederek sunmayı öğrendiklerini ifade etmişlerdir. Yıldız (2009) tarafından yapılan bir çalışmada fen bilgisi öğretmen adaylarının muhatap olarak lise son sınıf öğrencilerine kuantum fiziği konularıyla ilgili yazdıkları mektuplarda daha açıklayıcı yazmak için daha çok düşündüklerini ve bu durumun mektupta anlattıkları konuyu daha iyi anlamalarını sağladığını belirtmişlerdir. Aynı çalışmada fen bilgisi öğretmen adaylarının yazdıkları mektuplarla ilgili düşüncelerinin araştırıldığı kısımda, öğretmen adaylarının Mektubu okuyan kişinin bazı durumları daha iyi anlayabilmesi için daha açıklayıcı olmaya çalıştım şeklinde görüşler belirtmesi yazılan mektubun açıklayıcılığının muhataba göre değişebileceğini göstermiştir. Yıldız (2012a) yaptığı bir doküman incelemesinde; babadan oğula, oğuldan babaya yazılan ve sadece fizikle ilgili içeriğe sahip mektupların muhataba göre açıklayıcılığının nasıl değiştiğini araştırmıştır. Çalışmada, İsmet İnönü nün Cumhurbaşkanı Köşkünde yer alan fizik laboratuvarında zamanın iyi fizikçileri eşliğinde fizik deneyleri yaptığı; modern fizikle ilgili baş döndürücü gelişmeleri; kitaplar, dergiler okuyarak ve dönemin Nobel ödüllü Avrupalı fizikçilerinin verdiği konferanslara katılarak takip ettiği ifade edilerek; hidrojen bombası ile atom bombasını mukayese etmeye çalıştığı belirtilmiştir. Hidrojen bombasının yapısını öğrenmek istediğini, bu konuda oğlundan kendisine mevcut bilgileri yazmasını ve açıklamalar yapmasını istemiştir. Konu hakkında bu kadar istekli, donanımlı ve hazırlıklı olmasına rağmen kendisine daha genç biri tarafından yazılan mektuplarda ifade edilen hidrojen bombasının yapısı ile ilgili açıklamayı anlamaması çalışmanın (Yıldız, 2012a) önemli bir bulgusu olarak vurgulanmıştır. Yaşça veya statü olarak küçük olanların büyüklere yazarken yeterince açıklayıcı yazmamaları daha önce yapılan çoğu araştırmaların (Hohenshell, Hand ve Staker, 2004; Günel ve Hand, 2005; Hand, Prain, Lawranence ve Yore, 1999; Akar, Günel ve Büyükkasap, 2008; Günel, Uzoğlu ve Büyükkasap, 2008; Günel, Uzoğlu ve Büyükkasap, 2009; Yıldız, 2009; Yıldız, 2012a) önemli bulgusudur. Erdal İnönü, tıpkı öğretmenine yazan bir öğrenci gibi bu mektupları babasına değil, kendisinden küçük bir aile bireyine veya bir başka bireye (bir lise öğrencisine) yazmış olsaydı muhtemelen daha açıklayıcı yazardı (Yıldız, 2012a). Çünkü yazanlar, Nasıl daha kolay anlaşılır ifade edebilirim diye çok düşünmekte farklı ifadeler, benzetmeler ve örnekler kullanmaktadırlar (Hohenshell, Hand ve Staker, 2004; Yıldız, 2009; Günel, Uzoğlu ve Büyükkasap, 2009). Çalışmada (Yıldız, 2012a), bir mektubun açıklayıcılığının muhataba göre değişebileceği belirtilerek, İsmet İnönü nün; modern fizikteki baş döndürücü gelişmeleri anlatan kitapları ve dergileri okumasını, incelemesini, hatta dönemin iyi tanınan bilim insanlarının verdiği konferanslara gitmiş olmasını oğluna yazdığı mektupların sağlamış olabileceği ihtimali vurgulanmıştır. Bu ihtimalin, öğrenme amaçlı yazma aktivitelerinden biri olan mektubun öğrenmeye katkı sağladığını, hizmet ettiğini ve yazan bireyin öğrenmesinde etkili olduğunu gösterdiği ifade edilmiştir. Mason ve Boscolo ya (2000) göre, öğrencilerin yazmaya bilimsel anlamda sadece olayları ve etkinlikleri kaydetme aracı olarak bakmamaları, onu fen derslerinde anlamlı bir etkinlik