ADÖLESAN ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN - VELİLERİN VE ÖĞRETMENLERİN OBEZİTE DURUMLARI İLE BESLENME ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Transkript

1 2015 ADÖLESAN ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN - VELİLERİN VE ÖĞRETMENLERİN OBEZİTE DURUMLARI İLE BESLENME ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

2 İçindekiler YÖNETİCİ ÖZETİ BÖLÜM: ADÖLESAN ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN OBEZİTE DURUMLARI İLE BESLENME ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ... 8 Tablo 1:1 Cinsiyet, Kardeş Varlığı, Uyuma Saati Dağılımı... 8 Grafik 1-1 Cinsiyet Dağılımı... 8 Tablo 1:2 BKİ, Bel-Boy Oranı, Düzenli Spor Yapma ve Yapılan Spor Türleri Dağılımı... 9 Grafik 1-2 BKİ Dağılımı Grafik 1-3 Bel-Boy Oranı Dağılımı Grafik 1-4 Yapılan Spor Türü Dağılımı Tablo 1:3 Anne ve Baba Çalışma Durumu Dağılımı Tablo 1:4 Evde Anne Baba Dışında İlgilenen Kişi Varlığı ve Yakınlık Derecesi Dağılımı Tablo 1:5 Kahvaltı ve Akşam Yemeği Alışkanlığı Dağılımı Grafik 1-5 Anne Baba İle Kahvaltı Yapma ve Evde Kahvaltı Yapma Durumu Dağılımı Grafik 1-6 Anne Baba İle Yemek Yeme Dağılımı Tablo 1:6 Öğün Tüketme Sıklığı Dağılımı Tablo 1:7 TV İzleme ve Bilgisayar Kullanma Süreleri Dağılımı Grafik 1-7 Hafta İçi TV İzleme Süresi Dağılımı Grafik 1-8 Bilgisayar Kullanım Süresi Dağılımı Tablo 1:8 Ev Dışında Yemek Yeme ve Yenen Yemeğin Türleri Dağılımı Tablo 1:9 Beslenme ile Medyadan Yaralanma ve Medyaya Duyulan Güven Dağılımı Grafik 1-9 Beslenme İle Medyadan Yararlanma ve Medyaya Duyulan Güven Dağılımı Tablo 1:10 Çayda Şeker, Gazlı İçecek ve Merdiven Kullanma Durumu Dağılımı Grafik 1-10 Çayda Şeker Kullanımı Grafik 1-11 Gazlı İçecek Tüketimi Grafik 1-12 Merdiven Kullanım Durumu Tablo 1:11 Belirtilen Besinlerin Tüketim Sıklığı Dağılımı Tablo 1:12 Günlük Su Tüketimi, Kabızlık ve Ek Vitamin Desteği Durumu Dağılımı Tablo 1:13 Sürekli Kullanılan İlaç Varlığı Dağılımı Tablo 1:14 Yemek Seçme Durumu Dağılımı Tablo 1:15 Düzenli Dahil Olunan Sosyal Aktivite Varlığı ve Aktivite Türleri Dağılımı Grafik 1-13 Yapılan Aktivite Türlerinin Dağılımı

3 Tablo 1:16 Günlük TV İzleme Süresi, TV Reklamlarından Etkilenme ve Reklamların Beslenme Tercihlerini Etkileme Durumu Dağılımı Grafik 1-14 TV Reklamlarından Etkilenme ve Reklamların Beslenme Tercihlerini Etkileme Durumu Dağılımı Tablo 1:17 Cinsiyete Göre BKİ Dağılımı Tablo 1:18 Uyuma Saatlerine Göre BKİ Dağılımı Tablo 1:19 Bel-Boy Oranı ile Düzenli Spor Yapma Durumuna Göre BKİ Dağılımı Tablo 1:20 Anne ve Babanın Çalışma Durumlarına Göre BKİ Dağılımı Tablo 1:21 Kabızlık Durumuna Göre BKİ Dağılımı Tablo 1:22 Sürekli Kullanılan İlaç Varlığına Göre BKİ Dağılımı Tablo 1:23 TV İzleme ve Bilgisayar Kullanım Sürelerine Göre BKİ Dağılımı Tablo 1:24 Tost-Hamburger Yeme ve Kola Tüketme Durumlarına Göre BKİ Dağılımı ADÖLESANLARDA FAZLA KİLOLU OLMAYI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN TESPİTİ Tablo 1:25 Adölesanlarda Fazla Kilolu Olmayı Etkileyen Faktörler BÖLÜM: ÖĞRETMENLERİN OBEZİTE DURUMLARI İLE BESLENME ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Tablo 2:1 Cinsiyet, Yaş, Öğrenim Düzeyi Dağılımı Grafik 2-1 Yaş Dağılımı Tablo 2:2 BKİ ve Kilo Vermeyi İsteme Durumu Dağılımı Grafik 2-2 BKİ Dağılımı Tablo 2:3 Sigara ve Alkol Kullanım Durumu Dağılımı Grafik 2-3 Sigara ve Alkol Kullanımı Dağılımı Tablo 2:4 Düzenli Spor Yapma ve Yapılan Spor Türü Dağılımı Grafik 2-4 Yapılan Spor Türlerinin Dağılımı Tablo 2:5 Düzenli Kahvaltı Yapma, Öğün Sayısı ve Öğün Atlama Durumu Dağılımı Tablo 2:6 Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumu Dağılımı Grafik 2-5 Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumu Dağılımı Tablo 2:7 Çayda Şeker, Gazlı İçecek Tüketme ve Merdiven Kullanma Durumu Dağılımı Grafik 2-6 Çayda Şeker Kullanımı Grafik 2-7 Gazlı İçecek Tüketimi Grafik 2-8 Merdiven Kullanımı Tablo 2:8 Öğün Tüketim Sıklığı Dağılımı Tablo 2:9 Günlük TV İzleme ve Bilgisayar Kullanım Süresi Grafik 2-9 Günlük TV İzleme Süresi ve Bilgisayar Kullanma Süresi Tablo 2:10 Ev Dışında Yemek Yeme Sıklığı Dağılımı

4 Tablo 2:11 Belirtilen Besinlerin Tüketim Sıklığı Dağılımı Tablo 2:12 Diyet Uygulama Durumlarının Dağılımı Grafik 2-10 Kilolu Olduğunu Düşünme Durumu Dağılımı Grafik 2-11 Kilo Vermeyi İsteme Durumu Dağılımı Grafik 2-12 Son Üç Ayda Diyet Yapma Durumu Dağılımı Tablo 2:13 Obezite İle İlgili Ders Anlatımı, Eğitim Alma ve Obeziteyi Önlemeye Teşvik Etme Durumu Dağılımı Tablo 2:14 Öğrencilerin Kilo Değişiklikleri ve Nedenlerinin Dağılımı Tablo 2:15 Cep Telefon Kullanımının Obeziteye Etkisinin Dağılımı Tablo 2:16 Obeziteyi Önlemek İçin Kantinlerde Gıda Kontrolü Yapılma Durumu ve Alınması Gereken Önlemlerin Dağılımı Tablo 2:17 Düzenli Kahvaltı Yapma ve Günlük Öğün Sayısına Göre BKİ Dağılımı Tablo 2:18 Beslenme ile Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumuna Göre BKİ Dağılımı Tablo 2:19 Çayda Şeker Kullanma ve Gazlı İçecek Tüketimine Göre BKİ Değerleri Dağılımı BÖLÜM: ÖĞRENCİ VELİLERİNİN OBEZİTE DURUMLARI İLE BESLENME ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Tablo 3:1 Cinsiyet, Yaş, Öğrenim Düzeyi, Çalışma Durumu ve Meslek Dağılımı Grafik 3-1 Cinsiyet Dağılımı Grafik 3-2 Yaş Dağılımı Grafik 3-3 Eğitim Düzeyi Dağılımı Tablo 3:2 BKİ Dağılımı Grafik 3-4 BKİ Dağılımı Tablo 3:3 Öğrencinin Doğum Ağırlığı ve Doğum Ağırlığı Takibi Dağılımı Tablo 3:4 Sadece Anne Sütü Alma ve Anne Sütü İle Ek Besin Alma Dağılımı Tablo 3:5 Sigara ve Alkol Kullanımı Grafik 3-5 Sigara ve Alkol Kullanımı Tablo 3:6 Düzenli Spor Yapma ve Tercih Edilen Spor Türleri Dağılımı Grafik 3-6 Tercih Edilen Spor Türlerinin Dağılımı Tablo 3:7 Düzenli Kahvaltı, Öğün sayısı ve Öğün Atlama Durumu Dağılımı Tablo 3:8 Öğün Tüketim Sıklıklarının Dağılımı Tablo 3:9 Günlük TV İzleme ve Bilgisayar Kullanım Süresi Dağılımı Grafik 3-7 Günlük TV İzleme ve Bilgisayar Kullanım Sürelerinin Dağılımı Tablo 3:10 Ev Dışında Yemek Yeme ve Tercih Edilen Yemek Türlerinin Dağılımı Tablo 3:11 Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumu Dağılımı

