SOLU-FERT KİMYEVİ MADDELER SANAYİ VE TİCARET CEMAL OLGUN VE ORTAKLARI KOLLEKTİF ŞİRKETİ

Transkript

1 SOLU-FERT KİMYEVİ MAD. SAN. Ve TİC. SOLU-FERT KİMYEVİ MADDELER SANAYİ VE TİCARET CEMAL OLGUN VE ORTAKLARI KOLLEKTİF ŞİRKETİ İZMİR İLİ, MENEMEN İLÇESİ, İZMİR SERBEST BÖLGESİ (İZBAŞ) Panaz Mevkii, 154 Ada 6 Parsel ve 190 Ada 1 Parsel KİMYASAL (Potasyum Nitrat, Amonyum Klorür, Potasyum Sülfat-Tuz) ve NP/NPK GÜBRE ÜRETİM TESİSİ ANKARA-2014 (a)

2 BAŞLIK SAYFASI PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON, GSM VE FAKS NUMARASI E-Posta PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖR, ALT SEKTÖR) PROJENİN NACE KODU SOLU-FERT KİMYEVİ MADDELER SANAYİ VE TİCARET CEMAL OLGUN VE ORTAKLARI KOLLEKTİF ŞİRKETİ Deri Serbest Bölgesi 190 Ada 1 Numaralı Parsel Menemen İzmir TEL: + 90 (370) FAKS : + 90 (370) labris@labrisinsaat.com KİMYASAL(Potasyum Nitrat, Amonyum Klorür, Potasyum Sülfat-Tuz) ve NP/NPK GÜBRE ÜRETİM TESİSİ TL İzmir İli, Menemen ilçesi, Maltepe Köyü, Panaz Mevkii, İzmir Serbest Bölgesi Tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği Ek-I Listesi 7- Fonksiyonel olarak birbirine bağlı çeşitli birimleri kullanarak endüstriyel ölçekte üretim yapan kimya tesisleri: c) Yıllık ton ve üzeri fosfor, azot ve potasyum bazlı basit veya bileşik gübrelerin üretimi Fosfatlı veya Potasyumlu Gübreler, İki (Azot Ve Fosfor veya Fosfor ve Potasyum) veya Üç Besin Maddesi (Azot, Fosfor Ve Potasyum) İçeren Gübreler, Sodyum Nitrat İle Diğer Kimyasal ve Mineral Gübrelerin İmalatı RAPORU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN / KURULUŞUN ADI ALMER Çevre Denetim Müş. Müh.İş Sağ. ve Güv. Proje Tic. Ltd. Şti. RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI BAŞVURU DOSYASININ SUNUM TARİHİ Gökkuşağı Mah Sok. No:12/14 Dikmen - Çankaya/ANKARA Tel : +90 (312) Faks : +90 (312) info@almerproje.com Temmuz 2014

3 İÇİNDEKİLER Sayfa No İçindekiler... i Tablolar Dizini... iii Şekiller Dizini... iii Ekler Dizini... iii PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ...v BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE ÖZELİKLERİ...1 I.a. Proje konusu yatırımın tanımı, özellikleri, ömrü, hizmet maksatları, önem ve gerekliliği...1 I.b. Projenin yer ve teknoloji alternatifleri, proje için seçilen yerin koordinatları...6 BÖLÜM II: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ...12 Proje alanının ve önerilen proje nedeniyle etkilenmesi muhtemel olan çevrenin; nüfus, fauna, flora, jeolojik ve hidrojeolojik özellikler, doğal afet durumu, toprak, su, hava, atmosferik koşullar, iklimsel faktörler, mülkiyet durumu, mimari ve arkeolojik miras, peyzaj özellikleri, arazi kullanım durumu, hassasiyet derecesi (EK-5 deki Duyarlı Yöreler Listesi de dikkate alınarak)benzeri özellikleri...12 II.1.1. Nüfus...12 II.1.2. Flora ve Fauna...13 II Flora...13 II Fauna...13 II.1.3. Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler ile Doğal Afet Durumu...14 II.1.4. Meteorolojik Durum ve İklimsel Özellikleri...18 II.1.5. Arazi Kullanım Durumu ve Toprak Özellikleri...18 II.1.6. Mülkiyet Durumu...18 II.1.7. Mimari ve Arkeolojik Miras, Proje Alanının Hassasiyet Derecesi...18 BÖLÜM III: PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER...20 III.a. Projenin Çevreyi etkileyebilecek olası sorunların belirlenmesi, kirleticilerin miktarı, alıcı ortamla etkileşimi, kümülatif etkilerin belirlenmesi...20 III.a.1. Doğal Kaynakların Kullanımı...20 III.a.2. Kirleticilerin Miktarı, (Atmosferik Şartlar İle Kirleticilerin Etkileşimi) Çevreye Olabilecek Sorunların Belirlenmesi ve Çevresel Etkilerin Minimizasyonu...20 III.a.2.1. Mevcut Durumun Tespitine Yönelik Çalışmalar...20 III.a.2.2. Su Kullanımı ve Atıksu...20 i

4 III.a.2.3. Evsel Nitelikli Katı Atıklar ve Ambalaj Atıkları...22 III.a.2.4. Atık Yağlar...23 III.a.2.5. Tehlikeli Atıklar...25 III.a.2.6. Hafriyat...26 III.a.2.7. Hava Kalitesine Etkiler...27 III.a.2.8. Çevresel Gürültü...27 III.a.2.9. Peyzaj Etkisi...27 III.b. Sera gazı emisyonların belirlenmesi ve iklim değişikliğine etkileri...28 III.c. Projenin çevreye olabilecek olumsuz etkilerinin azaltılması için alınacak önlemler...28 III.ç. İzleme Planı (inşaat dönemi)...30 BÖLÜM IV: HALKIN KATILIMI...32 IV.a. Projeden etkilenmesi muhtemel ilgili halkın belirlenmesi ve halkın görüşlerinin çevresel etki değerlendirmesi çalışmasına yansıtılması için önerilen yöntemler...32 IV.b. Görüşlerine başvurulması öngörülen diğer taraflar...33 NOTLAR VE KAYNAKLAR...34 EKLER, Çevresel Etki Değerlendirmesi Başvuru Dosyası hazırlanmasında kullanılan bilgi ve belgeler ile raporda kullanılan tekniklerden rapor metninde sunulamayan belgeler Proje için seçilen yerin koordinatları Proje için belirlenen yer ve alternatiflerinin varsa; çevre düzeni, nazım, uygulama imar planı, vaziyet planı veya plan değişikliği teklifleri Proje ile ilgili olarak daha önceden ilgili kurumlardan alınmış belgeler...37 ÇED Başvuru Dosyasını Hazırlayan Uzmanların Listesi ii

