Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, İSTANBUL
|
|
- Volkan Eroğlu
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 /. Ulusal Nükleer Yakıt Teknolojisi Sempozyumu, 3-5 Eylül 1997, ÇNAEM, İstanbul TOZ KARAKTERİZASYONU H İ İ H I B 1 1 t.yijrtokvkn. F.CAN, L.ÇOLAK TR Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, İSTANBUL ÖZET Oksit yakıt tozları ile nükleer yakıt peleti üretiminde klasik toz metalürjisi teknikleri uygulanır. İstenilen fizikokimyasal özelliklere sahip oksit tozların, uygun basınç, sıcaklık, zaman ve atmosfer koşullarında sinterlenmesi ile elde edilen peletlerin genelde en az % 95 teorik yoğunluğa sahip olması gerekir. Nükleer yakıt üretiminde belirlenmesi gerekli en önemli toz özelliklerden birisi düşük sıcaklık adsorbsiyonu esasına dayanan klasik Brunaer,Emmet veteller (B.E.T) tekniği ile ölçülen özgül yüzey alanıdır. Birçok proses kontrolunda ve pekçok malzemenin işlevinde önem kazamr,araştırma-geliştirme programlarına yeterli hassaslıkta bilgi sağlar. Diğer önemli özellikde O/U oranıdır. Nükleer oksit tozlarından UO-, eldesinde, indirgemenin hangi oranlarda gerçekleştiğinin bilinmesi gerekir. UO 2 açık şekli ile UO 2+X olarak gösterilir. Fiziksel faktörler formüldeki x'e bağlı olarak değişmektedir. U/O'nun belirlenmesi demek olan x'in belirlenmesinde kullanılan termogravimetrik yöntem, herhangi maddenin sıcaklığının arttırılması ile ağırlığında meydana gelen değişiklikleri inceler. Bu çalışmada adı geçen kalite ölçüm teknikleri genel anlamda ve bazı uygulamalardaki sonuçları ile incelenmiş, uygun nitelikli UO, seramik tozlarının seçimine katkısı ve önemi üzerinde durulmuştur. ABSTRACT Classical powder metallurgical techniques are applied during the production of Nuclear grade oxide powder and fuel pellets. The powder which has the required physical and chemical properties sintered under the proper pressure, temperature, time and atmospheric conditions provides pellets with % 95 theoretical density. One of the most important powder characteristics of nuclear grade powders is the specific surface area. The classical Brunaer, Emmet and Teller (B.E.T) technique, based on gas adsorption at low temperature, provides valuable information for research and development programs and this information is very important for process control and shows its importance during the functioning of the material. Another important characteristic is the O/U ratio. During the production of nuclear oxide powder UO 2 it most be known the degree of the reduction. Actual formula, of UO 2 is in the form of the UO 2,. x. The physical properties of UO 2 changes relative to the amount of excess oxygen, x. Thermogravimetric method, used in determination of x, depend on the change of the weight of the sample during the heating. In this work this quality measurement technique is studied with a general approach and then some special applications are given, so its importance in the selection of UO, ceramic powders is mentioned. 399
2 TOZLARIN KARAKTERİZASYONU Tozların veya gözenekli malzemelerin toplam yüzey alanı ölçümlerinin standardını, düşük sıcaklık gaz adsorblama tekniği sağlar. Gaz adsorblama yöntemi ile yüzey alanı ölçülmesi temel olarak ölçüm yapılacak numune yüzeyinde gaz moleküllerinin tek tabaka oluşturması için gerekli gaz miktarının ölçülmesine dayanır. Bir katının ya da sıvının sınır yüzeyinde moleküller arasındaki kuvvetlerin denkleşmemiş olması konsantrasyon değişmesine yol açar. Adsorbsiyon olarak adlandırılan bu olay şu özellikleri gösterir; 1.Adsorbsiyon seçimsel olaydır. Aynı adsorban tarafından bazı gazlar az veya çok bazıları hiç adsorblanmaz. 2.Adsorbsiyon çok hızlı olaydır. Adsorbanm doymuşluğa yaklaşması oranında hızı azalır. 3.Adsorbsiyon sadece adsorbanm yüzey alanına değil kimyasal yapısına ve geçirdiği yüzey işlemlerede bağlıdır. Gözenekli ve tanecikli yüzeylerin, adsorblayıcı güçleri fazladır. 4. Adsorbanm birim kütlesi veya hacmi tarafından adsorblanan gaz miktarı, gazın konsantrasyonu yahut kısmi basıncı ile orantılıdır. Yalnız adsorban doyduğunda gazın basıncının artırılmasının etkisi yoktur. 5.Adsorbsiyon iki yönlü bir olaydır. Eğer gazın basıncı azaltılırsa adsorblanmış gaz serbest bırakılır. O halde adsorblanmış ve adsorblanmamış gaz arasında bir denge vardır. Kimyasal reaksiyon halinde denge bozulur. Kimyasal adsorbsiyon, adsorblanan moleküllerle adsorbanm yüzey molekülleri ya da atomları arasındaki gerçek reaksiyondan ileri gelir. Hızı temparaturla artar, adsorblanmış tabaka monomoleküler tabakadır. Birçok hallerde katının bütün yüzeyinde değil aktif merkez denilen merkezlerde kendini gösterir. Genellikle herhangi adsorbsiyon, temparatür yükselirken azalmalıdır. Adsorbsiyon ısı yayılması ile elele gider. Sabit temparatürde adsorban tarafından adsorblanan madde miktarı ile denge basıncı veya konsantrasyonu arasındaki bağıntıya adsorbsiyon izotermi denir. Gazların katılar tarafından adsorbsiyonunda beş tip izoterm elde edilir. Şekil 1. I tipi Freundlich izotermi x/m=kp bağıntısı ile elde edilir.birçok hallerde ve özellikle kimyasal adsorbsiyonda bir doymuşluğa varılır. x/m oranı bir limite erişir ki, bu tüm katı yüzeyi kapsayan adsorblanmış gazm bir monomoleküler tabaka oluşturmasına karşılıktır. Langmuir izotermi bu hususu açıklar. BRUNAER, EMMET ve TELLER (BET) izotermi 0.05<P/P 0 <0.35 şartı ile 2 ve 4 tipi izotermlerine uygulanır. B.E.T; 1) Katının yüzeyi monomoleküler bir tabaka tarafından kaplanmadan önce bir takım mülti moleküler tabakalar oluşur. 2) Adsorbsiyon dengesi gerçekleştiğinde tabakalardan herbiri için bir denge hali oluşur. 3) Birinci tabaka dışında bağ enerjisinin sorumlu kuvvetleri.gazm sıvılaşmasmdaki kuvvetlerin aynıdır. Bu varsayımlar ile 2 ve 4 no'lu B.E.T izotermleri için bulunan bağıntı denklem l'de verilmiştir. v-v - cp (P o -P) [l+(c-d 400
