Ekonomik Bölgeler için Türkiye Örnek Olabilir Për Zonat Ekonomike të merret shembull Turqia

Transkript

1 Oda Bülteni Buletini i Odës Yıl -Viti /Sayı Numri:2014 /3 1 Yıl -Viti /Sayı Numri:2014 /3 Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime Ekonomik Bölgeler için Türkiye Örnek Olabilir Për Zonat Ekonomike të merret shembull Turqia T.C. Dışişleri Bakan Yardımcısı Naci Koru, KTTO üyeleriyle biraraya geldi Zv. Ministri i Punëve të Jashtme i Republikës së Turqisë Naci Koru takoi Antarët e OTKT-s Kosova-da Enerji Sektörü Sektori i Energjisë në Kosovë KEDS ile Röportaj Intervistë me KEDS

2 2 Yıl -Viti /Sayı Numri:2014 /3 Oda Bülteni Buletini i Odës Içindekiler Përmbajtja Başlarken / Parathënie Ekonomi Haberleri / Lajme nga Ekonomia Röportaj / Intervistë Odadan Haberler / Lajme nga Oda Şirketlerden Haberler / Lajme nga Konpanitë Şirket Tanıtımı / Promovimi i Kompanisë Oda Bülteni /Buletini i Odës Kosova Türkiye Ticaret Odasının yayın organı. İki ayda bir yayınlanır. Është botim i Odës Tregtare Kosovaro Turke. Publikohet një herë në dy muaj. Kosova Türkiye Ticaret Odası adına imtiyaz sahibi Başkan Vekili / Në emër të Odës Tregtare Kosovaro Turke z.kryetar: Ahmet Mithat Milli Yayın Koordinatörü / Koordinator i Publikimit: Esin Muzbeg Editör ve Tercüman / Editor dhe Përkthyes:Selda Pajazit Ahmetaj Bu bülten Kosova Türkiye Ticaret Odası İdaresi tarafından Yayın Kurulu koordinasyonunda hazırlanmaktadır. Ky buletin me anë të koordinimit të Redaksisë përgaditet nga Administrata e Odës Tregtare Kosovaro Turke. Yayın Kurulu KTTO-nun İcra Kurulu Üyelerinden oluşur: Redaksia përbëhet nga Antarët e Këshillit Ekzekutiv të OTKT-së: Ahmet Mithat Milli Başkan Vekili /z. Kryetar Ayhan Demirkıran Başkan Yardımcısı/Nënkryetar Abdurrahman Balkız Üye/Antarë Ayhan Albeyoğlu Üye/Antarë Gökhan Hacıibrahimoğlu Üye/Antarë Mustafa Erdem Üye/Antarë Ali Hocaoğlu Üye/Antarë Bültende aktarılan ekonomi haberleri, şirket haberleri ve yorumlar Odanın görüşünü temsil etmez. Kaynak gösterilerek alıntı yapılır. Lajmet ekonomike, lajme nga kompanitë dhe komentet e vendosura në buletin nuk përfaqësojnë vlerësimet dhe pikëpamjet e Odës. Mund të përdoren citime duke u deklaruar burimi prej nga është marrë. Mizanpaj ve Yayın / Dizajni dhe Botimi: ASHA Sh.p.k. Yıl -Viti /Sayı Numri:2014 /3 Adresa: Imzot Nike Prella No. 42 Ulpianë Prishtinë KOSOVË Tel: info@kt-to.org Türkçe / Shqip

3 Oda Bülteni Buletini i Odës Yıl -Viti /Sayı Numri:2014 /3 3 Baslarken... Parathënie Kosova Türkiye Ticaret Odası, iki ülke arası ekonomik ilişkilerin sivil kanadında bir destekleyici unsur olarak hizmetlerinin 5. Yılını geride bıraktı. Kosova ile Türkiye arasında hem ticaret hem de yatırım ilişkilerinin daha da geliştirilmesi ile Odamızın kurumsal kapasitesinin, hizmetlerinin ve gücünün de gelişeceğini temenni etmekteyiz. Bu bülteni de Kosova dan bir Merhaba deme vesilesi kılıyoruz. Të nderuar anëtarë, të respektuar biznesmenë, Değerli üyeler, Sevgili işadamları, Kosova Türkiye Ticaret Odası (KTTO) Bülteninin yeni sayısını değerlendirmelerinize takdim ediyoruz. Bu sayımızda ağırlıklı olarak ele alacağımız konu Kosova da enerji sektörü olacak. Sektörün başat aktörü olan KEDS Kosova Elektrik Dağıtımı ve Tedariki Şirketi ile geniş çaplı bir söyleşimizi sizlerle paylaşacağız. Sektörle ilgili bir analizi, gene üyemiz ELEN temsilcisi Lulzim Syla dan aldık. Bu alanda faaliyet gösteren diğer üyelerimiz Federal Elektrik ve FMT Group un çalışmalarını da gerçekleştirdiğimiz ziyaretler kapsamında aktarıyoruz. Bunun haricinde bu döneme ilişkin önemli ekonomik gelişmeleri, üyelerimizden haberleri ve KTTO dan haberleri sizlerle paylaşıyoruz. Malumunuz olduğu üzere önümüzdeki dönemde Kosova da Parlamenter seçimleri var. Siyasi ajanda ön plana çıktığı zaman ekonomik hayat durmasa da büyük projeler bir duraklamaya geçiyor. Kosova da fizibilite çalışmaları yapılmış ve hükümet tarafından adım atılması beklenen Kosova e Re gibi enerji projeleri, Priştine Elez Han otoyolu gibi alt yapı projeleri, Brezovica gibi geniş çaplı turizm projelerinin yanı sıra özel sektörün yatırım yapabileceği alanlar da mevcut. Bu bağlamda seçimlerin başarıyla sonuçlanıp taze bir kanla yeni hükümetin ve parlamentonun görev başında olmasını ve kararlı adımlarla Kosova nın ekonomik kalkınması yönünde ilerlemeler kaydetmesini bekliyoruz. Kosova da faaliyet gösteren Türk ve Kosovalı özel sektörün temsilcileri olarak iki ülke arası ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi ve özellikle Kosova ya Türk yatırımlarının çekilmesi konusunda samimiyetle çalışmaya devam ediyoruz. Kosova nın çevresiyle birlikte ekonomik potansiyeli, öne çıkan sektörleri ve Kosova devletinin sunduğu imkanları derleyip değerlendirerek Türk işadamlarının dikkatine sunuyoruz. Ofrojmë në vlerësimin tuaj, numrin e ri të buletinit të Odës Tregtare Kosovaro Turke (OTKT). Në këtë numër te buletinit do të fokusohemi në Sektorin e Energjisë në Kosovë. Sai përket këtij sektori, do t- ju publikojmë një intervistë të gjërë me akterin dominues në këtë fushë i cili është Kompania për Distibuimin dhe Furnizimin me Energji Elektrike në Kosovë KEDS. Ndërkaq, analiza e këtij sektori në Kosovë është përgaditur sërish nga njëri ndër antarët tanë Kompania ELEN Lulzim Syla. Gjatë vizitave që realizuam me antarët tjerë, të cilët operojnë në këtë lëmi siç janë Federal Elektrik dhe FMT Group na njohtuan lidhur me aktivitetet e tyre në këtë drejtim. Përveç kësaj, do të njohtoheni lidhur me zhvillimet ekonomike të vendit, me lajmet nga antarët, si dhe lajme nga Oda të cilat ishin aktuale gjatë kësaj periudhe. Siç e dini edhe ju gjatë periudhës në vijim në Kosovë do të mbahen zgjedhjet Parlamentare. Kur agjenda politike është në qendër të vëmendjes, edhe pse nuk ndalet jeta ekonomike prap se prap ndikon në ngecje të dukshme. Përveç projekteve të energjisë siç është Kosova e Re, projetet e infrastukturës siç është autostrada Prishtinë Hani Elezit, projektet e turizmit siç është projekti i gjërë i Brezovicës të cilat kanë kaluar në fazën e hulumtimit dhe punimit të fizibilitetit, dhe për të cilat tani pritet që qeveria të ndërmerr hapa, ekzisojnë edhe investime të cilat mund të realizohen nga ana e sektorit privat. Në këtë kontekst ne shpresojmë dhe presim që, këto zgjedhje të kalojnë me sukses dhe me një vullnet të ri, Qeveria dhe Parlamenti të udhëheqin detyrat e tyre me qëllim që Kosova të përparojë në drejtim të zhvillimit ekonomik. Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në Kosovë, vazhdojmë punimet tona në drejtim të kontribuimit për zhvillojmin e mardhënieve ekonomike në mes të dy shteteve e veçanërisht të ndikojmë në tërheqjen e investimeve Turke në Kosovë. Ne punojmë drejt orientimit të Bizneseve Turke duke njohtuar ata, lidhur me potencialet të cilat i posedon Kosova dhe rajoni, dhe mundësitë të cilat i ofron Qeveria e Kosovës në këtë kontekst. Me anë të këtij buletini të përgaditur pranoni përshendetjet tona nga Kosova. Saygılarımla, / Me respekt, Ahmet Mithat MİLLİ Başkan V. / Kryetar z. Türkçe Shqip

