Pulmoner hipertansiyonda tanı algoritmi. Ebru Öntürk Tekbaş, Zuhal Arıtürk Atılgan, İbrahim Sarı

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Pulmoner hipertansiyonda tanı algoritmi. Ebru Öntürk Tekbaş, Zuhal Arıtürk Atılgan, İbrahim Sarı"

Transkript

1 Tıp Araştırmaları Dergisi: : (2) : T AD Pulmoner hipertansiyonda tanı algoritmi Ebru Öntürk Tekbaş, Zuhal Arıtürk Atılgan, İbrahim Sarı Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Giriş Pulmoner vasküler dirençte yükselmeyle karakterize olan pulmoner hipertansiyon (PHT), sağ kalp yetersizliği ve ölüme neden olabilen kompleks ve ilerleyici bir hastalıktır. İdiyopatik pulmoner arteriyel hipertansiyonun (İPAH) insidansı milyonda 1-2 civarındadır. Kadınlarda erkeklere oranla 2-3 kat daha sık görülür ve genelde ikinci veya üçüncü dekadda ortaya çıkar. PHT semptomlarının spesifik olmaması, diğer hastalıklarla karıştırılması, tanımlaması ve sınıflamasının nispeten az bilinir olması nedeniyle ilk semptomdan tanıya kadar olan süreçte genellikle gecikme olmaktadır. PHT seyrinde ilk olarak uzun süren asemptomatik evre bulunmakta, bu süreçte genellikle istirahat kalp debisi korunurken egzersiz kalp debisinde belirgin olmayan düşüşler meydana gelmektedir. Pulmoner arter basıncının (PAB) yükselmesi ile birlikte hasta semptomatik hale gelmekte, hem istirahat hem de egzersiz kalp debisi azalmaktadır. İlk ipuçları genellikle efor dispnesi, halsizlik ve çarpıntıdır. Daha sonra bu semptomlara göğüs ağrısı, senkop ve öksürük eşlik edebilir. İleri evrede ise hastada ödem, asit, iştahsızlık gibi sağ kalp yetersizliğinin semptom ve bulguları görülmektedir. PHT li hastaların erken evrede asemptomatik olması veya semptomların başlangıçta hafif ve nonspesifik olması nedeniyle tanı konulabilmesi için riskli popülasyonların da taranması gerekmektedir. PHT için risk altındaki gruplar; PHT hastalarının 1. derece akrabaları, bağ dokusu hastalığı olanlar, konjenital kalp hastaları, portal hipertansiyon hastaları, pulmoner emboli öyküsü olanlar ve HIV pozitif hastalardır. Erken evrede tanı ve tedavi ile sağ kalım şansı arttığından bu risk gruplarının taranması oldukça önemlidir. Tarama yapılırsa hastaların %61 i fonksiyonel kapasite I-II de tanı almakta, tarama yapılmadığında ise bu oran ancak %25 olmaktadır (1,2). PHT, sağ kalp kateterizasyonunda ortalama istirahat PAB ın 25 mmhg ölçülmesi olarak tanımlanmaktadır (Tablo 1) (3). Ortalama PAB ın mmhg olmasının önemi henüz aydınlatılamamıştır. Bu grupta daha fazla bilimsel veriye ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak yine de bu değerlere sahip kişileri takibe almak gerekir. Eski tanımlamada sınır değerler ortalama PAB için istirahatte 25 mmhg, egzersiz sırasında 30 mmhg olarak verilirken yeni tanımlamada istirahat-egzersiz ayırımı kaldırılmıştır. PHT nin en yeni klinik sınıflaması ise 2008 yılında yapılan Dana Point sınıflamasıdır (Tablo 2) (3). Pulmoner kapiller kama basıncının (PKB) >15 mmhg olduğu durumlar postkapiller PHT olarak adlandırılmakta olup, grup 2 (sol kalp hastalıklarına sekonder gelişen) PHT ye ait bir bulgudur. PKB <15 mmhg ve kalp debisi normal ya da biraz azalmış ise bu durum prekapiller PHT olarak adlandırılmakta olup, tablo 2 de belirtilmiş olan grup PHT ye (1-Pulmoner arteryel hipertansiyon (PAH), 3-Akciğer hastalıklarına bağlı PHT/Hipoksemi, 4-Kronik tromboembolik PHT, 5-Multifaktoriyel PHT) ait bir bulgudur. Yeni kılavuzda ortaya konmuş bir terminoloji de orantısız PHT dir (out of proportion). Bu terminoloji asıl olarak grup 2 (sol kalbe bağlı) ve grup 3 (akciğer hastalıklarına-hipoksemiye bağlı) PHT için geçerlidir. Orantısız PHT, hastada söz konusu olan PHT nin altta yatan sol kalp ya da akciğer hastalığının şiddeti ya da hemodinamik parametreleriyle tam olarak açıklanamadığı durumu tarif eder. Grup 2 için söz konusu olan orantısız PHT yi göstermek daha kolaydır. Sol kalp hastalığına bağlı PHT de genellikle transpulmoner basınç gradyanının (TBG) (TBG=Ortalama PAB- Ortalama PKB) artması beklenmez, diğer bir deyişle PAB ve PKB birbiriyle orantılı artar ve TBG genelde 12 mmhg nin altında kalır. Oysa TBG nin arttığı hallerle de karşılaşılmaktadır ve bu durumda sol kalp patolojisinin neden olduğu PHT nin üzerine, pulmoner arterdeki bir takım

2 12 Tekbaş ve ark. Tablo 1. Pulmoner hipertansiyonun hemodinamik tanımları (3). Tanım Özellikler Klinik grup(lar) Pulmoner hipertansiyon Ortalama PAB 25 mmhg Tümü Prekapiller PHT Postkapiller PHT Ortalama PAB 25 mmhg PKB 15 mmhg KD normal veya azalmış a Ortalama PAB 25 mmhg PKB >15 mmhg KD normal veya azalmış a 1. Pulmoner arteryel hipertansiyon 3. Akciğer hastalıklarına bağlı PHT 4. Kronik tromboembolik PHT 5. Mekanizması açık olmayan ve/veya çok faktörlü olan PHT 2. Sol kalp hastalıklarına bağlı PHT Pasif Reaktif (orantısız) TBG 12 mmhg TBG >12 mmhg Tüm değerler istirahat sırasında ölçülmüştür. a Sistemikten pulmonere şant (yalnızca pulmoner dolaşımda), anemi, hipertiroidi vb. hiperkinetik durumların varlığında yüksek KD mevcut olabilir. KD = kalp debisi; PAB = pulmoner arteriyel basınç; PHT = pulmoner hipertansiyon; PKB = pulmoner kama basıncı; TBG = transpulmoner basınç gradyanı (ortalama PAB ortalama PKB). değişikliklerin etki etmesi suretiyle beklenenden daha yüksek PAB değerleri ölçülmektedir. Bu hastaların teorik olarak spesifik ilaç tedavilerinden fayda göreceği düşünülmekle birlikte bu teori henüz klinik çalışmalarla desteklenmediğinden rutin olarak değil, klinik çalışmalar çerçevesinde ya da özelleşmiş PHT tedavi merkezlerinde değerlendirilmek üzere önerilmektedir. Sol kapak hastalığı tamir edilmiş ve kalp debisi ile PKB si tamamen normale dönmüş olan hastalarda ölçülen ısrarcı PHT durumu orantısız PHT nin örneklerinden biridir. Grup 3 hastalarda orantısız PHT yi tarif etmek grup 2 kadar kolay değildir. Çünkü grup 3, prekapiller PHT grubundandır ve bu hastalarda zaten PKB normal değerlerde beklendiğinden, orantısız PHT nin hemodinamik ispatı söz konusu değildir. Bu hastalarda akciğer patolojisinin yaygınlığı, hipokseminin derinliği, hastalığın süresi, hastanın kliniği, solunum fonksiyon testi (SFT), bilgisayarlı tomografi (BT) ve diğer fonksiyonel tetkikler birlikte değerlendirildiğinde tüm bu parametrelerle açıklanamayacak boyutta bir PHT söz konusu ise orantısız PHT den bahsedilebilir. Bu hastalardaki PHT nin de teorik olarak direkt pulmoner arterdeki bir takım değişikliklerden köken alan bir fraksiyonu olduğu düşüncesiyle spesifik PHT tedavilerinden fayda görebilmeleri mümkündür, ancak bu hastaların da klinik çalışmalar çerçevesinde ya da özelleşmiş PHT tedavi merkezlerinde değerlendirilmesi önerilmektedir. Sınırlı parankim tutulumu olmasına rağmen belirgin PHT si olan skleroderma hastaları da orantısız PHT hastaları olarak düşünülebilir ve sistemik sklerozun direkt pulmoner arter tutulumuna bağlı gelişen bir PHT ye hükmedilebileceğinden bu hastaların spesifik tedavilerle tedavi edilmesi önerilmektedir sınıflamasında ve alt başlıklarıyla grup 1 PHT altında sınıflanan pulmoner veno-oklusif hastalık (PVOH) ve pulmoner kapiller hemanjiyomatozis (PKH) yeni kılavuzda 1' olarak sınıflanmıştır (3). Bunlar sınıflaması zor hastalıklardır ve İPAH ile ciddi benzerlikler göstermelerine rağmen belirgin farklılıklar da içermektedirler (septal venülleri tutan tıkayıcı tarzda fibrotik lezyonlar, kapiller proliferasyon, pulmoner ödem, alveoler kanama, lenfatik dilatasyon vs gibi). Bu nedenle ayrı bir kategori olmaları fakat İPAH dan tamamen farklılaştırılmamaları da düşünülerek 1' olarak sınıflandırılmışlardır. PHT, kompleks ve ilerleyici bir hastalık olduğundan tedavi ve sağ kalım şansını arttırmak için daha erken evrede tanı koymak şarttır. PHT de tanıdan sonra 3 yılda mortalite oranı yaklaşık %50 dir. Diğer bir deyişle, semptomların başlamasından sonra ortalama sağkalım 2-3 yıldır (4,5). Tanı için ya semptomlardan yola çıkmak (ki çoğu zaman gecikmeye neden olabiliyor) ya da risk gruplarını taramak (daha mantıklı olan yol) gerekmektedir.

3 13 Tablo 2. Pulmoner hipertansiyonun klinik sınıflaması (Dana Point 2008) (3). 1. Pulmoner arteriyel hipertansiyon 1.1. İdiyopatik 1.2. Kalıtımsal BMPR2 mutasyonu ALK1, endoglin mutasyonu Bilinmeyen 1.3. İlaç ve toksinlere bağlı 1.4. İlişkili hastalıklar Bağ dokusu hastalıkları HIV enfeksiyonu Portal hipertansiyon Konjenital kalp hastalığı Şistozomiazis Kronik hemolitik anemi 1.5. Yenidoğanın persistan pulmoner hipertansiyonu 1. Pulmoner venookluziv hastalık ve/veya pulmoner kapiller hemanjiomatozis 2. Sol kalp hastalığına bağlı pulmoner hipertansiyon 2.1. Sistolik disfonksiyon 2.2. Diyastolik disfonksiyon 2.3. Kapak hastalıkları 3. Akciğer hastalıklarına ve/veya hipoksiye bağlı pulmoner hipertansiyon 3.1. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı 3.2. İnterstisyel akciğer hastalıkları 3.3. Karışık obstrüktif ve restriktif paterne sahip diğer akciğer hastalıkları 3.4. Uykuda solunum bozukluğu 3.5. Alveolar hipoventilasyon bozuklukları 3.6. Uzun süre yüksek rakıma maruziyet 3.7. Gelişme bozuklukları 4. Kronik tromboembolik pulmoner hipertansiyon 5. Sebebi bilinmeyen/multifaktöriyel pulmoner hipertansiyon 5.1. Hematolojik bozukluklar: miyeloproliferatif hastalıklar, splenektomi 5.2. Sistemik hastalıklar: sarkoidoz, pulmoner Langerhans hücreli histiyositoz, nörofibromatozis, vaskülit 5.3. Metabolik bozukluklar: glikojen depo hastalıkları, Gucher hastalığı, tiroid hastalıkları 5.4. Diğer: tümöral obstrüksiyon, fibröz mediastinit, diyaliz alan kronik böbrek yetersizliği BMPR2: bone morphogenetic protein receptor 2, ALK-1: Activin receptor-like kinase 1 gene, HIV: human immunodeficiency virus. Tablo 3. Pulmoner hipertansiyonun fonksiyonel sınıflaması (6). Sınıf I Sınıf II Sınıf III Sınıf IV Hastanın normal fiziksel aktivitesinde kısıtlılık yok. Gündelik aktiviteleri nefes darlığı, halsizlik, göğüs ağrısı veya presenkopa yol açmıyor. Fiziksel aktivitede hafif kısıtlılık var. Dinlenme sırasında rahatsızlık yok, ancak gündelik fiziksel aktivite hastada nefes darlığı, halsizlik, göğüs ağrısı veya presenkopa neden oluyor. Fiziksel aktivitede belirgin kısıtlılık var. Dinlenme sırasında rahatsızlık yok, ancak hafif aktiviteler dahi nefes darlığı, halsizlik, göğüs ağrısı veya presenkopa yol açıyor. Dinlenme sırasında hiçbir aktivitede bulunamayan ve sağ kalp yetersizliği olabilen hastalar. Nefes darlığı ve/veya halsizlik istirahatte de olabilir ve yakınmalar herhangi bir fizik aktivite ile artar.

