YİBO Öğretmenleri (Fen ve Teknoloji, Fizik, Kimya, Biyoloji ve Matematik) Proje Danışmanlığı Eğitimi Çalıştayı MATEMATİK GRUBU GEOPUZZLE

Transkript

1 YİBO Öğretmenleri (Fen ve Teknoloji, Fizik, Kimya, Biyoloji ve Matematik) Proje Danışmanlığı Eğitimi Çalıştayı MATEMATİK GRUBU GEOPUZZLE Deniz KOÇ Malazgirt Alparslan YİBO, Muş Tuğba EMRECİK Beşiri Atatürk YİBO, Batman Fatma SAĞDIÇ Aysel-Nadide BAŞAR YiBO, Tokat PROJE DANIŞMANLARI Prof. Dr. Hüseyin ÇAKALLI Maltepe Üniversitesi, İstanbul Doç. Dr. Safure BULUT ODTÜ, Ankara GEBZE OCAK- 2010

2 İÇİNDEKİLER İçindekiler..1 Projenin Amacı..2 Giriş...2 Materyal ve Yöntem...3 Sonuçlar ve Tartışma...5 Öneriler...6 Teşekkür...7 Kaynakça...8 Grup Üyelerinin Özgeçmişi...9

3 PROJENİN AMACI İlköğretim öğrencilerinde karşılaşılan görsel ve uzamsal yeteneklerindeki eksikleri giderme, farklı açılardan bakabilme yeteneği kazandırabilme. GİRİŞ Çoklu zeka teorisi; zekanın tek bir boyutta olmadığını, aksine her bireyin farklı derecelerde, çeşitli zekalara sahip olduğunu öne sürüyor. Bunun da kişilerin öğrenme biçimlerini, ilgi, yetenek ve eğilimlerini açıkladığını vurgulayarak eğitimcilere, bu teorinin temel prensiplerini yaratıcı biçimde kullanıp, her öğrencinin bireysel farklılıklarına değer veren ve bunları güçlendiren programlar hazırlayabilmeleri için, olanak sağlamaktadır (Büyükalan Filiz, 2003). Bu zeka çeşitlerinden biri de görsel uzamsal zekadır. Görsel uzamsal zekanın gelişmesini destekleyen etkinliklerden biride örüntü ve süsleme oluşturmadır. Örüntü (İngilizce; pattern), çoğunlukla uzaysal ve geometrik karaktere sahip, iki veya üç boyutlu bir nesne olarak düşünülebilir. Diğer bir ifadeyle örüntü, ilgilenilen varlıkla ilgili gözlenebilir veya ölçülebilir bilgilere verilen addır. Süsleme, bir düzlemin boşluk kalmadan ve şekiller üst üste gelmeden örüntü oluşturacak şekilde döşenmesidir. Örüntü ve süslemeler konusuna yeni matematik öğretimi programında daha çok yer verilmektedir. Uzamsal zeka da ki yeteneğimiz üç boyutlu bir nesnenin şekil ve görüntüsünü ne kadar hayal edebildiğimizle ilgilidir (Demirel, 1999:192). Bu yetenek kişinin çevresini ve matematiğin çeşitli alanlarını anlamasına yardımcı olur. Ayrıca görselleştirme, geometrik kavramların oluşumu için çok gereklidir. Geometrik olmayan ortamlardaki problemleri anlamada veya daha önce çözmüş olduğu problemle yeni problem arasında bir bağlantı kurmada uzamsal yetenek ile ilgili beceriler kullanılmaktadır. Bu beceriler resimler, imgeler, şekiller ve çizgilerle düşünme, üç boyutlu nesneleri algılama ve muhakeme etmedir. Geometri başarısında gerekli olduğu düşünülen ve zihinsel yeteneğin bir parçası olarak kabul edilen uzamsal yeteneklerin önemi birçok araştırmacının üzerinde durduğu bir konudur. Bu konudaki araştırmaların fazlalığı, uzamsal yeteneklere bilimde, geometride, mühendislikte ve mimarlıkta çok fazla ihtiyaç duyulmasından kaynaklanmaktadır. Uzamsal yetenekler birçok matematik konusunun öğretiminde özellikle de geometri öğretiminde önemlidir. Smith (1998), bu yeteneklerin önemini Uzamsal zekâ olmadan dünyada var olmak

