MESLEK ÖNCESİ BECERİLER EĞİTİMİ

Transkript

1 Kadınların Ekonomik ve İşgücü piyasasında Güçlenmeleri: Dezavantajlı Kadınların Ofis Yönetimi Konusunda Bilgi ve Beceri Kazanmaları İçin Cinsiyete Dayalı Bir Öğrenme Modeli KWELE Projesi (Leonardo da Vinci Yenilik Transferi 2007) MESLEK ÖNCESİ BECERİLER EĞİTİMİ

2 ÜNİTE 1

3 EĞİTMEN NOTLARI Ünite 1 Öz güven i tanımlamak ve ortaya çıkarmak Kursiyerleri Karşılama, Kayıt ve Form Doldurma Eğitmen katılımcıları karşılar ve aşağıdaki formları doldurmalarını sağlar: Kayıt formu Eğitim ihtiyaçları analizi Eğitmen her katılımcıya kurs içeriği ile ilgili basılı materyal dağıtır ve katılımcılarla birlikte tüm üniteler gözden geçirilir. Katılımcılara sınıf ortamının düzeni ve ders sonunda çıkış konusunda genel bilgi verilir. Kaynaşma Kaynaşmanın amacı katılımcıların birbirlerinin isimlerini öğrenmesidir. Eğitmen uygun bir şey seçer. Korkular ve Beklentiler Egzersizi Eğitmen katılımcılardan Korkular ve Beklentiler başlıklı çalışma kağıdını doldurmalarını ister. Her ünite sonunda gruptan geribildirim alınmalıdır. Anlaşma: Eğitmen, flipchart üzerine katılımcıların eğitim esnasında uymaları gereken kuralları yazıp duvara asar. Bu sayfa kurs sonuna kadar duvarda asılı kalmalıdır: Sürelere uymak, Birbirine saygı göstermek, Herkese konuşma hakkı vermek, Cep telefonlarının kullanımı, Derslere katılım, Mahremiyet Mini Ders Eğitmen verilen ekstra notları da kullanarak Kendine Güvenen (Girişken), Saldırgan ve Pasif Davranışlardan söz eder. Kendine Güvenen (Girişken), Saldırgan ve Pasif Davranışlar başlıklı not kağıdını dağıtır ve katılımcılarla birlikte notların üzerinden geçilir. Katılımcılara konu ile ilgili soru sorma fırsatı verilmelidir.

4 Kendime ne kadar güveniyorum? Alıştırma ve Grup Tartışması Eğitmen bu çalışmada Eğitmen Rehberi ni takip etmelidir. Özgüven Becerilerinin Geliştirilmesi Eğitmen aşağıdaki çalışma kağıtlarını dağıtarak katılımcılarla bunların üzerinden gitmelidir: Kendine güvenerek soru sorma veya reddetme Kendine güvenme teknikleri Kendine güvenmek ne demektir? Katılımcılara konuyla ilgili soru sorma fırsatı verilmelidir. İçgözlem Katılımcılara Bireysel Öğrenci Günlüğü nü doldurması için 10 dk süre verilir.

5 KORKULAR VE BEKLENTİLER 1. Eğitime gelme konusunda yaşanan korkular: 2. Eğitimle ilgili beklentiler: 3. Kendimle ilgili beklentilerim: 4. Başkalarının beklentileri: 5. Eğitmenle ilgili beklentiler:

6 EĞİTMEN NOTLARI KENDİNE GÜVENEN (GİRİŞKEN), SALDIRGAN VE PASİF DAVRANIŞLAR Açık iletişim; kişisel düşüncelerin, isteklerin ve ihtiyaçların konuştuğunuz kişiyle karşılıklı saygı çerçevesinde ifade edilmesi ile sağlanır. Kendine güvenen, saldırgan ve pasif sözcükleri genelde iletişimin ortak metotlarıdır. Kendine güvenen (Girişken) davranış; göz teması, rahat tavırlar, el hareketleri, kola ya da sırta dokunma gibi sözlü olmayan özellikler içerir. Söz içermeyen tüm bu ipuçları, konuşan kişileri daha açık bir iletişime cesaretlendirir. Kendine güvenli davranışta kurulan ben li cümleler konuşanın kişisel fikirlerini, hislerini ve isteklerini ortaya koyar. En önemlisi kendine güvenen davranış, konuşmacının diğer kişilerin bireysel haklarını tehdit etmemesini ve göz korkutucu olmamasını gerektirir. Saldırgan iletişimde kötüleme, sözünü kesme, lakap takma, kabadayılık gibi iletişim tarzı görülebilir. Konuşan kişinin vücudu gergin, vücut hareketleri keskin ve tehditkar olabilir. Uygun görülmeyen tavırlar örneğin; yumruğunu sallama, ayağını yere vurma, iteleme veya parmakla gösterme gibi hareketler sergilenebilir. Saldırgan konuşmada sen ya da diğer suçlayıcı ifadeler bulunur. Saldırganca iletişim kuran kimse istediğine ulaşabilir ancak diğerlerinin saygısını kazanamaz çünkü amacına diğer kişilerin haklarını ihlal ederek ulaşmıştır. Pasif davranışlar bazen uygun gibi görünse de konuşmacıyı genelde bastırılmış bir öfke ve incinmiş duygularla başbaşa bırakır. Konuşmacı çatışmadan kaçınmak için kişisel düşüncelerini veya ihtiyaçlarını görmezden gelerek bunları ifade etmede başarılı olamaz. Pasif iletişimde çok az veya hiç göz teması yoktur çünkü konulmacı yere bakıyordur. Hafif ve sessizce konuştuklarından ne dediklerini anlamak zordur. Dik durmaktansa bir duvara ya da sandalyeye yaslanırlar. Bu tarz iletişim kuranlar ancak büyük ölçüde kişisel haklarından feragat ederek isteklerine ulaşabilirler. Kendine güvenli bir iletişim kurmak çalışmayı (pratik) gerektirir. Çoğumuz ilk seferde bu şekilde doğru iletişim kuramayabiliriz. Unutmayın! Eğer kendi sözcüklerinizin arkasında duruyor ve başkalarına karşı saygı gösteriyorsanız iletişim kanalları daima açık olacaktır. (Planned Parenthood of Maryland (1991)-STARS)

