Bu bir satranç tahtasıdır. Üzerinde 8'er kareden oluşan 8 yatay ve 8 dikey vardır. Hepsi toplam 64 karedir.

Transkript

1

2 Bu bir satranç tahtasıdır. Üzerinde 8'er kareden oluşan 8 yatay ve 8 dikey vardır. Hepsi toplam 64 karedir.

3 Karelerin yarısı bu tahtada gridir. Tahtada daha açık renkte olan karelere BEYAZ KARELER denir. Karelerin diğer yarısı bu tahtada yeşildir. Tahtada daha koyu renkte olan karelere SİYAH KARELER denir.

4 Bu tahta doğru biçimde yerleştirilmiştir. Sağ alt köşede beyaz kare vardır.

5 Bir satranç oyuncusu bir ordunun komutanı gibidir. Herkesin 16 askeri vardır. Bir oyuncu Beyaz taşların komutanıdır. Diğer oyuncu da siyah taşların komutanıdır. Satranç oyunu sırayla oynanan bir oyundur. İLK HAMLEYİ HEP BEYAZLAR YAPAR.

6 Satranç takımındaki kısa boylu, şişman taşlara KALE ismi verilir. Her oyuncunun İKİ KALESİ vardır. Kalelerin oyuna başlangıç kareleri köşelerdir.

7 At başlarına benzeyen taşlar ise AT ismini alır. Gene iki beyaz ve iki siyah at vardır. Oyuna Kalenin yanında başlarlar.

8 Sivri uçlu attan biraz uzun taşlar FİLLERDİR. İki beyaz iki de siyah fil vardır.

9 Üzerinde artı işareti bulunan taşlar ŞAHTIR. Uzun boyludurlar. Bir beyaz bir de siyah Şah vardır. Beyaz Şah, Filin yanındaki SİYAH KAREDE oyuna başlar. Siyah Şah Filin yanındaki BEYAZ KAREDE oyuna başlar.

10 Şah dışında uzun boylu iki taş daha vardır. Tepelerinde taç benzeri bir şekil vardır. Buna VEZİR denir. Fil ile Şah arasına yerleştirilirler. BEYAZ VEZİR oyuna BEYAZ KAREDE başlar. SİYAH VEZİR oyuna SİYAH KAREDE başlar

11 Bu ders size Kalenin hareketini öğretecektir. Kale ileri, geri, sağa ve sola istediği miktarda ilerleyebilir.

12 Kalenin önünde aynı renkten bir taş varsa Kale o taşın üzerinden geçemez. Yani o yöne doğru hareket etmek isterse sadece o taşın olduğu yere kadar gidebilir.

13 Kale rakip taşı, o nun bulunduğu karenin üzerine gelerek ALIR. Bu durumda Beyaz Kale Siyah Piyonu ALABİLİR. Bir taşı alabilmek için, rakip taşı tahtadan kaldırırsınız ve kendi taşınızı o kareye koyarsınız. Taş alış damadan farklıdır. Taşın üzerinden atlayıp ALAMAZSINIZ.

14 Beyaz Kalenin taşları nasıl aldığını inceleyin.

15 Bu ders Filin hareketlerini öğretecektir. Fil çapraz (diagonal) olarak istediği miktarda hareket eder. Filin hep aynı renkteki karelerde gidebildiğine dikkat ediniz. Eğer aynı karede iki Filiniz varsa hata yapmışsınız demektir!

16 Filin önünde aynı renkten bir taş varsa fil o taşın üzerinden geçemez. Yani o yöne doğru hareket etmek isterse sadece o taşın olduğu yere kadar gidebilir.

17 Fil rakip taşı, o nun bulunduğu karenin üzerine gelerek ALIR. Bu durumda Beyaz Fil, Siyah Piyonu ALABİLİR. Bir taşı alabilmek için, rakip taşı tahtadan kaldırırsınız ve kendi taşınızı o kareye koyarsınız. Taş alış damadan farklıdır. Taşın üzerinden atlayıp ALAMAZSINIZ.

18 Beyaz Filin taşları nasıl aldığını inceleyin.

19 Bu ders Vezir hareketini öğretecektir. Vezir hem Kale hem de Fil gibi gidebilir. Kale gibi yukarı, aşağı, sağa ve sola gidebilir. Aynı zamanda Fil gibi çaprazlarda hareket edebilir. Vezir tahtadaki en güçlü taştır. Tahtanın merkezindayken 27 kareye gidebilir.

20 Vezirin önünde aynı renkten bir taş varsa Vezir o taşın üzerinden geçemez. Yani o yöne doğru hareket etmek isterse sadece o taşın olduğu yere kadar gidebilir.

21 Vezir rakip taşı, o nun bulunduğu karenin üzerine gelerek ALIR. Bu durumda Beyaz Vezir, Siyah Piyonlardan birini ALABİLİR. Bir taşı alabilmek için, rakip taşı tahtadan kaldırırsınız ve kendi taşınızı o kareye koyarsınız. Taş alış damadan farklıdır. Taşın üzerinden atlayıp ALAMAZSINIZ.

22 Beyaz Vezirin taşları nasıl aldığını inceleyin.

23 Bu ders atın nasıl hareket ettiğini öğretecektir. At "L" harfine benzer şekilde hareket eder. İki kare yukarı veya aşağı sonrada bir kare sağa veya sola. Yanda At işaretlenmiş herhangi bir kareye gidebilir.

24 Atın hareketinde diğer önemli bir olay ise eğer At Beyaz bir karedeyse Siyah bir kareye gitmelidir. Eğer At Siyah bir karedeyse de Beyaz bir kareye gitmelidir.

25 Diğer taşlar gibi At, rakip taşın bulunduğu kareye giderek o taşı kaldırır ve o taşın yerine geçebilir. Bu şekilde taş almış olur.

26 Diğer taşlardan farklı olarak At ismine de uygun olarak diğer taşların üzerinden atlayabilir. Yanda At etrafında pek çok taş olmasına rağmen, hala 8 kareye gidebilir.

27 Beyaz Atın taşları nasıl aldığını inceleyin.

28 Bu ders Şahın hareketini öğretecektir. Şah bir seferinde herhangi bir yöne sadece bir kare gidebilir. Yukarı, aşağı, sağa, sola ve çapraz.

29 Şah yanındaki bir karedeki rakip taşı alabilir. Burada Beyaz Şah Siyah Piyonu alabilir.

30 Şahla ilgili özel bir kural vardır. Rakip taşların gidebileceği karelerde Şah DURAMAZ veya oraya GİDEMEZ. Yanda Şah Siyah Kale tarafından alınabileceği bir kareye gidemez.

31 Burada Şah, Fil tarafından alınabileceği bir kareye gidemez.

32 Burada Beyaz Şah, Siyah Şahın yanına gidemez. İKİ ŞAH ASLA YANYANA DURAMAZLAR!

33 Burada Beyaz Şah, Siyah Şahın yanına gidemez.

34 Bu ders Piyon hareketlerini öğretecektir. Biraz daha karışıktır o yüzden dikkatli olunuz! İlk karesinde bir Piyon isteğe bağlı olarak, İLERİ DOĞRU ya BİR KARE ya da İKİ KARE gidebilir.

35 İlk hareketinden sonra Piyon BİR KERESİNDE SADECE BİR KARE GİDEBİLİR

36 Bu durumda Piyonlar sıkışmışlardır. Hiçbiri ilerleyemez.

37 Diğer taşlardan farklı olarak Piyonlar HAREKET ETTİKLERİ GİBİ TAŞ ALMAZLAR İLERİ DOĞRU ÇAPRAZ olarak taş alırlar. Bu durumda Beyaz Piyonun 3 olası hamlesi vardır. İleri doğru bir hamle gidebilir veya iki Siyah Piyondan birini alabilir.

38 Piyonun çok işe yaramadığını düşünebilirsiniz. Fakat Piyonun ÇOK ÖZEL bir hareketi vardır. Eğer Piyonu tahtanın en dibine götürürseniz, o nun yerine başka bir taş koymak zorundasınızdır: Vezir, Kale, Fil veya At Bu konu hakkında ilerki derslerde daha çok bilgi verilecektir.

39 Anlaşılması diğer zor bir Piyon hareketi GEÇERKEN ALMADIR. Eğer yandaki gibi BEŞİNCİ YATAYDA bir Piyonunuz varsa ve rakibiniz o nun yanına İKİ KARE İLERLETEREK bir piyon sürerse, o Piyonu sanki BİR KARE İLERLETMİŞ GİBİ ALABİLİRSİNİZ. Bu hakkınızı ilk fırsatta kullanmazsanız daha sonra kullanamazsınız.