5 TABLOLAR DİZİNİ Sayfa No Tablo 1. Tesis Kapasitesi...1 Tablo 2. Potasyum Nitrat, NPK Kompoze Gübre ve Potasyum Sülfat Üretiminde Kullanılacak Hammaddeler...2 Tablo 3. Tesiste Kullanılması Planlanan Makine Ekipmanlar...5 Tablo 4. Parsele Ait Koordinatlar...9 Tablo 5. Proje Alanının Yerleşim Yerlerine Olan Mesafeleri ve Yönleri...9 Tablo 6. İzmir İli nin Yılı Nüfus Bilgileri...13 Tablo 7. Menemen İlçesi 2013 Yılı Nüfus Bilgileri...13 Tablo 8. İnceleme Alanı Jeolojik Birimlerin Gençten Yaşlıya Doğru İstifi...15 Tablo 9. İzleme Programı...30 Tablo 10. Parsellere Ait Koordinatlar...35 ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa No Şekil 1. Potasyum Nitrat Amanyum Klorür Üretimi Akış Şeması...2 Şekil 2. Kompoze Gübre Üretim Akış Şeması...3 Şekil 3. Potasyum Sülfat- Tuz İş Akış Şeması....4 Şekil 4. Proje Alanına Ait Uydu Görüntüsü...10 Şekil 5. Proje Alanı ve En Yakın Yerleşim Alanlarına Ait Uydu Görüntüsü Şekil 6. Proje Alanı ve En Yakın Yerleşim Alanlarına Ait Uydu Görüntüsü Şekil 7. Proje Alanı Ve Çevresi Diri Fay Haritası...16 Şekil 8. İzmir İli Depremsellik Haritası...17 Şekil 9. Proje Alanı ve Çevresi Mevcut Su Kullanım Durumu, Planlanan ve Mevcut Sulama Tesisleri...18 EKLER DİZİNİ Ek-1 Ek-2 Ek-3 Ek-4 Ek-5 Ek-5 Vekaletname Yer Bulduru Haritası 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita İzmir Serbest Bölgesi Yerleşim Planı Proje Alanını ve Yakın Çevresini Gösterir Fotoğraflar Tapular iii

6 PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ Solu-Fert Kimyevi Maddeler Sanayi ve Ticaret Cemal Olgun Ve Ortakları Kollektif Şirketi tarafından İzmir ili, Menemen ilçesi, Maltepe Köyü, Panaz Mevkii, İzmir Serbest Bölgesi 154 ada 6 parsel ve 190 ada 1 parsel üzerinde Kimyasal (Potasyum Nitrat, Amonyum Klorür, Potasyum Sülfat-Tuz) ve NP/NPK Gübre Üretim Tesisi projesinin kurulması ve işletilmesi planlanmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye, gübre sektöründe, 2007 yılından 2012 Ekim ayına kadar toplam 6 milyar 171 milyon 857 bin dolarlık dış ticaret açığı verdi. Ülkemiz 2007 yılından 2012 Ekim ayına kadar, 7 milyar 95 milyon dolarlık gübre ithal ederken, bu süreç içerinde 923,3 milyon dolarlık gübre ihracatı gerçekleştirdi. Söz konusu rakamların ve sektörün ihtiyaçlarını göz önüne aldığımızda gerçekleştirilmesi planlanan yatırımın önemli hale geldiği görülmektedir. Proje konusu tesis; söz konusu projenin özelliklerini, yerini, olası etkilerini ve öngörülen önlemleri ortaya koymak ve projeyi genel özellikleriyle tanıtmak amacıyla tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği Ek-I ÇED Uygulanacak Projeler Listesi Madde 7. (c) bendi Yıllık ton ve üzeri fosfor, azot ve potasyum bazlı basit veya bileşik gübrelerin üretimi kapsamında değerlendirilerek, ÇED Yönetmeliği Ek-III Çevresel Etki Değerlendirmesi Genel Formatı na göre ÇED Başvuru Dosyası hazırlanmıştır. v

7 BÖLÜM I PROJENİN TANIMI VE ÖZELİKLERİ

8 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE ÖZELİKLERİ I.a. Proje konusu yatırımın tanımı, özellikleri, ömrü, hizmet maksatları, önem ve gerekliliği Proje Konusu Yatırımın Tanımı ve Kapasitesi Solu-Fert Kimyevi Maddeler Sanayi ve Ticaret Cemal Olgun Ve Ortakları Kollektif Şirketi tarafından İzmir ili, Menemen ilçesi, Maltepe Köyü, Panaz Mevkii, İzmir Serbest Bölgesi sınırları içerisinde Kimyasal (Potasyum Nitrat-Amonyum Klorür- Potasyum Sülfat-Tuz) ve Np/Npk Gübre Üretim Tesisi projesinin kurulması ve işletilmesi planlanmaktadır. Gerçekleştirilmesi planlanan Kimyasal (Potasyum Nitrat-Amonyum Klorür- Potasyum Sülfat-Tuz) ve Np/Npk Gübre Üretim Tesisi, projesine ilişkin kapasite bilgileri Tablo 1 de verilmiştir. Tablo 1. Tesis Kapasitesi Ürünler Miktar (ton/yıl) Potasyum Nitrat Amonyum Klorür Kompoze Gübreler* Potasyum Sülfat Tuz (Sodyum Klorür) *(np , np , npk , npk gibi kompoze gübreler ve amonyum sülfat ve amonyum sülfat nitrat granülasyonu dahil) Tesiste yılda 12 ay (300 gün), ayda 25 gün, günde 8 saat çalışılması planlanmaktadır. Planlanan proje alanı İzmir Serbest Bölgesi (İZBAŞ) sınırları içerisinde olup, İzmir il merkezine yaklaşık 25 km, Menemen İlçesi ne yaklaşık 11 km, Maltepe Köyü ne 1.5 km ve Villakent e ise 1 km mesafededir. Projenin Özellikleri ve Hizmet Maksatları Gerçekleştirilmesi planlanan proje kapsamında Potasyum Nitrat-Amonyum Klorür- Potasyum Sülfat-Tuz ve Np/Npk Gübre üretimi yapılacaktır. Potasyum Nitrat üretimi için hammadde olarak Potasyum Klorür ve Amonyum Nitrat kullanılmaktadır. NPK Kompoze Gübre üretiminde Potasyum Nitrat üretiminden yan ürün olarak elde edilen Amonyum Klorür ve Tablo 2 de listelenen hammaddeler kullanılacaktır. 1

9 Tablo 2. Potasyum Nitrat, NPK Kompoze Gübre ve Potasyum Sülfat Üretiminde Kullanılacak Hammaddeler Hammadde Miktar (ton/yıl) Potasyum Klorür Amonyum Nitrat Sodyum Sülfat (veya Glauber Tuzu ) Di-Amonyum Fosfat Monoamonyum Fosfat Triple Super Fosfat Single Super fosfat Amonyum Sülfat Üre Fosforik Asit Potasyum Sülfat Yardımcı Maddeler Miktar (ton/yıl) Kireçtaşı, Bentonit, Dolomit, Kalsit Buhar ve Enerji Üretiminde Kullanılacak Maddeler Miktar (ton/yıl) Kömür Potasyum Nitrat / Amonyum Klorür Üretimi Potasyum Klorür ve Amonyum Nitrat ayrı elevatörle ana tartım bunkerlerine sevkedilip oradan uygun miktarlarda çözündürme tanklarına aktarılır. Çözünen ürünler karışım tanklarında reaksiyona bırakılır ve burada çift dekompozisyon sonucu oluşan eriyik birincil Potasyum Nitrat kristalizatörlerine sevkedilerek ham Potasyum Nitrat elde edilir. Ham Potasyum Nitrat daha sonra ana Potasyum nitrat kristalizatörlerinde yoğunlaştırılarak nihai ürün Potasyum Nitrat elde edilir. Birincil Potasyum Nitrat kristalizatörlerinden ilk kristalizasyon sonrası kalan eriyikten evaporatör ve sonrasındaki kristalizatör vasıtasıyla yan ürün olarak Amonyum Klorür elde edilir. Her kristalizasyon sonrası kalan eriyik sistemde ana eriyik içine katılarak proses tekrarlanır. Üretilen her iki ürün de 25 veya 50 kg. polietilen dış astarlı Polipropilen torbalarda ambalajlanarak stoğa alınır veya direkt olarak alıcı depolarına sevkedilir. Potasyum Nitrat / Amonyum Klorür Kontamine Atık 2.Potasyum Nitrat Kristalizasyonu Tartım (Bunker) Çözündürme Tankı Dekompozisyon 1.Potasyum Nitrat Kristalizasyonu Koku Emisyon Potasyum Nitrat Evaporasyon Kristalizasyon Amonyum Klorür Şekil 1. Potasyum Nitrat / Amonyum Klorür Üretimi İş Akım Şeması 2