7 Ünite 1 KENDİNE GÜVENEN (GİRİŞKEN) PASİF VE SALDIRGAN DAVRANIŞLAR Kendine güvenen (girişken), pasif ve saldırgan davranışlar arasındaki farklar karşılaştırma yoluyla çok daha kolay anlaşılabilir ancak bunların her birinin ço çeşitli olabileceği unutulmamalıdır. Kendine güvenen (girişken) davranışlar, diğer davranışlar gibi duruma ya da duygulara göre değişiklik gösterir. İÇERİK SES PASİF Çoğu kez belirsiz, Sıradan, Dolaylı Yumuşak, Giderek azalır KENDİNE GÜVENEN (GİRİŞKEN) Açık, Belirli, Doğrudan, Probleme yönelik, Almak istediği sonucu ima eder. Belirgin, Ölçülü SALDIRGAN Almak istediği sonuç bakımından belirsizdir. Bir hedefe yönelik olmaktan çok bir başkasına karşıdır. Genelde yüksek, Sert bir tonda YÜZ İFADESİ Göz temasından kaçınır Gözler aşağıya bakar TAVIR Öne eğik, Huzursuz SİZİN DUYGULARINIZ DİĞERLERİNİN DUYGULARI DAVRANIŞIN AMACI İncinmiş, Kaygılı Suçlu Çatışmadan kaçınmak Doğrudan karşısındaki ile göz teması kurar Dik duruş, Rahat Güvenli, Kendine saygılı, Rahat Saygılı, ÜSTÜN Durumu değiştirmek, Karşıdaki kişinin davranışını değiştirmek Dik bakar Parmakla gösterme vb.. Sert, Gergin Dürüst, Kızgın İncinmiş, Aşağılanmış Karşıdaki kişiyi alt etmek

8 Ünite 1 EĞİTMEN REHBERİ Kendime Ne kadar güveniyorum? Amaç Materyal Kendine güven düzeyini artırmak Kendime ne kadar güveniyorum? Çalışma Kağıdı Yöntem 1- Katılımcılara bu faaliyetin kendilerine ne kadar güvendiklerini göstermek amacıyla tasarlandığını söyleyerek başlayın. Onlara kendine güvenmenin inandıkları şeyin arkasında durmak olduğunu ve iyi iletişimin önemli bir bölümünü oluşturduğunu hatırlatın. 2- Çalışma kağıtlarını dağıtın. 15 dakika doldurma süresi verin. 3- Her birine kaç tane Çoğu zaman şıkkını işaretlediklerini sorun. Bu sayı 12 üzerinden değerlendirilebilir. Kendi sonuçlarını aşağıdaki gibi karşılaştırabilirler: 0-4 Kendine güven konusunda başarılı değil 5-9 İyi Kendine çok güveniyor 4- Tartışma: Kendinize güvenerek konuştuğunuzda nasıl hissediyorsunuz? Örnek: Çalışma kağıdında bahsedilen seçeneklerde kendinizi nasıl hissedersiniz? Neden kendine güvenmek bazen zordur? Bir ilişkide kendine güvenin nasıl bir yardımı olur? Bir grup içinde veya bir durumda? İş hayatında? Listedekilerden hangisini yapmak en zor geliyor? En kolayı hangisi? Kendine güvenme konusunda başarılı olan birini tanıyor musunuz? Kim? Kendine güvenmek ve saldırgan olmak arasındaki fark nedir?

9 Ünite 1 ÇALIŞMA KAĞIDI: KENDİME NE KADAR GÜVENİYORUM? Aşağıda belirtilen her ifade için kendinize uygun olanı işaretleyiniz. Nadiren Bazen Çoğu zaman Duygularımı dürüstçe ifade edebilirim Özür dilemeden ya da kendimi suçlu hissetmeden hayır diyebilirim. Kızgın olduğumda bunu söyleyebilirim. Beni neyin kızdırdığını bulmaya çalışırım. Konuyla ilgili şeyleri öğrenmeden karar vermem. Kişileri değil, onların davranışlarını eleştiririm. Diğerlerini suçlamak yerine kendi duygularımın sorumluluğunu alırım. İyi duygularımı da kötü duygularımı da ifade ederim. Kendimi nasıl hissettiğimi söylemem başka birinin yetkisinde değildir. Birisini onaylamadığımda fiziksel ya da sözlü tacizde bulunmam. Sorunlardan sadece şikayet etmek yerine onlara çözüm önerileri getiririm. Kendi haklarımı gözetirken başkalarının haklarına da saygı gösteririm.

10 Ünite 1 Kendine Güvenerek Soru Sormak veya Reddetmek 1. Karşınızdaki kişiye onu duyduğunuzu ve anladığınızı gösterin. 2. Neler hissettiğinizi veya ne düşündüğünüzü belirtin. 3. Ne istediğinizi veya ne yapılmasını istediğinizi belirtin.

