HKMO: TORBA YASA'NIN GERÇEKLERÝ

Transkript

1 HKMO: TORBA YASA'NIN GERÇEKLERÝ Onaylayan Administrator Friday, 04 February 2011 Son Güncelleme Friday, 04 February 2011 HSGG Orijinali için týklayýn TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasý 27 Ocak 2011 tarihinde Torba Yasa`ya iliþkin bir basýn açýklamasý yaptý. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasý 27 Ocak 2011 tarihinde Torba Yasa`ya iliþkin bir basýn açýklamasý yaptý. Torba Yasa nýn Gerçekleri Bilindiði üzere, 1980 de hazýrlýðý yapýlan ve darbe sonrasý süreçte uygulamaya konulan 24 Ocak Kararlarý ile Türkiye ekonomisi ciddi yapýsal bir dönüþüme girmiþtir. Bu dönüþüm, uluslar arasý ölçekte geliþmeye baþlayan neo-liberalizmin ülkemiz ekonomi ve siyasetine tepeden inerek yerleþmiþtir. Bu dönüþümün temelinde amaçlanan, ekonominin serbest pazar ve sermaye çýkarlarý doðrultusunda þekillendirilmesi olmuþtur. Türkiye bu günlerde, "Torba Yasa"nýn getirecekleri ile ekonomide ve siyasette çok ciddi benzer bir dönüþümün eþiðindedir. Bu yasa, "Bazý Alacaklarýn Yeniden Yapýlandýrýlmasý ile Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanunu ve Diðer Bazý Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Deðiþiklik Yapýlmasýna Dair Kanun Tasarýsý" adýyla tarihinde Bakanlar Kurulu nda kararlaþtýrýlmýþ, tarihinde TBMM ye sunulmuþ ve 3 Aralýk ta da "Bazý Kanunlarda Deðiþiklik Yapýlmasýna Dair Kanun Teklifi"ndeki ek maddelerle geniþletilmiþtir. Belirtmeliyiz ki, Ocak Kararlarý ile baþlayan dönüþüm, söz konusu "Torba Yasa" ile amaçlananlarla beraber tamamlanmak istenmektedir. Çünkü söz konusu kanun, Türkiye de iþçileri, memurlarý ve bütün bir gelecek kuþaðý, sermayenin çýkarlarý altýnda ezmeyi ve ekonomik ve siyasi alanda yeni bir tahakküme tabi tutmayý amaçlayan maddeler içermektedir. Bu maddelerin yasalaþmasý halinde baþta emekçiler olmak üzere götüreceklerinden bazýlarýný hatýrlatmakta fayda görüyoruz: Tasarýsýnýn 23. Maddesinde(1), asgari ücret tanýmýnda yer alan 16 yaþ, 18 yaþýna çekilmektedir. Böylece, asgari ücrete tabi olan arasýndaki genç iþçilerin ücreti, net 599 liralýk asgari ücret 518 liraya düþecektir. Tasarýsýnýn 54. Maddesinde(2), meslek liselerinde staj yapan öðrencilere ödenecek miktarýn, asgari ücretin net tutarýnýn üzerinden hesaplanmasý yasalaþmaktadýr. Buna göre, meslek liselerinde staj yapan öðrencilerin aldýklarý asgari ücretler 229 TL den 178 TL ye çekilmek istenmektedir.