5 Grafik 3-8 Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumu Dağılımı Tablo 3:12 Çayda Şeker, Gazlı İçecek Tüketme ve Merdiven Kullanma Durumu Dağılımı Grafik 3-9 Çayda Şeker Kullanımı Grafik 3-10 Gazlı İçecek Tüketimi Grafik 3-11 Merdiven Kullanımı Tablo 3:13 Belirtilen Besinlerin Tüketim Sıklıklarının Dağılımı Tablo 3:14 Diyet Uygulama Durumu Dağılımı Grafik 3-12 Kilolu Olduğunu Düşünme Durumu Dağılımı Grafik 3-13 Kilo Vermeyi İsteme Durumu Dağılımı Grafik 3-14 Son Üç Ayda Diyet Yapma Durumu Dağılımı Tablo 3:15 Çalışma Durumuna Göre BKİ Dağılımı Tablo 3:16 Kahvaltı Yapma ve Günlük Öğün Sayısına Göre BKİ Değerleri Dağılımı Tablo 3:17 Günlük TV İzleme ve Bilgisayar Kullanım Süresi Dağılımı Tablo 3:18 Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumlarına Göre BKİ Dağılımı Tablo 3:19 Çayda Şeker, Gazlı İçecek Tüketme Durumu Dağılımı

6 YÖNETİCİ ÖZETİ Obezitenin çocuklarda, öğretmen ve öğrenci velilerindeki obezite durumları ile beslenme alışkanlıklarının ölçülebilmesi için 3028 sayıda çocukla, 130 sayıda öğretmenle, 3051 sayıda veli ile birebir görüşülmüştür. Çocuklarda 39, öğretmenlerde 33 ve velilerde 37 açık ve kapalı uçlar içeren soru formları ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışmadan elde edilen veriler, geri bildirim ve telefon kontrolleri ile doğruluk testlerine tabi tutulmuş; kontrolleri tamamlanan veriler bilgisayar ortamına aktarılarak istatistiksel analizler gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizlerinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Betimsel analizlerde, araştırmaya katılanların sorulara vermiş oldukları cevapların frekans dağılımları hesaplanmış ve beden kitle indeksleri ( BKİ ) ile farklı özellikleri kapsayan çapraz tablolar oluşturulmuştur. Görüşmelerin gerçekleştirildiği yaş grubu Adölasan çağı çocuklarda beden kitle indekslerinin dağılımı incelendiğinde; çocuklarda normal beden kitle indeksine sahip olanların oranı %89,70 gibi yüksek bir oranda görülmektedir. Hafif kilolu ve şişman grubunda yer alan çocukların oranı ise %5 dir. Velilerde beden kitle indeksi normal olanlarının oranı %45,89, hafif kilolu olanların oranı %38,58 ve şişman grubunda yer alanların oranı %15,54 tür. Öğretmenlerde beden kitle indeksi; normal kilolu grubunda yer alanların oranı %82,31, hafif kilolu grubunda olanların oranı %15,38 ve şişman grubunda yer alanların oranı %2,31 dir. Değerlerden anlaşılacağı gibi çocuk ve öğretmenlerde beden kitle indeksi normal olan grupların oranı velilerin normal beden kitle indekslerine sahip olanlarının oranının oldukça üzerindedir. Öğretmen ve çocuklarda beden kitle indeksi şişman olarak tanımlanan grupta olanlar yine aynı grupta yer alan velilerin oranının oldukça altındadır. Çalışma sonuçlarında, düzenli spor yaptıklarını belirten öğrencilerin oranı % 54,14 olarak görülürken; bu oran velilerde %23,6, öğretmenlerde ise %23,08 dir. Çocukların velilerine ve öğretmenlerine göre daha yüksek oranlarda spor yaptıkları görülmektedir. Öğrencilerde kahvaltı yapma alışkanlıkları %90,32, velilerde %89,25, öğretmenlerde ise %73,85 olarak görülmektedir. Çocukların %91,22 sinin anne ve babalarının evde kahvaltı yaptıklarını belirtikleri oran ile kahvaltı yapma alışkanlıklarının olduğunu belirten velilerin oranlarının birbiri ile örtüştüğü görülmektedir. En yoğun günlük televizyon izleme süreleri olan 1-2 saat diliminde, öğrencilerin %36,64 ü günde 1-2 saat televizyon izlediklerini belirtmişler, aynı saat dilimlerinde televizyon seyreden velilerin oranı %44,77, öğretmenlerde ise %52,59 dur. Öğrencilerin günlük en yoğun bilgisayar kullanma süresi olan %40,77 ile 1 saatten azdır. Velilerde ve öğretmenlerde 1-2 saat bilgisayar kullanma süreleri incelendiğinde; velilerde %60,03, 5

7 öğretmenlerde %59,48 oranları görülmektedir. Velilerin ve öğretmenlerin 1-2 saat bilgisayar kullanma oranları yaklaşık aynı iken, öğrencilerde 1 saatten az bilgisayar kullanma sürelerinin oranı velilerine ve öğretmenlerine göre daha düşük orandadır. Ev dışında yemek yeme sıklıkları sorgulandığında çocukların nadiren yanıtlını verme oranı %45,42 dir. Yine ev dışında yemek yeme oranlarının en yüksek olduğu görülen velilerde ve öğretmenlerde ise bu oran %58,62 ve %45,42 olarak görülmektedir. Besin tüketme sıkları incelendiğinde; süt, çay, peynir çocuklar tarafından her gün tüketilen besinler arasında yer alırken; veliler ve öğretmenlerde her gün tüketilen besinler arasında çay, peynir taze meyve ilk sıralarda yer alan besinler olarak görülmektedir. Çocukların besin tercihleri içerisinde ilk sıralarda yer alması beklenen taze meyvenin olmayışı çocukların ilginç sonuçlarında bir tanesidir. Yine hiç tüketilmeyen ürünler arasında çocuklarda sosisli sandviç ve kola oransal olarak en yüksek değere sahipken; velilerde ve öğretmenlerde hamburger ve kola hiç tüketilmeyen besinler arasında yer almaktadır. Kola her üç grupta da ortak ürün olarak görülmektedir. Çocuklarda, velilerde ve öğretmenlerde gıdalara ilişkin medyadaki bilgi kaynaklarından faydalanma yanıtları incelendiğinde; çocukların %38 i etkilenirken, velilerde bu oran %48,57, öğretmenlerde ise %65,38 dir. Medyadaki bilgi kaynaklarını en çok öğretmenlerin takip ettiği görülmektedir. Medya kaynaklarının güvenli bulunup, bulunmadığı sorgusuna alınan yanıtlarda; çocukların %36,58 i velilerin %37,02 si ve öğretmenlerinde %35,38 i medya kaynaklarını güvenli bulduklarını belirtmişlerdir. Velilerde ve öğretmenlerde kilo vermek için gerçekleştirilen uygulamalar incelendiğinde; gerek velilerde, gerekse öğretmenlerde diyet ve diyetle birlikte fiziksel aktive gerçekleştirme yüksek oranlarla yer almaktadır. Yine velilerde ve öğretmenlerde diyet uygulamasının kendileri tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir. 6

8 BÖLÜM 1 ÖĞRENCİ SONUÇ RAPORU 7

9 1. BÖLÜM: ADÖLESAN ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN OBEZİTE DURUMLARI İLE BESLENME ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Tablo 1:1Cinsiyet, Kardeş Varlığı, Uyuma Saati Dağılımı Cinsiyet Kız ,20 Erkek ,80 Toplam ,00 Kardeş varlığı Evet ,51 Hayır ,49 Toplam ,00 Uyuma saati , , ,60 Diğer 3 0,10 Toplam ,00 Çalışmaya katılan yaş grubundaki çocukların, %53,20 i kız, %46,80 i ise erkeklerden oluşmaktadır. Çocuklarda kardeş varlığı incelendiğinde %81,51 inin kardeşi olduğu görülmektedir. Çocuklarda akşamları uyuma saatleri gruplandığında; 9-11 yaş arası çocuklarda %86,88 oranında uyku saatinin en yoğun dilim olduğu görülmektedir. Grafik 1-1 Cinsiyet Dağılımı 8