40 Yandaki GEÇERKEN ALMAYI gösteren BÖLMÜ İNCELEYİNİZ.

41 Eğer Şahınız rakip taş tarafından TEHDİT EDİLİYORSA şah ŞAHTA (şah tehdidi altında) denir. Şah tehdidinden yapabiliyorsanız, BİR AN ÖNCE çıkmalısınız. Yanda Beyaz Kale Siyah Şaha ŞAH çekmiştir. Siyahlar, SALDIRILMAYAN bir kareye giderek ŞAHTAN KURTULABİLİR. Siyah'ın neden tek hamlesini olduğunu anlamaya çalışın.

42 Siyah, Kale tarafından yine ŞAH ALTINDADIR. Bu sefer Şah güvenli bir kareye kaçamaz. Neden olduğunu görebiliyor musunuz? Fakat Vezir, Kale ve Fil tarafından ŞAH altındaysak ŞAH TEHDİDİNDEN ARAYA TAŞ KAPATARAK KURTULABİLİRİZ. Burada Siyah, şah tehdidini ARAYA TAŞ KAPAYARAK ENGELLEYEBİLİR. Siyah araya Fil kapayarak şah tehdidini engeller.

43 Üçüncü ve genelde en iyi şahtan kurtulma yöntemi ŞAH ÇEKEN TAŞI ALMAKTIR. Burda, Siyah Şah'ını güvenli bir kareye götüremez ve araya taş kapatamaz. Fakat Siyah Fil Beyaz Kaleyi alabilir.

44 Burada Siyah Şah güvenli bir kareye KAÇAMAZ. Araya TAŞ KAPATAMAZ. Şah çeken taşı ALAMAZ. öyleyse? ŞAH MAT! Beyaz oyunu kazandı.

45 Şimdi bu pozisyonda varsayalım ki Siyah bir hata yapıyor ve Şahını Beyaz Kalenin kontrol ettiği yere geliyor. Beyaz, Siyah Şah'ı ALARAK oyunu kazanabilir mi? HAYIR KAZANAMAZ!! Sadece rakip Şah'ı SIKIŞTIRARAK MAT EDEBİLİRİZ Şah'ı alarak DEĞİL! Beyaz Siyah'tan hamlesini değiştirmesini istemelidir.

46 Bu konumda Siyah Fil, Şahı ŞAH tehdidinden koruyor. Siyah Fille oynayamaz, çünkü o zaman Şah tehdit altında kalır. Bu fille AÇMAZDA diyoruz. Eğer yanlışlıkla Siyah Fille oynarsa, Beyaz hamleyi geri almasını ve başka hamle yapmasını istemelidir.

47 Rakip Şah kenardayken mat etmek daha kolaydır. Bu derste iki değişik MATI inceleyeceğiz. Vezir ve Kale ile rakip Şahı kenara sıkıştırarak çok sık mat edebilirsiniz. Buna MERDİVEN MATI denir. Vezir şah çekmekte, Kale de Şahın kaçışını engellemektedir.

48 Başka bir mat Bu sefer Kale mat etmiştir. Bu tür matlara ARKA YATAY MATI denir.

49 Bu örnekte sadece Şah ve Kale ile nasıl ŞAH MAT yapıldığı gösterilmiştir. Beyaz Şah, Siyah Şahın kaçışını engellemektedir. Unutmayın ki iki Şah yanyana duramazlar. Kale kazanan hamleyi yapar. ŞAH MAT

50 Diğer bir yaygın MAT. Buna SURATTAN MAT da denir. Yine Şah kenardadır ve Vezir Şahın en yakınındaki karededir. Beyaz Şah Veziri KORUR. Siyak Veziri alamaz çünkü o zaman rakip Şahın yanına gelmiş olur.

51 Bu başka bir surattan matdır. Beyaz Fil Veziri koruyor, dolayısıyla MAT Vezirinizi Şahın üzerine gönderirken korumalı olup olmadığına dikkat ediniz.

52 Bu durum MAT MIDIR? Tabii ki değil!! Siyah At, Beyaz Veziri ALABİLİR. MAT ettiğinizi düşündüğünüz hamleyi yapmadan önce dikkatli düşününüz. Rakibiniz ŞAH MAT derse dikkatlice bakıp bir kurtuluş olup olmadığına bakın.

53 Bu diyagramda hamle Siyah'tadır. Şahını güvenli bir kareye gidemez. Oynayacak hamlesi yoktur. Ne oluyor? ŞAH MAT değil çünkü ŞAH ÇEKİLMEMİŞ. Bu durum PATTIR. Şahın ŞAH ÇEKİLMEMİŞ olmasına rağmen, mümkün hamlesi olmadığı duruma PAT denir. Sonuç BERABEREDİR.

54 Burada Siyah ŞAH TEHDİDİ altında değil ve Şah herhangi bir yere gidemez. PAT mı? Hayır değil! Unutmayın PAT ŞAH ALTINDA olmadığınız ve HİÇBİR taşınızı oynayamadığınız durumdur.

55 Başka bit PAT vaziyeti. Siyah nereye giderse gitsin şah tehdidi altına girecektir. Unutmayın ki iki Şah asla yan yana duramaz.

56 Bu örnek köşedeki Şahın nasıl Vezir tarafından PAT edildiğini gösteriyor. Siyah Şah, ŞAH ALTINDA değil ama Vezir gidebileceği tüm kareleri KONTROL EDİYOR. Yine PAT Sonuç BERABERE

57 Rakibinizin tek Şahı kaldığında PAT yapmamak için çok DİKKATLİ olmalısınız. Piyon tahtanın sonuna gelince başka bir taşa (genelde Vezir) dönüştüğünü hatırlayın. Eğer Beyaz Piyonuyla Vezir (veya Kale) çıkarsa yine PAT olur. Siyah'ın hamlesi yoktur.

58 ROK Şah ve Kaleyle yapılan 2 hamlenin oluşumundan oluşan tek bir harekettir. Oyunda bir en fazla bir defa yapabilirsiniz. Şahınız Kaleye doğru iki hamle atar. Aynı hamlenin devamı olarak, Kale Şahın üzerinden atlar ve yanına yerleştirilir.

59 Tahtanın iki kanadından birine rok atabilirsiniz. ŞAH KANADINA (Şahın olduğu taraf) veya VEZİR KANADINA (Vezirin olduğu taraf) Diagramda Beyaz ŞAH KANADINA ROK ATMIŞTIR.

60 Bu durumda Siyah VEZİR KANADINA ROK ATMIŞTIR. Vezir kanadına rok atılırsa Şah merkeze daha yakın olur. Şah kanadına rok atılırsa Şah daha kenardadır.

61 Sadece kıpırdamamış bir Şah ve Kale ile rok atabilirsiniz. Siyah rok ATAMAZ çünkü Şahıyla oynamıştır. Şahını eski yerine gelse bile ROK ATAMAZ. Beyaz ise VEZİR KANADINA rok ATAMAZ çünkü VEZİR KALESİYLE oynamıştır. Fakat ŞAH KANADINA ROK ATABİLİR

62 ŞAH ALTINDAYKEN rok ATILAMAZ. Burada Siyah Fille ŞAH ÇEKİLMİŞ durumdadır. Şah tehdidinden kurtulmak için ROK ATILAMAZ. Daha önceden şah çekilmiş, ama Şahınız kıpırdamamışsa rok atabilirsiniz.

63 Rakip taşla kontrol edilen yere gelecek şekilde rok atamazsınız. Bu konumda eğer Beyaz VEZİR KANADINA rok atarsa Şah, Filin tehdidi altında kalmış olur.

64 Eğer Şah, rakip taş tarafından kontrol edilen bir kareden geçmek zorundaysa ROK ATAMAZ. Burada Beyaz VEZİR KANADINA ROK ATAMAZ çünkü Beyaz Şah, Siyah Kalenin kontrol ettiği bir kareden geçmek zorundadır. Beyaz ŞAH KANADINADA ROK ATAMAZ çünkü Beyaz Şah, Siyah Fil tarafından kontrol ettiği bir kareden geçmek zorundadır.

65 Bu konumda Beyazın YEDİNCİ YATAYA ulaşmış Piyonu vardır. Tahtanın sonuna bir piyonu sürdüğünüz zaman, piyonun yerine başka bir taş koymalısınız. Vezir, Kale, Fil veya Attan herhangi birisini seçebilirsiniz.

66 Beyazın piyonu TERFİ ETMİŞTİR. Piyonunu Vezire dönüştürmüştür. Neredeyse her zaman Piyon,en güçlü taş olan Vezire terfi ettirilir. Dikkat ediniz ki Piyon tahtadan kaldırılır, eski yerine konmaz.

67 Bu durumda eğer Beyaz Vezir ÇIKARSA PAT olur! Bunun yerine KALE ÇIKMALIDIR.

68 Bu durumda eğer Beyaz Vezir ÇIKARSA, Siyah bir sonraki hamlede MAT olur. Sarı oku takip ederek nasıl mat olduğunu görünüz. Bu sebeple Beyaz AT ÇIKMALI! At çıkarak ŞAH çeker. Aynı zamanda Siyah Veziri TEHDİT EDER. Bir sonraki hamlede alır. Aynı taşla iki TEHDİT birden yapmaya ÇATAL denir

69 Bir Vezire sahip olsanız bile başka Vezir çıkabilirsiniz. Burada Beyaz Piyonuyla Vezir çıkabilir. O zaman iki tane Vezire sahip olacaktır. Eğer bütün Piyonlarınızı son sıraya ulaştırırsanız tahtada aynı anda DOKUZ Vezire sahip olabilirsiniz! Eğer başka Vezir bulamazsınız o nun yerine Vezir anlamına gelen ters konmuş Kale kullanın.