4 4 Yıl -Viti /Sayı Numri:2014 /3 Oda Bülteni Buletini i Odës Ekonomi Haberleri Lajme nga Ekonomia Zamm resmileşince, tepkiler uzmanlara kaldı Hükümet, yaklaşık 82 bin kamu çalışanının maaşlarına % 25 oranında zam yapılması kararı aldı. Hükümet ayrıca Trepça madenlerinde çalışanların maaşlarına % 50, emeklilik maaşlarına ise % 25 zam yapma kararı aldı. Zamlı maaşlar Nisan ayından itibaren alınacak. Bunun üzerine Kosova Ekonomi Odası (OEK) Başkanı Safet Gerxhaliu, kosova nın kamu sektöründe zam artışına değil, istihdama ihtiyacı olduğunu söyledi. İstihdamın yaratılması ile sosyo ekonomik kriz, fakirlik ve işsizliğin daha kolay atlatılabileceğini söyleyen Gerxhaliu, 80 bin kamu çalışanına zam yapmanın hem bütçeye ağırlık vereceğini hem de IMF ve Dünya Bankası yla ilişkileri zora sokacağını belirtti. Ekonomi uzmanları, zamla birlikte enflasyonun da artacağı uyarısında bulunuyor. Ekonomi uzmanları kamu sektörü çalışanlarına yapılan % 25 lik zammın fiyatların da artmasına neden olacağını değerlendirdi. Uzmanlara göre zam kararı, enflasyonun çok üstünde. Kosova İstatistik Kurumunun geçen yıl için % 1,3 oranında bir enflasyon rakamı verdiği kaydedildi. Ekonomi Profesörü Naim Gashi, son 6 yılın enflasyonunun toplamının bile çift haneli rakama geçmediğini belirterek %25 lik zammı yüksek buldu. Profesör Berim Ramosaj ise maaşlara yapılan zammın, fiyatlara da yansıyacağını ve enflasyonun artacağını öne sürdü. Uluslararası Para Fonu IMF ise, hükümetin kamu sektörü için yaptığı son zam nedeniyle rahatsız olduğunu açıklayarak, bu zammın harcamaları artıracağını, aşırı olması nedeniyle hem mali düzenlemelere baskı yapacağını hem de özel sektörde rekabeti bozacağını dile getirdi. Zeri gazetesine bir röprotaj veren IMF nin Kosova Misyon Şefi Jacques Miniane, kamu sektörüne yapılan zamla 2011 yılındaki senaryonun tekrarlandığını belirterek, bu süreç sonunda IMF ile programın iptal edildiğini hatırlattı. Miniane, bu zam kararının bütçeye 130 Milyon luk ek harcama getirdiğine dikkat çekerek, hükümetin finansal problemlerle karşılaşmaması için, diğer harcamalardan bu oranda tasarruf yapması gerektiğini söyledi. Bütçe planlamasına göre 45 Milyon maaş artışı ve kamu sektöründe reformlar için ayrılmıştı. Bunun 27 Milyonu zam 18 milyonunun da reformlar için öngörülmesine rağmen tamamı zamma kullanılacak. Ancak IMF uzmanları orta vadede bütçeye gelecek yükleri dikkate alarak endişelerini dile getirdi. Önümüzdeki dönemde UÇK savaşçıları, Sırp dönemindeki siyasi mahkumlar, sağlık sigortası ve toplu sözleşmeye ilişkin yasal düzenlemeler ve % 25 lik zam kararının bütçeye getireceği yük göz önünde bulundurulunca yıllık Milyon luk ek bir maliyeti hesaplamasını gündeme getiriyor. Reagojnë ekpertët pas aprovimit të rritjes së pagave Qeveria morri vendim lidhur me rritjen e pagave me 25% të 82 mijë shërbyesëve civil në Kosovë. Qeveria po ashtu vendosi edhe në rritjen e pagave të minatorëve të Trepqës me vlerë 50 %, e po ashtu edhe rritjen e pensioneve të tyre me 25 %. Pagat me rritje do të merren që nga muaji Prill Në këtë kontekst Kreu i Odës Ekonomike të Kosovës (OEK) Safet Gërxhaliu tha se Kosova ka nevojë për vende të reja pune e jo për rritje pagash në sektorin publik. Gërxhaliu i cili theksoi se me punësime të reja do të kalohej më lehtë kriza socio-ekonomike, varfëria e papunësia, Ai po ashtu tha se rritja e pagave në sektorin publik për rreth 80 mijë punonjës publik do të bëhet barrë për buxhetin e vendit dhe do ti acarojë marrëdhëniet me Fondin Monetar Ndërkombëtar dhe Bankën Botërore. Ekspetët ekonomik bëjnë të ditur se me rritjen e pagave do të rritet edhe inflacioni në vend. Megjithate ekspertët ekonomik thonë se me rritjen e pagave me 25% dedikuar punonjësve publike do të shkaktojë rritjen e çmimeve në vend. Sipas ekspertëve vendimi për rritje pagash është shum më e lartë se inflaconi. Agjencia e Statistikave të Kosovës raporton se vlera e inflacionit vitin që lam pas është 1.3 %. Profesori i ekonomisë, Naim Gashi, thotë se rritja e pagave është dukshëm shumë herë më e madhe sesa inflacioni, për arsye se inflacioni në Kosovë, bashkuar në gjashtë vitet e fundit, nuk e kalon shifrën dyshifrore, derisa rritja e pagave vetëm gjatë këtij viti është 25 për qind. Ndërsa sipas Profesorit Berim Ramosaj kjo shkallë e rrijes së pagave përveç se do të shkaktojë rritjen e çmimeve po ashtu do të ndikojë edhe në rritjen e inflacionit në vend. Ndërkaq, Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) është i shqetësuar me masat e fundit të Qeverisë së Kosovës në rritjen e pagave të cilat do të rrisin shpenzimet në mënyrë të konsiderueshme, duke i vlerësuar si ngritje drastike në sektorin publik të cilat shkaktojnë presion kundër rregullës fiskale dhe njëkohësisht dëmtojnë edhe konkurrencën në sektorin privat. Shefi i misionit të FMN-së për Kosovë, Jacques Miniane, në një intervistë për gazetën Zëri thotë se mosmarrja parasysh e vërejtjeve të FMN-së është ripërsëritje e skenarit të vitit 2011, kur u pezullua programi me Kosovën. Miniane, rekomandon qeverinë që të ketë parasysh se këto vendime do t i rrisin për 130 milionë euro në vit shpenzimet, kështu që duhet reduktuar shpenzimet tjera për të mos u përballur me probleme financiare. Sipas planifikimit të buxhetit 45 Milion janë ndarë për rritjen e pagave sa i përket punonjësve në sektoin publik. Edhe pse 27 Milion, nga vlera 45 Milionëshe ishin të parapara për rritje pagash ndërsa 18 Milion tjera planifikohen të shfrytëzohen për reform, kjo vlerë totale do të shrytëzohet vetëm për rritje pagash në sektorin publik. Por ekspertët e IMF s duke marrë parasyshë ngarkesën që do të shkaktohet në një periudhë të ardhshme shprehin shqetësimet e tyre. Kur vlerësojmë barrën e cila do t i ngarkohet buxhetit, duke rikujtuar ushtarët e UÇK-s, të dënuarit