3 Bu bağıntıda: V; P basıncında ve T temparaturunda adsorblanmış gazın standart koşullara göre hesaplanmış hacmi Po; T temparaturunda adsorblanmış cismin doymuş buhar basıncı Vm; Yüzey bir monomoleküler tabaka tarafından kaplandığında adsorblanmış gaz hacminin standart koşullardaki değeri c ; Verilen herhangi bir temparaturda ki sabit değer olup denklem 2'ye göre hesaplanır. (,-.) RT (2) Eı, Birinci tabakanın adsorbsiyon ısısı Ei, Gazın sıvılaşma ısısıdır. Eğer Eı>Ei ise c l'den çok büyüktür. O zaman yukarıdaki denklem 2'inci tip eğriyi verir. 4'üncü tip eğri için koşullar 2'inci tip için olanın aynıdır. (1) bağıntısı aşağıdaki gibi yazılabilir. P _ 1 + (c-l)p P 0 -F)~ V m c + V m cp 0 Absise P/Po değerleri,ordinata P/V (Po-P) değerleri konulduğunda elde edilen doğrunun eğimi (c-l)/vm.c 'yi,ordinatı kesdiği nokta(kesişme) da 1/Vm.c'yi verir. Bu iki eşitlikten Vm bulunur. Vm=l/Eğim+Kesişme'dir. Vm'den adsorbamn spesifik yüzeyi hesaplanır ki bu B.E.T denkleminin esas uygulamasıdır. 2 inci tip adsorbsiyon izoterminde Şekil.l'deki B noktası yüzeyde monomoleküler bir tabaka vermek için gerekli gaz hacmini verir. Bu hacim (1) denkleminde Vm'ye eşittir. Bu durumda katının birim kütlesi için alan formülü şudur: P V ^^S RT Q Bu formülde Alan: Â 2, P o : 1 Atm, T o :273,2 K, V B : B noktasına karşılık gelen hacim, N: Avagadro sayıs,ı S: Tek molekül tarafından kaplanan alandır. Yüzey alanın tayini için kullanılan gaz normal kaynama noktasında (-195,8 C ) iken azot gazı molekülünün alanı genellikle 16,2 Â 2 veya 16,2x10" 20 m 2 alınır. Bu değer diğer gazlarla yapılan analizlerde çalışma standardının değeridir. Kaplanan gerçek alanın, adsorblayıcının yüzeyine ve atomik yapısına bağlı olarak biraz değiştiği bilinmektedir. Katıların yüzey alanını bulmak için Harkins ve Jura tarafından önerilen yöntem de logp/p o 'ın 1/V 2 'ye göre eğrisi çizilir, doğru parçasının eğimi bulunur. A eğim ise, Alan 401
4 f (5) k sabiti, azot gazı için (- 195,8 C ) iken 4,06 alınır. Nükleer Yakıt Teknolojisi Pilot Tesisinde Model 2200 Otomatik Yüzey Alan Cihazı klasik B.E.T tekniğinin değişik bir şeklini kullanır. Düşük sıcakhkda dengede gaz adsorblama tekniği, tozların veya gözenekli malzemelerin toplam yüzey alanı ölçümlerinin standardını sağlar. Otomatik Yüzey Alan cihazı klasik B.E.T tekniğinin değişik bir şeklini kullanır. Klasik olarak test bir adsorbsiyon izoterminin saptanmasından ibarettir. Yani daha önce koşullandırılmış bir numunenin sıvı azot sıcaklığında, basıncın fonksiyonu olarak, adsorblanan gaz miktarının saptanması ve izoterm üzerinde adsorblanan gazın nerede tek katman olduğunun bulunması esasına dayanır. Daha sonra numunenin yüzey alanı, bu tabakayı oluşturan gaz miktarı verisinden ve bu miktar gazdaki molekül sayısından ve tek gaz molekülünün işgal ettiği alandan hesaplanır. Otomatik Yüzey Alan cihazm'dan toplam izoterm saptanmaz. Bunun yerine B.E.T eşitliğinin grafığindeki doğrusal bölge içindeki daha önceden ayarlanmış koşul saptanır. Cihazın parçalan ve iç mekanizması bu koşula ulaşmak için gerekli gazın ölçülmesi ile çalışır ve sonuçları test edilen malzemenin gerçek yüzey alanına çevirir, sonuç digital göstergede nr'nin 1/10'una kadar sergilenir. Özgül Yüzey Alanı'nı nr/gr cinsinden ifade edebilmek için ağırlığı ölçülen numuneden yüksek sıcakhkda kuru azot geçirilir, numune yüzeyinde daha önce adsorblanan su vediğer buharlar sistemden uzaklaştırılır. Gaz giderme işleminden sonra sabit bir sıcaklığa soğutulur ve sıvı azota daldırılır. Numune sıcaklığı sıvı azot sıcaklığına düştüğünde gaz basıncı düşer. Çünkü sıcaklık değişmesi ve gazın numunede adsorblanarak ortamdan uzaklaşması sözkonusudur. Değişken hacmi otomatik olarak kayar, iki basınç noktasından düşük olanında denge temin edilir. Kaymanın büyüklüğü adsorbe edilen gazın ölçümüdür. Numune üzerine adsorbe edilen gaz miktarı ölçülür ve yüzey alanına dönüştürülür. Otomatik Yüzey Alan cihazı ile yapılan analizlerde (1 m 2 /gr-5 nr/gr) arası ölçümlerde en iyi hassaslık toplam yüzey alanı 50 m 2 olduğunda temin edilir. Yüzey alan sonuçları ±%5 değerinde hassastır ve tekrarlanabilir. Prosesin kontrolü için yeterli hızlılıkta değer sağlar, araştırma ve geliştirme programlarına yeterli hassaslıkta doğru bilgi sağlar[2]. Klasik toz metalürjisi teknikleri ile üretilen UO 2 ve (U,Th)O, yakıt peletlerinin özellikleri, kullanılan tozların fizikokimyasal özelliklerine bağlıdır. Ancak bu tozların