Yıl: 3, Sayı: 7, Haziran 2016, s

Transkript

1 Yıl: 3, Sayı: 7, Haziran 2016, s Ali Korkut ULUDAĞ 1 Sinem Miraç AKTAŞ 2 EBEVEYNLERİN EĞİTİM SEVİYESİ İLE ÇOCUKLARIN MÜZİK DERSİNE KARŞI İLGİLERİNİN FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Özet Bu araştırma, öğrencilerin İlköğretim Müzik Dersi Öğretim Programına yönelik algılarının belirlenmesinde ebeveynlerin eğitim durumlarının ne derecede etkili olduğunu belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Araştırmacılar tarafından uzman görüşleri doğrultusunda hazırlanan anket formu, Erzurum İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı Özel Güneş Okullarında öğrenim gören toplam 324 öğrenci üzerinde uygulanmıştır. Hazırlanan anket formunun uygulama aşamasına geçilmeden önce veri kalitesinin artırılması, bulguların güvenirliğinin sağlanması ve veri toplama süresince muhtemel algılama ve yorumlama problemlerinin ortadan kaldırılması için bir öntest (pilot test) yöntemi uygulanmıştır. Bu pilot test sonucunda cevaplayıcıların anket sorularını algılamasına ilişkin Respondent Debriefining (Cevaplayıcının Sorgulaması) adlı yöntem kullanılmıştır. Bu yöntem ile anket aracına ilave edilmesi veya çıkarılması gereken sorular olup olmadığı belirlenmiştir. Araştırma sonucunda farklı değişkenler doğrultusunda elde edilen verilerin istatistiksel analizi için SPSS paket programından yararlanılarak parametrik testler kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar, öğrencilerin müzikal yeteneklerinin gelişmesinde ailede müzikle ilgilenen kişilerin bulunmasının önemli bir etken olduğunu göstermektedir. Anahtar kelimeler: Ebeveyn, eğitim, müzik, çocuklar 1 Yrd.Doç.Dr. Atatürk si, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Müzik Eğitimi Anabilim Dalı, korkutuludag@atauni.edu.tr 2 Yüksek lisans öğrencisi, Atatürk si, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Müzik Eğitimi Anabilim Dalı, sinem.aktas2901@hotmail.com

2 Ebeveynlerin Eğitim Seviyesi İle Çocukların Müzik Dersine Karşı İlgilerinin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi THE ASSESSMENT OF PARENTS EDUCATION LEVELS AND INTERESTS OF THEIR CHILDREN IN MUSIC ACCORDING TO DIFFERENT VARIABLES Abstract This research has been prepared for determining how parents educational statuses influence determination of students perceptions to elementary music lesson teaching. Prepared survey method by researchers, in the direction of expert opinion has been applied on totally 324 students who are studying at Özel Güneş Okulları (Güneş Private Schools) associated with Erzurum provincial directorate for national education. A pre-test method has been applied for increasing data quality, providing stability of results and extinguishing possible perception and construal problems during gathering data process before implementation phase of the prepared survey means. The method called as Respondent debriefing has been used for respondents to perceive survey questions. It has been determined that whether there are questions that should be supplemented to survey or taken out from survey. Following the search, nonparametric tests have been used by drawing from SPSS packed software for statistical analysis of obtained data in accordance with different variables. The obtained results indicate that the presence of people who are interested in music in family, are important factors for development of students musical talent. Keywords: Parent, education, music, children 1. GİRİŞ Çocuğun gelişiminde ve eğitiminde önemli bir role sahip olan müzik, yaşam için gerekli olan birçok sosyal davranış, bilgi ve becerilerin öğrenilmesinde önemli bir araçtır. Birçok gelişim alanına etki eden müzik, sanatsal bir eğitim materyali olması yönüyle çocuklara kendilerini rahatça ifade edebilecekleri bir ortam sağlar. Müziğin her yaşta ve her düzeyde uygulanabilir olması eğitim açısından sistemli bir şekilde ele alınmasını gerektirmektedir. Ebeveynlerin eğitim durumlarının ve çocuklar üzerindeki etkilerinin incelenmesi, nitelikli bir müzik öğretim programının hazırlanmasında yön gösterici özelliklere sahiptir. Müzikle uğraşmak çocuklar için eğlencelidir. Müziğe yetenekli olan çocukların müzik sanatını öğrenmeleri ve çalgıcı-şarkıcı-besteci olarak yetişebilmeleri büyük ölçüde içinde oldukları ortama bağlıdır (Ömeroğlu ve diğerleri 2006: 26). Çocuk, anne-babasıyla olumlu ilişkiler kurabilmişse yeteneklerini tanır, geliştirir ve kendi hakkında olumlu kanaatlara ulaşabilir (Ersanlı 1991: 26). Çocukların özelliklerini bilen anne baba ve eğitimciler onları daha iyi anlar, ilişki kurar ve daha iyi eğitim verir (Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] 2014: 18). Genel eğitim sisteminde ortaöğretim dönemi, bireyin sağlıklı bir gelişim göstermesi bakımından zenginleştirici, hazırlayıcı ve yönlendirici işleve sahiptir. Bu işlevler açısından genel müzik eğitimi süreci ortaöğretim döneminde kendine has yapısı, yöntem ve teknikleri, dinamikleri ve bireyde sağlamayı amaçladığı kazanımlar ile ayrı bir öneme sahiptir (Alper, Varış ve Cesur 2012: 368). Genel müzik eğitiminde başarıya ulaşılmasında öğrencilerin müzik dersine karşı olan ilgileri çok önemlidir. Eğer öğrencilerin müzik dersine karşı tutumları olumlu olur ve ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir eğitim-öğretim onlara sunulursa, genel müzik 201 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:7, Haziran 2016, s