2 Tasarýsýnýn 56. Maddesinde(3), tekstil sektöründe taþeronlaþmanýn sonucu doðan bir hastalýk olan silikozis in, meslek hastalýðý olarak kabul edilmediðini görüyoruz. Bunun anlamý, meslekleri sebebiyle yakalandýklarý silikozis hastalýðý sebebiyle maðdur olan kot taþlama iþçilerinin, meslek hastalýðýna tanýnan haklardan yararlanamayacak olmasýdýr. Silikozis in bir meslek hastalýðý olduðunun bilinmesine raðmen, kayýt dýþý, kaçak ve sigortasýz çalýþmanýn hüküm sürdüðü kot taþlama iþinin mevcut halinin devamý öngörülmektedir. Tasarýsýnýn 59. Maddesinde(4), yaþ arasý iþçilere ödenmesi gereken sigorta primi, iþsizlik sigortasý fonundan karþýlanabilecek. Bunun anlamý, zaten iþçilerden kesilen fonlarýn, iþverenlere bir vergi indirimi olacaðýdýr. Fakat ayný zamanda, iþverenlerin bu prim desteðinden yararlanabilmesi adýna, 29 yaþ üstü olan çalýþanlarý iþten çýkarmasý ya da hiç iþe almamasý da ihtimaldir. Tasarýsýnýn 61. Maddesinde(5), kýsa süreli iþçi çalýþtýrma yasallaþmaktadýr. "Çaðrý üzerine çalýþma", "evden çalýþma" ve "uzaktan çalýþma" gibi tanýmlar, bu maddede bir istihdam bolluðu gibi sunulmakta fakat aslýnda çalýþma süresini iþverenin keyfine býrakýp, iþçiyi esnekliðe ve kuralsýzlýða mahkûm etmektedir. Tasarýnýn 77. maddesi kadýnlara doðum öncesi ve sonrasý izin veriyor olmasýna raðmen, buradaki düzenleme, özellikle kadýn emeðinin güvencesiz ve sendikasýz kullanýlmasýný yasallaþtýrarak, ülkemizdeki kadýn sorununu pekiþtirmekte ve kadýnlarýn taleplerini görmezden gelmektedir. Tasarýsýnýn 62. Maddesinde(6), yirmi beþ yaþ altý genç iþçilerin "deneme süresi", 2 aydan 4 aya çýkartýlmaktadýr. Bu düzenleme, gençlerin dört ay çalýþtýrýldýktan sonra iþten çýkarýlmalarýný kolaylaþtýrmakta ve meþrulaþtýrmaktadýr. Tasarýsýnýn 64. Maddesinde(7), turizm iþletme ve iþyerleri için denkleþtirme süresinin dört aya çýkarýlmasý öngörülmüþtür. Buna göre, turizm sektöründe dönemlik yani mevsimlik çalýþan iþçilerin, kalýcý bir istihdama ulaþmadan, 4 ay gibi kýsa bir süre için çalýþtýrýlmasýnýn yolu açýlmýþtýr. Bu, mevsimlik iþçi çalýþtýrmanýn, belgeli ve ruhsatlý biçimidir. Tasarýsýnýn 65. Maddesinde(8), iþçilerin, iþ ile ilgili ve sözleþmeden doðan þikâyetlerini Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý bölge müdürlüklerindeki görevli memurlar aracýlýðýyla yapýlmasýnýn önü açýlmaktadýr. Oysa bu konu, ciddi uzmanlýk isteyen denetim ve inceleme iþidir. Bu iþin düz memurlar eliyle yaptýrýlmasý, iþçilerin þikâyetleri konusunun geçiþtirilmesine ve iþlemlerinin yavaþlamasýna sebep olabilir niteliktedir. Tasarýsýnýn 72. ve 82. Maddelerinde de, baþarý ve performans faktörleri kýdem atlama gibi konularda öncelikli hale getirilip, çalýþma yaþamýna rekabet anlayýþý dâhil edilmekte, dayanýþma ve kolektif hareket etme anlayýþý bastýrýlmaktadýr. Tasarýsýnýn 73.

