Çanakkale Ġli Zeytin YetiĢtiriciliğindeki Bazı Tarımsal Sorunların Belirlenmesi *

Transkript

1 2 6. T a r ı m s a l M e k a n i z a s y o n U l u s a l K o n g r e s i, E y l ü l , H a t a y Çanakkale Ġli Zeytin YetiĢtiriciliğindeki Bazı Tarımsal Sorunların Belirlenmesi * Sakine ÖZPINAR 1, Ali ÖZPINAR 2, M. Burak BÜYÜKCAN 1, Burak POLAT 2 1 Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü, Çanakkale 2 Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü, Çanakkale buyukcanb@gmail.com Özet: Bu çalıģma, Çanakkale ili zeytin üretimindeki tarımsal mekanizasyon durumu ile bitki koruma sorunlarının belirlenmesine yönelik yapılmıģtır. Çanakkale ili ve ilçelerinde 110 üreticiyle görüģme yapılmıģtır. Anketler zeytin üretim alanlarının yoğunluğu esas alınarak belirlenmiģ ve toplam 21 sorudan oluģan anket 2010 yılı ġubat ve Mart aylarında uygulanmıģtır. Anket sonuçlarına göre zeytin üretim alanlarında çoğunlukla yağlık zeytin çeģitlerle tesis edildiği, parsel büyüklüklerinin 0-50 dekar arasında olduğu ve bu durumun ilçelere göre değiģiklik gösterdiği bulunmuģtur. Toprak iģlemenin pulluk ve kültivatör kullanılarak ilkbahar aylarında yapıldığı saptanmıģtır. Ayrıca zararlı olarak Zeytin sineği (Bacterocera olea Gem.) ve Zeytin güvesi (Prays olea Berl.), hastalık olarak da Zeytin dal kanseri (Pseudomanas syringae pv. Savastanoi) nin yaygın olarak görüldüğü belirlenmiģtir. Ek olarak hastalık ve zararlılarla mücadelede genellikle pülverizatörle ilaçlamanın yapıldığı tespit edilmiģtir. Anahtar kelimeler: Zeytin, Mekanizasyon uygulamaları, Zeytin sineği, Zararlı Mücadele Yöntemi. Determination of Some Agricultural Problems for Olive Production in Çanakkale Abstract: In this study, current status of agricultural machinery and plant protection problems of olive production fields in Çanakkale are analyzed. The pollsters were talked with 110 olive producers in Çanakkale and its towns. The inquiries which consist of total 21 questions were specified according to olive production area and applied in February and March in Results show that the olive production area were based on with olives for oiliness, land sizes were being changed between 0-50 decar, but these are changed according to towns of the Çanakkale shown in inquiries. Soil tillage was made in spring with using mouldboard plough and cultivator. Also, Olive fruit Fly (Bacterocera olea Gem.) and Olive moth (Prays olea Berl) were observed as harmful pests and Bacterial Stem Canker (Pseudomanas syringae pv. Savastanoi) as diseases were seen extensively. In general, sprayers were used to control for pests and diseases that determined in inquiries. Keywords: Olive, Mechanization Operations, Olive fruit fly, Pest Control Method. *Bu araģtırma 2010/29 nolu ÇOMÜ Bilimsel AraĢtırma Projesinin bir bölümüdür. GĠRĠġ Dünyada yaklaģık olarak 800 milyon adet zeytin ağacının 9 milyon hektar alan üzerinde üretimi yapılmaktadır. Bu zeytin üretim alanında yaklaģık olarak 2 milyon ton zeytin üretimi gerçekleģtirilmektedir (Anonim, 2010a). Bu zeytin ağaçlarının %97 si Akdeniz ve Akdeniz e kıyısı olan ülkelerde yetiģtirilmektedir. Genel olarak Dünyada zeytin üretiminin %36,3 ü Avrupa birliği ülkelerinde yapılmaktadır. Dünyada üretilen