3 Ali Korkut Uludağ - Sinem Miraç Aktaş eğitiminde istenen başarı sağlanacaktır (Nacakcı 2016:220). Uluğbay (2013: 1032) müzik ile gelişim arasında doğrudan bir bağ olduğuna ve yapılan deneylerin müziğin doğru ve etkin kullanımının çocuk gelişim sürecinde birçok alanda özelliklede zekâ gelişiminde ciddi katkılar sağladığına dikkat çekmektedir. Ayrıca etkin ve bilinçli bir müzik eğitimi çocuğun yaratıcı gücünü uyandırdığı gibi, onun bu yöndeki yeteneklerinin de gelişmesini ve zenginleşmesini sağlar (Şendurur ve Barış 2002:167). Çocukta hangi davranışı görmek istiyorsak o davranışın bir modelini çocuğa sunmalıyız. Çocuk iyi bir taklitçidir. Anne ve babası gibi davranmak ister. Çocukta anne babası gibi olma eğilimi ebeveynler için gerçekten çok önemli bir fırsattır (Gültekin 2006: 172). Çocuk önce yakın çevredekilerin, yani anne ve babasının, sonra geniş insan grupları ile etkileşime girerek, kendine karşı gösterdikleri tutum ve davranışlarını kendi kişiliğinde içselleştirip özümler (Kaya 1997: 196). Ayrıca ebeveynlere müziği meslek olarak seçme olasılığı olan çocuklarına model olması bağlamında amatör olarak müzikle ilgilenmeleri önerilmektedir (Güdek ve Karakaya 2013: 318). Ebeveynler, birçok konuda olduğu gibi müzik eğitiminde de çocuk için önemli bir modeldir ve çocuklarını ilgileri doğrultusunda müziğe ve farklı sanat alanlarına karşı özendirmesi gerekmektedir. Bu noktada sağlıklı ve sistemli bir müzik eğitimi için dikkat edilmesi gereken önemli noktalar vardır. Özellikle çalgı eğitimi sürecinde uzman kişilerle görüşülerek çocuğun fiziksel özellikleri değerlendirilmeli ve uygun bir çalgı seçimine gidilmelidir. Çalgı seçiminde ebeveynlerin isteğinden çok uzman kişilerin önerileri doğrultusunda çocuğun seveceği bir çalgıyı seçmesi önemlidir. Ebeveynlerin kendi arzuları ve egoları doğrultusunda çocuğu sevmediği veya farklı teknik problemlerin yaşanabileceği bir çalgıya yönlendirmesi, ileride telafisi mümkün aksaklıklara yol açabilir. 202 Koca (2013: 219) araştırmasında ilköğretim okulu öğrenciler ile annesi üniversite öğrenciler arasında annesi ilköğretim öğrencilerin lehine; annesi ilköğretim öğrenciler ile annesi lisansüstü eğitim almış öğrenciler arasında ise yine annesi ilköğretim okulu öğrencilerin lehine anlamlı fark görüldüğü sonuçlarına ulaşmıştır. Bu sonuç karşısında annesi ilköğretim okulu öğrencilerin müzik dersine yönelik tutumlarının diğer öğrencilere göre daha yüksek düzeyde olduğu söylenebilir. Güdek ve Karakaya (2013: 317) ise anne ve babaların eğitim düzeylerine göre müzik eğitimine ilişkin tutumlarında anlamlı farklılıklar tespit etmişlerdir. Bu tespitler, ebeveynlerin eğitim düzeyleri yükseldikçe ilköğretim okullarındaki müzik eğitimine yönelik daha olumlu tutuma sahip olduklarını göstermektedir. Türkmen (2010: 968) araştırmasında ailelerin, amatör müzik eğitiminin çocuğun toplumsal gelişimine katkıda bulunduğu görüşünde oldukları sonucuna ulaşmıştır. Köksal (2000: 105) ebeveynleri, çocuklarının gelişim dönemleri, onlarla kuracakları iletişim biçimleri ve empatik anlayış hakkında bilgilendirerek topluma sağlıklı bireyler kazandırabilmeleri için desteklenmesi gerektiği sonucuna ulaşmıştır. Yaşar ve Aral (2011: 142) ın anne baba öğrenim düzeyine göre çocukların Yaratıcı Düşünme Resim Oluşturma Testi A ve B formlarından elde ettikleri puan ortalamaları, anne babaları üniversite olan çocuklarının yüksek puan ortalamalarına sahip olmalarında öğrenim düzeyinin annelik stillerini geliştirmede önemli derecede etkin olduğunu göstermektedir. Bu bulgu şöyle yorumlanmaktadır: Öğrenim düzeyi, anne babaların çocuk bakımı, gelişimi, iletişimi ve eğitimi konularında kendilerini yetiştirme ve geliştirmelerine yardımcı olmaktadır. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 7, Haziran 2016, s