özellikleri kendilerinin üretim koşullarına bağlıdır. NYT Bölümünde daha önce yapılan çahşmalarda[3,4,5,6], ThO 2 tozlarının eldesinde yapılan çöktürme işlemi sıcaklıklarının ThO 2 tozlarının morfolojisini etkilediği, çöktürme koşullarının (çöktürme sıcaklığı, dinlendirme süresi.vs.) özgül yüzey alanı ve kristalit boyutuna etkilemediği görülmüştür. ( fc sıcaklık aralığında Toryum okzalatın kavurma işlemi 600"C civarında iken özgül yüzey alanının,kavurma sıcaklığına bağlı olarak birçok ekstremum gösterdiği 600 C'den sonra sıcaklıkla hızla azaldığı, DTA (Diferansiyel termal analiz) pikleri ile yüzey alanı=f (Kavurma sıcaklığı) eğrisi ekstremumları arasında davranış benzerliği bulunduğu gözlenmiştir. Bu durum Şekil 2'de gösterilmiştir. Adı geçen eğrinin verilerinden çizilen - log (S/S max )=f(t/tm), eğrisinin doğrusallık göstermesi olayın termikman aktive olduğunu göstermektedir, Şekil 3. Başka bir ifade ile - log (S/S max ) taneler içi ve arası sinterleme derecesini göstermektedir. Yüksek kavurma sıcaklıklarında taneler arası sinterleme olmaktadır. Bu nedenle artan sıcaklıkla kristalit ve taneler büyüyüp birleşmekte,yüzey alanları buna bağlı olarak azalmakta, ortalama tane boyutları ise artmaktadır. Toryum okzalat tozlarının tamamen ThOVe dönüşüm 402
5 sıcaklığı civarında özgül yüzey alanının kavurma sıcaklığı ile değişimi S (ırr/gr)=s ma),e" v " /R ' r şeklindeki Arrhenius denklemi ile ifade edilebilir. Bu denklemde: S: T sıcaklığında özgül yüzey alanı Smax: Maksimum özgül yüzey alanı H: aktivasyon enerjisi R: ideal gazlar sabiti C sıcaklık aralığında Toryum okzalat kavurma işlemi 600 C civarında iken kavurma sıcaklığına bağlı olmak üzere birçok ekstremum gösterdiği, 600 C'den sonra sıcaklıkla hızla azaldığı, DTA (diferaniyel termal analiz) pikleri ile yüzey alanı=f (kavurma sıcaklığı) eğrisi ekstremumlan arasında davranış benzerliği bulunduğu gözlenmiştir. Bu sıcaklık toryum okzalat bileşiğinin toryum okside dönüştüğü sıcaklıktır (Şekil 2). Nükleer oksit yakıt yapımında, genelde özgül yüzey alanı büyüdükçe, peletlerin yoğunluğu artmaktadır. Özgül yüzey alanı büyük tozlar, üretildikleri bileşiklerin tamamen yakıt tozuna dönüşme sıcaklığı civarında elde edilmektedir. Yoğun pelet eldesi için, sirtterleme olayı özüne uygun küçük kristalitlerden oluşmuş yakıt tozu gerekmektedir.özgül yüzey alanı ne kadar fazlaysa, tozlar o kadar ince, toz yüzeyleri de o kadar aktiftir. Ancak çok ince tozların akıcılıkları iyi değildir, gaz absorbeleri yüksektir. Bu ise şekillendirmelerde çatlaklara yol açar. Sıcaklık artışı ile tozlarda sinterleşme başladığından tane büyümesi olmaktadır. Tane boyutu küçük ve birbirine yakın yani homojen olan tozlardan yapılan peletlerde sinterleme esnasında maksimum temas yüzeyi oluşacağından düfüzyon hızı artarak yüksek yoğunluklu peletler elde edilecektir.bunun aksine boyutları büyük ve/veya farklı tozlarla çalışıldığında, peletlerde maksimum temas yüzeyi sağlanamayacağından düşük yoğunluklu peletler elde edilmiş olacaktır. Fisyon gazlarından dolayı yakıtın şişmesini önlemek amacı ile yakıtın yanma yüzdesinin yüksek olması istenir. Bu nedenle düşük yoğunluklu peletler tercih edilir. O/U oranı seramik nükleer yakıt yapımında tozların belirlenmesi gerekli en önemli özelliklerinden biridir. Çünkü UO 2 elde edilmesinde indirgemenin hangi oranlarda gerçekleştiğinin bilinmesi şarttır. İndirgemede termodinamik açıdan UO 2 00 elde etmek mümkün görülmekle birlikte, kinetik açıdan indirgeme olayı, indirgeme fırınının geometrisine, indirgenecek numunenin miktarı ve şekline, indirgen gazın bileşim ve debisine bağlıdır. İndirgeme olayı aynı zamanda difüzyon olayıdır. Bu nedenle zaman faktörü elde edilecek UO 2 'nin bileşimine etki etmektedir. UO, bu durumda UO, tx şeklinde gösterilir. Bu formüldeki x'e stokiyometrik kompozisyondaki farklılık denir. UO, tipi seramik yakıtlarda x'in bilinmesi çok önem taşımaktadır. Çünkü bütün fiziksel faktörler x'e bağlı olarak değişmektedir (Özgül yüzey alanı,akışkanlık,sinterlenebilirlik). UO 2, CaF 2 tipi kübik kristal yapıya sahiptir. Bu yapıya kristal yapısı bozulmadan U 4 O 9 'a kadar fazla oksijen alabilir. Kristal yapı içerisine giren bu fazla oksijen dolayısıyla kimyasal formül UO, +x şeklinde gösterilir. O/U oranının belirlenmesi x'inde belirlenmesi demektir. O/U tayininde değişik hassasiyetler sınırlan içerisinde; l)yaş Kimyasal Metodlar 2)Kuru Metodlar uygulanır. Termogravimetrik kuru metod ± hassasiyetinde, herhangi bir maddenin ısısının arttırılması ile ağırlığında meydana gelen değişikliklerinin incelenmesidir. Termogravimetri eğrilerini veren cihazın çalışma prensibi, sıcaklık artışı ile bozunan maddenin ağırlık kaybı veya kazancı ilişkisini, duyarlı bir terazi ve ısıl çift (termokupl) yardımı ile bir kaydedicinin kağıt üzerine çizmesine dayanmaktadır. Termogravimetrik analiz (TGA) cihazı termogravimetri (TG) eğrilerinin yanı sıra diferansiyel termal analiz (DTA) ve türevsel termogravimetrik analiz (TD) eğrilerini de bir arada kaydeden kombine sistemlerde olabilir. NYT'de kullanılan sistem "Schimadzu Thermal Analysis 30" olup, bu sistemde değişik ısıtma hızları ve atmosferlerde çalışılabilir. 403