11 HAYIR DİYEBİLMEK Operaya davet edildiniz. O akşam için hiçbir programınız yok ama operaya da katlanamıyorsunuz Korkarım ki o akşam için başka bir planım var. İş arkadaşınız bir işi onun için yapmanızı rica etti Çok isterdim ancak hiç vaktim yok. Dürüst olmayan cevap Dolaylı yoldan verilen cevap Yapacak kadar bilginiz olmayan bir konuda birşeyler yapmanızı istiyorlar Tabi... Bir dilim kek alır mısın? Sana yarın haber versem? Bir düşüneyim. Sana daha sonra bildiririm. Neden Elmas'a sormuyorsun? Beni davet ettiğin için teşekkür ederim ancak operadan hoşlanmıyorum. Kusura bakma. Yapamayacağım. Kendine Güvenli cevap Bu konuda tecrübem yok ama elimden geleni yapacağım.

12 Özellikle Hayır demenin zor olduğu zamanlar: Bazen, bazı insanlara hayır demek zordur. Hayır diyemediğiniz insanları işaretleyin. Sonra boşluklara hayır demeniz gereken bir durumu ve kendinize güvenerek nasıl bir cevap vermeniz gerektiğini yazın. Çocuklarınız: Eşiniz: Arkadaşınız: İş arkadaşınız: Komşunuz: Patronunuz: Diğer... :... : Çoğumuz için en zor kendine güven becerisi, gerektiğinde hayır diyebilmektir. Karşımızdakine hayır dediğimizde saygınlığımızı, bize duyduğu sevgiyi veya işyerinde sorumluluklarımızı yitirmekten korkabiliriz. Oysa verilen ipuçlarını uygulayarak incelik ve zerafetle hayır diyebiliriz: - Dürüst ve direkt olmak, - Mazeret göstermemek, Unutmayın ki HAYIR demek kendine saygının bir göstergesidir!!!!!

13 Ünite 1 Kendine Güvenme Teknikleri: Ne söylemek istediğinize karar verin

14 Örn.: Paramı geri istiyorum. Şimdi gitmeni istiyorum. Arabanı çekmeni istiyorum. Bugün beni aramanı istiyorum. Anahtar cümleleri tekrar edin Karşınızdaki kişi söylediklerinizi ciddiye alıncaya kadar; Sakince, Kendinize güvenerek, Rahat bir şekilde tekrarlamaya devam edin. Konudan sapmayın Karşınızdaki kişinin sizi konudan uzaklaştırıp uzaklaştırmadığından ve onun da dikkatinin aynı konuda olduğundan emin olun. Gerekiyorsa cevabı yapıştırın: Örn.: Hayır, senet değil paramı geri istiyorum. Bir şey içmek istemiyorum. Şimdi gitmeni istiyorum. Acelen olduğunu görüyorum. Arabanı çekmeni istiyorum. Meşgul olduğunu anlıyorum. Bugün beni aramanı istiyorum. HANGİSİNİN ÖNEMLİ OLDUĞUNA KARAR VERİN VE BUNU NASIL SÖYLEYECEĞİNİZE ÇALIŞIN!!! Ünite 1 KENDİNE GÜVENMEK NE DEMEKTİR? 1- KENDİME SAYGI DUYUYORUM: Kim olduğumu ve ne yaptığımı biliyorum. 2- KENDİ SORUMLULUĞUMU TAŞIYORUM: Nasıl hissettiğimi, ne düşündüğümü ve ne yaptığımı biliyorum Ör: Beni eleştirdiğinde

15 sinirlendiriyorsun demek yerine Beni eleştirdiğinde sinirleniyorum daha kendine güvenli bir cümledir. 3- KENDİ İHTİYAÇLARIMI VE İSTEKLERİMİ DİĞERLERİNDEN BAĞIMSIZ OLARAK BİLİYORUM: Özellikle anne, eş, kız evlat gibi bana biçilmiş rollerden farklı olarak. 4- BEN Lİ İFADELER KULLANIYORUM: Nasıl hissettiğimi ve ne düşündüğümü ifade edebiliyorum. Benim bu karar konusunda içim rahat. Ben, bir eylem planı yapmanın iyi bir fikir olduğunu düşünüyorum. 5- HATA YAPMA KONUSUNDA KENDİME İZİN VERİYORUM: Bazen hata yapabilirim ve bunda bir yanlış yok. 6- BAŞARILARIMIN KEYFİNİ ÇIKARIYORUM: Kendimi ve yaptığım şeyleri önemsiyorum ve bunu başkalarıyla paylaşıyorum. 7- FİKRİMİ DEĞİŞTİREBİLİYORUM: Eğer değiştirmek istersem. 8- KARAR VERMEK İÇİN ZAMAN İSTİYORUM: Örn. Benden bir şey yapmamı istediklerinde yapıp yapmama konusunda düşünmeye ihtiyacım varsa Üzerinde bir düşüneyim, hafta sonunda size kararımı bildiririm diyorum. 9- NE İSTİYORSAM ONU TALEP EDİYORUM: Oturup birilerinin ne istediğimi fark etmesini bekleyip sonra da istediğimi alamadığım için sızlanmıyorum. 10- SINIRLARIMI BELİRLİYORUM: Ör: Benimle görüşmeyi istediğini biliyorum ve davetin için de teşekkür ederim. Ancak bu haftasonu müsati değilim. Daha sonra birgün ayarlarız. 11- BAŞKALARINA KARŞI SORUMLULUĞUM OLDUĞUNU BİLİYORUM: Başkaları için sorumluluklarım yerine başkalarına karşı sorumluluklarım olduğunu biliyorum. Elbette anne-baba olarak çocuklarımıza karşı ve çocuklarımız için sorumluluklarımız vardır ve bunlar yetişkinlerin birbirine karşı sorumluluklarından farklıdır. 12- BAŞKALARINA SAYGI GÖSTERİYORUM: Onlara ve kendilerine güven duyma haklarına saygı duyuyorum. ÖĞRENCİ GÜNLÜĞÜ Ünite:

16 İsim: Bugünkü eğitimden neler öğrendiniz? Eğitime tam anlamıyla katılabildiğinizi düşünüyor musunuz? Bu eğitimle ilgili neyi sevdiniz/keyif aldınız? Bu eğitimle ilgili neyi sevmediniz/keyif almadınız?