4 Ebeveynlerin Eğitim Seviyesi İle Çocukların Müzik Dersine Karşı İlgilerinin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi 1.1. Problem Durumu Bu araştırmanın problem cümlesi, 4,5,6,7 ve 8. sınıf öğrencilerinin müzik dersine yönelik görüşleri nasıldır? Şeklinde belirlenmiştir Alt Problemler 1. Öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşlerine ilişkin aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri nasıldır? 2. Cinsiyet değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri nasıldır? 3. Sınıf değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri nasıldır? 4. Başarı ortalaması değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri nasıldır? 5. Enstrüman çalma durumu değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri nasıldır? 6. Baba eğitim durumu değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri nasıldır? 7. Anne eğitim durumu değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri nasıldır? 8. Ailede müzikle ilgilenen kişi sayısı değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri nasıldır? 1.3. Araştırmanın Amacı Bu araştırma, ebeveynlerin eğitim düzeyleri ile ilişkili olarak çocukların müzik dersine olan ilgisini çeşitli yönleri ile tespit edebilmek amacıyla hazırlanmıştır Araştırmanın Önemi Bu çalışma ebeveynlerin eğitim seviyeleri ile çocukların ilköğretim müzik dersi programına yönelik tutumlarının anket aracılığıyla tespit edilmesi ve değerlendirilmesi açısından önemlidir. Çocukların kişisel gelişim aşamalarında müzik eğitiminin oynamış olduğu rolü ebeveynlerin eğitim durumları ile ilişkilendirmek ise bu önemi destekleyen diğer önemli bir faktördür. 2. Yöntem Ebeveynlerin eğitim seviyeleri ve çocukların müzik dersine karşı gösterdikleri tutumların farklı değişkenler açısından betimsel olarak incelendiği bu araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Tarama modelleri, geçmişte ya da halen var olan bir durumu var olduğu şekilde betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımlarıdır. Araştırmaya konu olan olay, birey veya nesne, kendi koşulları içinde ve olduğu gibi tanımlanmaya çalışılır (Özerbaş ve Diğerleri: 109). Betimsel analiz ile elde edilen veriler, daha önceden belirlenen temalara göre özetlenir ve yorumlanır (Yıldırım ve Şimşek: 224) Çalışma Grubu Araştırmaya katılan öğrencilere ilişkin demografik bilgiler aşağıda tablolar halinde gösterilmiştir. 203 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:7, Haziran 2016, s

5 Ali Korkut Uludağ - Sinem Miraç Aktaş Tablo 1. Cinsiyet değişkenine göre elde edilen veriler Değişkenler f % Cinsiyet Kız Erkek Toplam Tablo 1 de görüldüğü gibi çalışma grubunda yer alan öğrencilerin % 44,4`ü kız, % 55,6`sı ise erkektir. Öğrencilerin çoğunluğu oluşturan kısmı (%55.6), erkeklere aittir. Tablo 2. Sınıf değişkenine göre elde edilen veriler Değişkenler f % Kümülatif f Kümülatif % Sınıf 4. Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Toplam Tablo 2 de görüldüğü gibi çalışma grubunda yer alan öğrencilerin % 14,8`i dördüncü sınıfta, % 21,9`u beşinci sınıfta, % 19,8`i altıncı sınıfta, % 21,3`ü yedinci sınıfta ve % 22,2`si ise sekizinci sınıfta öğrenim görmektedir. Öğrencilerin çoğunluğu oluşturan kısmı (22,2), sekizinci sınıflardır. 204 Tablo 3. Başarı ortalaması değişkenine göre elde edilen veriler Değişkenler f % Kümülatif f Kümülatif % Başarı Ortalaması Toplam Tablo 3 de görüldüğü gibi çalışma grubunda yer alan öğrencilerin % 78,7`sinin başarı ortalaması arasında, % 16,7`sinin arasında ve % 4,6`sının ise arasındadır. Yığmalı (kümülatif) değerlere dikkat edilecek olursa 69 öğrencinin başarı ortalaması not aralığının altındadır. Yine öğrencilerin %21.3 ü diğer öğrencilerin yakalamış oldukları %78.7 ortalamasının altındadır. Bunun yanı sıra, 255 öğrencinin (%78,7) başarı ortalaması ise 80 puan ve üzerindedir. Bu sonuç üzerinden (f:255 & %78.7) öğrencilerin çoğunluğunun yüksek bir ortalamaya sahip oldukları söylenebilir. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 7, Haziran 2016, s

