İl Eğitim Denetmenlerinin Rehberlik Görevlerini Gerçekleştirme Düzeylerine İlişkin Müdür Yetkili Öğretmen Görüşleri

Transkript

1 İl Eğitim Denetmenlerinin Rehberlik Görevlerini Gerçekleştirme Düzeylerine İlişkin Müdür Yetkili Öğretmen Görüşleri İzzet DÖŞ Yrd. Doç. Dr., Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Mutlu Kayran Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Öz: Müdür yetkili öğretmenler, birleştirilmiş sınıfları olan okullarda görev yapan hem okul idareciliği hem de öğretmenlik görevini yerine getiren öğretmenlerdir. Bu çalışma, birleştirilmiş sınıflı ilkokullarda görev yapan müdür yetkili öğretmenlerin okul yönetimi alanında, il eğitim denetmenlerinden ne tür yardımlar aldıklarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaçla Bingöl ilinde görevli yirmi bir müdür yetkili öğretmen ile betimsel bir çalışma yapılmıştır. Veriler açık uçlu sekiz sorudan oluşan form ile görüşme yoluyla toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Çalışma sonunda birleştirilmiş sınıflı ilkokullarda görev yapan müdür yetkili öğretmenlerin, denetmenlerin rehberlik faaliyetleri sırasında iletişimden kaynaklı problemler yaşadıkları, coğrafi koşulların yardım faaliyetlerini sekteye uğrattığı, denetmen niteliklerinin ve denetmen yeterliliklerinin rehberlik faaliyetlerini etkilediği, katı bir alt üst ilişkisinin rehberlik faaliyetlerini olumsuz yönde etkilediği gibi veriler araştırma sonucunda ortaya konulmuştur. Anahtar kelimeler: il eğitim denetmenleri, müdür yetkili öğretmen, il eğitim denetmeni rehberliği Opinions of Elementary School Principals about Educational Examiners Guidance Abstract: Multigrade class elementary school managers who work at elementary school as both a teacher and a manager. The aim of this study is to investigate helping of education supervisor field of administration of school to multigrade class elementary school managers. For this reason descriptive research was designed with 21 person who work in Bingöl. Datas were collected with interview technique and with a form which has 8 open-ended questions. Descriptive analysis was used in analysis process. At the end of the study multigrade class elementary school managers have some problem that are here: multigrade class elementary school managers has communication problem with education supervision, geopraphical condition interrupt the helping of supervisors, quality of supervisors and competences of supervisors influence the helping, to be hard pecking order relation. 87

2 DÖŞ, KAYRAN; İl Eğitim Denetmenlerinin Rehberlik Görevlerini Gerçekleştirme Keywords : provincial education supervisor, multigrade class elementary school manager, provincial education supervisors guiding GİRİŞ Bilgi çağı olarak nitelendirilen çağımızda, eğitime verilen önem her geçen gün artmaktadır. Ülkelerin eğitim politikalarında her çocuğun eğitim almasının sağlanması öncelikli hedef olarak görülmektedir. Hizmet örgütü olarak görülen devletin de her çocuğun hakkı olan eğitim-öğretim faaliyetlerini çocuklara sunması hem bir hizmet hem de örgüt devamlılığı açısından gerekli olarak görülmektedir. Ülkemizde her ferdin eğitim alma hakkını gerçekleştirmek için en küçük yerleşim birimleri dâhil olmak üzere köylere kadar eğitim hizmetleri götürülmeye çalışılmaktadır. Türkiye deki ilköğretim okulunun si (yaklaşık % 62) köylerde bulunmaktadır (MEB, 2012). Köylerdeki okullar genel olarak birleştirilmiş sınıflı ilkokullardan oluşmaktadır. Birleştirilmiş sınıflı ilkokulların yapılmasının temel gerekçesi, nüfusun az, yerleşimin dağınık olması ve il ilçe merkezlerine uzak olmasından kaynaklıdır. Birleştirilmiş sınıf, birden fazla sınıfın bir öğretmen yönetiminde birlikte çalışması esasına dayalı olarak oluşturulmuş bir sınıftır (Köklü,2000). Öğrenci sayısının az olması nedeniyle müstakil sınıf açmanın ekonomik olmaması yüzünden birleştirilmiş sınıf uygulamasına başvurulması, bunun yanında taşımalı öğretim yapan köy okullarının yeniden açılması gibi sebeplerle bu uygulamaya başvurulmaktadır (Erdem, 2004: 11). Ülkelerin gelişmişlik düzeyine göre değil, tersine daha çok toplumun sosyoekonomik ihtiyaçlarına göre biçimlendirilen bu uygulamanın, aynı zamanda farklı amaçlar için de işe koşulduğu görülmektedir (Little, 1995; Joubert, 2007). Uygulama yalnızca ülkemize özgü değil dünyanın birçok ülkesinde başvurulan bir öğretim şeklidir (Fidan ve Baykul, 1993: 2). Türk Milli Eğitimi nde çok eski bir uygulama olması karşın, birleştirilmiş sınıf uygulaması üzerinde yeterince durulmamıştır. Küçük yerleşim birimlerinde öğrenci sayısındaki sınırlılıktan kaynaklanan zorunlu bir uygulama olarak görülmüş ve mümkün olduğunca en kısa sürede sona erdirilmesi gereken bir sistem olarak algılanmıştır. Oysa gelişmiş batı ülkelerinde bile uygulanan bu sistemin, Türkiye de akademik ve ekonomik yönlerden yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir. (Karasar ve Platteau, 1999:160). Son yıllarda daha çok köyden kente göç vb nedenlerle köydeki öğrenci sayısının azalması birleştirilmiş sınıf açmanın asıl nedendir (Aksoy:2009). Birleştirilmiş sınıf uygulamasının köye yönelik bir öğretim uygulaması olmasının yanında, ilköğretim birinci kademe olan ilkokul ( ) sınıflara yönelik bir uygulamadır. Dolayısıyla birleştirilmiş sınıf uygulaması sorunlara çözüm niteliği taşıyan bir uygulamadır. 88