70 GEÇERKEN ALMA kuralı pek çok insanın anlamakta en çok zorluk çektiği kuraldır. Unutmayın ki GEÇERKEN ALMA, Piyon İKİ KARE sürüldükten sonra yapılır. Şimdi yavaş yavaş bu konuyu anlatalım.

71 Beyazın Piyonu BEŞİNCİ YATAYA ulaşmıştır. Beyazların tarafından sayınız. Hamle sırası Siyahındır. Yanındaki dikeyde Piyonu vardır. Piyonunu İKİ KARE sürmek üzeredir.

72 Siyah Piyonu İKİ KARE sürmüştür. Şimdi Beyaz isterse, SİYAH PİYON SANKİ BİR KARE SÜRÜLMÜŞCESİN E o nu ALABİLİR.

73 Bu durum Beyaz GEÇERKEN ALMA HAREKETİNİ yaptıktan sonraki durumdur. Dikkat ediniz ki Piyon şimdi ALTINCI YATAYDADIR.

74 Şimdi de Siyahı aynı şeyi yaparken izleyelim. Siyahın BEŞİNCİ YATAYDA bir Piyonu vardır. Beyazınsa İKİNCİ YATAYDA Bir piyonu vardır ve iki sürmek üzeredir.

75 Şimdi Beyaz Piyonunu İKİ KARE Sürmüştür. Siyahın GEÇERKEN ALMA şansı vardır.

76 Bu konum Siyah GEÇERKEN ALDIKTAN sonraki konumdur. GEÇERKEN ALMAYI SADECE PİYONLA YAPABİLİRSİNİZ. İKİ KARE BİRDEN SÜRÜLMÜŞ BİR PİYONU ALABİLİRSİNİZ. RAKİP PİYON İKİ SÜRÜLDÜKTEN hemen sonra GEÇERKEN ALABİLİRSİNİZ.

77 GEÇERKEN ALMA kuralını bilmek oyunun kaderini değiştirebilir. Bu durumda hamle sırası Beyaz'dadır. Basitçe Şahıyla Siyah Piyonu alarak oyunu rahatça kazanabilir. Fakat GEÇERKEN ALMA kuralını unutup Piyonunu iki sürebilir. Bunu yaparsa, Siyah, Piyonu GEÇERKEN ALIP Piyonuyla iki hamlede Vezir çıkıp oyunu kazanabilir.

78 ŞAH MAT la oyunu kazanmayı öğrenmiştiniz. Aynı zamanda PAT ile de berabere olabileceğini öğrendiniz. Bu derste diğer kazanç ve berabere yollarını öğreneceğiz. Rakibiniz terkederse oyunu kazanırsınız.

79 Bu demektir ki, rakibiniz durumunun umutsuz olduğunu, ne oynarsa oynasın kaybedeceğini düşünüyor ve bu sebepten devam etmiyordur. Rakibiniz TERKEDERSE, MAT etmiş gibi kazanmış olursunuz. Yeni başlayanlar MAT olana kadar oynamalıdırlar. Rakibinizin oyunu nasıl bitirdiğini görerek de öğrenebilirsiniz. Belki de kim bilir rakibiniz PAT yapabilir. Satranç saati kullanılıyorsa oyunu ZAMANDAN da kaybedebilirsiniz. TURNUVADA oynuyorsanız, sınırlı bir zamanınız vardır. Oyun ne kadar zamanınız kaldığını gösteren bir SATRANÇ SAATİYLE oynanır. Zamanınız biterse ve rakibinizin MAT edecek taşı varsa OYUNU KAYBEDERSİNİZ.

80 Bir satranç oyunu, iki tarafında MAT edecek taşı yoksa berabere biter. Sadece İki Şahın kaldığı durumda oyunu bırakabilirsiniz. Durum BERABEREDİR.

81 Şah ve Ata karşi Şah beraberedir. Diagramdan da MATIN mümkün olmadığını görebilirsiniz. Eğer Şaha karşı Şahınız ve iki atınız varsa MAT ETMEK mümkündür, ama ZORUNLU OLARAK MAT mümkün değildir. Dolayısıyla beraberedir.

82 Şaha karşı Şah ve Fil de kazanamaz. Bu konum gelirse beraberedir. Şah ve Ata karşı, Şah ve At veya Şah ve File karşı Şah ve Fil de beraberedir. Şah ve iki Fille Şahı MAT edebilirsiniz (ama çok zordur). Şah, Fil ve Atla Şahı MAT edebilirsiniz (ama çok zordur).

83 Hamlenizi yaptığınız zaman durumun eşit olduğunu düşünüyorsanız, BERABERE TEKLİF EDEBİLİRSİNİZ. Eğer rakibiniz BERABERE TEKLİFİNİZİ KABUL EDERSE oyun berabere olur. Fakat bu satranç kariyerinizde bu seviyedeyken, berabere teklif etmemek veya teklifi kabul etmemek daha iyidir. Her oyunu MAT veya PAT olana kadar oynayınız. Eğer AYNI KONUMA HAMLE SIRASI AYNI KİŞİDE OLMAK ÜZERE ÜÇ KEZ VARILIRSA oyun berabere olur. Bu şekilde ancak hamleleri yazıyorsanız veya birisi izliyorsa berabere yapılabilirsiniz. Dikkat ediniz bu kural KONUM TEKRARIDIR hamle tekrarı DEĞİL. SÜREKLİ ŞAHDAN dolayı değil konum tekrarı oluştuğundan berabere olur. Oyunun herhangi bir aşamasında İKİ oyuncuda 50 HAMLE BOYUNCA TAŞ ALMAMIŞ VEYA PİYON SÜRMEMİŞSE, oyun BERABEREDİR. Tek başına Şah kalmışsa bile rakip PİYON SÜRERSE saymaya yeniden 1'den başlarız.

84 1. Taşların hareketlerini öğrendiğinize göre bazı taşların diğer taşlardan daha iyi olduğunu görmüşsünüzdür. Takımınızda bazı oyuncular çok kuvvetli, diğerleri ise daha az kuvvetlidir. Şimdi taşların değerlerine bakalım.

85 2. Piyonla başlayacağız. Bazen Er ismini de alan bu taş BİR PUAN değerindedir.

86 3. Bir sonraki, At. At genelde üç piyon değerindedir. Atın değeri ÜÇ PUANDIR.

87 4. File geçelim Fil yaklaşık olarak At gücündedir. Filin de değeri ÜÇ PUANDIR.

88 5. Bir sonraki taş Kaledir. Kale epey kuvvetli bir taştır. Atdan daha kuvvetlidir çünkü daha uzağa gidebilir. Filden daha kuvvetlidir çünkü tahtadaki tüm karelere gidebilir. Kalenin değeri BEŞ PUANDIR.

89 6. Takımınızdaki en kuvvetli oyuncu Vezirdir. Vezir Kale ve Filin birleşimi gibidir ve biraz daha fazlasıdır. Değeri DOKUZ PUANDIR.

90 7. Son olarak Şah. Bildiğiniz en büyük rakam nedir? Milyon? Milyar? Sonsuz?. İşte Şahın değeri budur. Yani tüm oyun değerindedir. 8. Bu değerler yeni başlayanlara rehberlik edebilecek bilgilerdir. Fil ve Vezirin değeri çok az daha fazladır. Genelde Fil, Atdan biraz daha iyidir. Bir Fil ve At, Kale ve bir Piyondan genelde daha değerlidir. Güçlü oyuncular puanlardan çok tecrübelerine ve pozisyon değerlendirmesine göre hareket ederler.

91 9. Satrançta da normal hayatta olduğu gibi büyük ordu küçük orduyu genelde (her zaman değil) yener. 10. Öyleyse satranç oynarken rakibinizinkinden daha kuvvetli bir orduya sahip olmaya çalışın. 11. Ordular konusunda biraz daha fazla düşünelim. Varsayın ki 1000 kişilik bir ordu 999 kişilik bir orduyla savaşıyor. Çok büyük bir üstünlük yoktur değil mi? Ama varsayın ki iki taraftan da 998 adam öldü. Şimdi iki kişilik orduya karşı bir kişi var. Çok daha iyi değil mi?

92 12. Satrançta da aynı şey geçerlidir. Puan olarak öndeyseniz, oyunu kazanmanın en kolay yolu TAŞ DEĞİŞMEKTİR. Fakat bu gözüktüğü kadar kolay değildir. Bazen de oyunu kazanmak için Piyonu Vezir çıkmak zorundasınızdır. Ve ne kadar çok Piyonunuz varsa o kadar Vezir çıkmanız kolaylaşır.

93 13. Sonuç olarak size iki tavsiyemiz var I. PUAN OLARAK ÖNDEYSENİZ TAŞLARI DEĞİŞMEYE ÇALIŞIN AMA PİYONALARI FAZLA DEĞİŞMEYİN II. PUAN OLARAK ALTTAYSANIZ TAŞLARI DEĞİL PİYONLARI DEĞİŞMEYE ÇALIŞIN

94 1. Satranççılar arasında BEDAVA veya BOŞTA kavramı vardır. Kendi rengindeki bir taş tarafından korunmayan ve rakibin alabileceği taşlara denir. Eğer rakibiniz bir şeyleri boşa bırakacak kadar dikkatsizse, genelde almak doğrudur. Unutmayın ki genelde ordusu daha kuvvetli olan ordu oyunu kazanır.

95 2.İlk derste birşev vermeden herhangi birşeyi alabilmek için aşağıdaki duruma bakın. Hamle sırası Beyazdadır. Bedava ne alabilirsiniz? Evet doğru! Siyah dikkatsiz bir şekilde Vezirini siz alabilecek şekilde boşa koydu. Dolayısıyla KURAL BİR, oyun boyunca her hamlede bedava bir şey alıp alamayacağınıza bakın.

96 3. Taşların değerlerinin ne olduğunu hatırlıyor musunuz? Piyon: 1, At:3, Fil:3, Kale:5, Vezir:9 Bir sonraki önemli şey, daha değerli bir taşı daha az değerli bir taşla alıp alamayacağınızı kontrol etmektir. Burada Beyaz ne yapmalı? Fili Kaleyi almak için nasıl kullanabileceğinizi görebiliyor musunuz? Tabii ki filininzi vermiş olacaksınız, ama hiç de önemli değil çünkü 3 puanlık taşı verip 5 puanlık bir taş alacaksınız. Çok karlı bir alış veriş!

97 4. PEk çok zaman bir taşın defalarca SALDIRILDIĞI ve yine pek çok taşla SAVUNULDUĞU konumlar elde edeceksiniz. O zaman dikkatlice neler olduğunu HESAPLAMALISINIZ. Almaya devam ederseniz kim karlı olacak? İşte basit bir örnek. Beyaz Siyah Piyona ikiyle hücum ediyor fakat Siyah sadece bir kuvvetle savunuyor. Dolayısıyla bu durumda Beyaz ister Piyonla ister atla Piyonu kazanabilir. 5. Hepsi güzel ama, sizde sahip olduğunuz şeyleri güven altında tutmalısınız. Bunu nasıl başarabilirsiniz? Taş kaybetmemeniz için bazı yöntemler düşünebilir misiniz?

98 6. Çok basit. BİR ŞEY YAPMADAN ÖNCE İYİCE BAKININ. Eğer yola BAKMADAN karşıya geçmeye kalkarsanız ezilebilirsiniz. Uçurumun kenarında BAKMADAN dolaşırsanız aşağıya düşebilirsiniz. Öyleyse rakibinizin son hamlesine bakın. Niye bu hamleyi oynadı? Herhangi bir taşımı TEHDİT EDİYOR MU? diye kendinize sorun.

99 7. Bu pozisyona balın. Siyah son hamlesinde Vezir'in önündeki piyonu iki sürdü. Ne TEHDİT EDİYOR? Tahtaya dikkatlice bakın siyahın BEYAZ VEZİRİ TEHDİT ETTİĞİNİ göreceksiniz. Son hamlesi filin ÖNÜNÜ AÇTI ve Beyaz Veziri TEHDİT ETTİ. Bu tür hamlelere AÇARAK TEHDİT YAPMA denir. Rakibinizin sadece oynadığı hamlesine bakarsanız AÇARAK TEHDİTLERİ gözden kaçırabilirsiniz. Bu yüzden DİKKATLİ OLUN

100 8. Bu pozisyona bir bakalım. Siyah, Beyaz Şahın önündki Piyonu TEHDİT ediyor. Bu konuda ne yapacaksınız? Belki Veziri iki çapraz giderek KORUYABİLİRSİNİZ. Sizce bu iyi hamle midir?

101 9. İşte Vezir hamlesinden sonraki konum, Şimdi Siyah ne yapabilir? Siyah BEDAVA bir at alabilir. Beyaz SAVUNMA TAŞINI ÇEKEREK hata yaptı!

102 10. Bu pozisyona geri dönelim. Fili çapraz olarak iki ilerleterek Piyonu korumak için kullanabilir miyiz? Bunda bir yanlış görüyor musunuz?

103 11. İşte Fil oynadıktan sonraki konum. Şimdi Siyahın ne yapabileceğini görüyor musunuz? Siyah yine BEDAVA Atı alabilir. Beyazın Filinin nası Vezirin Atı SAVUNMASINI ENGELLEDİĞİNİ GÖRÜYOR MUSUNUZ?

104 1. Bol bol satranç oynamak güzeldir ama daha çok zevk alabilmek için satranç hamlelerini yazmayı ve okumayı öğrenmeniz gereklidir. Bunu öğrenmenizi istememde başka iyi bir sebep daha var. Her karenin bir ismi vardır. "At f6'da" demek "At Şahın yanındaki Filin önündeki Piyonun önünde" demekten daha kolaydır. Beğenmiyorsanız siz bilirsiniz!

105 2. Satranç hamlelerini okumayı öğrenirseniz satranç kitaplarının ve dergilerinin şaşırtıcı dünyasına adımınızı atabilirsiniz. 3. Hamleleri yazmayı öğrenirseniz, bütün oyunlarınızı kaydedebilirsiniz. Bunu şu sebeplerden yapmalısınız.

106 1.Çocuklarınıza ve torunlarınıza göstermek üzere oyunlarınızı toplayabilirsiniz. 2.Oyunlarınızı nerelerde hata yaptığınızı görebilmek için tekrar edebilirsiniz (mümkünse daha kuvvetli bir oyuncuyla) 3.Eğer iyi bir oyun kazanırsanız, ne harika olduğunuzu arkadaşlarınıza gösterebilirsiniz hamle kuralından veya üç kez konum tekrarından dolayı berabere iddia edebilirsiniz. 5.Eğer tahtadan bir taş düşerse o nun nerede olduğunu bulabilirsiniz. 6.Siz yokken rakibiniz taşların yerini değiştirip sizi kandıramaz. 7.Önemli turnuvalarda hamlelerinizi yazmak zorundasınızdır.

107 4. Bazı insanlar hamleleri yazmanın sıkıcı olduğunu düşünürler ama buna alışırsanız satrançta çok daha iyi ilerlersiniz. Büyük olasılıkla en iyisi 1 sene oynamak, sonra yazmaya başlamaktır.

108 5.İşte bir satranç tahtası. Dikkatliyseniz kenarlardaki numaraları ve harfleri fark etmişsinizdir. Her yatayda A'dan H'a kadar harfler vardır. Ve her dikeyde de 1'den 8'e kadar sayılar vardır.

109 6. Satranç tahtasındaki Her KARENİN bir ismi vardır. Bu kareler dikey ve yataydaki harf ve sayıların kesişiminden ortaya çıkmaktadır. "Amiral Battı" oynadıysanız bu size yabancı değildir.

110 7. İşte başlangıç konumu Dikkat edin ki BEYAZ TAŞLAR 1 ve 2 numarada başlarlar. Ve SİYAH TAŞLAR 7 ve 8 numarada başlarlar. BEYAZ ŞAH nerededir? e1'de SİYAH ATLAR NEREDEDİR? b8 ve g8'de BEYAZ PİYONLAR a2, b2, c2, d2, e2, f2, g2, ve h2'dedir SİYAH VEZİR d8'dedir.

111 8. Her taş türü için bir harf vardır. Şah için 'Ş', Vezir için 'V', Kale için 'K' Fil için 'F', At için 'A'. Ya Piyonlar? o nlar ufak taşlardır ve herhangi bir harf almazlar. Dikkat edin ki aletler için BÜYÜK HARF kareler için KÜÇÜK HARF kullanılır.

112 9. Hamleleri yazmak için iki yol vardır. UZUN YOLDA, önce aletin harfi yazılır sonra bulunduğu kare, sonra da gittiği kare yazılır. KISA YOLDA taşın nereden geldiğini yazmazsınız, sadece gittiği yeri yazarsınız. Daha kolay derslerimizde UZUN YOLU kullanacağız. Örneğin Eğer Atı g1'den f3'e gidersek Ag1-f3 yazarız veya, Af3 Piyon sadece kareler kullanarak yazılır. e2-e4 veya sadece e4

113 10. Alışları ifade etmek için x harfini kullanırız. Eğer f3'deki bir At e5'deki bir piuonu ALIRSA, Af3xe5 yazarız veya sadece Axe5. Eğer e4'deki piyon d5'den birşey alırsa exd5 yazarız, kısa hali de exd5'dir. Eğer şah çekersek hamleden sonra + işareti koyarız: Ff1- b5+ Mat için # işaretini kullanırız: Vh5xf7# Şah kanadına rok atarsanız 0-0, Vezir kanadına rok atarsanız yazarız.

114 11. Bu bilgilere eklenmesi gereken birkaç şey daha var ama şimdilik bunlar yeterli.

115 1. Satranç futboldaki gibi bir ATAK ve DEFANS oyunudur. Bu dersde üç terimi anlatacağız, ATAK, DEFANS ve TEHDİT ve bunların satrançta nasıl kullanıldığını göreceğiz.

116 2. Eğer bir taş diğer taşı alabilecek durumdaysa buna ATAK denir. Daha sonra taşlara saldırabildiğiniz gibi KARELERE de saldırabileceğinizi göreceksiniz. Fakat bu derste TAŞLARA ATAĞI göreceğiz. 3. Varsayın ki ben sizin taşlarınızdan birine SALDIRIYORUM. Ama sizinde ben bu taşı aldığımda, o taşı geri alacak taşınız var. Bu taşa SAVUNMA TAŞI denir. ATAK VE DEFANS satrancı oluşturan şeylerdir.

117 4. SAVUNMASIZ TAŞA SALDIRIYA TEHDİT denir. Yeterince korunmayan taşa SALDIRIYA da TEHDİT denir. DAHA KUVVETLİ TAŞA, DAHA ZAYIF TAŞLA yapılan SALDIRIYA da TEHDİT denir. Eğer rakibinizin hamlesi bir TEHDİT YARATIRSA, bu konuda bir şey YAPMALISINIZ. Aşağıdaki pozisyonlarda örnekler verilmektedir.

118 5. İki oyuncu da merkeze Er sürerek oyuna başlamışlardır. Sonra Beyaz Atını geliştirir, ve Piyonu TEHDİT EDER. Siyah bu konuda birşey yapmalıdır. Piyonu kaçamaz, ama o nu KORUMANIN pek çok yolu vardır. Kaç yol bulabilirsiniz?

119 6. Siyah TEHDİT EDİLMİŞ Piyonunu At GELİŞTİREREK koruyor, ve Beyaz diğer merkez Piyonunu sürüyor. Şimdi merkezde karışık bir pozisyon var. Beyaz Siyah'ın merkez Piyonuna İKİYLE SALDIRIYOR, öte yandan Siyah BİRLE KORUYOR. Siyah bu TEHDİDE karşı birşey yapmalı

120 7. Şimdi bu konuma tekrar bakın, fakat bu sefer Beyazın sürdüğü Ere dikkat edin. Siyah bu Piyona İKİYLE SALDIRIYOR, Piyonla ve Atla Beyaz İKİYLE KORUYOR, Atla ve Vezirle Siyah şimdi DEĞİŞMELERE girebilir.

121 8. Siyah Beyaz Piyonu kendi Piyonuyla ALIR ve Beyaz da Atıyla Piyonu GERİ ALIR (EN İYİ HAMLE) Piyonu Beyaz Vezirle almak çok kötü bir hata olurdu. Neden olduğunu görüyor musunuz? Eğer bir karedeki taşı iki veya daha fazla taşla alma imkanınız varsa, neredeyse her zaman alışa daha zayıf taşla başlamak doğrudur. Şimdi Siyah istese Atları da DEĞİŞEBİLİRDİ. (BU TÜR DEĞİŞİMLER SATRANÇTA ÇOK SIK OLUR)

122 9. Siyah ATLARI DEĞİŞMEK yerine Filini GELİŞTİRMEYİ tercih ediyor. Bu hamle bir TEHDİT yaratır. Beyazın atına İKİYLE SALDIRILMIŞTIR, ama sadece BİRLE KORUNMAKTADIR. Bu konuda birşey yapmalıyız. ATLARI DEĞİŞEBİLİRİZ. ATINI DAHA GÜVENLİ bir kareye çekebilir. ATI SAVUNABİLİRSİNİZ. bunun Piyon ve Fille NASIL YAPILABİLECEĞİNİ GÖREBİLİYOR MUSUNUZ?

123 10. Şimdi bu konuma bakın. Beyaz Veziriyle yeni oynadı. Vezir ÜÇ piyona birden SALDIRIYOR. İkisi SAVUNULMAKTAD IR. Diğeri savunulmamaktadır, öyleyse Siyah bu Piyonu korumalıdır.

124 11. Bu pozisyonda Beyaz en son Veziriyle oynadı. Bu hamle ÇİFT TEHDİT yapmaktadır. Merkezdeki Siyah Piyona Beyaz Vezir SALDIRMAKTADIR ve KORUMASIZDIR. Filin önündeki Piyona Vezir ve Fille İKİYLE SALDIRILMAKTADIR ve sadece BİRLE SAVUNULMAKTADIR. Siyah İKİ TEHDİDİ de engellemelidir. Bunu Veziriyle engellemenin iki yolu vardır. İkisini de bulabilir misiniz?

125 12.Son olarak, burada ne oluyor? Beyaz aynı Siyah Piyona Fil ve Atla SALDIRIYOR. Piyon sadece BİRLE SAVUNULUYOR. Bu sefer Siyah Vezirini SAVUNMA TAŞI olarak kullanamaz çünkü saldıran taşlardan daha DEĞERLİDİR. SAVUNMANIN tek yolu Beyaz Filin önünü, Vezirin önündeki Piyonu iki sürerek KAPATMAKTIR.

126 1. Unutulmamalıdır ki satrançta en önemli amaç MAT ETMEKTİR. Bir oyunu rakip terketmediği durumda ancak mat ederek kazanabiliriz. Bu dersimizde bir takım temel mat tekniklerini inceleyceğiz

127 2. En tipik mat MERDİVEN MATIDIR. Buradaki sistem şöyle çalışır. Kalelerden biri şah çeker, diğeri de şahın aşağı doğru kaçmasını engeller bu şekilde yavaş yavaş Şah sıkıştırılır. Bu mat 21. dersimizde detaylı olarak gösterilmiştir.

128 Diğer bir mat türü ARKA YATAY MATIDIR. Bu durumda Siyah kalesiyle yeni piyonu almıştır. Fakat şimdi Beyaz Kale ile en dibe kadar ilerleyerek ŞAH MAT edebilirsiniz. Siyah Şahın kaçabilecek yeri yoktur.

129 4. (Bu diagramda Piyon h6'dadır) Peki bu konum da Beyaz mat edebilir mi? Hayır edemez çünkü hala şahından sonra şah kaçabilir. Bu tür durumlar için Siyah'ın HAVA DELİĞİ vardır denir.

130 5. Bir başka örnek. Beyaz şah çekmiştir. Mat mıdır? Evet mattır. Siyahın HAVA DELİĞİ vardır ama oraya KAÇAMAZ çünkü Fil hava deliğini tutmaktadır.

131 6. Yine başka bir konum. Beyaz şah çekmiştir. Mat mıdır? Siyahın yine hava deliği vardır ama hava deliğinden NEFES ALAMAZ çünkü Fil hava deliğini kapatmaktadır. Şah yukarı çıkamaz çünkü Fil çıkış karesini tutmaktadır.

132 7. Benzer fikri oyun ortasında rok atmış Şah karşısında da uygulayabiliriz. Vezir o nu koruyan Fil sayesinde SURATTAN MAT etmiştir. Rakibiniz rok atmışsa bu şekilde MAT etmenin yollarını arayınız. Rok atmışsanız DİKKAT EDİN! Anahtar kareyi beyazın yaptığı gibi korumak iyi bir fikirdir.

133 8. Burada da SURATTAN MATIN nasıl açılışda uygulanabileceğine örnek gösterilmektedir. Sadece dört hamle sonra Siyah ŞAH MAT olmuştur. Filin, Veziri nasıl koruduğuna, böylece Siyah Şahın Beyaz Veziri alamadığına dikkat edin. Buna ÇOBAN MATI denir.

134 9.Şimdi göstereceğimiz mat türü SURATTAN MATTIR. Bu örnekte Siyah Şah tahtanın kenarındadır. Beyaz Vezir, Siyah Şahla yüz yüze gelmiştir. Veziri Beyaz Şah korumaktadır. Bu tür matlara surattan mat denir.

135 1. Satranç oynarken,ilk hamleleri doğru yapmak ÇOK, ÇOK ÖNEMLİDİR. Eğer bunu başarabilirseniz oyunun geri kalan bölümü kolaylaşır. Size yardımcı olacak ÜÇ TEMEL KURAL VARDIR.

136 2. KURAL 1: TAŞLARINIZI GELİŞTİRİN Bir futbol takımın antrenörü olduğunuzu varsayın. Gerideki taşlar sizin adamlarınızdır. Onları oyuna sokmalısınız. Ve oyuna sokmanız gereken ilk taşlar ATLAR VE FİLLERDİR.

137 3. KURAL 2: MERKEZİ ELE GEÇİRİN Futbolda olduğu gibi, ORTA SAHAYI kontrol eden taraf genelde oyunu kazanır. Öyleyse TAHTANIN ORTASINDA oynayın, kenarlarda değil

138 4. KURAL 3: ŞAHINIZI GÜVENLİK ALTINA ALIN Şahınızı futboldaki gibi korunması gereken bir kale gibi düşünün. Futboldakinden farklı olarak satrançta kalenizi istediğiniz yere koyabilirsiniz. Şahı ortada bırakmak çok tehlikelidir. Bu demektir ki genelde hızlı bir şekilde ŞAH KANADINA ROK ATMALISINIZ.. Oyunun başında rok attıktan sonra Şahın önündeki üç eri kıpırdatmamaya çalışın.

139 5. Diğer tavsiyeler: Şahınızın önündeki Piyonu İKİ KARE sürerek başlayın. Bu MERKEZ KARELERİ KONTROL ETMEYE ve Fil ve Vezir için HATLAR AÇMAYA yarar. Başka iyi hamleler de vardır ama bu hamleyle başlayan açılışlar yeni başlayanlar için iyidir

140 6. İYİ BİR SEBEP OLMADAN VEZİRİNİZİ ERKENDEN OYUNA SOKMAYIN. Vezir çok değerlidir ve daha az değerli taşlar tarafından kovalanabilir.

141 7. Kaleleri üçüncü yataydan oyuna sokmayın Aynı şekilde o nlar da daha fazla değerlidirler ve Filler ve Atlar tarafından kovalanabilirler. Kaleler genelde oyuna SON giren taşlardır. Genelde ARKA YATAYDA, Piyonsuz hatlar bulmak için gidip gelirler. Bu sebepten dolayı da genelde çabucak ROK ATILIR.

142 8.Kenardaki Erleri iyi bir sebep olmadan sürmeyiniz. Bu durumda, gösterildiği gibi Siyah Vezirini ilerleterek ŞAH MAT edebilir. Bu Veziri oyuna erkenden sokmak için iyi bir sebeptir! Buna APTAL MATI denir. Ancak bir aptal böyle oynar.

143 9. Açılışta iyi bir sebep olmadıkça aynı taşla iki kez oynamayın. Beyaz burada aynı taşla iki kez oynamıştır. Bir taşla ikinci kez oynamadan önce bütün taşlarınızla bir kez oynayın. Tüm taşlarını çıkabilen ilk oyuncu yine atak şansını ilk elde eden oyuncu olacaktır.

144 10. Öteki taşların önünü engelleyecek şekilde taşları geliştirmeyiniz. Burada iki oyuncu da bu hatayı yapmıştır. Beyaz Filini, öteki Filini çıkmak için süreceği Piyonun önüne koymuştur. Siyah, Vezirini Filin önüne koymuştur böylece bu Fili artık çıkamaz.

145 11. Unutmayın ki bu kurallar başta oyunu iyi bir şekilde sürdürmenize yardımcı olabilecek kurallardır. Bu kurallara uymamanız gereken pek çok özel hal olabilir. Örneğin taş kazanmak veya mat etmek gibi. Ama önemli olan istisnaları öğrenmeden temel kuralları öğrenmektedir.

146 12. Son olarak. Son 500 yılda, dünyanın en iyi oyuncuları satranca en iyi şekilde nasıl başlanacağını araştırmışlardır. Bu uzmanlar BİNLERCE kitap yazmışlardır. Bu seviyede bu kitaplar sizin için anlaşılması zordur. Fakat bu siteyi dolaşırsanız yararlı pek çok şey bulabilirsiniz. HERŞEYİ KENDİNİZ YARATMAYA ÇALIŞMAYIN - UZMANLARI DİNLEYİN!

147 Bu derste nasıl MERDİVEN MATI yapacağımızı göreceğiz. Bu konumdan başlayacağız. Siyah Şahı tahtanın en dibine sürükleyerek MAT edeceğiz.

148 2. İlk Kale Şaha saldırıyor.

149 3. Şimdi öteki Kale şah çekiyor. Kaleler tahtayı merdiven gibi düşünürsek, adım adım yukarıya çıkıyorlar. Şah yine yukarıya çıkmalı.

150 4. Şimdi yine öteki Kale şah çekiyor. Meridivende yukarıya doğru bir adım daha atıldı. Basamaklar yavaş yavaş bitiyor!

151 5. Sıra öteki Kaleye geliyor. Şah yine yukarı çıkmak zorunda, aşağıya geçiş yok. Son basamağa gelindi!

152 6. Birinci Kale tekrar harekete geçiyor. Bu sefer kaçacak yer yok. Aşağıya gidemez çünkü öteki Kalenin atış alanına girmiş olur. ŞAH MAT Oyun bitmiştir.

153 7. Şimdi aynı konumu baştan inceleyeceğiz ama bu sefer Siyah işleri biraz zorlaştıracak. Şah bu sefer kalelerden birinin üzerine gitmeye çalışıyor. Bakalım ne olacak?

154 8. Yine ikinci Kale Şaha ateş açıyor. Şimdi Siyah Şah cesur bir şekilde Kalenin üzerine gidiyor. Beyaz dikkatli olmalı, simdi ilk Kale ateş açarsa Siyah Şah öteki Kaleyi ALABİLİR. Öyleyse ne yapmalı?

155 9. Beyaz Kale saldırıdan kaçar. Tahtanın öteki yanına gider. Yalnız en uzağa gitmez çünkü o zaman arkadaşının yolunu kapatmış olur. Şimdi Siyah Şah yine Kalelerin üzerine gitmeye başlar. Bakalım zamanında oraya ulaşabilecek mi?

156 10. Beyaz Kale yine merdiveni çıkmaya başlar ve Şaha ateş açar. Siyah Şah yine tüm gücüyle Kaleye saldırmak için harekete geçer. Ama bu sefer geç kalacaktır.

157 11. İkinci Kale de bir basamak çıkar ve Şaha ateş açar. Oyun neredeyse bitmiştir. Siyah Şahın tahtanın en kenarına gitmekten başka çaresi yoktur. Bir sonraki hamle ŞAH MAT olacaktır. Görebildiniz mi?

158 12. Şah yine tahtanın kenarında sıkışmıştır. Merdivenin basamakları bitmiştir. Yukarı çıkamaz, aşağı inemez, yine aynı şekilde kenarlara da gitmek mümkün değildir.

159 BEYAZ DER Kİ: İspanyol Savunması'nı mı bekliyorsun? Ben favori açılışımı oynayacağım ve o nun hakkında ne biliyorsun göreceğiz. Bu açılış vahşi bir gambitten, sakin bir varyanta kadar her şey olabilir. Yakında göreceksin.

160 SİYAH DER Kİ: Bu açılışlar o kadar da korkutucu değil. Hazırlıklıyım: Ne oynarsan oyna eşit bir pozisyona ulaşabilirim. Devam et ve en kötü oyununu oyna.

161 Bu açılışların çoğu şu üç kategoriden birisine girer: 1. Beyaz d4 ile merkezi yarma için oynar (İskoç Açılışı, Ponziani, İki At Savunması'nın İtalyan Açılışı'nın pek çok varyantı). 2. Beyaz f4 ile merkez yarması için oynar (Şah Gambiti, Viyana ve Fil Açılışı'nın pek çok varyantı). 3. Beyaz sakince d3 oynar (İtalyan açılışı, İspanyol Dört At Varyantı). Beyazın 2.Ag1-f3'ünden Siyah'ın sağlam savunma sistemlerinden, sert karşı gambitlere uzanan Siyah'ın diğer hamlelerine de bakacağız.

162 Beyazlar için Fikirler 1. Bu açılışların çoğu açık konumlar yaratır. Hızlı, etkili bir gelişim ve Şah güvenliği en önemli faktörlerdir. 2. Eğer ne yaptığınızı tam olarak bilmiyorsanız, iyi rakiplere karşı Ag5 oynamayın. Bu varyanttaki tuzaklara düşmeyeceklerdir: pek çok varyantta Siyah bir veya iki Piyon vererek kuvvetli bir atak elde edebilir. 3.Latviya ve Elephant Gambiti'ne iyi bir cevap hazırlayın: kulüp seviyesinde bunlar çok yaygındır

163 Siyahlar için Fikirler 1. Bu varyantların pek çoğu hazırlıksız bir rakip karşısında çok tehlikelidir. Eğer 1...e5 oynuyorsanız, tüm açılışlara karşı iyi bir savunmaya sahip olmalısınız. 2. Bu açılışların çoğunda Siyah'ın eşitlemesini sağlayan kilit hamle d7- d5'dir. Bu fırsatı kollayın. Gambitleri reddetmek ise önemli bir alternatiftir. 3. Siyah'ın İspanyol Savunmasına girmek zorunda bırakmayan pek çok iyi varyant vardır. Eğer sağlam ve güvenli bir varyant arıyorsanız Petrof Savunması'nı incelemelisiniz. Riske girmekten çekinmiyorsanız da 3...f5'li Philidor'a bakınız. 4. Eğer Beyaz d4 veya f4 ile konumu açarsa, hızlı gelişim ve Şah güvenliği en önemli faktörlerdir.

164 İTALYAN AÇILIŞI 1.e2-e4 e7-e5 2.Ag1-f3 Ab8- c6 3.Ff1-c4 Ff8-c5

165 Beyaz'ın alternatifleri şunlardır: a) Kapalı İtalyan Açılışı (d3 ve Ac3), siyah Fg5'den sonra roktan sakınırsa çok sıkıcıdır, b) modern kapalı sistem (d3 ve c3), İspanyol Savunması'na benzer fikirlere sahiptir. c) klasik İtalyan Açılışı (c3 ve d4), Siyah teoriyi biliyorsa kolayca eşitleyebilir ama bilmezse çabucak kaybedebilir, d) Evans Gambiti (b4 ve Siyah Eri alırsa ardından c3 ve d4)

166 İKİ AT SAVUNMASI 1.e2-e4 e7-e5 2.Ag1-f3 Ab8- c6 3.Ff1-c4 Ag8- f6

167 Şimdi Beyaz'ın şu devam yolları vardır: a) Ac3 (Tavsiye edilmez: Axe4 ve d5 Siyah için iyidir) b) d3 ve devamında c3 ve Ac3 ile kapalı bir oyun c)ag5 ile f7'ye erken bir saldırı düzenlemek, ama pek çok devam yolunda Siyah kuvvetli bir atak için materyal verebilir (4.Ag5 d5 5.exd5 Aa5 veya b5 veya Ad4 ama Axd5 kötüdür) d) d4 ve Siyah tuzaklara düşmediği sürece eşitleyebilir (exd4 ile başlamalı, Axe4 ile değil

168 İSKOÇ AÇILIŞI 1.e2-e4 e7-e5 2.Ag1-f3 Ab8-c6 3.d2-d3 e5xd4 Tek iyi hamle: 3...d6 4.dxe5 Beyaz için iyidir. 4.Af3xd4 Veya Beyaz c3 ile Goring Gambiti'ni veya Fc4 ile İskoç Gambiti'ni oynayabilir.

169 Şimdi Axd4 bir hatadır, Beyaz Vezir kuvvetli bir kareye gelmiş olur. Risk almaktan çekinmiyorsanız Vh4 ilginçtir: Beyaz'ın en iyi cevabı Adb5'tir. Ana devam yolları Piyona saldıran Af6 ve Ata saldıran Fc5'tir.

170 ŞAH GAMBİTİ 1.e2-e4 e7-e5 2.f2-f4

171 Siyah Fc5'i (Reddedilen Şah Gambiti), d5'i (Falkbeer Karşı Gambiti), oynayabilir veya e5xf4 3.Ag1-f3

172 Vh4'ü engelleyen yaygın hamle, bunun yanı sıra Fc4'de mümkündür. Siyah Eri savunmakla Beyaz'a merkezde karşılık vermek arasında bir tercih yapmalıdır. Burada, g5 (g4 ve Vh4+ oynamak için, Beyaz'ın normal hamlesi h4'dür), d5 ve Fe7 iyi hamlelerdir, ama Fc5 d4 sürüşü yüzünden yanlıştır.

173 VİYANA AÇILIŞI 1.e2-e4 e7-e5 2.Ab1-c3 Ag8-f6 Yaygın hamle, ama Ac6'da mümkündür. 2.f2-f4 Beyaz Fc4 veya g3, Fg2 ile sakin bir sisten seçebilir. 3...d7-d5 Tek iyi hamle. Şah Gambiti'nden farklı olarak, exf4 Beyaz'ın e5'i yüzünden kötüdür: At g8'e geri dönmek zorunda kalır.

174 Genelde oyun burada 4.fxe5 Axe4 5.Af3 veya 5.d3 ile eşit şanslarla devam eder.

175 Beyaz'ın diğer fikirlerine kısa bir bakış: 1.e4 e5 2.Af3 Ac6 3.Ac3 Af6 DÖRT AT AÇILIŞIDIR.

176 Şimdi 4.Fc4 yine Axe4'e izin verir. d4 İskoç Dört At Açılışıdır ve 4.Fb5 İspanyol Dört At Açılışıdır: karşılık olarak Siyah ya Fb4 (güvenli ama sıkıcı), ya da Ad4 oynamalıdır, ama a6 olmaz çünkü Beyaz c6'daki Atı alıp e4'ü kazanabilir.

177 1.e4 e5 2.Af3 Ac6 3.c3 PONZİANİ AÇILIŞIDIR. Beyaz d4 oynamaya niyetlidir, ama 3...d5 veya 3...Af6 eşitler.

178 1.e4 e5 2.Fc4 FİL AÇILIŞIDIR, İtalyan Açılışı'na, Viyana Oyunu'na ve Kabul Edilmeyen Şah Gambiti'ne dönüşebilir.

179 1.e4 e5 2.d4 exd4 (en iyi hamle) 3.Vxd4 MERKEZ AÇILIŞIDIR: Siyah Ac6 ile zaman kazanır.

180 1.e4 e5 2.d4 exd4 3.c3 DANİMARKA GAMBİTİ'dir : Siyah Piyonu almak yerine 3...d5 oynayarak eşitleyebilir.

181 2.Af3'den sonra Siyah için bazı fikirler: 1.e4 e5 2.Af3 Af6 PETROF SAVUNMASIDI, sağlam bir seçenektir.

182 Beyaz 3.Axe5 oynayabilir (Siyah 3...d6 ile cevap vermeli, Axe4 olmaz çünkü 4.Ve2'den sonre materyal kaybeder),veya 3.d4 ve 3.Ac3 oynayabilir.

183 1.e4 e5 2.Af3 d6 PHİLİDOR SAVUNMASI 'dır. Beyaz genelde 3.d4 oynar (Fc4'de iyidir). Buna Siyah iki türlü cevap verebilir:

184 a) Af6, Abd7, c6 ve Fe7 ile defansif bir varyant b) 3...exd4 4.Axd4 (Vxd4'de iyidir) c) 3...f5 riskli ve keskin bir devam yoludur.

185 1.e4 e5 2.Af3'den sonra Siyah 2...f5 (LATVİYA veya GRECO KARŞI GAMBİTİ) veya 2...d5 (ELEPHANT GAMBİTİ veya VEZİR PİYONU KARŞI GAMBİTİ ) deneyebilir. Beyaz pasif oynarsa bu iki açılış işe yarar ama Beyaz nasıl oynanması gerektiğini bilirse, üstün vaziyete geçebilir.

186 İSPANYOL AÇILIŞI (RUY LOPEZ) 1.e2-e4 e7-e5 2.Ag1-f3 Ab8-c6 3.Ff1-b5

187 BEYAZIN DÜŞÜNCESİ: e Piyonuna saldıracağım ve d5 ile oyununu rahatlatmanı engelleyeceğim. Aynı zamanda d4 ile veya c3 sürüşünden sonra d4 ile Piyon merkezi kuracağım.

188 SİYAHIN DÜŞÜNCESİ: Eşit bir oyuna ulaşmak için merkezimi koruyacağım. Merkezi ele geçirmeni engelleyeceğim ve çok açılırsan karşı atakla avantajı ele geçireceğim.

189 ŞİMDİ NE OLACAK? Sonraki birkaç hamle üzerindeki taktik mücadele iki e Piyonu çevresinde dönecektir. Bunu açıklamanın en iyi yolu bu popüler varyantı hamle hamle incelemektir.

190 Belirtilmesi gereken ilk nokta, Beyaz'ın henüz e Piyonunu tehdit etmediğidir. Eğer Fb5xc6 d7xc6 Af3xe5 oynarsa, Siyah bir Vezir çatalıyla Piyonu geri alabilir ve iyi pozisyona geçer: Vd8-d4. bu sebepten genelde Siyah şöyle oynar:

191 3...a7-a6 İstediği zaman açmazı engelleyebilm ek için.

192 4. Fb5-a4 Ag8-f6 Siyah b5 oynamadan önce roku hazırlayarak en iyisini yapıyor.

193 5.0-0 Şimdi Beyaz Şah güvendedir ve e Piyonunu tehdit etmekte.

194 5...Ff8-e7 Af6xe4 Açık Varyant'tır: Siyah Piyonu alabilir ama koruyamaz. Bunun yerine e hattını kapatarak şimdi gerçekten e Piyonunu tehdit ediyor.

195 6.Kf1-e1 Beyaz e Piyonunu koruyor, böylece rakibin e Piyonuna saldırıyı yinelemiş oluyor.