4 zor olabilir. Bunun eksikliğinde şekillerin boyut ve konumlarındaki değişiklikleri göz önünde tutarak değişimlerini tahmin etmede veya verilen yönleriyle nesneler arasındaki ilişkileri ve konumu ifade ederken zorlanabiliriz. şeklinde vurgulamıştır. (Yolcu ve Kurtuluş, 2010, s ) Ayrıca programda; öğrencilerin matematiğin estetik ve eğlenceli yönü keşfettirilerek, etkinlik yaparken matematikle uğraştıklarının farkında olmalarını sağlamak büyük önem taşımaktadır. Matematiğin genel hedeflerinden bazıları,"estetik duyguyu geliştirebilme", "Matematiğe karşı olumlu tutum geliştirebilme" ve "Matematiğin önemini kavrayabilme" dir. Bu hedeflere ulaşılabilmesi için matematiğin, estetik ile ilişkisinin ortaya konması gerekir. Matematiğin güzelliğini ve estetiğini tam algılamadan bunları gerçekleştirmek mümkün değildir. Matematik, sanatın ileri ve çok işlevli bir aşamasıdır(karaçay, 2003).Örüntü ve süslemelerle sanat eserleri ortaya çıkaran ünlü matematikçilerin var olması da bunun bir göstergesidir. Escher, Penrose ve Kepler bu konuda önemli eserler vermişlerdir. Ayrıca örüntü ve süslemeler mimaride de sıkça rastlanmaktadır. Bütün bunlardan yola çıkarak bu çalışmada öğrencilerde görsel uzaysal zekanın gelişiminin sağlanması, matematiğin içindeki estetiğin öğrenciler tarafından algılanması, psikomotor becerilerin geliştirilmesi, parçalardan bütün oluşturma, bütünü parçalara ayırma özgün bir eser oluşturma gibi becerilerin geliştirilmesi amaçlanmıştır. MATERYAL VE YÖNTEM Bu projede ilköğretim 6-8. sınıf seviyesindeki öğrenciler hedef alınmıştır. İlköğretim 1-8. Sınıflardaki öğrenciler için kullanılan ders materyali sayısı ne kadar fazla ise bilgilerin anlaşılması ve kalıcı olması o derecede artacaktır. Matematik dersinin öğrencilerin gözünde ne kadar zor ve soyut olduğu bilinmektedir. Çoğu öğrenci matematiğe karşı olumsuz tutum içersindedir. Aynı zamanda matematik soyut olduğu için ezbere dayalı olduğu düşünülmektedir. Çünkü öğrenci bu derste dersin hep dışında bırakılmıştır. Ezber yöntemiyle de kalıcı bir öğrenme gerçekleştirme imkansızdır. Öğrencinin bilgiyi kavrayıp, özümsemesi için dersin en somut halde sunulmasına hatta öğrencinin yaşayarak derse dahil edilmesine ihtiyaç vardır. Yapılan bu çalışmada öğrencinin kendi bilgilerini göz önünde bulundurarak özgün bir çalışma yapmasına olanak sağlamaktadır. Çalışma oyun formatına yakın

5 olduğundan çocuğun eğlenerek derse dikkatini çekmek, sıkılmadan öğrenmek ve istekli olarak var olan bilgileriyle bütün-parça : parça-bütün ilişkisinin farkına varması amaçlanmaktadır. Proje çalışması sırasında ilk olarak taban için süsleme modelleri üzerinde çalışıldı. Şekil-1 Şekil-1 Şekil-2 Daha sonra bu modellerden parçadan bütüne bütünden parçaya gidebileceği, özgün eserler çıkarabileceği en uygun süsleme modelleri seçildi. Seçilen süsleme modelleri mukavva üzerine izometrik ve noktalı kağıtlar yardımıyla çizildi. Şekil-3 Şekil-4 Farklı renklerle çeşitli geometrik şekiller strafor ile oluşturuldu. Şekil-5

6 Örnek olması amacıyla parçalara ayırabileceği, parçaları bütün yapabileceği bizim tarafımızdan tasarlanan özgün modeller zemin üzerine kaplandı. Şekil-6 Şekil-8 Şekil-10 Şekil-7 Şekil-9 Şekil-11 Çalışma sonunda öğrenciden farklı özgün çalışmalar yapması beklenmektedir. Tabandaki model değiştirilebilir olduğundan projenin de geliştirilmesi mümkündür. SONUÇ VE TARTIŞMA Yapım aşamasında kullanılan malzeme strafor fazla yer kaplamakta ve ayrılan parçalar kirliliğe sebep olmaktadır. Mukavvadan yapılan zemin çabuk yıpranabilmektedir ve taşımada zorluk yaratmaktadır. Ancak sonuç itibariyle ortaya çıkan ürün düşünülen amaca hizmet etmektedir. Bu çalışma kolaydan zora doğru yapılarak her seviyeye uygulanabilir. Her