6 Termogravimetri eğrilerinden yararlanarak sadece O/U oranı değil, UO 2+x 'in U 3 'e dönüşüm kademelerindeki aktivasyon enerjileride hesaplanabilir. Bu esnada meydana gelen ağırlık artışından faydalanarak UO 2tx 'deki x ve O/U oranı hesaplanır[7]. O/U Oranının Termogravimetrik Yöntemle Tayini UO 2 oksitleyici atmosferde ısıtıldığı zaman iki kademede U 3 O g 'e dönüşmektedir. 1.Kademe 3UO 2 +l/2o 2 =0U 3 O 7 2.Kademe U 3 O 7 +l/2o 2 =SU 3 Bu dönüşümler ve dönüşüm sıcaklıkları termogravimetri(tg) eğrisi ile izlenir. Ayrıca aşağıdaki formüldende O/U oranı ve x hesaplanır. U=238g, O 2 =32g, UO 2 =270g, U 3 O g =842g U/UO = 238/(238+32)+16x =23 8/270+16x=y 2+!i " (7) x= y/16y (8) UO 2tt /UO S3 UO M = g Oksitleme sonrası elde edilen U 3 (U/3 )'den Uranyum miktan hesaplanır. ( 7 )'den y hesaplanır, ( 8 )'de yerine konur. Formül kısaltmalar yapılarak O (KuruUO? ağırlığı)(l7.54\7) -=- 2 ' x (9) U KurulBOSağtrlığt l )-2=x (10) Şekil 4, oksitleme yöntemiyle O/U oranının tayini grafiğidir. Termogravimetri eğrisi sadece O/U oranını değil aynı zamanda UO 2 tozlarının kalitatif özellikleri hakkında da (tane iriliği, homojenite gibi) bilgi verir. İnce taneli tozlarda UO,'den U 3 O 7 'ye ve U 3 O 7 'den U 3 'e dönüşüm sıcaklıkları azalmakta tersinde ise artmaktadır. Homojen tozlarda TD, DTA pikleri simetrik bir yapı göstermektedir. Ayrıca U/O 2+X 'de U/O oranı ve x'in termogravimetrik metodla tayini çalışmalarında ilk kez TD (Termik Derivatif) yani TG eğrisinin türev eğrisi (TD) bir arada yapılmış ve TD ile DTA arasında uyum olduğu gözlenmiştir. Yani UO 2+x 'in, U 3 'e dönüşmesindeki kademeler ve sıcaklıklar aynı şartlar altında DTA ve TD eğrileri aynı yolu izlemişlerdir. Termogravimetrik yöntem pratikliği açısından diğer yöntemlerden üstündür. Termogravimetri eğrisi, sadece O/U oranının kantitatif değerini değil aynı zamanda UO, tozlarının kalitatif özellikleri hakkında da (Tane boyutu, homojenite) bilgi vermesi bakımından önemlidir. KAYNAKLAR [1] Berkem, A:R., Baykut, S. "Fizikokimya ", İstanbul Üniv. Bölüm 19.İst. (1975) [2] "Instruction Manual Model 2200 / GB, High Speed Surface Area Analyzer " 1972 [3] Bayoğlu, A.S., Aybers, M.T., Yaylı, A., Yüksel, A. "Seramik Nükleer Yakıt Tozlarının Hazırlanmasında Özgül Yüzey Alanının ve Kristalit Boyutunun Önemi" Türk Fizik Derneği, 7.Ulusal Fizik Kongresi İst Eylül 1985 [4] Bayoğlu, A.S., Yaylı, A., Aybers, M.T., Yüksel, A. "Seramik Tozlarının Kalite Kontrolü Ve Önemi" Seramik Teknik Kongresi Ank Nisan 1985 [5] Bayoğlu, A.S., Yaylı, A., Aybers, M.T., Yüksel, A. "Seramik Nükleer Yakıt Yapımına Esas ThO 2 Tozlarının Elde Edilmesinde Sıcaklığın Toz Özelliklerine Etkisi" Türk Isı Bilimi Ve Tekniği Kongresi Eylül 1985 tst. 404
7 [6] Aybers, M.T, "Uranyum Dioksit, Toryum Dioksit Bileşik Oksit Yakıtların Yapımına Esas ThO 2 Tozlarının Hazırlanması ve Toz Özelliklerinin Hazırlanması" İTÜ Nükleer Enerji Enstitüsü. MMLS Tezi Ocak 1984 [7] Yaylı, A., Aybers, M.T., Çolak, L., "Termogravimetrik Metodla OAJ Oranının Tayin Edilmesi" N.Y. Teknolojisi Bölümü Teknik Rapor. No : 39 Haziran
8 ? 1/ O P 1 O f> I 0 P I O III IV Şekil 1) Adsorbsiyon İzotermleri 10 \ 200 tco a 600 aco Şekil 2) Toryum okzalaün termik bozunmasımn DTA ve özgül yüzey alam ölçüm yöntemleri üe incelenmesi. DTA ısıtma hızı: 5 C/dak. 406
9 Şekil 3) Toryum okzalatın kavrulması ile elde edilen ThO 2 tozlan için log S/Smax 'un normalize edilmiş kavurma sıcaklığı ile değişimi ıco 500 Şekil 4) Oksitleme yöntemiyle O/U oranının tayini 407 NEXT PAGE(S) left BLANK
Kristalizasyon Kinetiği
Kristalizasyon Kinetiği İçerik Amorf malzemeler amorf kristal Belirli bir kristal yapısı yoktur Atomlar rastgele dizilir Belirli bir kristal yapısı vardır Atomlar belirli bir düzende dizilir camlar amorf
DetaylıYAKIT PELETLERİNİN KARAKTERİZASYONU: YOĞUNLUK VE POROZİTE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ B. KOPUZ, Y. BAYRAM. L. ÇOLAK, K. CİMCİM, T. AYBERS, A.
/. Ulusal Nükleer Yakıt Teknolojisi sempozyumu, J m TR0000046 UO 2 YAKIT PELETLERİNİN KARAKTERİZASYONU: YOĞUNLUK VE POROZİTE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ B. KOPUZ, Y. BAYRAM. L. ÇOLAK, K. CİMCİM, T. AYBERS, A. YAYLI
DetaylıKarakterizasyon Teknikleri. Malzeme Üretim Laboratuvarı II
Karakterizasyon Teknikleri Malzeme Üretim Laboratuvarı II TERMOGRAVİMETRİK ANALİZ (TGA) TGA da kontrol edilen bir atmosferdeki bir numunenin kütlesi, sıcaklığın veya zamanın fonksiyonu olarak sıcaklığa
DetaylıBölüm 2. Sıcaklık ve Gazların Kinetik Teorisi. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU
Bölüm 2 Sıcaklık ve Gazların Kinetik Teorisi Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU Sıcaklık ve Gazların Kinetik Teorisi Gazlarda Basınç Gaz Yasaları İdeal Gaz Yasası Gazlarda Basınç Gazlar parçacıklar arasında
DetaylıE = U + KE + KP = (kj) U = iç enerji, KE = kinetik enerji, KP = potansiyel enerji, m = kütle, V = hız, g = yerçekimi ivmesi, z = yükseklik
Enerji (Energy) Enerji, iş yapabilme kabiliyetidir. Bir sistemin enerjisi, o sistemin yapabileceği azami iştir. İş, bir cisme, bir kuvvetin tesiri ile yol aldırma, yerini değiştirme şeklinde tarif edilir.