3 Maddesinde(9), devlet kurumlarý içerisinde yukarý derecelerdeki kadrolara yükseltilme þartlarýndan biri olan "sicil bakýmýndan üst derecelere yükselebilecek nitelikte olmak" þartý çýkarýlmaktadýr. Buna göre, üst düzey yöneticilerin özel sektörden atanmalarý mümkün hale gelmektedir. Ayrýca, dýþarýdan atanan üst düzey personelin özel sektörde ya da serbest meslek sahibi olarak kamu dýþýnda çalýþtýðý sürelerinin tamamý, devlet kurumlarýnda fiilen çalýþtýðý sürelere dâhil edilmesi söz konusudur. Tasarýsýnýn 77. Maddesinde(10), iþçilerin çalýþma saatleri ve vardiya düzenlemeleri tamamen kuruma býrakýlmaktadýr. Buna göre, vardiya düzenlemelerinde eþit bir daðýtýmýn yapýlmasý zorlanacak, bu konuda iþçilerin herhangi bir söz hakký olmayacak, iþ tamamen kurum baþkanýnýn kontrolünde olacaktýr. - Kanun Tasarýsýnýn 93. maddesine eklenen "Geçici 25. Madde"de, "özelleþtirme iþlemleri tamamlanarak devir iþlemleri sonuçlandýrýlan ve devralan tarafýndan özelleþtirme öncesi duruma dönülmesine imkan vermeyecek þekilde devredilen kuruluþ için üretim amaçlý yatýrým ve buna baðlý ticari, mali ve hukuki tasarrufta bulunmuþ olanlara iliþkin mahkemelerce verilen iptal ve yürütmeyi durdurma kararlarýyla ilgili olarak Ýdarece herhangi bir iþlem tesis edilemez, bu konuda açýlan davalardan feragat edilir." denilerek özelleþtirmeler yargý kararlarýndan kaçýrýlmakta, idarenin yargý kararlarýna adeta uymamasý, suç iþlemesi teþvik edilmektedir. Bu düzenlemeyle, özelleþtirmeye karþý açýlan "yürütmeyi durdurma", "iptal" kararlarýnýn alýndýðý davalar ortadan kaldýrýlarak, haklarýnda bu kararlarýn alýndýðý pek çok özelleþtirme uygulamasý yasal statüye kavuþmuþ olacaktýr. Böylece, bir dizi özelleþtirmeyi, kamu yararýna aykýrý olduðu gerekçesiyle, iptal eden Danýþtay kararlarý yürürlükten kalkacak ve özelleþtirmelerin önü tümüyle açýlmýþ olacaktýr. Anayasa deðiþikliði ile özelleþtirmelerde yargýnýn yerindelik denetiminin kaldýrýlmasýnýn ardýndan, bu kanunun yasalaþmasý durumunda özelleþtirmelerde yargý denetimi kaldýrýlarak, özelleþtirmelere iliþkin irade tamamen yürütmeye geçecektir. Tasarýsýnýn 97. maddesinde, 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayýlý Bazý Yatýrým ve Hizmetlerin Yap-Ýþlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptýrýlmasý Hakkýnda Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fýkrasý yürürlükten kaldýrýlmýþ ve 12. Maddesine "Yap Ýþlet-Devret modeli ile yapýlacak projelerde 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayýlý Kamu Ýhale Kanununa tabi olunmadan müþavirlik hizmet alýmý yapýlabilir. Söz konusu hizmet alýmýna iliþkin esas ve usuller Bakanlar Kurulu kararý ile belirlenir." eklenerek Kamu Ýhale Kanunu hükümlerinden kaçýlmýþtýr. Ayrýca eklenen "Ek madde 1"de "Bu çerçevede yapýlacak yatýrým ve hizmetler için görevli þirketin mülkiyetine býrakýlacak olan mülkiyeti kamu kurum veya kuruluþlarýna (kamu iktisadi teþebbüsleri dahil) ve Hazineye ait taþýnmazlar ve Devletin hüküm ve tasarrufu altýnda bulunan yerler için kullaným bedeli ve hazine payý alýnmaz." denerek kamu arazileri adeta gözden çýkarýlmaktadýr. Tasarýsýnýn 109. Maddesinde(11), il özel idareleri veya belediyelerin sürekli iþçi kadrolarýnda çalýþan "ihtiyaç fazlasý" iþçilerin, Milli Eðitim Bakanlýðý ve Emniyet Genel Müdürlüðünün taþra teþkilatýndaki sürekli iþçi kadrolarýna atanmasý gündeme getirilmektedir. Buna göre, belediyelerde

4 çalýþan iþçiler, söz konusu müdürlüklerin farklý illerdeki birimlerine yollanmasý ve yeni iþine beþ gün içinde baþlamasý zorunluluðu yasallaþmaktadýr. Ýþçilere dayatýlacak olan bu deðiþiklik, onlarýn yaþamýnda ciddi sorunlar yaratabilecek niteliktedir. Ayrýca, nakil edilen iþçinin, daha önce çalýþtýðý kurumdan alacaklarýný tahsis edemeyeceði de söz konusudur. Bu maddeler ve onlarýn uygulanmasýnda yaratacaðý muhtemel sorunlar ve sýkýntýlar ýþýðýnda deðerlendirildiðinde, "Torba Yasa", iþçiler, memurlar ve tüm emekçiler için kaygý verici boyuttadýr. Türkiye de en temel insani problemin "iþsizlik" olduðu bilinirken "iþçi fazlalýðý"ndan bahseden bu yasa, kamu istihdamýný azaltacak, taþeron uygulamasýný yaygýnlaþtýracak, emekçileri güvencesiz ve esnek çalýþmaya zorlayacak, iþ güvenliði alanýný piyasalaþtýracak, kazanýlmýþ haklarý iþçilerin ellerinden alacak ve sözleþmeli iþçilere grev hakkýný yasaklayacaktýr. Tüm bunlar, emekçilerin ve onlarýn ailelerinin zaten zorluklarla dolu yaþamlarýný, daha da zorlaþtýracak, onlarý sermaye ve iþveren kurum ve kuruluþlarýn altýnda daha da ezilecek bir pozisyona sokacaktýr. Böylesi ezici, sermayeye rant kapýlarý açan, her þeyi ticarileþtirmenin yolunu arayan ve sosyal hukuk devletinin ilkesi olan kamu yararýný hiçe sayan bir yasa tasarýsý, dayatmacý zihniyetin ürünüdür. Yasanýn oluþturulmasýnda, taraflarýn, kamuoyunun ve içinde TMMOB nin de olmasý gereken ilgili kurum ve kuruluþlarýn görüþ ve önerileri alýnmamýþtýr. Demokratik bir süreç iþletilmemiþtir. Yasa Tasarýsýnýn kamuoyunda kabul görmeyeceðini düþünen siyasal iktidar, tasarýyý "gece yarýsý" operasyonuyla Meclis e sunmuþtur ve Temel Kanun niteliðinde görüþülmesine karar vermiþtir. Yasa Tasarýsýnýn tepeden inme þeklinde dayatýlmasý, siyasal iktidarýn baskýcý ve otoriter uygulamalarýnýn ve neo-liberal politikalarýnýn devamýný saðlamaya yönelik olduðunu göstermektedir. Emekçilere ve geleceðimize dönük kapsamlý bir saldýrý programý olarak nitelendirilebilecek bu "Torba Yasa", baþta tüm çalýþanlarý, emekçileri ve yurttaþlarý ilgilendirdiði gibi, biz mühendisleri ve geleceðimizi de yakýndan ilgilendirmektedir. Demokratik bir meslek kuruluþu olarak, yukarýda belirtilen hususlarýn yasa tasarýsýndan çýkartýlmasýnýn gerekliliðini ifade ediyoruz. Üyelerimize ve kamuoyuna saygý ile sunarýz.