5 Oda Bülteni Buletini i Odës Yıl -Viti /Sayı Numri:2014 /3 5 Ekonomi Haberleri Lajme nga Ekonomia Öte yandan, Maliye Bakanı Besim Beqaj, IMF heyeti ile Nisan ayında görüşmelerin başlayacağını açıklamıştı. Ancak hükümetin kamu çalışanlarına % 25 oranında zam yapma kararı IMF nin de Kosova ziyaretini erkene almasına neden oldu. ( / / / / tarihli haberler) Türk şirketi çöplerin geri dönüşümü projesine talip politik gjatë regjimit sërb, sigurimet shëndetësore, rregullimet ligjore lidhur me kontratën kolektive si dhe rrita e pagave me 25%, mund të thuhet se buxheti i Kosovës do të goditet me vlerë rreth Milion. Ndërkaq, Ministri i Financave Besim Beqaj kishte bërë të ditur se takimet me përfaqësuesit e IMF-s do t i realizojnë gjatë muajit Prill Por, vendimi i Qeverisë për rritjen e pagave bëri që IMF të përshpejtojë vizitën në mënyrë të hershme. (03/03/ /03/ /03/ ) Kompania Turke Oferton për Reciklimin e Mbeturinave Çevre Bakanı Dardan Gashi, Türkiye den Vefa S şirketinin temsilcilerini kabul etti. Gilan kökenli olan Türk işadamının, Türkiye de çöplerin geri dönüşümü teknolojileri ile ilgili olduğu bildirildi. Şirket Genel Müdürü Aliriza Serter, 200 Milyon civarında bir yatırım yapmayı planladıklarını öne sürdü. Toplu Sözleşme Yapıldı 12/03/2014 Ministri i Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor (MMPH), Dardan Gashi ka pritur përfaqësuesit e kompanisë Vefa S nga Turqia. PërfaqKjo ësuesit e kompanisë të cilët janë turq me prejardhje nga Gjilani, kanë bërë të ditur se merren me riciklimin e mbeturinave dhe kanë përmendur në mënyrë më të hollësishme procesin e grumbullimit dhe riciklimit të mbeturinave; teknologjinë që përdorin, etj. Aliriza Serter, drejtori i përgjithshëm i kompanisë raportoi se janë të interesuar të investojnë mbi 200 milionë euro lidhur me këtë projekt. Nënshkruhet Kontrata e Përgjithshme Kolektive Toplu sözleşme Kosova Başbakanı Hashim Thaçi ve çalışanlar adına, Kosova Bağımsız Sendikalar Birliği (BSPK) Başkanı Haxhi Arifi ve Ekonomik Sosyal Konseyi Başkanı Alush Sejdiu ile işverenler adına Kosova Ekonomi Odası Başkanı (OEK) Safet Gerxhaliu ve Kosova İş İttifakı (AKB) Başkanı Agim Shahini tarafından imzalandı. Anlaşma işveren ile çalışan arasında, iş ilişkisinin düzenlenmesi, çalışma saatleri ve izinler, maaş, diğer kişisel gelirler ve ödemeler, çalışanların bilgilendirilmesi konuları, iş sözleşmesinin sonlandırılması ve anlaşmazlıkların çözümü hususunda tarafların hak ve yükümlülükleri konularını düzenliyor. Toplu Sözleşmesinin 1 Ocak 2015 itibariyle yürürlüğe girmesi hedefleniyor. 18/03/ Në emër të Qeverisë së Kosovës Kryeministri Hashim Thaqi, në emër të punonjësve, Kryetari i Bashkësisë së Pavarur të Sindikatave të Kosovës (BSPK) Haxhi Arifi dhe Kryetari i Këshillit Ekonomiko Social Alush Sejdiu; dhe në emër të punëdhënësve Kreu i Odës Ekonomike të Kosovës (OEK) Safet Gërxhaliu dhe Kryetari i Aleancës Kosovarë për Biznes(AKB) Agim Shahini, nënshkruan Kontratën e Përgjithshme Kolektive të Kosovës. Kjo marrëveshje me rret me rregullimin e qështjeve sa i përket të punësuarit dhe punëdhënësit; (1) krijmi i mardhënieve të punës, orari i punës dhe kohëzgjatja e pushimeve; paga, të ardhurat dhe pagesat tjera personale; qështjet lidhur me informimin e punonjësve; përfundimi i kontratës së punës; dhe të drejtat dhe obligimet e palëve dhe mënyra e zgjedhjes së kontesteve. Kjo kontrat parashihet të hynë në fuqi që nga data 01 Janar Türkçe Shqip

6 6 Yıl -Viti /Sayı Numri:2014 /3 Oda Bülteni Buletini i Odës Ekonomi Haberleri Lajme nga Ekonomia Arnavutluk ile Kosova arasında uzlaşma Yolları Arritja e marrëveshjeve në mes të Kosovës dhe Shqipërisë Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Kosova için çifte vergilendirmenin kaldırıldığını duyurdu. Rama, bu kararın iki ülkenin Prizren de düzenlediği hükümetler arası toplantısının bir sonucu olduğunu belirtti. Hükümetler, iki ülke arasında ekonomik işbirliğini ve kalkınmayı engelleyen bariyerlerin kaldırılması hususunda ortak bir karar almıştı. Öte yandan, Gümrükler Genel Müdürü Lulzim Rafuna kısa zaman içinde Kosova ile Arnavutluk arasında gümrük formaliteleri kaldırılıp malların daha hızlı geçişlerinin sağlanacağını bildirdi. Kosovalı firmalar Arnavutluğa ürün ihracatı için prosedürlerin çok fazla olduğundan yakınıyor; Arnavutluk Başbakanı Edi Rama da Sırbistanlı üreticilerin Arnavutluğa, Kosovalı üreticilerden daha kolay ürün gönderebildiğini kabul etmişti. Öte yandan Arnavutluk Gümrük Müdürü Elisa Spiropali de prosedürlerin hafifleyeceğini doğruladı. Rama ayrıca ortak gümrük terminallerinin kurulması gerektiğine dikkat çekerek, böylece ticaretin kolaylaştırılması ve malların dolaşımının serbestliğinin söz konusu olacağını belirtti. ( / /24/04/2014 tarihli haberler) Ekonomik Bölgeler için Türkiye Örnek Olabilir Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama raportoi se hiqen taksat e dyfishta në mes të Kosovës dhe Shqipërisë. Rama bëri të ditur se ky vendim është marrë si rexzultat i takimit të dy shteteve në Prizren. Qeveritë e këtyre dy vendeve kanë arritur të dakordohen se duhet eliminuar barrierat e shfaqura në mes të dy shteteve për të ngritur nivelin dhe vëllimin e bashkëpunimit dhe zhvillimit ekonomik në mes të dy shteteve. Ndërkaq, Drejtori i Përgjithshëm i Doganave Lulzim Rafuna, bëri të ditur se për një kohë shumë të shkurtër do të largohen formalitetet doganore në mes të Kosovës dhe Shqiprisë dhe se në këtë kontekst do të mundësohet që përmes kufinjëve të shteteve të përshpejtohet kalimi i mallërave. Kompanitë Kosovare ankohen duke thënë se sa i përket eksportit të mallërave në Shqipëri procedurat doganore janë të shumta dhe zvarritëse; në këtë drejtim edhe Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama kishte pranuar se mallërat e eksportuara drejtshqipërisë kalojnë më lehtë nga Sërbia se sa nga Kosova. Ndër të tjera, Drejtoresha e Doganës së Shqipërisë Elisa Spiropali konfirmojë edhe një herë se procedurat në këtë drejtim do të kalojnë në lehtësime të dukshme. Rama, ndërkaq theksoi nevojën e krijimit të terminaleve të përbashkëta doganore mes dy vendeve për të lehtësuar sipërmarrjen, tregtinë dhe lëvizjen e prodhimit mes dy vendeve. (lajm. Nga dt: 19/03/2014 ; 22/04/2014; 25/04/2014) Për Zonat Ekonomike të merret shembull Turqia Kosova Ekonomi Odası (OEK) Başkanı Safet Gerxhaliu, Yakova ve Mitrovica şehirlerinde Serbest Bölgelerin kurulmasına ilişkin hükümet kararının oldukça isabetli olduğuna dikkat çekerek, ancak bu taleplerin iş dünyası tarafından çoktan dile getirildiğinin unutulmaması gerektiğini söyledi. Bu bölgelerin oluşturulması için hukuki zemin ve kriterlerinin belirlenmesi hususunda tanıtıcı bir halkla ilişkiler kampanyasının yürütülmesi gerektiğini belirten Gerxhaliu, ancak o zaman pozitif bir etkisi olacağını kaydetti. Gerxhaliu, bu bölgelerin tanıtımı için bir kampanya ve agresif bir marketing uygulanırsa, sadece yerli iş dünyası için değil, yabancı yatırımlar ve ortak projeler için de çekici bir hal alacağına inandığını söyledi. Hükümet tarafından alınan bu kararın sadece karar olarak kalmaması için uygulama kriterleri ve şartlarının belirlenmesi ve iş dünyasından bunları yerine getirmesinin beklenmesi gerektiğini ifade eden Oda Başkanı Gerxhaliu, bu iki belediyedeki serbest bölgenin başarıya ulaşması halinde de bu örneklerin Kosova çapına yayılabileceğini dile getirdi. 