milyon ton zeytin üretiminin yaklaģık %22 (475 bin ton) sini Ġspanya üretmekte ve bu oran ile ilk sırada yer almaktadır. Ġkinci sırada ise %18,4 (390 bin ton) ile Türkiye ve bunu %14,3 (300 bin ton) ile Mısır izlemektedir (Anonim, 2010a). Ülkemiz zeytin üretimi bakımından uygun coğrafi konumda ve iklim özelliğinde olup, yaklaģık olarak 750 bin hektar alanda adet zeytin ağacı ile üretimi gerçekleģmektedir. Zeytin üretimi yoğun olarak Ege Bölgesi nde yapılmakta ve bunu sırasıyla Marmara, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu ve Karadeniz Bölgeleri izlemektedir. Türkiye de üretilen dane 160

2 2 6. T a r ı m s a l M e k a n i z a s y o n U l u s a l K o n g r e s i, E y l ü l , H a t a y zeytinin %68'i yağlık, %32 si ise sofralıktır. Bu bölgelerde zeytin plantasyonları genel olarak eğimli arazi koģullarına yayılmıģ durumdadır. Bu konumdaki arazi koģullarında kültürel iģlemlerden olan toprak iģleme uygulamalarının uygulanması sırasında önemli sorunlarla karģılaģılabilmektedir. Toprak iģlemenin yanı sıra diğer önemli üretici sorunu ise hastalık ve zararlılarla mücadele yöntemi oluģturmaktadır. Zeytin üretiminde mevcut olan zararlılar arasında özellikle Zeytin sineği (Bacterocera olea Gem) yer almaktadır. Bu zararlıya iliģkin mücadele yapılmadığı durumlarda %60 a varan ürün kaybı söz konusu olabilmektedir. Zeytin sineği ile mücadelede değiģik uygulamaların (biyolojik, kimyasal ilaç uygulaması gibi) etkileri baģarılı bir mücadele için kaçınılmazdır. Ülkemizde toplam zeytin ağaçlarının %10 u Marmara Bölgesi nde yetiģtirilmekte olup, genellikle Bursa, Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ ve Çanakkale illerinde üretimi gerçekleģtirilmektedir. Çanakkale Tarım Ġl Müdürlüğü 2009 yılı verilerine göre ilde toplam ekilir-dikilir 330 bin hektar iģlenebilir arazinin %9,2 sinde zeytin üretimi yapılmakta ve bu alan üzerinde adet zeytin ağacı yetiģtirilmektedir. Çizelge 1 de Çanakkale ve ilçelerinde anket yapılan ilçelerin toplam zeytin üretim alanları (Anonim, 2010b) ve bu ilçelerde yapılan anket sayıları verilmiģtir. Bu araģtırma Güney Marmara Bölgesi nde yer alan Çanakkale ili ve ilçelerindeki zeytin üretim alanlarında yürütülmüģtür. Bu alanlarda zeytin üretimi yapan üreticilerle görüģülerek bir anket çalıģması yapılmıģtır. Anketin kapsamında zeytinin önemli kültürel iģlemlerden olan mekanizasyon uygulamaları ve zeytinin diğer bir sorunu olan zararlılar ve mücadele yöntemleri yer almıģtır. MATERYAL ve YÖNTEM Anket çalıģması Çanakkale ilinde baģlıca zeytin üretimi yapılan ilçeleri kapsayacak alanlarda yürütülmüģtür. Çizelge 1. Anket yapılan ilçelerin zeytin üretim alanları (Anonim, 2010b) ve yapılan anket sayıları Ġlçeler Zeytin Üretim Alanı (da) ve Dağılımı (%) Uygulanan Anket Sayısı (Adet) Merkez (%4.4) 11 Ezine (%41.2) Bayramiç (%13.1) Bunlar Merkez, Bayramiç, Ayvacık ve Ezine ilçeleri ve bunlara bağlı 22 köyü kapsamaktadır. Bu alanların belirlenmesi sırasında Çanakkale Tarım Ġl Müdürlüğü ile Ġlçe Müdürlüklerinin zeytin üretimi ile ilgili kayıtlarından yararlanılmıģtır. Bu kayıtlardan zeytin üretimi yapan üreticiler belirlenmiģ ve ilçeleri temsil edecek Ģekilde anket yapılacak köyler saptanmıģtır. Anket için köylere gidilmiģ ve üreticilerle