UZUN SÜRELİ İŞSİZLERİN İSTİHDAMINA YÖNELİK VİZYON DOKÜMANI

Transkript

1

2 UZUN SÜRELİ İŞSİZLERİN İSTİHDAMINA YÖNELİK VİZYON DOKÜMANI

3 ÖNSÖZ Hızla gelişen teknoloji ve küreselleşme sonucunda işgücü piyasalarında önemli değişmeler yaşanmış, bunun sonucunda da, istihdam kurumlarının vermiş oldukları hizmetler önemli ölçüde değişmiş ve gelişmiştir. Bu süreçte istihdam kurumlarının, işgücü piyasasının ihtiyaçları doğrultusunda etkin bir şekilde hizmet verebilmede ana hedeflerinden biri haline gelmiştir. Türkiye İş Kurumu da değişen ve gelişen işgücü piyasası ihtiyaçlarına cevap verebilmek, müşteri memnuniyetine önem veren yeni bir anlayışla hizmet sunabilmek amacıyla son yıllarda önemli çalışmalar ve projeler gerçekleştirmektedir. Bu projelerden biri de Hollanda Hükümeti ile MATRA Programları kapsamında yürütülen, Uzun Dönemli İşsizlerin İstihdam Edilebilirlikleri Yararına İşgücü Piyasası Aracılık Faaliyetlerinin Artırılması Projesi dir. Projenin amacı, Türkiye için önemli bir sorun olan uzun süreli işsizlerin istihdam edilebilirliklerinin artırılmasına yönelik farklı araçlar ve programlar geliştirmektir. Bu kapsamda Hollanda Kamu İstihdam Kurumu (UWV Werkbedrijf) ve Türkiye Kamu İstihdam Kurumu (İŞKUR) çalışanlarından oluşan çalışma ekibince hazırlanan Vizyon Dokümanı nın amacı, UWV Werkbedrijf uzun süreli işsizlere yönelik uygulamaları ile İŞKUR uygulamalarının karşılaştırılması suretiyle İŞKUR a uzun süreli işsizlere yönelik bir bakış açısı kazandırmak ve uygulama önerileri sunmaktır. 2 3

4 HOLLANDA TÜRKİYE KAMU İSTİHDAM KURUMLARI UYGULAMALARININ KARŞILAŞTIRILMASI 1- İLK MÜRACAAT VE KAYIT İŞLEMLERİ MÜŞTERİNİN ÖZELLİKLERİNİN TANIMLANMASI EĞİTİM VE İSTİHDAM EYLEM PLANININ HAZIRLANMASI EĞİTİM VE İSTİHDAM EYLEM PLANININ UYGULANMASI Açık İşe Yönlendirme Mesleki Eğitime Yönlendirme Girişimciliğe Yönlendirme ENTEGRASYON BÜROLARINA YÖNLENDİRME DİĞER KURUMLARA YÖNLENDİRME YAŞ GRUPLARINA GÖRE VERİLEN HİZMETLER DİĞER ARAÇLAR Ulusal ve Bölgesel İş Fuarları Çalıştaylar Işverenlere Verilen Sübvansiyonlar KORUMALI İŞYERLERİ GENEL ÖNERİLER... 20