24/03/ Kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës (OEK), Safet Gërxhaliu, ka deklaruar se krijimi i Zonës së Lirë Ekonomike në dy komunat e Kosovës, Mitrovicë dhe Gjakovë, është një ndër vendimet më të qëlluara të Qeverisë së Kosovës por, sipas tij, krijimi i këtyre zonave ka qenë kërkesë e kahershme edhe e komitetit të biznesit. Nëse përdoret një kampanjë promovuese dhe një marketing agresiv për t i promovuar këto zona atëherë këto do të jenë atraktive jo vetëm për komunitetin e biznesit vendor, por edhe për investimet e përbashkëta me partnerë të huaj, theksoi Gërxhaliu. Kryetari i Odës Ekonomike shtoi : Krijimi i Zonave të Lira Ekonomike nuk duhet të mbetet vetëm vendim i Qeverisë. Krijimi i këtyre zonave në Mitrovicë dhe Gjakovë është i një rëndësie të veçantë, dhe se nuk duhet të mbetet vetëm vendim, por duhet të përcaktohen kriteret dhe kushtet të cilat duhet të plotësohen për bizneset, të cilat duhet të jenë pjesë e këtyre zonave, në mënyrë që ato vërtet ta kenë atë efektivitetin e pritur në këto dy komuna. Në qoftë se këto zona ekonomike në këto dy komuna do të kenë suksese, atëherë do të krijohen edhe zona të tjera në qendrat e Kosovës, ka thënë ai.

7 Oda Bülteni Buletini i Odës Yıl -Viti /Sayı Numri:2014 /3 7 Ekonomi Haberleri Lajme nga Ekonomia Gerxhaliu ya göre Kosova da serbest bölgelerin başarıya ulaşması için Türkiye deki Serbest Bölgeler model olarak alınabilir. Bursa, İzmir ve sair belediyelerdeki serbest bölgeler modellerinin aktarılması suretiyle Kosova ya faydalı olacağını söyleyen Gerxhaliu, temel amacın sosyal refah ve ekonomik kalkınma olduğunu belirtti. Öte yandan iş dünyasının hazır olmasına rağmen bir handikaba dikkat çeken Gerxhaliu, maalesef bu yılın seçim yılı olduğunu ve politik ajandanın her şeyin önüne geçip ekonomiyi bir kenara ittiği yönünde serzenişte bulundu. Yatırım Fonu Sağlam mı? Sipas Gërxhaliut, Kosova duhet ta ndjekë shembullin e Turqisë për Zonat e Lira Ekonomike. Krijimi i zonave të lira ekonomike në komunat e ndryshme të Turqisë, qoftë në Bursa, Izmir, Aganam, Kajder, janë bartëse të zhvillimit ekonomik atje. Mendoj se këto modele duhet të barten në Kosovë, sepse qëllimi kryesor është të rriten mirëqenia dhe zhvillimi ekonomik, ka thënë ai. Mirëpo sa i përket gatishmërisë së Kosovës për ambientin e të bërit biznes, Gërxhaliu ka theksuar se për fat të keq, ky vit kalendarik është vit i stërngarkuar me probleme politike dhe agjendë politike dhe, sipas tij, në njëfarë forme ekonomia është lënë anash, tha ai. A është i Sigurt Fondi për Punësim dhe Investim? Emeklilik Fonu ve Özelleştirme Ajansı kaynaklarının yeni kurulacak olan İstihdam ve Kalkınma Fonuna aktarılması konusunda farklı düşünceler ileri sürülüyor. Kimileri fonların iyi mekanizmalarla koruma altına alındığını ileri sürerken, özellikle iktisatçılar fonların iyi yönetilemediğini dile getiriyor. İstihdam ve Kalkınma Fonunu son günlerde Başbakan Hashim Thaçi dillendirerek gündeme taşıdı. Thaçi ye göre söz konusu Fon, Kosova nın yurtdışındaki bankalarda duran kaynaklarının bir kısmı ile desteklenecek. Kosova Özelleştirme Ajansı tarafından özelleştirilen toplumsal şirketlerden toplanan gelir 600 Milyon ya, Emeklilik Fonu kaynakları ise 900 Milyon ya ulaştı. Tarımcılık alanında sübvansiyonlar artıyor 07/04/2014 Flitet se mjetet e Agjencisë së Kosovës për Privatizim dhe Fondit për Pension do të transferohen në Fondin e Punsimit i cili pritet të formohet. Disa thonë se mjetet në fjalë janë të siguruara me mekanizma të mira, por disa nga ekpertët ekonomik mendojnë se fondet nuk menaxhohen në mënyrë korrekte. Fondi për Punësim dhe Investim ka hyrë në rend të ditës pasi që Kryeministri Hashim Thaqi përmendi këtë projekt të paraparë disa here. Sipas Hashim Thaqit ky fond do të mbështetet me një pjesë të mjeteve të cilat i posedon Kosova jashtë vendit. Të ardhurat e Agjencioncisë së Kosovës për Privatizim të cilat i mlodhi gjatë privatizimit të kompanive publike kanë arritur vlerën 600 Milion, ndërsa Mjetet e Fondit për pension kanë arritur vlerën 900 Milion. Rritet numri i grandeve në sektorin e bujqësisë Tarım Bakanlığı bu yıl hayvancılık, süt üretimi, arıcılık, bağcılık ve sebze yetiştiriciliğini de doğrudan sübvansiyonlar kapsamına aldı. Açık alanlarda sebze yetiştiren çifçiler hektar başına 300, 1 dönüm ile 100 hektar arası bağcılık yapanlar hektar başına 1000, 100 hektarın üzerinde bağcılık yapanlar ise hektar başına 300 ile desteklenecek. Süt üreticileri de kaliteli süt ürünlerine göre desteklenmeye devam edilecek. Ekstra kaliteli süt için litre başına 6 sent, birinci kalite için 4 sent, ikinci kalite için ise 2 sent destek sağlanacak. Hayvancılıkta ise inek ve süt ineği başına 50, koyun ve keçi başına 10, arıcılıkta da kovan başına 10 destekler sağlanacak. Türkçe Shqip 07/04/2014 Subvancionet e Ministrisë së Bujqësisë këtë vit do të mbulojnë edhe blegtorinë, prodhimin e qumshtit bletarinë, vreshtarinë, dhe kultivimin e perimeve në vend. Fermerët të cilët kultivojnë perime në hapësira të hapura do të mbështeten 300 për hektar, vreshtarët të cilët punojnë me tokë të hapësirës prej 10 ar deri në 1 hektar do të marrin 1000 për hektar, ndërkaq vreshtarët të cilët punojnë tokën me më shumë se 100 hektar do të përkrahen me 300 në këtë drejtim. Prodhuesit e qumshit do të përkrahen në bazë të cilësisë së qumshtit. Për një litër të qumështit me cilësi të lartë do të ofrohen 6 cent, për cilësi të klasit të parë 4 cent, dhe për cilësi të klasit dytë 2 cent. Ndërsa sa i përket blegtorisë, për një lopë do të ofrohen 50, për dele dhe kingja 10, si dhe për bleari do të ofrohen 10.

