SERTAÇ BEZCİ MALİYE UZMANI GENEL YÖNETİM MALİ İSTATİSTİKLERİ ŞUBESİ ANKARA 2012

Transkript

1 SERTAÇ BEZCİ MALİYE UZMANI GENEL YÖNETİM MALİ İSTATİSTİKLERİ ŞUBESİ ANKARA 2012

2 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun 5393 sayılı Belediye Kanunu 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği Hazine Garantileri Verilmesi, İzlenmesi, Bütçeleştirilmesi ve Raporlanmasına İlişkin Esas ve Usullere Dair Yönetmelik Genel Yönetim Mali İstatistikleri Genel Tebliği (Sıra No:5)

3 Mahalli idarelerin merkezden verilen pay ile yerel gelirlerinden farklı olarak; yurt içinden yada yurtdışından, kısa veya uzun vadeli şekilde belirli bir vade tarihinde geri ödenmek üzere sağladığı üçüncü gelir türü borçlanmadır.

4 Artan yerel ihtiyaçlar Büyük proje ve yatırımlar Merkezi yönetim vergi gelirlerinden alınan payların yetersiz kalması. Yerel kaynakların harekete geçirilmesinde yaşanan zorluklar Yerel kaynaklardan optimal ölçüde istifade edilemeyişi Yeterli kaynak tahsisi sağlanamayışı gibi sebeplerle kaynak sıkıntısını gidermek amacıyla yerel idareler borçlanabilir.

5 Dış borçlanma, 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde sadece belediyenin yatırım programında yer alan projelerinin finansmanı amacıyla yapılabilir. Cari giderler için yapılamaz. İç borçlanma, cari ve yatırım harcamalarının finansmanı için.

6 Hazine Müsteşarlığından borçlanma İller Bankasından borçlanma Ticari bankalardan borçlanma Tahvil ihracı şeklinde borçlanma Diğer iç borçlanma

7 Mahalli idareler üzerine 3 er aylık dönemlerle yaptığımız muhasebe tekniğine uygunluk incelemelerimizde ortaya çıkan hatalı kayıtlar dikkate alınarak konular tertip edilmiştir. Bu bağlamda mahalli idarelerin borçlanma ile ilgili hesaplarda benzer hatalar yaptıkları gözlenmiş muhasebeye yönelik örneklemeler bu çerçevede hazırlanmıştır. En büyük bariz hata ise, Hazine Müsteşarlığının aylık olarak yayınladığı ve genel yönetim kapsamındaki idarelerin hazineye olan borçlarını bildiren hazine alacaklarında belirtilen tutarlar ile mahalli idarelerin KBS ye girmiş oldukları kayıtların birbirini tutmamasıdır.

8 Hazineye olan borçlar vadesine göre ile Genel Bütçe Kapsamındaki İdarelere Borçlar hesaplarında izlenmesi gerekirken bu kayıtlar karşılaştırıldığında hazineye borcu olan birçok mahalli idarede uygunluk sağlanamamıştır. Mahalli idarelerin bu hesaplarına ait tutarlarını Hazine Müsteşarlığının aylık olarak yayınladığı Hazine Alacak Stoku tablosundan mukayese etmeleri sorunu çözecektir. İlgili tabloya adresindeki Kamu Finansmanı İstatistikleri sekmesine tıkladıktan sonra çıkan ekrandaki Hazine Alacak Verileri sekmesine tıklayıp ardından Hazine Alacak Stoku satırından ulaşılabilmektedir.

9 Bir önceki konuya benzer olarak 310- Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Borçlar Hesabı ile 410- Dış Mali Borçlar Hesabında da birimlerde paralel hatalar tespit edilmiştir. 310 ve 410 doğrudan Hazine garantörlüğünde dışardan borçlanma iken birimlerin bunu iç borç gibi kayıtlara aldığı gözlenmiştir. Ya da tam tersi olarak iç borcu bu hesaplarda izledikleri tespit edilmiştir. Ayrıca birimler borçlanmaya ait anapara faiz giderlerini anaparaya dahil ederek borçlanma tutarını hatalı olarak kaydetmişlerdir. Bu gibi sebeplerden dolayı yapılan hatalara paralel uygulamalı muhasebe örnekleri hazırlanmıştır.

