Aristoteles te Mükemmel Yaşam (Eudaimonia)

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Aristoteles te Mükemmel Yaşam (Eudaimonia)"

Aygül Bilici
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 FKSD 2. SONBAHAR BULUŞMASI 2. OTURUM Aristteles te Mükemmel Yaşam (Eudaimnia) YARD. DOÇ. DR. AYLİN ÇANKAYA CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ FELSEFE BÖLÜMÜ İnsanın mükemmelliği verilmiş değil edinilmiştir. S. R. Clark Nikmakhs a Etik in ilk cümlesi şöyle başlar: Her sanat ve her araştırmanın, aynı şekilde her eylem ve tercihin de bir iyiyi arzuladığı düşünülür; bu nedenle iyiyi her şeyin arzuladığı şey diye yerinde dile getirdiler. [1094a] Etik teki bu giriş cümlesi Aristteles in kitabında neyi srunsal ettiği hakkında büyük bir ipucu vermektedir ki da herkesin arzuladığı şey lan iyinin ne lduğudur. Aristtelesçi perspektifte Platncu bakış açısının aksine iyinin göreli larak kişi ve meslek gruplarına göre değiştiği vurgulanır. Bununla birlikte Aristteles in I. Kitapta mesele ettiği srun kişi ve meslek gruplarının amaçlarına göre değişen iyiler değil, insan yaşamının nihai amacı lan en mutlu/mükemmel/iyi yaşamın (eudaimnia, well-being) ne lduğudur. Dlayısıyla etik, değişen ve farklılaşan iyiler yerine insanların kendisi uğruna peşinden 1

yerinde dile getirdiler. [1094a] Etik teki bu giriş cümlesi Aristteles in kitabında neyi srunsal ettiği hakkında büyük bir ipucu vermektedir ki da herkesin arzuladığı şey lan iyinin ne lduğudur.

2 kştukları sn amaç lan en iyi üzerine bir araştırma ve srgulama etkinliğini içerir. Nikmakhs a Etik in I. ve X. kitapları temele alınarak en iyinin ne lduğu üzerine yapılan tartışmalar Aristteles etiğinin kapsayıcı bir etik lduğunu ileri sürenlerle akılsalcı (intellektüalist) bir etiğe sahip lduğunu savunanları karşı karşıya getirir. Aristteles etiğinin kapsayıcı bir etik lduğu düşüncesinin temelinde mükemmel yaşamın tüm erdemleri içine alan bir yaşam lduğu, öte yandan Aristteles etiğinin akılsalcı bir etik lduğu düşüncesinin temelinde de mükemmel yaşamın birden çk değil tek ve mükemmel lan erdemin etkinliğini içeren bir yaşam lduğu tezi yer alır. Metnin her iki yruma da izin verdiği iddia edilse de bu çalışma etiğin akılsalcı yrumunu temellendirmeye çalışacaktır. Bu bakımdan ele alındığında Aristteles te insanı en mutlu/mükemmel yaşama götürecek lan üç iyi yaşam biçiminden en iyi yaşamın felsefi yaşam /theria yaşamı lduğu söylenebilir. Felsefi yaşam insanın kendi başına kendi işlevini en iyi biçimde gerçekleştirdiği yaşamdır. Çünkü insanın en temel işlevi nus u etkin bir biçimde kullanmaktır; nitekim felsefi yaşam da nus a uygun yaşamdan başka bir şey değildir. Bu yaşamın etik erdemleri içine alıp almadığı ayrı bir knu lmakla birlikte etik erdemlerin gerçek anlamda en iyi yaşamı luşturmadıkları belirtilmelidir. Ancak bu düşünce nların iyi bir yaşamı luşturmadıklarını değil çünkü Aristtelesçi bakış açısıyla bu yaşam ikincildir yalnızca en mükemmel yaşamın parçası lmadıklarını gösterir. 2