10 Tablo 1:2 BKİ, Bel-Boy Oranı, Düzenli Spor Yapma ve Yapılan Spor Türleri Dağılımı BKI Normal ,70 Hafif kilolu 158 5,22 Şişman 154 5,09 Toplam ,00 Bel boy oranı 0.40 ın altı , arası , üzeri ,96 Toplam ,00 Düzenli spor yapma Evet ,14 Hayır ,86 Toplam ,00 Yapılan spor türü Yüzme ,38 Yürüyüş ,32 Bisiklet ,37 Aletli jimnastik 86 3,21 Diğerleri ,72 Toplam ,00 Çocukların boylarına göre uygun ağırlıklarını gösteren verilere göre beden kitle indeksleri (BKİ) hesaplandığında; BKİ si normal olarak kabul edilen 25 değeri ve altında yer alan çocuklar, çalışmaya katılan çocukların %89.70 ini oluşturmaktadır. BKİ değeri 25-29,99 olarak kabul edilen hafif kiloluluk çocukların oranının %5,22 olduğu, değeri 30 ve üzeri şişmanlık olarak kabul edilen BKİ li çocukların ise %5,09 oranında olduğu görülmektedir. Çocukların bel - boy oranları incelendiğinde; bel - boy oranı 0.40 ın altında olanlar %33,87, bel boy oranı arası olanlar %45,18 ve bel boy oranı 0.50 üzeri olanlar %20,96 oranındadır. Düzenli spor yapma alışkanlıkları incelendiğinde; çocukların %54,14 ü herhangi bir spor ile uğraştıklarını ifade etmişlerdir. Spor tercihleri içerisinde ise %28,32 ile yürüyüş ve %26,38 ile yüzme başta gelmektedir. 9

11 Grafik 1-2 BKİ Dağılımı Grafik 1-3 Bel-Boy Oranı Dağılımı Grafik 1-4 Yapılan Spor Türü Dağılımı 10

12 Tablo 1:3 Anne ve Baba Çalışma Durumu Dağılımı Anne çalışma Evet ,66 Hayır ,34 Toplam ,00 Anne mesai saat Part time gündüz ,78 Full time gündüz ,21 Gece 0 0,00 Belirsiz 99 7,01 Toplam ,00 Baba çalışma Evet ,89 Hayır 185 6,11 Toplam ,00 Baba mesai saat Part time gündüz ,09 Full time gündüz ,74 Gece 18 0,64 Belirsiz ,54 Toplam ,00 14 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Çalışmaya katılan çocukların; babası çalışanlarının oranı %93,89 iken, anneleri çalışmayanların oranı %53,34 tür. Full-time gündüz çalışan babaların oranı %73,74 iken, aynı koşullarda çalışan annelerde bu oran %69,21 dir. Çalışan annelerde part-time çalışma oranı %23,78 ile part-time çalışan babaların oranının (%12,09) yaklaşık iki katıdır. Tablo 1:4 Evde Anne Baba Dışında İlgilenen Kişi Varlığı ve Yakınlık Derecesi Dağılımı Evde anne baba dışı ilgilenen kişi varlığı Evet ,19 Hayır ,81 Toplam ,00 Yakınlık derecesi Akraba ,05 Kardeş ,69 Bakıcı 59 5,25 Toplam ,00 3 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. 11

13 Evde anne-baba dışında sizinle ilgilenen birisi var mı? Sorusuna; çocukların %37,19 u evet cevabını verirken, %62,81 i hayır cevabını vermişlerdir. İlgilenen kişinin yakınlık derecesi incelendiğinde bakıcı %5,25 ile en düşük oranda yer alırken, akraba %54,05 olarak görülmektedir. Ancak bakıcı oranının düşük olması çocukların bakıcıyı abla, teyze olarak görmesi ve akraba yada kardeş seçeneklerini işaretlemiş olmalarından kaynaklanıyor olabilir. Tablo 1:5 Kahvaltı ve Akşam Yemeği Alışkanlığı Dağılımı Anne ve baba ile kahvaltı Evet ,22 Hayır 266 8,78 Toplam ,00 Evde kahvaltı yapma Evet ,32 Hayır 293 9,68 Toplam ,00 Evde akşam yemeği sofra düzeni Evet ,03 Hayır 211 6,97 Toplam ,00 Anne baba ile yemek yeme Onlardan önce yerim 235 7,83 Birlikte yeriz ,97 Onlardan sonra yerim 66 2,20 Toplam ,00 28 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Özel yemek pişme Her zaman ,70 Hiçbir zaman ,87 Duruma göre ,42 Toplam ,00 29 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Çalışmaya katılan çocukların %91,22 si anne babaları ile kahvaltı yaptıklarını belirtmiş ve yine yaklaşık aynı oranda (%90,32) evde kahvaltı yaptıklarını ifade etmişlerdir. Akşam yemeğinde sofra düzeninin varlığı incelendiğinde; çocukların %93,03 ü sofra düzeninin var olduğunu belirtmişlerdir. Yemekleri anne-baba ile birlikte yediğini ifade eden çocukların oranı %89,97 dir. Kahvaltı ve akşam sofra düzenin varlığı ile anne baba ile yemek yeme oranlarının yüksek olması çocuklarda öğünlerin düzenli oluşunun göstergesidir. 12

14 Grafik 1-5 Anne Baba İle Kahvaltı Yapma ve Evde Kahvaltı Yapma Durumu Dağılımı Grafik 1-6 Anne Baba İle Yemek Yeme Dağılımı 13

15 Tablo 1:6 Öğün Tüketme Sıklığı Dağılımı Her gün yerim Gün aşırı yerim Haftada 1-2 kez yerim Hiç yemem Toplam Kahvaltı , , , , Kuşluk , , , , Öğle yemeği , , , , İkindi , , , , Akşam yemeği , , , , Gece yatarken 257 9, , , , Çalışmada yer alan çocukların yemek yeme alışkanlıkları incelendiğinde; %84,36 sı her gün kahvaltı yaptıklarını belirtmişlerdir. Her gün öğle yemeği yerim cevabını verenlerin oranı %87,85, yine her gün akşam yemeği yiyenlerin oranı %95,90 olarak görülmektedir. Kuşluk seçeneğini hiç yemem olarak işaretleyenlerin oranı %53,14 iken, gece yatarken hiç yemem seçeneğini işaretleyenlerin oranı %63,03 dür. Ancak tablodan da görüleceği gibi gece yatarken haftada 1-2 kez yemek yerim seçeneğini işaretleyenlerin oranının %23,06 olması dikkat çekicidir. Tablo 1:7 TV İzleme ve Bilgisayar Kullanma Süreleri Dağılımı Hafta içi 1 saatten az TV izleme Evet ,81 Hayır ,19 Toplam ,00 Hafta içi bir saatten fazla TV izleme Evet ,36 Hayır ,64 Toplam ,00 Bilgisayar kullanım süresi Kullanmıyorum ,93 Hafta içi bir saatten fazla ,30 Hafta içi bir saatten az ,77 Toplam , kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Çocukların hafta içi televizyon izleme ve bilgisayar kullanma alışkanlıklarını irdeleyen tablo incelendiğinde; hafta içi bir saatten az TV izleyenlerin oranı %43,81 iken, bir saatten fazla TV izleyenlerin oranı %19,36 dır. Çocuklarda hafta içi 1 saatten az bilgisayar kullanıyorum diyenler %40,77, bir saatten fazla bilgisayar kullanıyorum diyenler ise %34,30 dur. 14

16 Grafik 1-7 Hafta İçi TV İzleme Süresi Dağılımı Grafik 1-8 Bilgisayar Kullanım Süresi Dağılımı 15

17 Tablo 1:8 Ev Dışında Yemek Yeme ve Yenen Yemeğin Türleri Dağılımı Ev dışında yemek yeme Her gün 278 9,33 Haftada iki kez ,08 Haftada bir kez ,32 15 Günde bir ,85 Nadiren ,42 Toplam ,00 47 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Ev dışında yenen yemek türü Ev yemekleri ,44 Hazır gıdalar ,56 Toplam ,00 69 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Ev dışında yemek yeme sıklıkları incelendiğinde; her gün dışarıda yemek yediğini ifade eden çocukların oranının %9,33 ile oldukça düşük olduğu görülmektedir. Nadiren dışarıda yemek yediğini ifade eden çocukların oranı ise %45,42 olarak görülmektedir. Dışarıda yedikleri yemek türlerinde hazır gıda yediğini ifade eden çocukların oranı %55,56, ev yemekleri yediğini ifade edenlerin oranı ise %44,44 dür. Dışarıda yenen yemek tercihlerinde çocukların hemen hemen yarısı hazır gıdaları tercih etmektedir. Tablo 1:9 Beslenme ile Medyadan Yaralanma ve Medyaya Duyulan Güven Dağılımı Beslenme ile medyadan yararlanma Evet ,38 Hayır ,62 Toplam ,00 45 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Beslenme ile medya güvenirlilik Evet ,58 Hayır ,42 Toplam ,00 95 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Beslenme ile ilgili medyadaki kaynaklardan faydalanıyor musunuz? sorusuna verilen yanıtlarda; çalışmaya katılan çocukların %62,62 si medya kaynaklarından yararlanmadıklarını ve %63,42 si de medyadaki beslenme ile ilgili bilgi kaynaklarını güvenilir bulmadıklarını belirtmişlerdir. 16