10 NPK Kompoze Gübre Üretim Yöntemi NPK gübresinin besleyici elemanlarını teşkil eden; Azot (N) için: Potasyum Nitrat yan ürünü Amonyum Klorür veya Amonyum Sülfat veya Amonyum Nitrat veya Üre Fosfor (P 2 O 5 ) için: Dia-Amonyum Fosfat veya Mono-Amonyum fosfat ve/veya Single superfosfat veya Triple Superfosfat Potas (K 2 O) için: Potasyum Klorür veya Potasyum Sülfat Çinko, Bor, Magnezyum gibi Mikroelementler için: Çinko Oksit, Çinko Sülfat, Magnezyum Sülfat, Boraks Pentahidrat Değişik bunkerlere yüklenerek gübre kompozisyonundaki besleyici eleman ihtiyacı oranında tartılarak miksere verilir ve karıştırılan reçete granülatöre sevk edilerek buhar vasıtasıyla granüle edilerek kurutma tamburlarına sevk edilir. Kurutmadan çıkan ürün elenerek soğutma tamburuna verilir, elek altı tekrar granüle edilmek üzere granülatöre geri gönderilir. Soğutma sonrası ürün ant-caking kaplama maddesi ile kaplanarak dökme deposuna sevk edilir veya 50 kg. Polietilen astarlı Polipropilen torbalarda ambalajlanarak stoğa alınır veya direkt olarak alıcı depolarına sevk edilir. HAMMADDE VE YARDIMCI MADDELER (Potasyum Sülfat, Potasyum Nitrat, Amonyum Klorür) Ambalaj Atığı Kontamine Atık KARIŞTIRMA KIRMA GRANÜLASYON Koku Emisyon KURUTMA ELEME SOĞUTMA NİHAİ ÜRÜN Şekil 2. Kompoze Gübre Üretim Akış Şeması 3

11 Potasyum Sülfat Üretim Yöntemi Potasyum Klorür ve Sodyum Sülfat (veya Glauber Salt) tartım bunkerlerine sevkedilip oradan uygun miktarlarda çözündürme tanklarına aktarılır. Çözünen ürünler karışım tanklarında reaksiyona bırakılır ve burada çift dekompozisyon sonucu oluşan eriyik Potasyum Sülfat kristalizatörlerine sevkedilerek Potasyum Sülfat elde edilir. Potasyum Sülfat kristalizatörlerinde kalan eriyikten evaporatör ve sonrasındaki kristalizatör vasıtasıyla yan ürün olarak Tuz (Sodyum Klorür) elde edilir. Her kristalizasyon sonrası kalan eriyik sistemde ana eriyik içine katılarak proses tekrarlanır. Üretilen her iki ürün de 25 veya 50 kg. polietilen dış astarlı Polipropilen torbalarda ambalajlanarak stoğa alınır veya direkt olarak alıcı depolarına sevkedilir. Projenin İş Akım Şeması Kontamine Atık Gelen Hammaddeler Potasyum Klorür Sodyum Sülfat Ambalaj Atığı Potasyum Klorür Ve Sodyum Sülfatın Suda Çözülerek Karıştırılması ve Çiftli Dekompozisyonu Potasyum Sülfat Kristalizasyonu Ve Kurutma Tuz (NaCl) Kristalizasyonu Ve Kurutma Koku Potasyum Sülfat Tuz (NaCl) Koku Şekil 3. Potasyum Sülfat Tuz İş Akış Şeması 4

12 Proje Kapsamında Kullanılacak Makine ve Ekipman Kimyasal (Potasyum Nitrat, Amonyum Klorür, Potasyum Sülfat-Tuz) ve Np/Npk Gübre Üretim Tesisi tesisinde kullanılacak olan makine ekipman listesi aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 3. Tesiste Kullanılması Planlanan Makine Ekipmanlar Potasyum Nitrat/Amonyum Klorür Üretim Tesisinde Kullanılan Ekipmanlar Elevatörler Çözdürme Tankları ve Mikserler Primer Kristalizatörler İkincil Kristalizatörler Evaporatör ve Kondenser Santrifüjler Akışkan Yataklı Kurutucular Anti-Caking Kaplama Tamburu Ambalajlama Makinaları NPK Kompoze Gübre Tesisinde Kullanılan Ekipmanlar Ürün Hazırlama Kırıcıları Mikser Granülatör Kurutucular Elek Soğutma Tamburu Elek Anti-Caking Kaplama Tamburu Ambalajlama Makinaları Çalışacak Personel Sayısı ve Yatırımın Ömrü Planlanan projenin arazi hazırlık ve inşaat aşamasında 35 kişinin çalışması öngörülmektedir. Projenin işletme aşamasında; toplam 100 kişinin çalışması öngörülmektedir. Yatırımın ekonomik ömrünün 30 yıl olacağı tahmin edilmektedir. Bu süre sonunda günün ekonomik ve ticari koşulları ile sektör ihtiyaçları doğrultusunda projenin ekonomik ömrü uzatılabilecektir. Tesiste yer alan mekanik ekipmanların bakım ve onarımının düzenli bir şekilde yapılması, gerekli durumlarda yenilenmesi halinde, projenin daha uzun yıllar hizmet verebilmesi mümkün olabilecektir. 5

13 İnşaat ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması Solu-Fert Kimyevi Maddeler Sanayi ve Ticaret Cemal Olgun Ve Ortakları Kollektif Şirketi tarafından gerçekleştirilmesi planlanan Kimyasal (Potasyum Nitrat, Amonyum Klorür, Potasyum Sülfat-Tuz) ve Np/Npk Gübre Üretim Tesisi ; İzmir ili, Menemen ilçesi, Maltepe Köyü, Panaz Mevkii, İzmir Serbest Bölgesi sınırları içerisinde, 154 ve 190 numaralı parsellerde yer almaktadır. Seçilen proje alanına ait 1/ ölçekli topoğrafik harita Ek.3'de verilmiş olup, proje alanına ait UTM ED50 6 derece ve WGS84 cinsinden koordinatlar aşağıdaki tabloda verilmiştir. I.b. Projenin yer ve teknoloji alternatifleri, proje için seçilen yerin koordinatları Planlanan Kimyasal (Potasyum Nitrat-Amonyum Klorür-Potasyum Sülfat-Tuz) Ve Np/Npk Gübre Üretim Tesisi İzmir Serbest Bölgesi sınırları içerisinde yer alacaktır. İzmir Serbest Bölgesi avantajlarını 1 aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür: 1. Üretici Kullanıcılar için Vergi Avantajlarından Yararlanma İmkânı Üretim konulu Faaliyet Ruhsatı kapsamında faaliyet gösteren serbest bölge kullanıcılarının imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları, Avrupa Birliği üyeliğinin gerçekleşeceği yılın vergileme dönemi sonuna kadar Gelir veya Kurumlar Vergisinden istisnadır. Serbest bölgelerde üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az %85'ini yurtdışına ihraç eden kullanıcıların istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler gelir vergisinden müstesnadır. Bu oran Bakanlar Kurulu tarafından yüzde 50"ye kadar indirilebilir. Üretim faaliyetinde bulunan serbest bölge kullanıcılarının, serbest bölgelerde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilgili olarak yapılan işlemleri ve düzenlenen kağıtları damga vergisi ve harçlardan müstesnadır. 2. Orta ve Uzun Vadede Geleceği Planlayabilme İmkânı Hazır işyeri kiralayan kiracı-kullanıcı firmalar için 15 yıl, Hazır işyeri kiralayan üreticikiracı-kullanıcı firmalar için 20 yıl, Kendi işyerini inşa eden yatırımcı-kullanıcı firmalar için 30 yıl, Kendi işyerini inşa eden üretici-yatırımcı-kullanıcı firmalar için 45 yıl, süreli faaliyet ruhsatı düzenlenmektedir. Diğer taraftan, yatırımcı kullanıcılara Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan arazi, arsa ve binalar kiralanabilir veya bunlar üzerinde 49 yıla kadar irtifak hakkı tesis edilebilir. 3. Kâr Transferi İmkânı Serbest bölge faaliyetlerinden elde edilen kazanç ve gelirler, hiç bir izne tabi olmaksızın yurt dışına veya Türkiye'ye serbestçe transfer edilebilmektedir. 1 Kaynak: 6