yüz yüze görüģülerek aģağıdaki temel konuları kapsayacak sorular yöneltilmiģtir. Bu soruların kapsamında, üreticilerin sosyal yapısı (eğitim durumu, yaģı, v.b.;), zeytin üretim alanlarının eğim durumu, yetiģtirilen zeytin çeģidi, gübreleme, toprak iģleme yöntemi ve zamanı, toprak iģlemede kullanılan alet ve makinalar, hastalık ve zararlılarla mücadele Ģekli gibi temel konular yer almıģtır. ARAġTIRMA BULGULARI Eğitim Durumu Üreticilerin eğitim durumları tarımsal ürünlerden maksimum derecede verim elde etme ve gerekli kaynakların bilinçli bir Ģekilde kullanılmasında büyük önem taģımaktadır. ġekil 1 de görüldüğü üzere anket yapılan üreticilerin %42,73 nün ilkokul, %54,55 nin ortaokul ve lise, %2,73 nün yüksekokul ve üniversite mezunu olduğu belirlenmiģtir. Zeytin Üretim Alanları 2009 yılı Çanakkale Tarım Ġl Müdürlüğü verilerine göre Çanakkale ilinde bulunan 330 bin hektar iģlenebilir alanın yaklaģık olarak %9,2 si zeytin arazisi olarak kullanılmaktadır. Geri kalan arazilerin büyük çoğunluğu tarla, sebze, meyve ve bağ yetiģtiriciliği amacıyla kullanılmaktadır. Genellikle zeytin yetiģtirilen alanlardaki ağaç arası mesafelerin araziye göre değiģiklik gösterdiği ve 8x8 m boyutlarında olduğu belirlenmiģtir. Anket yapılan zeytin üretim alanlarındaki bu ağaçların büyük çoğunluğunun yaģları yıl arasında değiģtiği saptanmıģtır. Ezine ve Ayvacık ilçelerinin zeytin yetiģtiriciliği arazisi bakımından geniģ bir yüzdeye sahip olduğu (%82,5) bundan dolayı gelir kaynaklarında zeytinciliğin önemli bir yeri olduğu tespit edilmiģtir. Çizelge 2 de görüldüğü üzere yapılan anket çalıģmasında zeytin arazilerinin dağınık parçalar halinde olduğu saptanmıģtır. Genel olarak zeytin üretimi yapılan arazilerin büyük bir bölümünün 0-50 dekar (%64,86) arasında olduğu belirlenmiģtir. IĢık ve Darga (2002) ise yaptıkları benzer bir anket çalıģmasında Bursa Ayvacık Toplam (%41.3) (%100)

3 Dağılım(%) 2 6. T a r ı m s a l M e k a n i z a s y o n U l u s a l K o n g r e s i, E y l ü l , H a t a y 44% 10% 3% 43% Ġlkokul Ortaokul Lise Yüksek Okul ġekil 1. Anket yapılan üreticilerin eğitim durumunun dağılımı (%) ilinde bulunan zeytin parsellerinin yaklaģık %95 inin 0-20 da arazi büyüklüğüne sahip olduğunu bildirmiģlerdir. Çanakkale ilindeki araziler bölgenin coğrafi konumundan dolayı ilçelere göre değiģiklik göstermekte olup, Ezine de bulunan araziler daha düz ve düze yakın iken, Ayvacık ilçesinde bulunan arazi yapısı ise daha eğimli olduğu saptanmıģtır (Çizelge 3). Çizelge 2. Anket yapılan üreticilerin zeytin üretim parsellerinin büyüklükleri (da) ve dağılımı (%) Parsel Büyüklüğü (da) Dağılım (%) , , , , ,01 Çizelge 3. Anket yapılan ilçelerdeki zeytin üretim alanlarının eğim yapısına göre dağılımı (%) Eğim Durumu Merkez Ezine Ayvacık Bayramiç Eğimli 63,64 25,71 70,59 0,00 Düz ve Düze Yakın 36,36 74,29 29,41 100,00 Toprak ĠĢleme ve Kullanılan Alet-Makinalar Anket uygulaması yapılan zeytin üreticilerinin toprak iģleme sırasında kullandığı alet-makinaların kullanım oranları Çizelge 4 de verilmiģtir. Çizelge 4 de görüldüğü üzere erken ilkbaharda kulaklı pulluk ve yaz baģına doğru kültivatör kullanan üreticilerin oranın en yüksek olduğu görülmektedir. Ezine ilçesinde toprak iģleme amacıyla bu iki