6 Ebeveynlerin Eğitim Seviyesi İle Çocukların Müzik Dersine Karşı İlgilerinin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi Tablo 4. Enstrüman çalma durumu değişkenine göre elde edilen veriler Değişkenler f % Enstrüman Çalma Durumu Evet Hayır Toplam Tablo 4 de görüldüğü gibi çalışma grubunda yer alan öğrencilerin % 86,4`ü enstrüman çalmakta iken % 13,6`sı herhangi bir enstrüman çalmamaktadır. Çalışma grubunda yer alan öğrencilerden elde edilen bu oran müzik dersi için oldukça yüksek bir değerdir. Tablo 5. Baba eğitimi durumu değişkenine göre elde edilen veriler Değişkenler f % Baba Eğitimi Durumu Toplam Tablo 5 de görüldüğü gibi çalışma grubunda yer alan öğrencilerin % 83,3`ünün babası üniversite iken % 16,7`sinin babası üniversite değildir. Tablo 6. Anne eğitimi durumu değişkenine göre elde edilen veriler Değişkenler f % Anne Eğitimi Durumu Toplam Tablo 6 da görüldüğü gibi çalışma grubunda yer alan öğrencilerin % 67,4`ünün annesi üniversite iken % 32,6`sının annesi üniversite değildir. Tablo 7. Ailede müzikle ilgilenen kişi sayısı değişkenine göre elde edilen veriler Değişkenler f % Kümülatif f Kümülatif % Ailede Müzikle İlgilenen Kişi Sayısı 1 kişi kişi kişi kişi ve üstü Toplam Tablo 7 de görüldüğü gibi çalışma grubunda yer alan öğrencilerin % 35,5`inin ailesinde müzikle ilgilenen kişi sayısı 1, % 36,8`inin 2, % 18,2`sinin 3 ve % 9,5`inin ise 4 ve üstüdür Veri Toplama Araçları Araştırmanın birinci aşamasında konuya yönelik literatür taraması yapılmıştır. İkinci aşamada ise araştırmacılar tarafından geliştirilen anket formunun uygulanması ve gerekli izinlerin alınması amacıyla Türkiye Cumhuriyeti Erzurum Valiliği İl Milli Eğitim Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:7, Haziran 2016, s

7 Ali Korkut Uludağ - Sinem Miraç Aktaş Müdürlüğüyle iletişime geçilmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü Araştırma, Yarışma ve Sosyal Etkinlik İzinleri konulu 2012/13 nolu genelge doğrultusunda yapılan incelemede araştırma için kullanılacak anket formunun kabulüne karar verilmiştir (Sayı: /605/ , Konu: Araştırma İzni, Tarih: ). Gerekli izinlerin alınmasının ardından Özel Güneş Okullarında müzik dersi alan 4/A, 4/B, 5/A, 5/B, 5/C, 6/A, 6/C, 6/D, 7/A, 7/B, 7/C, 8/A, 8/B ve 8/C sınıfı öğrencileriyle anket işlemi gerçekleştirilmiştir Verilerin Analizi Verilerin analizinde SPSS 23 paket programı kullanılmıştır. Veriler, toplam puan elde edilemeyen anket niteliği taşıdığı için istatistiksel analizlerde parametrik testlerden yararlanılmıştır. Öncelikli olarak öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşlerine ilişkin aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak iki gruptan oluşan cinsiyet, enstrüman çalma durumu, baba eğitim durumu ve anne eğitim durumu değişkenleri için Mann-Whitney U testi; ikiden fazla gruptan oluşan sınıf, başarı ortalaması ve ailede müzikle ilgilenen kişi sayısı değişkenleri için ise Kruskal Wallis testi uygulanmıştır. Kurskal Wallis testi sonucunda anlamlı bir farka ulaşılması halinde, farkın hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek amacıyla her bir grup ikilisi için Mann Whitney U testi yapılmıştır. Mann- Whitney U Testi iki ilişkisiz örneklemden elde edilen puanların birbirlerinden anlamlı bir şekilde farklılık gösterip göstermediğini test etmek için kullanılmaktadır (Büyüköztürk 2010: 155). Kruskal Wallis testi ise ikiden fazla gruptan oluşan ölçüm sonuçlarının ortalamaları arasındaki farkın karşılaştırılmasında kullanılır (Can, 2013: 38). Verilerin analizinde 0.05 önem düzeyi olarak kabul edilmiştir Bulgular ve Yorum Öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşlerine ilişkin aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri Tablo 8`de gösterilmiştir Birinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 8. Müzik dersine yönelik görüşlere ilişkin aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri n= 324 X SS İfadeler 1. Müzik dersine ilgi duyuyorum Müzik dersini gerekli Müzik dersinde kendimi yeterli Müzik alanında kendimi geliştirmek istiyorum Tablo 8 incelendiğinde, öğrencilerin müzik dersine ilişkin görüşlerine yönelik en yüksek ortalamaya sahip ifadeler; Müzik alanında kendimi geliştirmek istiyorum (X=4,13), Müzik dersine ilgi duyuyorum (X=4,03), Müzik dersini gerekli (X=4,01) ve Müzik dersinde kendimi yeterli (X=3,87) şeklinde olduğu görülmektedir. Bu sonuçlara Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 7, Haziran 2016, s