3 KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi / KSU Journal of Social Sciences 10 (1) 2013 Birleştirilmiş sınıflı ilkokullara genel olarak yeni mezun ve meslek deneyimi az olan öğretmenler atanmaktadır. Ülkemizdeki birleştirilmiş sınıflı ilkokullar genel olarak genç öğretmenlerin çalıştığı bir okul profili göstermektedir. Okuldan yeni mezun olup milli eğitim sisteminde çalışmadan okul kültürü ve öğrenci davranışlarına ilişkin yeterli bilgi birikimine sahip olmayan öğretmenlerin birleştirilmiş sınıflı okullarda çalışması onlara dışardan rehberlik hizmetlerinin yapılmasını gerektirmektedir. Birleştirilmiş sınıflı okullarda çalışan öğretmenlere ise yardıma en yakın kişiler İl Eğitim denetmenleridir.eğitim denetmenleri, öğretmenlerin, kendi potansiyellerini fark etmelerinin sağlanması ve potansiyellerini etkili bir biçimde kullanmada onlara gerekli yardımın yapılması ile görevlendirilmiştir (Glasser, 1999:10; Memişoğlu, 2002:15). Bunun yanında İl Eğitim denetmenleri daha esnek bir çalışma ortamında çalıştıkları için birçok öğretmene ulaşabilmektedirler. İl Eğitim denetmenleri belirli sure öğretmenlik yaptıktan sonra denetmenliğe atanan deneyimli kişilerden seçilir. Eğitimde teftiş, öğretmenleri yetenekleri ölçüsünde mesleki bakımdan en üst noktaya taşıma sürecidir (Aydın 1986:5).İl Eğitim denetmenlerinin görevleri şu şekildedir; 1- İnceleme-Araştırma 2-Kurum ve Ders Teftişi 3-Rehberlik-Mesleki Yardım ve Yetiştirme 4-Soruşturma (Taymaz, 2011). Eğitim- öğretim hizmetlerinin istenilir etkinlik ve verimlilikte sürdürülmesinin en etkili aracı olan denetim, öğrenme-öğretme ortamının analizi, ortamın değerlendirilmesi ve sürecin geliştirilmesi gibi işlevleri üstlenmiştir. Eğitim yönetiminin çağdaş denetim anlayışının temelinde de bu amaç yatmaktadır. Bu nedenle de böyle bir denetim, sürecin geliştirilmesinde öğretmene yardım eden etkinlikler olarak görülmektedir (Ünal, 1989: 453). Rehberlik ve denetim sürecinin üç aşaması olan tanılama, değerlendirme, düzeltme; geliştirmeyi kapsamında bulundurur. Grup çalışması, mesleki yardım, olumlu insan ilişkileri, program geliştirme, problem çözme, çalışanları yetiştirme, moral ve güdü sağlama, değerlendirmede bilimsel yöntemler kullanma ve işbirliğine dayalı bir çalışma ve denetim düzeni ile eğitsel çabaların geliştirilmesinin amaçlanması, bu denetim türünün özellikleri olarak sayılabilir Başar (1993) ve Taymaz (2002:60-61) rehberlik ve denetimin amaçlarını şu şekilde sıralamaktadır; 1. Kurumun amaç ve politikalarına açıklık kazandırmak, geliştirme ve ulaşma yollarını bulmada ilgililere yardımcı olmak, 2. Kurumun plan ve programlarının amaçlara uygunluğunu inceleyerek, politika ve uygulamaları karşılaştırmak, farkları ortaya koymak, 3. Kurumda yapılan çalışmaların hizmet ettiği çevre ve toplumun ihtiyaçlarını karşılayacak şekle getirilmesine katkıda bulunmak, 4. Kurumda üretilen mal ve hizmetin nicelik ve niteliğini belirlemek, hata ve eksikleri ilgililere bildirmek, 89

4 DÖŞ, KAYRAN; İl Eğitim Denetmenlerinin Rehberlik Görevlerini Gerçekleştirme 5. Kurumda hizmetlerin yürütülmesindeki kusur ve eksiklikleri ortaya koymak, düzeltme yollarını bulmak ve ilgililere önermek, 6. Kurumun etkinlik alanı ile ilgili yenilik ve gelişmeleri izlemek, 7. Kurumda bireyler ve birimler arasındaki ilişkileri geliştirmek, iletişim ve koordinasyon aksaklıklarını gidermek, 8. Kurumda personelin güdülenmesine, moralinin yükseltilmesine yardımcı olmak, yapılan çalışmalara tüm ilgililerin katılmasını sağlamak, 9. Kurumda teftişi bir eğitim vasıtası olarak kullanmak, personelin hizmet içinde yetiştirilmesine yardımcı olmak, Teftişte yapılan rehberlik, bireyin kendisini ve çevreyi tanıması, bireysel sorunlarını çözmesi, karar vermesi, bulunduğu ortama uyum sağlaması, kendisini geliştirmesi ve mutlu olması için yapılan çalışmadır (Taymaz, 2010). Rehberlik, öğretme-öğrenme sürecinin geliştirilmesi ve kendi potansiyellerini fark etmeleri için öğretmenlere yapılan yardımı ifade etmektedir. Teftişte yapılan işbaşında eğitim, bireyin yetişme noksanlığından kaynaklanan sorunları çözmesi, başarısızlığını ve uygulamadaki eksikliklerini gidermesi için gerekli bilgi, beceri ve tutumları kazandırma sürecidir (Balcı, 2007).Denetmen yardımları eğitim-öğretim sürecini bir üst noktaya taşımak için bir basamak görevindendir. Araştırmanın Amacı Birleştirilmiş sınıflı ilkokullarda görev yapan müdür yetkili öğretmenlerin İl Eğitim denetmenlerinin rehberlik görevlerinden ne kadar yararlandıkları üzerine alan yazında yapılacak bir çalışma müdür yetkili öğretmenlere ve İl Eğitim denetmenlerine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışmada müdür yetkili öğretmenlerin İl Eğitim denetmenlerinin rehberlik ve iş başındaki yardımlarını, müdür yetkili öğretmen görüşleriyle ortaya koyma amaçlanmıştır. Yöntem Bu çalışma, verilerin nitel yöntemlerle elde edildiği betimsel bir çalışmadır. Çalışmada olgu bilim deseni kullanılmıştır. Olgu bilim deseni farkında olduğumuz ancak derinlemesine ve ayrıntılı bir anlayışa sahip olmadığımız olgulara odaklanmaktadır. Bu tümüyle bize yabancı olmayan aynı zamanda tam anlamıyla kavrayamadığımız olguları araştırmak için kullanılır (Yıldırım ve Şimşek, 2008:72). Araştırmanın çalışma grubunu, Bingöl İl Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesinde görev yapan seksen dokuz müdür yetkili öğretmenden gönüllülük esasıyla katılan yirmi bir öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmaya katılan müdür yetkili öğretmenlerin on dördü bayan yedisi erkektir ve kıdemleri 1yıl ile 8 yıl arasında değişmektedir. 90