17 ÜNİTE 2 EĞİTMEN NOTLARI Ünite 2: Girişkenliği Keşfetmek

18 Girişkenlik DVD si ve Grup Tartışması Eğitici 3 tip davranışı vurgulayacak şekilde girişkenlik DVD sini gruba izletmelidir. Böylece, beden dili ve ses tonu algılama etkileri üzerine grup tartışmasına yol açılır. Eğitici katılımcılarla birlikte aşağıdaki notları takip etmelidir: Beden Dili Başkası sizi nasıl algılıyor? Eğitici sözlü ve sözsüz iletişim alıştırmalarını tamamlamak için katılımcıları gruplara ayırır. Eğitici her katılımcıya Aktif Dinleme Notları verir ve katılımcılarla beraber bu notları takip eder. Katılımcılar konuyla ilgili sorularını sorabilmek için fırsat bulmalıdır. Bireysel Alıştırmalar Katılımcılar aşağıdaki çalışma kâğıtlarını bireysel olarak doldurmalıdır. Kendine güvenli (girişken) davranış durumları Kendine güvenli (girişken) davranış Eğitici bu çalışma kâğıtlarını değerlendirir ve yazılı geri bildirim sağlar. Kendine güvenli(girişken) Davranış Senaryoları üzerine Grup Tartışması Eğitici, katılımcıları iki kişilik gruplara ayırır ve katılımcıların farklı 3 tip davranış için farklı senaryolarla canlandırma yapmalarını sağlar Rol Yapma Katılımcılar, çiftler halinde her bir senaryoyu her davranış tipini ve çıktılarını görebilmek için 3 kez canlandırmalıdır. İçgözlem Katılımcılara Bireysel Öğrenci Günlüğü nü doldurması için 10 dk süre verilir. Basit Çeşitlemeler: Eğer kendinden emin bir insan izlenimi vermek isterseniz,

19 rahat olmalı ve vücut hareketlerinizi kendiliğinden akışına bırakmalısınız. Beden dilinizin açık olması kendinizi daha pozitif hissetmenizi sağlar. Ellerinizi Serbest Bırakın Eğer kollarınızı açarsanız el hareketleriniz iletişiminizi canlı tutar. Açık Eller Avuç içleriniz yukarı baktığında bu sizin dürüst olduğunuzu ve saklayacak hiç bir şeyiniz olmadığını gösterir. Bu kişi açık vücudu ve ayrık durmuş ayakları ile rahat gözüküyor. Ayakta Rahat Duruş: Her vücut açık ya da okunabilir değildir. Bu kadının duruşu gayet kendinden emin ve rahat gözükse de kollarını kavuşturmuş hali kapalı ve savunmaya geçtiğini gösterebilir. AÇMAK VE KAPATMAK

20 Boyun eğen, kendinden emin olmayan insanlar kendilerini küçük gösteren tedirgin davranışlarla kapatırken, saldırgan ve kendine güveni olan insanlar açık, rahat ve net duruşları benimserler. Vücut Dilini Kullanarak Karşı Koyma: Gözlerini kaçırarak göz temasını engelliyor. Bardağı, kendini korumak için bariyer olarak kullanıyor. Kendini ele veren Davranışlar: Çalışmalar, insanın kendine dokunma şekillerini (kolları bağlama, boynunu elleme, vs..) bir stres veya güvensizlik sonucu olarak göstermiştir. Kendine sarılma ya da kendine dokunma kendini bir şekilde rahatlatma davranışlarıdır. Bir kalemin ucunu, gözlük çerçevesinin sapını emmekte aynı şekilde insanın kendini rahatlatmaya çalıştığını gösterir. Bazı psikologlar bu tip emme ya da ağza götürme jestlerinin bilinçsiz bir şekilde güvende hissettiği anne memesine dönme isteğinin bir bulgusu olduğunu savunmaktadırlar. Parmak emmenin yetişkin versiyonu da diyebiliriz. Bir birey, emme ya da kendine sarılma gibi jestlerine yenik düşüyorsa, bu endişeye en iyi cevap bu kişinin endişelerini gidermektir. Öne eğik başıyla kadın itaatkar ve güven eksikliğinin olduğu görülüyor. Bilekleri, klasik kendini kapama şeklinde kilitlenmiş. Doğal Otorite: Sağdaki kadının duruşu doğal bir otorite sergilerken soldaki kadın bilinçsizce bile olsa olabildiğince kısıtlı bir şekilde kendi alanını koruyor. Kolları kendini savunur şekilde kavuşturmak, karamsar, itaatkar ve güçsüz kişiler tarafından kullanılan bir tavırdır. Ayaklar yan yana durduğunda bir kısıtlama ve mecburiyeti gösterir. Bu şekilde rahatsız bir duruş kaygıyı yansıtır.