Detaylı1. HAFTA Giriş ve Temel Kavramlar
1. HAFTA Giriş ve Temel Kavramlar TERMODİNAMİK VE ISI TRANSFERİ Isı: Sıcaklık farkının bir sonucu olarak bir sistemden diğerine transfer edilebilen bir enerji türüdür. Termodinamik: Bir sistem bir denge
Detaylı4 Deney. Yrd. Doç. Dr. Ayşe KALEMTAŞ Araş. Gör. Taha Yasin EKEN
BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MMM303METALURJİ VE MALZEME LABORATUARI I FÖYÜ Çamur dökümle seramiklerin şekillendirilmesi Yrd. Doç. Dr. Ayşe KALEMTAŞ Araş. Gör. Taha
DetaylıATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM
ATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM 1. Giriş Malzemelerde üretim ve uygulama sırasında görülen katılaşma, çökelme, yeniden kristalleşme, tane büyümesi gibi olaylar ile kaynak, lehim, sementasyon gibi işlemler
DetaylıAdsorpsiyon. Kimyasal Temel İşlemler
Adsorpsiyon Kimyasal Temel İşlemler Adsorpsiyon Adsorbsiyon, malzeme(lerin) derişiminin ara yüzeyde (katı yüzeyinde) yığın derişimine göre artışı şeklinde tanımlanabilir. Adsorpsiyon yüzeyde tutunma olarak
DetaylıMADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ. Nazife ALTIN Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi www.nazifealtin.wordpress.com MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Bir maddeyi diğerlerinden ayırmamıza ve ayırdığımız maddeyi tanımamıza
DetaylıGENEL KİMYA. Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
GENEL KİMYA MOLEKÜLLER ARASI KUVVETLER Moleküller Arası Kuvvetler Yüksek basınç ve düşük sıcaklıklarda moleküller arası kuvvetler gazları ideallikten saptırır. Moleküller arası kuvvetler molekülde kalıcı
DetaylıO )molekül ağırlığı 18 g/mol ve 1g suyun kapladığı hacimde
1) Suyun ( H 2 O )molekül ağırlığı 18 g/mol ve 1g suyun kapladığı hacimde 10 6 m 3 olduğuna göre, birbirine komşu su moleküllerinin arasındaki uzaklığı Avagadro sayısını kullanarak hesap ediniz. Moleküllerin
DetaylıBölüm 3 SAF MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Bölüm 3 SAF MADDENİN ÖZELLİKLERİ 1 Amaçlar Amaçlar Saf madde kavramının tanıtılması Faz değişimi işleminin fizik ilkelerinin incelenmesi Saf maddenin P-v-T yüzeylerinin ve P-v, T-v ve P-T özelik diyagramlarının
DetaylıKİNETİK GAZ KURAMI. Doç. Dr. Faruk GÖKMEŞE Kimya Bölümü Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi 1
Kinetik Gaz Kuramından Gazların Isınma Isılarının Bulunması Sabit hacimdeki ısınma ısısı (C v ): Sabit hacimde bulunan bir mol gazın sıcaklığını 1K değiştirmek için gerekli ısı alışverişi. Sabit basınçtaki
DetaylıSıcaklık (Temperature):
Sıcaklık (Temperature): Sıcaklık tanım olarak bir maddenin yapısındaki molekül veya atomların ortalama kinetik enerjilerinin ölçüm değeridir. Sıcaklık t veya T ile gösterilir. Termometre kullanılarak ölçülür.
DetaylıÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET
ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET A BASINÇ VE BASINÇ BİRİMLERİ (5 SAAT) Madde ve Özellikleri 2 Kütle 3 Eylemsizlik 4 Tanecikli Yapı 5 Hacim 6 Öz Kütle (Yoğunluk) 7 Ağırlık 8
DetaylıKİNETİK GAZ KURAMI. Doç. Dr. Faruk GÖKMEŞE Kimya Bölümü Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi 1
Kinetik Gaz Kuramının Varsayımları Boyle, Gay-Lussac ve Avagadro deneyleri tüm ideal gazların aynı davrandığını göstermektedir ve bunları açıklamak üzere kinetik gaz kuramı ortaya atılmıştır. 1. Gazlar
DetaylıVakum Teknolojisi * Prof. Dr. Ergun GÜLTEKİN. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi
Vakum Teknolojisi * Prof. Dr. Ergun GÜLTEKİN İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Giriş Bilimsel amaçla veya teknolojide gerekli alanlarda kullanılmak üzere, kapalı bir hacim içindeki gaz moleküllerinin
DetaylıBölüm 4: X-IŞINLARI DİFRAKSİYONU İLE KANTİTATİF ANALİZ
Malzeme Karakterizasyonu Bölüm 4: X-IŞINLARI DİFRAKSİYONU İLE KANTİTATİF ANALİZ X-IŞINLARI DİFRAKSİYONU (XRD) İLE TEK FAZLI* NUMUNEDE KANTİTAF ANALİZ Kafes parametresinin ölçümü ile kimyasal analiz: Tek
DetaylıENERJİ DENKLİKLERİ 1
ENERJİ DENKLİKLERİ 1 Enerji ilk kez Newton tarafından ortaya konmuştur. Newton, kinetik ve potansiyel enerjileri tanımlamıştır. 2 Enerji; Potansiyel, Kinetik, Kimyasal, Mekaniki, Elektrik enerjisi gibi
Detaylı!" #$%&'! ( ')! *+*,(* *' *, -*.*. /0 1, -*.*
2. BÖLÜM SAF MADDELERİN ERMODİNAMİK ÖZELLİKLERİ Saf madde Saf madde, her noktasında aynı e değişmeyen bir kimyasal bileşime sahip olan maddeye denir. Saf maddenin sadece bir tek kimyasal element eya bileşimden
DetaylıBoya eklenmesi Kısmen karışma Homojenleşme
DİFÜZYON 1 Katı içerisindeki atomların hareketi yüksek konsantrasyon bölgelerinden düşük konsantrasyon bölgelerine doğrudur. Kayma olayından farklıdır. Kaymada hareketli atom düzlemlerindeki bütün atomlar
DetaylıGaz hali genel olarak molekül ve atomların birbirinden uzak olduğu ve çok hızlı hareket ettiği bir haldir.
GAZLAR Maddeler tabiatta katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç halde bulunurlar. Gaz hali genel olarak molekül ve atomların birbirinden uzak olduğu ve çok hızlı hareket ettiği bir haldir. Gaz molekülleri birbirine
DetaylıTermodinamik İdeal Gazlar Isı ve Termodinamiğin 1. Yasası
İdeal Gazlar Isı ve Termodinamiğin 1. Yasası İdeal Gazlar P basıncında, V hacmindeki bir kaba konulan kütlesi m ve sıcaklığı T olan bir gazın özellikleri ele alınacaktır. Bu kavramların birbirleriyle nasıl
DetaylıDENEY 3. MADDENİN ÜÇ HALİ: NİTEL VE NİCEL GÖZLEMLER Sıcaklık ilişkileri
DENEY 3 MADDENİN ÜÇ HALİ: NİTEL VE NİCEL GÖZLEMLER Sıcaklık ilişkileri AMAÇ: Maddelerin üç halinin nitel ve nicel gözlemlerle incelenerek maddenin sıcaklık ile davranımını incelemek. TEORİ Hal değişimi,
DetaylıEnerji iş yapabilme kapasitesidir. Kimyacı işi bir süreçten kaynaklanan enerji deyişimi olarak tanımlar.