14 4. Ticaret Kolaylığı İmkânı Serbest bölgeler ile Türkiye nin diğer yerleri arasında yapılan ticarette dış ticaret rejimi hükümleri uygulanır. Başka bir deyişle, Türkiye den serbest bölgeye satılan mallar ihracat rejimine, serbest bölgeden Türkiye ye satılan mallar ise ithalat rejimine tabi olup, serbest bölge kullanıcıları Türkiye den ihraç fiyatına (KDV siz) mal ve hizmet satın alabilirler. Diğer taraftan, serbest bölge ile diğer ülkeler ve diğer serbest bölgeler arasında dış ticaret rejimi hükümleri uygulanmaz. 5. Gümrük Vergisi Prosedüründen Arındırılmış Ticari Faaliyet İmkânı Serbest bölgeye getirilen Türkiye veya AB menşeli ya da buralarda serbest dolaşımda bulunan malların, serbest dolaşımda bulunma statüsü değişmediğinden, Türkiye ye veya AB üyesi ülkelere girişinde gümrük vergisi ödenmez. Ayrıca üçüncü ülke menşeli malların serbest bölgeye girişinde ve bu malların Türkiye veya AB üyesi ülkeler dışındaki üçüncü ülkelere gönderilmesi halinde de gümrük vergisi ödenmez. Ancak serbest bölgeden Türkiye ye veya AB üyesi ülkelere gönderilen serbest dolaşım durumunda olmayan üçüncü ülke menşeli mallar için Ortak Gümrük Tarifesinde belirtilen oran üzerinden gümrük vergisi ödenir. 6. AB ve Gümrük Birliği Kriterlerinin Gerektirdiği Serbest Dolaşım Belgelerinin Temini İmkânı Serbest bölgeler, Türkiye-AB Gümrük Birliği nin parçası sayıldığından, bölgelerden Türkiye veya AB menşeli ürünler ile Türkiye de serbest dolaşım durumunda bulunan ürünlerin A.TR Belgesi düzenlenerek AB ye gönderilmesi mümkündür. Üçüncü ülke menşeli ürünler ise Ortak Gümrük Tarifesinde belirtilen oran üzerinden Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğüne gümrük vergisi ödenerek serbest dolaşıma geçirildikten sonra A.TR Belgesi düzenlenerek AB ye gönderilebilir. 7. Eşitlik Prensibi Serbest bölgede sağlanan teşvik ve avantajlardan yerli ve yabancı bütün firmalar eşit olarak yararlanır. İşleticiler ve kullanıcılar, yatırım ve üretim safhalarında Bakanlar Kurulu nca belirlenecek vergi dışı teşviklerden de yararlandırılabilir. 8. Zaman Kısıtlaması Bulunmaması Mallar serbest bölgede süre sınırlaması olmaksızın kalabilir. 9. Pazar İhtiyaçlarına ve Şartlarına Göre Serbestçe Belirlenecek Ticari Faaliyet İmkânı Gümrük ve kambiyo mükellefiyetlerine dair mevzuat hükümleri ile üretici işletmelerin talepleri hariç olmak üzere, fiyat, kalite ve standartlarla ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarına verilen yetkiler serbest bölgelerde uygulanmaz. 10. Gerçekçi Bir Enflasyon Muhasebesi İmkânı Serbest bölgelerdeki faaliyetlerle ilgili her türlü ödeme dövizle yapılır. 11. Yerli ve Yabancı Tüm Pazarlara Erişim İmkânı 7

15 Serbest bölgelerden Türkiye ye yönelik mal satışına ve serbest bölge ile diğer ülkeler arasında yapılacak ticarete kısıtlama getirilmemiştir. Serbest bölgelerden yurt içine mal satışına, tüketim malları ve riskli mallar dışında, herhangi bir kısıtlama getirilmemiştir. 12. Azaltılmış Bürokratik Prosedür ve Dinamik İşletme Yönetimi Başvuru ve faaliyet süresince her türlü bürokrasi en aza indirilmiştir. Serbest bölgeler özel sektör şirketlerince işletilmektedir. 13. Stratejik Avantaj Serbest bölgelerimiz, AB ve Orta Doğu pazarlarının yakınında, Akdeniz, Ege ve Karadeniz deki büyük limanlara, uluslararası havaalanlarına, karayolu ağlarına, kültür, turizm ve eğlence merkezlerine yakın yerlerde kurulmuştur. 14. Her Türlü Ticari ve Sınai Faaliyete Uygun ve Ucuz Altyapı İmkânı Serbest bölgelerin altyapısı gelişmiş ülkelerdeki benzerleri ile aynı standarttadır. 15. Tedarik Zinciri İmkânlarından Yararlanma Kolaylığı Serbest bölgeler özellikle ihracata dönük üretim yapan firmalara, ara malı ve hammadde temininde, dünya fiyatları ve şartları ile kesintisiz tedarik imkânları sunmaktadır. Tüm bunlara ilaveten; İzmir ve Aliağa Limanları arasında bulunan İzmir Serbest Bölgesi nin Dünyanın en büyük limanları arasında sayılan ve inşası devam eden Çandarlı Limanı na olan yakınlığı ile lojistik avantajı artmıştır. Raylı sistem toplu taşıma aracı olan İZBAN ile Şehir Merkezi ne, Demiryoluna, Havaalanına oldukça kısa sürelerde ulaşılabilmektedir. Bölgede yatırım yapmayı isteyen firmalar farklı alternatifleri değerlendirerek yatırım yapacakları arsaların tapusuna sahip olabilmektedir. Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi ile profesyonel sağlık hizmetleri ve tecrübeli İş ve İşçi Güvenliği hizmetleri tedarik edilebilmektedir. Bölgede KDV uygulanmadığından kullanıcı firmalar uygun fiyatlı elektrik ve doğalgaz hizmetlerinden faydalanabilmektedir. Elektrik İşletmesinin İZBAŞ bünyesinde olmasıyla acil çözümler geliştirilebilmektedir. Atıklı çalışan sektörler için atıksu arıtma tesisi büyük bir avantaj sağlamaktadır. Söz konusu proje alanı için bahsi geçen avantajlar düşünüldüğünde alternatif arazi arayışına gidilmemiştir. 8

16 Tablo 4. Parsellere Ait Koordinatlar Koordinat Sırası : Sağa, Yukarı Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİ KÖŞE D.O.M. : 33 D.O.M. : 33 KOORDİNATLARI Zon : 36 Zon : 36 Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak. : Pafta : F29-d3 X Y ENLEM BOYLAM 154 Ada 6 Parsel Ada 1 Parsel Planlanan proje alanı İzmir Serbest Bölgesi (İZBAŞ) sınırları içerisinde olup, İzmir il merkezine yaklaşık 25 km, Menemen İlçesi ne yaklaşık 11 km, Maltepe Köyü ne 1.5 km ve Villakente ise 1 km mesafededir. Proje alanına en yakın yerleşim birimlerini gösterir tablo aşağıda verilmiştir. 9