8 Ebeveynlerin Eğitim Seviyesi İle Çocukların Müzik Dersine Karşı İlgilerinin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşlerinin olumlu olduğu, müzik dersini önemsedikleri ve müzik alanında kendilerini geliştirmek istedikleri söylenebilir. Kız ve erkek öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak Mann-Whitney U Testi yapılmış olup sonuçlar Tablo 9`da gösterilmiştir İkinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 9. Cinsiyet değişkenine ilişkin Mann-Whitney U testi sonuçları İfadeler Grup n 1. Müzik dersine ilgi duyuyorum 2. Müzik dersini gerekli 3. Müzik dersinde kendimi yeterli 4. Müzik alanında kendimi geliştirmek istiyorum Sıra Ortalaması Sıralar Toplamı Kız Erkek Kız Erkek Kız Erkek Kız Erkek U Z p Tablo 9 incelendiğinde, cinsiyet değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri arasında dört ifade için de anlamlı farklılık olduğu görülmektedir (p<0.05). Bu sonuca göre Müzik alanında kendimi geliştirmek istiyorum, Müzik dersine ilgi duyuyorum, Müzik dersini gerekli ve Müzik dersinde kendimi yeterli ifadelerine kız öğrenciler erkek öğrencilere göre anlamlı ölçüde daha çok katılmaktadırlar. Bu durumda kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre müziğe olan ilgilerinin anlamlı ölçüde daha yüksek olduğu söylenebilir. 207 Sınıf değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak Kruskal Wallis Testi yapılmış olup sonuçlar Tablo 10`da gösterilmiştir Üçüncü Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 10. Sınıf değişkenine ilişkin Kruskal Wallis Testi sonuçları İfadeler Grup n 1. Müzik dersine ilgi duyuyorum 2. Müzik dersini gerekli Sıra Ortalaması sd Ki-Kare p Fark 4. Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:7, Haziran 2016, s

9 Ali Korkut Uludağ - Sinem Miraç Aktaş 3. Müzik dersinde kendimi yeterli 4. Müzik alanında kendimi geliştirmek istiyorum 8. Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Tablo 10 incelendiğinde, sınıf değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri arasında dört ifadede de anlamlı farklılık olduğu görülmektedir (p<0.05). Müzik dersine ilgi duyuyorum ifadesinde 4. sınıf öğrencileriyle 8, 7, ve 6. sınıf öğrencileri arasında 4. sınıf öğrencileri lehinde anlamlı farklılık bulunmuştur. Müzik dersini gerekli ifadesinde 4. sınıf öğrencileriyle 8 ve 6. sınıf öğrencileri arasında 4. sınıf lehinde; 5. sınıf öğrencileriyle 8. sınıf öğrencileri arasında 5. sınıf öğrencileri lehinde anlamlı farklılık bulunmuştur. Müzik dersinde kendimi yeterli ifadesinde 4. sınıf öğrencileriyle 5, 6, 7, ve 8. sınıf öğrencileri arasında 4. sınıf öğrencileri lehinde anlamlı farklılık bulunmuştur. Müzik alanında kendimi geliştirmek istiyorum ifadesinde ise 4. ve 7. sınıf öğrencileriyle 8. sınıf öğrencileri arasında 4. ve 7. sınıf öğrencileri lehinde anlamlı farklılık bulunmuştur. Sıra ortalamaları genel olarak incelendiğinde dört ifade içinde sınıflar yükseldikçe ortalamaların düştüğü görülmektedir. Bu sonuçlara göre öğrencilerin sınıfları yükseldikçe müziğe olan ilgilerinin azaldığı söylenebilir. 208 Başarı ortalama değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak Kruskal Wallis Testi yapılmış olup sonuçlar Tablo 11`de gösterilmiştir Dördüncü Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 11. Başarı ortalaması değişkenine ilişkin Kruskal Wallis Testi sonuçları İfadeler Grup N Sıra Ortalaması sd Ki-Kare p Fark 1. Müzik dersine ilgi duyuyorum 2. Müzik dersini gerekli 3. Müzik dersinde kendimi yeterli 4. Müzik alanında kendimi geliştirmek istiyorum Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 7, Haziran 2016, s