5 GİRİŞ Uzun süreli işsizliğin tanımlanması ile ilgili farklı görüşler ve farklı metotlar bulunmaktadır. Bununla beraber ILO nun uzun süreli işsizleri bir yıl veya daha fazla süredir işsiz kalanlar olarak tanımlaması Türkiye dahil ILO üyesi bütün ülkelerce kabul edilmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu nun Hanehalkı İşgücü Anketleri sonuçlarına göre Türkiye deki işsiz sayısı, 2009 yılında 3 milyon 471 bin kişidir. Bu işsizlerin i (% 25,3) uzun süreli işsizdir yılı Haziran ayı verilerine göre ise 2 milyon 751 bin işsizin 845 bini uzun süreli işsizdir (%30,7). Türkiye OECD ortalamasından yüksek bir uzun süreli işsizlik oranına sahiptir. Uzun süreli işsizlik, işsizliğin yapısıyla ilgili önemli ipuçları vermektedir. İşsizlik süresi arttıkça işsizlerin istihdam edilebilirliği azaldığından işsizliği düşürmek zorlaşmaktadır. İşgücü arzı yönünden incelendiğinde, işsizlik süresi arttıkça işçinin sahip olduğu vasıfları yitirme ihmali güçlenmekte ve bununla birlikte bir iş bulma şansı da azalmaktadır. İşgücü talebi yönünden bakılırsa işverenler uzun süredir işsiz olan ve vasıflarını kaybetme ihtimali yüksek olan bu kişileri işe almada tereddüt etmektedir. Bu sorunlarla mücadele edebilmek ve uzun süre işsiz kalmış kişilerin hem sosyal hayata hem de işgücü piyasasına uyumlarının sağlanabilmesi için bir takım özel uygulamaların geliştirilmesi zorunludur. Ancak, Türkiye de uzun süreli işsizlik oranlarının yüksek olmasına rağmen, bu sorunla mücadeleye yönelik İŞKUR un bir strateji ve politikası bulunmamaktadır. 6 7

6 GAP analizi çerçevesinde iki ülkenin işsizlere yönelik yaklaşım ve uygulamaları aşağıda belirtilen konu başlıkları altında değerlendirilerek İŞKUR a uygulama önerileri sunulmuştur. 1- İLK MÜRACAAT VE KAYIT İŞLEMLERİ 1- Şahsen müracaat (yüz yüze) ve kayıt 2- Elektronik ortamda kayıt 3- Telefon aracılığıyla kayıt randevusu alma 1- Şahsen müracaat ve kayıt 2- Elektronik ortamda kayıt Hollanda da elektronik ortamda kayıt yaptıran kişi mutlaka kuruma davet edilerek, meslek temelli uzmanlaşmış danışman ile görüşmesi sağlanır ve detaylı kaydı yapılır. İŞKUR da ise, kişi isteği halinde ya da kayıt memurunun yönlendirmesi sonucunda danışmanla görüşmektedir. Ayrıca İŞKUR da önkayıt ve detaylı kayıt ayrımı bulunmamaktadır. HOLLANDA-TÜRKİYE KAMU İSTİHDAM KURUMLARI UYGULAMALARININ KARŞILAŞTIRILMASI İŞKUR a kayıt yaptıran kişinin, mutlaka danışmanla yüz yüze görüşmesi sağlanmalıdır. Proje kapsamında geliştirilen iş arayan görüşme formu iş süreçlerine uyarlanarak, kişinin deyatlı kaydı yapılmalıdır. Kayıt işlemlerinde randevulu sistem yaklaşımı benimsenmelidir. 2- MÜŞTERİNİN ÖZELLİKLERİNİN TANIMLANMASI Kuruma kayıtlı tüm kişilerin özelliklerinin tanımlanması ve detaylı kaydının yapılabilmesi için, kişinin ekonomik-sosyal durumu, motivasyonu, özgüveni, ailevi-zihinsel-fiziksel sorunları, grup çalışmasına yatkınlığı, hobileri gibi özellikleri danışman tarafından analiz edilmektedir. Kişinin özelliklerinin tanımlanmasında mülakat tekniklerinden, gelişmiş ölçme ve değerlendirme araçlarından yararlanılmaktadır. 8 9

