B AŞA A R IN IN B E D E Lİ

Transkript

1 ÖZEL EKİN KOLEJİ Bilgi Toplumunun Okulu EMPATİ, ÖZEL EKİN KOLEJİ P.D.R.H. SERVİSİNİN AYDA BİR YAYIMLANAN SÜRELİ YAYINIDIR. YIL: 3 SAYI: 26 MAR T B AŞA A R IN IN B E D E Lİ V A R O L M A K D EĞİŞM E K TİR,, ; D EĞİŞM E K O L G U N L AŞM A K TIR, O L G U N L AŞM A K K E N DİNİ D U R M A D A N Y A R A TM A K TIR Henri Bergson

2 Ö Z G Ü R O L M A K İÇİN N RİSK A L IN G ülm ek aptal görünm e riskidir. Ağlam ak duygusal görünm e riskidir. B irine el uzatm ak gerçek benliğini açığa vurm a riskidir. D üşünceleri, düşleri herkesin ortasında anlatm ak O nları kaybetm e riskidir. Sevm ek sevilm em e riskidir. U m ut etm ek üm itsizliğe kapılm a riskidir. D enem ek başaram am a riskidir. A m a riskler alınm alıdır, çünkü yaşam daki en büyük tehlike hiç risk alm am aktır. H iç risk alm ayan kişi hiç bir şey başaram az H içbir şey elde edem ez ve hiçbir şey olam az A cı ve çile çekm ekten kaçınabilir, am a aslında Öğrenem ez, duyum sayam az, değişem ez, gelişem ez, Sevem ez ve yaşayam az İnançlarının zincirine vurulm uş kişi bir köledir. Ceza olarak özgürlüğünü kaybetm iştir. Yalnızca risk alan insanlar özgürdür YAYIN KÜNYESİ PDR YAYINLARI 1 Genel Koordinatör Behçet YAVUZ Bilim Kurulu Yavuz GÜNEŞ Rezan TURHAN Düzelti Gülay ÖKTEM Aylin KAMA Dizgi-Tasarım Murat ÖZKAN Baskı Eylem ÇAKICI Özel Ekin İlköğretim Okulu İZMİR Tel: Fax: bilgi@ekin.k12.tr İzinsiz kullanılamaz, kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. Y A Z A R I BİLİN B MİY O R (Jay R ifenbeay nin M azeret Y ok adlı kitabından) Sevgili velilerimiz; Başarı... Başarılı olmak...bir seçim mi? Rastlantılar ve yeterlilikler ne kadar etkili? Bir varış noktası mı veya bir yolculuk mu? Eğer bir yolculuk ise bir bedel ödemek gerekiyor mu? Bu ödenen, aslında bir bedel mi yoksa bir kazanım mı? Daha bir çok sorular sıralanabilir bu konuyla ilgili. Önce kendi yaşantımızı bu anlamda düzenlemek ve çocuklarınız için başarılı olmanın modelini oluşturmak dileğiyle... EMPATİ adına