10 Ebeveynlerin Eğitim Seviyesi İle Çocukların Müzik Dersine Karşı İlgilerinin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi Tablo 11 incelendiğinde, başarı ortalaması değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri arasında dört ifadede de anlamlı farklılık olmadığı görülmektedir (p<0.05). Müzik dersine ilgi duyuyorum ifadesinde başarı ortalaması arasında olan öğrencilerle ile arasında olan öğrenciler arasında başarı ortalaması arasında olan öğrenciler lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Başarı ortalaması ve arasında olan öğrenciler arasında başarı ortalaması arasında olan öğrenciler lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Müzik dersini gerekli ifadesinde başarı ortalaması , ve arasında olan öğrenciler arasında ile arasında olan öğrenciler lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Müzik dersinde kendimi yeterli ifadesinde başarı ortalaması , ve arasında olan öğrenciler arasında başarı ortalaması arasında olan öğrenciler lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Müzik alanında kendimi geliştirmek istiyorum ifadesinde ise başarı ortalaması ve arasında olan öğrenciler arasında başarı ortalaması arasında olan öğrenciler lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Sıra ortalamaları genel olarak incelendiğinde dört ifade içinde başarı ortalamaları yükseldikçe öğrencilerin görüşlerinin de olumlu yönde olduğu görülmektedir. Buna göre öğrencilerin başarı ortalamaları yükseldikçe müziğe olan ilgilerinin de arttığı söylenebilir. Enstrüman çalan ve çalmayan öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak Mann-Whitney U Testi yapılmış olup sonuçlar Tablo 12`de gösterilmiştir Beşinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 12. Enstrüman çalma değişkenine ilişkin Mann-Whitney U testi sonuçları İfadeler Grup n 1. Müzik dersine ilgi duyuyorum 2. Müzik dersini gerekli 3. Müzik dersinde kendimi yeterli 4. Müzik alanında kendimi geliştirmek istiyorum Sıra Ortalaması Sıralar Toplamı Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır U Z p Tablo 12 incelendiğinde, enstrüman çalma değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri arasında iki ifadede anlamlı farklılık olduğu görülmektedir (p<0.05). Müzik dersine ilgi duyuyorum ve Müzik dersinde kendimi yeterli ifadelerine ise enstrüman çalan öğrenciler çalmayan öğrencilere göre anlamlı ölçüde daha çok katılmaktadırlar. Diğer iki ifade için de istatistiksel açıdan anlamlı fark çıkmasa da enstrüman çalan öğrencilerin sıra ortalamaları çalmayan öğrencilerin ortalamalarından daha yüksektir. Baba eğitim durumuna göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak Mann-Whitney U Testi yapılmış olup sonuçlar Tablo 13`de gösterilmiştir. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:7, Haziran 2016, s

11 Ali Korkut Uludağ - Sinem Miraç Aktaş 3.6. Altıncı Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 13. Baba eğitim durumu değişkenine ilişkin Mann-Whitney U testi sonuçları İfadeler Grup n 1. Müzik dersine ilgi duyuyorum 2. Müzik dersini gerekli 3. Müzik dersinde kendimi yeterli 4. Müzik alanında kendimi geliştirmek istiyorum Sıra Ortalaması Sıralar Toplamı U Z p Tablo 13 incelendiğinde, baba eğitim durumu değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri arasında dört ifade için de anlamlı bir farklılık olmadığı görülmektedir (p>0.05). İstatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık çıkmamasına rağmen Müzik dersine ilgi duyuyorum, Müzik dersinde kendimi yeterli ve Müzik alanında kendimi geliştirmek istiyorum. ifadelerinde babası üniversite öğrencilerin görüşlerinin babası üniversite öğrencilerin görüşlerine göre daha olumlu olduğu görülmektedir. Buna göre babası üniversite öğrencilerin müzikal yeterliklerinin daha olumlu olduğu söylenebilir. Anne eğitim durumuna göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak Mann-Whitney U Testi yapılmış olup sonuçlar Tablo 14`de gösterilmiştir Yedinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 14. Anne eğitim durumu değişkenine ilişkin Mann-Whitney U testi sonuçları İfadeler Grup n 1. Müzik dersine ilgi duyuyorum Sıra Ortalaması Sıralar Toplamı U Z p Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 7, Haziran 2016, s

12 Ebeveynlerin Eğitim Seviyesi İle Çocukların Müzik Dersine Karşı İlgilerinin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi 2. Müzik dersini gerekli 3. Müzik dersinde kendimi yeterli 4. Müzik alanında kendimi geliştirmek istiyorum Tablo 14 incelendiğinde, anne eğitim durumu değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri arasında dört ifade için de anlamlı bir farklılık olmadığı görülmektedir (p>0.05). İstatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık çıkmamasına rağmen Müzik dersine ilgi duyuyorum, Müzik dersinde kendimi yeterli ve Müzik alanında kendimi geliştirmek istiyorum ifadelerinde annesi üniversite öğrencilerin görüşlerinin annesi üniversite öğrencilerin görüşlerine göre daha olumlu olduğu görülmektedir. Buna göre annesi üniversite öğrencilerin müzikal yeterliklerinin daha olumlu olduğu söylenebilir. Ailede müzikle ilgilenen kişi sayısı değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak Kruskal Wallis Testi yapılmış olup sonuçlar Tablo 15`de gösterilmiştir Sekizinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 15. Ailede müzikle ilgilenen kişi sayısı değişkenine ilişkin Kruskal Wallis Testi sonuçları İfadeler Grup n 1. Müzik dersine ilgi duyuyorum 2. Müzik dersini gerekli 3. Müzik dersinde kendimi yeterli 4. Müzik alanında kendimi geliştirmek istiyorum Sıra Ortalaması ve üstü ve üstü ve üstü sd Ki-Kare p Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:7, Haziran 2016, s