18 Grafik 1-9 Beslenme İle Medyadan Yararlanma ve Medyaya Duyulan Güven Dağılımı Tablo 1:10 Çayda Şeker, Gazlı İçecek ve Merdiven Kullanma Durumu Dağılımı Çayda şeker kullanma Evet ,07 Hayır ,93 Toplam ,00 55 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Gazlı içecek tüketme Daima diyet/light/şekersiz 241 9,48 Daima normal ,59 Diyet ve normal ayrımı yok ,94 Toplam ,00 Merdiven kullanma Daima ,25 Çok yüksek değilse ,41 Bazen ,81 Asla 106 3,53 Toplam ,00 29 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Çocuklara yöneltilen Çayınızda şeker kullanır mısınız? sorusuna çocukların %82,07 si evet kullanırım cevabını vermişlerdir. Gazlı içecek tüketiyor musunuz? sorusuna ise daima diyet/light/şekersiz yanıtını verenlerin oranı %9,48 iken, daima normal diyenler %63,59 ve diyet ve normal ayrımı yok diyenlerin oranı %26,94 olarak görülmüştür. 17

19 Grafik 1-10 Çayda Şeker Kullanımı Grafik 1-11 Gazlı İçecek Tüketimi Grafik 1-12 Merdiven Kullanım Durumu 18

20 Tablo 1:11 Belirtilen Besinlerin Tüketim Sıklığı Dağılımı Belirtilen Besinleri Tüketim Sıklığı Her gün Gün aşırı Haftada 1-2 kez Ayda 1-2 kez Hiç Toplam Süt , , , , , Yoğurt , , , , , Peynir , , , , , Beyaz et 197 6, , , , , Kırmızı et 278 9, , , , , Yumurta , , , , , Kuru baklagiller , , , , , Reçel bal , , , , , Tereyağı , , , , , Zeytinyağı , , , , , Ayçiçek yağı , , , , , Tost , , , , , Hamburger 127 4, , , , , Sosisli sandviç 105 3, , , , , Kek hamur işleri 270 9, , , , , Cips patates kızartması , , , , , Kola , , , , , Çay , , , , , Meyve suyu , , , , , Makarna , , , , , Pilav , , , , , Taze meyve , , , , , Şeker çikolata , , , , , Çalışmada besinlerin tüketim sıklıkları incelendiğinde; her gün tüketilen besinler arasında süt (%54,63), çay (%47,05), peynir (%64,05) olarak ilk üç sırada yer almaktadır. Haftada 1-2 kez tüketilen besinler arasında; beyaz et (%59,42), makarna (%57,57), pilav (%55,61) olarak en sık tüketilen ürünler olarak belirtilirken; hamburger (%42,48) oranı ile ayda-1-2 kez tüketilen ürünlerin başında yer almaktadır. Hiç tüketilmeyen ürünler arasında sosisli sandviç (%42,92) ve kola (%21,54) oransal olarak en yüksek değere sahiptir. 19

21 Tablo 1:12 Günlük Su Tüketimi, Kabızlık ve Ek Vitamin Desteği Durumu Dağılımı Günlük su tüketimi 1-2 su bardağı , su bardağı ,54 5 su bardağından çok ,67 Genellikle hiç içmem 14 0,47 Toplam ,00 71 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Kabızlık Her gün düzenli tuvalete çıkma ,88 Gün aşırı ama normal tuvalete çıkma ,30 Ara sıra kabız olma ,19 Sürekli kabız 18 0,63 Toplam , kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Ek vitamin desteği Evet ,05 Hayır ,95 Toplam , kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır yaş grubu çocuklarda günlük su tüketimi sorgulandığında; 5 su bardağından daha fazla su içen çocukların oranı %51,67 dir. Her gün düzenli tuvalete çıkma %68,88 oranda iken, ara sıra kabız olma oranı %16,19 dur. Çocukların %85,95 i ek vitamin desteği almadıklarını ifade etmişlerdir. Tablo 1:13 Sürekli Kullanılan İlaç Varlığı Dağılımı Sürekli kullanılan ilaç varlığı Evet 193 6,77 Hayır ,23 Toplam , kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Sürekli ilaç kullanımına ilişkin oranlara bakıldığında; çocuklarda sürekli ilaç kullananların oranı %6,77 dir. 20

22 Tablo 1:14 Yemek Seçme Durumu Dağılımı Yemek seçme Evet ,56 Hayır ,44 Toplam , kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Tablo incelendiğinde çocukların %52,56 sı yemek seçtiğini, %47,44 ü ise yemek seçimi yapmadığını belirtmiştir. Tablo 1:15 Düzenli Dahil Olunan Sosyal Aktivite Varlığı ve Aktivite Türleri Dağılımı Düzenli dahil olunan sosyal/spor aktivite Evet ,84 Hayır ,16 Toplam , kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Aktivite türü Tiyatro 127 7,00 Spor ,42 Dans 119 6,56 Resim sanat 158 8,71 At binme 24 1,32 Diğer ,99 Toplam ,00 2 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Çocuklarda düzenli sosyal/spor aktivite yapma alışkanlıkları incelendiğinde; çocuklarda %62,84 lük bir oranla düzenli sosyal/spor aktivite yaptıkları görülmüştür. Sosyal/spor aktive yapanlar içerisinde ise spor aktivitesi gerçekleştirdiğini belirtenlerin oranı %62,42 dir. 21

23 Grafik 1-13 Yapılan Aktivite Türlerinin Dağılımı Tablo 1:16 Günlük TV İzleme Süresi, TV Reklamlarından Etkilenme ve Reklamların Beslenme Tercihlerini Etkileme Durumu Dağılımı Günlük TV izleme süresi 0-1 saat , saat , saat ,45 4 saatten fazla 215 7,28 Toplam ,00 75 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. TV reklamlarından etkilenme Evet ,09 Hayır ,91 Toplam ,00 81 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Reklamların beslenme tercihini etkileme Evet ,07 Hayır ,93 Toplam ,00 73 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Günlük TV izleme sürelerinin sorgulamasında; günde 1-2 saat TV izlerim yanıtını verenler %36,64, 0-1 saat yanıtını verenler %31,63, 2-3 saat yanıtını verenler %24,45 dir. Dört saatten fazla TV izleme süresi gerçekleştirenlerin oranı ise %7,28 dir. 22

24 Grafik 1-14 TV Reklamlarından Etkilenme ve Reklamların Beslenme Tercihlerini Etkileme Durumu Dağılımı Tablo 1:17 Cinsiyete Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif kilolu Şişman Toplam Cinsiyet Kız , , , Erkek , , , Toplam , , , Çalışmaya katılan çocukların cinsiyet dağılımlarına göre beden kitle indeksleri incelendiğinde; kız çocuklarının %92,36 sının, erkek çocukların ise %86,66 sının beden kitle indekslerinin normal kabul edilen 25 ve altında olduğu görülmektedir. Kız çocukların %3,10 unda ve erkek çocukların %7,34 ünde, beden kitle indeksi hesaplamasında şişman olarak kabul edilen 30 değeri görülmektedir. Erkek çocuklarında şişman lık oranı kız çocuklarına göre %4,24 daha fazladır. Yine kız çocuklarında beden kitle indeksi normal olanlar %92,36 iken, erkek çocuklarında %86,66 dır. Kız çocuklarında normal beden indeksi erkek çocuklara göre %6,0 daha fazladır. 23