17 Tablo 5. Proje Alanının Yerleşim Yerlerine Olan Mesafeleri ve Yönleri YERLEŞIM YERI YÖNÜ MESAFESİ (km) İzmir İl Merkezi Güney 25 km Menemen İlçesi Güney-Doğu 11 m Maltepe Köyü Kuzey 1,5 km Villakent Güney 1 km Proje alanına ait uydu görüntüleri ise aşağıdaki şekillerde verilmiştir. 25 km Proje Alanı İzmir Şekil 4. Proje Alanına Ait Uydu Görüntüsü 10

18 11 km Menemen Şekil 5. Proje Alanı ve En Yakın Yerleşim Alanlarına Ait Uydu Görüntüsü-1 Maltepe Köyü 1,5 km 1 km Villakent Şekil 6. Proje Alanı ve En Yakın Yerleşim Alanlarına Ait Uydu Görüntüsü-2 11

19 BÖLÜM II PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ

20 BÖLÜM II: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ Proje alanının ve önerilen proje nedeniyle etkilenmesi muhtemel olan çevrenin; nüfus, fauna, flora, jeolojik ve hidrojeolojik özellikler, doğal afet durumu, toprak, su, hava, atmosferik koşullar, iklimsel faktörler, mülkiyet durumu, mimari ve arkeolojik miras, peyzaj özellikleri, arazi kullanım durumu, hassasiyet derecesi (EK- 5 deki Duyarlı Yöreler Listesi de dikkate alınarak)benzeri özellikleri II.1.1. Nüfus Nüfus büyüklüğü bakımından Türkiye'nin 3. Büyük kenti olan İzmir ilinin nüfusu döneminde sürekli artış göstermiştir. Son 73 yılda Türkiye'nin nüfusu 5 kat artarken, İzmir'in nüfusu 6.3 kat artış göstermiş ve 2000 yılında 'ya yükselmiştir. Bu nüfusun 'u (%81) kentte, 'si (%19) ise kırsal kesimde yaşamaktadır. Ancak tarihli sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile mahalle statüsü kazanan köyler ve Büyükşehir sınırları içerisinde kalan orman köyleri ve belde belediyeleri ile birlikte şehirde yaşayan nüfus , köyde yaşayan nüfus olmuştur. Hem Ege Bölgesi hem de Türkiye değerlerinden yüksek olan İzmir in şehirleşme oranı ve nüfus yoğunluğu bu son düzenlemeyle daha da artmıştır. İlgili kanunun geçici 2. maddesine göre 50 km içinde kalan orman köyleri ve mahalle statüsü kazanan köylerle birlikte Metropol nüfusu kişi artarak 'den kişiye yükselmiştir. Köy sayısında da bir düşüş görülen İzmir ilinde son gelişmelere göre köy sayısı 582'ye inmiştir. Son değişikliğe göre İzmir nüfusunun % 83'i kentlerde, % 17'u kırsal kesimde yaşamaktadır döneminde İzmir ilinde kentte yaşayan nüfusun oranı yavaş bir artış göstermiş olup, kent nüfus oranı, 1985 yılında % 77,7'den, 2000 yılında % 81,1'e yükselmiştir. Son çıkarılan kanun ile bu oran % 2 artış göstererek % 83'e ulaşmıştır. Büyükşehir Belediye sınırları içerisinde önceden 9 ilçe yer alırken, son düzenlemeyle bu sayı 19'a çıkmıştır. Büyükşehir'i oluşturan ilçe merkezlerinden en fazla nüfusa sahip ilçe merkezi ile Konak, en az nüfusa sahip olan ilçe merkezi ile Güzelbahçe'dir. Büyükşehir dışında kalan 9 ilçeden, kent nüfusu en fazla olan Ödemiş, en az olanı Karaburun ilçesidir. İzmir ilçeleri arasında nüfus yoğunluğu en fazla olan ilçe kişi ile Konak, en az olan ilçe 28 kişi ile Karaburun'dur. İzmir ilinde çalışan nüfusun ekonomik faaliyet alanlarına göre dağılımı incelendiğinde, tarım kesiminde çalışanların zaman içinde oransal olarak gerilediği, buna karşılık, sanayi ve özellikle de hizmet sektöründe çalışan nüfusun arttığı gözlenir. Nitekim 1980 yılında tarım kesiminin, çalışan nüfus içindeki payı % 37,4 ile ilk sırayı alırken, bu oran 2000 yılında % 28,5'e gerilemiştir. 1980'de % 35,5'lik paya sahip olan hizmet sektörü ise % 45,5 ile ilk sırayı almaktadır. Çalışan nüfus içinde, sanayi kesiminin aldığı pay ise oransal olarak çok daha az artış sergilemiştir. 1980'de ilde istihdam edilen nüfusun % 20.1 i sanayi sektöründe çalışırken, 2000 yılında bu oran, % 20.6 olarak gerçekleşmiştir. TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre İzmir İlinin ve Menemen İlçesinin nüfus bilgileri Tablo.6 ve ve Tablo.7 de sunulmuştur. 12

21 Tablo 6. İzmir İli nin Yılı Nüfus Bilgileri 2 YILLAR TOPLAM ERKEK KADIN Tablo 7. Menemen İlçesi 2013 Yılı Nüfus Bilgileri 3 MENEMEN İL/İLÇE MERKEZİ TOPLAM ERKEK KADIN II.1.2. Flora ve Fauna II Flora Flora deyince belirli bir yerde veya coğrafi bölgede yetişen çeşitli taksonomik sınıfta, yani cins, tür alttür, vb. bütün bitkilerin listesi anlaşılır. Vejetasyon ise herhangi bir coğrafi bölgenin bir kesimi üzerinde yaşama koşulları birbirine benzeyen bitkilerin özellikle odunlu bitkilerin bir arada toplanma şeklidir. Yapılacak arazi çalışmalarında tür tespiti için çiçekli bitki örnekleri toplanarak, kurutulmuş ve bilimsel materyal (Herbaryum) haline getirilecektir. Toplanan ve kurutulan bitki örnekleri Flora of Turkey And The East Aegean Islands adlı kaynaktan elde edilen bulgularla teşhis edilecek olup alana yakın, alan ile aynı ekolojik özellikleri gösteren bitki türlerinden de literatürden araştırma yapılarak inceleme alanı ve yakın çevresinin flora tablosu oluşturulacaktır. Flora başlığı oluşturulurken, Floraya ilişkin endemizm ve tehlike sınıfları Prof. T. Ekim ve arkadaşlarının hazırlamış olduğu "Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı (Red Data Book of Turkish Plants, 2000) adlı esere göre değerlendirilecektir. Yeni kategorilere göre bitki taksonları aşağıdaki kriterler göz önüne alınarak sınıflandırılacak ve kapsamlaştırma ve özel format belirleme toplantısının ardından alınacak olan ÇED Raporu Özel Formatına göre hazırlanan ÇED Raporunda detaylı şekilde yer verilecektir. II Fauna Canlılar alemindeki omurgalı hayvanlar faunası, sistematik olarak 4 büyük sınıf altında toplanır. Bunlar iki yaşamlılar, sürüngenler, kuşlar ve memeli hayvanlardır. Fauna türleri mevsimsel değişiklikler göstermekte olup, bir alanın fauna envanterinin belirlenmesi birkaç yıl sürebildiğinden fauna listelerinde verilen türler; arazi çalışmasının yanı sıra, yöre halkının gözlem ve duyumları, bölgenin biyotop özellikleri, mevcut yayılma alanları ve geçerli biyo coğrafya kuralları göz önüne alınarak hazırlanmıştır. 2 Kaynak:TÜİK, F&p_il1=35&p_kod=2&p_yil=2013&p_dil=1&desformat=pdf, Haziran, Kaynak:TÜİK, RDF&p_il1=35&p_ilce1=1521&p_kod=2&p_yil=2013&p_dil=1&desformat=pdf, Haziran,