7 Tanıma sürecinden sonra, kişinin işgücü piyasasındaki durumu, motivasyonu, beşeri ilişkileri, özürlülük durumları gibi kriterler esas alınarak dörtlü gruplandırma modeline göre sınıflandırma yapılır: İşgücü piyasasındaki durumu iyi, işe girmeye hazır olanlar, Yeterli mesleki bilgisi olan, ancak iş arama becerisi eksik olanlar, Mesleki yeterliliği olmayan, mevcut donanımıyla iş gücü piyasasına hazır olmayanlar, İşgücü piyasasından uzak, mesleği olmayan ve işe yerleştirme konusunda kapsamlı desteğe ihtiyacı olanlar gibi. Kuruma kayıtlı kişiler istemeleri halinde nitelik ve ihtiyaçlarının tespiti amacıyla danışmanla görüşür. Bu görüşmeler, İŞKUR portalına kayıt edilir. Danışmanlık görüşmeleri sürecinde kişinin objektif bir şekilde değerlendirilmesi konusunda tereddüde düşüldüğünde Genel Yetenek Test Bataryası (GYTB) uygulanmaktadır. Ayrıca elektronik ortamda kişinin kendi ilgilerini, yönelimlerini, becerilerini fark etmelerine yardımcı olmak amacıyla Kariyer Testi uygulanmaktadır. Kişi isterse, bu test sonuçlarını danışman ile birlikte değerlendirebilmektedir. İŞKUR da kişiyi tanımaya yönelik gelişmiş ölçme değerlendirme araçları bulunmamakta; danışmanlık sürecinde en önemli araçlardan olan GYTB uygulması konusunda uzmanlaşmış personel sayısı oldukça sınırlıdır. Ayrıca İŞKUR a başvuran kişilerin detaylı tanınmasını sağlayacak sınıflandırılmaya dayalı bir kayıt sistemi bulunmamaktadır. İŞKUR da kişiyi tanımlamaya yönelik ölçme değerlendirme araçları geliştirilmeli ve bu araçları kullanacak nitelikli personel sayısı artırılmalı. Ülke şartlarına uygun sınıflandırmaya dayalı bir kayıt sistemi geliştirilmelidir. 3- İSTİHDAM VE EĞİTİM EYLEM PLANI NIN HAZIRLANMASI Bu plan, iş danışmanlığı hizmetlerinde standardizasyonu sağlayarak etkinlik ve verimliliği artırmak amacıyla Dörtlü Gruplandırma Modeli esas alınarak hazırlanmaktadır. Plan dahilinde müşterinin işe yerleştirilmesinden, işe uyumunun sağlanmasına kadar tüm hizmetler alanında uzmanlaşmış aynı danışman tarafından verilmektedir. İstihdam ve Eğitim Eylem Planı nın uygunluğu, doğru adımlar atılıp atılmadığı, danışanın plana uyup uymadığının takibinin sağlanması ve gerektiğinde planda değişiklikler yapılabilmesi için müşteriyle periyodik görüşmeler yapılmaktadır. Müşterinin işgücü piyasasındaki durumuna göre periyodik görüşme süreleri ve yöntemleri belirlenerek müşteriyle yüz yüze, telefonla ya da elektronik ortamda görüşülmektedir. Danışanın nitelikleri ile işgücü piyasasının ihtiyaçları dikkate alınarak, kişinin en kısa sürede en uygun işe yerleşmesini sağlamak amacıyla İstihdam ve Eğitim Eylem Planı hazırlanır. Planıın hazırlanması, uygulanması, takibi ve gerektiğinde revizyonunun sağlanmasına yönelik mevzuat düzenlemesi yapılmıştır. Fakat danışman sayısının yeterli olmaması ve danışmanlık hizmetleri konusunda farkındalığın oluşmaması nedeniyle, danışmanlık süreci etkin olarak yürütülememektedir. Müşterinin özelliklerinin tanımlanmasına yönelik olarak mülakat teknikleri, ölçme ve değerlendirme araçları etkinlikle kullanılamadığından etkin bir Eylem Planı hazırlanmamaktadır. Danışman sayısının yeterli olmamasından dolayı; İş arayanın ihtiyacına göre yapılması planlanan periyodik görüşmeler aksamakta, İşe uyuma ilişkin danışmanlık hizmetleri verilememekte, Hedef grupların nitelik ve ihtiyaçlarına göre bir sınıflandırma ve bu doğrultuda uzmanlaşma sağlanamamıştır. Danışmanların sayısı ve niteliği en kısa sürede artırılmalıdır, Hedef grupların nitelik ve ihtiyaçlarına göre bir uzmanlaşmaya gidilmelidir, Danışmanlık süreci daha etkin planlanarak, İstihdam ve Eğitim Eylem Planı nda belirlenen görüşmelere uyulmalıdır, Uzun süreli işsizler bir hedef grup olarak ele alınmalı; uzun süreli işsiz ve uzun süre işsiz kalma riski taşıyan kişiler e özel iş danışmanlığı hizmetleri geliştirilmeli, Danışmanlık hizmetleri işe uyum sürecini de destekler biçimde geliştirilmeli, müşterinin kayıt işleminden işe yerleştirilmesine ve işe uyumun sağlanmasına kadar tüm hizmetler aynı danışman tarafından verilmelidir