21 DİĞERLERİ SİZİ NASIL ALGILIYOR? VÜCUT DİLİ VE ŞEKLİNİN ÖNEMİ

22 SÖZSÜZ İLETİŞİME BAKALIM Bazı kişilerin işlerinin sözlü iletişim yerine işaretlerle iletişim gerektirdiğini düşünelim. Yazın: 1. Ne hakkında iletişim kuruyorlar? 2. Kime? 3. Nasıl/Hangi vücut kısımlarını kullanıyorlar? Trafikte Polis; Koro Şefi; Futbol Hakemi; Aklınıza başka bir iş geliyor mu?

23 SÖZLÜ İLETİŞİM TÜRLERİ Sesimizi kullanarak iletişim kurabilmemiz için birçok yol vardır, konuşmak sadece bunlardan biridir. Aşağıya bildiğiniz kadar sözlü iletişim türü yazın.

24 AKTİF DİNLEME Açık-Kapalı Dinleme: Bu davranış, dinleyicinin konuşmacıdan dört kat daha hızlı düşünebilmesinden dolayı kaynaklanmaktadır. Böylece, dinleyen kişinin her dinleme dakikası için ¾ boş vakti kalmaktadır. Bu artan zamanı da dinleyiciler genelde dinlemek yerine kendi işlerini, sıkıntılarını, vs.. düşünerek kullanırlar. Kırmızı Bayrak Red Flag Dinleme: Bazı kelimeler, bizi gerer ve sinirlendirerek öfkelendirebilir. Ve bu kelimeleri duyduğumuzda dinlemeyi bırakırız. Bu kelimeler kişiden kişiye değişebilir. Örnek: -meli, - malı, polis, okul, zorunluluk, disiplin, vs.. Açık kulak Kapalı Bellek Dinleme:Bazen konuşmacı ya da konu sıkıcı olduğunda söyledikleri anlamsızlaşır. Dinleyici kendince sonuca varır ve konuşmacının ne dediği ya da ne bildiğini umursamaz. Böylece dinlemenin bir anlamı yoktur çünkü dinleyecek yeni bir şey yoktur. Donuk Bakış Dinleme: Dinleyici, konuşmacıyı gözleriyle takip ediyor ve dinliyor gözükse de aklı farklı yerlerdedir. Dinleyici kendi düşüncelerinin rahatlığına bırakmıştır kendini. Bakışlar donuklaşır ve hatta çehrede hayali bir ifade belirir. Benim için fazla Dinlemesi: Dinleyici, kendi için çok karmaşık ve anlaşılması güç fikirlerden bahsedildiğinde kendini dinlemeye kapatabilir. Matter-over-mind Dinlemesi: İnsanlar, fikirlerinin ve yargılarının eleştirilmesini ya da onlara karşı çıkılmasından genelde hoşlanmazlar.sonuç olarak,, konuşmacı düşündüğümüz, inandığımız ya da bağlandığımız düşüncelerle çatışan bir şey söylediğinde bilinçsiz olarak dinlemeyi bırakır hatta savunan ve saldırgan bir hal alabilirler, Konuşmacı yerine konu odaklı Dinleme: Bazen konuşmacı yerine problem üzerine odaklanırız. Olayın durumu ve detayı konuşmacının bu olay üzerine anlattıklarından çok daha önemli gelir. Durum Dinlemesi: Bir konuşmacı dinlendiğinde bahsedilen konunun sebeplerini unutmamak için devamlı tekrar edilirse, konuşmacı yeni olaylara geçtiğinde süreç takip edilemeyebilir.

25 ÖZGÜVEN SAHİBİ DAVRANIŞ DURUMLARI Özgüven sahibi olduğunuz veya olmadığınız birkaç durum düşünün. Bu deneyimlerinizi yazın ve sonuçlarını belirtin. DURUM NASIL DAVRANDINIZ? (özgüven sahibi, pasif, agresif veya süistimal etme) SONUÇ Şimdi bu durumlardan birisini alın ve bir sonraki sefer benzer bir durum olduğunda davranışınızı nasıl değiştireceğinizi anlatın.

26 DAVRANIŞ TANIMLARI Size göre hangi davranışın agresif, hangi davranışın pasif ve hangi davranışın özgüven sahibi olduğunu yazın. Agresif Olmak demek Pasif Olmak demek Özgüven Sahibi Olmak demek

27 ÖZGÜVEN SAHİBİ, AGRESİF VE PASİF DAVRANIŞ SENARYOLARI Gruplar halinde birer senaryo seçin. Senaryoyu agresif, pasif ve özgüven sahibi davranışları göstermek için 3 kez sergileyin. 1. Mağazadan arızalı bir fotoğraf makinesi aldınız. 2. İşyerinde maaşlara zam istiyorsunuz. 3. Çocuğunuzla ilgili öğretmeniyle görüşmeniz gerekiyor. 4. Sırada bekliyorsunuz ve bir kimse önünüze geçiyor.

28 ÖĞRENCİ GÜNLÜĞÜ Ünite: İsim: Bugünkü dersinden ne öğrendiniz? Ders esnasında tamamen dahil olduğunuzu hissettiniz mi? Bu dersle ilgili neyi sevdiniz/keyif aldınız? Bu dersle ilgili neyi sevmediniz/keyif almadınız?