22 Proje çalışma alanı ve yakın çevresi fauna envanterinin; gerek yerinde incelemeler ve gerekse literatür araştırmaları ile ortaya konulması bu bölümün ana amacını oluşturmaktadır. Belirtilen amaç doğrultusunda; fauna türlerinin büyük kısmı, bölgede yapılmış literatür çalışmaları kontrol edilerek ve uygun habitatlarda bulunabilme durumlarına göre tespit edilmiştir. Hayvan türlerinin tespitinde tercihlerine uygun habitatların varlığından ve hayvanlara ait yuva-yavru-ayak izi (özellikle kuş ve makro memeli türlerinin tanımlanmasında), dışkı ve besin artığı (özellikle, memelilerin tanımlanmasında) kalıntılardan yararlanılacaktır. Faaliyet alanı ve çevresinde bulunan fauna türleri belirlenirken, fauna türleri ve bunlarla ilgili bilgiler ve yerel durumu çok daha iyi yansıtabilen (Habitatları, Koruma kategorileri) Prof. Dr. Ali Demirsoy un "Türkiye Omurgalı Faunasının Sistematik ve Biyolojik Özelliklerinin Araştırılması ve Koruma Önlemlerinin Saptanması" ile ilgili "Memeliler" "Sürüngenler" ve "Amfibiler" isimli çalışmalarından tespit edilip ÇED Raporunda yer verilecektir. II.1.3. Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler ile Doğal Afet Durumu Genel Jeoloji İzmir ili ve yakın dolayında İnceleme alanında Paleozoyik yaşlı metamorfikler, Mesozoyik yaşlı melanj ve Senozoyik yaşlı karasal tortul kaya birimleri ve bu eski birimler üzerinde yer yer yama şeklinde güncel alüvyon ve yamaç molozu birikimleri görülmüştür. İzmir ve yakın dolayında yapılan ayrıntılı jeolojik harita alımı ve stratigrafi kesiti ölçümüyle, inceleme alanında izlenen jeolojik birimlerin gençten yaşlıya doğru istifi Tablo 7 de sunulmuştur. 14

23 Tablo 8. İnceleme Alanı Jeolojik Birimlerin Gençten Yaşlıya Doğru İstifi SENEZOYİK KUVATERNER NEOJEN MESOZOYİK (Kratese) Miyosen(üst) Miyosen(orta) Qym: Yamaç molozu Qal: Alüvyon Vişneli formasyonu; Torbalı-Kemalpaşa ve çevresinde geniş alanlarda yüzlek veren birimler çakıltaşı, kumtaşı, kiltaşı ve kireç taşlarından oluştuğu belirlenmiştir.(baba ve Sözbilir,2001) Yaklaşık m kalınlığı olduğu sanılan bu birimler genelde kahve renkli, yeşilimsi, yumuşak topoğrafik yapılarıyla kolayca tanınabilirler. Kesmedağı formasyonu; Çalışma alanında, Senozoyik alt dokanağı diskordans düzlemine karşılık gelen Kesme dağı Formasyonu (Tmk) ile başlar. Litolojik olarak genellikle kızıl renkli karasal çakıl taşı, kumtaşı, kiltaşı, killi kireçtaşı ve travertensi kireçtaşı merceklerinden oluşur. İçerisinde kömürleşmiş bitki kalıntılarına da rastlanan bu birimin yaşı Alt-Orta Miyosen olarak belirlenmiştir (Akdeniz ve diğ.,1986). Bornova karmaşığı; İnceleme alanı içinde yer alan en yaşlı kayaçlar Üst Kretase-Paleosen yaşlı Bornova karmaşığı yer alır. Bornova karmaşığı, güneyde Seferihisar-Doğanbey den başlayıp KKD ya doğru İzmir Körfezi ne kadar uzanan bir dağ sırasında yüzeylenmektedir. Aynı birim İzmir in daha kuzeydoğusunda Bornova çevresinde yeniden yüzeylenmekte ve Manisa, Akhisar, Sındırgı ve Balıkesir e kuzeye ilerledikten sonra KD ya Ankara ya kadar uzanan bir kuşakta yayılmaktadır (Aksoy,2001). Karmaşığın matriksi fliş fasiyesinde kırıntılı kayalar, mikritik kireçtaşı mercekleri ile yer yer mafik volkanitler meydana gelmiştir ve bu birim farklı büyüklükte platform türü kireçtaşlarından yapılı bloklar içermektedir (Erdoğan, 1990). Bornova karmaşığı içerisinde gözlenen gri, beyaz renkteki kireçtaşları ise genellikle merceksel dağılım göstermektedirler (Yılmazer, 1989). Detaylı jeolojik bilgilere ve jeolojik haritalara ÇED Raporu içerisinde yer verilecektir. Tektonik Proje alanı İzmir kenti ve yakın çevresinde deprem kaynağı olabilecek on üç adet fay haritalamışlardır. Bu fayları, aktiviteleri açısından diri fay, olasılı diri fay ve çizgisellik olmak üzere üç kategoriye ayırmışlardır. Haritalanan faylardan sekiz tanesinin Holosen (son yıl) aktivitesi belirlenmiş olup diriliklerinin kesin olduğunu belirtmişlerdir (İzmir, Tuzla, Gülbahçe, Seferihisar, Manisa, Kemalpaşa, Dağkızılca ve Gediz Grabeni ana sıyrılma fayının batı bölümü). Diri fay kategorisinde haritalanmış fayları bölgede yüzey yırtılmasına yol açabilecek, yıkıcı özellikte büyük deprem üretme potansiyeli en yüksek olan faylar olarak betimlemişlerdir. Proje alanına ait diri fay haritası Şekil 6 da sunulmuştur. 15

24 Şekil 7. Proje Alanı Ve Çevresi Diri Fay Haritası 4 Doğal Afet Durumu Depremsellik Proje alanı, Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı nın Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası na göre 1. Derece deprem bölgesi içerisinde yer almaktadır. İzmir iline ait depremsellik haritası Şekil 7 de verilmiştir. 4 Kaynak: MTA,

25 Proje Alanı Şekil 8. İzmir İli Depremsellik Haritası 5 Proje kapsamındaki tüm inşaat çalışmaları; Mülga Bayındırlık İskan Bakanlığı nın tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik ve bu Yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yapılacaktır. Hidrolojik ve Hidrojeolojik Özellikler Proje alanında yer alan jeolojik birimler litolojik ve yapısal özelliklerine göre farklı geçirgenliktedirler. Proje alanı ve çevresindeki stratigrafik istifte yer alan jeolojik birimlerin detaylı hidrojeolojik özelliklerine ÇED raporunda yer verilecektir. Proje Alanı ve Çevresi Mevcut Su Kullanım Durumu, Planlanan ve Mevcut Sulama Tesisleri Şekil 8 de verilmiştir. 5 Kaynak: deprem.gov.tr 17

26 Şekil 9. Proje Alanı ve Çevresi Mevcut Su Kullanım Durumu, Planlanan ve Mevcut Sulama Tesisleri II.1.4. Meteorolojik Durum ve İklimsel Özellikleri İzmir ili Orta Enlem kuşağında, denizsel etkilere açık, iç deniz özelliği gösteren körfez yapısı ile Kıyı Ege şeridinin tektonik özelliğine göre iklimsel karakter göstermektedir. Orta Enlem kuşağında yer alması ve kıyı şehri olması nedeni ile Akdeniz iklimi karakteri hakimdir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve bol yağışlı, bahar ayları ise geçiş özelliği gösterir. Güneşlenme potansiyeli yüksektir. Rüzgâr durumu denize açık kıyı şeridi ve farklı topografik yapıları bir arada bulundurması nedeni ile önemli bir potansiyel oluşturmaktadır. İzmir ilinde tipik Akdeniz iklimi egemendir. İlde bir yılda hava sıcaklığı sıfırın altında 10 günden uzun sürmemektedir. Senenin yaklaşık 100 gün ise 30 derecenin üzerinde yaşanmaktadır. Kar yağışı ve don nadir görülmektedir. Senelik yağış miktarı mm arasındadır. Kara ve denizin gece-gündüz arasındaki ısınma ve soğuma farkından meydana gelen bu rüzgâr yalnızca bu ile özgüdür. Yıllık ortalama deniz suyu sıcaklığı 18,5 C'dir. 18