8 4- İSTİHDAM VE EĞİTİM EYLEM PLANI NIN UYGULANMASI 1- AÇIK İŞE YÖNLENDİRME 1- İşe yönlendirme: Danışmanlık görüşmesi sonucunda kişi işe hazırsa durumuna uygun mevcut olan iş ilanıyla eşleştirilip, işverene takdim edilmektedir. 2- Eşleştirme: İş arayanın özellikleri iş ilanında aranan özelliklere uyuyorsa, danışman iş arayanla ön eleme için mülakat yapmakta ve iş arayanın uygun eleman olduğuna karar vermesi durumunda kişiyi işverene göndermektedir. 3- Danışmanla birlikte iş görüşmesi: Danışman gerek gördüğü hallerde iş arayanın işverenle birebir görüşmesine eşlik ederek, iş arayanı işverene tanıtıp, işe alınmasını sağlamaya çalışmaktadır. 4- İş ilanları bankası: Her bölgede kurulu olan İşverenler Servis Noktası birimi tarafından gerek işveren ziyaretleri esnasında alınan, gerekse işverenin doğrudan portala yüklediği açık işler hem bölgeye ait sitede hem de ana sitede yayınlanmakta, ayrıca basılı materyal olarak iş arayanlara sunulmaktadır. Eğer uygun nitelikte eleman bulunamaz ise açık işler bölgesel gazetelerde yayımlanmaktadır. 1- İşe yönlendirme: Danışman, görüşme sonucunda kişinin işe hazır olduğuna karar verirse kişiyi nitelik ve beklentilerine uygun işe yönlendirmektedir. Ancak bu yönlendirmeler genellikle işe yerleştirme memurlarınca yerine getirilmektedir. 2- Eşleştirme: İşverenin istemesi halinde danışmanlar, iş arayan ile ön eleme için mülakat yapmakta ve uygun bulunması halinde kişiyi işverene göndermektedir. İŞKUR da genelikle kayıt esnasında alınan genel bilgilere dayalı olarak iş ilanına uygun olan kişiler işe yerleştirme memurları ya da danışmanlar tarafından açık işlere yönlendirilmektedir. İş arayan danışmanlık hizmetinden geçmeden doğrudan açık işe müracaat edebilmektedir. Bu uygulama uygun bir eşleştirme yapılmasının önünde ciddi bir sorundur. Danışmanın, iş arayanla birlikte iş görüşmelerine katılmasına dair bir düzenleme bulunmamakla birlikte kurum personeli uygun gördüğünde bu konuda inisiyatif kullanabilmektedir. İŞKUR da açık iş ilanları internet üzerinden yayınlanmakta ayrıca panolarda duyurulmaktadır. Ancak açık işler yerel basında yayınlanmamaktadır.. Uygun eşleştirmenin esası, iş arayanın nitelikleri ile işin gerektirdiği niteliklerin örtüşmesinin sağlanmasıdır. Uygun bir yönlendirme öncesinde kişiler mutlaka danışmanla görüşmeli ve kişinin nitelik ve beklentileri detaylı analiz edilmelidir. Dolayısıyla işin gerektirdiği niteliklere uygun olmayan iş arayanların yönlendirmesi yapılmamalıdır. Tüm açık iş ilanlarının yer aldığı Açık İş Bilgi Bankası oluşturulmalı ve kurum genelinde tüm kullanıcıların hizmetine sunulmalıdır. Karşılanamayan açık işlerin duyurulması için yerel/ulusal gazetelerden yararlanılmalıdır. 2 MESLEKİ EĞİTİME YÖNLENDİRME İşgücü piyasası analizleri dikkate alınarak piyasada görülen eksikliklere göre mesleki eğitimler verilmektedir. Kişi vasıfsız ise veya mevcut olan mesleği güncelliğini yitirmiş ise; danışman ve danışan birlikte karar vererek, kişinin özelliklerine uygun ve işgücü piyasasında geçerli olan bir meslekte bireysel mesleki eğitim alması sağlamaktadır. Danışman, kursun satın alımından kursun sonuçlandırmasına kadar tüm süreçten sorumludur. Kurs süresince eğitimin gidişatını ve bireyin gelişimini takip etmek için iş arayan ile en az iki defa görüşme yapmaktadır. İllerde İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulu tarafından belirlenen mesleklerde kurslar açılmakta, iş arayanlar genellikle danışmanlık sürecinden geçmeden kurslara yönlendirilmektedir. Mesleki eğitim kurslarına katılacak kişiler, işbirliği yapılan ya da hizmet satın alınan kurum/ kuruluş temsilcilerinin de katıldığı komisyon tarafından seçilmektedir. Mesleki eğitim kursları genelikle gruplar halinde açılmaktadır. Kişiye özel mesleki eğitim kurslarına yönlendirmeye ilişkin mevzuat bulunmakla birlikte etkin olarak işletilmemektedir. İŞKUR da işgücü piyasası analiz çalışmaları yapılmaktadır, ancak sonuçlarının gerek geç yayınlanması gerekse belli bir metodolojisinin ve sürekliliğinin olmaması nedeniyle bu çalışmalar açılacak mesleki eğitim kurslarının belirlenmesinde etkin olarak kullanılmamaktadır. Hollanda da kişiye özel kurslara yönlendirme yapılırken İŞKUR da genellikle gruplar halinde kurslar açılmaktadır