8 8 Yıl -Viti /Sayı Numri:2014 /3 Oda Bülteni Buletini i Odës Ekonomi HaberleriDevam Vazhdim Lajme nga Ekonomia Faizler düşüyor Normat e Interesit shënojnë rënie Bankalar Derneği İcra Müdürü Petrit Balija, faizlerin düşme trendinde olduğunu açıkladı. Geçen yılın aynı dönemine göre (Şubat 2013 / Şubat 2014) mevduat faizlerinin % 3,6 dan %2 ye gerilediğini bildiren Balija, kredi faizlerinin de %13,5 ten %11,8 e gerilediğini dile getirdi. Balija, işadamalarına iyi fizibilitesi yapılmış projelerle ve düzgün finansal raporlamalarla müracaatlarını yapmalarını salık vererek, böylece düşük bir risk faktörü değerlendirmesi olup uygun faiz oranlarıyla kredi alınabileceklerini söyledi. Ülke küçük ama potansiyeller büyük Ekonomik Kalkınma Bakanı Fadil İsmajli Doğu Avrupa 2014 Berlin Forumuna (East Forum Berlin 2014) katıldı. İsmajli söz konusu forumda Kosova nın diğer bölgelere göre öncelikleri ve imkanlarını anlattı. İsmajli ye göre Kosova eğitimli ve yetenekli genç nüfus; madencilik, mineraller ve kömür sektöründeki potansiyeller; organik tarıma elverişli kayda değer büyüklükteki arazilerde tarımcılık; doğa turizmi ve kayak başta olmak üzere turizm alanlarında öncelikler ve yatırım imkanları bulunuyor. Enerji Projelerinde İkilemler Balija Drejtor Ekzekutiv i Shoqatës së Bankave, raporton se normat e interesit kanë hyrë në trend të rënjes. Drejtori Ekzekutiv thotë se paraqitet një ulje në normat mesatare të depozitave nga 3.6 për qind sa ishte ne shkurt të vitit 2013 në 2.0 për qind, që do të thotë se kishte ulje për 1.6 për qind për këtë periudhë një vjeçare. Ndërkaq norma mesatare për kredi ishte 13.5 % dhe ka pësuar ulje në Balija kërkon nga bizneset që të ofrojnë kërkesa fizibile për kredi dhe pasqyra të rregullta financiare, në mënyrë që biznesi i tyre dhe biznes plani konkret të vlerësohen me rrezik më të ulët, me ç rast do të kenë mundësi të marrin norma më të përshtatshme të interesit për kredi. Kosova vend i vogël, por me potenciale të mëdha 10/04/ Ministri i Zhvillimit Ekonomik (MZHE), Fadil Ismajli, po merr pjesë në Forumin e Berlinit të vendeve të Evropës Lindore East Forum Berlin Ismajlii prezantoi të veçantat, dhe përparësitë e Kosovës krahas vendeve të rajonit. Sipas Ismaili-t, Kosova ka përparësi të ndryshme siç janë: popullata e re e arsimuar dhe aftësuar, sektori minerar, qoftë ai i thëngjillit apo mineraleve, agrokultura me një përqindje të konsiderueshme të tokës bujqësore që më tutje ofron edhe mundësinë e prodhimit të ushqimit organik, dhe po ashtu duke mos harruar edhe sektorin shumë premtues, atë të turizmit, gjegjësisht atij malor dhe skijimit. Dilema në Projektet e Energjetikës Bağımsız milletvekili ve ekonomi profesörü Muhamed Mustafa Kosova nın en büyük enerji projesi olan Kosova C (projenin revizyonundan sonraki adıyla Kosova e Re ) termik santral projesinin siyasilerin kararları nedeniyle zora düştüğünü söyledi. Parlamento tarafından onaylandığı üzere 1000 MW kapasiteli bir santral inşaatı olarak proje devam etseydi başarılı bir süreçle sona erebileceğini ileri süren Mustafa, hükümetin bunu 2000 MW kapasiteye çıkarmasının sorun yarattığını belirtti Deputeti i Pavarur në Kuvendin e Kosovës Prof. Muhamed Mustafa thotë se ka konstatuar se Projekti më i madh i energjisë së Kosovës termocentrali Kosova C (pas rikonstruktimit të tij i cili quhet Kosova e Re ), për shkak të vendimeve politike ka hyrë në rrugë të dështimit. Mustafa i cili tha se, sikur Qeveria të respektonte vendimin e Kuvendit që termocentrali të ishte me kapacitet prej 1000 megavatësh e jo 2000 siç proceduan, atëherë ky projekt do të realizohej. Prof. Mustafa kosntatoi se meqenëse është vonuar krijimi i një termocentrali të tillë i cili tani parashihet të krijohet me kapacitete më të vogla, kjo gjendje po rrezikon që Kosova të bëhet e varur nga importi i energjisë me çmime super të larta dhe në këtë drejtim ndikon edhe në fatura shumë më të larta. Türkçe Shqip

9 Oda Bülteni Buletini i Odës Yıl -Viti /Sayı Numri:2014 /3 9 Ekonomi HaberleriDevam Vazhdim Lajme nga Ekonomia Mustafa, bugün öngörülenden daha küçük kapasite ile kurulması planlanan termik santralin gecikmeleri nedeniyle Kosova nın enerji açığını kapatmak için çok yüksek fiyatlarla enerji ithaline maruz kalacağını bunun da fiyatlara yansıyacağını dile getirdi de Avrupa Komisyonunun Kosova A termik santralini kapatmaya zorlaması Kosova yı zor duruma düşüreceğini kaydeden milletvekili Mustafa, hükümetin net bir enerji stratejisinin olmamasını büyük bir eksiklik olarak niteleyerek, teknik ve ticari kayıpların önlenmesi için de KEDS in taahhüt ettiği yatırımları bir an önce hızlandırması gerektiği üzerine durdu. Öte yandan Sürdürülebilir Kalkınma için Kosova Sivil Toplum Konsorsiyumu KOSID temsilcileri, Kosova e Re termik santralının yaratacağı çevresel etkiler dikkate alınarak projenin hayata geçirilmemesi gerektiğini ileri sürdü. KOSID e göre hükümetin enerji tasarrufuna ve alternatif enerji kaynaklarına öncelik vermsi ile elektrik enerjisindeki eksiklik giderilebilir. Enerji uzmanları ise 2017 yılında Kosova A termik santralinin kapatılma şartının söz konusu olduğuna dikkat çekerek Kosova e Re projesinin bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini dile getiriyor. Enerji uzmanı Paloke Berisha, Kosova nın en sağlam enerji kaynağının kömür olmasına rağmen, diğer alternatif kaynakların da gözardı edilmemesini istedi MW kapasite ile tasarlanan Kosova C gözden geçirilirek Kosova e Re adıyla 1000 MW a düşürüldü. Üçüncü değişiklikle de Kosova B ihale kapsamından çıkarılarak Kosova e Re projesi 600 MW a indirildi. Son değişiklikle ihale paketinden kömür yatakları da çıkarıldı. Kosova e Re termik santral projesi hala Kosova nın en büyük projesi olarak lanse ediliyor. Öngörülere göre projenin maliyeti 1,5 Milyar. Kosova e RE Projesinde değişiklikler kabul edildi. - Ekonomik Kalkınma Bakanı Fadil İsmajli Başkanlığında yürüten ve bakanlardan oluşan Komite, Kosova e Re projesine ilişkin değişiklileri kabul etti. Revize edilen Kosova e Re termik santrali MW kapasiteli iki blok şeklinde inşa edilecek. Kosova B termik santrali ve kömür yatakları ise projeden çıkarıldı. Projenin yeni hali potansiyel yatırımcılara tekliflerini sunmaları için iletilecek. Söz konusu değişiklikelerin hem yerli hem de uluslararası ilgili kurumlardan gelen görüş ve öneriler çerçevesinde yapıldığı dile getirildi. Halihazırda kısa listede olan ve proje ilgi gösteren potansiyel yatırımcılar şunlar: 1. Adani Power / PT Adani Global consortium / Hindistan Endonezya 2. Park Holding / Türkiye 3. PPC / Contour Global LLP consortium Yunanistan ve İngiltere-ABD ( / haber kaynağı Deputeti, duke e bazuar në vonesat për ndërtimin e kapaciteteve të reja gjeneruese e në anën tjetër kërkesën e vazhdueshme të Komisionit Evropian për mbylljen e termocentralit Kosova A para fundit të vitit 2017, thotë se kjo gejndje do të ndikojë dhe do të vështërsojë punët e Kosovës.Mustafa, ka folur edhe për mungesën e një