5 KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi / KSU Journal of Social Sciences 10 (1) 2013 Veri toplama aracı Veriler görüşme tekniği kullanılarak, araştırmacılar tarafından geliştirilen açık uçlu sorulardan oluşan bir form ile elde edilmiştir. Formda sekiz temel soru yer almıştır. Veri toplama aracı oluşturulurken, müdür yetkili öğretmenlerin yöneticilik ve eğitim öğretim faaliyetleri sırasında aldıkları yardımlar ve yardıma ihtiyaç duydukları konular belirlenmeye çalışılmıştır. Formda şu sorulara yer almıştır: 1.Birleştirilmiş sınıflı ilkokul yöneticileri okulun fiziki yapısının eğitim öğretime hazırlanmasında ve geliştirilmesinde denetmenlerden ne tür yardımlar almaktadır? 2. Birleştirilmiş sınıflı ilkokul yöneticileri okulda eğitim öğretim sürecinin geliştirilmesine ilişkin denetmenlerden ne tür yardımlar almaktadır? 3.Birleştirilmiş sınıflı ilkokul yöneticileri okulda büro işlerinin yönetiminde karşılaştıkları sorunlar için denetmenlerden ne tür yardımlar almaktadır? 4.Birleştirilmiş sınıflı ilkokul yöneticileri okul-çevre işlerinin yönetiminde denetmenlerden ne tür yardımlar almaktadır? 5. Birleştirilmiş sınıflı ilkokul yöneticileri mesleki yeterliliklerini arttırma konusunda denetmenlerden ne tür yardımlar almaktadır? 6.Yukarıda ifade edilen yardımların niteliği nedir? Bir doyuma ulaşılıyor mu? Denetmenler tarafından yapılan yardımlar tatmin edici düzeyde mi? 7. Denetmenlerden yardım alınma sırasında yaşanan problemler öğretmenden mi denetmenlerden mi daha çok kaynaklanmaktadır? 8. Eğitim ve okul yönetimi konusunda daha hangi tür konularda denetmen yardımına ihtiyaç duyuyorsunuz? İhtiyaç duyduğunuz bu alanlarda denetmen sizlere ne kadar yardımcı olabilir? Formda yer alan sorular, ilgili alan yazın araştırılarak benzer çalışmalarda kullanılan görüşme sorularına paralel olarak hazırlanmıştır. Sorular alan uzmanları tarafından gözden geçirilmiştir. Bu çalışmada açık uçlu sorular kullanılarak araştırmaya katılanlara daha fazla kendilerini ifade etmeleri sağlanmıştır. Bu şekilde daha objektif olarak sorunların kaynağı tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmaya katılanlara araştırmanın amacı soruların anlaşılması adına çeşitli açıklamalar yapılmıştır. Veri analizi Veriler betimsel analiz yoluyla ele alınarak çözümlenmeye ve yorumlanmaya çalışılmıştır. Veriler görüşme sırasında kayıt edilerek ve not tutularak yapılmıştır. Öncelikle kayıtlar ele alınmış ve yazıya dökülmüştür. Yazıya dökülen veriler, bireysel görüşmeler bittikten sonra kayıtlar incelenerek kontrol edilmiştir. Elde edilen veriler araştırma sorularının ortaya koyduğu temalar çerçevesinde düzenlenmiş, özetlenmiş ve yorumlanmıştır. Açıklamalarda neden sonuç ilişkisine bakılmış ve bulgulara ilişkin sonuçlar ortaya konulmaya çalışılmıştır (Yıldırım ve Şimşek, 2008:224). Veriler analiz edilirken direk 91

6 DÖŞ, KAYRAN; İl Eğitim Denetmenlerinin Rehberlik Görevlerini Gerçekleştirme alıntılarla desteklenmiş ve her müdür yetkili öğretmene M-1, M-2 gibi kodlar verilmiştir. Bulgular ve Yorum Araştırmaya ilişkin elde edilen bulgular betimsel analiz yöntemine göre ele alınmış ve aşağıda yorumlanmıştır. 1. Tema: Okul fiziki yapısı Bu temada Birleştirilmiş sınıflı ilkokul yöneticileri okulun fiziki yapısının eğitim öğretime hazırlanmasında ve geliştirilmesinde denetmenlerden ne tür yardımlar almaktadır? sorusuna ilişkin bulgular ve yorumlar ele alınmıştır. Bu temaya ilişkin bulgular genel olarak şöyledir: denetmenlerin okulun fiziki yapısı ile ilgili yetersiz rehberlik yaptığı, fiziki eksiklerin denetmenler tarafından belirlenip rehberlik tebliğine yazıldığı, fiziki yapı ile ilgili denetmenin sözlü uyarılarının ön planda olduğu, fiziki yapının düzensizliğine ilişkin denetmenlerin eleştirilerinin yapıldığı, öğretmenlerin bireysel çabaları ile fiziki eksiliklerin giderilmesi istendiği, denetmenlerden fiziki eksiklerin giderilmesinde yardım alamadıkları gibi bulgular katılımcılar tarafından ifade edilmiştir. Birleştirilmiş sınıflı ilkokullar müstakil okullara göre fiziki imkânların yetersiz olduğu okullardır. Bu yetersizliklerin kaynağı genel olarak, merkeze uzaklık, maddi kaynak yetersizliği, okul-çevre ilişkisinin yeterli olmaması şeklindedir. Fiziki sorunlarda şunlar ifade edilebilir; dersliklerin bakımsız olması, su ve elektriğin düzenli sağlanmasına ilişkin problemler, yeteri kadar derslik olmaması, lavabo ve tuvaletlerinin olmayışı, yakacak sıkıntısının olmasıdır. Denetmenlerin yönetim kademesinde olmadıklarından ihtiyaçların giderilmesine ilişkin üst yönetime resmi yazı yazmaktadırlar. Bu durum işlerin aksamasına ve bürokrasinin artmasına neden olmaktadır. Okulların fiziki eksiklerinin giderilmesi asıl olarak il milli eğitim müdürlüğündeki yöneticilerin görevi olmakla birlikte gereken önemi göstermedikleri görülmektedir. Öğretmen M-1, bu temaya ilişkin şunları ifade etmiştir: Okulumuzun fiziki yapısını eğitim öğretime hazırlanmasında ve geliştirilmesinde denetmenlerden herhangi bir yardım almıyoruz. Tamamen kendi imkânlarımızla okulumuzu eğitim öğretime hazırlamaya çalışıyoruz. Denetmenler sadece eksiklikleri belirleyerek tebliğ raporunda yazıyorlar. Öne çıkan diğer durum ise, M-2 tarafından şöyle ifade edilmiştir: Okullarımızın birçok fiziki sorunu bulunmaktadır. Tuvalet olmayışı, internet bağlantısı olmayışı, lojman olmayışı, yakıt ve soba sıkıntısı,su bağlantılarının olmayışı ve ben biliyorum ki denetmenlerinde bize yardım konusunda ellerinden bir şey gelmemektedir. Çünkü yönetim kademesinde olmadıklarından etkileri az olmaktadır. 92