olarak duygu ve düşünceleri yansıtma, mantık yürütme ve karşılaştırma yaparak fikirleri açıklama aracı olarak düşünmeleri gerekir. Bu tür yazma etkinlikleri öğrencilerin yeni bilimsel konuları daha iyi bir şekilde kavramsal olarak anlamalarına yardım edebilir. Yazma, farklı zorluk seviyelerinde öğretilmiş bilgiyi göstermek için değil yeni kavramları anlamlandırmak için bir araç olarak, kullanıldığı zaman etkilidir. Öğrenciler, öğretmenlerinin onlardan yazmalarını istedikleri şeyi tekrara düşmeden (tekrar ikinci kez oluşturmadan) sadece öğrenmek için yazdıklarında, içselleştireceklerinden zihinlerinde kendi dilleriyle düşünebilirler. Bunun gibi akıl yürütme ve yansıtma süreçleri onların bilgi gelişiminde çok önemli kavram-ötesi bilinçlilik hallerini geliştirmeye veya baştan oluşturmaya katkı sağlar (Mason ve Boscolo, 2000; Yıldız, 2009).

4 2100 Ali YILDIZ Mektup, genelde bir muhataba yönelik yazıldığı için yazanın açıklayıcı olma çabası ön plandadır. Yazan kendinden mutlaka bir şeyler katmak ister. Yazan kişi, muhatabı düşünerek (yaşını, okuduğu sınıfı ve okulu, yaşadığı çevreyi, ya da statüsünü) yazdığı için yaşı küçükse daha açıklayıcı olmaya çalışır. Yazan, muhatabın kolay anlamasını, kavramasını sağlayacak örnekler verir, analojiler kullanır, operasyonel (işlevsel) tanımlar yapar. Amacı ya da hedefi; hakkında mektup yazdığı konuyu, olayı ya da kavramı muhatabına en kolay anlaşılır bir şekilde açıklayabilmektir. Yazanın bu çabası, elbette onun hakkında mektup yazdığı konuyu daha iyi anlamasını, kavramasını ve öğrenmesini sağlar. Hatta mektup yazanlar, yazmadan önce kendi mevcut bilgilerini yeterli görmeyerek konuya üst düzeyde hâkim olmak için, araştırma yapma gereği duyabilirler. Mektup yazma süreci bittiğinde; yazanın hakkında mektup yazdığı konuyu, kavramı veya olayı daha iyi öğrendiği söylenebilir. Araştırmanın Amacı Çalışma, öğrenme amaçlı yazma aktivitesi olarak mektubun, nasıl daha etkili kullanılabileceğini araştırmak amacıyla yapılmıştır. 2. Yöntem Çalışmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Nitel araştırmalarda doküman incelemesi tek başına bir veri toplama yöntemi olarak kullanılabilir. Doküman incelemesi, araştırılması hedeflenen olaylar veya olgular hakkında bilgi içeren yazılı materyallerin analizini kapsar (Yıldırım ve Şimşek, 2011). Resmi kayıtlar (doğum, ölüm, evlenme, polis, çeşitli kurum ve program kayıtları; nüfus sayımları; mahkeme kararları, noter belgeleri, anlaşmalar), mektuplar, günlükler, anılar, yaşam öyküleri, romanlar, şiirler, şarkılar-türküler, yazıtlar, fermanlar, diğer tarihi belgeler, toplantı kayıtları, gelişim raporları, gazeteler, makaleler, dergiler ve kitaplar gibi yazılı belgeler ile resimler, slaytlar, filmler, videolar, pullar, giyim-kuşam, araç-gereçler gibi görseller yaygın olan dokümanlar olarak nitelendirilmektedir (Sönmez ve Alacapınar, 2011; Yıldırım ve Şimşek, 2011; Merriam, 2013; Ekiz, 2013). Kamu kayıtları ve kişisel belgeler nitel araştırmalarda kullanılan iki yaygın doküman türüdür (Merriam, 2013). Her türlü doküman değil, araştırılan problem için gerekli ve birinci el belgelere öncelik verilmelidir (Sönmez ve Alacapınar, 2011; Keskin ve Yaman, 2014). Dokümandaki araştırma konusu ile ilgili bir tema, bir kelime, bir karakter, bir cümle veya paragraf, bir madde ve içerik aranır ve elde