10 Kısa Vadeli İç Mali Borçlar Kısa Vadeli Dış Mali Borçlar Uzun Vadeli İç Mali Borçlar Uzun Vadeli Dış mali Borçlar

11 Vadesi faaliyet dönemi ile sınırlı, Kredi kurumlarından, Para ve sermaye piyasası araçları ile sağlanan Vadesine bir yıldan az süre kalan uzun vadeli iç mali borçlarına ait anapara ve anaparaya eklenen kur farklarının izlenmesi Amacıyla kullanılır.

12 300-Banka Kredileri Hesabı 303-Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı 304-Cari Yılda Ödenecek Tahviller Hesabı 309-Kısa Vadeli Diğer İç Mali Borçlar

13 Kanunların verdiği yetkiyle, Kurum nam ve hesabına, Ulusal para birimi veya döviz cinsi ve dövize endeksli olarak yapılan iç borçlanmalardan Vadesi 1 yıl ve daha fazla olan Borçların anaparası Döviz cinsi ve dövize endekslilerde eklenen veya düşülen kur farkları ile uzun vadeli diğer iç mali borçların izlenmesi Amacıyla kullanılır.

14 400-Banka Kredileri Hesabı 403-Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı 404-Tahviller Hesabı 409-Uzun Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı

15 Banka ve diğer finans kuruluşlarından kısa vadeli kredilere ilişkin tutarlar ve bu tutara eklenen kur farkları ile uzun vadeli banka kredilerinden bir yılın altına düşenlerin izlenmesi için 300 hesap kullanılıyorken, vadesi bir yıldan fazla olan borçların izlenmesi için ise, 400 Banka Kredileri Hesabı kullanılır İller bankasından Alınan Krediler Diğer Bankalardan Alınan Krediler İller bankasından Alınan Krediler Diğer Bankalardan Alınan Krediler

16 1- X belediyesince tarihinde mart-2012 dönemine ait belediye payına mahsup edilmek üzere İller Bankasından TL borç alınmıştır. 225 TL masraf kesilerek aynı gün banka hesabına aktarılmıştır. 102 Banka H Giderler H Gelecek Aylara Ait Giderler H Gelecek Yıllara Ait Giderler H Banka Kredileri H Bütçe Giderleri H Gider Yansıtma H. 225

17 2011 Aralık ayında yapılacak kayıt (bankaya ödenen komisyonun Aralık ayına düşen kısmı) tarihinde yapılacak kayıt 180 Gelecek Aylara Ait Giderler H Gelecek Yıllara Ait Giderler H Ocak şubat ve mart aylarında yapılacak kayıt (komisyon) 630 Giderler H Gelecek Aylara Ait Giderler H. 50

18 Yıl sonunda 150 TL faiz hesap edilmiş ve dönem sonunda aşağıdaki işlemler yapılmıştır. 630 Giderler H Gider Tahakkukları H Banka Kredileri H Banka Kredileri H Hesaplanan faiz tutarı izleyen değil de sonraki dönem olsaydı 381 yerine 481 hesap olacaktı, zira Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabında ay esası iken, Gider Tahakkuklarında yıl esası benimsenmiştir.

19 İlgili belediyenin İller Bankasından aldığı borç 350 TL ye çıkan faiz tutarıyla birlikte, TL tutarındaki belediye payından mahsup edilerek geriye kalan tutar belediyenin banka hesabına aktarılmıştır. 102 Banka H Gider Tahakkkukları H Giderler H Banka Kredileri H Gelirler H Bütçe Giderleri H Gider Yansıtma H Gelir Yansıtma H Bütçe Gelirleri H

20 Diğer kamu idarelerine olan kısa vadeli mali borçlar ile uzun vadeli yabancı kaynaklarda yer alan kamu idarelerine borçlar hesabındaki kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına düşenler 303 hesapta izlenirken, diğer kamu idarelerine olan ve vadesi faaliyet dönemini aşan borçlar ise 403 hesapta izlenir.