9 Kursların açılması, kursiyerlerin seçilmesi ve kursların denetiminde danışmanlar rol almamaktadır. Kurslar işgücü piyasası analizleri dikkate alınarak açılmalıdır. İş arayanlar danışman tarafından belirlenen ilgi ve yetenekleri doğrultusunda uygun mesleki eğitime yönlendirilmelidir. Kişiye özel bireysel eğitimler etkinlikle uygulanmalıdır. Kursiyer seçimi ve kurs denetimlerine danışmanların da katılımını sağlayacak bir düzenleme yapılmalıdır. 3 GİRİŞİMCİLİĞE YÖNLENDİRME Kendi işini kuracaklara yönelik girişimcilik eğitimi verilmektedir. Kendi işini kuracak kişiler hazırladıkları iş planını danışmanın onayına sunmakta, onaydan sonra süreç başlamaktadır. Ayrıca işin kalıcılığını sağlamak amacıyla da UWV Werkbedrijf uzmanları tarafından gerekli destekler verilmekte ve bu sürede sigortalar da UWV tarafından ödenmektedir. Kişiye işini kurma sürecinde ve devamında hak etmiş olduğu işsizlik ödeneği verilmektedir. Kişi işini kurduktan sonraki bir yıl içerisinde işten kâr elde eder ise, işini kurduktan sonra almış olduğu işsizlik ödeneği kendisinden tahsil edilmektedir. 5- ENTEGRASYON BÜROLARINA YÖNLENDİRME Başta uzun süre işsizler olmak üzere işgücü piyasasında dezavantajlı olan kişilerin eksik donanımlarının tamamlanması ya da işe yerleşmedeki psikolojik ve sosyal sorunlarının ortadan kaldırılması için bütüncül hizmetler verilmektedir. Kişi eğer işini yeni kaybetmiş ve danışmanın değerlendirmeleri sonucunda kişinin uzun süreli işsiz kalabileceği kanaatine varılmış ise ihtiyacı doğrultusunda yukarıda belirtilen hizmetlerden yararlanması sağlanmaktadır. Danışmanlar bu hizmet için yeterince vakit ayıramadığında ve/veya profesyonel bir yaklaşım gerektirdiğinde özel entegrasyon firmalarından hizmet satın alınmaktadır. Bu hizmetten sadece işsizlik ve sosyal yardım ödeneği alanlar faydalanmaktadır. Bu uygulamayla kişilerin uzun süreli işsiz kalması engellenmiş olmaktadır. Özel Entegre Büroları nda görevli (iş koçu) kişiler müşterileri ile birebir ilgilenmekte, gerekirse işveren görüşmelerinde kişiye eşlik etmekte ve kişi işe başladıktan sonra uyum sürecinde de kişiye destek sağlamaktadır. İŞKUR da bu uygulamalar bulunmamaktadır. KOSGEB ile İŞKUR arasındaki Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi İşbirliği Protokolü çerçevesinde Uygulamalı Girişimcilik Eğitim Programları (UGEP) ile İŞKUR a kayıtlı işsizlerin iş sahibi olmaları sağlanırken, açılacak işletmelerde istihdam edilecek işsizlere yeni iş sahalarının açılması hedeflenmektedir. İŞKUR tarafından kendi işini kuracaklara yönelik eğitimler verilmekte ancak Hollanda da uygulanan mali destek ve işin kalıcılığını sağlayacak uzmanlık desteği uygulaması İŞKUR da bulunmamaktadır. Danışmanlık hizmetlerinin, kişiyi girişimciliğe yönlendirme, iş planı hazırlama ve işin kalıcılığını sağlama konularında da geliştirilmesi gereklidir. İşsizlik sigortası ödeneğinden faydalananların kendi işini kurmaları halinde hak etmiş oldukları ödeneği almaya devam etmeleri konusu değerlendirmeye alınmalıdır İŞKUR öncelikle uzun süre işsiz kalma riski taşıyan kişiler ve uzun süreli işsiz lere yönelik olarak strateji belirlemeli; bu stratejilere uygun olarak hizmetler çeşitlendirilmelidir. Öncelikle İŞKUR da danışmalık hizmetleri geliştirilmeli ve müşterinin danışman tarafından belirlenen ihtiyaçlarının giderilmesi için hizmet satın almaya imkan verecek düzenlemeler yapılmalıdır. Alt yapısı ve yetki çerçevesi iyi belirlenmiş entegrasyon büroları oluşturulmalıdır. 6- DİĞER KURUMLARA YÖNLENDİRME Danışman tarafından ekonomik, sosyal ve sağlık sorunları olduğu tespit edilenlerin aşağıda belirtilen desteklerden faydalanmaları sağlanmaktadır: Ekonomik destekler: Danışman tarafından, kişinin sahip olduğu borçlarının verimli bir şekilde çalışmasını engelleyeceğine karar verilir ise, kişi işe yönlendirilmemektedir. Bu durumda kişinin borçlarının yapılandırılması ya da af edilmesi için belediyelere yönlendirmesi yapılmaktadır. Bu süreçte, ilgili kurum uzmanları tarafından 3 yıl boyunca borç yönetimi konusunda kişiye destek verilmektedir.