makinayı kullanan üreticilerin oranın %36,23 ile ilk sırada yer aldığı belirlenmiģtir. Bu iki makinayı çoğunlukla kullanan üretici sayısı anket yapılan diğer ilçelerde de azımsanmayacak derecede yüksektir. Genel olarak zeytin üretimin yapıldığı arazilerin büyük bir kısmının eğimli olan (Çizelge 3) Ayvacık ilçesinde ise toprak iģleme iģleminde kulaklı pulluğun kullanılma oranın %80 dolayında (Çizelge 4) olması dikkati çekici olmuģtur. Bu Ģekilde toprak iģlemenin üreticiler tarafından erozyon açısından dikkatte alınmadığı da saptanmıģ olup, genelde üreticinin elinde var olan toprak iģleme makinası ile iģlem yaptığı da tespit edilmiģtir. Diğer taraftan, anket yapılan üreticilerin hemen hemen hepsinde traktör bulunduğu da belirlenmiģ olup, ancak büyüklüleri ile ilgili ankette yer verilmediği için burada sonuçlar çizelgeye aktarılmamıģtır. Toprak iģlemenin otlanma durumuna bağlı olarak yılın hemen her ayında yapıldığı da tespit edilmiģtir (ġekil 2). Ancak yoğunluklu olarak Mart, Nisan ve Mayıs aylarında toprak iģleme oranın daha yüksek olduğu belirlenmiģtir. Çizelge 4. Anket yapılan zeytin üretim alanlarında toprak iģleme uygulamasında kullanılan alet ve makinaların kullanım oranı (%) Alet-Makina Ezine Merkez Bayramiç Ayvacık Kültivatör 20,29 9,09 15,38 0,00 K. pulluk+kültivatör 36,23 27,27 15,38 0,00 Çizel+K. pulluk 5,80 18,18 7,69 0,00 Dipkazan 2,90 0,00 0,00 0,00 Kültivatör+Tırmık 4,35 0,00 7,69 0,00 K. pulluk 8,70 0,00 7,69 80, Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Toprak ĠĢleme Zamanı Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık ġekil 2. Anket yapılan zeytin üretim alanlarındaki toprak iģlemenin uygulama zamanın aylara göre dağılımı (%) Sulama Dünya genelinde zeytin yetiģtiriciliğinde sulamanın yapılmadığı ve bu oranın %80-85 i dolayında olduğu belirtilmektedir (Touzani, 2001). Ülkemizde de zeytinde sulama durumu benzer olup, genelde eğimli arazilerde yetiģtiricilik yağıģlara bağlı olarak yapılmaktadır (Yalçınkaya, 2001). Anket yapılan ilçelerde mevcut olan zeytin üretim alanlarının %85 inde (ġekil 3) sulama iģlemlerinin yapılmadığı görülmektedir. Genel olarak Çizelge 3 de de görüldüğü üzere zeytin üretim alanlarının eğimli ve sulama imkânın olmadığı arazilerde yer alması nedeni ile sulama oranını düģürmektedir. Diğer taraftan anket yapılan üreticilerin sahip olduğu zeytin üretim alanlarının %15 lik bir kısmında sulama yapıldığı saptanmıģtır (ġekil 3). Sulanan bu zeytin üretim alanlarının büyük bir kısmı arazi yapısının düz ve düze yakın olan Ezine ilçesinde yer aldığı belirlenmiģtir. Bu ilçede sulanan alanların toplam zeytin üretim alanın 162

4 Dağılım(%) ) Dağılım (%) 2 6. T a r ı m s a l M e k a n i z a s y o n U l u s a l K o n g r e s i, E y l ü l , H a t a y yaklaģık %75 ni oluģturduğu tespit edilmiģtir. Bunu %19 oranı ile yine zeytin üretim alanlarını hemen hemen hepsinin düz ve düze yakın olan Bayramiç ilçesinde yer aldığı da saptanmıģtır. 