21 MAHALLİ İDARELER DETAYLI HESAP PLANINDA KAMU İDARELERİNE MALİ BORÇLAR HESABININ 1 İNCİ DÜZEY EKONOMİK KODUNDAKİ LİSTESİ 303 ve 403 KAMU İDARELERİNE MALİ BORÇLAR HESABI 303 ve Genel Bütçe Kapsamındaki İdarelere Borçlar 303 ve Özel Bütçe Kapsamındaki Diğer İdarelere Borçlar 303 ve Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlara Borçlar 303 ve Sosyal Güvenlik Kurumlarına Borçlar 303 ve Mahalli İdarelere Borçlar 303 ve Diğer Borçlar

22 1- X belediyesi tarihinde ödenmek üzere Hazine Müsteşarlığından, tarihinde TL borç almıştır. 102 Banka Hesabı Kamu İdarelerine Mali Borçlar H Dönem sonunda 2011 yılına ait TL faiz hesaplanmış izleyen dönemde ödenecektir. 630 Giderler Hesabı Gider Tahakkukları Hesabı Kamu İdarelerine Mali Borçlar H Kamu İdarelerine Mali Borçlar H

23 İlgili belediye Hazine Müsteşarlığına olan TL borcunu TL si geçmiş yıla ait olmak üzere TL faiziyle birlikte tarihinde ödemiştir. 381 Gider Tahakkukları H Giderler H Kamu İdarelerine Mali Borçlar H Ver.Çek.ve Gönd. Emirleri H Bütçe Giderleri H Gider Yansıtma H

24 2- X belediyesinin Hazine Müsteşarlığına olan TL borcunun vadesi 1 yılın altına inmiştir Kamu İdarelerine Mali Borçlar H Kamu İdarelerine Mali Borçlar H İlgili Belediyenin borcu çıkarılan Kanunla Hazine tarafından silinmiştir Kamu İdarelerine Mali Borçlar H Gelirler H Gelir Yansıtma H Bütçe Gelirleri H

25 3- X belediyesi Hazine ile ikraz anlaşması yaparak 2011 yılında Dünya Bankasından borçlanmıştır. Vade tarihi temmuz 2012,1 =2,2 TL 102 Banka H Kamu İdarelerine Mali Borçlar H Hazine Müsteşarlığınca %1 oranında ikraz ücreti alınmıştır. 630 Giderler H Ver.Çek.ve Gönd. Emirleri H Bütçe Giderleri H Gider Yansıtma H * İkraz antlaşmalarında Hazine, Dünya Bankasına doğrudan sorumlu, Belediye Hazineye karşı sorumlu olmakta, borç tutarı doğrudan Dünya Bankası tarafından Hazinenin bildirdiği Belediyenin hesabına yatırılmaktadır. Hazine bu durum için ise birimlerden ikraz ücreti almaktadır. Bknz.4749 sayılı Kanun.

26 Kanunların verdiği yetkiye dayanılarak, kurum nam ve hesabına, nakit imkanı sağlayan tahvil ihracı suretiyle yapılan iç borçlanmaların anaparası ile bunlardan döviz cinsi ve dövize endeksli olanların anaparaya eklenecek ve çıkarılacak kur farklarının izlenmesi için kısa ve uzun vadeli oluşlarına göre bu hesaplar kullanılır.

27 304 CARİ YILDA ÖDENECEK TAHVİLLER HESABI Nakit İmkanı Sağlayan Tahviller Ulusal Para Cinsinden Nakit İmkanı Sağlayan Dev. Tah Döviz Cinsinden Nakit İmkanı Sağlayan Dev. Tah Dövize Endeksli Nakit İmkanı Sağlayan Dev. Tah. 404 TAHVİLLER HESABI Nakit İmkanı Sağlayan Tahviller Ulusal Para Cinsinden Nakit İmkanı Sağlayan Dev. Tah Döviz Cinsinden Nakit İmkanı Sağlayan Dev. Tah Dövize Endeksli Nakit İmkanı Sağlayan Dev. Tah.