10 Sosyal destekler: Özgüven eksikliği, toplumsal baskı nedeniyle iş arama ve bulmada sorun yaşayanlar özel rehabilitasyon kurumlarına yönlendirilmekte ve bu kurumlardan hizmet satın alınmaktadır. Eğer kişinin iletişim sorunu var ise danışman ilgili kurumlardan randevu almakta ve gerekiyorsa iş koçları da iş görüşmelerinde kişiye eşlik etmektedir. Sağlık sorunlarına ilişkin destekler: Bedensel ya da psikolojik sağlık sorunlarının kişinin işe girişini engellediğine danışman tarafından karar verilir ise bu tür sorunların giderilebilmesine yönelik olarak rehabilitasyon merkezlerinden, hastanelerden vb. sağlık merkezlerinden hizmet satın alınmakta ve kişi bu merkezlere yönlendirilmektedir. Bu tür uygulamalar bulunmamaktadır. Tıbbi ve mesleki rehabilitasyona ihtiyaç duyan kişilerin ilgili kurum ve kuruluşlara yönlendirilmesi için mevzuat düzenlemeleri ve ilgili kurumlarla protokoller yapılmalıdır. Ayrıca alt yapısı çok iyi oluşturulmak kaydıyla, özel kurumlardan hizmet satın alınmasına ilişkin düzenlemeler yapılmalıdır. 7. YAŞ GRUPLARINA GÖRE VERİLEN HİZMETLER 1- Gençler (15-27 yaş): Bu yaş grubu ile ilgilenen aynı yaş grubunda ve bu konuda uzmanlaşmış iş koçları vardır. Koçlar bu hedef grup ile daha sık görüşmektedir. Uzun süreli işsizliğin önüne geçebilmek için, bu gruptaki kişilerin işgücü piyasasının gerektirdiği mesleki eğitimleri zorunlu olarak alması sağlanmaktadır. Gençler mesleki anlamda belirli bir eğitim düzeyine gelmeden iş ilanlarına yönlendirilmemektedir yaş: Bu gruptaki işsizlerle bu grupla ilgili uzmanlaşmış iş koçları ilgilenmektedir. Bu gruptaki kişilere çalışabilecekleri iş piyasası tanıtılmakta, kişilerin deneyimlerini birbirleriyle paylaşması sağlanmakta, motivasyon ve iş arama yöntemleri hakkında destek verilmektedir yaşını geçenlere sosyal hayattan kopmamaları için okullarda, dernek ve vakıflarda; çocuklara ve görme özürlülere kitap okuma ya da engellileri gezdirme, onlarla deneyimlerini paylaşma gibi fahri işler yapmaları konusunda destek sağlanmaktadır. İŞKUR Uygulaması İŞKUR da danışmanlık hizmetlerinde yaş gruplarına göre uzmanlaşma sağlanmamıştır. Danışmanlık hizmetlerinin kapasitesi geliştirilerek, belirlenecek hedef gruplara göre uzmanlaşma sağlanmalıdır. 8- DİĞER ARAÇLAR 1- İstihdam Fuarları: Hollanda da ulusal ve bölgesel istihdam fuarları düzenlenmektedir. Bu fuarlarda işgücü talebi ile işgücü arzının karşılaşması sağlanmakta, işveren dilerse iş arayanlarla doğrudan mülakat yapabilmektedir. Dönemler halinde tematik, sektörel bazda bölgesel fuarlar yapılmaktadır. İŞKUR İl Müdürlükleri üniversiteler başta olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yaparak İstihdam Fuarları ve Kariyer Günleri düzenlemektedir. İstihdam fuarı ve kariyer günü etkinlikleri sınırlı olup, sistemli ve yaygın olarak gerçekleştirilmemektedir. İstihdam Fuarları; Tüm ülke çapında yaygınlaştırılmalı, Sektörel, ulusal ve bölgesel düzeyde gerçekleştirilmeli, İlgili taraflar nezdinde farkındalık yaratılarak daha sıkı işbirliklerine gidilmelidir. 2-Çalıştaylar: Özgeçmiş ve başvuru mektubu hazırlama çalıştayları, kendi iş yerini açma çalıştayları, iş arama metodları çalıştayları, işgücü piyasası çalıştayları, motivasyon çalıştayları, ağ kurma çalıştayları düzenlenerek kişilerin iş arama ve bulma kapasiteleri artırılmaktadır. İŞKUR un Uygulamaları İş arama becerileri seminerleri verilmektedir

