Yeraltı Suyu Direktifi: Yeraltı Suyu Terminolojisi

Transkript

1 MODÜL 1 Su Çerçeve Direktifi, Su Çerçeve Direktifinin Kardeş Direktiflerle İlişkisi, Nehir Havzası Yönetim Planlaması, Su Kütleleri, Tipoloji ve Sınıflandırma Yeraltı Suyu Direktifi: Yeraltı Suyu Terminolojisi Kaan Tünçok Antalya Aralık, 2014

2

3 Yerin Altındaki Su Yeraltı suyu yeraltındaki kaya ve toprağın aralarında kalan gözenekleri dolduran sudur. Yeraltı suyu karaların ve okyanus tabanının altında bulunur. Yeraltı sularının büyük bir çoğunluğu yapış ve yüzey sularından kaynaklanır. Yeraltı suyu her zaman hareket halindedir.

4 Su Tablası Su tablası: gözeneklerdeki suyun basıncının atmosfer basıncına eşit olduğu engebeli yüzeyledir. engebeli yüzeylerde gözeneklerdeki su basıncının atmosferik basınca eşittir İnce taneli sediman tabakalarında, su tablasının hemen üzerindeki ince şerit kılcal çekim ile sürekli doygundur. Nemli bölgelerde, su tablası, üzerindeki kara tabakasına benzerlik göstererek incelir. Su tablasının kalınlığı, yağış, sızma hızı, buharlaşma ve yeraltı suyu akış hızına bağlıdır.

5 Gözeneklilik Gözeneklilik, toprak ve kaya miktarının aralarındaki boşluk miktarına oranıdır. Açık gözeneklilik ya da efektif gözeneklilik ise toplam hacme, erişilebilir hacmin oranıdır. Gözeneklilik, belli bir toprak ve kaya kütlesindeki suyu belirler. Düzgün sıralanmış sediman Kötü sıralanmış sediman Katılaşma nedeniyle gözeneklilik düşmüş

6 Yeraltı suyu Besleme ve Deşarjı Besleme yeraltı suyunun doldurulmasıyla gerçeklen süreçtir Deşarj yeraltı suyunun yüzeye ulaşması ve akmasıyla gerçekleşen süreçtir. Yağmur suyunun süzülerek toprak altına doğru inmesi ve bir akiferde toplanması ile oluşan alan besleme alanıdır. Yeraltı suyu derelere, göllere, havuzlara, bataklıklara ve okyanuslara doğru akarak su yavaş yavaş deşarj alanlarına doğru hareket eder.

7 Yeraltı Suyu Ne Kadar Hızlı Akar? 1856 da Henri Darcy nin yaptığı hesaplamalara göre yeraltı suyunun hızı; Hidrolik eğim yani su tablasının eğimine, suyun arasından aktığı kaya ya da sedimanların geçirgenlik katsayısına ve geçirgenlik, yoğunluk ve suyun viskozitesi tarafından belirlenen, hidrolik iletkenlik adı verilen bir geçirgenlik katsayısına bağlıdır.

8 Kaynaklar Kaynak, doğal yollarla yüzeye çıkmış yeraltı suyudur. Küçük kaynaklar tüm kaya tiplerinde görülebilir ama büyük kaynaklar, lav akıntısı, kireçtaşı ya da çakıl taşlarında görülür. Geçirgenlikteki bir değişiklik, daha az geçirgen bir kaya grubunun daha geçirgen olan bir kaya grubuna komşu olması bu kaynakların lokasyonlarını belirler.

9 Artezyen Akifer Artezyen akifer, suyun akışını engelleyen kaya tabakaları nedeniyle tazyikli bir akiferin oluşmasıdır. Su gerçek anlamda yüzeye doğru sıkıştırılır. Artezyen akiferde, su bölgedeki besleme alanındaki su tablasının yüksekliğine ulaşabilir. Artezyen akifer üzerine kurulan kuyuya artesyen kuyusu adı verilir. Artezyen akifer tarafından beslenen kaynağa artezyen kaynağı adı verilir.