7 KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi / KSU Journal of Social Sciences 10 (1) 2013 Diğer bir katılımcı M-7 ise şunları ifade etmiştir: Denetmenlerin okulun fiziki yapısı ile ilgili yardımları hangi işlemleri takip etmem gerektiği şeklinde olmuştur. Kanun ve yönetmeliklerdeki durumlar hatırlatılarak yardımda bulunmuşlardır. Bende söylenenleri harfiyen uyguladım benim için baya uğraştırıcı olmasına rağmen okulumun eksiklerini giderdim. 2. Tema: Eğitim- öğretim süreci Bu temada Birleştirilmiş sınıflı ilkokul yöneticileri okulda eğitim öğretim sürecinin geliştirilmesine ilişkin denetmenlerden ne tür yardımlar almaktadır? sorusuna ilişkin bulgular ve yorumlar ele alınmıştır. Bu temaya ilişkin bulgulara bakıldığında genel olarak ifade edilen görüşler şu şekildedir: Birden fazla sınıfın bir arada olmasından kaynaklı zaman yönetimi üzerine yardımlar yapılmakta, öğretim yöntem ve teknikleri üzerine hatırlatmalar, ölçme değerlendirme yaklaşımları, etkili sınıf yönetimi üzerine hatırlatmalar yapılmakta, öğretmenli ders saatinde ödevli ders saatinin öğrencilerinin ders akışına müdahale etmesini engellemenin yolları anlatılmakta,, sınıf oturma planını hakkında bilgi verilmesi, kazanımların hangi düzeyde kazandırıldığının betimlenmesi, gibi bulgular katılımcı görüşlerinden ortaya çıkmıştır Birleştirilmiş sınıflı okulların en önemli eğitim problemi birçok sınıfın aynı anda ders işlemesidir. Bir sınıfa öğretmenli ders saati uygulaması yaparken diğer sınıflara ödevli ders saati uygulaması yapılmaktadır. Bu da öğrencilerin öğretmenin rehberliğinden uzaklaştırarak bireysel olarak ders hakkında bilgi sahibi olmasını gerektirmektedir. Öğretmenlerin her sınıf düzeyinde aynı anda eğitim vermesiyle eğitim öğretim sürecinde birçok yardıma ihtiyaç duymaktadır. Denetmenlerin birleştirilmiş sınıflı okul öğretmenlerine yapacağı yardımlar bağımsız sınıf okutan öğretmene göre çok fazla çeşitlilik göstermektedir. Bu temaya ilişkin bir başka katılımcı M-4 şunları ifade etmiştir: Öğretmen olarak yeni atandım, uygulamalı olarak birleştirilmiş sınıflarda eğitim dersi alamadım. Bu konuda çok fazla eksiğim olduğunu bilmekteyim. Sınıf yönetimi konusunda yardıma ihtiyaç duyuyorum öncelikle. Çünkü dört sınıfın bir arada olması sürekli ders akışını bozuyor. Denetmenler, bu konuda sormuş olduğum sorulara uygulamalı olarak cevap vermişlerdir. Ders işleyişini takip edip önerilerde bulunmalarıyla bu konudaki eksiklerimin bir kısmını halletmiş bulunmaktayım. Başka bir katılımcı M-8 ise şunları ifade etmiştir: Öğretmenlik meslek hayatında birleştirilmiş sınıf okutan il eğitim denetmeni bana rehberlik faaliyetleri için geldi. Eğitim-öğretim sürecindeki eksiklerim hakkında çok fazla bilgi sahibi olduğundan çok fazla yardımda bulundu. Sınıf yönetimi, okul yönetimi,, matematik öğretimi, sosyal etkinlikler gibi birçok konuda fikirlerine başvurdum. 93

8 DÖŞ, KAYRAN; İl Eğitim Denetmenlerinin Rehberlik Görevlerini Gerçekleştirme 3. Tema: Büro işleri Bu temada Birleştirilmiş sınıflı ilkokul yöneticileri okulda büro işlerinin yönetiminde karşılaştıkları sorunlar için denetmenlerden ne tür yardımlar almaktadır? sorusuna ilişkin bulgular ve yorumlar ele alınmıştır. Bu temaya ilişkin bulgulara bakıldığında genel olarak ifade edilen yardımlar şöyledir: Üst yazı işlemlerinin nasıl yapılması gerektiğinin anlatılması, e-okul kurum işlemlerinde olan sorunlu olan alanlar üzerine yardımların alınması, desimal dosyalamanın nasıl yapılması gerektiği üzerine yardımların alınması, personel özlük işlemleri ile ilgili bilgilerin verilmesi, diğer değişen mevzuat ve yöneltmelikler hakkında genel bilgilerin verilmesi gibi bulgular katılımcı görüşlerinden ortaya çıkmıştır Birleştirilmiş sınıflı ilkokul idarecileri genelde göreve öğretmen olarak başlarlar. Daha sonra müdür yetkili öğretmen olarak görevlendirilirler. Öğretmenlik mesleğinde yeni olmalarına rağmen şartlar gereği okulun büro işlemlerini de yürütmek zorunda kalmaktadır. Coğrafi şartlardan dolayı internet bağlantısı olmayan okullarda ise denetmen yardımına daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır. Denetmenlerin bu konuda sürekli yardımından ziyade bir defaya özgü uygulamalı olarak yapılan yardımlar öğretmenler tarafından yeterli görülmekle birlikte güncel gelişmeleri takip ederek büro işlemlerini devam ettirmektedirler. Bu konuya ilişkin katılımcı M-5 şunları ifade etmiştir: Öğretmenlik hayatında belki de en yabancı olduğumuz konu idarecilik konusudur. Denetmenlerin okulumuzu ziyaretleri sırasında en fazla yardımcı olduğu alan büro işlemlerinin olduğu alandır. Bu konuda çok fazla yardım almaktayız. Yazışma kurallarının nasıl olduğu, dosyalama sistemlerinin nasıl yapıldığı, evrak ve dosya numaraları gibi birçok işlemde çok dikkatli bir şekilde açıklamalar yapılmakta ve uygulamalı olarak nasıl yapıldıkları denetmenler tarafından anlatılmaktadır. Diğer bir katılımcı M-6 şunları ifade etmiştir: İlk görevime başlamamla birlikte müdür yetkili öğretmen görevini de almış bulundum. İdari iş ve işlemleri tamamen diğer köylerdeki müdür yetkili öğretmen olan arkadaşların yardımları sayesinde öğrendim. Çünkü okulun işlerliği adına sürekli yardıma ihtiyaç duyuyorum. Denetmenlere diğer öğretmenlerin yardımcı olamadıkları konularda sorular sorarak yardım almaktayım. 4. Tema: Çevre ilişkileri Bu temada Birleştirilmiş sınıflı ilkokul yöneticileri okul-çevre işlerinin yönetiminde denetmenlerden ne tür yardımlar almaktadır? sorusuna ilişkin bulgular ve yorumlar ele alınmıştır. 94