3 İÇERİK İlgili kavramlar Başarıyı seçmek Sizi tanımlayan öncelikleriniz var mı İlişkileriniz, başarılarınız ve siz Başarı yolunda ki kaygı engelini aşmak ve Duyguların yönetimi Keşkesiz bir yaşam Alışkanlıklar engeli Sonuç İLGİLİ KAVRAMLAR BAŞARI : * Başarmak eylemi. * Üstesinden gelinen başarılan iş. * Bir işten elde ediln iyi, güzel, yararlı sonuç. BİLİNÇ : İnsanın kendisini, çevresini ve olup biteni tanıma, algılama, kavrama, fark etme yetisi. ÖNCELİK : Bir şeyin ötekilerden daha önce olması durumu. ÖNEM HEDEF : Bir şeyin nitelik ya da nicelik bakımından değeri olma durumu. : Amaç, erek, gaye YAŞAM ÖNCELİKLERİ : Yaşama geçirme veya yapma ile ilgili bir şeyi, öteki şeylerden daha öne almak durumu. KAYGI : BAŞARIYI SEÇMEK Sağlıklı düşünen her birey, başarılı olmak ister. Fakat insanlar, kendileri için başarının ne olduğunu tanımlamakta güçlük çekebilirler. Böyle olunca yani başarımız düşüncelerimizde şekillenmemiş ise, onun nasıl bir durum olduğunu tanımlayamıyor isek, ona nasıl ulaşabiliriz? Çünkü başarı çoğunlukla bir kader değil bir seçimdir. Kendimizi başarılı olarak görmüyorsak ve bulunduğumuz yerden de memnun değilsek o zaman MAZERETİMİZ VAR demektir; yani düşünsel engelleriniz..., duygusal engelleriniz.... ( maddi engeller konumuzun dışında tutulmuştur Jay Rifenbary : Hedeflerinize ulaşmanızda yolunuzu tıkamasına izin verdiğiniz her şey yalnızca bir mazerettir diyor. Yani başarılı olduğumuzu düşünmüyorsak, o zaman; mazeretimiz var demektir. Evet bu bir seçim ve kararı da biz veriyorsunuz. Üstelik mazeret bulmak için yitirdiğimiz zamanda işin artı bir yükü. Seçim yapabileceğimizi görmek, bu bilinci kavramak, kişisel sorumluluğu kabul etme yolundaki ilk adımdır. Seçim yaparak potansiyel gücümüzü kullanmaya karar vermek başlı başına bir fırsattır ve duygusal anlamda Başarı için plan yapamıyorsanız, o zaman hükmen başarısızlığı planlıyorsunuz demektir müthiş bir duygudur. Seçmek; umuttur, çıkıştır, çaresizliğin, karmaşanın sonudur. Olumsuz duygudan kurtulmaktır. Yapabilirlik, yeterlilik demektir.. Bu seçim, önce kendi yaşantımız için olumlu bir adım olabilir, hem de genişleyen halkalar şeklinde çevremize bir dizi olumluluklar katabilir. Aldığımız kararlar ve yaptığımız seçimler sonucunda ulaştığımız sonuçlar büyü ölçüde kendi seçimlerimiz ve eylemlerimize bağlıdır.kararlı ve aydınlık bir bilinçle ve sakin bir duygusallıkla varılan sonuçlar zengin öğrenme araçlarıdır. Bu hem başarının hem de başarısızlığın yükünü başkasına taşıtmadan sorumluluğunu almak demektir. Başarının getirdiği kişisel yeterlilik