3 Ön-Okuma Önerileri Türkçe Metinler ARISTOTELES Nikmakhs a Etik, çev. Saffet BABÜR, Bilgesu Yayıncılık BABÜR, Saffet Nus Pietiks (Intellectus Agens) Kavramı, Özne Felsefe ve Bilim Yazıları Kitap içinde; Çizgi Kitabevi BEYAZ-ERKIZAN, Hatice Nur Aristteles maddesi, Felsefe Ansiklpedisi Cilt I içinde, ed. Ahmet Cevizci, Etik Yayınları Aristteles Yazıları: Etik ve Plitika Üzerine, Sentez Yayınları, Aristteles Yazıları: Varlık, Bilgi ve Yaşam Üzerine, Sentez Yayınları, Aristteles Yazıları: Metafizik ya da İlk Felsefe Üzerine, Sentez Yayınları, Aristteles ten Nussbaum a İnsan, Sentez Yayınları, ÇANKAYA, Aylin De Anima III. 5 Üzerine Bir Tartışma, Özne Felsefe ve Bilim Yazıları 16. Kitap içinde; Çizgi Kitabevi Aristteles te Mükemmel Yaşamın Neliği, Özne Felsefe ve Bilim Yazıları Kitap içinde, Çizgi Kitabevi NAGEL, Thmas Aristteles in Eudaimnia Üzerine Düşünceleri çev: Hatice Nur Beyaz- Erkızan, Dğu Batı Sayı 4 içinde, Dğu Batı Yayınevi NUSSBAUM, Martha Aristteles te İnsanın İşlevi, çev: Hatice Nur Beyaz-Erkızan, Felsefelgs Sayı:9 içinde. Özne Aristteles Özel Sayısı, Cgit Aristteles Özel sayısı. 3

Aristteles Yazıları: Etik ve Plitika Üzerine, Sentez Yayınları, 2012. Aristteles Yazıları: Varlık, Bilgi ve Yaşam Üzerine, Sentez Yayınları, 2013.

4 İngilizce Metinler ARISTOTLE The Nicmachean Ethics translated by H. Rackham DEVEREUX, D. T. Aristtle On The Essence Of Happiness, ed. D. J. O Meare, Studies in Aristtle, Washingtn Aristtle n the Active and Cntemplative Lives, Philsphy Research Archieves, HEINAMANN, Rbert Eudaimnia and Self-Sufficiency in the Nicmachean Ethics, Phrnesis Vl. 33, N pp JORDAN, William Ancient Cncepts f Philsphy, Rutlegde KENNY, Anthny Aristtle On The Perfect Life, Oxfrd: Clarendn Press KRAUT, Richart Aristtle s Ethics, The Stanfrd Encylpedia f Philsphy (Summer 2005 Editin), ed. Edward N. Zalta Aristtle n the Human Gd, Princetn: Primcetn University Press, New Jersey NUSSBAUM, Martha Craven Aristtle s De Mtu Animalium, Princetn University Press, Princetn WILKES, Kathleen Vaughan 4

31-53 JORDAN, William Ancient Cncepts f Philsphy, Rutlegde 1993. KENNY, Anthny Aristtle On The Perfect Life, Oxfrd: Clarendn Press 1996.

5 FKSD 2. SONBAHAR BULUŞMASI 2. OTURUM The Gd Man and The Gd Fr Man in Aristtle s Ethics, Mind, New Series, Vl: 87, N ACKRILL, Jhn Llyd Aristtle n Eudaimnia, Lndn : Oxfrd University Press,

Ethics, Mind, New Series, Vl: 87, N. 348. 1978.

Benzer belgeler

Aristoteles te Ousia ve Energia: Varlığın Var Oluşu Üzerine

Aristoteles te Ousia ve Energia: Varlığın Var Oluşu Üzerine Aristteles te Ousia ve Energia: Varlığın Var Oluşu Üzerine PROF. DR. HATİCE NUR BEYAZ-ERKIZAN MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ FELSEFE BÖLÜMÜ Var lmanın/varlığın ne lduğu (what smething is) filzfları çk