9 KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi / KSU Journal of Social Sciences 10 (1) 2013 Bu temaya ilişkin bulgulara bakıldığında genel olarak ifade edilen yardımlar şöyledir: okul aile birliği kurulmasının gerekli olduğu, muhtarla iletişim kurulmasının okulun fiziki eksiklerinin giderilmesinde kolaylık sağlayacağı, köylülerle iyi ilişkilerin kurulması yönünde sözel ifadeler olarak belirtilmiştir gibi bulgular katılımcı görüşlerinden ortaya çıkmıştır Denetmenlerin okul çevre ilişkilerini iyileştirme adına müdür yetkili öğretmenlere kimlerle iletişim kurması gerektiği hakkında bilgi verilmektedir. Okulun bulunduğu bölge hakkında bilgilerin paylaşılması ve velileri eğitim öğretim sürecine nasıl dahil edilmesi gerektiği hakkında bilgi vermektedirler. Bu konuda öğretmenin cinsiyeti ön plana çıkmaktadır. Erkek olan öğretmenler köylülerle daha iyi iletişim kurmakta bayan olan öğretmenlerin iletişim kurmada daha fazla sorun yaşadığı ortaya çıkmaktadır. Bu temaya ilişkin katılımcı M-7 şunları ifade etmiştir: Bayan olmam nedeniyle köylü ile çok fazla iletişim kuramamaktayım. Denetmenlerin muhtarla iletişim kurmamın önerilmesi üzerine köy muhtarı ile iyi bir iletişim kurarak bu konudaki okul sorunlarını gidermekteyim Diğer bir katılımcı M-4 ise şunları ifade etmiştir: Köylü ile olan iletişim çok kötü durumdaydı onları okulla ilgili hiçbir konuya davet edemiyordum. Denetmenlere durumu anlattığımda denetmenlerden bir tanesi yetişkin okumayazma kursu açmamın iletişimi artıracağını önermesi üzerine bu kursu açtım. Beklemediğim bir şekilde köylü ile iletişim kurdum. Onları eğitim öğretim sürecine dahil ettim bu bana yapılan en büyük yardımlardan bir tanesidir. 5. Tema: Mesleki gelişim Bu temada Birleştirilmiş sınıflı ilkokul yöneticileri mesleki yeterliliklerini arttırma konusunda denetmenlerden ne tür yardımlar almaktadır? sorusuna ilişkin bulgular ve yorumlar ele alınmıştır. Bu temaya ilişkin bulgulara bakıldığında genel olarak ifade edilenle şöyledir: denetmenlerin eksik belirleyip çözümler noktasında çok fazla vakitlerinin olmaması, denetmenler ile öğretmenler arasında eğitim-öğretimde algısal sorunların yaşanması, teftişin denetim faaliyetlerinde ön planda olması, okul idareciliğinin nasıl yapıldığı hakkında bilgilerini aktarmaktadırlar, gibi bulgular katılımcı görüşlerinden ortaya çıkmıştır Birleştirilmiş sınıflı okullarda çalışan öğretmenler merkeze uzak olan okullarda görev yaptıklarından mesleki anlamda kendileri geliştirecek faaliyetlere katılmakta sorunlar yaşamaktadırlar buda mesleki yetersizlik duygusuna yol açmaktadır. Mesleki gelişimlerini yanlarında bulundurabildikleri dokümanlar oranında artırmaktadırlar. İnternet bağlantısının olmayan okullarda ise bu daha fazla dezavantajlı bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu temaya ilişkin katılımcı M-9 şunları ifade etmiştir: Müdür yetkili öğretmenler genelde tek veya iki öğretmenli okullarda ağırlıklı olarak görev yapmaktadır. Mesleki anlamda yardıma illaki gereksinim duymaktayız ama denetmenler 95

10 DÖŞ, KAYRAN; İl Eğitim Denetmenlerinin Rehberlik Görevlerini Gerçekleştirme gereken yardımların hepsini alamamaktayız. Okulumuzda çok fazla öğretmende olmadığından mesleki gelişim noktasında sorunlarımız hala devam etmektedir. Yine başka bir katılımcı M-10. şunları ifade etmiştir: Denetmenlerin yapmış oldukları yardımlar dolaylı ve doğrudan mesleki gelişimimiz olumlu yönde etkilemektedir. Denetmenlerin yardımlarının niteliğinin artması mesleki gelişimizi yine olumlu yönde etkilememektedir. Çünkü onlar mesleki anlamda deneyimli olup deneyimlerini aktararak katkı sağlamaktadırlar. 6. Tema: Nitelikli yardımlar Bu temada Yukarıda ifade edilen yardımların niteliği nedir? Bir doyuma ulaşılıyor mu? Denetmenler tarafından yapılan yardımlar tatmin edici düzeyde mi? sorusuna ilişkin bulgular ve yorumlar ele alınmıştır. Bu temaya ilişkin bulgular genel olarak şu şekildedir: rehberlik faaliyetlerinde yeterli doyuma ulaşamadıkları, rehberlik faaliyetlerinde tatmin olmadıkları, rehberlik faaliyetlerinin sınırlı zamanda gerçekleştirilmesi, yardım alınan alanların çok olmasının olumsuz etkisi, birebir ve uygulamalı olarak yapılan yardımların katkısının olumlu olması gibi bulgular katılımcı görüşlerinden ortaya çıkmıştır. Bu temaya ilişkin katılımcı M-11 soruyu şu şekilde cevaplamıştır: Denetmenlerin görevi gerektiğinde yardım, gerektiğinde olumlu eleştiri, gerektiğinde olumsuz eleştiride bulunarak bizlere dönüt vermektir. Ancak ülkemizde denetmenlerin görevi eksik aramak gibi algılandığından eksik arama niteliği taşımaktadır. Eksikler bulunuyor ama yardımcı olma noktasında birçok sorun ortaya çıkıyor. Bildiklerini bizimle paylaşsalar daha güzel olacak. Olumlu yönlerimizi vurgulayarak eksiklerimiz hakkında yardım etseler daha iyi bir yardım süreci yaşamız oluruz. Denetmenlerin rehberlik faaliyetlerini gerçekleştirilirken yaşanılan problemler yardım sürecini sekteye uğratmakla birlikte denetmenlere olan bakışı da olumsuz yönde etkilemektedir. Denetmenlerin sorunlara çözüm yolu göstermenin dışında müdür yetkili öğretmenler tarafından yöneticilik görevi varmış gibi algılanması yardım sürecinde ki bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Yöneticilerin yapması gereken görevin denetmenler tarafından yapılmasının beklentisi içerisine girmek müdür yetkili öğretmen ile denetmen arasındaki iletişimi olumsuz etkileyip, faydalı bir yardım sürecinin oluşmasını etkilemektedir. Yine aynı temaya ilişkin katılımcı M-12 şunları ifade etmiştir: Denetmenlerin okulumuzu ziyaretinde tavsiyeler, öneriler, olumsuz eleştiriler her zaman ön plandadır. İş arkadaşı gibi iletişim kurabilsek yardımlarda doyuma ulaşabileceğim. Beni okul hizmetlisi olarak görmek yerine birleştirilmiş sınıflı ilkokullara hizmetli istihdam etme noktasında girişimde bulunabilseler en büyük yardımı yapmış olacaklar. 96