196 6...b7-b5 7.Fa4-b3 d7-d6

197 Şimdi iki e Piyonu da güvendedir. Beyaz d2-d4 sürmek üzere c2-c3 ile devam ediyor.

198 1.e5'i güvenli bir şekilde alabilmek için fırsat kovalayın, özellikle Siyah d5 gibi kötü bir hamle yapmaya kalkarsa.

199 2. d2-d4'den önce Ab1-c3 oynamayın. Eğer Siyah erken d7-d6 oynarsa d2-d4 sürüp ardından Ab1- c3 ile devam edebilirsiniz. Aksi halde c2-c3 ve d2- d4 ile devam etmek iyidir.

200 3. Eğer c2-c3 oynadıysanız Ab1-d2, f1, g3, f5 veya Ab1- d2, f1, e3, d5 manevrasını yapmaya çalışın.

201 4. Eğer Siyah erken Ff8-c5 oynarsa, sık olarak Af3xe5 ve ardından d2-d4 uygulanabilir.

202 5. Siyah rok atmamışsa, e Piyonunuzu feda edip rakip Şahı açık e hattından yakalamaya çalışabilirsiniz. Aksi halde e Piyonunuzun korunmuş olmasına dikkat edin.

203 6. Şu tuzağı unutmayın: Eğer Beyaz Veziriyle d4'ü alırsa, Siyah c5 oynarak Veziri isteyebilir ve c5-c4 ile Fili düşürebilir.

204 1. e Piyonunuzun her zaman korunmuş olmasına dikkat edin. Özellikle d7-d5 oynamak, Beyaz Fil b5 veya a4'deyken Af3-e5'e izin verir.

205 2. Şahınız merkezdeyken e4 alma konusunda çok dikkatli olun: e hatından taktiklere dikkat edin.

206 3. Eğer ana devam yolunu oynuyorsanı z hamle sırasını iyi bildiğinize dikkat edin.

207 4. Oyun ortasında Beyaz'ın merkezine c7-c5 veya d7-d5 ile saldırmanın yollarını arayın.

208 5. Değişim varyantını oynuyorsanız, mümkünse Fillerinizi saklayın. Piyon oyunsonu çoğunlukla kayıptır.

209 6. e2-e4'e karşı sert bir varyant arıyorsanız, 3...f7-f5 Schliemann Savunması'nı inceleyin.

210 1. e2-e4 e7-e5 2. Ag1-f3 Ab8-c6 3. Ff1-b5 d7-d6

211 Siyah'ın en iyi hamlesi değil, genelde e Piyonuna saldırıldığını zannedenler tarafından oynanır. Beyaz 4.d2-d4 oynamalıdır, o zaman Siyah sıkışık ama sağlam bir konuma ulaşmış olur. Beyaz şimdi d4-d5 tehdit etmektedir dolayısıyla Siyah Fc8-d7 oynamak zorundadır. bundan sonra Beyaz için en iyisi Piyonu sürmemek ve Ab1-c3 ile gelişmektir.

212 1. e2-e4 e7-e5 2. Ag1-f3 Ab8-c6 3. Ff1-b5 Ff8-c5

213 Düşük seviyedeki oyunlarda karşılaşacağınız bir başka hamle. Beyaz'ın fikirleri c2-c3, ardından d2-d4 veya Af3xe5, ardından d2-d4'dür. Bu fikirler Siyah'ın Ff8-c5 oynadığı tüm konumlarda geçerlidir. İki plan da Beyaz'a avantaj verir.

214 1. e2-e4 e7-e5 2. Ag1-f3 Ab8-c6 3. Ff1-b5 Ag8-f6

215 Bir başka sağlam bir savunma. Beyaz'ın genelde oynadığı hamle ve e Piyonunu tehdit etmektir. Ardından d7-d6 Steinitz Savunması'dır. Veya Siyah Af6xe4 oynayabilir. O zaman Beyaz Kf1-e1 ile piyonunu geri alabilir veya daha güçlü ama daha karışık d2-d4 oynayabilir. Siyah e hattındaki taktiklere dikkat etmelidir.

216 1. e2-e4 e7-e5 2. Ag1-f3 Ab8-c6 3. Ff1-b5 a7-a6 4. Fb5-c6 d7xc6

217 Eğer basit konumları ve oyun sonlarını seviyorsanız Beyaz için iyi bir tercihtir. Şimdi 5.d2-d4 e5xd4 6.Vd1xd4 Vd8xd4 7.Af3xd4 oynayabilir ve tüm taşları değişebilirseniz kazanç bir oyun sonuna girebilirsiniz. Veya Piyonu Ab1-c3 veya d2-d3 ile koruyarak ya da 0-0 ile dolaylı olarak koruyarak devam edebilirsiniz. bu şekilde Siyah'ın e Piyonunu tehdit etmiş olursunuz.

218 1. e2-e4 e7-e5 2. Ag1-f3 Ab8-c6 3. Ff1-b5 a7-a6 4. Fb4-a4 Ag8-f Af6xe4

219 6.Kf1-e1 en basit hamledir ama oyun genelde 6.d2-d4 b7- b5 (e5xd4 çok tehlikelidir) 7.Fa4-b3 d7-d5 8.d4xe5 Fc8- e6 devam eder. bu konumda Siyah'ın aktif taş oyunu vardır ama Vezir kanadı Piyonları zayıflık olabilir ve Şah kanadı biraz savunmasız gibidir. Buna rağmen yine de Siyah taktik oyundan hoşlanıyorsa iyi bir tercihtir.

220 1. e2-e4 e7-e5 2. Ag1-f3 Ab8-c6 3. Ff1-b5 a7-a6 4. Fb5-a4 Ag8-f Ff8-e7 6. Kf1-e1 b7-b5 7. Fa4-b c2-c3

221 Siyah d7-d5 ile bie Er feda edebilir (Marshall Gambiti) veya d7-d6 oynayabilir (7. hamlede de sık oynanır). Bunun üzerine Beyaz genelde önce Fc8- g4'ü engellemek için h2-h3 oynar ve ancak o ndan sonra d2-d4 sürer.

222 Herhalde ÇOBAN MATINI biliyorsunuzdur, bu aynı zamanda dört hamlede mat olarak da bilinir. Belki siz de yapmaya çalışmışsınızdır. Ama aslında Beyazlar için iyi bir açılış değildir. Evet zayıf veya ayakta uyuyan oyunculara karşı dört hamlede kazanabilirsiniz, ama zaten ne oynasanız böyle rakiplere karşı kazanırsınız. Bu yüzden ÇOBAN MATI yapmaya çalışmayın. Ve nasıl engelleyeceğinizi öğreniniz

223 1.e2-e4 e7-e5 2.Vd1- h5

224 İlk soru: burada Siyahlarla ne oynarsınız? Önce rakibin TEHDİDİNİ bulun. Beyazın TEHDİDİ Vh5xe5'dir öyleyse önce bunu engellemeliyiz. Ne yaparsanız yapın ama ZİGZAG ATAĞA düşmayin: 2...g7-g6?? 3.Vh5xe5+ (Şaha ve Kaleye ÇATAL atıyor) ve ardından 4.Ve5xh8 ve Vezir önüne gelen herşeyi alır. Öyleyse Emre'yi nasıl korumalı? f7-f6 olmaz İMKANSIZ HAMLEDİR. Fatih AÇMAZDADIR! Vd8-f6 iyi olmayan bir gelişim hamlesidir: Veziri oyuna erken sokar ve g8'deki Atın çıkışını kapatır. Vd8- e7 iyi bir gelişim hamlesi değildir: d Piyonunun ve f8'deki Filin ÖNÜNÜ KAPATIR. d7-d6 kötü değildir ama f8'deki Filin ÖNÜNÜ KAPATIR. Ab8-c6 mükemmel bir gelişim hamlesidir bu yüzden bunu oynayacağız.

225 2... Ab8-c6 3.Ff1-c4 Durun ve Siyah için bir hamle düşünmeye başlayın.

226 Gene Beyazın tehdidine bakın, o zaman Vh5xf7 ile MAT TEHDİT ETTİĞİNİ görürsünüz. Bunu nasıl engelleyebilirsiniz? Aslında bunu açılış kurallarından birine karşı gelmeden engelleyemeyiz. Ag8-h6 Atı kenara koymuş olur (KENARDAKİ AT SAKAT ATTIR!). Aynı zamanda Beyaz d2-d4 oynayıp Fc1xh6 ile Atı saldırabileceğinden de kötüdür. Ve eğer Beyaz Atı kaçarsa, Vh5xf7 mattır. d7-d5 matı önler ama Er kaybeder. Vd8-e7 ve Vd8-f6 nın ikisi de olur ama Veziri oyuna erken sokmuş olur ve Fil veya Atın önünü kapar. f7-f6 hala imkansız hamledir Fatih AÇMAZDADIR! Benim oynayacağım hamle g7-g6'dır Beyaz Vezire SALDIRARAK ZAMAN KAZANIR.

227