27 İzmir İli ve Menemen İlçesine ait daha geniş meteorolojik bilgi, ÇED Raporu nda verilecektir. II.1.5. Arazi Kullanım Durumu ve Toprak Özellikleri Proje alanı İzmir Serbest Bölgesi içerinde yer almaktadır. Tesis alanı üzerinde herhangi bir yapılaşma söz konusu değildir. Yakın çevresinde sanayi kuruluşları yer almaktadır. Proje alanının arazi varlığının ve orman durumunun gösterildiği ayrıntılı harita çalışmaları ÇED Raporu nda sunulacaktır. II.1.6. Mülkiyet Durumu Proje kapsamında Kimyasal (Potasyum Nitrat, Amonyum Klorür, Potasyum Sülfat- Tuz) ve NP/NPK Gübre Üretim Tesisi, İzmir Serbest Bölgesi (İZBAŞ) sınırları içerisinde yer almaktadır. Yapılması planlanan tesis, İzmir Serbest Bölgesi 154 ada 6 parsel ve 190 ada 1 numaralı parsel üzerinde yer alması planlanmaktadır. Söz konusu 154 ada 6 numaralı parsel ( m 2 ) ve 190 ada 1 numaralı parsel ( m 2 ) proje sahibi firmaya ait olup parsellere ait tapu belgeleri ekte verilmiştir. (Bkz: Ek-5) II.1.7. Mimari ve Arkeolojik Miras, Proje Alanının Hassasiyet Derecesi Proje alanı İzmir Serbest Bölgesi sınırları içerisinde yer aldığından, proje alanı içerisinde herhangi bir mimari ve arkeolojik miras yer almamaktadır. Projenin inşaat ve işletme aşamasında herhangi bir kültür ve tabiat varlığına rastlanıldığında en yakın müze müdürlüğüne veya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü ne haber verilerek çalışmalar yürütülecektir. 19

28 BÖLÜM III PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER

29 BÖLÜM III: PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER III.a. Projenin Çevreyi etkileyebilecek olası sorunların belirlenmesi, kirleticilerin miktarı, alıcı ortamla etkileşimi, kümülatif etkilerin belirlenmesi Planlanan Kimyasal (Potasyum Nitrat-Amonyum Klorür-Potasyum Sülfat-Tuz) ve Np/Npk Gübre Üretim Tesisi projesinin arazi hazırlık ve işletme aşamalarından kaynaklı olarak çevresel etkilerin oluşması beklenmektedir. Söz konusu projenin çevresel etkileri arazi hazırlık ve inşaat aşamaları ile işletme aşaması olmak üzere iki başlık halinde hazırlanmıştır. Bu kapsamda projenin arazi hazırlık aşamasında kullanılacak olan alan ve işletme aşamasında kullanılacak alan tanımları ve olası çevresel etkiler aşağıdaki bölümlerde açıklanmıştır. III.a.1. Doğal Kaynakların Kullanımı Planlanmakta olan Kimyasal (Potasyum Nitrat-Amonyum Klorür-Potasyum Sülfat- Tuz) ve Np/Npk Gübre Üretim Tesisi projesinin arazi hazırlık, inşaat ve işletme aşamasında çalışacak personellerden kaynaklı su kullanımı söz konusu olacaktır. İnşaat aşamasında çalışacak personelin 5,25 m 3 /gün olarak hesaplanan içme suyu ihtiyacı özel firmalardan satın alınacak damacanalar ile karşılanacak olup, personelin kullanma suyu ihtiyacı ile inşaat aşamasında proje alanında meydana gelebilecek tozumayı önlemek amacıyla sulama için kullanılacak 10 m 3 /gün su, İzmir Serbest Bölgesi nin mevcut su şebekesinden temin edilecektir. Tesiste proses kapalı olup endüstriyel nitelikli atıksu oluşumu gerçekleşmeyecektir. III.a.2. Kirleticilerin Miktarı, (Atmosferik Şartlar İle Kirleticilerin Etkileşimi) Çevreye Olabilecek Sorunların Belirlenmesi ve Çevresel Etkilerin Minimizasyonu III.a.2.1. Mevcut Durumun Tespitine Yönelik Çalışmalar Planlanan Kimyasal (Potasyum Nitrat-Amonyum Klorür-Potasyum Sülfat-Tuz) ve Np/Npk Gübre Üretim Tesisi, İzmir İli, Menemen ilçesi, Maltepe Köyü, Panaz Mevkii, İzmir Serbest Bölgesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Söz konusu alan ile ilgili olarak hali hazırda 1/ ölçekli topoğrafik harita çalışması, 1/ ölçekli Çevre Düzeni haritalama çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu aşamadan sonra söz konusu alanın mevcut durumunun ortaya konulması adına; Arazi Varlığı Haritası, jeolojik haritalar ve alan içerisinde flora ve fauna çalışması gerçekleştirilecektir. Söz konusu konular hakkında detaylı bilgiler ise ÇED Raporunda sunulacaktır. III.a.2.2. Su Kullanımı ve Atıksu Planlanmakta olan Kimyasal (Potasyum Nitrat-Amonyum Klorür-Potasyum Sülfat- Tuz) ve Np/Npk Gübre Üretim Tesisi projesi kapsamında gerekli olan su miktarları, nasıl temin edileceği ve oluşacak olan atıksuların nasıl bertaraf edileceği inşaat ve işletme aşamaları olmak üzere iki başlık altında incelenecektir. 20

30 İnşaat Aşaması Kimyasal (Potasyum Nitrat-Amonyum Klorür-Potasyum Sülfat-Tuz) ve Np/Npk Gübre Üretim Tesisi projesinin inşaat aşamasında 35 kişinin çalışması öngörülmektedir. Kişi başına kullanılacak günlük içme ve kullanma suyu miktarı 150 lt/kişi-gün (6) olduğundan toplam kullanılacak su miktarı; Personelin su kullanım miktarı = (Kişi başına su kullanım mik.) x (personel sayısı) Personel su kullanım miktarı = 150 lt/gün x 35 kişi = lt/gün = 5,25 m 3 /gün olacaktır. Kullanılacak suyun % 100 ünün atık su olarak döneceği kabulüyle projenin inşaat aşamasında oluşacak evsel nitelikli atık su miktarı 5,25 m 3 /gün olacaktır. İnşaat çalışmaları esnasında çalışacak olan personelin idari ve sosyal gereksinimleri, İzmir Serbest Bölgesi içerisinde karşılanacaktır. İnşaat aşamasında oluşacak evsel nitelikli atıksular proje alanının yer aldığı İzmir Serbest Bölgesi nin mevcut alt yapı sistemine verilerek bertaraf edilecektir. Bunun dışında inşaat aşamasında tozumayı önlemek için arazözle sulama yapılacaktır. Söz konusu sulama çalışmaları için de yaklaşık 10 m 3 /gün su kullanılacağı tahmin edilmektedir. Kullanılacak olan su İzmir Serbest Bölgesi mevcut su şebekesinden karşılanacaktır. Projenin inşaat aşamasında oluşacak sıvı atıkların bertarafı sırasında tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ndeki ( tarih ve sayılı RG ve tarih ve sayılı RG ile değişik) tüm hususlara uyulacaktır. İşletme Aşaması Kimyasal (Potasyum Nitrat-Amonyum Klorür-Potasyum Sülfat-Tuz) ve Np/Npk Gübre Üretim Tesisi projesinin inşaat aşamasında 100 kişinin çalışması öngörülmektedir. Kişi başına kullanılacak günlük içme ve kullanma suyu miktarı 150 lt/kişi-gün (7) olduğundan toplam kullanılacak su miktarı; Personelin su kullanım miktarı = (Kişi başına su kullanım mik.) x (personel sayısı) Personel su kullanım miktarı = 150 lt/gün x 100 kişi = litre/gün = 15,00 m 3 /gün olacaktır. Kullanılacak suyun % 100 ünün atık su olarak döneceği kabulüyle projenin işletme aşamasında oluşacak evsel nitelikli atık su miktarı 15,00 m 3 /gün olacaktır. İşletme aşamasında çalışacak olan personelin idari ve sosyal gereksinimleri İzmir Serbest Bölgesi içerisinde karşılanacaktır. İşletme aşamasında; tesiste proses kapalı olup endüstriyel nitelikli atık su söz konusu olmayacaktır. 6 Kaynak: Su Temini ve Atık su Uzaklaştırılması Uygulamaları İTÜ , Prof. Dr.Dinçer TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROĞLU) 7 Kaynak: Su Temini ve Atık su Uzaklaştırılması Uygulamaları İTÜ , Prof. Dr.Dinçer TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROĞLU) 21