11 KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi / KSU Journal of Social Sciences 10 (1) Tema: İletişim problemleri Bu temada Denetmenlerden yardım alınma sırasında yaşanan iletişim problemleri nelerdir? Bu problemler denetmenlerden mi öğretmenden mi daha çok kaynaklanmaktadır? sorusuna ilişkin bulgular ve yorumlar ele alınmıştır. Bu temaya ilişkin genel bulgular şu şekildedir: rehberlik faaliyetlerinde tek yönlü iletişimin olması, denetmenlerden kaynaklı, öğretmenlerden kaynaklı, olumsuz eleştirinin olumlu eleştirinin önünde olması, katı altüst ilişkisinin rehberlik faaliyetlerinde öne çıkması, öğretmenin her zaman dinleyici pozisyonunda olması, öğretmenlerin iletişim kurmaktan korkması şeklinde ortaya çıkmıştır. Bu temaya ilişkin katılımcı M-13 şunları ifade etmiştir: İletişim sorunu vardır ve denetmen kaynaklı olduğunu düşünüyorum. Denetmenler görevim itibariyle benim üstüm olduğu için soru sormaya ve iletişim kurmaya korkuyorum. Onlar bir şey söylemeden cevap veremiyorum. İyi bir iletişim kuramıyoruz. Bende de sorun olduğunu düşünmüyor değilim. Öğretmenlerin denetmenlerle olan iletişimlerinde alt üst ilişkisin ağırlıkta olması yardım sırasında öğretmenin üzerinde bir baskı olarak algılanarak pasif dinleyici pozisyonunda kalmaktadırlar. Denetmenlerin denetim görevlerinin rehberlik ve mesleki rehberlik görevlerinin önüne geçmesi de iletişimi zayıflatmaktadır. Öğretmenlerin eğitim denetmenlerini sadece denetleyici, denetmenlerin ise öğretmeni denetime tabi tutulan görevli olarak algılaması iletişim kanalları tamamen kapatmakta, öğretmenler üzerinde korku kültürü oluşturmaktadır. Öğretmenlerin denetmen korkusu iletişimin önündeki en büyük engel olarak görülmektedir. Yine bu temaya ilişkin M-14 şunları ifade etmiştir: Denetmenlere eksik kaldığım durumlar noktasında sorular yöneltmek istiyorum ama aynı zamanda korkuyorum da bir sonraki okul ziyaretlerinde teftişe gelecekleri için olumsuz eleştiri almak istemiyorum. 8. Tema: Yardım konuları Bu temada müdür yetkili öğretmenlere Eğitim ve okul yönetimi konusunda daha hangi tür konularda denetmen yardımına ihtiyaç duymaktasınız? Denetmenler bu alanlarda sizlere ne kadar yardımda bulunabilirler? sorusu yöneltilmiştir. Bu temaya ilişkin genel bulgular şu şekildedir: birleştirilmiş sınıflarda eğitim-öğretim süreci iyi anlatılması, denetmen ile etkili iletişim kurmak, yöneticilik üzerine daha fazla bilgi almak, rehberlik faaliyetlerinin çağdaş denetim ilkelerine uygun yapılması, özellikle birleştirilmiş sınıf okutmuş denetmenlerin rehberlik faaliyetlerine gelmesi, çevre seminerlerinin sürekli verilmesi, rehberlik faaliyetlerinde yeterli zaman ayrılması, okuma-yazma öğretimi üzerine daha detaylı bilgiler verilmesi, genelge ve mevzuatlar noktasın 97

12 DÖŞ, KAYRAN; İl Eğitim Denetmenlerinin Rehberlik Görevlerini Gerçekleştirme eksiklerimizin bildirilmesi, denetmenlerin yöneticilere köy okullarının fiziki eksiklerinin bildirmesi gibi bulgular katılımcı görüşlerinden ortaya çıkmıştır. Müdür yetkili öğretmenlerin, denetmenlere birçok konuda yardıma ihtiyaç duyduğu görülmektedir. Müdür yetkili öğretmenlerin yöneticilik ve öğretmenlik görevlerini aynı anda yürütmesi yardım almayı gerekli kılmaktadır. Hem yönetici hem öğretmen olmanın gerektirdiği yükümlülüklerle birlikte köyde lider konumunda olan müdür yetkili öğretmenler kendini mesleki ve kişisel anlamda en iyi şekilde geliştirmek zorunda olup gerek mesleki gerekse kişisel anlamda rehberliğe ihtiyaç durmaktadır. Bu konuda beklentilerin karşılanması eğitim-öğretim faaliyetlerinin daha nitelikli olması adına önem arz etmektedir. Bu temaya ilişkin katılımcı M-15 bu konuda şunları belirtmiştir: Yöneticilik konusunda, okula sağlanacak düzen konusunda, öğretim süreci konusunda daha nitelikli yardımların yapılması. Okulun şartlarının göz önünde bulundurarak teftiş ve denetim yapmaları, bizimle etkili iletişim kurmaları yönünde yardımlara ihtiyaç duymaktayım. Aynı temaya ilişkin diğer bir katılımcı M-16 şunları ifade etmiştir: Hem idarecilik hem öğretmenlik görevlerini yerine getirmekteyim. Köy okullarına denetmenlerin bir iş gününü ayırarak yardım faaliyetlerine katılmaları istiyorum. Çünkü köy okulları bağımsız müdürlüğü olan okulların yaptıkları iş ve işlemlerin hepsinden sorumlu tutulmaktadır. SONUÇ, TARTIŞMA VE ÖNERİLER Eğitim her fert için önemli bir yaşamsal ihtiyaçtır. Eğitim kurumları çocukların geleceğe hazırlanmasına zemin hazırlarken bu imkânları en iyi şekilde kullanarak öğrencilerin öğrenmelerine yardımcı olan en önemli aktör öğretmenlerdir. Eğitimin kalitesini artırma adına öğretmenlere rehberlik yapacak tecrübeli ve alanında uzman olan denetmenlerin yapacakları yardımlar eğitimin bilimselliğine ve gelişimine yardımcı olacaktır. Bu çalışma il eğitim denetmenlerinin müdür yetkili öğretmenlere yapacakları yardımın düzeyini öğretmen görüşlerine göre ortaya koymayı amaçlamıştır. Elde edilen bulgular aşağıdaki gibidir: Okulların fiziki yapılarının geliştirilmesi ve sorunların giderilmesi konusunda müdür yetkili öğretmenler denetmenlerden sadece sözlü tavsiyeler aldıklar ve bu tavsiyelerde ihtiyaçların giderilmesi gerektiğine ilişkin öneriler olduğunu ve fiziki duruma ilişkin eksik ve sorunları rehberlik veya denetim tebliğine yazıldığı ifade edilmiştir. Akdoğan (2007) in müdür yetkili öğretmenlerin yönetim sürecinde karşılaştıkları sorunlar adlı çalışmasında müdür yetkili öğretmenler okula kaynak sağlanması ve okul binasının onarım isleri ile ilgili konularda genellikle sorunla karşılaştıklarını belirtmesi ve Gülder (2007) in köy okullarında yönetim sorunları adlı çalışmasında birleştirilmiş sınıflarda gerekli eğitim araç-gereç eksikliği, laboratuar olmayışı, çok amaçlı 98