Kinetik ve Potansiyel Enerji Enerji iş yapabilme kapasitesidir. Kimyacı işi bir süreçten kaynaklanan enerji deyişimi olarak tanımlar. Işıma veya Güneş Enerjisi Isı Enerjisi Kimyasal Enerji Nükleer Enerji
DetaylıTermal analiz esasları;
Termal analiz esasları; Termal analiz; sıcaklık değişmesine karşı bir katı maddenin fiziksel ve kimyasal reaksiyonlar sonucunda özelliklerindeki değişimlerin ölçülmesi ve yorumlanmasıdır. Sıcaklığa bağlı
DetaylıBAZI YERLİ KÖMÜRLERİN TERMOGRAVİMETRİK KARAKTERİSTİKLERİNE İSTATİSTİKSEL YAKLAŞIM
Türkiye 13 Komur Kontesi Bildiriler Kitabı, 29-31 Mayıs 2002, Zonguldak, Türkiye Proceedings of the 13th Turkish Coal Congress, May 29-31, 2002, Zonguldak, Turkey BAZI YERLİ KÖMÜRLERİN TERMOGRAVİMETRİK
DetaylıBölüm 2: Akışkanların özellikleri. Doç. Dr. Tahsin Engin Sakarya Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü
Bölüm 2: Akışkanların özellikleri Doç. Dr. Tahsin Engin Sakarya Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bir sistemin herhangi bir karakteristiğine özellik denir. Bilinenler: basınç P, sıcaklıkt,
Detaylı8.333 İstatistiksel Mekanik I: Parçacıkların İstatistiksel Mekaniği
MIT Açık Ders Malzemeleri http://ocw.mit.edu 8.333 İstatistiksel Mekanik I: Parçacıkların İstatistiksel Mekaniği 2007 Güz Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Şartları hakkında bilgi almak için
Detaylı3.BÖLÜM: TERMODİNAMİĞİN I. YASASI
3.BÖLÜM: TERMODİNAMİĞİN I. YASASI S (k) + O SO + ısı Reaksiyon sonucunda sistemden ortama verilen ısı, sistemin iç enerjisinin bir kısmının ısı enerjisine dönüşmesi sonucunda ortaya çıkmıştır. Enerji sistemden
DetaylıTermal Genleşme İdeal Gazlar Isı Termodinamiğin 1. Yasası Entropi ve Termodinamiğin 2. Yasası
Termal Genleşme İdeal Gazlar Isı Termodinamiğin 1. Yasası Entropi ve Termodinamiğin 2. Yasası Sıcaklık, bir gaz molekülünün kütle merkezi hareketinin ortalama kinetic enerjisinin bir ölçüsüdür. Sıcaklık,
DetaylıBİYOLOLOJİK MALZEMENİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ PROF. DR. AHMET ÇOLAK
BİYOLOLOJİK MALZEMENİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ PROF. DR. AHMET ÇOLAK SÜRTÜNME Sürtünme katsayısının bilinmesi mühendislikte makina tasarımı ile ilgili çalışmalarda büyük önem taşımaktadır. Herhangi bir otun
DetaylıKatlı oranlar kanunu. 2H 2 + O 2 H 2 O Sabit Oran ( 4 g 32 g 36 g. 2 g 16 g 18 g. 1 g 8 g 9 g. 8 g 64 g 72 g. N 2 + 3H 2 2NH 3 Sabit Oran (
Sabit oranlar kanunu Bir bileşiği oluşturan elementlerin kütleleri arasında sabit bir oran vardır. Bu sabit oranın varlığı ilk defa 799 tarihinde Praust tarafından bulunmuş ve sabit oranlar kanunu şeklinde
DetaylıGazların Özellikler Barometre Basıncı Basit Gaz Yasaları
İÇERİK Gazların Özellikler Barometre Basıncı Basit Gaz Yasaları Boyle Yasası Charles Yasası Avogadro Yasası Gaz Davranışları ve Standart Koşullar İdeal ve Genel Gaz Denklemleri Gaz Karışımları Gaz Yasalarına
DetaylıİDEAL GAZ KARIŞIMLARI
İdeal Gaz Karışımları İdeal gaz karışımları saf ideal gazlar gibi davranırlar. Saf gazlardan n 1, n 2,, n i, mol alınarak hazırlanan bir karışımın toplam basıncı p, toplam hacmi v ve sıcaklığı T olsun.
DetaylıISI VE SICAKLIK. 1 cal = 4,18 j
ISI VE SICAKLIK ISI Isı ve sıcaklık farklı şeylerdir. Bir maddeyi oluşturan bütün taneciklerin sahip olduğu kinetik enerjilerin toplamına ISI denir. Isı bir enerji türüdür. Isı birimleri joule ( j ) ve
DetaylıTermodinamik Termodinamik Süreçlerde İŞ ve ISI
Termodinamik Süreçlerde İŞ ve ISI Termodinamik Hareketli bir pistonla bağlantılı bir silindirik kap içindeki gazı inceleyelim (Şekil e bakınız). Denge halinde iken, hacmi V olan gaz, silindir çeperlerine
DetaylıCĠSMĠN Hacmi = Sıvının SON Hacmi - Sıvının ĠLK Hacmi. Sıvıların Kaldırma Kuvveti Nelere Bağlıdır? d = V
8.SINIF KUVVET VE HAREKET ÜNİTE ÇALIŞMA YAPRAĞI /11/2013 KALDIRMA KUVVETİ Sıvıların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvvetini bulmak için,n nı önce havada,sonra aynı n nı düzeneği bozmadan suda ölçeriz.daha
Detaylı1. Ulusal Nükleer Yakıt Teknolojisi Sempozyumu, 3-S-Evlül 1997. CNAEM, İstanbul YAKIT YAPIMINA ESAS TOZ VE PELETEERİN HAZIRLANMASI
1. Ulusal Nükleer Yakıt Teknolojisi Sempozyumu, 3-S-Evlül 1997. CNAEM, İstanbul TR0000017 UO 2 YAKIT YAPIMINA ESAS TOZ VE PELETEERİN HAZIRLANMASI Ş. CAN, B. KOPUZ. T.AYBERS, Y. BAYRAM, İ. YURTSEVEN, N.ATEŞ
DetaylıŞekilde görüldüğü gibi Gerilim/akım yoğunluğu karakteristik eğrisi dört nedenden dolayi meydana gelir.