11 Türkiye de Hollanda da olduğu gibi çalıştaylar konuları itibarıyla özel olmayıp, farklı konuların birarada sunulduğu seminerler şeklindedir. İstihdam edilebilirliği artırmaya dönük farklı konularda ve farklı hedef gruplara yönelik olarak çalıştaylar düzenlenmelidir. 3. İşverenlere Verilen Sübvansiyonlar 1- Uzun süreli işsizleri istihdam etmeleri halinde, işverenlere ödediği sigorta priminden indirim (sübvansiyon) yapılmaktadır. 2- Uzun süreli işsizler iş deneyimi kazanabilmeleri için en fazla üç ay süreyle ve üç aylık süre sonunda işverenin iyi niyet mektubu vermesi koşuluyla, kişiyi çalıştırıldıkları dönem boyunca kurumdan ödenek almaktadırlar. Bu döneme ait iş ve meslek kazası primleri işveren tarafından karşılanmaktadır. 3- İşveren uzun süreli işsizin, işte kalma sürecini ve işe adaptasyonunu etkileyebilecek mesleki ve sosyal donanımına ilişkin eksikliklerin tamamlanmasını isterse, kurum bu yönde destek sağlamaktadır. İŞKUR un işverene yönelik finansal teşvik mekanizmaları sistematik olmamakla birlikte, bu alanda gerek mevzuat ve gerekse de uygulama açısından düzenlemeler mevcuttur. Finansal kaynağı İşsizlik Sigortası Fonu olan bu düzenlemelerin amacı, ek istihdam yaratmak, istihdamda kalış sürelerini uzatmak ve işveren üzerindeki istihdam vergi yükünü azaltmaktır. 9- KORUMALI İŞYERLERİ İşgücü piyasasında iş bulma şansı az olan ya da çalışma olanağı olmayan özürlülüler iş koçları tarafından korumalı işyerlerine istihdam edilmektedir. Bu grupta yer alan kişilerin piyasa koşullarına hazır hale gelmeleri durumunda, kişiler danışmanın gözetiminde işgücü piyasasına dahil edilebilmektedir. İŞKUR Uygulaması Özürlülere yönelik olarak Korumalı İşyerleri uygulaması bulunmaktadır. Hollada da işgücü piyasasında iş bulamayacağına karar verilen kişiler özür durumlarına ve özürlülük oranlarına bakılmaksızın korumalı işyerlerinde istihdam edilmektedir. Türkiye de ise en az %40 oranında zihinsel, ruhsal-duyusal ve davranışsal özürlü olanlar ve diğer özür gruplarından %60 ve üzeri özürlü olanlar korumalı işyerlerine yönlendirilmektedir. Türkiye de korumalı işyerleri yaygınlaştırılmalı, özür durumuna ve oranına bakılmaksızın istihdam edilemeyen kişilerin korumalı işyerlerine yönlendirilmesi uygulaması değerlendirilmelidir. Türkiye de bugüne kadar işverene yönelik finansal teşviklerin hedef kitlesi kadınlar ve gençler olmuştur. Uzun süreli işsizlere yönelik herhangi bir teşvik düzenlemesi yapılmamıştır. Finansal teşvikler uzun süreli işsizleri de kapsayacak şekilde genişletilmelidir. Ayrıca uzun süreli işsizi istihdam eden işverenin talebi halinde, kişinin işte kalma sürecini ve adaptasyonunu etkileyecek mesleki ve sosyal destek İŞKUR tarafından verilmelidir