4 14 Tekbaş ve ark. PHT tanısı için invaziv olmayan, hasta tarafından kabul edilebilir, tekrar edilebilir, ucuz, kolay, hızlı, takipte faydalı ve prognostik bilgi sunan tek bir yöntem maalesef bulunmamaktadır. Bu yüzden birden çok tanı aracını kullanarak, bu araçların sağladığı bilgileri birleştirip sentez etmek gerekmektedir. Önce tanı ve takipte faydalı olabilecek araçlardan bahsettikten sonra bir algoritma sunmaya çalışacağız. PHT Tanısında Kullanılan Yöntemler 1. Hikaye ve fizik muayene: Hikaye alırken hastanın semptomu olup olmadığı mutlaka sorgulanmalıdır. PHT nin semptomları spesifik olmayıp en sık nefes darlığı, halsizlik, yorgunluk, göğüs ağrısı, presenkop, senkop ve çarpıntıyı içerir. Daha nadiren hemoptizi, ses kısıklığı, ayaklarda şişme, abdominal distansiyon, anoreksi, siyanoz, Reynaud fenomeni, artralji ve kuru öksürük görülebilir. Bazı hastalar, egzersiz dispnesini kondüsyonsuzluğa bağlamakta veya yaşının gereği olduğunu düşünmekte ve bu yüzden gözden kaçmaktadır. Hastanın fonksiyonel kapasitesi ve sınıfı mutlaka belirlenmelidir (Tablo 3) (6). rastlanabilir. Siyanoz nadirdir ancak varsa konjenital kalp hastalıkları, pulmoner venooklüzif hastalık mutlaka dışlanmalıdır. Ayrıca çok ilerlemiş olgularda ciddi olarak azalmış kardiyak debi nedeniyle oluşan sistemik vazokonstrüksiyona bağlı da olabilir. Juguler venöz basınç artışı olabilir (belirgin a dalgası, artmış sağ ventrikül doluş basıncını gösterir) (7). Kardiyak oskültasyonda ikinci kalp sesinde çiftleşme ve pulmoner odakta ikinci kalp sesinin pulmoner komponentinde sertleşme olabilir. Atriyal septal defektle birlikte olan olgularda ikinci kalp sesinde sabit çiftleşme duyulabilir. Sağ ventrükül S3 veya S4 galo ritmi, triküspit yetmezliği varsa holosistolik üfürüm, pulmoner regürjitasyona bağlı diyastolik üfürüm, pulmoner odakta sistolik ejeksiyon üfürümü duyulabilir. Sağ ventrikülün güçlü kasılmasına bağlı sol parasternal lift, genişlemiş ve gergin pulmoner artere bağlı sol 2. interkostal aralıkta sistolik pulsasyon, hepatomegali, pulsatil karaciğer, hepatojuguler reflü, alt ekstremitelerde ödem, asit, spider telenjiektazi, palmar eritem, testiküler atrofi bulunabilir. Ağız mukozasında telenjiektazilerin görülmesi durumunda herediter hemorajik telenjiektazi araştırılmalıdır. Kalsinosis, sklerodaktili, Raynaud fenomeni ve digital ülserasyonlar sklerodermayı akla getirmelidir. Çomaklaşma, kongenital kalp hastalığı veya pulmoner veno-oklüziv hastalığı düşündürür. Resim 1. PA akciğer grafisi; santral pulmoer arterlerde genişleme, pulmoner konusta belirginleşme ve periferik pulmoner arterlerde incelme izleniyor (11). PHT hastalarında fizik muayene, hastalığın başlangıç dönemlerinde normal olabilir. Ancak PHT birçok klinik durumla ilişkili olduğu için fizik muayene bu klinik durumlarla ilgili ipuçları sunabilir. PHT ye özgü fizik muayene bulguları daha çok hastalığın belli bir evreye geldiğinin habercisidir. Sağ ventrikül hipertrofisi veya ventrikül yetersizliği ile ilgili bulgulara Resim 2. Lateral akciğer grafisi; sağ ventrikülde genişlemenin neticesinde okla işaretli bölgede retrosternal mesafenin azaldığı görülmekte (11). 2. Elektrokardiyografi (EKG): Erken evrede normal olabilir. Tarama testi olarak kullanmada duyarlılığı (%55) ve özgüllüğü (%70) düşüktür (3). Ancak çoğu hastada PHT varlığını düşündürecek veya destekleyecek değişiklikler vardır. Eğer kor pulmonale varsa EKG nin

5 15 prognostik olduğu belirtilmektedir (7). PHT li olguların % 87 sinde sağ ventrikül hipertrofisi, %79 unda sağ aks sapması görülür (8). DII, DIII, avf de p pulmonale, V1-V3 de T negatifliği ve ST-T depresyonu, V1 de R/S oranı > 1, V5-V6 da R/S oranı <1, S1Q3, S1S2S3 paterni bulunabilir (9). Ventriküler aritmiler nadirdir ancak atriyal fibrilasyon, flutter gibi atriyal aritmiler daha sık görülür. Nadiren, pulmoner arter kökünün dilate olduğu durumlarda EKG de anginayı ve iskemiyi düşündürecek değişiklikler görülür (10). EKG bulguları, hemodinamik bulgularla ve ekokardiyografi bulguları ile korele değildir (3). 3. Akciğer grafisi: Hastaların yaklaşık %90 ında PHT tanısı sırasında akciğer grafisi normal değildir (8). Akciğer grafisinde tipik bulgular, oligemik parankim alanlarının olduğu periferik damarlarda incelme ve santral pulmoner arterlerde genişlemedir (Resim 1) (11). Sağ atriyum dilatasyonunu düşündüren belirgin sağ kalp konturu ve sağ ventrikül genişlemesini düşündüren lateral grafide azalmış retrosternal mesafe görülebilir (Resim 2) (11). Akciğer grafisi özellikle interstisyel akciğer hastalığı gibi pulmoner kaynaklı PHT de ek fayda sağlayabilir. Fakat akciğer grafisindeki anormallikler ile PHT ciddiyeti arasında korelasyon yoktur (9). hafif anormallik gösterdiği durumlarda PHT nin pulmoner hastalıklara bağlanması güçtür çünkü PHT nin kendisi de SFT anormalliklerine yol açabilir. Örneğin, idiyopatik PAH ı olan hastaların yarısından fazlasında birinci saniye zorlu ekspirasyon volümünde (FEV1) veya zorlu vital kapasitede (FVC) hafif-orta derecede azalma olabilir. PHT de karbonmonoksit difüzyon kapasitesi (DLCO) genellikle azalmıştır. PHT de saptanan hipoksi, altta yatan primer bir akciğer patolojisi yoksa hafif, varsa orta-ileri derecede olabilir. Arteriyel kan gazı bu konuda fikir verebilir. 5. Ekokardiyografi (EKO): PHT şüphesi olan her durumda ekokardiyografi mutlaka yapılmalıdır. Transtorasik ekokardiyografi (TTE) PAB ın tespit edilmesinde uygulanabilir, invaziv olmayan bir yöntemdir. Ayırıcı tanıda, tedaviye yanıtın gözlenmesinde, risk gruplarının taranmasında ve takipte yararlıdır. Ancak kesin tanı koydurucu bir yöntem değildir. TTE de PAB ı yüksek bulunan hastalara PHT tanısını kesinleştirmek için sağ kalp kateterizasyonu yapılmalıdır. Ayrıca TTE de güvenilir olarak PAB ölçülemeyen sağ kalp boşlukları genişlemiş, perikard efüzyonu olan şüpheli hastalara da kateter yapılmalıdır. Pulmoner arter basıncı tahmini: TTE de triküspit regurjitasyon (TR) jetinin tespiti ve bu jetin Doppler ile maksimal hızının ölçümü, sistolik PAB ın tahmini değerini verir. TR jeti maksimal hızı (v) belirlendikten sonra sistolik PAB = 4v 2 + sağ atriyum basıncı formülü ile hesaplanır (Resim 3) (11). Bu yöntemle PAB ın tespitinde duyarlılığı ve özgüllüğü dir (12). Sağ atriyum basıncını (SAB) tahmin etmek için subkostal pencerede vena cava inferiyorun (VCI) genişliği ve inspiryumda küçülmesi değerlendirilir (Resim 4, 5). Resim 3. Doppler ile triküspit yetersizlik jeti( maksimal hız 4.13 m/s) (11).Sistolik PAB= 4 V 2 + sağ atriyum basıncı= ( 4x 4.132) + sağ atriyum basıncı= sağ atriyum basıncı. 4. Solunum fonksiyon testi (SFT) ve arteriyel kan gazı analizi: Bu testlerin yapılma amacı PHT ye yol açabilecek ya da katkıda bulunabilecek altta yatan akciğer hastalığını saptamaktır. Obstrüktif bozukluk kronik obstrüktif akciğer hastalığını düşündürürken, restriktif bozukluk interstisyel akciğer hastalıkları, nöromusküler hastalıklar veya göğüs duvarı hastalıklarını akla getirmelidir. SFT nin Resim 4. Pulmoner hipertansiyonlu bir hastada subkostal görüntü. Sağ atrium ve vena cava inferiyor (VCİ) da genişleme izlenmekte.

6 16 Tekbaş ve ark. Genişlememiş (<2.0 cm) ve inspiryumda normal olarak >%50 küçülen bir VCI var ise SAB=5 mmhg alınmalıdır. Geniş (>2.0 cm) ve inspiryumda normal olarak >%50 küçülen bir VCI var ise SAB=10 mmhg alınmalıdır. SAB, VCI genişlemiş ve inspiryumda <%50 küçülüyorsa 15 mmhg, VCI genişlemiş ve inspiryumda hiç küçülmüyorsa 20 mmhg olarak belirlenmelidir. SAB ın bu şekilde tahmini Doppler ile hesaplanan sistolik PAB ın doğruluk yüzdesini artırmaktadır. Yaşlı ve obez hastalarda normal PAB değerlerinin daha yüksek olabileceğinin göz ardı edilmemesi gereksiz yalancı pozitifliği önlemede yardımcı olabilir. Ortalama PAB ise; ortalama PAB = (0.61 X sistolik PAB) + 2 mmhg formülü ile hesaplanabilir. Doppler ile tahmin edilen basıncın sağ kalp kateterizasyonu ile doğrudan ölçülen PAB ile iyi korelasyon gösterdiği bildirilmişse de %10-15 hastada TR jeti gösterilemez veya ölçüm yapmaya uygun değildir. Bu hastalarda kontrast ajanlar kullanılabilir. TR tespit edilemeyen hastalarda ise pulmoner yetersizlik velositesi ortalama PAB ve diyastol sonu PAB için yol gösterici olabilir. Sağ ventrikül çıkış yolu akselerasyon zamanı (Act) kullanılarak da ortalama PAB tahmini yapılabileceği bildirilmiştir (ortalama PAB = xAct). Resim 5. VCİ nin M-mod görüntüsü. Dilate ve inspiratuar kollapsı %50 nin altında izlenmekte. Triküspit regürjitasyon hızı 2.8 m/sn, sistolik PAB ın 36 mmhg olduğu ve PHT yi çağrıştıracak başka bir EKO bulgusunun (sağ kalp odacıklarının genişlemesi, interventriküler septumda anormal şekil ya da hareket, sağ ventrikül duvar kalınlığının artması, ana pulmoner arterde dilatasyon ve pulmoner arter akselerasyon zamanının kısalması gibi) olmadığı durumda, hastada PHT olma ihtimali son derece zayıftır. Triküspit regürjitasyon hızı >3.4 m/sn, sistolik PAB ın >50 mmhg olduğu durumda, üstelik bir de PHT yi çağrıştıracak başka bir EKO bulgusu da eşlik ediyorsa, hastada PHT olma ihtimali son derece kuvvetlidir. Bu iki durumun arasında kalan ölçümlerde, PHT olasılığı söz konusudur ve yol gösterici olan PHT yi çağrıştıracak başka bir EKO bulgusunun varlığı, hastanın risk grubunda olup olmadığı ya da semptomlarının olup olmadığıdır. Hastanın ek bir EKO bulgusu varsa, hasta grup-1 PHT risk grubundaysa ya da dispneik semptomlar sergiliyorsa bu ara grup hastalarda sağ kalp kateterizasyonu yapılması düşünülebilir. Her 3 durum da söz konusu değilse bu hastaların EKO ile takibi önerilmektedir. PHT ve 2 boyutlu ekokardiyografi: PHT hastalarında TTE, PAB ölçülmesi dışında da faydalı bilgiler sağlayabilir. Hastalığa eşlik eden sağ kalp boşluklarının genişlemesi, interventriküler septumun sola doğru yer değiştirmesi, perikard efüzyonu ve sağ ventrikül hipertrofisi, 2-boyutlu EKO ile gösterilebilir (Resim 6). PHT sınıflamasında TTE yeri: TTE, PHT nin sebebinin tanımlanmasında da kullanılır. Sol atriyumda genişleme, sol kalp dolum basıncının yükseldiği hastalıkları akla getirir. Yine sol ventrikül hipertrofisi, bozulmuş sol ventrikül sistolik ve diyastolik fonksiyonları, kapak hastalığının varlığı, konjenital kalp hastalığının varlığı ve tipi, şantın lokalizasyonu gibi PHT ye neden olabilecek kardiyak sebeplerin aydınlatılmasında yol göstericidir. TTE nin yeterli olmadığı konjenital kalp hastalığı olanlarda özellikle atriyum seviyesindeki şantları göstermede, sağ kalp boşluklarına yerleşen trombüslerin saptanmasında transözofageal ekokardiyografi kullanılabilir. TTE ayrıca prognostik bilgiler de sağlar. Prognoz ile ilişkili olduğu gösterilmiş EKO parameteleri; perikardiyal efüzyon, sağ atriyum alan indeksi, sol ventrikül egzantrisite indeksi, sağ ventrikülün miyokard performans indeksi (TEI indeksi) ve triküspit anuler sistolik hareketin maksimum yüksekliğidir (TAPSE) (13-17). 6. Ventilasyon/perfüzyon (V/Q) sintigrafisi: V/Q sintigrafisi, etiyolojide tromboembolik olayları saptamada yararlıdır (Resim 7) (11). Duyarlılığı BT den daha yüksek olduğundan kronik tromboembolik PHT taramasında seçilecek yöntemdir (18). Eğer V/Q sintigrafisi normal ise kronik tromboembolik hastalığı, % duyarlılık ve % özgüllükle ekarte eder (3). V/Q sintigrafisinin kronik tromboembolik hastalığı düşündürdüğü durumlarda, pozitif V/Q sintigrafisini doğrulamak ve hastalığın