edilen verinin mutlaka sayısallaştırılması gerekmeyebilir. Araştırmacı, yaptığı analizden sonra bulduğu sonuçları rahatlıkla düzyazı şeklinde rapor edebilir (Yıldırım ve Şimşek, 2011). Araştırmacıların (Yıldırım ve Şimşek, 2011) belirttiği gibi konusunun uzmanı kişiler tarafından gözden geçirilmiş, orijinalliği kontrol edilmiş, düzenlenmiş, organize edilmiş pek çok doküman (köşe yazıları, ders kitapları, örgütsel dokümanlar, yıllık raporlar, vb.) veri kaynağı olabilir ve bu dokümanların kullanılması nitel araştırmanın geçerliğini ve güvenirliğini artırabilir. Çalışmada, Sevgi Özel tarafından hazırlanan ve Bilgi Yayınevi tarafından basılan (1988) Baba İnönü den Erdal İnönü ye Mektuplar adlı kitap ile Can Dündar ın tarihli köşe yazısında (Milliyet) Erdal İnönü'nün babasına mektupları başlığı altında yayınlanan mektuplarla birlikte öğrenme amaçlı yazmayla ilgili yapılan araştırmalar; nitel analiz tekniği kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada, babadan oğula, oğuldan babaya yazılan ve hidrojen bombasıyla ilgili içeriğe sahip mektuplar ve öğrenme amaçlı yazmayla ilgili yapılan çalışmaların dokümanları incelenmiştir. İncelenen belgelerin, doküman incelemesinin; dokümanlara ulaşma, orijinalliğin kontrol edilmesi, dokümanları anlama, veriyi analiz etme ve veriyi kullanma gibi beş aşamasından (Forster, 1995; Yıldırım ve Şimşek, 2011) ilk üç aşamasını kendiliğinden sağlamaları doküman incelemesi araştırmaları için önemli bir avantajdır (Yıldız, 2012a).

5 Öğrenme Amaçlı Yazma Aktivitesi Olarak Mektup Ve Etkili Kullanımı Bulgular ve Yorum Babadan oğula, oğuldan babaya, yazılan ve fizikle ilgili içeriğe sahip mektupların (Özel, 1988; Dündar, 2007) incelendiği bir çalışmada (Yıldız, 2012a), mektupların açıklayıcılığının muhataba göre değişebileceği bulgusuna ulaşılmıştır. Elde edilen bulgu, muhatabın doğru seçilmesi halinde; mektubun etkili bir öğrenme amaçlı yazma aktivitesi olarak kullanılmasını mümkün kılabileceğini ifade etmektedir. Hidrojen bombasıyla ilgili aşağıdaki mektupların; ikincisinden ve üçüncüsünden alınan Ben yakın mektuplarımın birinde hidrojen bombası hakkında malumat istemiştim, senden., Tam anlamadım., Ömer ile okuyacağım. cümleleri muhatabın (babanın) istekli olmasına rağmen yazanın yeterince açıklayıcı yazmadığını doğrular niteliktedir. Muhatabın istediği nitelikte bilgi ve açıklamaları ancak aynı konuda kendisine yazılan üçüncü mektupta alabildiği en son verilen (27 Şubat 1950, Pazartesi) mektuptan anlaşılmaktadır. 5 Şubat 1950 / Pazar Sevgili Babacığım, Bildiğiniz gibi hidrojen bombası imalatına bu hafta Truman karar verdi. Umumiyetle dendiğine göre bir sene içinde ilk hidrojen bombası yapılabilecekmiş; masraf milyon dolar tahmin ediliyor. ( ) Bu hafta Columbia Üniversitesi nde bir toplantıya gelmiş olan birçok meşhur atom fizikçisi bir demeç yayınladılar. Hidrojen bombası bir harp silahı değil, bütün bir popülasyonu ortadan kaldıracak (yok edecek) bir vasıtadır. Ne kadar haklı olursa olsun hiçbir sebep böyle bir kütle imhasını mazur gösteremez diyorlar. 5 Şubat 1950, Pazar Erdal, Sevgili Evladım, 28 Ocak tarihli mektubunu dün aldık. Demek, tam bir hafta. Bu mevsimde rekor sayılır. Bizim halimizi sorma. Soğuk, kar, görülmemiş derecede. Çok şükür, hepimiz iyiyiz. ( ) Ben yakın mektuplarımın birinde hidrojen bombası hakkında malumat istemiştim, senden. Bu sefer bahsediyorsun, ama politik tarafından, fenni tarafından değil. Belki onu da yazarsın. 