31 Yapılması planlanan tesiste proses kapalı olup endüstriyel nitelikli atık su oluşumu bulunmamaktadır. Ancak genel bakım sırasında evaporatör ve kristalizatör ünitelerinden çıkabilecek atık su içerisinde bulunabilecek (max. 50 mg/l Cl-, max 37 mg/l K+, max 45 mg/l NO3+ ve max 20 mg/l NH4+) iyon değerleri müsaade edilen değerlerin altında bulunması öngörülmektedir. Oluşacak evsel atıksuların bertarafı konusunda, İzmir Serbest Bölgesi nin mevcut atıksu arıtma tesisine verilmesi planlanmaktadır. Projenin işletme aşamasında oluşacak sıvı atıkların bertarafı sırasında tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ( tarih ve sayılı RG ve tarih ve sayılı RG ile değişik) ndeki tüm hususlara uyulacaktır. III.a.2.3. Evsel Nitelikli Katı Atıklar ve Ambalaj Atıkları İnşaat Aşaması Projenin arazi hazırlık ve inşaat çalışmaları esnasında çalışacak personellerden kaynaklı evsel nitelikli katı atıklar ile inşaat atıkları meydana gelecektir. Söz konusu projenin inşaat aşamasında 35 kişinin çalışması öngörülmektedir. Söz konusu personelden dolayı oluşan evsel nitelikli katı atık miktarının hesabında günlük kişi başına üretilen katı atık miktarı 1,14 kg/kişi-gün 8 kabul edilmiştir. Buna göre; Oluşacak evsel nitelikli katı atık miktarı = 35 kişi x 1,14 kg/gün-kişi = 39,9 kg/gün olarak hesaplanır. Faaliyetin inşaat aşamasında personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli katı atıklar; şantiye olarak kullanılacak saha içerisinde çeşitli noktalara yerleştirilecek ağzı kapalı konteynırlarda niteliklerine göre (organik, cam, plastik, kâğıt, metal vb.) ayrı ayrı toplanarak görünüş, toz, koku ve benzer faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde toplanacaktır. Konteynırlarda biriktirilecek bu katı atıklar ise belli periyotlarda İzmir Serbest Bölgesi Müdürlüğü katı atık toplama sistemine verilerek bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Oluşacak geri kazanımı mümkün olan atıklar, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde; diğer katı atıklardan ayrı olarak toplanacak ve ambalaj atığı toplama lisansına sahip firma ile yapılacak sözleşme dahilinde belirli aralıklarla firmaya telsim edilecektir. Geri kazanımı mümkün olmayan katı atıklar ise, İzmir Serbest Bölgesi Müdürlüğü aracılığı ile Menemen Belediyesi katı atık toplama sistemine verilmesi sağlanacaktır. İnşaat aşamasında oluşacak olan tüm katı atıkların bertarafında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne ve bu yönetmelikte yapılan tüm değişikliklere uygun olarak hareket edilecektir. Projenin inşaat aşamasında oluşması muhtemel ambalaj atıkları; tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak bertaraf edilecektir. 8 Kaynak: TÜİK, Belediye Atık İstatistikleri 22

32 İşletme Aşaması Planlanan projenin işletme aşamasında 100 kişinin çalışması öngörülmektedir. Söz konusu personelden dolayı oluşan evsel nitelikli katı atık miktarının hesabında günlük kişi başına üretilen katı atık miktarı 1,14 kg/kişi-gün kabul edilmiştir. Buna göre; Oluşacak evsel nitelikli katı atık miktarı = 100 kişi x 1,14 kg/gün-kişi = 140 kg/gün olarak hesaplanır. Faaliyetin işletme aşamasında personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli katı atıklar ve üretim hatası sonucu tüketime uygun olmayan katı atıklar; tesis sahası içerisinde çeşitli noktalara yerleştirilecek ağzı kapalı konteynırlarda niteliklerine göre (organik, cam, plastik, kâğıt, metal vb.) ayrı ayrı toplanarak görünüş, toz, koku ve benzer faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde toplanacaktır. Konteynırlarda biriktirilecek bu katı atıklar ise belli periyotlarda İzmir Serbest Bölgesi Müdürlüğü katı atık toplama sistemine verilerek bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Projenin işletme aşamasında paketleme faaliyeti kapsamında hatalı paketleme yapılması sonucu oluşması muhtemel, geri kazanımı mümkün olan atıklar, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde; diğer katı atıklardan ayrı olarak toplanacak ve ambalaj atığı toplama lisansına sahip firma ile yapılacak sözleşme dahilinde belirli aralıklarla firmaya telsim edilecektir Geri kazanımı mümkün olmayan katı atıklar ise, İzmir Serbest Bölgesi Müdürlüğü aracılığı ile Menemen Belediyesi katı atık toplama sistemine verilmesi sağlanacaktır. İşletme aşamasında oluşacak olan tüm katı atıkların bertarafında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne ve bu yönetmelikte yapılan tüm değişikliklere uygun olarak hareket edilecektir. Projenin işletme aşamasında oluşması muhtemel ambalaj atıkları; tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak bertaraf edilecektir. III.a.2.4. Atık Yağlar İnşaat Aşaması İnşaat aşamasında ortaya çıkması muhtemel atık yağlar; proje alanında çalışacak makinelerin günlük, haftalık veya aylık yapılacak bakım-onarım işlemleri sonucunda açığa çıkabilecek atık yağlar ile acil durumda oluşabilecek atık yağ olarak sıralanabilir. İnşaat aşamasında çalışacak makinelerin bakım-onarım çalışmaları tesis dışındaki yetkili bakım-onarım istasyonlarında yaptırılacaktır. Ancak makine ve ekipmanlarının bakım-onarımlarının proje sahasında yapılmasının zorunlu olduğu durumlarda oluşması muhtemel atık yağların bertarafı için tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ( tarih ve sayılı RG ve tarih ve sayılı RG ile değişik) hükümlerine uygun hareket edilecektir. İnşaat aşamasında herhangi bir atık yağ oluşması durumunda, oluşacak atık yağların yetkili laboratuvarlarda analizleri yaptırılarak kategorileri belirlenecektir. 23