8% Evet Hayır Sulama Durumu ġekil 3. Anket yapılan zeytin üretim alanlarındaki sulama durumunun dağılımı (%) Zeytin ÇeĢitleri ve Üretim Amacı Genel olarak zeytinin üretiminin yapıldığı Çanakkale ilinin güney kısmında yer alan ilçelerinde Edremit çeģidinin yaygın olarak yetiģtirildiği belirlenmiģtir (ġekil 4). Özellikle Ayvacık ilçesinde yetiģtirilen çeģitler arasında %94,44 oranı ile Edremit çeģidinin ilk sırada yer almıģtır. Bayramiç ilçesinde ise bu çeģidin varlığı %85,71 oranındadır. Benzer Ģekilde anket yapılan Merkez ve Ezine ilçelerinde de aynı çeģidin yaygın olduğu görülmektedir (ġekil 4). Ayrıca Gemlik ve Ayvalık(yerli) çeģitlerinin de yetiģtirildiği saptanmıģ olup, Ezine ilçesinde bunlara ek olarak Domat çeģidinin de yetiģtirildiği tespit edilmiģtir. Bölgenin geçim kaynaklarının baģında zeytinyağı üretimi gelmektedir. Diğer yandan anket uygulanan zeytin üretim allarındaki çeģitlerin büyük bir kısmının (%92) yağlık olduğu görülmektedir (ġekil 5). Yağlık amacıyla yetiģtirilen zeytin çeģidinin yaygın olmasının nedeni sorulduğunda, geçim kaynaklarının genel olarak zeytinyağı üretimine dayandığı ifade edilmiģtir Merkez Ezine Ayvacık Bayramiç Edremit 63,64 70,11 94,44 85,71 Gemlik 18,18 24,14 5,56 14,29 Ayvalık (yerli) 18,18 3,45 0,00 0,00 Domat 0,00 2,30 0,00 0,00 ġekil 4. Anket uygulanan üreticilerin ürettiği zeytin çeģitleri ve dağılımı (%) Yağlık 92% Yağlık ve Sofralık ġekil 5. Yağlık ve sofralık zeytin çeģitlerinin dağılımı (%) Zirai Mücadele ve Uygulama Yöntemleri Anket yapılan üreticilerin ürün kayıplarının genel olarak Fungal hastalılardan olan Zeytin halkalı leke hastalığı [Spilocaea oleaginea (Cast) Hughes], Armillaria kök çürüklüğü [Armillaria mellea (Vall.) Quel], zeytin dal kanseri (Pseudomanas syringae pv. Savastanoi ) ile don zararında ileri geldiğini ifade etmiģlerdir. Diğer taraftan üreticiler Zeytin Sineği (Bacterocera olea Gem), Zeytin Güvesi (Prays olea Berl.), Zeytin Pamuklubiti (Euphyllura olivina) ve Zeytin KarakoĢnili (Saissetïa olea) belli baģlı zararlılar olarak belirtmiģlerdir (Çizelge 5). Bu zararlıların yanında anket yapılan üreticilerin ifadelerine göre diğer mevcut olan belli baģlı hastalık ve zararlılar Çizelge 5 de verilmiģtir. Buna göre tüm ilçelerde dal kanser hastalığının zeytin ağaçları üzerinde görülme sıklığı oldukça yüksek olduğu saptanmıģtır. Fungal hastalıklar ise en çok görülen ikinci hastalık olarak tespit edilmiģtir. Hastalık ve zararlılar dıģında özellikle rakım olarak diğer anket yapılan ilçelere göre daha yüksek konumda olan Ezine ilçesinde ise don zararını sıklıkla rastlandığı saptanmıģtır. Ġklim koģulları zeytin kalitesi üzerine olumsuz etki yapan hastalık ve zararlı gibi etmenlerin artıģına katkı sağladığı bilinmektedir. Yukarıda sayılan belli baģlı zeytin zararlı ve hastalıkları dıģında pek çok zararlı etmeni zeytin kalitesine etki etmekte olup, belirlenen miktarlar düģük olması nedeni ile Çizelge 5 de yer verilmemiģtir. Anket çalıģmasında önemsenen diğer bir önemli zararlı Zeytin Sineği olup, dünyada ticari anlamda zeytin kalitesini etkilediği ve önemli ürün kayıplarına neden olduğu bildirilmektedir (Kumral ve ark., 2008). Bu zararlının anket yapılan zeytin üretim alanlarındaki en önemli zararlılar arasında yer aldığı saptanmıģtır. Özellikle Ezine ilçesindeki üreticilerin bildirimlerine göre mevcut zeytin ağaçlarının %70 nine yakın kısmında Z. sineği zarar görüldüğü ifade edilmiģtir (Çizelge 5). Pala ve ark., (2001) nın Z. Sineğinin salgın olmadığı üretim yıllarında ürün kaybının %15-30 arasında değiģtiği ancak, bu zararlının salgın olduğu yıllarda ise zararın %70 e vardığı bildirmiģlerdir. Diğer taraftan, Çizelge 5 de Z. Sineği ve Z. Güvesi 163