9 Şubat 1950, Perşembe Erdal, Sevgili Evladım, Bugün 5 Şubat tarihli mektubunu aldım. Sürat rekoru. Çok teşekkürler. Hidrojen bombası hakkında çok kıymetli malumat (bilgi) veriyorsun. Tam anlamadım. Ömer ile okuyacağım. Posta iki gün sonra. Bugün sana acele teşekkür için bu satırları yazdım. ( ) 10 Şubat 1950, Cuma Erdal ım, Ömer e bugün biraz sordum. Hidrojenler birleşirken... Dedi ki dört H atomu birleşince bir helyum yapıyor (oluşur). Fakat helyumun kütlesi 4H den az bulunuyor. Aradaki kütle kaybı enerjiye gidiyor (dönüşüyor), dedi. Bu da demek sarf olunan enerjinin 8 misli. Doğru mu anlaşılmış oluyor? (...) 27 Şubat 1950, Pazartesi Sevgili Erdal ım, Geçen Pazar yazılmış güzel bir mektubunu aldım. H bombası için uzun uzun tafsilat (ayrıntı, açıklama) veriyorsun. Zahmet etmiş, bir laymana ( aynı meslekten olmayana, alanın yabancısına) anlatmaya çalışmışsın. Çok makbule geçti. Ne kadar teşekkür etsem azdır. ( )

6 2102 Ali YILDIZ Çalışmada, öğrenme amaçlı yazmayla ilgili yapılan araştırmaların (Hohenshell, Hand ve Staker, 2004; Günel ve Hand, 2005; Hand vd., 1999; Akar, Günel ve Büyükkasap, 2008; Günel, Uzoğlu ve Büyükkasap, 2008; Günel, Uzoğlu ve Büyükkasap, 2009; Yıldız, 2009; Yıldız ve Büyükkasap, 2011a, 2011b, 2011c; Yıldız, 2012a, 2012b) yazılı dokümanları araştırmacı tarafından incelenmiştir. Araştırmacı, incelenen araştırmaların; bulguları, yönergeleri, uygulamaları; araştırmacının gözlemleri, deneyimleri ve sezgileri, dikkate alındığında öğrenme amaçlı yazma aktivitesi olarak mektubun daha etkili kullanılmasının aşağıdaki koşulların sağlanmasıyla mümkün olabileceğini düşünmektedir. 1) Genelde, mektubun; okuduğu sınıf, okuduğu okul veya yaşı daha büyük olanlar tarafından daha küçük olanlara (muhataplara) yazılması, mektubun daha açıklayıcı olmasını (yazılmasını) sağladığından, mektubu daha etkili kılar. 2) Mektup yazılmadan önce yazacaklara anlatacakları konu, kavram ya da olay hakkında istemeleri halinde daha fazla bilgi edinmek için araştırma yapabilecekleri ve yararlanabilecekleri kaynaklar söylenmelidir. 3) Mektup yazanların istemeleri halinde, muhatabın daha iyi kavraması için uygun örnekler, analojiler ve işlevsel tanımlar kullanabilecekleri konusunda uyarılmaları ve bunu yapmalarının faydalı olabileceği dile getirilmelidir. 4) Teknolojideki gelişmelerden dolayı mektup günümüzde çok kullanılan ve iyi bilinen bir iletişim aracı değil, bu nedenle mektup yazacaklara mutlaka bir mektup örneği ya da mektuba başlama (giriş kısmı) hakkında bilgi verilmelidir. 5) Mektup yazacakların, yazmadan önce iyi motive edilmesi gerekebilir. Yazılan mektupların, öğrenci ürün dosyasına (portfolyoya) konularak değerlendirmeye alınacak etkinliklerden biri olacağının söylenmesi ve yapılması (puan verilmesi) mektup yazacak öğrencileri motive edebilir. 6) Mektup yazıldıktan sonra belli aralıklarla (birkaç saat veya bir gün) yazanın kendisi tarafından birkaç kez (tekrar tekrar) okunması ve gerekiyorsa revize etmesi sağlanmalıdır. 4. Sonuç ve Tartışma Mektup, genelde bir muhataba yönelik yazıldığı için yazanın açıklayıcı olma çabası ön plandadır. Yazan kendinden mutlaka bir şeyler katmak eğilimindedir. Yazan kişi, muhatabın yaşını, okuduğu sınıfı ve okulu, yaşadığı çevreyi düşünerek yazdığı için yaşı küçükse genelde daha açıklayıcı olmaya çalışır. Yazan, muhatabın kolay anlamasını, kavramasını sağlayacak örnekler verebilir, analojiler kullanabilir. Amacı ya da hedefi; hakkında mektup yazdığı konuyu, olayı ya da kavramı muhatabına en kolay anlaşılır bir şekilde açıklayabilmek olduğundan yazanın bu çabası, elbette onun hakkında mektup yazdığı konuyu daha iyi anlamasını, kavramasını ve öğrenmesini sağlar. Öğrenme amaçlı yazmayla ilgili yapılan araştırmaların (Hohenshell, Hand ve Staker, 2004; Günel ve Hand, 2005; Hand vd., 1999; Akar, Günel ve Büyükkasap, 2008; Günel, Uzoğlu ve Büyükkasap, 2008; Günel, Uzoğlu ve Büyükkasap, 2009; Yıldız, 2009; Yıldız ve Büyükkasap, 2011a, 2011b, 2011c; Yıldız, 2012a, 2012b) yazılı dokümanları araştırmacı tarafından incelenmiştir. İncelenen araştırmaların; bulguları, yönergeleri, uygulamaları; araştırmacının gözlemleri, deneyimleri ve sezgileri, dikkate alındığında öğrenme amaçlı yazma aktivitesi olarak mektubun etkili kullanılmasının bazı şartların sağlanmasıyla mümkün kılınabileceği düşünülmektedir. Araştırmacı; mektubun, okuduğu okul veya yaşı daha büyük olanlar tarafından daha küçük olanlara yazılması; yazanların, konuyla ilgili araştırma yapması, daha açıklayıcı yazmaya çalışması; yazanlara bir mektup örneğinin verilmesi, çalışmalarından dolayı puan

7 Öğrenme Amaçlı Yazma Aktivitesi Olarak Mektup Ve Etkili Kullanımı 2103 verilmesi; yazma sürecinin bitiminde yazanlar tarafında tekrar tekrar okunması halinde mektubun daha etkili olabileceğini düşünmektedir. Sıralanan koşulların yerine getirilmesi ya da bunların alınacak tedbirler olarak düşünülmesi, öğrencilerde kavramsal değişimleri kolaylaştıracağı (Mason ve Boscolo, 2000), ilgili kavramların öğrenciler tarafından başarılı ve kalıcı bir biçimde yapılandırılmasını sağlayacağı (Yıldız, 2009; Yıldız ve Büyükkasap, 2011a, 2011b, 2011c) ve öğrenme amaçlı yazma aktivitesi olarak mektubun etkinliğini artırabileceği söylenebilir. KAYNAKÇA AKAR, M. S., GÜNEL, M. ve BÜYÜKKASAP, E. (2008, Ağustos). Laboratuar dersinde yazma metinleri oluşturmanın ve analoji kullanımının akademik başarıya etkisi. VIII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Egitimi Kongresi nde sunulan bildiri, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu. BEREITER, C. & SCARDAMALIA, M. (1989). Intentional learning as a goal of instruction. In Resnick, L. B. (ed.), Knowing, learning, and instruction: Essays in honour of Robert Glaser ( ). Erlbaum, Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. BEREITER, C. (1990). Aspects of an educational learning theory. Review of Educational Researcher, 60 (4), BEREITER, C. (1994). Constructivism, socioculturalism, and Popper s World 3. Educational Researcher, 23(7), DOĞAN, N. ve ÇAVUŞ, S. (2008, Ağustos). İnformal öğrenme ortamlarında fen konularının öğrenilmesine yazma etkinliğinin etkisi. VIII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi nde sunulan bildiri, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu. DÜNDAR, C. (2007). Erdal İnönü'nün babasına mektupları. Milliyet (17 Haziran 2007, Milliyet Pazar). EKIZ, D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık. FORSTER. N. (1995) The analysis of company documentation. C. Casell & G. Symon (Eds.), Qualitative methods in organizational research: Apratical goide. London: sage. GÜNEL, M. & HAND, B. (2005) The Effects of non-traditional writing and audiences in learning science. Paper Presented at The National for Research in Science Teaching (NARST), Dallas, Texas, USA. GÜNEL, M., UZOĞLU, M. ve BÜYÜKKASAP, E. (2008, Ağustos). Öğrenme amaçlı yazma aktivitelerindeki varyasyonun ilköğretim seviyesinde fen konularını ögrenmeye etkisi. VIII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Egitimi Kongresi nde sunulan bildiri, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu. GÜNEL, M., UZOĞLU, M. ve BÜYÜKKASAP, E. (2009). Öğrenme amaçlı yazma aktivitelerinin kullanımının ilköğretim seviyesinde kuvvet konusunu öğrenmeye etkisi. Gazi Üniersitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), HAND, B., PRAIN, V., LAWRANENCE, C. & YORE, L. D. (1999). A Writing in the science framework designed to enhance science literacy. International Journal of Science Education, 21,

8 2104 Ali YILDIZ HOHENSELL, L., HAND B. & STAKER J. (2004). Promoting Conceptual Understanding of Biotechnology: Writing to a Younger Audience. American Biology Teacher, 66 (5), KESKIN, Y. ve YAMAN, E. (2014). İlköğretim sosyal bilgiler programı ve ders kitaplarında yeni bir paradigma: Çokkültürlü eğitim., 9(2), KLEIN, P. D. (1999). Reopening Inquiry into Cognitive Processes in Writing-To-Learn. Educational Psychology Review, 11 ( 3), LANGER, J. A. & APPLEBEE, A. N. (1987). How writing shapes thinking: A study of teaching and learning, National Council of Teachers of English, Urbana, IL.: National Council of Teachers of English. MASON, L. & BOSCOLO, P. (2000). Writing and conceptual change. What changes? Instructional Science, 28, , Printed in the Netherlands: Kluwer Academic Publishers. MERRIAM, S. B. (2013). Nitel Araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber, (Çev. Edi.: S. Turan), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Lmt. Şti. ÖZEL, S. (1988). Baba İnönü den Erdal İnönü ye mektuplar. Ankara: Bilgi Yayınevi. SÖNMEZ, V. ve ALACAPINAR, F. G. (2011). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık. YILDIZ, A. ve BÜYÜKKASAP, E. (2011a). Öğretmen adaylarının Compton olayını anlama düzeyleri ve öğrenme amaçlı yazma aktivitelerinin akademik başarıya etkisi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), YILDIZ, A. ve BÜYÜKKASAP, E. (2011b). Öğretmen adaylarının fotoelektrik olayını anlama düzeyleri ve öğrenme amaçlı yazmanın başarıya etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11 (4), YILDIZ, A. ve BÜYÜKKASAP, E. (2011c). Öğretmen adaylarının belirsizlik ilkesini anlama düzeyleri ve öğrenme amaçlı yazmanın akademik başarıya etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8 (4), YILDIZ, A. (2009). College students understanding level of quantum physics and the effect of using writing to learn activities on academic achievement. Unpublished Doctoral Thesis, Ataturk University, Graduate School of Natural and Applied Sciences, Erzurum. YILDIZ, A. (2012a). Letter as a writing to learn activity and the addressee. Mevlana International Journal of Education, 2(2), YILDIZ, A. (2012b). Prospective teachers' comprehension levels of special relativity theory and the effect of writing for learning on achievement. Australian Journal of Teacher Education, 37(12),