25 Tablo 1:18 Uyuma Saatlerine Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif Kilolu Şişman Toplam Uyuma saati , , , , , , ,44 0 0,00 1 5, Diğer 3 100,00 0 0,00 0 0, Toplam , , , Çalışmaya katılan çocuklarda uyku saatleri ile beden kitle indeksleri karşılaştırıldığında; 9-11 saatleri arası uyuyan çocukların %4,98 i normal beden kitle indeksi kategorisinde iken, ve saatleri arasında uyuyan çocukların yaklaşık %6 sı şişman kategorisindedir. Tablo 1:19 Bel-Boy Oranı ile Düzenli Spor Yapma Durumuna Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif kilolu Şişman Toplam Bel/ boy oranı 0,40 ın altı , , , ,40-0,50 arası , , , ,50 üzeri , , , Toplam , , , Düzenli spor yapma Evet , , , Hayır , , , Toplam , , , Çalışmaya katılan çocuklarda bel/boy oranı 0,40 ın altında ve 0,40-0,50 arası olanların yaklaşık %95 i normal beden kitle indeksine sahipken; 0,50 üzerinde bel/boy oranına sahip olanların %64,71 i normal beden kitle indeksine sahiptir. Bel/boy oranı 0,50 nin üzerinde olanların %15,92 si hafif kilolu ve %19,38 i şişman beden kitle indeksine sahiptir. Düzenli spor yaptığını belirten çocukların %91,21 i normal beden kitle indeksine sahipken, düzenli spor yapmayanların %87,94 ünün normal beden kitle indeksine sahip olması ve oranların birbirine yakınlığı dikkat çekicidir. Aynı değerlendirme hafif kilolu (%3,96 - %6,65) ve şişman(%4,83 - %5,41) beden kitle indeksleri için yapılabilir. 24

26 Tablo 1:20 Anne ve Babanın Çalışma Durumlarına Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif kilolu Şişman Toplam Anne çalışma Evet , , , Hayır , , , Toplam , , , Evde kahvaltı yapma Evet , , , Hayır , , , Toplam , , , Anne baba ile yemek yeme Onlardan önce yerim , , , Birlikte yeriz , , , Onlardan sonra yerim 60 90,91 2 3,03 4 6, Toplam , , , Ev dışında yemek yeme Her gün , , , Haftada iki kez , , , Haftada bir kez , , , Günde bir , , , Nadiren , , , Toplam , , , Annelerinin çalıştıklarını ifade eden çocukların %89,32 s i normal beden kitle indeksine sahipken, %5,66 sının hafif kilolu ve %5,02 sinin şişman beden kitle indeksine sahip olduğu görülmektedir. Annelerinin çalışmadığını belirtenlerde ise bu oranlar normal %90,03, hafif kilolu %4,83, şişman %5,14 tür. Annelerinin çalışıyor olmasının çocukların beden kitle indeksini etkilemediği söylenebilir. Evde kahvaltı yapıyorum yanıtını veren çocukların %90,16 sının normal, %5,08 inin hafif kilolu, %4,75 inin şişman beden kitle indeksine sahip olmaları; evde kahvaltı yapmıyorum yanıtı ile birlikte değerlendirildiğinde, evde kahvaltı yapmayanların normal beden kitle indekslerinin evde kahvaltı yapanlara göre %4,84 oranında daha düşük olduğu görülmektedir. Beden kitle indeksi şişman kategorisinde olanlarda ise, kahvaltı yapmayan çocukların beden kitle indeksi kahvaltı yapanlara göre % 3,44 daha fazladır. 25

27 Tablo 1:21 Kabızlık Durumuna Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif Kilolu Şişman Toplam Kabızlık Her gün düzenli tuvalete çıkma , , , Gün aşırı ama normal tuvalete çıkma , , , Ara sıra kabız olma , , , Sürekli kabız 13 72, ,22 1 5, Toplam , , , Çalışmaya katılan çocukların yaşadıkları kabızlık sorunları ile beden kitle indeksleri karşılaştırıldığında sürekli kabız olan çocukların %5.56 sı şişman, gün aşırı ama normal tuvalete çıkan çocukların %91,15 i normal kategoridedir. Tablo 1:22 Sürekli Kullanılan İlaç Varlığına Göre BKİ Dağılımı Sürekli kullanılan ilaç BKİ Normal Hafif Kilolu Şişman Toplam Evet Hayır Toplam Sürekli ilaç kullandığını belirten çocukların %7,77 si hafif kilolu ve %5,70 i şişman beden kitle indeksine sahipken; sürekli ilaç kullanmayanların %89,91 i normal beden kitle indeksi kategorisindedir. Tablo 1:23 TV İzleme ve Bilgisayar Kullanım Sürelerine Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif kilolu Şişman Toplam Günlük TV izleme süresi 0-1 saat , , , saat , , , saat , , , saatten fazla , , , Toplam , , , Bilgisayar kullanım süresi Kullanmıyorum , , , Hafta içi bir saatten fazla , , , Hafta içi bir saatten az , , , Toplam , , ,

28 Çalışmaya katılan çocuklarda günlük TV izleme sürelerine göre beden kitle indeksleri incelendiğinde; günde 0-2 saat diliminde TV izleyen çocukların %90 ı normal beden kitle indeksine sahipken, günde 2 saat üzerinde TV seyreden çocukların %88 inin normal beden kitle indeksine sahip olması ve oranların birbirine yakınlığı dikkat çekicidir. Günde 0-3 saat TV seyreden çocukların %5 i hafif kilolu, 4 saatten fazla TV seyreden çocukların %4,65 i hafif kiloludur. Şişman kategorisine bakıldığında günde 0-2 saat diliminde TV izleyen çocukların %4 ü şişman beden kitle indeksine sahipken, günde 2 saat üzerinde TV seyreden çocukların %6 sının şişman beden kitle indeksine sahip olması normal beden kitle indeksine sahip çocuklarda yakın oranlar göstermektedir. Tablo 1:24 Tost-Hamburger Yeme ve Kola Tüketme Durumlarına Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif kilolu Şişman Toplam Tost Her gün , , , Gün aşırı , , , Haftada 1-2 kez , , , Ayda 1-2 kez , , , Hiç , ,03 4 2, Toplam , , , Hamburger Her gün ,34 5 3,94 6 4, Gün aşırı ,79 5 3,73 6 4, Haftada 1-2 kez , , , Ayda 1-2 kez , , , Hiç , , , Toplam , , , Kola Her gün , , , Gün aşırı , , , Haftada 1-2 kez , , , Ayda 1-2 kez , , , Hiç , , , Toplam , , , Tabloda çocuklarda belirli periyotlarla tost, hamburger yeme ve kola içme alışkanlıklarının beden kitle indeksindeki değişimleri incelenmektedir. Haftalık ve aylık farklı periyotlarla tost ve hamburger yiyen ve kola içen çocukların normal beden kitle indeksine sahip olanlarının oranı yaklaşık %89 dur. Tost yeme alışkanlıklarında hiç yemiyorum cevabını verenlerin %11,03 ü hafif kilolu beden kitle indeksine sahipken, gün aşarı tost yiyenlerin ise %6,60 sı şişman kategorisindedir. Hamburger yeme alışkanlıklarında hiç yemiyorum cevabını verenlerin %6,60 ı hafif kilolu beden kitle indeksine sahipken, ayda 1-2 kez hamburger yiyenlerin %5,58 i şişman beden kitle indeksine sahiptir. Çocuklarda kola içme alışkanlıkları, ayda 1-2 kez olan çocukların %5,64 ü hafif kilolu kategorisinde, gün aşırı kola tüketenler ise %6,48 ile şişman kategorisinde yer almaktadır. 27