13 Ali Korkut Uludağ - Sinem Miraç Aktaş ve üstü Tablo 15 incelendiğinde, ailede müzikle ilgilenen kişi sayısı değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüşleri arasında dört ifade için de anlamlı bir farklılık olmadığı görülmektedir(p>0.05). İstatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık çıkmamasına rağmen ifadeler genel olarak değerlendirildiğinde öğrencilerin ailelerinde müzikle ilgilenen kişi sayısı arttıkça görüşlerinin de olumlu olduğu görülmektedir. 4. SONUÇ, TARTIŞMA VE ÖNERİLER Elde edilen bulgulara ve yorumlara bağlı olarak sonuç, tartışma ve öneriler bölümü bir bütün halinde sunulmaya çalışılmıştır. Bu araştırma içerisinde öğrencilerin ailesiyle beraber değerlendirildiği ve diğer farklı değişkenlerle birlikte çalışmanın ana hatlarının güçlendirildiği anlaşılmaktadır. Ebeveynlerin eğitim durumları ve çocukların müzik derslerindeki tutumlarını değerlendirmek amacıyla planlanan araştırma sonucunda, anne-babaları üniversite öğrencilerin müzik dersine karşı daha ilgili oldukları tespit edilmiştir. Bu tür önemli bir sonucun ortaya çıkmasını temellendiren ve güçlendiren bir durum şu şekilde açıklanabilir: Çocuğun müzikal fonksiyonunun gelişmesindeki ilk adımlar öncelikle eğitimli bir aile ortamında atılır ve bu durum başarıya giden yolda önemli bir faktör haline dönüşür. Daha da ötesi, çocukların sosyal gelişimlerini etkileyen olumlu veya olumsuz tüm unsurlar ilk olarak ebeveynlerin sorumluluğu altında denilebilir. Bu noktada öğrencilerin anket sorularına verdikleri cevaplar gözden geçirilirse, içinde bulundukları aile koşullarını objektif olarak araştırmaya yansıtmışlar ve verdikleri cevaplarla birlikte bu açıklamaları desteklemişlerdir. 212 Araştırma sonucunda cinsiyet değişkenine göre öğrencilerin müzik dersine karşı duyarlılıkları arasında anlamlı bir farkın olduğu görülmektedir. Kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre müzik dersine karşı duyarlılıkları daha yüksektir. Cinsiyet farklılığı karşısında ortaya çıkan bu sonucun nedenleri öğretmen, aile ve öğrenci görüşlerine başvurularak araştırılmalıdır. Sınıf değişkenlerinin incelenmesi sonucunda dördüncü sınıf öğrencilerinin müzik dersine yönelik ilgilerinin diğer sınıflarda yer alan öğrencilere göre daha olumlu düzeyde olduğu belirlenmiştir. Göze çarpan en önemli problem ise sınıf düzeyi arttıkça öğrencilerin derse karşı ilgilerinin azalmasıdır. Bu durum karşısında üst sınıfta öğrenim gören öğrencilerin müzik dersi programı yeniden gözden geçirilmeli ve saptanan sorunlar karşısında öğretmen görüşlerine başvurulmalıdır. Yukarıda tespit edilen farklı problemler üzerinden yeni araştırma konularının tasarlanması müzik eğitimi alanına katkı sağlayacak niteliktedir. Bu problemler, görüşlerine başvurulacak çalışma gruplarının belirlenmesinde ve yöneltilecek soruların hazırlanmasında etkileyici bir unsur olarak kullanılabilir. Öğrencilerin başarı ortalamaları değişkenlerinin incelenmesi sonucunda yüksek ortalamalara sahip öğrencilerin müzik dersine karşı daha ilgili oldukları sonucuna ulaşılmıştır de Washington DC de National Education Longitudinal Study müzik dersleri alanların müzik dersleri almayanlara oranla daha fazla A, A-, B, B+,B- aldıkları tespit edilmiş ve müzik eğitimi alanların okullarını şeref derecesi ile bitirmelerinin daha olası olduğu saptanmıştır (Uluğbay 2013: 1029). Elde edilen diğer önemli bir sonuç, enstrüman çalan öğrencilerin müziğe olan ilgilerinin ve yeterlik algılarının çalmayan öğrencilerden anlamlı ölçüde daha yüksek Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 7, Haziran 2016, s

14 Ebeveynlerin Eğitim Seviyesi İle Çocukların Müzik Dersine Karşı İlgilerinin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi olduğudur. Ailede müzikle ilgilenen kişi sayısı arttıkça öğrencilerin müziğe olan ilgi ve yeterliklerinin de artması ise araştırmada tespit edilen diğer önemli bir sonuçtur. Araştırmanın sonuçları, üst sınıfta öğrenim gören öğrencilerin müzik dersine karşı duyarlılıkları karşısında bir takım eksikliklere işaret etmektedir. Tespit edilen problemler karşısında ebeveynler panel, konferans ve görüşme tarzı gibi farklı yollarla bilgilendirilmelidir. Bu süreç içerisinde ebeveynlere, müziğin öğrencilerin başarı düzeyleri üzerindeki etkileri kanıtlanmış olan çalışmalar sunulmalıdır. Bu çalışmalara örnek olarak Duke ve diğerleri (1997) nin piyano öğretiminin çocuklar üzerindeki pozitif etkilerine dikkat çekmeleri gösterilebilir. Araştırma sonucunda piyano öğretiminin, çocukların disiplin, adaptasyon, rahatlama, öz-güven, sorumluluk ve kişisel düşünce gibi özelliklerini geliştirdiği saptanmıştır. Diğer bir benzer araştırmada Umuzdaş ve Levent (2012), müzik dersinin öğrencinin kendini ifade edebileceği, yeteneklerini fark edip geliştirebileceği, kişisel ve sosyal beceriler edinebileceği bir temel ders olduğu sonucuna ulaşmışlardır. Ayata ve Aşkın (2008) beynin bilişsel fonksiyonları üzerine yapılan çalışmaların hep 5 ile 11 yaş ve ilköğretim seviyesindeki çocuklar üzerinde, yani akademik anlamdaki müzik dışı eğitimlerinin henüz başlamamış olduğu ya da çok başında oldukları dönemlerde yapılmış olduğunu belirtmektedirler. Devamında ise o dönemlerde alınan müzik eğitiminin, algılamalarında veya beyinlerinde oldukça önemli farklılıklar yaratabileceğine ve yaşıtlarının önüne geçmiş olabileceklerine işaret etmektedirler. Bu tarz sonuçların ebeveynlere aktarılması sonucu çocukların müzik dersinde göstermiş oldukları problemlere ilişkin çeşitli çözüm önerileri geliştirilebilir. KAYNAKLAR ALPER, Varış, Y. & Cesur, D. (2012). Ortaöğretim düzeyi müzik dersine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi, NWSA-Fine Arts, 7(4), AYATA, E. & Aşkın, C. (2008). Müziğin beynin bilişsel fonksiyonlarına olan etkisi, İTÜ dergisi, 5 (2), BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (11. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. CAN, A. (2013). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. CAN, Y,M. & Aral, N. (2011). Altı Yaş Çocuklarının Yaratıcı Düşünme Becerilerine Sosyo- Ekonomik Düzey ve Anne Baba Öğrenim Düzeyinin Etkisinin İncelenmesi, Kuramsal Eğitimbilim, 4 (1), DUKE, R,A. & Flowers, P,J. & Wolfe, D,E. (1997). Children who study piano with excellent teachers in the united states. Bulletin of the Council for Research in Music Education. no:132, ERSANLI, K. (2013). Benliğin gelişimi ve görevleri. Samsun: El Yazı Yayınları. GÜDEK, B. & Karakaya, İ. (2013). İlköğretim okullarındaki müzik eğitimine ilişkin anne-baba tutumları ölçeğinin geliştirilmesi ve tutumların çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Elementary Education Online. 12(2), Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:7, Haziran 2016, s

15 Ali Korkut Uludağ - Sinem Miraç Aktaş GÜLTEKİN, M. (2006). Okul Öncesinde Duygu ve Davranış Sorunları. İstanbul: Nesil Yayınları. KAYA, M. (1997). Ailede anne-baba tutumlarının çocuğun kişilik ve benlik gelişimindeki rolü. Ondokuz Mayıs si İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:6, KOCA, Ş. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin müzik dersine yönelik tutumlarının incelenmesi. Çukurova si Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2), KÖKSAL, A. (2000). Müzik eğitimi alma, cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre ergenlerin empatik becerilerinin ve uyum düzeylerinin incelenmesi, Hacettepe si Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, Milli Eğitim Bakanlığı, (2014). Çocuk gelişimi ve eğitimi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. NACAKCI, Z. (2006), İlköğretim Öğrencilerinin Müzik Dersine İlişkin Tutumları, Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu Bildirisi, Pamukkale si Eğitim Fakültesi, Denizli. ÖMEROĞLU, E. & Ersoy, Ö. & Şahin, F. T., & Kandır, A. & Turla, A. (2006). Müziğin Okul Öncesi Eğitimde Kullanılması. Ankara: Kök Yayıncılık. ÖZERBAŞ, A., Şahin, Ç., Köse, E., Özkan, H,H., Bahar, H,H., Özbek, R., Yeşil, R., Genç, Z,S., (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. ŞAHİN, F. T., & Özyürek, A. (2008). 5-6 yaş grubu çocuğa sahip ebeveynlerin demografik özelliklerinin çocuk yetiştirme tutumlarına etkisinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), ŞENDURUR, Y., & Barış, D. (2002). Müzik eğitimi ve çocuklarda bilişsel başarı. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), TÜRKMEN, U. (2010). Çocuğun bireysel toplumsal ve kültürel gelişiminde amatör müzik eğitiminin yeri problemleri ve çözüm önerileri. Elemantry Education Online, 9(3), ULUĞBAY, S. (2013). Müzik eğitiminin çocuk zekâsına olan etkileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), UMUZDAŞ, S., & Levent, A. (2012). Müzik öğretmenlerinin ilköğretim müzik dersi işleyişine yönelik görüşleri. YYÜ, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 9, Sayı:1, YILDIRIM, A., Şimşek, H., (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları. 214 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 7, Haziran 2016, s