28 1- X Belediyesi Metro inşaatı için tarihinde 2 yıllığına TL nominal bedelli tahvili banka aracılığıyla ihraç etmiştir TL komisyon kesildikten sonra kalan tutar belediyenin bankadaki hesabına yatmıştır tarihindeki tahvil ihracı kaydı: 102 Banka H Giderler H Gelecek Aylara Ait Giderler H Gelecek Yıllara Ait Giderler H Tahviller H Bütçe Giderleri H Gider Yansıtma H

29 2012 yılı sonuna kadar aylık yapılacak kayıtlar: 630 Giderler H Gelecek Aylara Ait Giderler H. 200 Yıl sonundaki yapılacak kayıt: 180 Gelecek Aylara Ait Giderler H Gelecek Yıllara Ait Giderler H aylık kayıtları: 630 Giderler H Gelecek Aylara Ait Giderler H. 200

30 2012 dönem sonunda TL faiz tahakkuk etmiştir. 630 Giderler H Gider Tahakkukları H tarihinde çıkarılan tahvillerin vadesi tarihinde 1 yılın altına düşmüştür. 404 Tahviller H Cari Yılda Ödenecek Tahviller H

31 X belediyesi tarafından tarihinde ihraç edilen tahviller, tarihinde TL si geçmiş yıla ait olmak üzere TL olarak hesaplanan faizi ile birlikte ödenmiştir. 304 Cari Yılda Ödenecek Tahviller H Giderler H Gider Tahakkukları H Ver.Çek.ve Gön.E.H Bütçe Giderleri H Gider Yansıtma H

32 Kurum tarafından alınan diğer iç mali borçlardan kısa vadeli olanlar 309 hesapta izlenirken uzun vadeli olanlar ise 409 hesapta izlenmektedir. İlgili hesapların mahalli idareler detaylı hesap planında alt düzeyleri bulunmamakta olup, kayıtlar ana hesapta izlenmektedir.

33 1- X belediyesi Bütçe Emanetleri hesabında yer alan TL borcunu 2012 yılında ödeyemediği için satıcı firma ile tarihinde TL olarak ödenmek üzere tarihinde anlaşmaya varmıştır. 320 Bütçe Emanetleri H U.V. Diğer İç Mali Borçlar H Dönem sonunda işleyen faiz tahakkuk kaydı: 630 Giderler H * Gider Tahakkukları H *Eğer dönem sonunda borcun vadesi 1 yılın altına düşmeseydi 381 yerine 481 olacaktı.

34 Dönem sonunda aktarma kaydı: 409 U.V. Diğer İç Mali Borçlar H K.V. Diğer İç Mali Borçlar H İlgili borç tarihinde faiziyle birlikte ödenmiştir. 309 K.V. Diğer İç Mali Borçlar H Gider Tahakkukları H Ver.Çek.ve Gön.E.H Bütçe Giderleri H Gider Yansıtma H

35 KISA VADELİ DIŞ MALİ BORÇLAR UZUN VADELİ DIŞ MALİ BORÇLAR

36 Vadesi faaliyet dönemi ile sınırlı, Dönem sonunda vadesine 1 yıldan az süre kalan uzun vadeli dış mali borçlara ait anapara ve anaparaya eklenen veya düşülen kur farklarının İzlenmesi amacıyla kullanılır. Bu gruptaki izlenen borçlarla ilgili faiz gideri ödemeleri bu gruptaki hesaplarla ilişkilendirilmeksizin bütçeye konulan ödenekle karşılanır.

37 Kurum adına yabancı para cinsinden, Program ve dış proje kredi kullanımlarına ait anapara ile anaparaya ilişkin kur farklarının İzlenmesi amacıyla kullanılır.

38 310 ve ve Program Kredileri 310 ve Proje Kredileri 310 ve Karma Finansman

39 1- X Belediyesi tarihinde yurtdışındaki bir finans kuruluşundan tarihinde geri ödenmek üzere $ borç almıştır. Borçlanılan tutar ile ilgili olarak 2012 yılı için $, 2013 yılı için ise $ faiz, anapara ile ödenecektir. (Döviz kuru 2 yıl için 1$=1,80 TL olarak sabit varsayılmıştır.) 105 Döviz H Dış Mali Borçlar H

40 -2012 yılı dönem sonunda hesaplanan faiz tahakkuk kaydı yapılmıştır. 630 Giderler H * Gider Tahakkukları H * dönem sonunda borcun vadesi 1 yılın altına düşmeseydi 381 yerine 481 olacaktı tarihindeki aktarma kaydı: 410 Dış Mali Borçlar H Cari Yılda Öd. Dış Mali Borçlar H

41 tarihinde, söz konusu anapara tutarı, TL si geçmiş yıla ait olmak üzere TL faiziyle birlikte ödenmiştir. 310 Cari Yılda Öd. Dış Mali Borçlar H Gider Tahakkukları H Giderler H Döviz Gönderme Emirleri H * Bütçe Giderleri H Gider Yansıtma H *Kamu idarelerinde borçlanılan tutar bütçeye gelir olarak kaydedilmediği için borcun geri ödenmesinde de bütçeye gider kaydedilmeyecektir. Ancak faiz ödemesi bütçeye gider kaydedilmektedir.