vizioni të qartë të Qeverisë për energjetikën, për realizim të projekteve pa një studim paraprak të fizibilitetit, por edhe për domosdoshmërinë e përshpejtimit të investimeve të KEDS-it për t i ulur humbjet teknike e ato komerciale. Ndërsa, Shoqëria civile në Kosovës kërkon që të ndërpritet procesi përgatitor për ndërtimin e Termocentralit Kosova e Re. Përfaqësues të Konsorciumit Kosovar të Shoqërisë për Energji, (KOSID) që janë marrë vazhdimisht me çështjet energjetike, konsiderojnë se në Kosovë ekzistojnë alternativa tjera energjetike që sigurojnë rrymë të mjaftueshme. Në anën tjetër, ekspertë për çështje ekonomike konsiderojnë se projekti i Termocentralit Kosova e Re duhet të fillojë së ndërtuari sa më shpejt, në mënyrë që në fund të vitit 2017, të mbyllet Termocentrali Kosova A, pasi konsiderohet ndotësi më i madh në vend. Eksperti për këtë çështje, Palokë Berisha, shprehet se Kosova të vetmin burim të sigurt të energjisë ka thëngjillin, por duke mos anashkaluar as burimet tjera alternative. Ky projekt ka pësuar shumë ndryshime. Në radhë të parë termocentrali kishte 2100 megavat, pastaj projekti riemërohet nga Termocentrali Kosova C në Kosova e Re, ku prapë ulet kapaciteti prodhues në 1000 megavat.ndërsa, ndryshimi i tretë bëhet kur shpallet tenderi për ndërtimin e termocentralit me 600 megavat, pastaj nga pakoja tenderuese hiqet ndërtimi i Termocentralit Kosova B. Kurse, vitin e kaluar po nga pakoja tenderuese hiqen minierat e qymyrit. Ndërkaq, Termocentrali Kosova e re llogaritet të jetë një ndër projektet më të mëdha në Kosovë, ndërsa kostoja për ndërtimin e tij, vlerësohet të jetë 1.5 miliard. Ndër të tjerash, gjatë ditëve në vijim Komiteti Drejtues i Projektit (KDP) Termocentralit Kosova e Re, i udhëhequr nga Ministri i Zhvillimit Ekonomik, Fadil Ismajli, mbajti takimin e radhës ku është aprovuar ristrukturimi i projektit Kosova e Re. Termocentrali i ristrukturuar Kosova e Re do të ndërtohet më mënyrë të dy bllokëve me kapacitet MË. Ndërsa Termocentrali Kosova B dhe rezervat e qymyrit janë vendosur të largohen nga projekti. Projekti me të gjitha ndryshimet dhe i ristrukturuar do t i dërgohet të gjithë investitorëve potencial. Ndërkaq gjatë komunikatës për media është raportuar se këto ndryshime janë bërë si rezultat i komenteve dhe propozimeve nga përfaqësuesit e intitucioneve vendore dhe ndërkombëtare. Investitorët potencial të cilët kanë shprehë interesim dhe kanë hyrë në listën e ngushtë janë: 1. Adani Power / PT Adani Global consortium / Indi Indonezia 2. Park Holding / Turqi 3. PPC / Contour Global LLP consortium / Greqi Angli - SHBA (Lajme nga 13/04/ /04/2014)

10 10 Yıl -Viti /Sayı Numri:2014 /3 Oda Bülteni Buletini i Odës Ekonomi HaberleriDevam Vazhdim Lajme nga Ekonomia Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime Maliye Bakanı Besim Beqaj, hükümetin kısa zaman içinde Kosova da yatırımların kolaylaştırılması için bir düzenleme yapacağını açıkladı. Beqaj, hükümet ile özel sektör arasında daha iyi bir işbirliği ve teşvik amacıyla yatırımlara kolaylıkların geleceğini ileri sürdü. Kosova hükümetinin yeni yatırımlar konusunda yatırım miktarı ve istihdam gözönünde bulundurularak, yatırımcının bazı vergilerden 3 ila 7 yıl muaf tutulacağı bildirildi. Beqaj, özel sektör temsilcileriyle 4 ana kategoride uzlaştıklarını dile getirdi: - 10 Milyon nun üzerinde yatırım yapan ve 150 den fazla istihdam sağlayan şirketlere 7 yıl vergi muafiyeti - 10 Milyon ya kadar yatırım yapan ve 100 ün altında istihdam sağlayan yatırımlar için 5 yıl vergi muafiyeti - 2 ila 5 Milyon arasında yatırım yapan ve 50 kişiden daha az istihdam sağlayan yatırımlar için de 4 yıl vergi muafiyeti - 2 Milyon ya kadar yatırım yapan; küçük çaplı yatırım yapan; genç girişimci olan, kadın girişimci olan, yatırım miktarı küçük ancak en az 30 istihdam yaratan işletmeler için de 3 yıl vergi muafiyeti sağlanacak. (hbr. kaynağı / ) Başbakan Hashim Thaçi-nin vaatleri devam ediyor Başbakan Hashim Thaçi özel sektöre düzenlediği bir dizi ziyarette vaatlere devam etti. Başbakan, ziyaretleri sırasında, Vushtri bölgesinde tarımcılarla-da bir araya geldi. Thaçi yaptığı açıklamada önümüzdeki 4 yıl içinde tarım sektörüne 500 Milyon kadar yatırımın yapılacağını ve 50 bin işyerinin açılacağını ileri sürdü. Öte yandan Thaçi Mayıs ayından itibaren çiftçinin çalıştığı toprakta hektar başına 300 teşvik alacağını belirtti. Thaçi ziyaretlerini aksatmadan, Su Fabrikası DEA da da karşılandı, istihdam yartmak amacıyla iş dünyasına sağlanacak olan 1.5 Milyar luk fon konusunu tekrar gündeme taşıyarak, istihdam fonunun, şirketlerin gelişimi ve yeni istihdam yerlerinin açılması için kullanılacağını belirtti. Başbakan, hükümet olarak ellerinden gelen desteği sunacaklarını ifade etti. Ministri i Financave (MF), Besim Beqaj paralajmëroi se Qeveria e Kosovës shpejt do të aprovoj dokumentin e lehtësirave për investime në Kosovë. Beqaj, bëri të ditur se në kuadër të bashkëpunimit në mes të institucioneve shtetërore dhe biznesit është vendosur që të aprovohen lehtësirat për investime në vend. Ministri Beqaj raportoi se, duke u marrë parasyshë vlera e investimeve dhe punësimet përmes tyre, investiorët në fjalë do të gëzojnë disa lehtësira sa i përket lirimit nga disa tatime nëmes 3 7 vite të aktiviteteve biznesore. Në këtë drejtimështë arritur dakordimi edhe me biznesin që të ketë së paku 4 kategori të lehtësirave. - Kategoria e parë është ajo e cila do të shkon për inv1estime të reja mbi 10 milionë euro dhe krijim mbi 150 vende pune e cila do të ketë pushim nga taksat për 7 vite. - Për investimet që do të shkojnë deri në 10 milionë euro dhe krijojnë së paku 100 vende pune do të aplikohet pushimi nga taksat së paku për 5 vite - Për investime të reja prej 2 deri në 5 milionë euro dhe së paku 50 vende të reja të krijuara për punësim, pushimi nga taksat do të jetë për 4 vite; - Për investime deri në 2 milionë euro, që ka të bëjë me investimet e vogla, që ka të bëjë me biznese të të rinjve, që ka të bëjë me biznese të grave dhe biznese të tjera të cilat janë të natyrës dhe investimit më të vogël, por që hapin së paku 30 vende pune, pushimi nga taksat do të jetë për 3 vite. Kryeministri Hashim Thaqi Vazhdon me Premtime Kryeministri Hashim Thaqi gjatë vizitave që i realizojë në sektorin privat vazhdojë premtimet e tij. Kryeminisri gjëtë vizitave të radhës u takua edhe me fermerët në qytetin e Vushtrrisë. Thaqi u zotua se gjatë katër viteve të ardhshme do të investohet me vlerë rreth 500 milion, dhe se në këtë drejtim do të hapen rreth 50 mijë vende pune. Ndërkaq, Kryeministri Tahqi ka bërë të ditur se që nga muaji Maj 2014 tokat bjqësore do të përkrahen me nga 300 për një hektarë. Kryeministri duke mos ndërprerë vizitat me radhë, ka vizituar edhe fabrikën e pëpunimit të ujit DEA. Gjatë kësaj vizite, Kryeministri sërish duke përmend fondin me vlerë 1.5 miliard, Ai tha se ky fond do të shfrytëzohet për punësime të reja dhe zhvillimin e ndërmarrjeve. Kryeministri u zotua se Qeveria e Kosovës do të punojë në këtë drejtim. Türkçe Shqip