13 KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi / KSU Journal of Social Sciences 10 (1) 2013 salonların olmayışı gibi bulgular araştırmadaki fiziki yapı ile ilgili sorunlarda yardım almayı destekler niteliktedir. Taşar ın (2000) denetmenlerin rehberlik görevlerine ilişkin sorunlar adlı çalışmada denetmenlerin rehberlik görevlerini en iyi şekilde yerine getirdikleri sonucu bu araştırmadaki sonuçlar ile örtüşmemektedir. Korkmaz ın (2007) denetmenlerin rehberlik görevlerini yerine getirme düzeyleri adlı çalışmada okulun fiziki durumu geliştirme, düzenleme ve onarma işlemleri üzerine yapmış oldukları rehberliğin okul yöneticileri tarafından yeterli seviyede görülmesi bu araştırmayla çelişen durum olarak ortaya çıkmaktadır. Türkiye de birleştirilmiş sınıflarda, öğretmenlerin birleştirilmiş sınıflarda öğretim ilke ve yöntemlerini uygulamada bazı yetersizlikleri olduğu bilinmektedir (Özben, 1997:73). Birden fazla sınıfın bir arada olması etkili bir sınıf yönetim sürecini gerekli kılmaktadır. Denetmenlerin müdür yetkili öğretmenlere eğitim öğretim sürecinde etkili sınıf yönetimi ve okuma-yazma öğretimi, öğretmenli ve ödevli ders saatlerinde yapılacak olan etkinliklerin çeşitlenmesi konusunda yardımlarının olmasının yanında müdür yetkili öğretmenler denetmenlerden yeterli düzeyde rehberlik alamadıklarını dile getirilmektedir. Uygur un (2006) denetmenlerin aday öğretmenlerin yetiştirilmesine ilişkin rolleri adlı çalışmada denetmenlerin eğitim öğretim sürecinde öğretmenlere iyi düzeyde rehberlik yapmış olduklarını belirtmeleri araştırmayla çelişen durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Okul yöneticisinin örgütsel amaçları gerçekleştirmesi için bu alanda iyi yetişmiş ve eğitim almış olması zorunludur (Bursalıoğlu, 2011:6). Gülder in (2007) köy ilköğretim okullarında yönetim ve sorunları ile ilgili çalışmasındaki katılımcıların müdür yetkili olmasına karşın katılımcıların tamamına yakını fakültelerin eğitim yönetimi alanından mezun olmaması okul yönetiminde bir sorun olarak görülmüş ve bu araştırmadaki bulgularla örtüşmemektedir. Genç ve deneyimsiz öğretmenlerin müdür yetkili öğretmen olarak görevlendirmeleri denetmenlerin yardım sürecinde deneyimsiz müdür yetkili öğretmenlere okul yönetimi konusundaki yardımları daha dikkatli bir şekilde yaptıkları araştırmadaki bulgulardan ortaya çıkmaktadır. Bursalıoğlu (1987,s:206) bir okulun başarısı halkla olan ilişkilerinin gelişme derecesine ve halktan göreceği maddesel ve tinsel desteğe bağlıdır demektedir. Bu anlayışla okul-çevre ilişkilerinin önemine dikkat çekmiştir. Müdür yetkili öğretmenler denetmen önerilerinden yola çıkarak köylü ve muhtarla kurdukları iletişim sonucunda köylü ile işbirliğine giderek karşılaştığı veya karşılaşabileceği sorunları çözme yoluna gitmektedir. Doğru nun (2005) okul çevresinin okul yönetimine katkısı ile ilgili araştırmasındaki ailelerin okul yönetimini destekleyen bir anlayış içerisinde olması, gerektiğinde uygun birim ve etkinliklerde görev alması gerektiğini belirtmiştir. Bu çerçevede müdür 99

14 DÖŞ, KAYRAN; İl Eğitim Denetmenlerinin Rehberlik Görevlerini Gerçekleştirme yetkili öğretmenler gerekli çalışmalar ve denetmen rehberliği alarak çevrenin desteğini sağlamaktadır. Denetmenlerin müdür yetkili öğretmenlere mesleki gelişim ile ilgili yardımları okul yönetimi noktasında etkili olmakla birlikte diğer alanlarda meslek yayınları takip etme, mesleki faaliyetlere katılma noktasında çok fazla katkısının olmadığı katılımcılar tarafından ifade edilmektedir. Şahin (2003) tarafından yapılan araştırmada birleştirilmiş sınıf uygulamasının, öğretmenlerin mesleki heyecan ve motivasyonları üzerinde olumsuz etkileri olduğu ve birleştirilmiş sınıflarda görev almak istemedikleri ortaya çıkmıştır. Şahin in araştırmasındaki bulgu, öğretmenlerin yardım noktasında çok istekli olmayıp denetmenlerin yardımlarına daha olumsuz bir anlayış çerçevesindeki bakış açıları bu araştırmadaki bulgular ile örtüşmektedir. Işık ın (2010) denetmenlerin öğretmenlerin mesleki gelişimlerine katkısı ile ilgili araştırmasında genç öğretmenlerin denetmenlerin mesleki gelişimlere katkısının olumlu yönde olması şeklindeki bulgusu bu araştırmadaki bulgular ile çelişen bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Denetmenlerin müdür yetkili öğretmenlere yapmış oldukları rehberlik faaliyetlerinde yeterli zamanın ayrılmaması, teftişte denetim faaliyetlerinin ağırlık kazanması, müdür yetkili öğretmenlerin denetmenler ile iletişim kuramamalarından kaynaklı olarak yardımlarda bir doyum sağlanamamaktadır. Renklier in (2005) yapmış olduğu denetmenlerin eğitim-öğretim süreçlerinde etkililiği ile ilgili araştırmada denetmenlerin rehberlik ve eğiticilik rolleri öğretmenler tarafından orta düzeyde görülerek bu araştırma ile örtüşen tarafıdır. Arslantaş ın (2007) denetmenlerin rehberlik görevlerinin öğretmenler tarafından algılanması ile ilgili çalışmada rehberlik ve mesleki yardımların, erkek olan öğretmenler tarafından olumlu, bayanların ise olumsuz olarak algılandığını ortaya koymuştur. Bu çalışmanın bazı noktalarında da rehberliğin yetersiz olduğu ortaya konulmuştur. Denetmenler ile müdür yetkili öğretmenler arasında etkili bir iletişim kurulmadığı, bunun hem öğretmenler hem de denetmenlerden kaynaklandığı görülmektedir. Özgözgü nün (2008) öğretmenlerin denetmenlerin sözlü iletişim becerileri üzerine algıları ile ilgili çalışmasında denetmenlerin iletişim özelliklerinden olan empati kurma, iletişime açık olma, ses tonunu kullanma, vücut dilini kullanma gibi özelliklerini yeteri düzeyde yapmadıkları bulgusuna ulaşarak bu araştırmayla örtüşen bulgular olarak karşıya çıkmaktadır. Müdür yetkili öğretmenler bağımsız sınıf okutan öğretmenlerden farklı olarak denetmenlerden okul yönetimi konusunda beklentileri bulunmaktadır. Bu beklentiler; okulun fiziki yapısının iyileştirilmesinde denetmenlerin aktif olarak rol almaları, iletişimin rehberlik faaliyetleri dışında devam etmesi, etkili sınıf yönetimi için gerekli bilgilerin paylaşılması, mesleki gelişim için mesleki yayınlar ve eğitimler hakkında yardımlar beklenilmektedir. Rehber in (2009) 100