29 ADÖLESAN ÇOCUKLARDA FAZLA KİLOLU OLMAYI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN TESPİTİ Bu bölümde, yaş Adölesan grubu çocuklarda, fazla beden kitle indeks standartlarına göre; normal kilolu veya fazla kilolu/obez olmayı etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla Lojistik Regresyon analizinden faydalanılmıştır. Bağımlı değişken olarak beden kitle indeksi (BKİ) değerlerinden faydalanılarak adölesan çağındaki çocuklar normal ve kilolu/şişman olarak iki gruba ayrılmıştır. Bağımsız değişken olarak fazla kilolu veya şişman olmayı etkileyebilecek değişkenleri ön analizler sonucunda belirleyerek modele anlamlı katkı yapabilecek aşağıdaki değişkenler kullanılmıştır. Tablo 1:25Adölesanlarda Fazla Kilolu Olmayı Etkileyen Faktörler Bağımlı Değişken= 0 Normal Kilolu, 1= Kilolu veya Şişman) p OR 95,0% C.I.for OR Cinsiyet (1=Kadın, 2=Erkek) 0,000 1,92 1,48 2,49 Uyuma Saati (1= Çok Geç, 2= Geç, 3=Erken) 0,579 1,11 0,77 1,59 Evde Kahvaltı yapma(1=her gün, 2=Gün Aşırı, 3=Haftada 1-2 kez, 4= Hiç) 0,714 1,03 0,87 1,22 Kabızlık Durumu(1= Her gün düzenli Tuvalete çıkma, 2= Gün aşırı ama normal tuvalete çıkma, 3=Ara sıra kabız olma, 4= Sürekli kabız olma) 0,814 1,02 0,87 1,20 Sürekli İlaç kullanma(0= Hayır, 1=Evet) 0,028 1,34 0,87 2,15 Düzenli Spor Yapma(1=Evet, 2= Hayır) 0,020 1,36 1,05 1,77 TV İzleme Süresi(1= Günlük 0-1 Saat, 2= Günlük 1-2 Saat, 3= Günlük 2-3 Saat, 4= Günlük 4 saat veya fazla) Alt Sınır Üst Sınır 0,036 1,18 0,90 1,19 Lojistik Regresyon Analizi sonucunda; Cinsiyet dağılımına göre beden kitle indeksini açıklayabilecek değişkenler incelendiğinde; Cinsiyet değişkeni modele anlamlı katkı sağlamaktadır(p<0,05) yaş grubundaki kız ve erkek çocuklar beden kitle indeksi bağımlı değişkeni ile değerlendirildiğinde; cinsiyeti erkek olan çocuklarda şişman kategorisinde olma oranı 1,92 kat artmaktadır (OR=1,92). Çocuklarda uyku saatlerine göre beden kitle indeksini açıklayabilecek değişkenler incelendiğinde; Erken saatte uyuyan çocukların oranı arttıkça şişman kategorisinde olma ihtimali 1,11 kat artmakla (OR=1,11) birlikte, uyuma saati değişkeninin modele anlamlı katkı sağlamadığı tespit edilmiştir(p>0,05). Çocukların evde kahvaltı yapma alışkanlıklarına göre beden kitle indeksini açıklayabilecek değişkenler incelendiğinde; 28

30 Evde kahvaltı yapmayan çocukların oranı arttıkça şişman kategorisinde olma ihtimali 1,03 kat artmakla (OR=1,03) birlikte, evde kahvaltı değişkeninin modele anlamlı katkı sağlamadığı tespit edilmiştir(p>0,05). Çocuklarda sürekli kabız olma bağımsız değişkenine göre beden kitle indeksini açıklayabilecek değişkenler incelendiğinde; yaş çocuklarda sürekli kabız olma oranı arttıkça şişman kategorisinde olma ihtimali 1,02 kat artış göstermekle birlikte, kabızlık Durumu değişkeni modele anlamlı katkı sağlamamaktadır (p>0,05). Çocuklarda sürekli ilaç kullanma durumuna göre beden kitle indeksini açıklayabilecek değişkenler incelendiğinde; Sürekli ilaç kullanma değişkeni modele anlamlı katkı sağlamaktadır (p<0,05). Sürekli ilaç kullanma oranı arttıkça şişman kategorisinde olma ihtimali 1,34 kat artmaktadır (OR=1,34). Çocukların düzenli spor yapma alışkanlıklarına göre beden kitle indeksini açıklayabilecek değişkenler incelendiğinde; Düzenli spor yapma değişkeni modele anlamlı katkı sağlamaktadır (p<0,05). Düzenli spor yapmama oranı arttıkça şişman kategorisinde olma ihtimali 1,36 kat artmaktadır (OR=1,36). Çocukların TV izleme sürelerine göre beden kitle indeksini açıklayabilecek değişkenler incelendiğinde; TV izleme süresi değişkeni modele anlamlı katkı sağlamaktadır (p<0,05). TV izleme süresi uzadıkça şişman kategorisinde olma ihtimali 1,18 kat artmaktadır(or=1,18). 29

31 BÖLÜM 2 ÖĞRETMEN SONUÇ RAPORU 30

32 2. BÖLÜM: ÖĞRETMENLERİN OBEZİTE DURUMLARI İLE BESLENME ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Tablo 2:1Cinsiyet, Yaş, Öğrenim Düzeyi Dağılımı Cinsiyet Kadın Erkek Toplam Yaş grupları ve üstü Toplam Öğrenim düzeyi Üniversite Yüksek lisans Doktora Toplam Çalışmaya katılan öğretmenlerin %73,85 i kadın, %26,1 i ise erkeklerden oluşmaktadır. Görüşülen kişiler yaş grupları dağılımına göre incelendiğinde; yaş grubu %39,23 ve yaş grubu %33,08 ile en yüksek orana sahip gruplardır. Çalışmada yüksek lisans yapan öğretmenler %19,23 oranında, doktora yapan öğretmenler ise %1,54 oranındadır. Grafik 2-1 Yaş Dağılımı 31

33 Tablo 2:2 BKİ ve Kilo Vermeyi İsteme Durumu Dağılımı BKİ Normal ,31 Hafif kilolu 20 15,38 Şişman 3 2,31 Toplam ,00 Kilo vermeyi isteme Evet 54 41,54 Hayır 76 58,46 Toplam ,00 Çalışmaya katılan öğretmenlerin %82,31 i normal, %15,38 i hafif kilolu, %2,31 i şişman beden kitle indeksi kategorisinde yer almaktadır. Öğretmenlerde kilo vermek isterim diyenlerin oranı %41,35 iken, kilo vermek istemem diyenlerin oranı ise %58,46 dır. Grafik 2-2 BKİ Dağılımı 32

34 Tablo 2:3 Sigara ve Alkol Kullanım Durumu Dağılımı Sigara kullanma Evet 40 30,77 Hayır 90 69,23 Toplam ,00 Tüketilen sigara miktarı 1-5 adet 13 32, adet 12 30, adet 9 22,50 20 adet üzeri 6 15,00 Toplam ,00 Alkol kullanma Evet 6 4,62 Hayır 82 63,08 Sadece sosyal ortamda 42 32,31 Toplam ,00 Öğretmenlerin %69,23 ü sigara kullanma alışkanlığı olmadığını ifade etmişlerdir. Sigara kullanıyorum diyenlerin %32,5 i günde 1-5 adet sigara içtiğini, %30 u günde 5-10 adet sigara içtiğini, %22,5 i günde adet sigara içtiğini, %15 i günde 20 adetten fazla sigara içtiğini belirtmiştir. Alkol kullanmadığını belirten öğretmenlerin oranı %63,08 dir. Grafik 2-3 Sigara ve Alkol Kullanımı Dağılımı 33

35 Tablo 2:4 Düzenli Spor Yapma ve Yapılan Spor Türü Dağılımı Düzenli spor yapma Evet 30 23,08 Hayır ,92 Toplam ,00 Yapılan spor türü Yüzme 24 22,22 Yürüyüş 71 65,74 Bisiklet 2 1,85 Aletli jimnastik 1 0,93 Diğerleri 10 9,26 Toplam ,00 Çalışmaya katılan öğretmenlerin %23,08 i düzenli spor yaptıklarını belirtmişlerdir. Düzenli spor yapanların % 65,74 ü yaptıkları sporu yürüyüş olarak ifade etmişlerdir. Grafik 2-4 Yapılan Spor Türlerinin Dağılımı 34

36 Tablo 2:5 Düzenli Kahvaltı Yapma, Öğün Sayısı ve Öğün Atlama Durumu Dağılımı Düzenli kahvaltı Evet 96 73,85 Hayır 34 26,15 Toplam ,00 Günlük öğün 2 öğün 30 23,08 3 öğün 82 63,08 4 öğün ve üzeri 18 13,85 Toplam ,00 Öğün atlama Evet 60 46,15 Hayır 70 53,85 Toplam ,00 Öğretmenlere yöneltilen düzenli kahvaltı yapıyor musunuz sorusuna öğretmenlerin %73,85 i evet yanıtını vermişlerdir. Günlük kaç öğün yemek yersiniz sorusuna verilen yanıtlar içerisinde 3 öğün yerim yanıtını verenler %63,08, günde 1-2 öğün yerim yanıtını verenler %23,08 dir. Öğretmenlerin %53,85 i öğün atlamadıklarını belirtmişlerdir. Tablo 2:6 Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumu Dağılımı Medyadan faydalanma Evet 85 65,38 Hayır 45 34,62 Toplam ,00 Medya kaynaklarına güvenme Evet 46 35,38 Hayır 84 64,62 Toplam ,00 Çalışmada medyadan faydalandığını ifade eden öğretmenler %65,38 iken, medya kaynaklarına güvenmiyorum diyenlerin oranı %64,62 dir. 35