11 Oda Bülteni Buletini i Odës Yıl -Viti /Sayı Numri:2014 /3 11 Ekonomi HaberleriDevam Vazhdim Lajme nga Ekonomia Hashim Thaçi, öte yandan Brezovica Projesinin hayata geçmesi ile 4000 kadar kişi için iş imkanı sağlanacağını öne sürdü. Brezovica Projesi için ön yeterlilik alan uluslar arası şirketler nezdinde bir konuşma yapan Thaçi, Sharr Dağlarında olan bu projenin çekici ve benzersiz bir yatırım imkanı tanıdığını söyledi. Bu projeye yatırım yapacak olan yabancı yatırımcıların arkasında Kosova hükümetinin olacağını belirten Thaçi, özel sektör eliyle yeni istihdamların sağlanacağı ve sosyal refahın artacağına inandıklarını ve bu inancın ekonomik politikaların temel taşı olduğunu kaydetti. (hbr. Kaynağı / ) Ndër të tjera, Kryeministri Thaqi, duke folur lidhur me Projektin e Brezovicës, konsideroi se me realizimin e këtij projekti do mundësohet punësimi i rreth 4000 personave. Thaçi gjatë konferencës para-ofertuese për Projektin e Brezovicës, me investitorët e huaj të parakualifikuar tha se malet e Sharrit, konkretisht hapësira zhvillimore ku është projekti i Brezovicës ofron mundësi unike për investime në këtë vend atraktiv në Kosovë. Thaçi i cili zotohet se investitorët që do të investojnë në këtë projekt do ta kenë mbështetjen e Qeverisë së Kosovës, Ai, njëkohësisht shprehi besimin se privatizimi dhe fuqizimi i sektorit privat është një faktor kyç në zhvillimin e një ekonomie moderne të tregut,do të mundëson hapjen e vendeve të reja të punës dhe krijimit të mirëqenies së gjithëmbarshme dhe se ky besim është gurthemel i politikave tona, tha Kryeministri. (lajme : 24/03/ /04/2014) Türkiye Başbakan Yardımcısı İşler in Kosova Temasları Takimet e Zv. Kryeministrit Turk në Kosovë Nisan Nisan Kosova Türklerinin Milli Bayramı vesilesiyle Türkiye Başbakan Yardımcısı Emrullah İşler başkanlığında üst düzey bir heyet Kosova yı ziyaret etti. Emrullah İşler, Kosova Meclis Başkanı Jakup Krasniçi, Başbakan Hashim Thaçi, Kamu Yönetimi Bakanı Mahir Yağcılar, Kosova Parlamentosundaki Türk milletvekili heyeti ve İslam Birliği gibi çeşitli kurum ve kuruluş temsilcileriyle temslarda bulundu. İşler görüşmeleri sırasında Türkiye nin Kosova yı bölgede önemli bir partner olarak gördüğünü belirtti. İşler, Türkiye ile Kosova arasındaki güçlü tarihi ve insani bağların olduğuna vurgu yaparak Türkiye nin Kosova ya olan desteğinin devam edeceğini söyledi. İşler, Kosova nın uluslararası kurumlara üyeliği konusunda Türkiye nin sağladığı lobi desteğini sürdüreceklerini belirterek Kosova nın geleceğini Avrupa Birliğinde ve NATO üyeliğinde gördüklerini ifade etti. Me rast të festës Kombëtare të Komunitetit Turk në Kosovë, më Prill 2014 një delegacion zyrtarë me Kryesi të Zv. Kryeministrit të Republikës së Turqisë Emrullah İşler vizituan Kosovën. Emrullah İşler gjatë kësaj vizite takoi përfaqësuesit e Institucioneve të ndryshme të Kosovës: Kryetarin e Kuvendit të Kosovës Jakup Kransniqi, Kryeministrin e Kosovës Hashim Thaçi, Ministrin e Administratës Publike Mahir Yağcılar, Deputetët Turk në Parlamenti e Kosovës, Bashkësinë Islame etj. İşler, gjatë takimeve të ralizuara raportoi se Turqia konsideron Kosovën si një partner shum të rëndësishëm në rajon. Zv. Kyeministri Turk, duke rikujtuar se Turqia do të vazhdojë ofrimin e mbështetjeve për Kosovën, njëkohësisht rikujtoi edhe një herë lidhjet historike dhe njerëzore në mes të Kosovës dhe Turqisë. İşler, duke bërë të ditur se Turqia do të vazhdojë lobimin në drejtim të antarësimit të Kosovës në Institucione Ndërkombëtare, Ai shprehi bindjen e fuqishme që ardhmëria e Kosovës do të shkoi drejt Antarësimit në BE dhe NATO. Në këtë kontekst, ne si Republikë e Turqisë mbështesim negociatat të cilat bëhen me anë të ndërmjetësimit të BE-së në mes të Kosovës dhe Turqisë dhe mendojmë se si rezultat i kësaj, Kosova do të njohet edhe nga antarët tjerë të BE-se të cilët ende nuk e kanë njohur Kosovën si shtet. Türkçe Shqip

12 12 Yıl -Viti /Sayı Numri:2014 /3 Oda Bülteni Buletini i Odës Ekonomi HaberleriDevam Vazhdim Lajme nga Ekonomia Bu çerçevede Kosova ile Sırbistan arasında Avrupa Birliğinin aracılığı ile yürütülen müzakereleri Türkiye olarak desteklediklerini ve bunun sonucunda AB nin Kosova yı şu an tanımayan üyeler nezdinde de tanımayı getireceğini belirtti. Türkiye Başbakan Yardımcısı Emrullah İşler temasları sırasında Kosova daki Türk yatırımlarına da vurgu yaptı. İşler, ekonomik işbirliğini olumlu olarak değerlendirdi ve yeni yatırımcıların gelmesini teşvik edeceklerini kaydetti. Yeni havalimanı, otoyol gibi altyapı projelerinden memnuniyet duyduğunu sözlerine ekledi. Zëvendës Kryministri i Republikës së Turqisë Emrullah İşler gjatë takimeve të cilat realizojë, me theks të veçant përmendi edhe investimet Turke të realizuara në Kosovë. İşler, bashkëpunimet ekonomike vlerësoi si lidhje pozitive dhe ndërkohë bëri të ditur se do të punojnë edhe më tutje në inkurajimin e investimeve Turke të reja në Kosovë. Zv. Kryeministri po ashtu shprehi kënaqsinë lidhur me realizimin e projekteve të infrastrukturës siç janë aeroporti ndërkombëtar i Prishtinës, autostrada etj. AB Kosova Yardımlarına Devam Ediyor BE vazhdon të mbështesë Kosovën Avrupa Birliği üyelik öncesi yeni bir destek mekanizması geliştiriyor yıllarını kapsayacak olan IPA2 isimli program çerçevesinde AB nin potansiyel adaylarına uzun vadeli projelerin ve planlamaların yapılması ve desteklenmesi hedefleniyor. Bu kapsamda Kosova nın da tarım, enerji, hukukun üstünlüğü, suç, yolsuzlukla mücadele, uyuşturucu ticareti gibi konuların önlenmesi konusunda destek alması öngörülüyor. Avrupa Entegrasyonları Bakanlığı IPA 2014 programının tanıtımı konusunda bir toplantı düzenledi. Kosova AB nin 2007 ile 2013 yılları arasında sürdürülen IPA 1 Programına dahil olup, eğitim alanında 7,5; hukukun üstünlüğünün sağlanması için 22; tarımcılığın gelişmesi için ise 9,4 Milyon luk desteklerden yararlandı. Bashkimi Evropian ka planifikuar një instrument të ri, si Instrument i Asistencës për Para-anëtarësim. Me anë të këtij instrumenti i cili titullohet IPA2, për periudhën , pritet të arrihet forcimin afatgjatë të planifikimit, qasjes sektoriale, programimin shumëvjeçar dhe mundësinë e përfitimit të fondeve shtesë, të lidhura me performancën e një vendi apo sektori.kosova pritet të përfitojë në sektorët e bujqësisë, energjisë dhe sundimit të ligjit, dhe po ashtu ofrohet mbështetje në zbatimin e rregullave dhe rregulloreve në luftën kundër krimit, korrupsionit, trafikut të drogës dhe luftimin dukurive të tjera negative.me këtë rast, Ministria e Integrimeve Evropiane, ka mbajtur konferencë promovuese mbi këtë program. Kosova është pjesë e Asistencës së Para-anëtarësimit që nga viti 2007 dhe IPA 1 ka përfunduar në vitin 2013.Gjatë kësaj periudhe janë investuar 7,5 milionë euro në arsim, 22 milionë euro në fushën e sundimit të ligjit, dhe 9,4 milionë euro në zhvillimin e bujqësisë dhe atë ekonomik.

