TÜRK UYKU TIBBI DERNEĞİ YETERLİK KURULU UZMANLIK EĞİTİM PROGRAMI

Transkript

1 TÜRK UYKU TIBBI DERNEĞİ YETERLİK KURULU UZMANLIK EĞİTİM PROGRAMI

2 Uyku tıbbı uzmanlığı kavramı XX. Yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri nde ve kıta Avrupa sında ortaya çıkmıştır. Amerika Birleşik Devletleri nde Uyku tıbbı uzmanlığı 20 yılı aşkın süredir mevcuttur ve bir yeterlilik (board) programı şeklinde uygulanmaktadır. Avrupa Uyku Tıbbı Birliği (European Sleep Research Society) ise Avrupa Birliği komisyonu ile birlikte yürüttüğü çalışma sonucunda 2006 yılında uyku tıbbı uzmanlığını önermiştir.

3 Uyku tıbbı temel anlamı ile uyku ve uykuda ortaya çıkan hastalıklar ile ilgilenen tıp dalıdır.uyku normal nörolojik işlevin oluşumuna temel olan karmaşık bir nörobiyolojik işlemdir. Uyku bozuklukları bilişsel, davranışsal, algılama ve motor fonksiyonlarda bozukluğa yol açar. Bunun yanı sıra uyku bozuklukları kardiyovasküler, renal, metabolik ve endokrin fonksiyonları etkiler. Gerçekte, nasıl uyunduğu bireyin iyilik halini belirleyen temel faktörlerdendir.

4 Uyku tıbbı uzmanı Uyku tıbbı uzmanı uyku bozuklukları tanısını koyma, tedavisini uygulama ve uyku bozuklukları kliniğini yönetebilme yeterliliğine sahip tıp doktorudur.

5 Türk Uyku Tıbbı Derneği Yeterlik Kurulunun temel amacı, Türkiye de Uyku Tıbbı uzmanlık eğitimini iyileştirmek, düzeyini yükseltmek, ulusal ve uluslar arası stardartlara uygun hale getirmektir.

6 Yeterlik Kurulunca önerilen bu uzmanlık eğitim programı, araştırma görevlileri/asistanların dört yıllık uzmanlık eğitiminde edinmeleri gereken temel çekirdek yetkinlikleri tanımlamaktadır. Uyku Tıbbı uzmanlık eğitimi veren her kurumun, kendi özelliklerine uygun, fakat yeterlik kurulunca önerilen öğrenme hedeflerine ulaşmayı hedefleyen ve en az uygulama sayılarınının yapılmasını sağlayan, kurumsal eğitim proğramlarını oluşturmaları gerekmektedir.

7 Uyku Tıbbı uzmanlık eğitiminin süresi dört yıldır. Bu sürenin ilk iki yılı Temel Eğitim, son iki yılı ise Uygulamalı Eğitim olarak biçimlendirilmiştir. Temel eğitim süresince Göğüs hastalıkları, Nöroloji, KBB, Psikiyatri kliniklerinde rotasyonların yapılması, çekirdek eğitim müfredatında belirlenen teorik eğitim içeriğini öğrenmesi hedeflenmiştir.

8 Eğitim Ortamı ve Eğiticiler Uyku Tıbbı uzmanlık eğitimininin verileceği eğitim kurumları, uzmanlık eğitiminin bilgi, beceri ve tutum hedeflerine ulaşılmasını sağlayacak özelliklere sahip olmalıdır. Eğitim merkezleri, ülkemizde uyku tıbbı pratiğini en az 5 yıl süreyle uygulamakta olan ve hasta çeşitliliği, uygulanan işlem sayısı ve çeşitliliği açısından eğitim vermeye elverişli üniversite ve eğitim araştırma hastanesi klinikleri olarak belirlenmiştir.

9 Teorik ve uygulamalı eğitim Konu Kod A: Normal Uyku A.1 Yeni doğanda, çocukluk ve ergenlikte uyku A.2 Erişkinde uyku A.3 Yaşlılarda uyku A.4 Kadın ve uyku A.5 Normal uyku ve uykunun mekanizmaları A.6 Uykunun genetik temelleri A.7 Uyku tıbbında kullanılan ilaçların farmakolojisi A.8 Uyku tıbbının tarihi B: Uyku Fizyolojisi B.1 Temel elektrofizyoloji B.2 Uykunun kronobiyolojik özellikleri B.2.A Uykunun sirkadiyen ritmi ve bunun diğer sirkadiyen ritmlere etkisi B.2.B Uykuda kronobiyolojik modeller B.2.C Bilişsel performansın sirkadiyen modelleri B.2.D Sirkadiyen ritmi kaydetme yöntemleri B.3 Uykunun biyolojik işlevi B.4 Uykunun ontogenetik modelleri B.5 Uyku ve uyanıklıktaki EEG aktiviteleri B.6 Uykunun evrelendirilmesi ve evrelendirme yöntemleri B.7 Uykudaki fizyolojik değişiklikler B.7.A Uykuda kardiyovasküler fizyoloji Zyoloji B.7.B Uykuda solunum fizyolojisi