37 Grafik 2-5 Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumu Dağılımı Tablo 2:7 Çayda Şeker, Gazlı İçecek Tüketme ve Merdiven Kullanma Durumu Dağılımı Çayda şeker Evet 49 37,69 Hayır 81 62,31 Toplam ,00 Gazlı içecek tüketme Hayır 70 53,85 Daima diyet/light/şekersiz 14 10,77 Daima normal 26 20,00 Diyet ve normal ayrımı yok 20 15,38 Toplam ,00 Merdiven kullanma Daima 38 29,23 Çok yüksek değilse 40 30,77 Bazen 40 30,77 Asla 12 9,23 Toplam ,00 Çayda şeker kullanmadığını ifade eden öğretmenlerin oranı %62,31 dir. Gazlı içecek tüketimi yapmayan öğretmenlerin oranı %53,85 dir. Gazlı içecek tüketimi gerçekleştirenlerin %15,38 i diyet ve normal ayrımı yapmamaktadır. Öğretmenlerin % 30,77 si çok yüksek olmayan merdivenleri kullanırken, %30,77 si bazen merdiven kullanmaktadır. Hiç merdiven kullanmayanların oranı %9,23 dür. 36

38 Grafik 2-6 Çayda Şeker Kullanımı Grafik 2-7 Gazlı İçecek Tüketimi Grafik 2-8 Merdiven Kullanımı 37

39 Tablo 2:8 Öğün Tüketim Sıklığı Dağılımı Her gün Gün aşırı Haftada 1-2 yerim yerim kez yerim Hiç yemem Toplam Kahvaltı ,46 9 6, ,08 2 1, Kuşluk 13 10, , , , Öğle yemeği ,46 7 5, , , İkindi 16 12, , , , Akşam yemeği ,31 2 1,54 6 4,62 2 1, Gece yatarken 7 5,38 4 3, , , Çalışmada yer alan öğretmenlerin yemek yeme alışkanlıkları incelendiğinde; %78,46 sı her gün kahvaltı yaptıklarını belirtmişlerdir. Her gün öğle yemeği yerim cevabını verenlerin oranı %78,46, her gün akşam yemeği yiyenlerin oranı %92,31 olarak görülmektedir. Kuşluk seçeneğini hiç yemem olarak işaretleyenlerin oranı %60 iken, gece yatarken hiç yemem seçeneğini işaretleyenlerin oranı %74,62 dir. Tablodan da görüleceği gibi haftada 1-2 kez ikindileri yemek yerim seçeneğini işaretleyen öğretmenlerin oranı %26,92 dir. Tablo 2:9 Günlük TV İzleme ve Bilgisayar Kullanım Süresi Günlük TV izleme süresi 1-2 saat 61 52, saat 42 36,21 4 saatten çok 13 11,21 Toplam ,00 14 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Günlük bilgisayar kullanma süresi 1-2 saat 69 59, saat 29 25,00 4 saatten çok 18 15,52 Toplam ,00 14 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Öğretmenlerin günlük televizyon izleme ve günlük bilgisayar kullanma alışkanlıkları incelendiğinde; günde 1-2 saatten az TV izleyenlerin oranı %52,59 iken, 4 saatten fazla TV izleyenlerin oranı %11,21 dir. 1-2 saat bilgisayar kullanıyorum diyenlerin oranı %59,48 iken, 4 saatten fazla bilgisayar kullanıyorum diyenler ise %15,52 dir. 38

40 Grafik 2-9 Günlük TV İzleme Süresi ve Bilgisayar Kullanma Süresi Tablo 2:10 Ev Dışında Yemek Yeme Sıklığı Dağılımı Ev dışında yemek yeme sıklığı Her gün 10 7,69 Haftada iki kez 29 22,31 Haftada bir kez 24 18,46 15 günde bir 26 20,00 Nadiren 41 31,54 Toplam ,00 Çalışmada öğretmenlerin ev dışında yemek yeme sıklığı incelendiğinde; katılımcıların %31,54 ü nadiren ev dışında yemek yediklerini, %7,69 u ise her gün dışarıda yemek yediklerini belirtmişlerdir. 39

41 Tablo 2:11 Belirtilen Besinlerin Tüketim Sıklığı Dağılımı Her gün Gün aşırı Haftada 1-2 Ayda 1-2 kez kez Hiç Toplam Süt 22 16, , , , , Yoğurt 53 40, , ,77 6 4,62 3 2, Peynir 95 73, , ,31 3 2,31 2 1, Beyaz et 4 3, , , ,31 7 5, Kırmızı et 6 4, , , ,62 3 2, Yumurta 25 19, , ,85 9 6,92 4 3, Kuru baklagiller 7 5,38 9 6, , ,69 0 0, Reçel bal 31 23, , , , , Tereyağı 24 18, , , , , Zeytinyağı 78 60, , ,85 5 3,85 6 4, Ayçiçek yağı 27 20,77 9 6, , , , Tost 10 7,69 4 3, , , , Hamburger 2 1,54 1 0,77 6 4, , , Sosisli sandviç 2 1,54 0 0,00 4 3, , , Kek hamur işleri 5 3,85 6 4, , , , Cips patates kızartması 3 2,31 4 3, , , , Kola 9 6,92 4 3, , , , Çay ,69 6 4,62 5 3,85 1 0,77 4 3, Meyve suyu 6 4, , , , , Makarna 3 2,31 7 5, , ,46 5 3, Pilav 6 4, , , ,62 3 2, Taze meyve 80 61, , ,62 4 3,08 1 0, Şeker çikolata 21 16, , , , , Çalışmada öğretmenlerin besinlerin tüketim sıklıkları incelendiğinde; her gün tüketilen besinler arasında çay (%87,69), peynir (%73,08), taze meyve (%61,54) ilk üç sırada yer almaktadır. Haftada 1-2 kez tüketilen besinler arasında kırmızı et (%63,08), kuru baklagiller (%60), beyaz et (%57,69) en sık tüketilen ürünler olarak belirtilirken; cips patates kızartması (%50), kek hamur işleri (%48,46) ile ayda- 1-2 kez tüketilen ürünlerin başında yer almaktadır. Hiç tüketilmeyen ürünler arasında kola (%52,31) ve hamburger (%53,85) oransal olarak en yüksek değere sahiptir. 40

42 Tablo 2:12 Diyet Uygulama Durumlarının Dağılımı Kilolu olduğunu düşünme Evet 44 33,85 Hayır 86 66,15 Toplam ,00 Kilo vermeyi isteme Evet 38 86,36 Hayır 6 13,64 Toplam ,00 Kilo vermek için yapılan uygulama Sadece diyet 7 15,91 Diyet fizikse aktivite 7 15,91 Sadece fiziksel aktivite 5 11,36 Zayıflama ürünleri 3 6,82 Diyetetik ürünler 1 2,27 Hiçbir şey yapmama 17 38,64 Son üç ayda diyet yapma Evet 26 20,00 Hayır ,00 Toplam ,00 Uygulanan diyet Kalori kısıtlı zayıflama diyeti 15 57,69 Karbonhidrat ve proteinin ayrıldığı diyet 3 11,54 Kan grubu diyeti 2 7,69 Detoks 1 3,85 Diğer 5 19,23 Toplam ,00 Diyeti öneren Doktor 1 3,85 Diyetisyen 7 26,92 Medya/internet 4 15,38 Aile/yakınlar/komşu 3 11,54 Kendisinin uygulaması 11 42,31 Toplam ,00 Çalışamaya katılan öğretmenlerin %66,15 i kilolu olduğunu düşünmezken, kilo vermeyi isteyenlerin oranı %86,36 dır. Kilo vermeyi isteyen bireylerin %15,91 inin sadece diyet ve diyet ile birlikte fiziksel aktivite yaptıkları görülmektedir. %38,64 lük oranla ise kilo vermek için herhangi bir uygulama yapmadıkları dikkat çekmektedir. Kilo vermeyi isteyenlerin %20 si son üç aydır diyet yaptıklarını belirtmiştir. Yapılan diyetler içerisinde, diyet yapanların %57 69 u kalori kısıtlı zayıflama diyetini yaptığını söylemiştir. Yaptıkları diyetin kendisinin uygulaması olduğunu söyleyenler %42,31, diyetisyen eşliğinde gerçekleştirildiğini ifade edenler ise %26,92 dir. 41

43 Grafik 2-10 Kilolu Olduğunu Düşünme Durumu Dağılımı Grafik 2-11 Kilo Vermeyi İsteme Durumu Dağılımı Grafik 2-12 Son Üç Ayda Diyet Yapma Durumu Dağılımı 42