13 Oda Bülteni Buletini i Odës Yıl -Viti /Sayı Numri:2014 /3 13 Analiz Analizë Kosova ve Enerji Hazırlayan: Lulzim Syla / Giriş ENERGJIA DHE KOSOVA Përgatitur nga: Lulzim Syla / Parathënje Bu çalışma savaştan sonra ülkenin ekonomik kalkınmasının neredeyse başat faktörlerinden biri olan Kosova Cumhuriyetindeki enerji meseleleri üzerine odaklanmaktadır. Bugün Avrupa, Enerji dediğimiz bir meydan okuma ile karşı karşıyadır ve sanayi, ulaştırma, tarım, eğitim, sağlık gibi, bu alanla yakın ilişikte olan bileşenlerle doğrudan bağlantılıdır. Elektrik enerjisinin üretimi ve tedariki konusunun uzun vadeli, güvenli ve istikrarlı bir hal alabilmesi için bir mekanizmanın kurulmasının ön koşul olmasının yanı sıra enerji, başlı başına tüm Avrupa nın kapsamlı bir ekonomik gelişmesinin temel faktörünü oluşturmaya devam etmektedir. Eurostat verilerine göre 2013 yılında kürsel çapta enerji tüketiminin %3 oranında artması öngörülmekteydi. Aynı zamanda, gaz üretiminin de artmasının planlanmasına rağmen, 2012 yılına oranla 2013 yılında %4 oranında bir talep artışı da beklenmekteydi. Diğer bir değişiklik ise akaryakıt fiyatlarının aşağıya çekilmesi yönünde idi çünkü arz piyasa talebinin üzerinde seyretmekte. Uluslararası Enerji Ajansının (IEA) World Energy Outlook 2012 raporuna göre, 2013 ile 2035 yılları arasında, tüm dünya çapında 11,8 Trilyon $ lık bir yatırımın, enerji verimliliği alanlarına yapılması bekleniyor ve bunun sonucunda akaryakıt tüketiminin 17,5 Trilyon $ azalması, dünya çapında enerji talebinin %50 oranında azalması ve enerji altyapısı inşaatı harcamalarının 1,3 Trilyon $ civarında azalması öngörülmektedir. Öte yandan EREC in son yayınlarından biri olan Re thinking 2050 raporuna göre Avrupa Birliği bir vizyon olarak 2050 yılında enerji tedarikinin %100 ünü yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlamayı hedefliyor. Elektrik enerjisi konusunda Kosova da iş dünyası ile yapılan tüm araştırmalar, enerjinin temel bir faktör olduğunu ortaya koymaktadır. Elektrik enerjisi, gerek ucuzluğuyla piyasada rekabetçi olabilmenin faktörü olarak, gerek enerji eksikliğinde temel problemi oluşturması, gerekse özellikle kış aylarında kesintilerin uygulanması dikkate alınarak önemli bir faktör olduğunu göstermektedir. Kosova bugün, hane halkının enerji taleplerini karşılayacak, güçlü bir sanayinin gelişimini sağlayacak ve ülkede reel enerji talebini yerine getirebilecek kalkınma hedefleri belli ve uzun vadeli bir stratejinin oluşturulması ihtiyacı ile karşı karşıyadır. Ky dokument i përmbledhur i kushtohet në veqanti problemit të energjisë në Republikën e Kosovës e cila që nga pas lufta ka qenë pothuajse faktori kryesor në zhvillimin ekonomik të vendit. Sot Evropa është para një sfide të madhe që quhet Energjia, e që në vete ngërthen shumë komponente që ndërlidhen ngushtë me të siq janë: industria, transporti, bujqësia, arsimi, mjekësia, etj. Përveq krijimit të parakushteve për të ndërtuar një mekanizëm që do të krijonte një siguri më të lartë dhe qëndrueshmëri afatgjate të prodhimit dhe furnizimit me energji elektrike, energjia në vete është edhe një nga faktorët kryesorë të zhvillimit të gjithëmbarshëm ekonomik të vendeve të Europës. Në bazë të dhënave të fundit nga Eurostat, parashihet rritje e konsumit të energjisë globale me rreth 3% në vitin Gjithashtu planifikohet të rriten edhe kapacitetet e prodhimit të gazit dhe kërkesa për të parashihet të jetë për 4% më e lartë se në vitin Ndërsa ndryshimi tjetër do të jetë ulja e çmimit të naftës si rezultat i ofertës më të madhe në treg sesa kërkesës për të. Sipas raportit të vitit 2012 të World Energy Outlook 2012 të publikuar nga Agjensia Ndërkombëtare për Energji - IEA, nga viti 2013 deri në vitin 2035 në botë parashihen të investohen rreth 11.8 trilion dollarë në nivel botëror vetëm në fushën e efiçiencë së energjisë dhe që pritet të rezultojë në: 17.5 trilion në zvogëlim të fakturave për karburante, 50% zvogëlim të ulje të kërkesës për energji në nivel botëror dhe rreth 1.3 trilion dollarë zvogëlim në ndërtim të infrastrukturës së re për energji. Ndërsa sipas publikimit të fundit nga EREC - Re- thinking 2050, vizioni i Bashkimit Evropian është që në vitin 2050 furnizimi me energji të bëhët 100% nga burime të energjisë së ripërtritshme. Në të gjitha hulumtimet që janë bërë me biznese deri më tani në Kosovë, del se energjia elektrike shihet si një prej faktorëve kryesor qoftë në rritje të konkurrueshmërisë në treg kur çmimi i energjisë është i lirë, apo si problem kryesor kur ka mungesë të energjisë elektrike apo reduktime gjatë sezonit të dimrit. Kosova sot ballafaqohet me nevojën për të përcaktuar qartë objektivat zhvillimore me një strategji afatgjate gjë që do të rezultonte edhe në kërkesën reale për energji e cila do të plotësonte nevojat e domosdoshme të amvisërisë, industrisë për një zhvillim të qëndrueshëm. Ky përcaktim do të kishte efekte të mëdha edhe në gjenerim të punësimit dhe mbarë zhvillimin ekonomik të vendit.