12 GENEL ÖNERİLER Vizyon dokümanında belirtilen önerilerin gerçekleştirilebilmesi için kurumsal kapasitenin geliştirilmesi temel husustur. Bu noktadan hareketle; 1- Öncelikle Avrupa İstihdam Stratejisi ne uygun istihdam politikası belirleme çalışmaları sonuçlandırılmalı ve kamuoyu ile paylaşılmalıdır. 2- Farklı hedef gruplara yönelik politika ve stratejiler belirlenerek, hizmet çeşitliliği artırılmalıdır. 3- Hizmet çeşitliliğine bağlı olarak İŞKUR personeli niteliği artırılarak özellikle danışmanlık hizmetlerinde uzmanlaşmaya gidilmeli ve personel sayısı artırılmalıdır. 4- Danışmanlık hizmetleri başvuru, işe yerleştirme ve işe uyum süreçlerini kapsayacak şekilde planlanmalı ve uygulanmalıdır. 5- İŞKUR vizyonu yöneticiler başta olmak üzere tüm çalışanlarca benimsenmeli ve bu vizyona ulaşmak hedefini güden uygulamalar etkin bir şekilde hayata geçirilmelidir. 20

13 ADI SOYADI UNVANI KURUMU E.POSTA ADRESİ Faruk ŞAHİN Daire Başkanı İŞKUR KİTABIN HAZIRLANMASINDA EMEĞİ GEÇENLER Nuran ERSOY Şube Müdürü İŞKUR Proje Koordinatörü Ahmet Ersun GENÇ Şube Müdürü İŞKUR Nazan KAHRAMAN Şef İŞKUR Burhan ARKAN VHKİ İŞKUR Aydın ALABAŞ İstihdam ve Meslek İŞKUR Uzmanı Hürriyet SAÇ Eğtim Uzmanı İŞKUR Feyzullah KAYA Şef İŞKUR Yalçın ORUÇ VHKİ İŞKUR Reyhan CEPHE Proje Koordinatörü Yücel AYDEMİR Eğitim Uzmanı UWV Mustafa ÖZCAN Eğitim Uzmanı UWV

14