4 duygusu, daha fazla başarının yakıtı olabilir. Buda hayatı anlamlı kılmaktır. Yine jay Rifenbary. Benliğinizin bilincine vararak anlam; potansiyelinizi kişisel bütünlükle gerçekleştirerek değer kazandırırsınız başarı bu ikisinin bileşiminde yatar diyor. Bir amaca sahip olmak yaşamımıza anlam ve değer kazandırır. Olmak için yaratıldığımız insanı gerçekleştirelim diye bir nedenimiz vardır. Bu hem ruh sağlığımız hem beden sağlığımız hem de sosyal yaşantımız için vazgeçilmez bir ihtiyaçtır. Bir amaç için yaşamak aklımızda ve yüreğimizde, başkalarının bize ve yeteneklerimize gereksinimleri olduğu bilincini verir. Bu önemli, değerli, ve belki de vazgeçilmez olma duygusuna kadar ulaşan muhteşem bir durumdur. Kısacası her durum ve zaman için bir amaç oluşturmak daha sağlıklı yaşamamıza yardım eder. SİZİ TANIMLAYAN ÖNCELİKLERİNİZ VAR MI? Roz Towsend, Yaşama zenginliği adlı kitabında ; Zaman harika bir eşitleyicidir. Genç-yaşlı, zengin-yoksul hepimiz bir haftada aynı sayıda saate sahibiz: 168. Onları değer verdiğimiz şeylere harcamayı seçebilir veya onları boşa geçirebiliriz. Kendinizle ilgili şu bilgilerin cevabını hemen verebilir misiniz? Hiç önemliler listeniz oldu mu? Değer verdiğiniz şey öncelikler listenizin başında mı yer alıyor? Biraz daha ayrıntıya girersek aciller listeniz var mı? Daha sıkı, daha akıllıca, daha hızlı çalışmakta sorunu çözmüyorsa, ne yapılabilir? Neyi atlıyor yada nerde yanlış yapıyor olabiliriz. Sanıyorum burada şu sorunun yanıtı da önemlidir. Neyin önemli olduğunun nasıl belirleyebiliriz? Yaşamımız farklı rollerin bir bütünlüğüdür. Hepimiz farklı zamanlarda farklı rolleri oynarız. Mesleki rolümüz, eş, anne, arkadaş, eğitmen, komşu vb. Bizi ötekilerden ayıran kişisel değerlerimiz ve önceliklerimiz olduğu gibi rol önceliklerimizde olabilir. Kuşkusuz yaşam yolculuğunda bu listemizde değişmeler olacaktır. Bir de acil olma ve önemli olma konusu var. Aşağıdaki tablo hem yukarıdaki sorulara belki bir parça ışık tutabilir hem de bu iki kavramı çalışmalarımız açısından karşılaştırabilir. Acil Acil Değil I II Ö Krizler İnsanlarla daha iyi iletişim N Çözüm bekleyen konular Hazırlık yapma E Belli bir sürede tamamlanması Önlem alma M Gereken projeler, toplantılar ve Değerlerin belirlenmesi L hazırlıklar. Planlama İ İlişki kurma Kendini yenileme Ö N E M L İ Değil III Amaçsız telefon görüşmeleri, ziyaretler Bazı raporlar, yazılar Bazı toplantılar Bazı işler. Popüler etkinlikler. Emek ile sevgiyi birleştirdiğimizde gerçek başarı kendiliğinden gelir Güçlendirme IV Ivır zıvır işler Bazı telefonlar Zamanı boşa harcayan işler. Kaçış etkinlikleri. İlgisiz yazışmalar Aşırı TV izleme ( Çoğu çalışmalarda Zaman Yönetim Tablosu adını alan bu beceri çocuklara küçük yaşlarda kazandırılabiliyor.