29 ÜNİTE 3

30 EĞİTMEN NOTLARI Ünite 3 Yetenek, nitelik, ilgi alanı ve başarıların belirlenmesi Açıklama Eğitmen, bu ünitenin katılımcıların arkalarına yaslanıp kendileri hakkında düşünmelerine, hangi yetenek, nitelik vs.ye sahip olduklarını ve yaşamlarında ne yapmak istediklerini düşünmelerine yardımcı olmak üzere tasarlandığını açıklamalıdır. Eğitmen, ücretsiz iş ile ücretli iş arasındaki farkın genelde yalnızca para ve belki de statü olduğunu açıklamalıdır. Gönüllü çalışan kişi genelde, söz konusu iş için ücret alıyor olması durumunda harcayacağı kadar çaba ve zaman harcar. Çocuklara ve eve bakan anne, ev işlerini yapan maaşlı bir kadınla aynı görevleri ve muhtemelen çok daha fazlasını yerine getirir. Zaman yönetimi, bütçeyi hazırlamak, görevleri planlamak ve düzenlemek, insanları yönetmek ve motive etmekle ilgili beceri ve kabiliyetler birçok meslek için hayati becerilerdir. Deneyimlerini iş yerinden uzakta kazanmış olan bir kişi için, bu deneyimin geçerliliği konusunda işverenleri ikna etmek genelde sorun olmuştur. Geleneksel olarak ücretsiz işgücü, maaşlı bir işle aynı statüde kabul edilmez. Grup Alıştırması ve Beyin Fırtınası Yalnızca bir Anne ve Ev Kadını mı? Eğitmen, katılımcıların 15 dakika içinde küçük gruplar halinde alıştırmayı tamamlamalarını ve daha sonra 5 dakika boyunca Yalnızca bir Anne ve Ev Kadını mı broşürünün incelemelerini sağlamalıdır. Beceri ve İlgi Alanı Denetimlerinin Açıklanması Eğitmen, beceri ve ilgi alanı denetimlerinin tamamlamanın neden faydalı olduğunu, diğer bir deyişle söz konusu mesleğin kapsadığı faaliyetlere ilgi duyuyorsanız o işten memnun kalmanızın daha olası olduğunu açıklamalıdır. Bu denetimler, beceri ve ilgi alanlarınızın tespit edilmesine, yeni beceri ve ilgi alanlarının belirlenmesine ve gelecekteki işinize ilişkin yönlendirmeler verilmesine yardımcı olacaktır. Öğrenci Egzersizi Katılımcılar, beceri ve ilgi alanı denetimlerini bireysel olarak tamamlamalıdırlar. Sonuçlara ilişkin tartışma, yardımcı ile ve bir grup olarak yapılabilir. Eğitmen, katılımcıların Nitelik, Beceri ve İlgi Alanına ilişkin analiz çalışma kağıdını doldurmalarını sağlamalıdır. Bu çalışma kağıdı, belirledikleri maddeleri gelecekteki kariyer seçenekleriyle ilişkilendirmelerini sağlayacaktır. Eğitmen, bunu işaretlemeli ve yazılı görüş bildirmelidir. Öğrenci Egzersizi Katılımcılar Benim hakkımda en iyi olan ne? çalışma kağıdını doldurmalıdırlar. Kendileri hakkında en az 10 olumlu cümle yazmalıdırlar. İçgözlem Katılımcılara Bireysel Öğrenci Günlüğü nü doldurması için 10 dk süre verilir.

31 SADECE BİR ANNE VE EV HANIMI MI? Küçük gruplar halinde anne olan bir ev hanımının günlük yaptığı işleri yazınız.

32 ANNE MI EV KADINI MI?

33 Hemşire Bulaşıkçı Hizmetçi Telefon Santral Memuru İdareci Güzellik Uzmanı Becerikli Kişi Bahçıvan Amatör Veteriner Yatak toplayıcı Elçi Falcı Bebek Motive Eğitimci Organizatör Güzin Abla Ev Sahibesi Tamirci Bakıcısı edici Kuaför Finans Dehası Aşçı Danışman Bakıcı Diyetisyen Arkadaş Alışveriş Yapan Temizleyici Sekreter Şoför Banka Dikişçi Örgücü Bulaşıkçı Sevgili Ahlakçı Arabulucu Disiplinci Zaman Yönetici Elektrikçi Doğramacı Boyacı Dekoratör Spor Uzmanı Koruyucu

34 İLGİ ALANLARINIZIN DEĞERLENDİRİLMESİ GİRİŞ Söz konusu mesleğin kapsadığı faaliyetlere ilgi duyuyorsanız o işten memnun kalmanız daha olasıdır. Mesleki araştırmanızda yapılan tercihleri belirlemek isterseniz, aşağıdaki Mesleki İlgi Alanı Testi size yardımcı olabilir. Aşağıdaki 50 sorunun yanında yer alan EVET veya HAYIR ifadelerini yuvarlak içine almanız yeterlidir. Testi tamamladıktan sonra, cevaplarınızı puanlandırmak ve tercih ettiğiniz ilgi alanı türlerini belirlemek için yapmanız gerekenler size açıklanacaktır. MESLEKİ İLGİ ALANI TESTİ: 1 Diğer çalışanların faaliyetlerini yönetebileceğiniz, kontrol edebileceğiniz ve planlayabileceğiniz bir iş mi isterdiniz? 2 Herhangi bir kuruluşta insanlara yardım etme amaçlı gönüllü çalışmalar yürütüyor musunuz? EVET EVET HAYIR HAYIR 3 Bitene kadar aynı işi yapmaktan mı hoşlanırsınız? EVET HAYIR 4 Hakkında düşüneceğiniz çok fazla şey olmasından hoşlanır mısınız? EVET HAYIR 5 Bir şeyler kurmak ve/veya onları tamir etmekten hoşlanır mısınız? EVET HAYIR 6 Bir şeylerin sorumluluğunu üstlenmek ve onları yerine getirmekten hoşlanır mısınız? EVET HAYIR 7 Arkadaşlarınıza sorunlarını çözmelerinde yardımcı olmaktan hoşlanır mısınız? EVET HAYIR 8 Sizden neyin beklendiğini her zaman bileceğiniz bir işinizin olmasını mı isterdiniz? EVET HAYIR 9 Astronomi ve biyoloji gibi bilimsel konular hakkındaki kitap ve televizyon programlarından hoşlanır mısınız? EVET HAYIR 10 Bir şeyler tasarlama, icar etme veya yaratma yeteneğiniz var mı? 11 İnsanlara faaliyetlerinde direktifler vermekten hoşlanır mısınız? 12 Endişeli veya üzgün insanlara yardım etme yeteneğiniz var mı? 13 Bir proje veya başka bir iş yerine getirirken, bunu dikkatli bir şekilde, adım adım mı yaparsınız? EVET EVET EVET EVET HAYIR HAYIR HAYIR HAYIR