7 17 Perikardiya l efüzyon SV Sol V SA Sol A Resim 6. PHT tanılı bir hasta, Apikal 4 boşluk görüntü, geniş ve hipertrofik sağ kalp boşlukları, küçük sol kalp boşlukları, interventriküler septumda sola doğru itilme, perikardiyal efüzon izlenmekte SV: sağ ventrikül, SA: sağ atriyum, Sol V: sol ventrikül. Sol A: sol atriyum (11). Resim 7. Pulmoner emboli olan bir vakada normal ventilasyon (sol panel) ve anormal perfüzyon sintigrafisi (sağ panel) (11).

8 18 Tekbaş ve ark. Resim 8. Solda: İdiyopatik PHT olan bir hastanın pulmoner anjiyografi örneği. Sağ pulmoner arterin proksimaline kontrast madde injeksiyonuyla elde edilen görüntüde santral pulmoner arterin genişlediği, periferik pulmoner arter dallarında belirgin incelmelerin olduğu ve emboliyi destekleyecek lümen içi dolma defektinin olmadığı görülmektedir (11). Sağda: Kronik tromboembolik pulmoner hipertansiyonu olan bir hastanın pulmoner anjiyografisinde trombüsle uyumlu imaj izlenmekte. A B Resim 9. Pulmoner veno-okluziv hastalığa bağlı PHT olan bir hastaya ait YÇBT incelemesi: A) buzlu cam görüntüsü, B) septal çizgiler (11). yaygınlığını belirlemek için pulmoner anjiyografi önerilmektedir. Kronik tromboembolik PHT cerrahi olarak tedavi edilebileceğinden V/Q sintigrafisi, tanı koyma ve/veya dışlamada çok önemlidir. 7. Pulmoner anjiyografi: Pulmoner anjiyografi, V/Q sintigrafisinin kronik tromboembolik PHT yi desteklediği durumlarda tanıyı doğrulamak, yaygınlığını belirlemek ve operabiliteyi değerlendirmek için gereklidir (Resim 8) (11). Az miktarda iyonik olmayan kontrast madde iyi

9 19 Tablo 4. Pulmoner arteryel hipertansiyonda prognoz tayini (3). İyi prognoz Prognoz belirteçleri Kötü prognoz Yok Sağ ventrikül yetersizliği bulguları Var Yavaş Semptomların ilerleme hızı Hızlı Yok Senkop Var Sınıf I-II WHO-FK Sınıf IV Uzun (>500 m)* 6DYT Kısa (<300 m) Zirve O 2 tüketimi >15 ml/dk/kg KPET Zirve O 2 tüketimi <12 ml/dk/kg Normal veya normale yakın Plazma BNP/NT-proBNP düzeyleri Çok yüksek Perikardiyal efüzyon yok TAPSE >2 cm Ekokardiyografi bulguları ** Perikardiyal efüzyon TAPSE <1.5 cm SAB <8 mmhg Kİ 2.5 L/dk/m 2 Hemodinamikler SAB >15 mmhg Kİ <2L/dk/m 2 * Yaşa bağlı olarak, ** Hastaların çoğunda ölçülebildiği için TAPSE ve perikardiyal efüzyon seçilmiştir. WHO-FK: Dünya sağlık örgütü (World Health Organization) fonksiyonel kapasite 6DYT: 6 dk yürüme testi, KPET: Kardiyopulmoner egzersiz testi, BNP: Brain natriüretik peptid, TAPSE: Tricuspid annular plane systolic excursion, SAB: Sağ atriyum basıncı, Kİ: Kardiyak indeks. Tablo 5. Vazoreaktivite testinde kullanılan ilaçlar (3). İlaç Uygulama Yarı ömür Doz aralığı * Artış Süre Epoprostenol İntravenöz 3 dk 2-12 ng/kg/dk 2 ng/kg/dk 10 dk Adenozin İntravenöz 5-10 sn µg/kg/dk 50 µg/kg/dk 2 dk Nitrik oksit İnhale sn p.p.m. - 5 dk *: Başlangıç ve maksimum tölere ettiği doz (maksimal doz hipotansiyon, baş ağrısı, flaşing gibi yan etkilerle sınırlıdır). : Her basamaktaki doz artışı : Her basamaktaki uygulama süresi : Nitrik oksit için uygulanacak doz tek basamakta verilir. tolere edilebilir. Özellikle sağ ventrikül diyastol sonu basıncı yüksek olan, sağ ventrikül yetersizliği olanlarda dikkatli uygulanmalıdır. Bradikardi, hipotansiyon, kardiyak arrest olabilir. 8. Bronkoalveoler lavaj: Bazı vakalarda gerekebilir. Bronkoalveoler lavaj kronik postkapiller obstrüksiyon ve persistan pulmoner ödem ile ilişkili alveoler hemorajiyi göstermede faydalıdır. PHT de demir yüklü makrofajlar nadirken, pulmoner veno-okluziv hastalıkta sıktır. PHT de transbronşiyal parankim biyopsisinden kaçınmak gerekir. 9. Yüksek çözünürlüklü BT (YÇBT) ve kontrast BT anjiyografi: PHT de YÇBT özellikle etiyolojiyi belirlemede faydalıdır. Akciğer parankiminin detaylı görüntülenmesini sağlar. YÇBT, PVOH ta tanı koydurucu olabilir. Diffüz santral buzlu cam görünümü ve interlobüler septalarda kalınlaşma (Resim 9) ile birlikte interstisyel ödemin karakteristik değişiklikleri PVOH yi düşündürür (11). Lenfadenomegali ve plevral efüzyon eşlik edebilir. YÇBT ile kronik tromboembolik PHT ve İPAH da santral pulmoner arterlerin dilatasyonunun eşlik ettiği mozaik görünüm (hipoperfüze alanlar) saptanabilir. Hipoperfüze alanlar genelde iyi sınırlı ve geniştir. Mozaik görünüm diffüz infiltratif hastalıklar, küçük havayolu obstruksiyonu ve küçük pulmoner arter dallarının kronik tıkanıklığında da görülebilir. Kronik tromboembolik PHT nin tanısında ve cerrahi olarak tedavisinin değerlendirilmesinde pulmoner arterlerin BT anjiografisi yardımcı olmaktadır. 10. Kardiyak manyetik rezonans görüntüleme: Kardiyak manyetik rezonans görüntüleme kardiyak debi, sağ ventrikül çap, kütle, morfoloji ve fonksiyonları hakkında direkt ve non-invaziv bilgi sağlar. Prognoz için en iyi göstergelerden biri olan sağ ventrikül diyastol sonu hacmini ölçmede de manyetik rezonans çok başarılıdır. Kullanımını kısıtlayan faktörler ise manyetik rezonansın henüz çok yaygın olmayışı ve bu konuda yeterli tecrübe birikiminin eksikliğidir.

10 20 Tekbaş ve ark. Grafik. Pediatrik kardiyologların vazoreaktivite testi için ilaç seçim oranları (11). 11. Yardımcı laboratuar testleri: PHT li hastalarda rutin kan biyokimyası, tam kan sayımı, tiroid fonksiyonları mutlaka istenmelidir (7). PHT tanısında kullanılan yardımcı kan testleri şunları içermelidir; 1. HIV ile ilişkili PHT yi taramak için HIV serolojisi, 2. Portopulmoner hipertansiyonu taramak için karaciğer fonksiyon testleri, 3. Bağ dokusu hastalıklarına bağlı PHT yi araştırmak için antinükleer antikor (ANA), romatoid faktor (RF), anti sentromer antikorları, anti dsdna antikoru ve antinötrofil sitoplazmik antikor (ANCA) seviyeleri 4. Kronik tromboembolik PHT düşünülenlerde trombofili taraması için antifosfolipid antikoru, lupus antikoagülanı ve antikardiyolipin antikorları. N-terminal pro-brain natriuretic peptid (NTproBNP) ve brain natriuretic peptid (BNP), gerilme durumunda sağ ve sol ventrikül miyokard dokusundan salınırlar ve ventrikül disfonksiyonunu erken evrede gösterir. Sağ ventrikül yetersizliği PHT de mortalitenin önemli bir sebebidir ve BNP/NT-proBNP düzeyleri sağ ventrikül disfonksiyonunun derecesini yansıtır. Artmış plazma düzeyleri kötü prognozla ilişkilidir (19). Sonuç olarak; 2009 ESC/ERS pulmoner hipertansiyon tanı ve tedavi kılavuzunda önerilen, BNP/NT-proBNP plazma düzeylerinin başlangıç risk değerlendirmesi ve tedavinin etkinliğini monitorize etmek için kullanılmasıdır. 12. Batın ultrasonografisi: Batın ultrasonografisi karaciğer sirozu ve portal hipertansiyonu ekarte etmek için kullanılabilir. 13. Sağ kalp kateterizasyonu: Sağ kalp kateterizasyonu PHT şüphesi varlığında tanıyı doğrulamak, spesifik tanıyı koymak, PHT nin şiddetini belirlemek ve tedaviyi yönlendirmek için yapılır. Sağ kalp kateterizasyonu sırasında kalp hızı, SAB, PAB, PKB, kalp debisi (termodilusyon veya şant varlığında Fick yöntemi ile), sistemik kan basıncı, pulmoner ve sistemik vasküler direnç, arteriyel ve miks venöz oksijen saturasyonu değerlendirilir. Ortalama PAB 25 mmhg, pulmoner vasküler direnc (PVR) >3 Wood ünite ise PHT den bahsedebiliriz ve PKB nın tayini ile pre-postkapiller PHT ayrımı yapabiliriz. PKB 15 mmhg ise prekapiller PHT (grup 1,3,4,5), PKB>15 mmhg ise postkapiller PHT (grup 2) dir. Ayrıca başlangıç sağ kalp kateterizasyonu sırasında kısa etkili pulmoner vazodilatatörler kullanılarak akut vazodilatatör test (vazoreaktivite testi) yapılır. Vazoreaktivite testi için kullanılacak ilaçlar intravenöz (i.v) prostasiklin (epoprostenol), i.v adenosin ve inhale nitrik oksittir (Tablo 5) (11). Vazoreaktivite testinde kullanılan diğer bir ilaç ise inhale iloprost dur. İnhale iloprost 50 mikrogram, 5 ml serum fizyolojik içinde sulandırıldıktan sonra nebulizer ile 15 dk boyunca aerosolize doz mikrogram olacak şekilde verilir ve hemodinamik ölçüm inhalasyonun son dakikasında yapılır. Ancak inhale iloprost ile vazoreaktivite testi henüz PHT kılavuzunda yer almamıştır. Vazoreaktivite testi icin kalsiyum kanal blokerleri ise kesinlikle kullanılmamalıdır. Pozitif vazoreaktivite testi, önerilen ilaçların kullanılması ile ortalama PAB da 10 mmhg azalma ile birlikte, mutlak ortalama PAB ın 40 mmhg değerine ulaşması ve kalp debisinde değişme olmaması veya artış olması olarak kabul edilmektedir. Neden vazoreaktivite testi? Non-invaziv testler PHT değerlendirmesinde oldukça yardımcı olmalarına rağmen, kalp kateterizasyonu gerekliliğini hala korumaktadır. Yetişkinlerde, kalp kateterizasyonu sırasında elde edilen hemodinamik değerler prognoz için belirleyici olmasına karşın, çocuklarda özellikle konjenital

11 21 Elektrokardiyografi Akciğer grafisi Transtorasik ekokardiyografi Pulmoner hipertansiyon şüphesi Pulmoner hipertansiyonun tespiti Solunum fonksiyon testleri Arteryel kan gazları Ventilasyon-perfüzyon sintigrafisi Yüksek çözünürlüklü BT, spiral BT Pulmoner anjiyografi Kontrast EKO, TEE Laboratuar testleri Batın ultrasonografisi Sağ kalp kateterizasyonu Vazoreaktivite testi Egzersiz testleri (6DYT, KPET) Klinik sınıflandırması Pulmoner hipertansiyonun değerlendirilmesi Şekil 1: Pulmoner hipertansiyon tanı algoritması Şekil 2: Pulmoner hipertansiyona tanısal yaklaşım (3). kalp hastalıklarına bağlı PHT de tek başına yeterli değildir. Vazoreaktivite testinde iki temel hedef vardır: 1) İPAH da, kalsiyum kanal blokerleri ile tedaviye başlama. Tüm dünyada vazoreaktivite testinin tedaviyi yönlendirmek amacıyla geçerli olan en büyük endikasyonudur. İPAH da hastanın vazoreaktivite testine yanıtı, tedavide kalsiyum kanal blokerlerinin kullanılıp

12 22 Tekbaş ve ark. kullanılamayacağını ve daha da önemlisi hayatta kalma süresini belirlemede rol oynar. 2) Konjenital kalp hastalıklarına bağlı pulmoner hipertansiyonda, cerrahi ve cerrahi sonrası mortalite/morbidite değerlendirilmesi. Çocuk kardiyologlarının vazoreaktivite testini en sık kullandıkları durumdur. Yüksek pulmoner vasküler dirence sahip bir hastanın kardiyak cerrahi sonrası yaşama oranını belirlemek için gereklidir. Kardiyak cerrahi öncesi yapılan vazoreaktivite testine alınan olumlu yanıt, hastanın cerrahi mortalitesi ve cerrahi sonrası yaşamda kalma süresinde anlamlı değere sahiptir. Ne zaman yapalım? Beraberinde getirdiği riskler göz önüne alındığında her hastaya vazoreaktivite testi yapmak gerekli değildir. PHT li bir hastaya vazoreaktivite testi yapmak icin kabul gören kriterler: 1. İPAH, herediter ve anoreksik ilaç kullanımına bağlı PHT de kalsiyum kanal blokeri tedavisine yanıtın belirlenmesinde 2. Soldan sağa şantlı konjenital kalp hastalıklarında pulmoner direncin 6 Wood Unite /m 2 nin üzerinde olması ya da pulmoner/sistemik vasküler direnc oranının (Rp/Rs) 0.3 den büyük olmasıdır. Dikkat edilmesi gereken noktalar: Vazoreaktivite testi yararları yanında önemli riskler de taşır. Ağır pulmoner vasküler hastalığı olanlarda, özellikle çocuklarda (pulmoner vasküler yatak daha reaktif olacağından) kalp kateterizasyonunun riskleri yüksektir. Bu hastalarda kateterizasyon sırasında pulmoner hipertansif krizden korunmak için bazı önlemlerin alınması gereklidir. Bunlar; solunum depresyonu yapmadan uygun sedasyon, hipovolemi ve hipokseminin önlenmesidir. Sağ ventrikül kateterizasyonu sırasında komplikasyon oranı yaklaşık %1.1 dir. Bunun yaklaşık %20 si vazoreaktivite testine bağlıdır ve en sık görülenler sistemik hipotansiyon ve bronkospazmdır (20). Komplikasyon görülme sıklığını etkileyen en önemli faktörler, PHT nin derecesi, işlem süresi ve hipoksidir (21). Eğer hastada pulmoner veno-okluziv hastalık ya da pulmoner kapiller hemanjiomatozis varsa test sırasında akut akciğer ödemi gelişebileceği unutulmamalıdır. Bu komplikasyon özelikle epoprostenol ile yapılan testlerde daha sık görülmektedir. Bu nedenle test öncesinde, hastada bu iki durumun varlığı araştırılmalıdır. Bunun için birden fazla yerden PKB ölçülmelidir. Ayrıca sol kalbin doluş basınçlarının ciddi olarak yükseldiği durumlarda da akut vazodilatatör test zararlı olabilir (22). Hangi ajanı kullanalım? Literatüre göz atıldığında vazoreaktivite testi için kullanılması öncelikli olarak önerilen bir ajan bulunmamaktadır. Hatta, yaygın olarak kullanılan inhale iloprostun kalsiyum kanal blokeri cevabı için belirleyiciliği yönünden yeterli veri olmaması nedeniyle kullanımı bile tavsiye edilmezken, bu ajan tüm dünyada güvenli ve etkin bir şekilde kullanılmaktadır (20). Genel kanı her doktorun kendi kliniğinde kendi tecrübelerine göre davranması gerektiğidir. Ancak yine de kullanılacak ajanın seçiminde uygulama kolaylığı, kısa yarılanma ömrü, güvenilirlik, maliyet, kolay erişilebilirlik gibi faktörlerin göz önünde bulundurulmasında yarar vardır. Ancak kalsiyum kanal blokerlerinin kesinlikle kullanılmaması önerilmektedir. III. PAH Sempozyumu nda yapılan 20 pediatrik kardiyoloğun katıldığı bir ankette, pediatrik kardiyologların %60 ının vazoreaktivite testi icin oksijeni kullandıkları görülmüştür (Grafik) (11). Kombine kullanım: Testin etkinliğini, başarısını ve geçerliliğini artırmak için ajanların aynı anda birlikte kullanılmasının bireysel kullanımlara göre etkin bir avantaj sağlamadığı bir çok çalışmada gösterilmiştir (23-25). Sadece oksijen testi kullanan bazı laboratuarlarda ise, oksijenin özellikle inhale nitrik oksit ile kombinasyonunda daha etkin sonuçlar alınabileceği bildirilmiştir (26). Teste Yanıtı Önceden Tahmin Etmek Olası mı? Çocukların vazoreaktivite testine yanıt oranları yetişkin hastalara göre daha fazladır. Özellikle İPAH da çocuklarda teste yanıtın yetişkinlerden daha fazla olduğu bildirilmiştir (27). Hastalık tanısının konulduğu yaş ne kadar küçükse teste pozitif yanıt verme olasılığı da o kadar artmaktadır (28). 14. Egzersiz testleri: Hastaların fonksiyonel durumlarını değerlendirmede, hastalığın şiddetini belirlemede, tedavinin etkisini göstermede ve prognoz tayininde kullanılmaktadır. En sık kullanılanlar; yürüme tesi (6-12 dk) ve kardiyopulmoner egzersiz testidir (KPET). 6 dk. yürüme testi (6 DYT); iyi tanımlanmıştır, birçok çalışma ile veri elde edilmiş, non-invaziv, ucuz, kolay, güvenilir, prognostik veri sağlayan, uzmanlarca kabul görmüş bir takip yöntemidir. Semptomların şiddetini değerlendirmede yararlanılır. Elde edilen sonuçlar Borg dispne indeksi ile birlikte değerlendirilir. 6DYT de hedef, tedavi ile >380 metredir. Miyamoto ve arkadaşlarının çalışmasına göre PAH da 6DYT 332 m den fazla olanların sağkalımları 332 m den daha az olanlardan çok daha iyidir (29). KPET te gaz değişimi ve ventilasyon artan egzersizle birlikte devamlı kaydedilir. PHT li hastalarda zirve oksijen tüketimi (VO2), anaerobik eşik azalır. KPET te zirve VO2 (<10.4 ml/kg/dk) ve zirve sistolik kan basıncı (<120

13 23 mmhg) bağımsız olarak kötü prognoz belirteçleridir (30). Tanısal Yaklaşım Önerisi PHT de tanısal algoritma; PHT kuşkusu sonrası tanının konulması, klinik sınıf ve tipinin belirlenmesi ile fonksiyonel ve hemodinamik değerlendirmeyi içerir (Şekil 1). PHT kuşkusu, egzersiz dispnesi veya diğer klinik bulgular eşliğinde doğabileceği gibi akciğer grafisi ya da EKG gibi rutin testlerde saptanan anormallikler ile de oluşabilir. Kılavuzların da önerdiği tanı algoritması şekil 2 de gösterilmiştir (3). Tanı işlemi PHT nin sık görülen klinik gruplarının (grup 2-3 PHT) tanınması ile başlar. Bu amaçla değerlendirilmenin TTE ile başlaması uygun bir yaklaşımdır. TTE de PHT yi açıklayacak bir kardiyak hastalık bulgusu varsa diğer tanısal incelemelere gerek yoktur. PHT yi destekleyecek yeterli kardiyak bozukluk yoksa veya ikinci bir etyolojiden şüpheleniliyorsa solunum fonksiyon testleri, gece boyu oksijen satürasyonu izlemi veya polisomnografi ve YÇBT, akciğer patolojisine bağlı PHT için yol göstericidir. Grup 2 veya 3 PHT dışlanırsa kronik tromboembolik PHT yi (grup 4) ayırt etmek için ventilasyon perfüzyon sintigrafisi yapılır. Segmenter perfüzyon defekti de saptanamaz ise diğer nadir PHT nedenleri için spesifik testler yapılmalıdır. Bu testlerin sırası hastanın öyküsü ve fizik muayene bulgularına dayanır. Etyolojinin saptanamadığı durumlarda İPAH veya kalıtımsal PAH tanısı konur. Olanak varsa genetik araştırma yapılabilir. Klinik sınıflamadan sonra mutlaka hem kesin tanı ve PHT tipinin kesin olarak belirlenmesinde hem de vazoreaktiviteyi değerlendirmek için sağ kalp kateterizasyonu yapılmalıdır. Rutin açık ya da torakoskopik akciğer biyopsisi önerilmemektedir. Tanının konulmasından sonra tedavi planı ve prognoz tayini için hastalığın ciddiyeti saptanmalıdır. Dünya sağlık örgütünün fonksiyonel sınıflamasına göre hastanın evresi belirlenir (Tablo 3) (6). Prognoz tayininde hastanın klinik özellikleri, ekokardiyografik bulguları, hemodinamik parametreleri, egzersiz kapasitesi ve BNP/NT-proBNP gibi biyokimyasal belirteçler kullanılır (Tablo 4) (3). Bütün PHT tiplerinin prognozu aynı değildir. Örneğin konjenital kalp hastalığına bağlı PHT nin prognozu İPAH a göre daha iyidir. Eisenmenger sendromlu hastalarda 1. yılda sağkalım %97, 3. yılda sağkalım %72 iken HIV e bağlı PHT hastalarının prognozu İPAH a benzerlik gösterir. Bu hastaların 1. yılda sağkalımları %73, 3. yılda sağkalım oranı %47 dir (31). Sonuç olarak; PHT şüphesi olan bir hasta değerlendirilirken sistematik bir yaklaşım uygulanmalıdır. Semptomlar, hikaye ve fizik muayeneden yola çıkılarak bir sonraki aşamada yapılacak tetkikler tanının doğrulanması ve ayırıcı tanıya yönelik olmalıdır. Tanının kesinleştirilmesiyle birlikte hastanın hangi evrede olduğu belirlenerek tedavi planlanmalıdır. Özellikle riskli gruplarda hastaların semptomatik olması beklenmeden TTE ile tarama yapılmalı, böylece erken evrede hastalığın yakalanması ile prognoz daha iyi olmaktadır. Teşekkür Yazıda kullanılan bazı görüntü ve tablolar ACTELION un izni ile PAH bülteninden alınmıştır. Kaynaklar 1. Hachulla E, Gressin V, Guillevin L et al. Early detection of pulmonary arterial hypertension in systemic sclerosis: a French nationwide prospective multicenter study. Arthritis Rheum. 2005;52: Humbert M, Sitbon O, Chaouat A et al. Pulmonary arterial hypertension in France: results from a national registry. Am J Respir Crit Care Med 2006;173: Galiè N, Hoeper MM, Humbert M et al. Guidelines for the diagnosis and treatment of pulmonary hypertension: The Task Force for the Diagnosis and Treatment of Pulmonary Hypertension of the European Society of Cardiology (ESC) and the European Respiratory Society (ERS), endorsed by the International Society of Heart and Lung Transplantation (ISHLT). Eur Heart J. 2009;30: Levine DJ. Diagnosis and management of pulmonary arterial hypertension: implications for respiratory care. Respiratory Care 2006;51: Gaine SP, Rubin LJ. Primary pulmonary hypertension. Lancet 1998;352: Barst RJ, McGoon M, Torbicki A et al. Diagnosis and differential assessment of pulmonary arterial hypertension. J Am Coll Cardiol. 2004;16;43(12 Suppl S):40S-47S. 7. Karabıyıkoğlu G. Pulmoner arteriyel hipertansiyon. In: Karabıyıkoğlu G. ed. Pulmoner Hipertansiyon. Ankara, Antıp Basımevi; 2007; Rich S, Dantzker DR, Ayres SM et al. Primary pulmonary hypertension. A national prospective study. Ann Intern Med. 1987;107:

14 24 Tekbaş ve ark. 9. Öztürk Ö, Şahin Ü. Pulmoner arteriyel hipertansiyon: tanı ve tedavisi. S.D.Ü. Tıp Fak. Derg. 2009;16: Patrat JF, Jondeau G, Dubourg O et al. Left main coronary artery compression during primary pulmonary hypertension. Chest. 1997;112: PAH Bülteni. 2008;2: Trow TK, McArdle JR. Diagnosis of pulmonary arterial hypertension. Clin Chest Med. 2007;28: Eysmann SB, Palevsky HI, Reichek N, Hackney K, Douglas PS. Two-dimensional and Doppler-echocardiographic and cardiac catheterization correlates of survival in primary pulmonary hypertension. Circulation. 1989;80: Raymond RJ, Hinderliter AL, Willis PW et al. Echocardiographic predictors of adverse outcomes in primary pulmonary hypertension. J Am Coll Cardiol. 2002;39: Tei C, Dujardin KS, Hodge DO et al. Doppler echocardiographic index for assessment of global right ventricular function. J Am Soc Echocardiogr. 1996;9: Yeo TC, Dujardin KS, Tei C, Mahoney DW, McGoon MD, Seward JB. Value of a Doppler-derived index combining systolic and diastolic time intervals in predicting outcome in primary pulmonary hypertension. Am J Cardiol. 1998;81(9): Forfia PR, Fisher MR, Mathai SC et al. Tricuspid annular displacement predicts survival in pulmonary hypertension. Am J Respir Crit Care Med. 2006;174: Tunariu N, Gibbs SJ, Win Z et al. Ventilation-perfusion scintigraphy is more sensitive than multidetector CTPA in detecting chronic thromboembolic pulmonary disease as a treatable cause of pulmonary hypertension. J Nucl Med. 2007;48: Williams MH, Handler CE, Akram R et al. Role of N-terminal brain natriuretic peptide (N-TproBNP) in scleroderma-associated pulmonary arterial hypertension. Eur Heart J ;27: Hoeper MM, Lee SH, Voswinckel R et al. Complications of right heart catheterization procedures in patients with pulmonary hypertension in experienced centers. J Am Coll Cardiol. 2006;48: Carmosino MJ, Friesen RH, Doran A, Ivy DD. Perioperative complications in children with pulmonary hypertension undergoing noncardiac surgery or cardiac catheterization. Anesth Analg. 2007;104: McLaughlin VV, Archer SL, Badesch DB et al. ACCF/AHA 2009 expert consensus document on pulmonary hypertension a report of the American College of Cardiology Foundation Task Force on Expert Consensus Documents and the American Heart Association developed in collaboration with the American College of Chest Physicians; American Thoracic Society, Inc.; and the Pulmonary Hypertension Association. American College of Cardiology Foundation Task Force on Expert Consensus Documents; American Heart Association; American College of Chest Physicians; American Thoracic Society, Inc; Pulmonary Hypertension Association. J Am Coll Cardiol. 2009;53: Gorenflo M, Bettendorf M, Brockmeier K, Ulmer HE. Pulmonary vasoreactivity and vasoactive mediators in children with pulmonary hypertension. Z Kardiol. 2000;89: Rimensberger PC, Spahr-Schopfer I, Berner M et al. Inhaled nitric oxide versus aerosolized iloprost in secondary pulmonary hypertension in children with congenital heart disease: vasodilator capacity and cellular mechanisms. Circulation. 200;103: Ziegler JW, Ivy DD, Wiggins JW, Kinsella JP, Clarke WR, Abman SH. Effects of dipyridamole and inhaled nitric oxide in pediatric patients with pulmonary hypertension. Am J Respir Crit Care Med. 1998;158: Atz AM, Adatia I, Lock JE, Wessel DL. Combined effects of nitric oxide and oxygen during acute pulmonary vasodilator testing. J Am Coll Cardiol. 1999;33: Barst RJ. Treatment of primary pulmonary hypertension with continuous intravenous prostacyclin. Heart. 1997;77: Barst RJ, Maislin G, Fishman AP. Vasodilator therapy for primary pulmonary hypertension in children. Circulation. 1999;99: Miyamoto S, Nagaya N, Satoh T et al. Clinical correlates and prognostic significance of six-minute walk test in patients with primary pulmonary hypertension. Comparison with cardiopulmonary exercise testing. Am J Respir Crit Care Med. 2000;161: Wensel R, Opitz CF, Anker SD et al. Assessment of survival in patients with primary pulmonary hypertension: importance of cardiopulmonary exercise testing. Circulation. 2002;106: PAH Bülteni. 2008;4:2-7.

Pulmoner Hipertansiyon Tarihçe Tanı ve Sınıflama. Dr.Özlem Özdemir Kumbasar

Pulmoner Hipertansiyon Tarihçe Tanı ve Sınıflama. Dr.Özlem Özdemir Kumbasar Pulmoner Hipertansiyon Tarihçe Tanı ve Sınıflama Dr.Özlem Özdemir Kumbasar Tarihçe Pulmoner hipertansiyonla ilgili ilk tanımlamalar 19. yüzyılın son çeyreğinde yapılmış Kronik akciğer hastalıklarında pulmoner

Detaylı

Olgu sunumu. Dr. Gülten AYDOĞDU TAÇOY Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı

Olgu sunumu. Dr. Gülten AYDOĞDU TAÇOY Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Olgu sunumu Dr. Gülten AYDOĞDU TAÇOY Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Ventriküler septal defekt İlk tanımlanma 1879 yılında En sık gözlenen doğumsal kalp anomalisi Embriyolojik

Detaylı

Kor Pulmonale hipertrofi dilatasyonu

Kor Pulmonale hipertrofi dilatasyonu KOR PULMONALE Kor Pulmonale Kronik Kor Pulmonale ; Akciğer, göğüs duvarı veya solunum merkezi patolojileri sonucunda oluşan sağ ventrikül hipertrofi ve/veya dilatasyonudur. Kronik akciğer hastalıkları

Detaylı

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ 20.05.2010 Giriş I Renovasküler hipertansiyon (RVH), renal arter(ler) darlığının neden

Detaylı

Pulmoner hipertansiyon hastalarının takibinde fraksiyone ekshale nitrik oksitin yeri

Pulmoner hipertansiyon hastalarının takibinde fraksiyone ekshale nitrik oksitin yeri Pulmoner hipertansiyon hastalarının takibinde fraksiyone ekshale nitrik oksitin yeri Nilay Orak Akbay*, Züleyha Bingöl*, Nuran Gökbulut*, Esen Kıyan*, Ekrem Bilal Karaayvaz**, Mehmet Kocaağa**, Ahmet Kaya

Detaylı

Kronik Kor Pulmonale. Prof. Dr. M. Taner Gören

Kronik Kor Pulmonale. Prof. Dr. M. Taner Gören Kronik Kor Pulmonale Prof. Dr. M. Taner Gören Kronik Kor Pulmonale (Cor Pulmonale) TANIM Akciğer parenkiminin ve/veya akciğer damar yatağının hastalığı nedeniyle oluşan pulmoner hipertansiyona yanıt olarak

Detaylı

PULMONER TROMBOEMBOLİDE HANGİ GÖRÜNTÜLEME? Dr. Hasan Mansur DURGUN IX. Ulusal Acil Tıp Kongresi Mayıs 2013 ANTALYA

PULMONER TROMBOEMBOLİDE HANGİ GÖRÜNTÜLEME? Dr. Hasan Mansur DURGUN IX. Ulusal Acil Tıp Kongresi Mayıs 2013 ANTALYA PULMONER TROMBOEMBOLİDE HANGİ GÖRÜNTÜLEME? Dr. Hasan Mansur DURGUN IX. Ulusal Acil Tıp Kongresi Mayıs 2013 ANTALYA Sunu planı Akciğer grafisi Pulmoner kateter anjiyogram Ekokardiyografi Kompresyon USG

Detaylı

FK II çarpıntı. FK IV ödem KİT AML. 37y, ev hanımı. Miyeloablatif tedavi Busulfan Siklofosfamid İmmünsupresif tedavi Metotreksat

FK II çarpıntı. FK IV ödem KİT AML. 37y, ev hanımı. Miyeloablatif tedavi Busulfan Siklofosfamid İmmünsupresif tedavi Metotreksat OLGU 37y, ev hanımı AML KİT FK II çarpıntı FK IV ödem Eylül 2013 Ocak 2014 Mart 2014 Nisan 2014 İdarubisin ARA-C Miyeloablatif tedavi Busulfan Siklofosfamid İmmünsupresif tedavi Metotreksat Siklosporin

Detaylı

Pulmoner Hipertansiyon

Pulmoner Hipertansiyon Pulmoner Hipertansiyon Dr. Can SEVİNÇ Dokuz Eylül Üni Tıp Fak Göğüs Hastalıkları AD Dr. Bahri AKDENİZ Dokuz Eylül Üni Tıp Fak Kardiyoloji AD Ocak 2016 Antalya Türk Toraks Derneği Kış Olulu Olgu s 21 yaşında

Detaylı

Hazırlayan ekip : Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Çalışma Grubu. Üyeler - Dr.Baktash Morrad - Dr.Ayşe Hüseyinoğlu - Dr.

Hazırlayan ekip : Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Çalışma Grubu. Üyeler - Dr.Baktash Morrad - Dr.Ayşe Hüseyinoğlu - Dr. Genç Kardiyologlar Grup Sorumlusu - Prof.Dr.Oktay Ergene Bilimsel İçeriğin Değerlendirilmesi, Son Düzenleme - Prof.Dr. Recep Demirbağ Düzenleme, Gözden Geçirme - Uz.Dr.Rida Berilğen - Uz.Dr.Barış Düzel

Detaylı

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM Dünya genelinde 300 milyon kişiyi etkilediği düşünülmekte Gelişmiş ülkelerde artan prevalansa sahip Hasta veya toplum açısından yüksek maliyetli bir hastalık

Detaylı

KARDİYOJENİK ŞOK ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KARDİYOLOJİ ANABİLİM DALI

KARDİYOJENİK ŞOK ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KARDİYOLOJİ ANABİLİM DALI KARDİYOJENİK ŞOK ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KARDİYOLOJİ ANABİLİM DALI KARDİYOJENİK ŞOK-TANIM Ø Kardiyojenik şok (KŞ), kardiyak yetersizliğe bağlı uç-organ hipoperfüzyonudur. Ø KŞ taki hemodinamik

Detaylı

Kronik Kor Pulmonale. Prof. Dr. M. Taner Gören

Kronik Kor Pulmonale. Prof. Dr. M. Taner Gören Kronik Kor Pulmonale Prof. Dr. M. Taner Gören Kronik Kor Pulmonale (Cor Pulmonale) TANIM Akciğer parenkiminin ve/veya akciğer damar yatağının hastalığı nedeniyle oluşan pulmoner hipertansiyona yanıt olarak

Detaylı

Ameliyat Riskinin Değerlendirilmesinde Akciğer Kapasitesi Akif Turna

Ameliyat Riskinin Değerlendirilmesinde Akciğer Kapasitesi Akif Turna Ameliyat Riskinin Değerlendirilmesinde Akciğer Kapasitesi Akif Turna Ameliyatın Riski Ameliyatın Riski Major akciğer ameliyatı yapılacak hastalarda risk birden fazla faktöre bağlıdır. Ameliyatın Riski

Detaylı

Erişkin Pulmoner Hipertansiyonun Nadir Bir Sebebi Olarak İzole Pulmoner Venöz Dönüş Anomalisi

Erişkin Pulmoner Hipertansiyonun Nadir Bir Sebebi Olarak İzole Pulmoner Venöz Dönüş Anomalisi Erişkin Pulmoner Hipertansiyonun Nadir Bir Sebebi Olarak İzole Pulmoner Venöz Dönüş Anomalisi Müge Bilge 1, Remzi Sarıkaya 2, Züleyha Kaya 3, Cafer Panç 2, Ahmet Kaya Bilge 2, Gülfer Okumuş 3 1 İstanbul

Detaylı

APAH: konjenital kalp hastalığı. Prof. Dr. Sanem Nalbantgil Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD 2015 ADHAD 2. PAH OKULU

APAH: konjenital kalp hastalığı. Prof. Dr. Sanem Nalbantgil Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD 2015 ADHAD 2. PAH OKULU APAH: konjenital kalp hastalığı Prof. Dr. Sanem Nalbantgil Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD 2015 ADHAD 2. PAH OKULU Klinik Sınıflama 2009 Eisenmenger Sendromu ve sistemik komplikasyonlar European

Detaylı

ACİL KARDİYOLOJİDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ DR. BÜLENT BEHLÜL ALTUNKESER SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ KARDİYOLOJİ AD.