5 Öğrencilerimizle sorumluluk duygusunu geliştirmek amaçlı yaptığımız buna benzer bir çalışmayı iki guruba ayırıyoruz; 1. Yapmak zorunda olduğumuz çalışmalar 2. Yapmaktan hoşlandığımız çalışmalar Bu küçük adımın onu yaşamın önceliklerini ve önemlilerini fark ettirmeye götüreceğini düşünüyoruz.) Bazen sorunlara hemen çözüm bulma ihtiyacı buna aciliyet bağımlılığı da diyebilirizönemlileri görmemizin engeli olabilir. Tıpkı bir ağrı kesici gibi geçici bir rahatlama yapabilir. Ama bu sırada önemlileri ayırt edememiş isek temeldeki sorun biraz daha büyüyerek bizi bekliyor olabilir. SİZ, İLİŞKİLERİNİZ, VE BAŞARILARINIZ İnsanlar arası ilişkilerle ilgili olarak üç olası genel yaklaşım olduğu söylenebilir.. Birinci yaklaşım, yalnızca kendini düşünmek ve diğer insanları umursamamaktır. İkincisi, her zaman başkasına öncelik tanımaktır.. Üçüncü yaklaşım en dengeli olandır. Birey kendine öncelik tanır ama başkalarına da önem verir. Jozeph Wolpe Başarı yolculuğunda kendinizi tanımakla ilgili küçük bir teste ne dersiniz? Ölçekte, cümlelerle ilgili tutumunuz veya davranışınıza en yakın olan sayıyı daire içine alın. ( 0= Hiçbir zaman, 2= Bazen, 4= Sürekli) Yaratıcı hayal gücü H B S 1. İlerisini düşünüyor muyum? I----I----ı----ı----ı Hayatımı bugünkü gerçekliğin ötesinde gözümde I----I----ı----ı----ı canlandırıyor muyum? Hedeflerimi doğrulamak ve gerçekleştirmek için geleceği I----I----ı----ı----ı Gözümde canlandırma yöntemini kullanıyor muyum? Değişik durumlarda sorunları çözmenin yeni, yaratıcı I-----I----ı----ı----ı yollarını arıyor muyum arıyor muyum? Başkalarının farklı görüşlerine değer veriyor muyum? Özgür irade 1. Kendime ve başkalarına söz verip tutabiliyor muyum? I----I----ı----ı----ı Akıntıya karşı yüzmek anlamına gelse bile içimden gelen I----I----ı----ı----ı yönergelere göre hareket edebiliyor muyum? Anlamlı hedefler saptayıp bunlara erişme yeteneğimi geliştirdim mi? I----I----ı----ı----ı Üstlendiğim şeyleri yerine getirmek için ruhsal durumumu I----I----ı----ı----ı çalışmamın dışında tutabiliyor muyum? Değerlendirme: Bu soruları yanıtladıktan sonra, her yeti için puanlarını toplayıp sonucu aşağıdaki anahtara göre değerlendirin. 0 7 Yetileriniz atıl durumda

6 8 12 Yetileriniz çalışıyor Yetilerinizi yüksek derecede kullanıyorsunuz. ( Not: Bu çalışma, Stephan R Covey in Önemli İşlere Öncelik adlı kitabındaki ölçeğin bir bölümüdür ) Şimdide kendimizi anlatmakla, iletişimizle ilgili yönlerimize bir göz atalım: Yaşam boyunca iletişimle ilgili üç tarzdan birini seçmiş olabiliriz: Girişken Çekingen Saldırgan Çekingen : Çoğunlukla kendini inkar eden tutumlar içindedir. Kırılmış, endişeli ve tutuktur. Başkalarının onun adına seçim yapmasına izin verir. Arzu ettiği hedefe ulaşamaz. Saldırgan : Başkalarını hiçe sayarak kendini düşünür. Kendini her zaman ifade edebilir. Başkaları için seçim yapar. Arzu ettiği hedefe Başkalarını kırarak ulaşır. Girişken : Kendini düşünür. Kendini ifade eder. Kendini iyi hisseder. Kendisi için seçim yapar başkalarının da seçimlerine saygı duyar. Arzu ettiği hedefe ulaşır. Bu üç tarzın genetik boyutu olmakla birlikte, öğrenme ile değiştirilebilir ve geliştirilebilir. Bir çoğumuz için iletişim, öncelikli olarak anlaşılmaya, düşünce ve kanılarını başkalarına etkili bir şekilde iletmeye çalışmaktır. Karşımızdakini dinlesek bile, bunu genelde karşılık verme niyetiyle yaparız. Haklı olduğumuzdan eminsek, başkalarının düşüncelerini öğrenmek istemeyiz. Karşımızdakilerin boyun eğmesini isteriz. Başka insanları kendimizin kopyası haline getirmek isteriz. Düşüncelerinize ihtiyacım olursa size bu izni veriri Bu anlar, insanların, başkalarını yok sayarak kendilerine odaklanma durumlarıdır. Kendini merkeze almanın sürekliliği veya alışkanlığı iletişimsizliğin, çatışmanın, çözümsüzlüğün yaşanması demektir. Oysa evrensel ilkelerin içerdiği alçakgönüllülük, yalınlık bu kendini beğenmişliği ortadan kaldırabilir. Kimin haklı olduğundan çok, neyin doğru olduğu ile önemlidir. Bu aynı zaman da başka insanlara da en az kendimiz kadar değer vermek demektir. Onların düşüncelerine, yaratıcı hayal güçlerine ulaşmak bizleri de zenginleştirir çoğaltır. Ötekinin bakış açısını gerçekten kavradığımızda, anlayışımız genişledikçe kendi bakış açımızında değiştiğini görebiliriz. Farklı görüşleri önce anlamaya çalışmak, konuşmadan önce dinlemek, sonra anlaşılmayı beklemek. Gand inin dediği gibi Kendimizi rakiplerimizin yerine koyup onların bakış açılarını kavrasaydık, dünyada yanlış anlaşılmaların ve sıkıntıların dörtte üçü yok olurdu. Bu durum, aynı zamanda sinerji oluşturmanın temellerinin atılmasını sağlayabilir. Sinerji yaratan hayal gücünün bileşik gücü neredeyse sihirli bir matematik sisteminde 1+1=3, yada daha fazlasıdır. Bu durum hiçbir zaman ne güçlerin daha altıda bir güç demektir ne de ödün vermektir. Ancak bireylerin kendi başlarına bulabilecekleri çözümlerden gerçekten daha iyi olan üçüncü seçeneklerin yaratılmasıdır.