15 KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi / KSU Journal of Social Sciences 10 (1) 2013 sınıf öğretmenlerinin denetmenlerden rehberlik beklentileri ile ilgili çalışmada öğretmenlerin, ölçme değerlendirme, mesleki gelişim, öğrencilerin gelişimlerine uygun etkinlikler, mesleki rehberlik seminerleri verilmesi yönündeki bulgular araştırmadaki bulgularla örtüşmektedir. Müdür yetkili öğretmenlerin il eğitim denetmenlerinin rehberlik ve iş başında yetiştirme görevlerine ilişkin görüşlerini ortaya koymaya çalışan bu araştırmada okulun fiziki yapısı, öğretmenlerin mesleki gelişimi, denetmenlerle olan iletişim, daha nitelikli yardımlar üzerine olan bulgular genel olarak yeterli düzeyde olmayan bir rehberlik sürecinin yaşandığı yönündedir. Okul-çevre ilişkileri, büro işleri, eğitim-öğretim süreci üzerine olan bulgular daha da geliştirilmesi gereken alanlar olarak görülmektedir. Öneriler Çalışma sonunda elde edilen bulgular doğrultusunda aşağıdaki öneriler verilebilir. Rehberlik faaliyetlerinin sınırlı zamanda yapılmayarak müdür yetkili öğretmenlere daha fazla zaman ayrılması Müdür yetkili öğretmenleri rehberlik faaliyetleri dışında hizmet içi eğitim yoluyla denetmenler tarafından çevreyi tanıtan seminerleri verilmesi Hem öğretmenlere hem denetmenlere iletişim becerilerini artıracak kurslar düzenlenmesi Denetmenlerin müdür yetkili öğretmenler ile rehberlik faaliyetlerinin dışında da iletişim kurmalarını sağlayacak düzenlemelerin yapılması KAYNAKLAR Aksoy, N. (2009), Birleştirilmiş Sınıflarda Eğitim Öğretim: Genç ve Deneyimsiz Öğretmenlerin Görüşlerine Dayalı Bir Araştırma, Eğitim Bilim Toplum Dergisi, Ankara. Akdoğan, M. (2007), Birleştirilmiş Sınıflı İlköğretim Okullarında Görev Yapan Müdür Yetkili Öğretmenlerin Yönetim Sürecinde Karşılaştıkları Sorunlar, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Arslantaş, H. İ. (2007), İlköğretim Müfettişlerinin Mesleki Yardım ve Rehberlik Rollerinin Öğretmen Algılarına Göre Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep. Aydın, M. (1986), Çağdaş Eğitim Denetimi, Ankara: M Yayıncılık Balcı, B. (2007), İlköğretim Müfettişleri ve İlköğretim Okulu Müdürlerinin; İlköğretim Müfettişlerinin Rehberlik Rollerini 101

16 DÖŞ, KAYRAN; İl Eğitim Denetmenlerinin Rehberlik Görevlerini Gerçekleştirme Gerçekleştirme Düzeylerine İlişkin Algıları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Başar, H.(1988), Öğretmenlerin Değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Ankara. Bursalıoğlu, Z. (2011), Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (16. basım), Ankara: Pegem A Yayıncılık. Doğru, Ç. T. (2005), Okul-Öğretmen-Aile İşbirliğinin Sınıf Yönetimine Katkısı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak. Erdem, A. R. (2004), Birleştirilmiş Sınıflarda Öğretim, Ankara: Anı Yayıncılık. Fidan, N. ve Baykul, Y. (1993), Birleştirilmiş Sınıflarda Öğretim, Öğretmen Rehberi, Milli Eğitim Bakanlığı ve Unicef Türkiye Temsilciliği, Ankara. Gülder, Ş. (2007), Köy İlköğretim Okullarında Yönetim ve Sorunları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Işık, K. (2010), İlköğretim Müfettişlerinin Öğretmenlerin Mesleki Gelişimine Katkısı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Karasar, N. Ve Platteau, C. (1998), Birleştirilmiş sınıf uygulamaları, Eğitimde Yansımalar: IV Cumhuriyetin 75. Yılında ilköğretim 1. Ulusal Sempozyumu Kasım Öğretmen Hüseyin Hüsnü Tek ışık Eğitim ve Araştırma Geliştirme Merkezi Yayınları:1Cumhuriyetin 75. Yılında ilköğretim 1. Ulusal Sempozyumu, Korkmaz, M.(2005), İlköğretim Müfettişlerinin Rehberlik Görevlerini Gerçekleştirme Düzeyleri, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Ankara. Köksal, K. (2005), Birleştirilmiş Sınıflarda Öğretim, Ankara: Pegem A Yayıncılık. Köklü, M. (2000), Birleştirilmiş Sınıfların Yönetimi ve Öğretim, İstanbul: Beta Yayınevi. Little, A. W. (2004), Learning and Teaching in Multigrade Settings Paper prepared for the UNESCO, EFA Monitoring Report. MEB. (2012), Milli Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim , Ankara:Milli Eğitim Bakanlığı. Memişoğlu, S. P. ( 2002), Eğitimde Etkili Denetim, Çağdaş Eğitim Dergisi, Ankara: Milli Eğitim Bakamlığı Yayınları 102

17 KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi / KSU Journal of Social Sciences 10 (1) 2013 Özgözgü S.(2001), İlköğretim ve Ortaöğretim Öğretmenlerinin, Denetmenlerin Sözlü, İletişim Becerilerine İlişkin Algı ve Beklentileri, Eğitim Bilim Toplum Dergisi, İzmir. Özben, K. (1997), Birleştirilmiş sınıf uygulamasında karşılaşılan sorunlar, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli. Şahin, A. E. (2003), Birleştirilmiş sınıflar uygulamasına ilişkin öğretmen görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S.25, ss Taşar, H. H. (2000), İlköğretim Müfettişlerinin Rehberlik Görevlerine İlişkin Sorunları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep. Taymaz, A. H.(1997) Eğitim Sisteminde Teftiş. Ankara: Tapu ve Kadastro Vakfı Matbaası, Taymaz, H. (2002), Eğitim Sisteminde Teftiş, Kavramlar, İlkeler, Yöntemler, Ankara: Pegem A Yayıncılık. Rehber, H. E. (2009), Sınıf Öğretmenlerinin Öğretmen Yeterlilikleri Açısından Müfettişlerden Rehberlik Beklentileri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu. Renklier, A. (2005), İlköğretim Denetmenlerinin İlköğretim Okullarında Öğrenme-Öğretme Süreçleri ve Yönetim Görevleriyle İlgili Etkililik Düzeyleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri. Uygur, D. (2006), İlköğretim Okullarında Aday Öğretmenlerin Yetiştirilmesinde İlköğretim Müfettişlerinin Rolleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Ünal, I. (1989), Eğitim Örgütlerinde Örgütsel Değişme Aracı Olarak Denetim, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 1, ss Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara. Yıldız, M. ve Köksal, K. (2009), Birleştirilmiş Sınıf Uygulamasına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, C.17, S.1, ss