42 2- X belediyesi 310-Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Borçlar Hesabında TL olarak kayıtlı $ için ay sonunda değerleme yapmıştır. Ay sonunda TCMB kuru:1$:1.80 TL 630 Giderler H Cari Yılda Öd. Dış Mali Borçlar H Ay sonunda dolar TCMB kuru 1.65 olsa idi: 310 Cari Yılda Öd. Dış Mali Borçlar H Gelirler H

43 3- X belediyesinin Dünya Bankasından almış olduğu ve kayıtlı değeri TL olan $ lık alacak Dünya Bankasınca ilgili belediyeye hibe edilmiştir. 310 Cari Yılda Öd. Dış Mali Borçlar H Gelirler H Gelir Yansıtma H Bütçe Gelirleri H

44 1- X Belediyesi altyapı kapasitesini arttırmak amacıyla tarihinde Hazine kefaletinde Dünya Bankasından $ proje kredisini yılında geri ödenmek üzere almıştır. Hazineye ise %1 oranında garanti ücreti ödemiştir. 1$:1,80 TL Kredinin Belediye Hesabına aktarılma kaydı: 104 Proje Özel H Dış Mali Borçlar H

45 Garanti ücreti* ödenmesinin kaydı: 630 Giderler H Ver.Çek.ve Gön.Emirleri H Bütçe Giderleri H Gider Yansıtma H *Bknz: 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun madde no:8 Hazine Garantileri Verilmesi, İzlenmesi, Bütçeleştirilmesi ve Raporlanmasına İlişkin Esas ve Usullere Dair Yönetmelik madde no:13

46 -Aylık olarak kur arklarının kaydı: Dolar 1.90TL ye yükselirse; Kurda meydana gelen artış hem dış mali borcun değerinde artışa hem de proje özel hesabındaki dövizlerin değerindeki artışa neden olmaktadır. Dış mali borcun değerleme kaydı: 630 Giderler H Dış Mali Borçlar H Proje Özel Hesabının değerleme kaydı: 104 Proje Özel H Gelirler H

47 Dolar 1.75 TL ye düşerse; Kurda meydana gelen düşüş hem dış mali borcun değerinde düşüşe hem de proje özel hesabındaki dövizlerin değerindeki düşüşe neden olmaktadır. Dış mali borcun değerleme kaydı: 410 Dış Mali Borçlar H Gelirler H Proje Özel Hesabının değerleme kaydı: 630 Giderler H Proje Özel H

48 -Borcun vadesi bir yılın altına düştüğünde anapara için yapılacak kayıt: (yani tarihinde) 410 Dış Mali Borçlar H Cari Yılda Öd. Dış Mali Borçlar H İlgili borç TL si önceki dönemlere ait olmak üzere TL faiziyle birlikte Dünya Bankasına ödenmiştir. 310 Cari Yılda Öd. Dış Mali Borçlar H * Gider Tahakkukları H Giderler H Döviz Gönderme Emirleri H Bütçe Giderleri H Gider Yansıtma H *önceki yıllarda ilk etapta 481 e alınmış ve kısa vadeliye dönüşürken ise 481 den 381 e aktarılmıştır.

49 Şayet ilgili belediye borcunu ödeyemeseydi bu durumda Hazine garantörlüğünde olduğu için borcu Hazine ödeyecek ve Hazine belediyeye rücu edeceğinden belediyenin borcu iç borç haline gelecekti. Bu durumda belediye tarafından aşağıdaki kayıt yapılacaktı. Belediyenin borcunun iç borca dönüşmesi: 310 Cari Yılda Öd. Dış Mali Borçlar H Kamu İdarelerine Mali Borçlar H Hazineye borçlanan belediyenin borcu yeniden düzenlenip uzun vadeli hale gelse idi yerine olacaktı.

50 İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER SERTAÇ BEZCİ MALİYE UZMANI İLETİŞİM TEL: E-POSTA: