TEMEL EĞİTİM SİSTEMİNDE UYGULAMALAR SEMPOZYUMU SEMPOZYUM PROGRAMI VE BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI

Transkript

1 TEMEL EĞİTİM SİSTEMİNDE UYGULAMALAR SEMPOZYUMU SEMPOZYUM PROGRAMI VE BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI KASIM 2013

2 Temel Eğitim Sisteminde Uygulamalar Sempozyumu 22 Kasım 2013 Cuma A Blok Konferans Salonu 9:00 10:00 Kayıt 10:00 10:30 Açılış Konuşmaları 10:30 11:15 Okula Geçiş. Konsept ve Deneyimler (Prof. Dr. Erika Schulze) 11:15 11:45 İlkokul Birinci Sınıfa Farklı Yaşlarda Başlayan Çocuklar Giriş: Okul Olgunluğu (Prof. Dr. Uğur Tekin) 11:45 12:00 Sınıf Gözlemleri (Nurgül Yorgun) 12:00 12:15 Uzman Görüşleri (Nazlı Akın) 12:15 12:30 Veli Görüşleri (İmran Avcı Eren) 12:30 12:45 Alan Araştırmaları (Emrecan Canbolat) 12:45 13:00 Genel Değerlendirme (Prof. Dr. Uğur Tekin) 13:00 14:00 Öğlen Yemeği 14:00 14:45 İlköğretimde Ebeveyn Katılımı: Öğretmenlerin Tutum, İnanç ve Uygulamaları (Prof. Dr. Mary Loumakou) 14:45 15:30 İlköğretim Müfredatında Yönergelere Dayalı Eğitimin Proje Temelli Öğrenmeye Etkisi (Assoc. Prof. Dr. Stravroula Kaldi) 15:30 16:00 Çay Arası 16:00 17:00 Lise Öğretmenlerinin Motivasyon Düzeyleri ve Motivasyon Düzeyi İle Okul Kültürü Arasındaki İlişki (Burcu Dur) Aynı Sınıfta Eğitim Gören 5-7 Yaş Grubu 1. Sınıf Öğrencilerinin Başarılarının Değerlendirilmesi (Taner Çelebi) 5-7 Yaş Grubundan Oluşan 1. Sınıftaki Öğrencilerinin Sosyal Becerilerinin Değerlendirilmesi (Murat Taşcı)

3 17:00 18:00 İlkokul Öğretmenlerinin Çok Kültürlü Yeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi (Tülay Cırık) Kültürler Arası Pedagoloji Modeli, Tartışmaları ve Uygulama Alanları (Fesih Açan) Eğitim Örgütlerinde Çatışma ve Yönetimi ve Bir Araştırma (Serdar Kapıcı)

4 23 Kasım 2013 D Blok Turuncu Salon 9:00 10:00 Eğitimcilerde Yüksek Lisans Yapma Eğilimi (Gül Kırım) Okul Yöneticilerinin Eğitim Yönetimiyle İlgili Aldıkları Hizmetiçi Eğitimlerin Uygulamalara Yansıması Üzerine Bir Araştırma (Sinan Siviş) İlkokul Yöneticilerinin Milli Eğitim Bakanlığı İletişim Merkezi (Mebim) İn Alo 147 Nolu İletişim Hattına İlişkin Değerlendirmeleri (Hüseyin Ersan ) 10:00 11:00 Türk Eğitim Sisteminde Yöneticilikte Kadın Paradigmaları (Saniye Elmas) 10. Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabının İşlevselliği (Mehmet Aydın) Türkiye de Zorunlu Eğitim Süreçlerinin Tarihsel Perspektiften İncelenmesi (Musa Canyurt ) 11:00 12:00 Azınlık Okulları ve Devlet Okullarının Eğitim Yönetimi Süreçleri Açısından İncelenmesi ve Otonom Eğitim Yönetimi Modeli (Hüseyin Tilbe) Sınıf Öğretmenlerinin Yaratıcılıklarının İncelenmesi (Yasemin Bozbaş) Türkiye İlköğretim Matematik Eğitim Programının Beklentileri ve Programın Öğrencilere Katkılarına İlişkin Öğrenci Matematik Alan Bilgilerinin Değerlendirilmesi (Saadet Duygu Yedier) 12:00 13:00 Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Teknolojik Araç-Gereç Kullanma Yeterlilikleri, Kullanılan Araç-Gereçlerin Öğrenci Akademik Başarılarına Etkileri (Tayyip Can) 9.Sınıflarda Coğrafya Dersi Öğretiminde Öğretmen Boyutunda Karşılaşılan Sorunların Tespiti ve Değerlendirilmesi (Harita Bilgisi ve Ölçekler Örneklemi) (Ahmet Çakal) Ortaöğretim Kurumlarında Müzik Eğitiminin Etkinliğinin Değerlendirilmesi (Süleyman Süer)

5 13:00 14:00 Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Matematik Öğretmenlerinin Tutum ve Davranışlarının İncelenmesi (Fuzuli Özcan) Matematik Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi Anlayışları: İstanbul İli Beylikdüzü İlçesi Örneği (Birol Cengiz) Sınıf Öğretmenlerinin Okul Yönetimine Katılım Durumlarının İncelenmesi (Ümit Kuruz) 14:00 15:00 Mesleki ve Teknik Okulların Elektrik Elektronik Bölümü Öğrencilerinin Bilgisayar Kullanma Öz-Yeterlik Algılarının İncelenmesi (Levent Bostan) Ortaöğretim Kurumuna Devam Eden Öğrencilerinin İnternet Kullanım Eğilimleri İle Akademik Başarılarının Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Birsen Kar) Okul Yöneticilerinin Disiplin Yaklaşımlarının İncelenmesi (Ayşe Büyüksarı) 15:00 16:00 Meslek Lisesi Okullarında Fiziksel Koşulların Eğitim ve Öğretim Sürecine Etkisi (Merve Cengiz) Turizm ve Otelcilik Meslek Liselerinde Atölye Derslerine Giren Meslek Dersi Öğretmenlerinin Yaşadıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri (Cahit Yaslan) Ortaokullarda Branş Öğretmenlerinin Yapılandırmacı Öğrenme Kuramını Uygulama Düzeyleri (Ömer Küçük) 16:00 17:00 Yöneticilerin Stresle Başa Çıkamama Sebepleri (Turgay Gündoğmuş) Alan Dışı Öğretmenlerin Özel Eğitim Sınıflarındaki Deneyimleri Üzerine Bir Araştırma (Rafet Kızıltan) Ortaöğretimde Görevli Sınıf Rehber Öğretmenlerinin Rehberlik ve Yönlendirme Uygulamalarına İlişkin İhtiyaç Ve Beklentilerinin Belirlenmesi (Mehmet Çapa) 17:00 18:00 Son On Yılda Türkiye de Okul Müdürlerinin Liderlikle İlgili Tez Çalışmalarının Derlenmesi ( ) (Yıldız İsaoğulları)

6 Okul Yöneticilerinin Yeni Gelişen Liderlik Anlayışları Perspektifinden Dönüşümcü Liderlik Özelliklerine Sahip Olma Düzeylerinin Araştırılması (Faruk Tosun) Ortaöğretim Kurumları Yöneticilerinin Demokratik Okul Kültürü Oluşturmada Okul Meclisi Projesine Karşı Tutumları (Bahçelievler Örneği) (Süleyman Aktaş) 18:00 19:00 Liselerde Görev Yapan Kadın ve Erkek Öğretmenlerin Stres Düzeylerinin Karşılaştırılması (Sefa Karakaya) İlk ve Orta Okul Yöneticilerinin Stres Kaynaklarının ve Stres Yönetimi Sitillerinin İncelenmesi (Elif Hatipoğlu) Ortaokul Öğretmenlerinin Problem Çözme Becerileri ve Duygusal Zeka İle Arasındaki İlişki (Gülcan İnan)

7 23 Kasım 2013 D Blok Mavi Salon 9:00 10:00 Annelere Uygulanan Okuma Projesinin Annelerin Sosyo Kültürel Yapısına ve Çocukların Ders Başarısına Etkisinin İncelenmesi (Bağcılar Örneği) (Caner Ozan) Velilerin Sınıf Öğretmenlerinden Beklentilerinin İncelenmesi (Halit Dülger) Ortaöğretim Kurumlarında İdareci ve Öğretmenlerin Aile Katılımıyla İlgili Görüşleri (Esra Durmuş) 10:00 11:00 Yeniden İlkokul ve Ortaokullar (Ferhat Yılmaz) İle Neler Yaşadık ve Yaşıyoruz? (Türkan Çankaya) İlkokullarda Kaynaştırma Eğitimi; İlkokul Yöneticilerinin Kaynaştırma Eğitimine Yaklaşımı (Sezai Kuş) 11:00 12:00 Uzun Meslek Liselerinde Görev Yapan İngilizce Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeyleri ve Mesleki Doyumlarının İncelenmesi (Ayşe Gizem) Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Çalışan Yönetici ve Öğretmenlerin Tükenmiştik Düzeylerinin ve Mesleki Doyumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Şerife Taşkesen) Ortaokul Öğretmenlerinde Tükenmişlik Düzeyi ve Nedenleri (Faruk Alkan) 12:00 13:00 Zihin Engelliler Sınıf Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin Sınıf Yönetimine Etkileri (Salih Köseoğlu) Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Nursel Ak) Ortaokullarda Görev Yapan Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeyi İle Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki (Bilal Elmas) 13:00 14:00

8 Öztaykutlu Farklı Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Öğrenilmiş Güçlülük Düzeyleri İle Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi (Gülsen Gün) Matematik Kaygı Düzeyleri İle Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi (Cem Güzel) İlkokul ve Ortaokul Öğretmen ve Yöneticilerinin Epistemolojik İnançları İle Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yasemin Yılmaz) 14:00 15:00 Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Mesleki Öz Yeterlik ve İş Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Rabia Kılınç) Özel ve Resmi Özel Eğitim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin İş Doyum Düzeylerinin Karşılaştırılması (Bijar Bulu) Sınıf Öğretmenlerinin Maruz Kaldıkları Yıldırma Davranışları, Algıladıkları Sosyal Destek ve Mesleki İş Doyumları Arasındaki İlişki (Özgür Sadık) 15:00 16:00 Özel Eğitim Okulu Yöneticilerinin Psikolojik Dayanıklılık ve İş Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (İstanbul Örneği) (Bülent Gökmen) Özel Eğitim Okulu Öğretmenlerinin Psikolojik Dayanıklılık Düzeylerinin ve Mesleki Sosyal Destek Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Tuncay Uçar) Lise Öğretmenlerinin Yönetici Olma Eğilimleri İle İş Tatmin Düzeyleri Arasındaki İlişki: Beykoz İlçesi Örneği (Evren Aknur) 16:00 17:00 Halk Eğitimi Merkezi Yöneticilerinin Liderlik Davranışları (Şükrüye Yılmaz) Ortaokul Müdürlerinin Kültürel Liderlik Rolünün Öğrenen Okul Düzeyine Etkisi (Mehmet Rıza Tuna) Okul Yöneticilerinin Teknoloji Liderliği Düzeyleri: İstanbul İli Örneği (Mahmut Turan Ektiren) 17:00 18:00 Mesleki Ortaöğretim Kurumlarında Çalışan Öğretmen ve Yöneticilerin Karşılaştıkları Yıldırma Davranışları İle Mesleki Tükenmişliklerinin İncelenmesi (Mehmet Ergüner)

9 Dezavantajlı Grupların Eğitime Kazandırılmasında Yerel Yönetimlerin Katkısı: İstanbul İli Örneği (Mehmet Nuri Kaynar) Yerel Yönetimlerde İtfaiyenin Rolü (Mehmet Emin Koçan) 18:00 19:00 Liselerde Görev Yapan Öğretmenlerin Fatih Projesi Kapsamında Akıllı Tahtaları Kullanma Düzeyleri (Esra Çiçekli) Orta Öğretim Matematik Öğretiminde Öğretmenlerin Öğretim Yöntem ve Teknikleri Konusundaki Yeterlilikleri (Özcan Yulu) Öğretmenlerin Kadın Yöneticilere Karşı Tutumları Üzerine Bir Çalışma (Songül Yiğit)

10 ÖZEL VE RESMİ ÖZEL EĞİTİM KURUMLARINDA ÇALIŞAN ÖĞRETMENLERİN İŞ DOYUM DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Bijar BULU ÖZET İş doyumu, bireyin işle ilgili değerlerinin işte karşılandığını algılaması ve bu değerlerin kişinin gereksinimleri ile uyumlu olması olarak ifade edilmekte, farklı bir deyişle; çalışanın işini veya çalışma yaşamını değerlendirmesi neticesi duyduğu haz veya eriştiği duygusal doyum olarak tanımlanmaktadır. Günümüzde iş doyumu kavramı, gerek çalışan, gerek kurum, gerekse kurumdaki yöneticiler bakımından oldukça büyük öneme sahiptir. Özel yapılandırmış alanda bireysel geliştirilmiş planlarla uygun eğitim yöntemlerini uygulayarak yetersizlikten etkilenmiş bireyleri akranlarıyla birlikte sosyal ortama hazırlayabilmek, topluma kazandırabilmek ve gelecek oluşturabilmek için özel ve resmi özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin iş doyum düzeyleri önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışma özel ve resmi özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin iş doyum düzeylerinin karşılaştırılması amacıyla yapılmıştır. Yöntem Araştırmaya katılan öğretmenlerin iş doyum düzeyi Minnesota İş Doyum Ölçeği kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırma evrenini eğitim-öğretim yılı içerisinde İstanbul ili Bakırköy ilçesinde zihinsel engelli öğrencilere hizmet veren Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı 10 özel ve 6 resmi kurumda görev yapmakta olan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örnekleminde ise basit tesadüfî örnekleme yöntemi kullanılarak, İstanbul ili, Bakırköy ilçesinde görev yapan ve kitlenin genelini temsil edeceği düşünülen sayıda 126 öğretmen yer almaktadır. Bulgular Yapılan güvenilirlik analizi sonucu Cronbach's Alpha değeri 0,908 çıkmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin %57,1'inin kadın, %42,1'i erkek, yarısı (%50,0) bekâr, %47,6'sının evli, %27,0 si 25 yaş ve altı, %31,7 si yaş arası, %19,8 i yaş arası, %7,9'u yaş arası, %6,3'ü yaş arası, %6,3'ü ise 45 yaş ve üstü grubunda yer almakta, %48,4'ü resmi kurumlarda, %50,8'i ise özel kurumlarda çalışmakta, büyük bir bölümü (%78,6) eğitim fakültesi mezunu, %50,8 lik büyük bir kısmı özel eğitim alanında, %18,3'ü anaokulu öğretmen, %3,2'si psikolojik danışman ve rehberlik öğretmeni, %4,0'ı psikolog, %9,5'i sınıf öğretmeni, %2,4'ü görsel s. öğretmeni, %1,6'sı müzik öğretmeni ve %10,3'ü ise diğer alanlarda çalışmakta, yaklaşık yarısı (%44,3) 5 yıl ve daha az süredir, %27,5'i 6-10 yıl arası, %14,5'i yıl arası, %5,3'ü yıl arası ve %4,6'sı ise 21 yıl ve üzeri süredir çalışmakta, büyük bir bölümü

11 (%60,3) alanları ile ilgili hizmet içi eğitim programına katılırken; %39,7'si ise alanları ile ilgili hizmet içi eğitim programına katılmadığı görülmektedir. Sonuç Araştırmaya katılan öğretmenlerin, en memnun oldukları durumların başkaları için bir şeyler yapabildiklerini hissetmeleri olduğu gözlenmiştir. Ayrıca katılımcıların en memnun olmadığı durumların ise yaptıkları iş karşılığında aldıkları ücret ile terfi imkânlarının olmaması olduğu görülmüştür. Araştırmaya katılan öğretmenlerin cinsiyet, yaş, mezun olunan okul türü, branş, meslekteki toplam hizmet süresi, herhangi bir Hizmet İçi Eğitim Programına katılma durumu gibi değişkenler iş doyumlarına ilişkin görüşlerini değiştirmemektedir, sonuçlar benzerdir. Fakat; araştırmaya katılan öğretmenlerin resmi ya da özel kurumda çalışıyor olmaları iş doyumlarına ilişkin görüşleri değiştirmektedir. Öyle ki; öğretmenlerin iş doyum düzeylerine ilişkin görüşleri değerlendirildiğinde özel kurumda çalışan öğretmenlerin resmi kurumda çalışan öğretmenlere göre daha memnun oldukları, resmi kurumda çalışan öğretmenlerin ise özel kurumda çalışan öğretmenlere göre daha kararsız oldukları saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Özel, resmi özel, öğretmen, iş doyumu. KAYNAKÇA Ataman, G.(2002). İşletme Yönetimi. İstanbul: Türkmen Kitabevi. Başaran, İ. E.(1991). Örgütsel Davranış. Ankara: Kadıoğlu Matbaası. Eren, E.( 2004). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi 7.Baskı, İstanbul: Beta Yayınları. Izgar, H. (2001). Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik. Ankara: Nobel Yayınları. Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M.(2007). Örgüt Psikolojisi, Bursa: Alfa Aktüel Basım Yayım Dağıtım.

12 ORTAOKULLARDA GÖREV YAPAN ÖĞRETMENLERİN TÜKENMİŞLİK DÜZEYİ İLE ÖRGÜT KÜLTÜRÜ ARASINDAKİ İLİŞKİ Bilal ELMAS ÖZET Tükenmişlik, kişinin yaptığı işten haz alma yetisini kaybetmesi, duygusal çöküntü içerisine girerek veriminin düşmesi demektir. Örgüt kültürü, bir kurumda çalışanlar tarafından paylaşılan değerlerdir. Örgüt kültürü ile tükenmişlik, birbirleriyle ilişkili kavramlardır. Tükenmişliği duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve düşük kişisel başarı olarak üç boyutta ele alan Maslach, yapılan iş ile ilgili kronikleşmiş duygusal ve kişilerarası stresörlere yönelik sürekli bir tepki olarak tanımlamıştır. Bu araştırmanın amacı, ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyi ile örgüt kültürü arasındaki ilişkiyi tüm boyutlarıyla birlikte ortaya koymaktır. Bu araştırmanın evrenini İstanbul İli Küçükçekmece İlçesindeki okullar, örneklemini ise eğitimöğretim yılında bu okullarda görev yapan 221 ortaokul öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma tarama modeli nicel bir çalışmadır. Ölçek olarak kullanılan ankette, The Validity and Reliabilitiy of the Organizational Culture Questionnaire (Cho, Hee-Jae, 2000) de yer alan ve Özgüner (2011) tarafından aslına sadık kalınarak Türkçe ye çevrilmiş olan örgüt kültürü ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği (Pelit ve Türkmen, 2008) kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan anketin tamamı için yapılan güvenilirlik analizi sonucunda, Cronbach s Alfa değeri 0,809 olarak bulunmuştur. Güvenilirlik analizi sonucunda Örgüt Kültürü Ölçeğinin Cronbach s Alfa Değeri 0,928, Tükenmişlik Ölçeğinin Cronbach s Alfa Değeri ise 0,786 olarak bulunmuştur. Mevcut araştırmada ise güvenirlik örgüt kültürü ölçeğinde 0.929, tükenmişlik alt boyutları olan duygusal tükenme güvenilirliği 0.767, duyarsızlaşma 0.749, düşük kişisel başarı güvenilirliği ise bulunmuştur. Araştırma sonucunda elde edilen bulgularda öğretmenlerin tükenmişlik alt boyutu olan duygusal tükenme düzeyleri (x=21.89, x> 18), duyarsızlaşma (x=11.77, x> 10) ve düşük kişisel başarı (x=18.06, x< 21) ya bağlı tükenmişlik düzeyleri yüksek bulunmuştur. Öğretmenlerin tükenmişlik düzeyi ve örgüt kültürüne bağlılık düzeyinin cinsiyet değişkenine göre t-testi sonucunda Maslach alt boyutları olan duygusal tükenme (t=-1.748, p>,05), duyarsızlaşma (t= , p>,05) ve düşük kişisel başarı (t=0.293, p>,05) da cinsiyetler arası anlamlı fark bulunmamıştır. Ayrıca örgüt kültürü düzeyi incelendiğinde de cinsiyetler arası anlamlı fark

13 görülmemiştir (t=0.021, p>,05). Literatüre bakıldığında, Özgüner (2011), cinsiyetin, tükenmişlik düzeyini etkileyen bir faktör olmadığı, ayrıca Aksu ve Baysal (2005) ın okul müdürlerinin tükenmişliği algılamada cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermediği bulgusu ile araştırmadaki bulgular arasında paralellik vardır. Yaşa göre duygusal tükenme (F=0.67, p>,05), duyarsızlaşma (F=2.24, p>,05) ve düşük kişisel başarı alt boyutunda (F=1.23, p>,05) yaş değişkenine göre anlamlı farklılık görülmemiştir. Ayrıca örgüt kültürü ölçeği puanları temel alındığında da yaş değişkenine göre fark görülmemiştir (F=1.22, p>,05). Sünter (2006) in yaş ile tükenmişlik arasında herhangi bir farklılığın olmadığı bulgusu ile Aydın (2004) ın öğretmenlerin yaş değişkenleri ile tükenmişlik düzeyleri arasında anlamlı bir fark olmadığı bulgusu araştırma bulgularıyla paralellik göstermektedir. Mesleki kıdem değişkenine göre ANOVA testi sonucu incelendiğinde, duygusal tükenme (F=1.19, p>,05) alt boyutunda mesleki kıdeme göre anlamlı farklılık bulunamamıştır. Ancak duyarsızlaşma (F=3.24, p<,05) ve düşük kişisel başar alt boyutunda (F=2.79, p<,05) mesleki kıdem değişkenine göre anlamlı farklılık bulunmuştur. Ayrıca örgüt kültürü ölçeği puanları temel alındığında da mesleki kıdem değişkenine göre fark görülmüştür (F=3.27, p<,05). Duyarsızlaşma ve düşük kişisel başarı alt boyutlarında mesleki kıdem değişkeni sonucu oluşan farklılığın kaynağının belirlenmesi amacıyla Tukey testi uygulanmış ve 1-5 ile 6-10 kıdem yılı aralığında olanlar arasında anlamlı fark bulunmuştur. Ayrıca okul kültürü ölçeği puanlamasına göre yapılan ANOVA testi sonucunda da mesleki kıdem grupları arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Tukey testi sonucu 1-5 ile 6-10 kıdem yılı aralığında olanlar arasında anlamlı fark bulunmuştur. Araştırma bulguları ile Deryakulu (2005) tarafından saptanan hizmet süresi ile tükenmişlik düzeyleri arasında anlamlı bir fark olmadığı bulgusu çelişmektedir. Son olarak örgüt kültürü ile tükenmişlik düzeyi alt boyutları olan duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve düşük kişisel başarı arasında ilişki incelenmiştir. Analiz sonucunda örgüt kültürü ile duygusal tükenme (F=19.07), duyarsızlaşma (F= 23.54) ve düşük kişisel başarı (F=11.11) alt boyutları arasında anlamlı ilişki bulunmuştur (p<0,01). Okullarda görev yapan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyinin yüksek çıktığı ve bu durumun örgüt kültürü ile paralel olduğu gözlemlenmiştir. Bu anlamda ilgili otoritelerin okul kültürünün daha olumlu bir düzeye taşınması ve olumlu bir okul ikliminin oluşturulması amacıyla eylem planı hazırlamaları, okul yöneticilerinin hizmet içi eğitimlere tabii tutulmaları, tükenmişlik ile ilgili seminer, konferans gibi aktivitelere katılmaları, sorunun algılanışını ve çözüm önerileri geliştirilmesini kolaylaştıracaktır.

14 Okul yöneticilerinin, eğitim yöneticiliği ve denetimi ile ilgili yüksek lisans v.b. programlara yönlendirilmeleri, okul kültürünü geliştirme becerileri incelenmeli ve gerekirse uzman yardımı almaları yararlı olacaktır. Yapılan bu çalışma Küçükçekmece ilçesi ile sınırlı tutulmuştur. Benzer araştırmalar yapılıp evren genişletilmeli, benzer çalışmaların okul yöneticilerine de uygulanıp, okul yöneticilerinin tükenmişlik düzeyleri tespit edilerek okul kültürünün yansımaları incelenmelidir. Öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin okul kültürü dışında kalan nedenleri de bulunmalı ve motivasyonu arttırıcı çalışmalar yapılmalıdır. Okulda informal ilişkilere önem verilmeli (kahvaltılar, eğlenceler, ev ziyaretleri vb.) öğretmenlerin sosyal yaşamlarıyla ilgilenilmeli, okulda dostluk ve güven havası oluşturulmalıdır. Anahtar kelimeler: Ortaokul öğretmeni, tükenmişlik, örgüt kültürü. KAYNAKÇA Aksu, A. ve Baysal, A. (2005). İlköğretim Müdürlerinde Tükenmişlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, Kış (41): Aydın, K. (2004). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeyleri ve Tükenmişliği Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. Deryakulu, D. (2005). Bilgisayar Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi Eğitim Araştırmaları Dergisi. Yıl: 5 (19): Özgüner, M. (2011). Örgüt Kültürü ve Tükenmişlik İlişkisi Üzerine Bir Araştırma: Bozok Üniversitesi Örneği, Yozgat: Bozok Üniversitesi Yayınları. Sünter, A. (2006). Pratisyen Hekimlerde Tükenmişlik, İşe Bağlı Gerginlik ve İş Doyumu Düzeyleri. Genel Tıp Dergisi. 16 (1), Ss.9-14.

15 LİSE ÖĞRETMENLERİNİN MOTİVASYON DÜZEYLERİ VE MOTİVASYON İLE OKUL KÜLTÜRÜ ARASINDAKİ İLİŞKİ Burcu DUR ÖZET Güdü, davranışa enerji ve yöne veren güçtür; bu güç organizmayı etkileyerek bir amaç için harekete geçmeye sevk eder. Güdü, istekleri, arzuları, ihtiyaçları, dürtüleri, ve ilgileri kapsayan genel bir kavramdır. Açlık, susuzluk, cinsellik gibi fizyolojik kökenli güdülere dürtü, bilme ve başarma isteği gibi insani dürtülere ise ihtiyaç denir (Selçuk,2000:s.209). Motivasyon ise özel teknikler ile bireyi hareket etme ve davranışa teşvik eden çeşitli güdülerdir. Okul kültürü kavramı ise yönetici, öğretmen, öğrenci ve veli grupları arasında paylaşılan ortak değerlerdir denilebilir. Öğretmenler zamanlarının büyük kısmını okul ortamında geçirmektedir. Okul ortamında iş doyumu sağlamaları çevreleri ile daha iyi iletişim kurma, kendi başarı düzeylerini yükseltme, öğrenci başarı düzeylerini yükseltme gibi durumlar için çok önemlidir. Ortaöğretim kurumlarında okul kültürünün sağlıklı olması durumunda, öğretmen motivasyonunun daha iyi bir düzeyde olması beklenmektedir. Öğretmenler okul kültürünün oluşmasında önemli aktör konumundadır. Oluşturulan kültürün demokratik olması durumunda daha sağlıklı olacağı çeşitli kaynaklarda belirtilmiştir. Bu çalışmanın amacı ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin genel motivasyon düzeylerini çeşitli değişkenler (cinsiyet, yaş, medeni durum, mesleki kıdem) açısından belirlemek ve okul kültürü ile motivasyon arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. Bu yönüyle incelendiğinde Öğretmenlerin motivasyon düzeyleri ile okul kültürü arasında ilişki var mıdır? cümlesi araştırma konusunun problemini oluşturmaktadır. Araştırma tarama modeli nicel bir çalışmadır. Araştırmanın evreni İstanbul ili Avrupa yakası, örneklemi ise İstanbul ili Avrupa yakasında bulunan 3 eğitim bölgesinden eşit şartlarda olduğu varsayılan ve rastgele seçilen 190 öğretmendir. Motivasyon düzeylerini belirlemek amacıyla kullanılan ölçek İnce (2003) tarafından geliştirilmiş ve motivasyon ölçeği diye tanımlanmıştır. Ölçeğin güvenirlik ve geçerliliği aynı araştırmacı tarafından yapılmıştır. Glaser, Zamanou ve Hacker (1987) tarafından geliştirilen Örgüt Kültürü Ölçeği (OKÖ), Kaya (2009) tarafından Türkçeye uyarlanmış ve Okul Kültürü Ölçeği olarak adlandırılmıştır. Yapılan iç güvenilirlik analizi sonucu motivasyon ölçeği Cronbach Alpha değeri 0.69, okul kültürü ölçeği

16 ise 0.85 bulunmuştur. Motivasyon ölçeği Kalaycı (2009) ya göre oldukça güvenilir, okul kültürü ölçeği ise yüksek güvenilirlikte bulunulmuştur. Elde edilen bulgulara göre okul kültürü puanlarının motivasyon sureci üzerindeki etkisini belirlemek üzere yapılan regresyon analizinde F değeri (41.86) istatistiksel açıdan,001 düzeyinde anlamlı bulunmuştur. Cinsiyete göre lise öğretmenlerinin okul kültürü ve motivasyon düzeyleri ölçeğine verdikleri cevapların farklılaşma durumunu gösteren t-testi sonucu incelenmiştir. Okul kültürü ölçeği temel alındığında cinsiyetler arasında anlamlı farklılık görülmemiştir (t=0.363, p>,05). Ayrıca motivasyon ölçeğine göre de cinsiyet açısından anlamlı farklılık bulunmamıştır (t=0.768, p>,05). Verilen cevapların ortalama puanları incelendiğinde okul kültürü ölçeğinde yaş grupları arasında anlamlı farklılık bulunmuştur (F=2.51, p<,05). Ancak motivasyon ölçeği incelendiğinde yaş grupları arasında anlamlı fark gözlemlenmemiştir (F=1.28, p>,05). Yaş değişkeni ANOVA testi sonucu oluşan farklılığın kaynağı incelenmiştir. Buna göre ile 48 sonrası yaş grupları arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. Mesleki kıdem değişkenine göre verilen cevapların ortalama puanları incelendiğinde okul kültürü (F=1.63, p>,05) ve motivasyon (F=0.82, p>,05) ölçeklerinde mesleki kıdem değişkenine göre anlamlı fark bulunmamıştır. Medeni durum değişkeni incelendiğinde okul kültürü ölçeğine göre yapılan t-testi sonucu evli ve bekarlar arasında anlamlı farklılık görülmemiştir (t=1.66, p>,05). Ayrıca motivasyon öçeğine göre de evliler ve bekarlar arasında anlamlı farklılık bulunmamıştır (t=-0.185, p>,05). Bu çalışmadan sonucunda okul kültürünün motivasyonu doğrudan etkilediği gözlemlenmiştir. Yapılan araştırmada kullanılan ölçekler sınırlı bir alanda uygulanmış ve bu sonuçlar elde edilmiştir. Ölçeklerin daha geniş alanlarda uygulanması ve motivasyon düzeyi düşük bulunan yerlerde okul kültürünün düzenlenmesine yönelik çalışmaların yapılması faydalı olacaktır. Okul yöneticilerinin okul kültürünü daha olumlu bir düzeye getirmeleri adına gerekli alt yapı ve eğitim çalışmalarının ilgili otorite tarafından yapılması öğretmenin motivasyonunu arttırıcı etkisinin olacağı görülmüştür. Bu çalışmanın uygulama alanı yöneticileri de dahil edilerek genişletilip okul kültürünün yönetici motivasyonuna etkisi incelenebilir. Bu durumda okul kültürünün yönetim çalışmalarında da kaliteyi artırıp artırmadığı gözlemlenebilir. Anahtar Kelimler: okul kültürü, motivasyon, lise, eğitim, ilişki.

17 KAYNAKÇA İnce, Ö.(2003). İş Tatminine Etki Eden Başlıca Faktörler ve Uygulamadan Bir Örnek, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kaya, H.(2009).Okul Kültürünün Öğrenci Başarısı Üzerine Etkisi (Batman İli Örneği), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Elazığ: Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Kalaycı, Ş. (2009). Spss Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikler 4. Baskı. Ankara: Asil Yayın Dağıtım, S. 405, Selçuk, Z.(2000). Gelişim ve Öğrenme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

18 TURİZM VE OTELCİLİK MESLEK LİSELERİNDE ATÖLYE DERSLERİNE GİREN MESLEK DERSİ ÖĞRETMENLERİNİN YAŞADIKLARI SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Cahit YASLAN ÖZET Turizm; Tatil, eğlence, sağlık, din, spor gibi çeşitli nedenlerle (ticari nedenler dışında), sürekli yerleşmemek kaydıyla seyahat eden insanların, seyahatleri süresince ihtiyaç duydukları hizmet ve malları satın almalarıyla ilgili olayların, ilişkilerin tümüne turizm denir. (MEGEP, 2007). Turizm evrenseldir. Turizm ülkemizin gelir dağılımında denge unsuru olup, endüstrinin olmadığı yerlerin kalkınmasına katkıda bulunan ve buralarda istihdam yaratan bir kaynaktır. Ayrıca yarattığı döviz girdisi sebebi ile ödemeler dengesinin en önemli unsurlarındandır. Turizm ekonomik olduğu kadar sosyal ve kültürel bir alışveriştir. Bu yönüyle, farklı kültürlerin kültür alış verişini yapmasını böylelikle aralarında yakınlaşma sağlayarak milletlerarası hoşgörü ortamına da katkı sağlayabilmektedir. Turizmin olmazsa olmazı hizmet kalitesidir. Hizmet sektöründe tüketici satın aldığı hizmeti, bu hizmeti sağlayan kişilerle bütünleştirmektedir. Bu durumun ortaya çıktığı en önemli emek yoğun sektörlerden biri de turizmdir. Turizm alanındaki yatırımlar, nitelik ve nicelik açısından ne kadar yeterli olursa olsun sosyal üst yapı yatırımları ile desteklenmedikçe yarar sağlamamaktadır. Söz konusu sosyal üstyapı yatırımları içindeki en önemli unsur turizm eğitimidir Turizm eğitimi ise; Turizm olayının ve turizm ekonomisinin halka ve öğrenim gören gençliğe öğretilmesi, turizm konusunda bilgili ve kalifiye personel ve yönetici yetiştirilmesi için yapılan çalışmalardır. Turizm eğitiminde turizm ve otelcilik melek liselerine ve buradaki öğretmenlere oldukça fazla görev düşmektedir. Buradaki öğretmenlerin yetiştirdiği öğrenciler ne kadar kalifiye olarak yetişirlerse turizm sektöründe sunulan hizmetin kalitesi bir o kadar artacaktır. Bu öğrencileri yetiştirmek için önce özellikle atölye derslerine giren öğretmenlerin yeterli bilgi ve beceriye sahip olması gerekmektedir, sonrasında ise atölyelerde kullanılacak malzeme, araç ve gereçlerinin yeterli, çalışır ve modernizasyonu yapılmış olması gerekmektedir.. Ülkemizde örgün ve yaygın turizm eğitimi ilgili kuruluşlarda orta öğretim, önlisans, lisans ve yüksek lisans seviyelerinde verilmektedir. Türkiye de turizm öğretmeni ilk olarak 1965 yılında Ankara Gazi Üniversitesi bünyesinde açılan Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu nda yetiştirilmeye başlanmıştır. Günümüzde Konaklama ve Seyahat Hizmetleri Öğretmeni ve Yiyecek ve İçecek Hizmetleri Öğretmenliği olarak iki alanda atama yapılmaktadır. Bu alanlardan herhangi birisinden öğretmen olarak atanabilmek için ilgili üniversite