10 ROTASYON SÜRELERİ KBB Nöroloji nörofizyoloji ) Göğüs Hastalıkları Psikiyatri Endokrin Kardiyoloji Diş Hekimliği Uyku Laboratuvarı Servis 2 ay 6 ay ( 2 ayı klinik 6 ay 6 ay 1 ay 2 ay 1 ay 12 ay 6 ay

11 4 yıllık uzmanlık eğitimi süresince yapması gereken girişim sayıları İşlemin adı En az yapılması gereken sayı Polisomnografi uygulama 100 Polisomnografi skorlama 250 Çoklu uyku latans testi 30 SFT 50 Arter kan gazı alma 50 Noninvaziv mek ventilasyonda hasta izlemi 100 CPAP titrasyonu 100 Kardiyopulmoner ressüsitasyon 10 İzlediği hasta & epikriz 500 KBB bakısı 50

12 Uygulamalı Eğitim Polisomnografi çekimi: En az 100 hastada yapılmalıdır. Çekim elektrotların takılmasını, tüm gece çekimin izlenmesini, kaydedilmesini ve sonlandırılmasını içermelidir. Çekimler uyku hastalıklarının değişik tiplerini içeren hastalarda yapılmış olmalıdır. Çeşitli uyku hastalıklarının ön tanıları ile çekimi yapılmış en az 250 polisomnografi çekimini skorlamalı, değerlendirmeli ve raporunu oluşturmalıdır.

13 Polisomnografi Odaları Her odada tek yatak olmalıdır. Odalara bağlı polisomnograflar teşhis ve tedavi için gerekli tüm parametreleri kaydedebilecek kapasitede olmalıdır. Yatak odaları uyku bozukluklarının profesyonel olarak teşhisine ve tedavisine imkan verecek yeterlilikte olmalıdır. Gündüz uykuluk hali de aynı odada incelenebilir olmalıdır.

14 Büyüklüğü lokal şartlara göre düzenlenebilir. Tercihen 12 m2 den küçük olmamalıdır. Işık ve ses kontrolü olmalıdır. Havalandırma olmalıdır. Isı ayarlanabilir olmalıdır. Oda gündüz testleri için karartılabilmelidir. Merkezde yeterli saniter şartlar bulunmalıdır. Sürekli video monitorizasyonu sağlanmış olmalıdır.

15 Monitorizasyon odası : Gece personelinin rahat çalışmasına imkan verecek şekilde ayrı bir odada olmalıdır. Hasta başında polisomnograf uygun değildir

16 Polisomnografi 4 EEG 2 EOG 1 Çene EMG Horlama sinyali Vücut pozisyon sensörü Oro-nasal hava akımı ( Termistor kabul edilmez) Solunum eforlarının kaydı 2 tibialis (bacak) EMG ECG Oksijen satürasyon kaydı Video kaydı ve monitoriasyonu

17 Diğer klinik beceriler ve tanısal testler Fizik Bakı becerileri Uyanıklılığın sürdürülmesi testi ( Maintainance of wakefulness test ) Uyku Günlüğü Uyku anketleri ( Pittsburgh Sleep Quality Index, Epworth Sleepiness Scale, Stanford Sleepiness Scale gibi ) Psikolojik ve kişilik testleri

18 Nörofizyolojik İncelemeler ( vijilans, psikometrik ve kognitif testler ) Diğer Nazofarengolaringoskopi

19 ÖLÇME-DEĞERLENDİRME Eğitim programında yer alan temel hedef gruplarına yönelik olarak farklı yeterlilik Kurulu tarafından yılda en az iki kez Uyku Tıbbı Sertifikasyonu Yeterlilik Sınavı yapılacaktır. Yeterlilik sınavına eğitimini tamamlamış kişiler girebilir.

20 Sınav, uyku bozukluğu olan hastaların tanısını ve tedavisini uygulama yeterliliğini; polisomnografi ve gündüz uykululuk testlerini yapma ve değerlendirme becerisini ölçmeye dayanır. Sınav sonucunda 100 tam puan üzerinden en az 70 puan almış adaylar uzmanlık belgesi almak için hak kazanır.

21 Uzmanlık pratiği yapabilmek için zorunlu olarak alınması gereken uzmanlık belgesinden farklı olarak, yeterlik belgesini almak gönüllülük temelinde gerçekleşir. Uzmanlık belgesini (lisans belgesini) alan hekimler arasından gönüllü olanlar, TUTD Yeterlik Kuruluna başvurarak yeterlik sınavlarına girebilirler ve kazananlara yeterlik (Board) belgesi verilir.

22 Ülkemiz gereksinimleri ve olanakları göz önünde tutularak uluslararası standartlara uygun olarak hazırlanan bu eğitim programının, ülkemizde Uyku Tıbbı uzmanlarının daha etkin hizmet vermelerini sağlayacağına inanıyoruz.

23 Çoklu uyku latans testi: En az 30 hastada çoklu uyku latans testi uygulanmalıdır. Poliklinik uygulaması: Uyku bozuklukları polikliniklerine başvurmuş en az 500 hastanın klinik değerlendirmesini yapmış, tedavisini uygulamış ve izlemini yapmış olmalıdır.