44 Tablo 2:13 Obezite İle İlgili Ders Anlatımı, Eğitim Alma ve Obeziteyi Önlemeye Teşvik Etme Durumu Dağılımı Ders konularında obezite anlatımı Evet 55 42,31 Hayır 75 57,69 Toplam ,00 Kurumda hizmet içi eğitim etkisi Evet 35 26,92 Hayır 95 73,08 Toplam ,00 Okulda obezite önlemede teşvik uygulamaları Evet 53 40,77 Hayır 77 59,23 Toplam ,00 Çalışmada öğretmenlere derslerinde obezite konusunun işlenip işlenmediği sorulmuş, öğretmenlerin %57,69 u işlenmediğini belirtmiştir. Kurumlarında hizmet içi eğitimin kilo yönetimi üzerinde etkisi sorgulandığında %73,08 ile etkinin olmadığı yanıtı alınmıştır. Okulda öğrencilere yönelik obeziteyi önleyici teşvik programı olmadığını belirten öğretmenler %59,23 dür. Tablo 2:14 Öğrencilerin Kilo Değişiklikleri ve Nedenlerinin Dağılımı Öğrencilerin kilo değişikliğinin incelenmesi Kilolu öğrenci sayısında artış Kilolu öğrenci sayısında değişiklik yok Emin değil/bilmiyor Toplam Kilo artışının cinsiyete göre dağılımı Kızlar daha kilolu Erkekler daha kilolu Hem kız hem de erkekler daha kilolu Toplam Kilo artışının nedenleri Aile kaynaklı Kantinlerdeki besinler Refah düzeyinin artması 6 15 Toplam

45 Öğretmenlerin %39,23 ü öğrencilerin zaman içerisinde kilo değişikliklerine uğrayıp uğramadığını bilmediğini ya da emin olmadığını ifade ederken; %30,77 si kilolu öğrenci sayısının artmadığını, %30 u kilolu öğrenci sayısında değişiklik olmadığını belirtmişlerdir. Kilolu öğrencilerinin sayılarının zaman içerisinde arttığını ifade eden öğretmenlerin %32,5 i kilo artışının kız çocuklarında daha çok olduğunu belirtmişlerdir. Yine, kilolu öğrencilerinin sayılarının zaman içerisinde arttığını ifade eden öğretmenlerin %50 si kilo artışının aileden kaynaklandığını ifade etmişlerdir. Tablo 2:15 Cep Telefon Kullanımının Obeziteye Etkisinin Dağılımı Cep telefonu kullanımının obeziteye etkisi Evet 58 51,33 Hayır 55 48,67 Toplam ,00 17 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Çocuklarda yaygınlaşan cep telefonlarının obeziteyi arttırdığını düşünen öğretmenlerin oranı %51,33 iken, obeziteye her hangi bir etkisi olmadığını düşünen öğretmenlerin oranı %48,67 dir. Tablo 2:16 Obeziteyi Önlemek İçin Kantinlerde Gıda Kontrolü Yapılma Durumu ve Alınması Gereken Önlemlerin Dağılımı Obezitenin önlenmesi için kantinlerde gıda kontrolü yapılıyor mu? Evet 50 44,25 Hayır 63 55,75 Toplam ,00 17 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Obezite önleme Beslenme eğitiminin müfredata alınması 34 28,57 Büyüme beslenmenin takibi 26 21,85 Ebeveynlerin uyarılması 39 32,77 Kantin satışların düzenlenmesi 12 10,08 Öğle yemeği menü düzenleme 8 6,72 Toplam ,00 11 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Okul kantinlerinde obeziteyi önleyici gıda kontrollerinin olmadığını ifade eden öğretmenler %55,75 oranındadır. Öğrencilerde obezitenin önlenmesi için yapılması gerekenler nelerdir? ifadesine öğretmenlerin %32,77 si ebeveynlerin uyarılması gerektiğini belirtmişlerdir. Beslenme eğitiminin müfredata alınması gerektiğini belirtenler %28,57, beslenmenin takip edilmesi gerektiğini belirtenler %21,85, kantin satışlarının düzenlenmesi gerektiğini belirtenler %10,08 ve öğle yemeği menü düzenlenmesi gerektiğini belirtenler ise %6,72 dir. 44

46 Tablo 2:17 Düzenli Kahvaltı Yapma ve Günlük Öğün Sayısına Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif kilolu Şişman Toplam Düzenli kahvaltı Evet 78 81, ,63 3 3, Hayır 29 85, ,71 0 0, Toplam , ,38 3 2, Günlük öğün 1-2 öğün 25 83, ,33 1 3, öğün 66 80, ,07 2 2, ve üzeri öğün 16 88, ,11 0 0, Toplam , ,38 3 2, Düzenli kahvaltı yapan öğretmenlerin beden kitle indeksleri incelendiğinde; %81,25 i normal, %15,63 ü hafif kilolu ve %3,13 ü şişman kategorisinde yer almaktadır. Tablo 2:18 Beslenme ile Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumuna Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif kilolu Şişman Toplam Medyadan faydalanma Evet 70 82, ,12 3 3, Hayır 37 82, ,78 0 0, Toplam , ,38 3 2, Medya kaynaklarına güvenme Evet 38 82, ,22 1 2, Hayır 69 82, ,48 2 2, Toplam , ,38 3 2, Çalışmaya katılan öğretmenlerde beslenme ile ilgili medyadaki bilgi kaynaklarından faydalananların %82,35 i normal beden kitle indeksi, %3,53 ü şişman beden kitle indeksi kategorisindedir. Medya kaynaklarındaki beslenme ile ilgili bilgilere güvenilirlikle beden kitle indeksleri karşılaştırıldığında; medya kaynaklarına güvenen öğretmenlerin %82,61 si normal, % 15,22 si hafif kilolu ve %2,31 i şişman beden kitle indeksi kategorisindedir. 45

47 Tablo 2:19 Çayda Şeker Kullanma ve Gazlı İçecek Tüketimine Göre BKİ Değerleri Dağılımı BKİ Normal Hafif kilolu Şişman Toplam Çayda şeker Evet 40 81, ,29 2 4, Hayır 67 82, ,05 1 1, Toplam , ,38 3 2, Gazlı içecek tüketme Hayır 58 82, ,29 2 2, Daima diyet/light/şekersiz 12 85,71 1 7,14 1 7, Daima normal 22 84, ,38 0 0, Diyet ve normal ayrımı yok 15 75, ,00 0 0, Toplam , ,38 3 2, Çaylarında şeker kullanmayan öğretmenlerin %82,72 si normal beden kitle indeksi kategorisindeyken, çaylarına şeker atanların %14,29 u hafif kilolu ve %4,08 i ise şişman kategorisindedir. Öğretmenlerin gazlı içecek tüketmeyenlerinin %14,29 u hafif kilolu beden kitle indeksi kategorisindeyken, diyet ve normal ayrımı yapmayanların %25 i hafif kilolu kategorisindedir. 46

48 BÖLÜM 3 ÖĞRENCİ VELİSİ SONUÇ RAPORU 47

49 3. BÖLÜM: ÖĞRENCİ VELİLERİNİN OBEZİTE DURUMLARI İLE BESLENME ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Tablo 3:1 Cinsiyet, Yaş, Öğrenim Düzeyi, Çalışma Durumu ve Meslek Dağılımı Cinsiyet Kadın ,94 Erkek ,06 Toplam ,00 Yaş Grupları , , , ,40 55 ve üstü 42 1,38 Toplam ,00 Öğrenim düzeyi İlköğretim ,34 Lise ,96 Üniversite ,07 Yüksek lisans 154 5,11 Doktora 106 3,52 Toplam ,00 38 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Çalışma durumu Çalışıyor ,08 Çalışmıyor ,92 Toplam ,00 2 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Meslek İşçi ,28 Memur ,08 Serbest meslek ,42 Diğer ,22 Toplam ,00 24 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Çalışmaya katılan velilerin %73,94 ü kadın, %26,06 sı ise erkeklerden oluşmaktadır. Görüşülen kişiler yaş gruplarının dağılımına göre incelendiğinde, yaş grubu %56,11, grubu yaş grubu %56,11, yaş grubu %19,40 orana sahip gruplardır (%0,36) ve 55 (1,38) yaş üzeri veli oranları yok denecek kadar düşüktür. 48

50 Çalışmada velilerin eğitim düzeylerinin genellikle ilköğretim (%45,34) seviyesinde olduğu görülmektedir. Velilerin %50,08 i her hangi bir işte çalıştığını belirtmişlerdir. Çalıştığını belirten velilerin %26,08 sı memur, %24,28 i işçi ve %25,22 si ise serbest meslek sahibi olduğunu belirtmişlerdir. Grafik 3-1 Cinsiyet Dağılımı Grafik 3-2 Yaş Dağılımı Grafik 3-3 Eğitim Düzeyi Dağılımı 49