35 14 Sorunları çözmek için konuları derinlemesine irdelemekten hoşlanır mısınız? 15 Maketler yapmak, bahçeyle ilgilenmek, eski mobilyaları yeniden cilalamak veya fotoğraf banyo etmek gibi kendi başınıza yapabileceğiniz hobilerden hoşlanır mısınız? 16 Kararların sorumluluğunu alabileceğiniz bir iş mi isterdiniz? 17 İnsanların konular veya olaylar hakkında görüşlerini alabileceğiniz bir iş görüşmesi mi isterdiniz? 18 Çalışmak için belirlenmiş kuralların olmasından hoşlanır mısınız? 19 Sorunları çözmek için kanıtlar araştırmaktan hoşlanır mısınız? 20 Satranç veya diğer problem çözme oyunlarını oynamaktan hoşlanır mısınız? 21 Bugüne kadar bir kulüp, komite, takım veya organizasyonun lideri oldunuz mu? 22 İnsanlara hasta olduklarında veya başları dertte olduğunda yardım etmekten hoşlanır mısınız? 23 Aynı şey üzerinde uzun süre çalışmaktan hoşlanır mısınız? 24 Her gün yeni ve farklı şeylerin yapıldığı bir işten hoşlanır mıydınız? 25 Aletler ve makinelerle çalışmaktan hoşlanır mısınız EVET EVET EVET EVET EVET EVET EVET EVET EVET EVET EVET EVET HAYIR HAYIR HAYIR HAYIR HAYIR HAYIR HAYIR HAYIR HAYIR HAYIR HAYIR HAYIR 26 Rekabetçi misiniz? EVET HAYIR 27 Sosyal iyileşmeyle ilgili bir işten hoşlanır mıydınız? EVET HAYIR 28 Kurallarla belirlenmiş yöntemlere göre çalışmaktan hoşlanır mısınız? EVET HAYIR 29 Araştırma projeleri üzerine çalışmaktan hoşlanır mıydınız? EVET HAYIR 30 Ağaç, taş, kil, kumaş veya metal gibi malzemelerle çalışmaktan hoşlanır mısınız? EVET HAYIR 31 Bugüne kadar bir proje veya faaliyetten sorumlu oldunuz mu ve bunları tamamlamak için birçok farklı ayrıntıyla EVET HAYIR ilgilenmek zorunda kaldınız mı? 32 Toplum hizmetleriyle ilgili bir işten hoşlanır mıydınız? EVET HAYIR 33 İşinizin genellikle sıkı bir şekilde kontrol edildiği ve denetlendiği bir işten hoşlanır mıydınız? EVET HAYIR

36 34 Hepsi aynı anda meydana gelen yeni ve beklenmedik şeylerle ilgilenebilir misiniz? EVET HAYIR 35 Tüm gün boyunca bir makine çalıştıracağınız bir iş mi isterdiniz? EVET HAYIR 36 Bugüne kadar bir etkinlik düzenlemekten ve herkes için bir iş planlamaktan sorumlu oldunuz mu? EVET HAYIR 37 Tüm gün boyunca insanlarla ilgilenmek zorunda olduğunuz EVET bir iş mi isterdiniz? HAYIR 38 Bir işi bitirip ondan sonra mı diğerine başlamaktan hoşlanırsınız? EVET HAYIR 39 Yeni gerçekler veya fikirler keşfetmenize olanak veren projelerde çalışmak mı isterdiniz? EVET HAYIR 40 Musluk tamiri, araba tamiri, dikiş veya duvar kağıdı yapmak gibi ellerinizi kullandığınız işler yapmaktan EVET HAYIR hoşlanır mısınız? 41 Yalnızca bir üyesi olmaktan ziyade bir grubun kontrolü altında olmayı mı tercih edersiniz? EVET HAYIR 42 İnsanlarla birlikte çalışıp onlarla işbirliği yapmak konusunda rahat mısınız? EVET HAYIR 43 Tüm gün boyunca sabit bir hızda çalışacağınız bir iş mi isterdiniz? EVET HAYIR 44 Bir işi başarmak veya bir sorunu çözmek için farklı yöntemlerle deney yapmaktan hoşlanır mısınız? EVET HAYIR 45 Bazı şeylerin nasıl yapıldığını veya nasıl çalıştığını kitaplardan ve televizyon programlarından öğrenmekten EVET HAYIR hoşlanır mısınız? 46 İnsanlara istediğiniz yaptırmak konusunda genelde başarılı mısınızdır? EVET HAYIR 47 İnsanlarla ilgilenmekten hoşlanır mısınız? EVET HAYIR 48 Emir alabilir misiniz? EVET HAYIR 49 Size bir şekilde test etme ve ölçme olanağı veren faaliyetlerden hoşlanır mısınız? 50 İnsanlarla ilgilenmekten ziyade makinelerle veya eşyalarla çalıştığınız bir işten mi hoşlanırdınız? EVET EVET HAYIR HAYIR

37 TESTİN PUANLANDIRILMASI Adım 1 Aşağıdaki sayılar listesinde, "EVET" işaretlediğiniz soruların numarasını daire içine alın. Örneğin, 1 ve 4'üncü sorulara "EVET" yanıtını verdiyseniz, aşağıdaki tabloda 1 ve 4'ü daire içine alın. "HAYIR" işaretlediğiniz tüm soruları görmezden gelin. Sayıları daire içine alırken sütunlar halinde çalışın. İlgi Alanı Türleri = (1) YÖNLENDİRİCİ (D) = (2) SOSYAL (S) = (3) SİSTEMLİ (M) = (4) YENİLİKÇİ (I) = (5) NESNEL (O) Adım 2 Her satırda kaç tane sayıyı yuvarlak içine aldığınızı sayın ve tablonun sağ tarafındaki eşittir işaretinden (=) sonraki boşluğa toplamı yazın. Örneğin, ilk satırda 11, 26, 31, 41 ve 46'yı daire içine aldıysanız, eşittir işaretinden sonra toplam puanınız olarak beş (5) yazmalısınız. Bunu her satır için uygulayın. Adım 3 Tercih ettiğiniz ilgi alanı türlerine ilişkin göstergeleri bulmak için en yüksek puana sahip olduğunuz bir veya iki toplamı alın. En düşük puanlar en az tercih ettiğiniz ilgi alanlarını gösterir. Adım 4 İlgi alanı türlerinize en uygun olan meslekler veya meslek alanları hakkında İş Bulma Kulübü yardımcınızla görüşün. Akıllı bir kariyer kararı, yetenek, beceri, değer, çalışma koşulları, işin mevcut olması, eğitim ve maaş gereklilikleri gibi birçok unsura dayalıdır. Bu anket Ottawa, Kanada'da Kanada İş Bulma ve Göç Komisyonu tarafından geliştirilmiştir. Testte kullanılan beş ilgi alanı türü aşağıda tanımlanmıştır. Her ilgi alanı türü hakkında düşünürken, çoğu mesleğin ilgi alanlarının bir birleşimini içerdiğini unutmayın. Örneğin, bir dental hijyenist makineler ve tekniklerle çalışmak (Objektif = O) aynı zamanda da insanlarla çalışmaktan hoşlanıyor olmak zorundadır (Sosyal = S). Bu araştırma, gerekirse, yerel Kanada İş Bulma ve Göç Komisyonunuzdaki (CEC) SEÇENEKLER programı kullanılarak desteklenebilir.

38 YÖNLENDİRİCİ Yönlendirici insanlar, olayların sorumluluğunu ve kontrolünü üstlenmekten hoşlanırlar. Planlama, karar verme ve başkalarının işini koordine etmeyi gerektiren projelerin sorumluluğunu almaktan hoşlanırlar. Emir ve talimat vermek konusunda rahattırlar. Kendi faaliyetlerini organize etmekten hoşlanırlar. Kendilerini bağımsız ve kendi kendini yöneten kişiler olarak görürler. SOSYAL Sosyal insanlar, işle ilgili veya yardım etmeyi içeren durumlarda insanlarla ilgilenmekten hoşlanırlar. İhtiyaçlarını belirleme ve endişelerini giderme konusunda başkalarıyla ilgilenmek ve onlara yardım etmekten hoşlanırlar. Sosyal insanlar başkalarıyla birlikte çalışmaktan ve işbirliği yapmaktan hoşlanırlar. Kişiler arası iletişim gerektiren işlerde yer almayı tercih ederler. SİSTEMLİ Sistemli insanlar, faaliyetlerini yönlendirmek için açık kurallar ve düzenlenmiş yöntemlere sahip olmaktan hoşlanırlar. Verilen talimatlara uygun olarak başkalarının yönlendirmesi ve denetimi altında çalışmayı tercih ederler. Sistemli insanlar, tamamlanana kadar tek bir iş üzerinde çalışmaktan hoşlanırlar. Belirlenmiş bir rutini izlemekten hoşlanırlar ve beklenmeyen durumlar içermeyen işleri tercih ederler. YENİLİKÇİ Yenilikçi insanlar, olayları derinlemesine incelemekten ve deney yoluyla sorunların çözümlerine ulaşmaktan hoşlanırlar. Sorunları çözmek veya bilgi sunmak için farklı yollar başlatmak ve yaratmakla ilgilenirler. Bilimsel konulardan hoşlanırlar. Yenilikçi kişiler, yeni ve beklenmedik deneyimlerle mücadele etmeyi tercih ederler. Değişime kolaylıkla ayak uydururlar. NESNEL Nesnel insanlar, aletler, ekipmanlar ve makinelerle çalışmaktan hoşlanırlar. Eşyaları tamir etmek ve/veya özelliklere uygun olarak çeşitli malzemelerden eşyalar yaratmaktan ve belirlenmiş teknikleri kullanmaktan hoşlanırlar. Nesnel insanlar, eşyaların nasıl çalıştığını ve nasıl yapıldıklarını bulma konusuna ilgi duyarlar.