5 TMMOB HARÝTA VE KADASTRO MÜHENDÝSLERÝ ODASI 0CAK Madde: "... ayrýca asgari ücret tanýmýndaki 16 yaþ ibaresi 18 olarak deðiþtirilmektedir." Madde: "Halen kanun kapsamýnda staj görenlere brüt asgari ücret üzerinden ödenen ücretin net asgari ücret üzerinden ödenmesi amaçlanmýþtýr." Madde: "Ayrýca Kanuna eklenen madde ile silikozis meslek hastalýðýnda, kayýt dýþý çalýþmýþ olanlarýn iþyerleriyle çalýþma iliþkisinin kurulamamasý nedeniyle iþ kazasý ve meslek hastalýðý sigortasýndan yararlanamayanlarýn 2022 sayýlý Kanundan yararlandýrýlarak sosyal güvenliklerinin saðlanmasý amaçlanmaktadýr" Madde: " sayýlý Kanunun 81 inci maddesinde sayýlan ve 82 nci maddesi uyarýnca belirlenen prime esas kazançlarý üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin iþveren hisselerine ait tutarý, koþullarýn devamý süresince Ýþsizlik Sigortasý Fonundan karþýlanacaktýr...."

6 5-61. Madde: "..., küresel ekonomideki artan rekabet ve iþsizlikle mücadelede baþarý saðlanmasý "evden çalýþma" ve "uzaktan çalýþma" gibi esnek çalýþma modellerinin yasal dayanaða kavuþturulmasý ve uygulamanýn yaygýnlaþmasýyla mümkün olacaktýr." Madde: "Yapýlan düzenleme iþ sözleþmesine konulabilecek deneme süresi iki ay ile sýnýrlandýrýlmakta, genç iþçilerin tecrübelerinin ve istihdamlarýnýn arttýrýlabilmesi amacýyla yirmi beþ yaþ altýndaki iþçiler için iþ sözleþmesine konulabilecek deneme süresinin dört aya kadar uzatýlabilmesine imkân tanýnmaktadýr." Madde: "...turizm iþletme belgesine sahip iþyerleri için denkleþtirme süresinin dört ay olarak uygulanabilmesine imkân saðlanarak bu sektörde istihdamýn artýrýlmasý amaçlanmaktadýr." Madde: "... Ýþçi þikâyetlerini inceleyecek olan bölge müdürlüðü memurlarýnýn yapacaklarý þikâyet incelemelerinde kullanacaklarý yetkiler belirlenmekte..." Madde: "Madde ile bazý üst düzey kadrolara atanacaklarýn özel kurumlarda veya serbest olarak çalýþtýklarý sürelerin maddedeki sýnýrlamaya tabi olmaksýzýn dikkate alýnmasý öngörülmektedir."

7 Madde: "Madde ile günün yirmidört saatinde devamlýlýk gösteren hizmetlerde çalýþan memurlarýn çalýþma saat ve þekillerinin kurumlarýnca düzenlenmesine imkân tanýnmýþtýr." Madde: "Ýl özel idareleri ile belediyelerin (baðlý kuruluþlarý hariç) sürekli iþçi kadrolarýnda çalýþan ihtiyaç fazlasý iþçilerin ihtiyaç duyulan Milli Eðitim Bakanlýðý ve Emniyet Genel Müdürlüðünün taþra teþkilatýndaki sürekli iþçi kadrolarýna atanmasý amaçlanmaktadýr."