5 Ġlaçlama Alet ve Makinaları Zeytin Zararlıları Z Zeytin Hastalıkları 2 6. T a r ı m s a l M e k a n i z a s y o n U l u s a l K o n g r e s i, E y l ü l , H a t a y zararlılarının birlikte görülme oranının tüm ilçelerde yüksek olduğu saptanmıģtır. Ayvacık ilçesinde Z. Sineği ile Z. Güvesi zararlısının rastlanma oranın yaklaģık olarak %23 iken, bunu Merkez ilçe %46 ile izlemiģtir. Z. KarakoĢnili sadece Ezine ilçesinde %24 oranı ile görülürken, Z. Pamuklubiti ise Ayvacık ilçesinde yaklaģık olarak %3 ile görülmüģtür. Bu zararlılara karģı ilaçlamanın yapılıp yapılmadığı sorusuna ise, üreticilerin %72 sinin ilaçlama yaptıklarını ifade etmiģlerdir. Merkez ilçede ilaçlama yapan üreticilerin %54,55 i pülverizatör ile ilaçlama yaparken bu oran Ezine ilçesinde %40 olarak bulunmuģtur (Çizelge 5). Ayvacık ilçesinde ilaçlama yapılmamasının nedeni olarak hastalık ve zararlı oranının düģük olması gösterilebilir. Gübreleme Anket uygulaması yapılan ilçelerde gübreleme durumu Çizelge 6 de verilmiģtir. Çizelge 6 ya göre Merkez ve Bayramiç ilçelerinde hayvansal gübrelemenin daha çok yapıldığı, Ayvacık ilçesinde ise üreticilerin büyük bir çoğunluğunun kimyasal gübrelemeyi tercih ettiği görülmektedir. Ezine ilçesinde ise hem hayvan gübresi ve hem de kimyasal gübre kullanım oranın birbirine yakın olduğu belirlenmiģtir. Anket uygulanmıģ olan bu ilçelerdeki zeytin üretim alanlarında hayvan gübresinin kullanım oranın hayvan üretim potansiyeli ile doğru orantılı olarak bir iliģki göstermiģtir. Güney Doğu Anadolu Bölgesi nde yürütülen benzeri bir çalıģmada, genel olarak zeytin gübrelemesinde hayvan gübresinin yoğunluklu olarak kullanıldığı belirtilmiģtir (Vurarak ve ark., 2006). Çizelge 6. Anket yapılan üreticilerin gübre kullanım oranları (%) Merkez Bayramiç Ezine Ayvacık Turbo/Atomizör 0,00 0,00 8,57 25,00 Hayvan Gübresi (sadece) 40,00 50,00 24,29 12,50 Elle 0,00 0,00 4,29 33,33 Kimyevi Gübre (sadece) mesafe rastgele olup, ağaç arası mesafe genel olarak 8x8 m boyutlarında olduğu tespit edilmiģtir. Ancak, Gemlik çeģidinde en uygun ürün veriminin ağaç aralığının 5x5 m olduğu bildirilmiģtir (Anonim, 2010c). Ayrıca anket yapılan zeytin parsel büyüklükleri ülkemizin diğer bölgelerindeki zeytin üretim parsellerine göre daha Çizelge 5. Anket yapılan üreticilerin zeytin üretim alanlarında görülen zararlı ve hastalık oranları ile bunlara karģı uygulanmakta olan mücadele yöntemlerinin kullanım oranları (%) Fungal Hastalıklar Zeytin Dal Kanseri Merkez Ezine Ayvacık Bayramiç 8,33 33,33 22,22 0,00 41,67 33,33 38,89 33,33 Don 8,33 16,67 3,70 0,00 Yok 41,67 0,00 0,00 0,00 Zeytin Sineği 45,45 35,29 70,00 50,00 Zeytin Güvesi 9,09 5,88 1,43 0,00 Z.Sineği ve Güvesi Zeytin KarakoĢnili Zeytin Pamuklubiti 45,45 41,17 22,86 25,00 0,00 24,4 0,00 0,00 0,00 0,00 2,86 0,00 Bilmiyor 0,00 11,76 2,86 25,00 Pülverizatör 54,55 17,65 40,00 0,00 20,00 8,30 37,14 81,25 Sırt Pompası 0,00 5,88 1,43 8,33 Hayvan+Kimyevi Gübresi 0,00 25,00 32,86 6,25 Yok 45,45 76,47 45,71 8,33 Kullanmıyor 40,00 16,70 5,71 0,00 TARTIġMA ve SONUÇ Anket yapılan zeytin