ACİL KARDİYOLOJİDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ DR. BÜLENT BEHLÜL ALTUNKESER SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ KARDİYOLOJİ AD. ACİL KARDİYOLOJİDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ DR. BÜLENT BEHLÜL ALTUNKESER SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ KARDİYOLOJİ AD. KONYA ACİLE MÜRACAAT Akut koroner sendromlar (en sık) Akciğer ödemi akut kalp

Detaylı

Kalp Yetersizliğinde Güncel Tedavi Doç. Dr. Bülent Özdemir

Kalp Yetersizliğinde Güncel Tedavi Doç. Dr. Bülent Özdemir Kalp Yetersizliğinde Güncel Tedavi Doç. Dr. Bülent Özdemir Kalp yetmezliği Ventrikülün dolumunu veya kanı pompalamasını önleyen yapısal veya işlevsel herhangi bir kalp bozukluğu nedeniyle oluşan karmaşık

Detaylı

PULMONER HİPERTANSİYONUN. Prof Dr Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı

PULMONER HİPERTANSİYONUN. Prof Dr Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı PULMONER HİPERTANSİYONUN YBÜ de TEDAVİSİ Prof Dr Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı YBÜ-pulmoner hipertansiyon PULMONER VENÖZ HİPERTANSİYON

Detaylı

PULMONER EMBOLİDE GÜNCEL TANISAL STRATEJİLER

PULMONER EMBOLİDE GÜNCEL TANISAL STRATEJİLER PULMONER EMBOLİDE GÜNCEL TANISAL STRATEJİLER Dr. Oktay Eray Akdeniz Üniversitesi Tıp T p Fakültesi Acil Tıp T p Anabilim Dalı PULMONER EMBOLİDE GÜNCEL G TANISAL STRATEJİLER İçerik Tanısal unsurlar Belirti

Detaylı

AKUT KORONER SENDROMLARDA OLASILIK SKORLARI VE STRES TESTLERİNİN KULLANIMI

AKUT KORONER SENDROMLARDA OLASILIK SKORLARI VE STRES TESTLERİNİN KULLANIMI AKUT KORONER SENDROMLARDA OLASILIK SKORLARI VE STRES TESTLERİNİN KULLANIMI Yrd. Doç. Dr. Arif Onur EDEN ERZİNCAN ÜNİVERİSTESİ TIP FAKÜLTESİ ACİL TIP ANABİLİM DALI AKUT KORONER SENDROM (AKS) Tanı Kriterleri:

Detaylı

Avrupa Kalp ve Solunum Dernekleri nin (ESC/

Avrupa Kalp ve Solunum Dernekleri nin (ESC/ 4 Turk Kardiyol Dern Ars 2016;44(1):4-8 doi: 10.5543/tkda.2015.57422 Davetli Editöryal Yorum / Invited Editorial 2015 ESC Pulmoner Hipertansiyon Kılavuzu nda yeni anlayışlar The new insights of 2015 ESC

Detaylı

Pulmoner hipertansiyonda tanı algoritmaları

Pulmoner hipertansiyonda tanı algoritmaları 14 Pulmoner hipertansiyonda tanı algoritmaları Diagnostic algorithms in pulmonary hypertension Selen Yurdakul, Saide Aytekin 1 Florence Nightingale Hastanesi, Kardiyoloji Bölümü, İstanbul 1İstanbul Bilim

Detaylı

PULMONER EMBOLİ TANISINDA

PULMONER EMBOLİ TANISINDA PULMONER EMBOLİ TANISINDA KARDİYAK BELİRTE AKDENİZ ÜNİVERSİTES TESİ TIP FAKÜLTES LTESİ ACİL L TIP ANABİLİM M DALI Dr. İlker GÜNDG NDÜZ 12-01 01-2010 ÖZET PE tanısı koymak veya onaylamak; Kısa vadeli prognoz

Detaylı

Takiplerde hastalarda hangi özelliklere dikkat edilmesi gerektiğini

Takiplerde hastalarda hangi özelliklere dikkat edilmesi gerektiğini Dönem IV Kardiyoloji Stajı Konu: Atrial fibrilasyonlu hastaya yaklaşım Amaç: Bu dersin sonunda dönem IV öğrencileri atrial fibrilasyonu tanımlayabilecek, hastaya yaklaşımdaki temel prensipleri belirtebileceklerdir.

Detaylı

Çalışmaya katılan hasta sayısı: 7601 (7599 hastanın datası toplandı)

Çalışmaya katılan hasta sayısı: 7601 (7599 hastanın datası toplandı) Sevgili Arkadaşlarım, CANTAB için en önemli çalışmamız CHARM Çalışmasıdır.. Eğitimlerde söylediğim gibi adınız-soyadınız gibi çalışmayı bilmeniz ve doğru yorumlayarak kullanmanız son derece önemlidir.

Detaylı

hs-troponin T ve hs-troponin I Değerlerinin Farklı egfr Düzeylerinde Karşılaştırılması

hs-troponin T ve hs-troponin I Değerlerinin Farklı egfr Düzeylerinde Karşılaştırılması hs-troponin T ve hs-troponin I Değerlerinin Farklı egfr Düzeylerinde Karşılaştırılması Tuncay Güçlü S.B. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Biyokimya Bölümü 16-18 Ekim 2014, Malatya GİRİŞ Kronik

Detaylı

KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK

KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK 1) Holter monitörizasyon - Hastaların kalp ritimlerinin 24 saat boyunca gözlemlenmesidir. - Kardiyak aritmik olayların ve semptomların görüntülenmesiyle esas

Detaylı

Toraks BT Angiografi Pulmoner emboli tanısı

Toraks BT Angiografi Pulmoner emboli tanısı Toraks BT Angiografi Pulmoner emboli tanısı 64 yaşında erkek hasta 10 yıldır KOAH tanılı ve diyabet hastası 25 gün önce göğüs ve sırt ağrısı, nefes darlığı PaO2: 68.2; PaCO2:36 ; O2 satürasyonu: 94,4 FM;

Detaylı

Pulmoner Tromboemboli. Prof. Dr. Pınar Çelik

Pulmoner Tromboemboli. Prof. Dr. Pınar Çelik Pulmoner Tromboemboli Prof. Dr. Pınar Çelik PTE Sistemik venlerden gelen trombüslerin pulmoner arter ya da dallarında obstrüksiyon yapması sonucunda ortaya çıkar. Ölümlerin % 15-20 sini oluşturur. Etkenler:

Detaylı

Böbrek kistleri olan hastaya yaklaşım

Böbrek kistleri olan hastaya yaklaşım Böbrek kistleri olan hastaya yaklaşım Dr. Ayşegül Örs Zümrütdal Başkent Üniversitesi-Nefroloji Bilim Dalı 20/05/2011-ANTALYA Böbrek kistleri Genetik ya da genetik olmayan nedenlere bağlı olarak, Değişik

Detaylı

Temel SFT Yorumlama. Prof. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD

Temel SFT Yorumlama. Prof. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD Temel SFT Yorumlama Prof. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD SPİROMETRİ ENDİKASYONLARI A. Semptom, bulgu veya anormal laboratuar sonuçları varlığında akciğer hastalığı tanısını doğrulamak

Detaylı

Anestezi Uygulama II Bahar / Ders:9. Anestezi ve Emboliler

Anestezi Uygulama II Bahar / Ders:9. Anestezi ve Emboliler Anestezi Uygulama II 2017-2018 Bahar / Ders:9 Anestezi ve Emboliler Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI Emboli Nedir? Damarlarda dolaşan kan içerisine hava ya da yabancı cisim girişine bağlı olarak, dolaşımı engelleyen

Detaylı

Sık ventriküler ekstra vurulara yaklaşım

Sık ventriküler ekstra vurulara yaklaşım Sık ventriküler ekstra vurulara yaklaşım Dr. İlknur CAN Meram Tıp Fakültesi, KONYA 3. Atriyal Fibrilasyon Zirvesi Sık VES tanımı >30/saat.Lown B, et al. Circulation 1971 >60/saat.Kennedy HL, et al. NEJM,

Detaylı

Bugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi

Bugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi Hipertansiyon Tedavisi: Bugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi Hipertansiyon Sıklık Yolaçtığı sorunlar Nedenler Kan basıncı hedefleri Tedavi Dünyada Mortalite

Detaylı

ATRİYAL FİBRİLASYON Atriyal fibrilasyon En sık görülen aritmi Epidemiyoloji Aritmiye bağlı hastaneye yatanların 1/3 ü AF li. ABD de tahmini 2.3 milyon, Avrupa da 4.5 milyon insan AF ye sahip. Sıklığı

Detaylı

ACS de yeni biyolojik markırlar MEHMET KOŞARGELİR HNH 2014-DEDEMAN

ACS de yeni biyolojik markırlar MEHMET KOŞARGELİR HNH 2014-DEDEMAN ACS de yeni biyolojik markırlar MEHMET KOŞARGELİR HNH 2014-DEDEMAN Biyomarkırlar (Tanı) Sınıf 1: Faydalı (Kanıt seviyesi:a) Kardiak spesifik troponin (troponin I veya T hangisi kullanılıyorsa) ACS semptomları

Detaylı

Diyalizde Pulmoner Hipertansiyon. Dr. Eyüp KOÇ Kırıkkale Ün. Tıp Fakültesi Nefroloji BD

Diyalizde Pulmoner Hipertansiyon. Dr. Eyüp KOÇ Kırıkkale Ün. Tıp Fakültesi Nefroloji BD Diyalizde Pulmoner Hipertansiyon Dr. Eyüp KOÇ Kırıkkale Ün. Tıp Fakültesi Nefroloji BD 1 Tanım Pulmoner hipertansiyon (PH): Diyaliz tedavisinin ihmal edilen KV bir morbiditesi. Ortalama pulmoner arter

Detaylı

Ventriküler takikardi EKG si. Dr.Ahmet Akyol Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji ABD 3.Atriyal Fibrillasyon Zirvesi, Antalya 2014

Ventriküler takikardi EKG si. Dr.Ahmet Akyol Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji ABD 3.Atriyal Fibrillasyon Zirvesi, Antalya 2014 Ventriküler takikardi EKG si Dr.Ahmet Akyol Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji ABD 3.Atriyal Fibrillasyon Zirvesi, Antalya 2014 Özet Tanım Ayırıcı tanı EKG kriterleri Spesifik VT türleri Geniş

Detaylı

İSKEMİK BARSAĞIN RADYOLOJİK OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ. Dr. Ercan Kocakoç Bezmialem Vakıf Üniversitesi İstanbul

İSKEMİK BARSAĞIN RADYOLOJİK OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ. Dr. Ercan Kocakoç Bezmialem Vakıf Üniversitesi İstanbul İSKEMİK BARSAĞIN RADYOLOJİK OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Ercan Kocakoç Bezmialem Vakıf Üniversitesi İstanbul Öğrenim hedefleri Mezenterik vasküler olay şüphesi ile gelen hastayı değerlendirmede kullanılan

Detaylı

AKUT SOLUNUM SIKINTISI SENDROMU YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015

AKUT SOLUNUM SIKINTISI SENDROMU YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015 AKUT SOLUNUM SIKINTISI SENDROMU YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015 Nonkardiyojenik Akciğer Ödemi Şok Akciğeri Travmatik Yaş Akciğer Beyaz Akciğer Sendromu

Detaylı

AKUT PULMONER EMBOLİDE RADYOLOJİK ÖNEMLİ MESAJLAR

AKUT PULMONER EMBOLİDE RADYOLOJİK ÖNEMLİ MESAJLAR Pulmoner Vasküler Hastalıklar AKUT PULMONER EMBOLİDE RADYOLOJİK ÖNEMLİ MESAJLAR Dr. Recep SAVAŞ Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD, İzmir AKCİĞER HASTALIKLARI VE YOĞUN BAKIM GÜNLERİ TANI VE TEDAVİDE

Detaylı

AORT KAPAK HASTALIKLARI. Prof. Dr. Binali MAVİTAŞ Dicle Üniverstiesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi A.D.

AORT KAPAK HASTALIKLARI. Prof. Dr. Binali MAVİTAŞ Dicle Üniverstiesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi A.D. AORT KAPAK HASTALIKLARI Prof. Dr. Binali MAVİTAŞ Dicle Üniverstiesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi A.D. AORT STENOZU Valvular Subvalvular Supravalvular VALVULAR STENOZ Romatizmal AS Akut romatizmal

Detaylı

DEKOMPANSE KALP YETMEZLİĞİNİN ACİL SERVİS YÖNETİMİ DR ŞÜKRÜ KOÇKAN KIZILTEPE DEVLET HASTANESİ

DEKOMPANSE KALP YETMEZLİĞİNİN ACİL SERVİS YÖNETİMİ DR ŞÜKRÜ KOÇKAN KIZILTEPE DEVLET HASTANESİ DEKOMPANSE KALP YETMEZLİĞİNİN ACİL SERVİS YÖNETİMİ DR ŞÜKRÜ KOÇKAN KIZILTEPE DEVLET HASTANESİ Sunum planı Kalp yetmezliği tanımı Kalp yetmezliği tipleri sınıflandırma Akut kalp yetmezliği kliniği Akut

Detaylı

Kardiyak Problemler ve Karaciğer Nakli

Kardiyak Problemler ve Karaciğer Nakli Kardiyak Problemler ve Karaciğer Nakli Dr. Hüseyin İlksen TOPRAK Karaciğer Nakli Enstitüsü Problem Karaciğer nakli Kardiyak Problemler Hasta Sayısı Giderek Artıyor KC Problemi KPB New York Eyaletinde 1998

Detaylı

TRİKUSPİT KAPAK CERRAHİSİ. Doç.Dr.Aşkın Ender TOPAL

TRİKUSPİT KAPAK CERRAHİSİ. Doç.Dr.Aşkın Ender TOPAL TRİKUSPİT KAPAK CERRAHİSİ Doç.Dr.Aşkın Ender TOPAL Kazanılmış triküspit kapak hastalığı organik veya fonksiyoneldir. Organik hastalık hemen hemen tamamen romatizmal hastalık veya endokarditin sonucudur.

Detaylı

KRONİK HİPERSENSİTİVİTE PNÖMONİSİ. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD

KRONİK HİPERSENSİTİVİTE PNÖMONİSİ. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD KRONİK HİPERSENSİTİVİTE PNÖMONİSİ Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD OLGU 58 y E hasta 10.01.2017 de son aylarda eforla artan nefes darlığı, öksürük, yorgunluk Özgeçmiş: 10 yıldır

Detaylı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Doç Dr Tunçalp Demir

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Doç Dr Tunçalp Demir SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ Doç Dr Tunçalp Demir SFT-SINIFLANDIRMA A-)Spirometrik inceleme 1. Basit spirometri 2. Akım-volüm halkası a)maksimal volenter ventilasyon (MVV) b)reversibilite c)bronş provokasyonu

Detaylı

HAZIRLAYAN HEMŞİRE: ESENGÜL ŞİŞMAN TÜRK BÖBREK VAKFI TEKİRDAĞ DİYALİZ MERKEZİ

HAZIRLAYAN HEMŞİRE: ESENGÜL ŞİŞMAN TÜRK BÖBREK VAKFI TEKİRDAĞ DİYALİZ MERKEZİ HAZIRLAYAN HEMŞİRE: ESENGÜL ŞİŞMAN TÜRK BÖBREK VAKFI TEKİRDAĞ DİYALİZ MERKEZİ RESİRKÜLASYON NEDİR? Diyaliz esnasında, diyaliz olmuş kanın periferik kapiller dolaşıma ulaşmadan arter iğnesinden geçen

Detaylı

Göğüs Ağrısı Olan Hasta. Dr. Ö.Faruk AYDIN / 06.04.2016

Göğüs Ağrısı Olan Hasta. Dr. Ö.Faruk AYDIN / 06.04.2016 Göğüs Ağrısı Olan Hasta Dr. Ö.Faruk AYDIN / 06.04.2016 Göğüs Ağrısı??? Yan ağrısı? Sırt ağrısı? Mide ağrısı? Karın ağrısı? Boğaz ağrısı? Omuz ağrısı? Meme ağrısı? Akut Göğüs Ağrısı Aniden başlar-tipik

Detaylı

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Öğretim Yılı. Dönem 4 GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJ TANITIM REHBERİ

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Öğretim Yılı. Dönem 4 GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJ TANITIM REHBERİ İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi 2018-2019 Eğitim Öğretim Yılı Dönem 4 GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJ TANITIM REHBERİ Hazırlayan: Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı 1 GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI TANITIM

Detaylı

Pulmoner hipertansiyon ve korpulmonale. Doç. Dr. Gülfer Okumuş İTF Göğüs Hastalıkları

Pulmoner hipertansiyon ve korpulmonale. Doç. Dr. Gülfer Okumuş İTF Göğüs Hastalıkları Pulmoner hipertansiyon ve korpulmonale Doç. Dr. Gülfer Okumuş İTF Göğüs Hastalıkları Pulmoner hipertansiyon (PH), herhangi bir neden olmaksızın veya altta yatan birden fazla durumdan kaynaklanabilen, pulmoner

Detaylı

A.B.D de her yıl yaklaşık spontan pnömotoraks vakası geliştiği rapor edilmektedir İnsidansı henüz tam olarak bilinmemektedir

A.B.D de her yıl yaklaşık spontan pnömotoraks vakası geliştiği rapor edilmektedir İnsidansı henüz tam olarak bilinmemektedir Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı Arş.Gör.Dr.Engin ŞENAY 02.02.2010 Pnömotoraks : Viseral ve parietal plevra yaprakları arasına hava girmesidir Künt Spontan Travmatik olabilir İyatrojenik

Detaylı

OKSİJENİZASYON KULLANIMI

OKSİJENİZASYON KULLANIMI PULMONER TROMBOENDARTEREKTOMİ SONRASI GELİŞEN REPERFÜZYON AKCİĞER HASARINDA ERKEN DÖNEM EKSTRAKORPOREAL MEMRAN OKSİJENİZASYON KULLANIMI KARTAL KOŞUYOLU YÜKSEK İHTİSAS EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ ANESTEZİYOLOJİ

Detaylı

Göğüs Hastalıklarında Temel EKO

Göğüs Hastalıklarında Temel EKO Göğüs Hastalıklarında Temel EKO Doç Dr Zuhal Karakurt Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Uzmanı Süreyyapaşa EAH, 14 Ocak 2016 YBU de EKO Kursu, Eylül 2007, Brüksel TTD 2. EKO Kursu, 2015 İstanbul Göğüs

Detaylı

SPORCULARDA KARDİYAK SEBEPLİ ANİ ÖLÜMLER

SPORCULARDA KARDİYAK SEBEPLİ ANİ ÖLÜMLER SPOR HEKİMLİĞİ ANABİLİM DALI SPORCULARDA KARDİYAK SEBEPLİ ANİ ÖLÜMLER DOÇ.DR.ERDEM KAŞIKCIOĞLU 1 35 yaşın altındaki sporcularda ani ölüm nedenleri 2% 1% 2% 4% 2% 2% 35% 3% 3% 3% 4% 5% 24% 10% Hipertrofik

Detaylı

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Dönem V Kardiyoloji Staj Eğitim Programı Eğitim Başkoordinatörü: Dönem Koordinatörü: Koordinatör Yardımcısı: Doç. Dr. Erkan Melih ŞAHİN Yrd. Doç. Dr. Baran GENCER Yrd. Doç. Dr. Oğuz GÜÇLÜ Yrd. Doç. Dr.

Detaylı

17.Kas İskemik Kalp Hastalıklarının Patolojisi

17.Kas İskemik Kalp Hastalıklarının Patolojisi Dönem 3 Kurul 3 13.Kas.17 09:00 09:50 Kalp damar Hastalıklarında anamnez, semptom ve bulgular S. YILMAZER KARDİYOLOJİ Pazartesi 10.00-10.50 Kalp damar Hastalıklarında anamnez, semptom ve bulgular S. YILMAZER

Detaylı

Sunumu Hazırlayan PULMONER EMBOLİZM. Olgu 2. Olgu 1. Kaynaklar. Olgu Türkiye Acil Tıp Derneği Asistan Oryantasyon Eğitimi

Sunumu Hazırlayan PULMONER EMBOLİZM. Olgu 2. Olgu 1. Kaynaklar. Olgu Türkiye Acil Tıp Derneği Asistan Oryantasyon Eğitimi Türkiye Acil Tıp Derneği Asistan Oryantasyon Eğitimi PULMONER EMBOLİZM Sunumu Hazırlayan Doç. Dr. İbrahim Türkçüer Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi, Acil Tıp Anabilim Dalı, Öğretim Üyesi Son Güncellenme

Detaylı

Eskimeyen Yeniler: Nabız Hızı ve Nabız Basıncı

Eskimeyen Yeniler: Nabız Hızı ve Nabız Basıncı Kan Basıncında Yeni Kavramlar Eskimeyen Yeniler: Nabız Hızı ve Nabız Basıncı Prof. Dr. Enver Atalar Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Nabız Basıncı Nabız Basıncı: Sistolik

Detaylı

Akut Koroner Sendromlar ve Güncel Yaklaşım. Yrd.Doç.Dr. Hasan Büyükaslan Harran üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp A.D.

Akut Koroner Sendromlar ve Güncel Yaklaşım. Yrd.Doç.Dr. Hasan Büyükaslan Harran üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp A.D. Akut Koroner Sendromlar ve Güncel Yaklaşım Yrd.Doç.Dr. Hasan Büyükaslan Harran üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp A.D. Kılavuzlar 2011 Israrcı ST-segment yükselmesi belirtileri göstermeyen hastalarda

Detaylı

Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine

Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı Göğüs Cerrahisi Akciğer Kanserinde Anamnez ve Fizik Muayene Bulguları Giriş Akciğer kanseri ülkemizde 11.5/100.000 görülme sıklığına

Detaylı

MEME KANSERİ TARAMASI

MEME KANSERİ TARAMASI MEME KANSERİ TARAMASI Meme Kanseri Taramanızı Yaptırdınız Mı? MEME KANSERİ TARAMASI NE DEMEKTİR? Kadınlarda görülen kanserlerin %33 ü ve kansere bağlı ölümlerin de %20 si meme kanserine bağlıdır. Meme

Detaylı

Uzm. Dr. Haldun Akoğlu

Uzm. Dr. Haldun Akoğlu Uzm. Dr. Haldun Akoğlu KPR esnasında oksijenizasyon Arrest olmuş dolaşım için hem ventilasyon hem de gaz değişimi gerekli olup bu sırada perfüzyon sağlayan bir ritim oluşturulmaya çalışılır Dolayısıyla

Detaylı

Koroner Anjiyografi Darlık Derecesinin Değerlendirilmesi

Koroner Anjiyografi Darlık Derecesinin Değerlendirilmesi Koroner Anjiyografi Darlık Derecesinin Değerlendirilmesi Prof. Dr. Bülent Mutlu Marmara Üniversitesi, Kardiyoloji AbD İstanbul İstanbul Girişimsel Kardiyoloji Kursu, 2011 Koroner Değerlendirme Anatomik

Detaylı

Pulmoner Emboli Profilaksisi. Tanım. Giriş. Giriş 12.06.2010. Dr. Mustafa YILDIZ Fırat Üniversitesi Acil Tıp AD. Pulmoneremboli(PE):

Pulmoner Emboli Profilaksisi. Tanım. Giriş. Giriş 12.06.2010. Dr. Mustafa YILDIZ Fırat Üniversitesi Acil Tıp AD. Pulmoneremboli(PE): Pulmoner Emboli Profilaksisi Dr. Mustafa YILDIZ Fırat Üniversitesi Acil Tıp AD m Pulmoneremboli(PE): Bir pulmonerartere kan pıhtısının yerleşmesi Distaldeki akciğer parankimine kan sağlanaması Giriş Tipik

Detaylı

HİPERTANSİYON & EGZERSİZ

HİPERTANSİYON & EGZERSİZ HİPERTANSİYON & EGZERSİZ HTN %27.8 (ABD DE) 140/90 mmhg PREHİPERTANSİYON SBP:120-139 mmhg DBP:80-89 mmhg Kan basıncı sınıflaması Sistolik kan basıncı(mmhg) Diyastolik kan basıncı (mmhg) İdeal

Detaylı

Doç.Dr. Mehmet Güngör KAYA

Doç.Dr. Mehmet Güngör KAYA ERCIYES ÜNĠVERSĠTESĠ TIP FAKÜLTESĠ KARDİYOLOJİ Anabilim Dalı I. GENEL BĠLGĠLER Dersin Adı MED 402 KARDİYOLOJİ STAJI Yerel Kredi:2 Yıl ve Dönemi 4. sınıf & 7. ya da 8. sömestr AKTS Kredi:3 Öğretim Üyeleri

Detaylı

ACİL TIPTA EKO. Doç. Dr. A. Sadık GİRİŞGİN NEU Meram Tıp Fakültesi Acil Tıp AD.

ACİL TIPTA EKO. Doç. Dr. A. Sadık GİRİŞGİN NEU Meram Tıp Fakültesi Acil Tıp AD. ACİL TIPTA EKO Doç. Dr. A. Sadık GİRİŞGİN NEU Meram Tıp Fakültesi Acil Tıp AD. Kardiak Ultrasonografi Hangi durumlarda? Cihaz ve problar Yönler ve normal görüntüler Çeşitli patolojiler Hangi durumda EKO

Detaylı

Pulmoner Hipertansiyon Ayırıcı Tanısında Solunum Fonksiyon Testleri Spirometri

Pulmoner Hipertansiyon Ayırıcı Tanısında Solunum Fonksiyon Testleri Spirometri Pulmoner Hipertansiyon Ayırıcı Tanısında Solunum Fonksiyon Testleri Spirometri Doç. Dr. Funda Coşkun Uludağ Üniversitesi Göğüs Hastalıkları 1. Ulusal ADHAD Kongresi 26-29 Mayıs 2016 Kıbrıs Amaç Solunum

Detaylı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Çalışan açısından, yüksekte güvenle çalışabilirliği belirleyen etkenler:

Detaylı

Türkiye Acil Tıp Derneği. Asistan Oryantasyon Eğitimi PULMONER EMBOLİZM. SB İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi İzmir, 24-27 Mart 2011

Türkiye Acil Tıp Derneği. Asistan Oryantasyon Eğitimi PULMONER EMBOLİZM. SB İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi İzmir, 24-27 Mart 2011 Türkiye Acil Tıp Derneği Asistan Oryantasyon Eğitimi PULMONER EMBOLİZM SB İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi İzmir, 24-27 Mart 2011 Sunumu Hazırlayan Yrd. Doç. Dr. İbrahim Türkçüer Pamukkale Üniversitesi

Detaylı

Nasıl yapalım? / Suggestions on how to do

Nasıl yapalım? / Suggestions on how to do Türk Kardiyol Dern rş - rch Turk Soc Cardiol 2015;43(1):109-116 doi: 10.5543/tkda.2015.91657 109 Nasıl yapalım? / Suggestions on how to do (Ekokardiyografi / Echocardiography) Pulmoner hipertansiyon ekokardiyografik

Detaylı

Pulmoner Hipertansiyon. Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu

Pulmoner Hipertansiyon. Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu Pulmoner Hipertansiyon Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu Pulmoner Dolaşım Sağ ventrikülden çıkıp akciğere giden, buradan pulmoner venler aracılığı ile sol atriuma dönen kan İnce çeperli, daha az düz kaslı,

Detaylı

Bradiaritmiler. Sinüs Bradikardisi. Birinci Derece AV blok. Birinci Derece AV blok. Bradisritmiler

Bradiaritmiler. Sinüs Bradikardisi. Birinci Derece AV blok. Birinci Derece AV blok. Bradisritmiler Bradiaritmiler Bradisritmiler Dr. Ali Vefa SAYRAÇ Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı 20/10/2009 Sinüs bradikardisi Birinci derece AV blok (20msn den uzun PR) İkinci derece AV blok

Detaylı

KVC YOĞUN BAKIMDA HİPOTANSİF VE KANAMALI HASTAYA YAKLAŞIM HEM. ASLI AKBULUT KVC YOĞUN BAKIM

KVC YOĞUN BAKIMDA HİPOTANSİF VE KANAMALI HASTAYA YAKLAŞIM HEM. ASLI AKBULUT KVC YOĞUN BAKIM KVC YOĞUN BAKIMDA HİPOTANSİF VE KANAMALI HASTAYA YAKLAŞIM HEM. ASLI AKBULUT KVC YOĞUN BAKIM YOĞUN BAKIMA HASTANIN KABULÜ Açık kalp ameliyatı yapılan hastaların ameliyathaneden yoğun bakıma transferi entübe

Detaylı

Kan Akımı. 5000 ml/dk. Kalp Debisi DOLAŞIM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ VII. Dr. Nevzat KAHVECİ

Kan Akımı. 5000 ml/dk. Kalp Debisi DOLAŞIM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ VII. Dr. Nevzat KAHVECİ MERKEZİ SİNİR SİSTEMİNİN İSKEMİK YANITI DOLAŞIM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ VII Dr. Nevzat KAHVECİ Kan basıncı 60 mmhg nın altına düştüğünde uyarılırlar. En fazla kan basıncı 1520 mmhg ya düştüğünde uyarılır.

Detaylı

Hemodinamik Monitorizasyon

Hemodinamik Monitorizasyon Hemodinamik Monitorizasyon Prof. Dr. Muhammet GÜVEN Erciyes Ünivresitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ABD Yoğun Bakım Bilim Dalı Amaç Fizyolojik parametrelerin izlenmesi Tedavilere kılavuzluk Organ disfonksiyonunun

Detaylı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR ÖĞRENİM HEDEFLERİ SFT parametrelerini tanımlayabilmeli, SFT ölçümünün doğru yapılıp yapılmadığını açıklayabilmeli, SFT sonuçlarını yorumlayarak olası tanıyı

Detaylı

Prof.Dr.Abdurrahman Oğuzhan. Doç.Dr. Mehmet Güngör KAYA

Prof.Dr.Abdurrahman Oğuzhan. Doç.Dr. Mehmet Güngör KAYA ERCIYES ÜNĠVERSĠTESĠ TIP FAKÜLTESĠ Kardiyoloji Anabilim Dalı I. GENEL BĠLGĠLER Dersin Adı MED 607 KARDİYOLOJİ STAJI Yerel Kredi: Yıl ve Dönemi 011-01 6. SINIF AKTS Kredi:3 Öğretim Üyeleri Prof.Dr.Abdurrahman

Detaylı

Konjestif Kalp Yetmezliğinde Solunum Desteği. Uzm. Dr. Nil ÖZYÜNCÜ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı

Konjestif Kalp Yetmezliğinde Solunum Desteği. Uzm. Dr. Nil ÖZYÜNCÜ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Konjestif Kalp Yetmezliğinde Solunum Desteği Uzm. Dr. Nil ÖZYÜNCÜ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Solunum yetmezliği ile başvuran dekompanse kalp yetmezliği hastası 76 yaşında,

Detaylı

Aksillanın Görüntülenmesi ve Biyopsi Teknikleri. Prof. Dr. Meltem Gülsün Akpınar Hacettepe Üniversitesi Radyoloji Anabilim Dalı

Aksillanın Görüntülenmesi ve Biyopsi Teknikleri. Prof. Dr. Meltem Gülsün Akpınar Hacettepe Üniversitesi Radyoloji Anabilim Dalı Aksillanın Görüntülenmesi ve Biyopsi Teknikleri Prof. Dr. Meltem Gülsün Akpınar Hacettepe Üniversitesi Radyoloji Anabilim Dalı Meme kanserli hastalarda ana prognostik faktörler: Primer tümörün büyüklüğü

Detaylı

Mitral yetersizliğinin değerlendirilmesi The evaluation of mitral regurgitation

Mitral yetersizliğinin değerlendirilmesi The evaluation of mitral regurgitation 518 Türk Kardiyol Dern Arş - Arch Turk Soc Cardiol 2011;39(6):518-522 doi: 10.5543/tkda.2011.01762 Nasıl yapalım? / Suggestions on how to do (Ekokardiyografi / Echocardiography) Mitral yetersizliğinin

Detaylı

AF ve kalp yetmezliğinde ablasyon mu, konvansiyonel tedavi mi? Prof. Dr. Fethi KILIÇASLAN Medipol Üniversitesi

AF ve kalp yetmezliğinde ablasyon mu, konvansiyonel tedavi mi? Prof. Dr. Fethi KILIÇASLAN Medipol Üniversitesi AF ve kalp yetmezliğinde ablasyon mu, konvansiyonel tedavi mi? Prof. Dr. Fethi KILIÇASLAN Medipol Üniversitesi Pulmoner ven izolasyonu Pulmoner ven izolasyonu AF ablasyonunun temel taşıdır. Hedef PV ile

Detaylı

Akut Koroner Sendromlar

Akut Koroner Sendromlar Akut Koroner Sendromlar Tanısal Yaklaşım Dr. Cihan Örem Kardiyoloji Anabilim Dalı 27. 4. 2018 Koroner Arter Hastalığı 1. Kronik koroner arter hastalığı (KAH) 2. Akut koroner sendromlar 1 KRONİK KAH 2 Epidemiyoloji

Detaylı

Pulmoner Tromboembolizm. Dr. Meltem Gülsün Akpınar Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Ana Bilim Dalı, Ankara

Pulmoner Tromboembolizm. Dr. Meltem Gülsün Akpınar Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Ana Bilim Dalı, Ankara Pulmoner Tromboembolizm Dr. Meltem Gülsün Akpınar Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Ana Bilim Dalı, Ankara Pulmoner Tromboembolizm Venöz Tromboembolizm = DVT + PTE Derin Ven Trombozu (genellikle

Detaylı

AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR

AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR Akciğer kanseri olmak her şeyin sonu değildir. Bu hastalığı yenmek için mutlaka azimli, inançlı ve sabırlı olmanız

Detaylı

Kılavuzdaki Yenilikler ve Kombinasyonun Yeri Dr.Gülfer Okumuş İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları AD

Kılavuzdaki Yenilikler ve Kombinasyonun Yeri Dr.Gülfer Okumuş İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları AD Kılavuzdaki Yenilikler ve Kombinasyonun Yeri Dr.Gülfer Okumuş İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları AD TK/ABT/0051/16 Bu sunum ile ilgili bir çıkar çatışmam yoktur. Güncellenen

Detaylı

Hasar Kontrol Cerrahisi yılında Rotonda ve Schwab hasar kontrol kavramını 3 aşamalı bir yaklaşım olarak tanımlamışlardır.

Hasar Kontrol Cerrahisi yılında Rotonda ve Schwab hasar kontrol kavramını 3 aşamalı bir yaklaşım olarak tanımlamışlardır. Doç. Dr. Onur POLAT Hasar Kontrol Cerrahisi 1992 yılında Rotonda ve Schwab hasar kontrol kavramını 3 aşamalı bir yaklaşım olarak tanımlamışlardır. Hasar Kontrol Cerrahisi İlk aşama; Kanama ve kirlenmenin

Detaylı

KRT ye «süper-yanıtlı» olgular - Ne yapalım? Özgür Aslan DEÜ Tıp Fak. Kardiyoloji A.D

KRT ye «süper-yanıtlı» olgular - Ne yapalım? Özgür Aslan DEÜ Tıp Fak. Kardiyoloji A.D KRT ye «süper-yanıtlı» olgular - Ne yapalım? 2017 Özgür Aslan DEÜ Tıp Fak. Kardiyoloji A.D KRT ye «süper-yanıtlı» olgular- Ne yapalım? KRT den en çok kim yararlanıyor? KRT ye «YANIT» tanımları «Süper Yanıt»

Detaylı

Serbest Çalışma / Akademik Danışma Görüşme Elektrokardiyografi Çekim Tekniği ve uygulama Nilüfer Ekşi Duran

Serbest Çalışma / Akademik Danışma Görüşme Elektrokardiyografi Çekim Tekniği ve uygulama Nilüfer Ekşi Duran Dönem 3 Kurul 3 Nov 14, 2016 09.00-09.50 Pazartesi 10.00-10.50 Konjenital Kalp Hastalıkları Duygu D. APA 11.00-11.50 Kalp damar Hastalıklarında anamnez, semptom ve bulgular Gönenç Kocabay 12.00-12.50 Kalp

Detaylı

İntrapartum veya Postpartum Şiddetli Hipertansiyon Tedavisinde Başlangıç Olarak LABETOLOL Kullanılan Yönetim Algoritması

İntrapartum veya Postpartum Şiddetli Hipertansiyon Tedavisinde Başlangıç Olarak LABETOLOL Kullanılan Yönetim Algoritması LABETOLOL Kullanılan Yönetim Algoritması Fetus canlı ve doğum eylemi başlamamış ise fetal izlemi başlat. 15 dk sonra ölçülen kan basıncı hala yüksek İSE 20 mg IV labetolol infüzyonunu 2 dakikayı aşan sürede

Detaylı

YAŞLILARDA FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK PROF. DR. ERDAL ZORBA

YAŞLILARDA FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK PROF. DR. ERDAL ZORBA YAŞLILARDA FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK PROF. DR. ERDAL ZORBA Yaşlılara yönelik egzersiz programları hazırlarken Genetik özelliklerine, Hastalık durumuna, Daha önceden sporla ilişkisine, Ne kadar

Detaylı

Asendan AORT ANEVRİZMASI

Asendan AORT ANEVRİZMASI Asendan AORT ANEVRİZMASI Aort anevrizması, aortanın normal çapından geniş bir çapa ulaşarak genişlemesidir. Aorta nın bütün bölümlerinde anevrizma gelişebilir. Genişlemiş olan bölümün patlayarak hayatı

Detaylı

ECMO TAKİP. Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Perfüzyonist Birol AK

ECMO TAKİP. Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Perfüzyonist Birol AK ECMO TAKİP Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi Perfüzyonist Birol AK ECMO NEDİR Kardiyak yetmezliği olan hastalarda gereken desteğin sağlanmasında konvansiyonel tedavi yöntemlerinin

Detaylı

GÖĞÜS AĞRISI ŞİKAYETİ İLE BAŞVURAN ÇOCUKLARIN KLİNİK İZLEMİ

GÖĞÜS AĞRISI ŞİKAYETİ İLE BAŞVURAN ÇOCUKLARIN KLİNİK İZLEMİ GÖĞÜS AĞRISI ŞİKAYETİ İLE BAŞVURAN ÇOCUKLARIN KLİNİK İZLEMİ Erhan Çalışıcı, Birgül Varan, Mahmut Gökdemir, Nimet Cındık, Özge Orbay Başkent Üniversitesi Çocuk Sağ.Has.ABD Göğüs ağrısı, çocukluk ve adölesan

Detaylı

KronikTromboemboliye Sekonder Pulmoner Arteriyel Hipertansiyonda Ventilasyon Perfüzyon Sintigrafisi Değerlendirilmesi

KronikTromboemboliye Sekonder Pulmoner Arteriyel Hipertansiyonda Ventilasyon Perfüzyon Sintigrafisi Değerlendirilmesi KronikTromboemboliye Sekonder Pulmoner Arteriyel Hipertansiyonda Ventilasyon Perfüzyon Sintigrafisi Değerlendirilmesi Dr. Gülfer Okumuş İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları AD Ventilasyon/Perfüzyon

Detaylı

Akut Mezenter İskemi. Doç. Dr. Şule Akköse Aydın U.Ü.T.F Acil Tıp AD ATOK - 2012

Akut Mezenter İskemi. Doç. Dr. Şule Akköse Aydın U.Ü.T.F Acil Tıp AD ATOK - 2012 Akut Mezenter İskemi Doç. Dr. Şule Akköse Aydın U.Ü.T.F Acil Tıp AD ATOK - 2012 Sunum Planı Tanım Epidemiyoloji Anatomi Etyoloji/Patofizyoloji Klinik Tanı Ayırıcı tanı Tedavi Giriş Tüm akut mezenter iskemi

Detaylı

Doğumsal kalp hastalığı ve PAH. Dr. Gülten TAÇOY Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı

Doğumsal kalp hastalığı ve PAH. Dr. Gülten TAÇOY Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Doğumsal kalp hastalığı ve PAH Dr. Gülten TAÇOY Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı 39 y kadın hasta Nefes darlığı, morarma ile başvurdu. 22 y iken (17 sene önce 1998) gebeliğin 3.

Detaylı

Nabızsız Arrest. TYD Algoritması: Yardım çağır KPR başla O2 ver Monitöre veya defibrilatöre bağla. Ritim kontrolü

Nabızsız Arrest. TYD Algoritması: Yardım çağır KPR başla O2 ver Monitöre veya defibrilatöre bağla. Ritim kontrolü İKYD Kardiyak Arrest Algoritmi Tüm nabızsız kardiyak arrest vakalarında ritim (Şoklanabilir ve Şoklanamaz): Ventriküler fibrilasyon/nabızsız Ventriküler Taşikardi (Şoklanabilir) Nabızsız Elektriksel Aktivite

Detaylı