7 seviyede yeni eklemelerle geliştirilebilir. Öğrencilerin lisede göreceği kaplama konusu süsleme ve örüntüler konusunun devamı olduğu için ayrıca öğrenciye iyi bir hazırbulunuşluk düzeyi sağlanmış olur. ÖNERİLER Malzemeler daha kullanışlı hale getirilerek ilköğretim 1-8. sınıfların programlarına yeni bir materyal olarak eklenebilir. Ayrıca yapılan çalışma lise programına yeni eklenen kaplama konusu ile de ilişkili olduğu için geliştirilerek Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yeni programda da kullanılabilir.

8 TEŞEKKÜR Bu çalıştayda bize emeği geçen proje koordinatörümüz Prof. Dr. Mehmet AY a, Danışmanlarımız: Prof. Dr. Hüseyin ÇAKALLI ya ve Doç. Dr. Safure BULUT a, bize her konuda yardımcı olan Fizik, Kimya, Biyoloji, Sosyal Bilim danışmanları Prof. Dr. Osman ÇAKMAK, Prof. Dr. Gülendam TÜMEN, Prof. Dr. Turan GÜVEN, Doç. Dr. Rıza DEMİRBİLEK, Doç. Dr. Ayhan ÇELİK, Yrd. Doç. Dr. Ahmet ESENKAYA, Öğrt. Görv. Ahmet Zeki ORTA ya Matematik Bölümü Teknisyeni Ferah CÖMERT e, tüm çalıştay ekibine ve TÜSSİDE çalışanlarına teşekkür ederiz.

9 KAYNAKÇA Suttan, D. (2007). Islamic Design: AGenius For Geometry. Newyork: Wooden Books Wade, D. (2006). Symmetry:The Ordering Principle. Newyork: Wooden Books Lundy,M. (2001). Sacred Geometry. Newyork :Wooden Books Arık, M. & Sancak, M. (2007). Pentapleks Kaplamalar. Ankara: Tübitak Yayınları Totally Tessellated. 27 Ocak 2010 tarihinde adresinden alınmıştır. Plaza, A. (2007). Proof Without Words: Every Triangle Can Be Subdivided İnto Six Isasceles Triangles. Mathmatics Magazine 80(3), 195. sayfa Görsel ve Uzamsal Zeka: Eğitim ve Denetim Dergisi, Ekim / Sayı: l Öteleme ve Süsleme. 30 Ocak 2010 tarihinde adresinden alınmıştır.

10 ÖZGEÇMİŞ Deniz Koç; 31 Ekim 1983 te Adana da doğdu. İlkokulu Adana Orhangazi de okudu. Orta okulu Adana Çamurdan İlköğretim okulunda devam ettirdi. Öğrenimine yine Adana da 19 Mayıs M.L.O da devam etti. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Matematik bölümünden mezun olduktan sonra ilk görevine 2006 yılında 1 Nisan Yatılı İlköğretim Bölge Okulunda başladı. Şuan Muş un Malazgirt ilçesinde 8/1 dereceyle görevini sürdürmektedir. Spor yapmaktan, kitap okumaktan ve alışverişten hoşlanmaktadır. Fatma Sağdıç; Afyon da doğdu. Gazi İlk okulunu bitirdi. Orta okulu Çifteler Anadolu lisesinde okudu. Liseyi Bozüyük Anadolu Öğretmen lisesinde okudu. Lisansının D.E.Ü Buca Eğitim Fakültesi ilköğretim Matematik öğretmenliğinde tamamladı. Tokat Niksar da sözleşmeli olarak çalışmaya başladı.halen aynı okulda öğretmenliğine devam etmektedir. Yüzmeyten ve kitap okumaktan hoşlanıyor. Tuğba Emrecik; 19 Mayıs 1984 yılında Adana nın Kozan ilçesinde doğdu. İlk öğrenimini Mehmet Akif Ersoy ilk okulunda ve Atatürk orta okulunda tamamladı. Lise öğrenimini Adana Kız Lisesinde tamamladıktan sonra Siirt Eğitim Fakültesi İlköğretim Mat.Öğr. bitirdikten sonra 2006 yılında Batman ın Beşiri ilçesinde çalışmaya başladı. Halen aynı okulda 8/1 dereceyle görevini sürdürmektedir. Bulmaca çözmekten, kitap okumaktan, sinemadan hoşlanmaktadır.