19 programından mezun olup Pedagojik Formasyon Eğitimi Sertifikası Programını tamamlamak ve KPSS sınavından yeterli puan almak yeterlidir. Bu programlarda her öğrenci okuyabilir. Ancak Konaklama ve Seyahat Hizmetleri Alanında Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde norm fazlalığı mevcuttur. Bu alanlara atanan öğretmenler meslek öğretmeni olarak adlandırılmakta ve genel olarak uygulama gerektiren derslere girmektedirler. Adı geçen alanlara atanan öğretmenlerin başlıca bazı sorunları ise; Atölyelerde bulunan araç gereçlerin yetersizliği, Uygulamalar için gerekli olan malzemenin tedariği, Alanı için yeterli bilgiye sahip olmayan meslek dersi öğretmenleri, Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinin nasıl işlediğini bilmeyen idareler, Norm kadro sıkıntısıdır. Bu çalışmada turizm sektörüne ara eleman sağlayan Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinin tarihçesi, işleyişi, öğrenci profili, atölye derslerine giren meslek öğretmenleri ve bu öğretmenlerin ve okulların sorunları üzerinde durulmuş ve çözüm önerileri sunulmuştur. Araştırma için Türkiye nin çeşitli illerine yayılmış olan Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesinde çalışan ve atölye derslerine giren meslek öğretmenlerine ulaşılarak anket yöntemi ile veri toplanıp SPSS programı ile yorumlanacaktır. Ayrıca görüşme tekniği kullanılarak hazırlanacak sorulara alınacak cevaplarda ayrıca yorumlanacaktır. Anahtar kelimeler: Turizm, eğitim, turizm eğitimi, Türk turizmi, mesleki eğitim. KAYNAKÇA MEGEP.(2007). Konaklama ve turizm hareketleri. Ankara.

20 ORTAOKUL ÖĞRETMENLERİNİN PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ VE DUYGUSAL ZEKA İLE ARASINDAKİ İLİŞKİ Gülcan İNAN ÖZET Zeka; bilginin işlenmesinde, depo edilmesinde ve kullanılmasında önemli bir olgudur. Ayrıca öğrenme, soyut düşünme, algılama, problem çözme, muhakeme etme, ilişkilendirme gibi durumlar için de önemlidir. Duygusal zeka, zekanın bir başka türüdür. Kim olduğunu bilmek, kendi duygularını tanımak ve onları sağlıklı sonuçlar alabilmek için kullanmasını bilmek, duygusal zeka nın bileşenleridir. Korku, depresyon ve öfke gibi duygu ve ruh hallerini etkili bir şekilde yönlendirebilmek, kendini motive edebilmek, özellikle hayal kırıklığına uğradığında iyimser kalabilmek, empati, yani başka insanların görüş acısından bakabilme kabiliyeti ve ilişkilerde sosyal kabiliyettir (Konrad ve Claude,2001:11). Son yıllarda IQ seviyesinin başarıya katkısının oldukça düşük seviyelerde kaldığı ancak sosyal ve duygusal kapasitedeki yüksekliğin gerek özel, gerekse de mesleki hayatta önemli avantajlar elde etmektedir. Başkasını anlayabilen, empati kurabilen, duygularını doğru tahlil eden ve duygularını kontrol altında tutabilenlerin daha başarılı oldukları görülmüştür. Problem, insan zihnini karıştıran, ona meydan okuyan ve inancı belirsizleştiren her şeydir. Bir kişinin istenilen hedefe ulaşmak amacıyla topladığı mevcut güçlerinin karşısına çıkan engel bir problemdir. Problem, bireyin bir hedefe ulaşmada engellenme ile karşılaştığı bir çatışma durumu olarak ifade edilmektedir. Problem çözme becerisi ise bireyin birey olma ve çevresiyle baş etme sürecinde en belirleyici rollerinden birisi olarak tanımlamaktadır(güçlü, 2003:1). Duygusal zeka düzeylerinin yüksekliğine paralel olarak problem çözme becerilerinin de daha iyi bir düzeye ulaşılacağı görülmüştür. Bu bağlamda duygusal zeka düzeylerinin bilinmesi durumunda problem çözme becerilerinin tahmin edilebileceği anlaşılmıştır. Bu çalışmada öğretmenlerin duygusal zeka düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki incelenmiştir. Bireyin duygusal zekası ile problem çözme becerisi arasında ilişki olduğu düşünülmektedir. Yapılan araştırma sonucunda da ilişki bulunmuştur. Araştırmanın evreni, İstanbul ili Küçükçekmece ilçesinde görev yapan öğretmenleri kapsamaktadır. Örneklem ise İstanbul ili Küçükçekmece ilçesinde yer rastgele seçilen okullarda görev yapan öğretmenleri kapsamaktadır. Örneklem grubunda yer alan öğretmenlere gönüllülük esasına göre problem çözme becerisi ve duygusal zeka ölçekleri uygulanacaktır. Anket ve ölçekler Güler (2006) İlköğretim Okullarında görev