üreticilerin büyük çoğunluğunun ilk ve ortaokul eğitimine sahip olduğu saptanmıģtır. Çanakkale ilinde bulunan zeytin ağaçlarının büyük çoğunluğu ortalama yaģ arasında olması, zeytinciliğin uzun yıllardır bu bölgede yapıldığını göstermektedir. Bu nedenle ağaç arası büyük olduğu saptanmıģtır. Elde edilen sonuçlara göre zeytin üretiminin eğimli olduğu arazilerde dağılım gösterdiği belirlenmiģtir. Genel olarak anket yapılan ilçelerde yetiģtirilen zeytin çeģidinin Edremit ve Gemlik çeģitleri olduğu ve bu zeytin çeģidinin morfolojik özelliğinin yağlık üretime uygun olduğu da saptanmıģtır. Çanakkale ilinde en iyi toprak iģleme Ģartlarının ilkbahar aylarında olduğu belirlenmiģ ve çoğunlukla kulaklı pulluk ve kültivatör kullanıldığı belirlenmiģtir. 164

6 2 6. T a r ı m s a l M e k a n i z a s y o n U l u s a l K o n g r e s i, E y l ü l , H a t a y Anketlerden alınan sonuçlara göre ilçe ve köylerin büyük çoğunluğunun sulama yapmadığı ortaya çıkmıģtır. Bundan dolayı ağaçlardan tam verim alınamamakta ve ürün kalitesinde bozulmalar görülebilmektedir. Hastalık ve zararlılar zeytinin kalitesini düģüren önemli etmenlerin baģında gelmektedir. Özellikle zeytinin yağlık ve sofralık olarak pazara sunulmasındaki kalitesinin düģmesi üzerinde etkili olmaktadır. Zeytin yetiģtiriciliğinde hastalık ve zararlılara karģı her yıl mücadele yapılması gerekmektedir. Ancak arazilerin engebeli yapısı nedeniyle çoğu zaman zararlı ve hastalıklarla mücadele yapılamamaktadır. Özellikle zeytin zararlılarından Zeytin güvesi ve Zeytin sineği yağın asitlik derecesini düģürüp ekonomik olarak en fazla zararın oluģmasına neden olmaktadır. LĠTERATÜR LĠSTESĠ Anonim, 2010a. Uluslararası Zeytinyağı Konseyi 2009 Zeytin Üretim Verileri on3_ang.pdf. EriĢim: Mayıs 2010 Anonim, 2010b. Çanakkale Tarım Ġl Müdürlüğü yılı Tarımsal Ġstatistik Verileri. Çanakkale. Anonim, 2010c. Samsun Tarım Ġl Müdürlüğü Zeytin YetiĢtiriciliği El BroĢürü. Samsun. ahce/zeytin.pdf. EriĢim: Mayıs IĢık, E., A., Darga, Bursa ve Yöresinde Zeytin Üretiminde Mekanizasyon Düzeyinin Belirlenmesi. Uludağ Üni. Ziraat Fakültesi Dergisi 16(2): Kumral, N.A., B. Kovancı, B. Akbudak, Gemlik ÇeĢidi Zeytin Bahçelerinde Zeytin Sineği [Bactrocera oleae (Gmelin)] nin Mücadelesine Esas Olacak Biyo-Ekolojik Özelliklerin Saptanması. Uludağ Üni. Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (1): Pala, Y., A. Nogay,E. Damgacı, M. Altın, Zeytin Bahçelerinde Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Tarım ve Köy ĠĢleri Bakanlığı, Tarımsal AraĢtırmalar Genel Müdürlüğü. Bitki Sağlığı AraĢtırmaları Daire BaĢkanlığı, Ankara. Touzani, A., Characteristics of Mediterraean Olive Growing in Rainfed Conditions and Main Constraints for its Development. Olive Orchard Management in Rainfed Conditions, New Perspectives. 22 January-2 Februrary, Tunusia, 13. Vurarak, Y., A. Çıkman, T.Monis, A. Sürücü, Z. Yılmaz, Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde Zeytin Tarımı Yapan ĠĢletmelerdeki Mekanizasyon Durumu Ve Sorunları Üzerine Bir AraĢtırma.Tarımsal Mekanizasyon 23. Ulusal Kongresi. Çanakkale. Yalçınkaya, E., The Current Status of Olive Growing in Turkey. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez AraĢtırma Enstitüsü Yayınları, Yalova,