10 Su tablasında pompalama sonucu oluşan değişiklikler Su yeni bir kuyudan pompalandığında, buradan alınan su miktarı yeraltı suyu akışının üzerine çıkar. Akıştaki bu dengesizlik, su tablası üzerinde kuyunun etrafında çöküntü konisi adı verilen konik bir çökme oluşturur Su tablasındaki bu local eğim, kuyuya su dolmasını sağlar.

11 Zemin Çökmesinin Mekanizması Gözeneklerdeki su basıncının taşıdığı üst üste gelen sedimanların ağırlığı ve akiferdeki etkin gerilim Yeraltı suyu çekildiğinde, gözeneklerdeki suyun basıncı düşer ve bu esnada, mineral tanecikleri arasındaki etkin gerilim çoğalır ve sedimanların sıkışmasına ve yüzey tabakasının çökmesine neden olur. Çökmenin boyutu; Su basıncının ne kadar düştüğüne ve Akiferin kalınlığı ve sıkıştırılabilirliğine bağlıdır.

12 Yeraltı Suyu Kirliliği Kükürtçe zengin kayaların arasında sirküle olan su, çürümüş yumurtaya benzer kötü bir kokuya neden olan çözünmüş hidrojen sülfür (H2S) içerebilir. Kirlenmiş olan su kum ya da geçirken kumtaşından süzülürse çok kısa bir mesafe içinde temizlenebilir. Kum şu yollarla temizlenmeye yardımcı olur; Bacterileri mekanik olarak uzaklaştırı Bakterileri oksitleyerek zararsız hale getirir Bakteriler üzerinden beslene başka canlılarla karşılaşmalarını sağlar.

13 Yeraltı Suyunun Toksik Atıklarla Kirlenmesi

14 Akdeniz bölgesindeki yeraltı suyu kaynakları (toplam yenilenebilir kaynakların yüzdesi)

15 AKDENİZ BÖLGESİNDEKİ YERALTI SUYU KAYNAKLARI Yeraltı suyu kaynakları bir ülkeden diğerine geçen yayılımlarıyla Akdeniz ülkelerindeki yenilenebilir kaynakların tümünün %21 ini oluşturur. Akdeniz ülkelerindeki yeraltı suyu kaynaklarının neredeyse %10 u yenilenmeyen kaynaklardan gelmektedir.

16 AKDENİZ BÖLGESİNDEKİ YERALTI SUYU KAYNAKLARI Birçok Akdeniz ülkesinde akiferlerin aşırı kullanımı söz konusudur. Kıyısal akiferler tarım ve turizm faaliyetlerinin kıyılarda yoğunlaşmasından dolayı aşırı kullanım baskısı altındadır. Kıyısal yeraltı suyu bölgenin pek çok bölümündeki aşırı pompalama sonucu olarak deniz seviyesinin altına inmiş durumdadır.

17 Yeraltı sularının aşırı kullanıldığı ve tuzlandığı alanlar

18 AKDENİZ BÖLGESİNDEKİ YERALTI SUYU KAYNAKLARI Tarım, Akdeniz bölgesindeki yeraltı sularının en önemli kullanım alanıdır. Tarım için su çekimleri, Akdeniz ülkelerindeki yeraltı suyu kullanımının %58 ini oluturmaktadır. Tarım faaliyetleri suyun sadece miktarını (quantity) değil aynı zamanda aşırı gübre, pestisit kullanımı ve zeytinyapı sıkımı sonucu oluşan atık suyun bu sulara karışması dolayısıyla kalitesini olumlsuz etkilemektedir.

19 Akdeniz ülkelerinde su kullanımı taleplerinin dağılımı (%)

20 Mevcut durum: Yeraltı suyunun izlenmesi bölgenin sadece belli kesimlerinde standart bir uygulama halindedir. Bölgenin pek çok bölümünde, kayda değer ve sistematik bir yeraltı suyu izleme programı mevcut değildir ya da var olanlar da belli projeler kapsamında ya da herhangi bir sorun olduğu için uygulanmaktadır. Son zamana kadar bölgede pek çok izleme ağı oluşturulmuştur ancak bunlar sadece yeraltı suyunun miktarı ile ilgili durumu (su seviyesini) izlemektedir. Yeraltı suyunun kalitesinin önemi henüz çok yeni farkedilmiştir. Yeraltı suyu izleme prosedürlerinde bir standardizasyon eksikliği vardır ve bölgenin farklı bölümlerinden alınan veriler birbirleriyle kıyaslanabilecek nitelikte değildir.

21 Mevcut veriler, bölgedeki yeraltı suyunun sürdürülebilir kullanımı için bir bölgesel eylem planı oluşturmak için yeterli ya da güvenilir değildir. Yeterli ve güvenilir verinin olmaması, yeraltı suyunun hem miktar hem de kalitesinin, herhangi bir ön uyarı olmadan, önemli ölçüde kötüleşmesine neden olmaktadır.

22 Sınıraşan sular Her ne kadar bölgede sınıraşan sularla ilgili olarak devam eden iyi işbirliği örnekleri var olsa da bu örnekler hem çok az hem de birbirleriyle koordinasyonları kısıtlı. Sınıraşan yeraltı sularının izlenmesinin etkinliği için; izleme ağlarının birbirleriyle uyumlu hale getirilmesi, ölçüm sıklığı, standartlar, kalite kontrol ve veri depolama ve işleme çalışmaları gereklidir.

23 Soru Akifer tanımına en uygun açıklama hangisidir? a. Nehir sistemine bağlı bir yüzey kütlesi b. Yeraltı suyunun akışına uygun yeterli gözeneklilik ve geçirgenliğe sahip yüzeyaltı tabakası ya da diğer jeolojik katmanlar c. Kritik yeraltı suyu seviyesi d. Suyun akışına izin vermeyen, düşük gözeneklilik ve geçirgenliğe sahip yüzeyaltı tabakası ya da jeolojik katmanlar

24 MODÜL 1 Yeraltı Suyu Direktifi: Yeraltı Suyu Terminolojisi

25 Su Çerçeve Direktifi (WFD) Avrupa Parlamentosu 2000/60/EC sayılı ve Konseyin 23 Ekim 2000 tarihli Direktifi Su politikası üzerine topluluk için bir eylem çerçevesi sunar. Mevcut mevzuatı yapılandırır ve günceller Nehir havzası yönetim planlaması yaklaşımını getirir. Yüzey tatlı suları Geçiş & kıyı suları Yeraltı suyu USGS (1998)

26 Su Çerçeve Direktifi nin Hedefleri 2015 e kadar tüm suların en azından iyi durum da olmasını sağlamak mümkün olan alanlarda çok iyi durum un sağlanması suların mevcut durumlarından daha kötüye gitmesinin engellenmesi Sular = yüzey suları + yeraltı suyu Yüzey suları = nehirler, göller, geçiş ve kıyı suları ayrıca kanallar ve baraj gölleri İyi durum = İyi ekolojik ve kimyasal durum WFD nin en kötü senaryo hedefi Ekojojik durum ÇOK İYİ İYİ ORTA ZAYIF KÖTÜ

27 WFD Uygulama Zaman Çizelgesi Yıl Bitiş tarihi/çıktı WFD Ref Direktif yürürlüğe girmesi Art WFD AB üye ülkelerde yasalara dahil edilmesi Nehir Havza Bölgeleri ve Yetkili Kurumlar belirlenmesi Art. 24 Art /05 Karakteriszasyon tamamlanması: baskılar, etkiler ve ekonomik analizlerle birlikte Art Nehir Havza Bölgeleri için izleme ağları kurulması Halkın katılımı süreçlerinin başlaması için son tarih Art. 8 Art Taslak nehir havza yönetim planları hazırlanması Art Nehir havza yönetim planları son haline getirilmesi (plandaki hedeflere ulaşmak için gerekli Art. 13 & önlemlerle Su kullanımı birlikte) için fiyatlandırma politikaları tamamlanması Art e kadar sularda iyi durum un sağlanması için gerekli yönetimsel önlemlerin alınmasına yönelik bir program uygulanması Art Nehir havza yönetim planlarının gerekli çevresel hedeflere ulaşmasının sağlanması Art Yönetim çalışmalarının ilk turunun sona ermesi Art. 4 & Yönetim çalışmalarının ikinci turunun sona ermesi. Bu WFD nin hedeflerinin uygulanması için son tarihtir Art. 4 & 13

28 Yeraltı Suyu Direktifi Direktifin Yapı Taşları Direktifin Ana Gereklilikleri Yeraltı Suyu Kalite Standartları Mevcut ve WFD tarafından zorunlu tutulmuş ( direktife göre yapılan ilk ölçüm seviyesi olarak belirtilen) veriler kullanılarak kirlilik eğilim çalışması yapılması: GD 18 Kirleticilerin deşarjının önlenmesi ve sınırlandırılması: GD 17 Yeraltı suyunda kirleticilerin varlığı Yeraltı sularında kirleticilerin karışmasını önlemek ya da sınırlamak için önlemlerin alınması Yeraltı suyu eşik değerleri İyi kimyasal durum kriterleriyle (Üye Ülkeler tarafından belirlenen eşik değerler ve AB nitrat ve pestisit standartları) uyum Direktifin Türkiye de uygulanmasıyla ilgili mevcut durum Türkiye için stratejik planlama dokümanları

29 WFD Madde 2 de yer alan tanımlar Yeraltı suyu yerin altında suya doymuş alanla ya da yüzeyle ya da toprakaltı tabaka ile doğrudan teması olan tüm sulara verilen addır. Akifer yeterli gözeneklilik ve geçirgenliğe sahip, yeraltı suyunun akışına ya da melli miktarlardaki yeraltı suyunun çekilmesine uygun kaya ya da başka bir jeolojik katmandan oluşan yüzeyaltı tabaka ya da tabakalarıdır. Yeraltı suyu kütlesi bir akifer ya da akiferlerdeki belli bir yeraltı suyu miktarıdır = yönetim birimi Yeraltı suyu kütleleri izleme amacıyla gruplanabilir.

30 WFD Yeraltı suyu kütlesi WFD Yeraltı suyu body

31 Direktifin Yapı Taşları Su Çerçeve Direktifi nin, yeraltı sularının iyi durum a getirilmesi için atılması gereken adımlarla ilgili bölümleri: Sınıflandırma testleri (4 kalitatif ve 5 kimyasal) AB ye raporlanması gereken Nehir Hazva Bölgeleri dahlindeki yeraltı su kütlelerinin belirlenmesi ve karakterizasyonu (yönetim birimleri) within RBDs that must be reported to EC. Karakterizasyon sistenin iyi anlaşılmasına bağlıdır, Operatörler (D), Baskılar (P), Durumlar (S), Etkiler (I) ve Yanıtlar (R) : Nehir Havza Yönetimi Planlarının belkemiğini oluşturur.

32 Risk altında olan öğelerin klasifikasyonuna yönelik tüm ilgili testler tamamlanmalıdır. İlgili her testin sonucu gerek kalitatif gerekse kimyasal durumların klasifikasyonu için birleştirilmelidir. Yeraltı suyu kütlesi hakkındaki en kötü sonuç raporlanmalıdır.

33 Direktifin Ana Gereklilikleri yeraltı suyu eşik değerleri (kalite standartları) mevcut ve izleme sonucu elde edilen veriler kullanılarak kirlilik eğilimleri ile ilgili çalışmalar gerçekleştirilmelidir. (2007*2008 yılları arasında direktife göre yapılan ilk ölçüm seviyesi olarak derlenen veriler) kirlilik eğilimleri revise edilmeli ve yeraltı suyuna karılabilecek kirleticileri engellemek için önlemlerin alınması teknik şartlar üzerinde her altı yılda bir güncelleme çalışmalarının yapılması iyi kimyasal durum kriterleri (Üye Ülkeler tarafından belirlenen eşik değerler ve AB nitrat ve pestisit standartları) ile uyum sağlanmalı

34 Yeraltı Suyu Kalite Standartları Baskı ve etkilerin analizi ile güncel risklerin belirlenmesi: WFD Madde 5. Yeraltı suyu kalite standartlarının oluşturulması ( eşik değerler ): Direktifin Ek II dokümanında listelenen maddeler Risk altındaki yeraltı suyu kütlelerinin en makul seviyedeki kirletici eşik değerlerinin oluşturulması. Örn. Ulusal, Nehir Havza Bölgesi ya da Yeraltı Suyu Kütlesi seviyesinde: WFD Ek II Prensipte hiçbir yeraltı suyunun değerleri standart değerlerin üzerinde olmaması gerekir. yeraltı suyu kütlesinin tamamını olumsuz etkilemeyecek local baskılar (örn. noktasal kirlilik) dikkate alınmalı

35 Eğilim Tespiti ve Ters Çevrilmesi WFD Madde 17: kirlenmeye dönüşüm başlangıç noktalarının belirlenmesi ve tersine çevrilmesi Önem Direktif in Ek IV dokümanında açıklanmıştır. İstatistiksel önem ve çevresel önem, belirlenen başlangıç noktasındaki gerçek risklerle ifade edilir. Tersine çevirme yükümlülükleri: AB dahilindeki yeraltı suyu kalite standartları ve/veya eşik değerlerin %75 ine erişildiğinde tersine çevrilir. Yerel şartlar bu yüzdelerin farklılaşmasını açıklamalıdır. Eğilim ters çevirilmesi önlemler programı kapsamında uygulanır: etkin eylemler için ana mevzuat uygulama araçları (Örn. Nitrat Direktifi, IPPC Direktifi vb.)

36 75

37 Kirletici girdisini engellemek ya da sınırlamak için önlemler yeraltı suyuna kirleticilerin girişini engellemek ya da sınırlamak için yasal gereklilikler WFD nehir havza yönetim planlaması ile uyumlu engelleme ve sınırlama koşulları

38

39 Önlemler Programı WFD çevresel hedeflerine ulaşılabilmesi için önlemler (örn. su çekim kontrolü, kirlilik önleme ya da kontrol önlemleri) Temel önlemler: yeraltı suyu çekim kontrolü yeraltı suyu kütlelerinin (önceden alınmış bir kararla) yapay olarak beslenmesi ya da genişlemesi Noktasal kaynak deşarjları ve kaynakların kirlenmeye eğilimli olarak kullanılması konuları da temel önlemler altında düzenlenir. Yeraltı sularına kirleticilerin doğrudan deşarjı WFD nin 11. maddesindeki bir dizi şart kapsamında yasaklanmıştır. Önlemler Programı (Programme of Measures-PoM) her altı yılda bir revise edilmeli ve güncellenmelidir.

40 kapsam dahilindeki temel ve tamamlayıcı önlemler Yeraltı suyu ile doğrudan ilgili önlemler

41 Yeraltı sularını kirlenme ve bozulmaya karşı korumaya yönelik yasalar başlangıcı 1990lara uzanan daha büyük bir çerçeve düzenlemenin bir parçasıdır. Farklı mevzuatlar tarafından ele alınan yeraltı suyu koruma kavramı Su Çerçeve Direktifinin temel önlemleriyle entegredir.

42 AB yasal araçları kapsamındaki sektörler (Yeraltı sularının korunmasıyla doğruda/dolaylı olarak iligli olan): - UWW: Kentsel Atık Su - CPD: İnşaat Malzemeleri Direktifi - IPPC: Entegre Kirlilik Önleme Kontrol

43 İyi Nicel Durum Tanımı uzun vadeli yıllık ortalama çekim miktarı uygun olan yeraltı suyu kaynağından fazla değildir. İnsan kaynaklı su seviyesi değişimleri bağlantılı herhangi yüzey suyu kütlesindeki yüzey suyu kimyasında ve/veya ekolojisinde Madde 4 ün ilgili hedeflerine ulaşmaya engel olacak önemli bir kayıp olmaz yeraltı suyuna bağlı karasal ekosistemlerde önemli bir değişiklik olmaz tuz ya da başka bir madde girişi olmaz

44 Karakterizasyon sistemi Operatörler (D) Baskılar (P) Durumlar (S) Etkiler (I) Yanıtlar (R) Nehir Havza Yönetim Planı belkemiği

45

46 DPSIR Çerçevesi Yeraltı suyu kütlelerinin WFD çevresel hedeflerine erişemeyeceği riskine sahip yeraltı sularının kalitesine yönelik insan Baskısı (P) ve Etkilerinin (I) analizi Durum (S) ve Etkilerin (I) hem yeraltı suyu kaynakları hem de bağlantılı ve bu kaynaklara bağlı sucul ve karasal ekosistemleri dikkate alır. Yanıtlar (R) ilgli AB mevzuatının (aslen Su Çerçeve Direktifi nin önlemler programıdır) eylem programlarıdır.

47 Su kullanımı ile ilgili risklerin değerlendirilmesi ve baskı ve akifer hassasiyeti tipleriyle ilgili olarak, bağlantılı sucul ve karasal ekosistemlerin etkileşimi

48 Etkin uygulamaya doğru WFD Madde 5 altındaki baskı ve etkilerin analizi: risk altındaki yeraltı suyu kütlelerinin tespiti için. Eşik değer ve eğilim zorunluluklarının belirlenmesi üzerinde doğrudan etki. İzleme programları oluşturulmuş ve yukarıdaki tespitler doğrultusunda uygulanmaya başlamıştır. Eşik değerlerin oluşturulurken, risk analizlerinin hassasiyeti için veri toplama Nehir Havza Yönetim Planları geliştirilmiş Önlemler programı tasarlanmış ve uygulanmaya koyulmuş

49 Nehir Havza Yönetim Planı Kapsamında Etkileşim

50 Türkiye için Stratejik Planlama Dokümanları Yüzey ve Yeraltı Sularının İzlenmesi Yönetmeliği 11 Şubat 2014 Resmi Gazete No : Yeraltı Sularının Kirliliğe ve Bozulmaya Karşı Korunması Yönetmeliği 7 Nisan 2012 Resmi Gazete No : Yeraltı suyu İzleme Sistemleri DSİ Yönetmeliği 20 Aralık 2012 Yeraltı Suları Yasası 16 Aralık 1960

51 Yeraltı Suları ile ilgili CIS Çalışma Grubu Direktif, su politikaları alanında AB için bir eylem çerçevesi (WFD için Ortak Uygulama Stratejisi (CIS) olarak kullanılacaktır) oluşturur. Çalışma grupları, faaliyetlerini Üye Ülkeler ve paydaş gruplarının temsilcilerinden oluşan Stratejik Koordinasyon Grubu (SCG) şemsiyesi altında Komisyon ve AB Su Yöneticileri gözetiminde yürütür.

52 CIS Organizasyon Şeması ( )

53 Su Durumu Kümesi Destekleyen işler ekolojik, kimyasal ve nicel durum değerlendirmesi büyük ölçüde değiştirilmiş su kütleleri (HMWBler) baskı ve etki analizi su ile ilgili direktifler altında gerçekleştirilen ilgili değerlendirme ve izlemelerin koordinasyon ve izlemesi

54 Ekolojik Akış Çalışma Grubu Nicel yönlerin değerlendirilebilmesi için ekolojik parametreler/ekolojik akış ve hidrolojik parametreler ile ilgili yönlendirme Ekolojik Durum (Ecostat) Çalışma Grubu Ekolojik potansiyelin iç kalibrasyonu - Büyük ölçüde değiştirilmiş su kütlelerinin (HMWB) hidromorfolojik etkileri ve klasifikasyonu üzerine değerlendirmelerle ilgili bilginin paylaşımı HMWBlere nasıl uygulanabilecekleri de dahil olmak üzere, hidromorfolojik ve hidromorfolojik olmayan (örn. kirlilik) baskılara/değişikliklere karşı hassas biyolojik değerlendirme yöntemleri

55 Kimyasallar Çalışma Grubu (Yüzey Suyu Kimyasal Durum ve İzmele) İzleme listesi hazırlanması Yeni çevresel kalite standartları ile yeni tanımlanmış ve mevcut öncelikli maddelere yönelik analitik yöntemler için yönlendirmelerin hazırlanması MSFD ihtiyaçları dikkate alınarak, biyota örneklemesi ve izlemesine yönelik tamamlayıcı yönlendirmelerin hazırlanması Biyotic ligand modellerinin (BLM) nasıl seçileceği ve uygulanacağına dair yönlendirmelerin hazırlanması

56 Yeraltı Suyu Çalışma Grubu Yeraltı Suyu Direktifi Ek I ve II üzerine halkın katılımı süreci Yeraltı suyuna bağımlı ekosistemler - yeraltı suyunu bağımlı karasal ekosistemler üzerine görüşmelere devam ve yeraltı suyuna bağımlı sucul ekosistemler ile ilgili görüşmeler başlanması ve tavsiyelerin detaylandırılması İçme suyu - Nehir Havza Planlama ve Yönetimine daha iyi entegre edilebilmesi. Drinking water to better integrate into River Basin Planning and Management. İçme Suyu Komitesi ile işbirliği ile havza kapsamında risk değerlendirmesi (su güvenliği planlarına katkı), izleme ve veriye erişim ve veri değiş-tokuşu Yeraltı suyu eşik değeri hesaplama yaklaşımları ve ilgili reseptörler dikkate alınarak belirlenen kriterler Yeraltı suyu kullanımı, uygunluğu ve yeraltı suyu çekimi ile ilgili bilginin paylaşılması, (su kıtlığı ve kuraklık dikkate alınarak) ekolojik akışlar, ölçümler, suyun yeterliliği, suyun fiyatlandırılması vb.

57 Rehber dokümanlar CIS Çalışma Grubu şu Rehber Dokümanları (GD) hazırlamıştır: Etki ve Baskılarla ilgili Analiz (GD No 3) Su Çerçeve Direktifi altında İzleme Çalışmaları (GD No 7) Yeraltı Suyu İzmleme (GD No 15) İçme Suyu Koruma Alanlarındaki Yeraltı Suları (GD No 16) 2006/118/EC sayılı Direktif ışığında Doğrudan ve Dolaylı Girdiler (GD No 17) Yeraltı Suyu Durum ve Eğilim Değerlendirmesi (GD No 18) Kavramsal Modellerin Risk Analizi ve Kullanımı (GD No 26)

58 Soru Hangisi Direktif in yapı taşlarından biri değildir a. Önlemler Programı b. Yeraltı suyu kalite standartları c. Hidrolojik Modeller d. Eğilim tespiti ve ters çevrilmesi