7 SONUÇ Nerede olursak olalım, başarılı olmanın en iyi yolu işi rastlantılara bırakmadan bir hedef belirlemeyip ulaşmak, bir söz verip tutmaktır. Hedefin ya da sözün küçük olması hiç önemli değildir; bu tek davranış, karar anında kişisel bütünlüğümüzü koruma yeteneğimize duyduğumuz güveni arttırır. Kendimize ve başkalarına söz verip tutmaya başlar başlamaz, güvene, gelişime ve iç huzura giden yolda ilk adımı atmış oluruz Bazı seçimlerimiz, çoğu kez o an farkına varmasak da hayatımızın gerçek bir dönüm noktası olabilir. Bunlar önemli işlere öncelik vermenin her şeyi değiştirdiği anlardır. Bazen bu kararları almak zordur. Başkalarının hoşuna gitmeyen, hatta onlara mantıksız görünen bir tavır benimsememizi gerektirebilir. Ancak içsesimizin, özgür irademizin yol göstericiliğinde yararlanarak karar verirsek, en iyi yi iyi nin önüne geçirme şansını yakalayabilir ve yolun sonunda yaşam kalitesi açısında inanılmaz sonuçlarla karşılaşabiliriz. Yaşamınızdaki ihtiyaçları ve yeteneklerinizi görebileceğiniz bu tblo çalışması size ışık tutabilir. Şu andaki durumum nedir Yaşam kalitesi sıralamam nedir? Hangi yanımı hayata geçirmeliyim? Yaşam kalitesi açısından sonuç üretecek ilkeler hangileri? İhtiyaç ve yeteneklerimle ilgili ne gibi kararlar almalıyım? Yeniden yazmamgereken senaryolar hangileri? Yaşam kalitesi açısından ne gibi amaçlar güdyorum? Onlara ulaşmak için ne yapabilirim? YAŞAMAK SEVMEK ÖĞRENMEK BİR MİRAS BIRAKMAK

8 TELEFONLA İLETİNİZ. İŞBİRLİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ. AYIN ÖNERİLERİ OKUYABİLİRSİNİZ OTOMATİK PORTAKAL Anthony Burges İZLEYEBİLİRSİNİZ GÖNÜL YARASI SİNEMA DİNLEYEBİLİRSİNİZ EZGİNİN GÜNLÜĞÜ KAYNAKÇA Rifebary Jay. (1998) Mazeret Yok Sistem Yayıncılık R. Covey Stephen (1986) Önemli İşlere Öncelik Varlı Özel Helmstetter Shad (1996) Bizi Biz Yapan Seçimlerimiz Sistem Yayıncılık Townsend Roz (1998) Yaşama Zenginliği Sistem Yayıncılık