Bir fuel cell in teorik açık devre gerilimi: Formülüne göre 100 oc altinda yaklaşık 1.2 V dur. Fakat gerçekte bu değere hiçbir zaman ulaşılamaz. Şekil 3.1 de normal hava basıncında ve yaklaşık 70 oc da
DetaylıTOZ METALURJİSİ Prof.Dr. Muzaffer ZEREN
. TEKNİK SEÇİMLİ DERS I TOZ METALURJİSİ Prof.Dr. Muzaffer ZEREN SİNTERLEME Sinterleme, partiküllerarası birleşmeyi oluşturan ısıl prosestir; aynı zamanda ham konumda gözlenen özellikler artırılır. . Sinterlemenin
DetaylıBölüm 15 Kimyasal Denge. Denge Kavramı
Öğrenme hedefleri ve temel beceriler: Bölüm 15 Kimyasal Denge Kimyasal denge ile ne kastedildiğini anlamak ve reaksiyon oranları ile nasıl ilgili olduğunu inceler Herhangi bir reaksiyon için denge sabiti
DetaylıKarbonmonoksit (CO) Oluşumu
Yanma Kaynaklı Emisyonların Oluşum Mekanizmaları Karbonmonoksit (CO) Oluşumu Karbonmonoksit emisyonlarının ana kaynağı benzinli taşıt motorlarıdır. H/Y oranının CO emisyonu üzerine etkisi çok fazladır.
DetaylıPrefabrik Beton İmalatında Buhar Kürü. Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi
Prefabrik Beton İmalatında Buhar Kürü Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi Basınç Dayanımı (MPa) Basınç Dayanımı (psi) Kürlemenin Beton Dayanımına Etkisi - Betonun prizini alması ve dayanım kazanması
DetaylıMalzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Mekanizma ve etkileyen faktörler Difüzyon
Malzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN Mekanizma ve etkileyen faktörler Difüzyon İçerik Difüzyon nedir Difüzyon mekanizmaları Difüzyon eşitlikleri Difüzyonu etkileyen faktörler 2 Difüzyon nedir Katı içerisindeki
DetaylıMALZEME BİLİMİ. Difüzyon
MALZEME BİLİMİ Difüzyon Difüzyon D E R S N O T U Difüzyon; ısıl etkenlerle teşvik edilen atomsal mertebedeki parçacıkların (atom, iyon, küçük moleküller) kafes parametresinden daha büyük (ve tam katları
DetaylıUC, ÜPELETLERİNDE MİKROYAPI İNCELEMESİ Ş. CAN, A. A. AKŞİT. L. ÇOLAK, A. YAYLI, Y. BAYRAM, B. KOPUZ
/. Ulusal Nükleer Yakıt Teknolojisi Sempozyumu, 3- II TR0000048 UC, ÜPELETLERİNDE MİKROYAPI İNCELEMESİ Ş. CAN, A. A. AKŞİT. L. ÇOLAK, A. YAYLI, Y. BAYRAM, B. KOPUZ Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi,
DetaylıGazların sıcaklık,basınç ve enerji gibi makro özelliklerini molekül kütlesi, hızı ve sayısı gibi mikroskopik özelliklerine bağlar.
KİNETİK GAZ KURAMI Gazların sıcaklık,basınç ve enerji gibi makro özelliklerini molekül kütlesi, hızı ve sayısı gibi mikroskopik özelliklerine bağlar. Varsayımları * Gazlar bulundukları kaba göre ve aralarındaki
DetaylıTERMODİNAMİĞİN BİRİNCİ YASASI
İzotermal ve Adyabatik İşlemler Sıcaklığı sabit tutulan sistemlerde yapılan işlemlere izotermal işlem, ısı alışverişlerine göre yalıtılmış sistemlerde yapılan işlemlere ise adyabatik işlem adı verilir.
DetaylıAkışkanların Dinamiği
Akışkanların Dinamiği Akışkanların Dinamiğinde Kullanılan Temel Prensipler Gaz ve sıvı akımıyla ilgili bütün problemlerin çözümü kütlenin korunumu, enerjinin korunumu ve momentumun korunumu prensibe dayanır.
DetaylıİNŞAAT MALZEME BİLGİSİ
İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,
DetaylıFiziksel bir olayı incelemek için çeşitli yöntemler kullanılır. Bunlar; 1. Ampirik Bağıntılar 2. Boyut Analizi, Benzerlik Teorisi 3.
Fiziksel bir olayı incelemek için çeşitli yöntemler kullanılır. Bunlar; 1. Ampirik Bağıntılar 2. Boyut Analizi, Benzerlik Teorisi 3. Benzetim Yöntemi (Analoji) 4. Analitik Yöntem 1. Ampirik Bağıntılar:
Detaylı5. SANTRİFÜJ POMPALARDA TEORİK ESASLAR
5. SANTRİFÜJ POMPALARDA TEORİK ESASLAR 5.7..5. Pompa veriminin saptanması ve pompa karakteristik eğrilerinin çizimi Pompa verimi; pompanın suya verdiği gücü (hbg), pompanın yuttuğu güce () oranlanmasıyla
DetaylıMADDENİN HALLERİ VE ISI ALIŞ-VERİŞİ
MADDENİN HALLERİ VE ISI ALIŞ-VERİŞİ Maddeler doğada katı - sıvı - gaz olmak üzere 3 halde bulunurlar. Maddenin halini tanecikleri arasındaki çekim kuvveti belirler. Tanecikler arası çekim kuvveti maddeler
DetaylıSıvılar ve Katılar. Maddenin Halleri. Sıvıların Özellikleri. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN
Sıvılar ve Katılar MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sıcaklık düşürülürse gaz moleküllerinin kinetik enerjileri azalır. Bu nedenle, bir gaz yeteri kadar soğutulursa moleküllerarası
Detaylı9.7 ISIL İŞLEM SIRASINDA GIDA BİLEŞENLERİNİN PARÇALANMASI
9.7 ISIL İŞLEM SIRASINDA GIDA BİLEŞENLERİNİN PARÇALANMASI 9.7.1 Sabit Sıcaklıkta Yürütülen Isıl işlemde Bileşenlerin Parçalanması 9.7.2 Değişen Sıcaklıkta Yürütülen Isıl İşlemde Bileşim Öğelerinin Parçalanması
DetaylıÖĞRENME ALANI: Kuvvet ve Hareket 2.ÜNİTE: Kaldırma Kuvveti ve Basınç. Kaldırma Kuvveti
ÖĞRENME ALANI: Kuvvet ve Hareket 2.ÜNİTE: Kaldırma Kuvveti ve Basınç Kaldırma Kuvveti - Dünya, üzerinde bulunan bütün cisimlere kendi merkezine doğru çekim kuvveti uygular. Bu kuvvete yer çekimi kuvveti
DetaylıKİM-118 TEMEL KİMYA Prof. Dr. Zeliha HAYVALI Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü
KİM-118 TEMEL KİMYA Prof. Dr. Zeliha HAYVALI Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler ve örnek çözümleri derste verilecektir. Bölüm m 7 GAZLAR Gazlar:
DetaylıBernoulli Denklemi, Basınç ve Hız Yükleri Borularda Piezometre ve Enerji Yükleri Venturi Deney Sistemi
Bernoulli Denklemi, Basınç ve Hız Yükleri Borularda Piezometre ve Enerji Yükleri Venturi Deney Sistemi Akışkanlar dinamiğinde, sürtünmesiz akışkanlar için Bernoulli prensibi akımın hız arttıkça aynı anda
DetaylıBAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 5 PSİKROMETRİK İŞLEMLERDE ENERJİ VE KÜTLE DENGESİ
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 5 PSİKROMETRİK İŞLEMLERDE ENERJİ VE KÜTLE DENGESİ BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402
DetaylıFİZİKOKİMYA I ARASINAV SORU VE CEVAPLARI 2013-14 GÜZ YARIYILI
Soru 1: Aşağıdaki ifadeleri tanımlayınız. a) Sistem b)adyabatik sistem c) Kapalı sistem c) Bileşen analizi Cevap 1: a) Sistem: Üzerinde araştırma yapmak üzere sınırladığımız bir evren parçasına verilen
DetaylıTE-680 İDEAL GAZ KANUNLARI EĞİTİM SETİ DENEY FÖYÜ
TE-680 İDEAL GAZ KANUNLARI EĞİTİM SETİ DENEY FÖYÜ DENEYSAN EĞİTİM CİHAZLARI SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. Küçük Sanayi sitesi 12 Ekim Cad. 52.Sok. No:18A BALIKESİR Tel:0266 2461075 Faks:0266 2460948 http://www.deneysan.com
DetaylıBölüm 4 KAPALI SİSTEMLERİN ENERJİ ANALİZİ
Bölüm 4 KAPALI SİSTEMLERİN ENERJİ ANALİZİ http://public.cumhuriyet.edu.tr/alipinarbasi/ 1 Prof. Dr. Ali PINARBAŞI Amaçlar Özellikle otomobil motoru ve kompresör gibi pistonlu makinelerde yaygın olarak
DetaylıAkışkanların Dinamiği
Akışkanların Dinamiği Akışkanların Dinamiğinde Kullanılan Temel Prensipler Gaz ve sıvı akımıyla ilgili bütün problemlerin çözümü kütlenin korunumu, enerjinin korunumu ve momentumun korunumu prensibe dayanır.
DetaylıBölüm 3 SAF MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Bölüm 3 SAF MADDENİN ÖZELLİKLERİ 1 Amaçlar Saf madde kavramının tanıtılması Faz değişimi işleminin fizik ilkelerinin incelenmesi Saf maddenin P-v-T yüzeylerinin ve P-v, T-v ve P-T özelik diyagramlarının
DetaylıSICAKLIK NEDİR? Sıcaklık termometre
SICAKLIK NEDİR? Sıcaklık maddedeki moleküllerin hareket hızları ile ilgilidir. Bu maddeler için aynı veya farklı olabilir. Yani; Sıcaklık ortalama hızda hareket eden bir molekülün hareket (kinetik) enerjisidir.
Detaylı1,3-bis-(p-iminobenzoik asit)indan Langmuir-Blodgett filmlerinin karakterizasyonu ve organik buhar duyarlılığı
1,3-bis-(p-iminobenzoik asit)indan Langmuir-Blodgett filmlerinin karakterizasyonu ve organik buhar duyarlılığı MURAT EVYAPAN *, RİFAT ÇAPAN *, HİLMİ NAMLI **, ONUR TURHAN **,GEORGE STANCİU *** * Balıkesir
Detaylı1. Giriş 2. Yayınma Mekanizmaları 3. Kararlı Karasız Yayınma 4. Yayınmayı etkileyen faktörler 5. Yarı iletkenlerde yayınma 6. Diğer yayınma yolları
1. Giriş 2. Yayınma Mekanizmaları 3. Kararlı Karasız Yayınma 4. Yayınmayı etkileyen faktörler 5. Yarı iletkenlerde yayınma 6. Diğer yayınma yolları Sol üstte yüzey seftleştirme işlemi uygulanmış bir çelik
DetaylıGENEL KİMYA. 10. Hafta.
GENEL KİMYA 10. Hafta. Gazlar 2 Gaz halindeki elementler 25 0 C ve 1 atmosfer de gaz halinde bulunan elementler 3 Gaz halindeki bileşikler 4 Gazların Genel Özellikleri Gazlar, bulundukları kabın şeklini
DetaylıBilgi İletişim ve Teknoloji
MADDENİN HALLERİ Genel olarak madde ya katı ya sıvı ya da gaz hâlinde bulunur. İstenildiğinde ortam şartları elverişli hâle getirilerek bir hâlden diğerine dönüştürülebilir. Maddenin katı, sıvı ve gaz
DetaylıKTÜ, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü
FAZ DİYAGRAMLARI DERS NOTLARI İçerik KTÜ, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Denge Dışı Reaksiyonlar ve Oluşan Yapılar (Martenzitik ve Beynitik Yapı) Bu güne kadar işlenen konularda denge veya yarı
DetaylıAdsorpsiyon. Selçuk Üniversitesi. Mühendislik Fakültesi. Kimya Mühendisliği Bölümü. Kimya Mühendisliği Laboratuvarı II DENEYİN AMACI
Selçuk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Kimya Mühendisliği Laboratuvarı II Adsorpsiyon DENEYİN AMACI Çalışmanın amacı katı adsorbent ile çözeltiden adsorbsiyonun denge ve hız
DetaylıBÖLÜM 3 DİFÜZYON (YAYINIM)
BÖLÜM 3 DİFÜZYON (YAYINIM) 1 Mürekkebin suda yayılması veya kolonyanın havada yayılması difüzyona örnektir. En hızlı difüzyon gazlarda görülür. Katılarda atom hareketleri daha yavaş olduğu için katılarda
DetaylıSerüveni 4.ÜNİTE MADDENİN HALLERİ ORTAK VE AYIRDEDİCİ ÖZELLİKLER
Serüveni 4.ÜNİTE MADDENİN HALLERİ ORTAK VE AYIRDEDİCİ ÖZELLİKLER MADDENİN HALLERİ MADDE MİKTARINA BAĞLI ÖZELLİKLER:(ORTAK ÖZELLİKLER) :Madde miktarının ölçüsüdür. :Maddenin boşlukta kapladığı yerdir Eylemsizlik:Maddenin
Detaylı2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi
2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi GİRİŞ Tabiatta suyun hidrolojik çevriminin önemli bir unsurunu teşkil eden buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde değişik şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik
DetaylıERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ISI TRANSFERİ LABORATUARI
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ISI TRANSFERİ LABORATUARI DENEY FÖYÜ DENEY ADI ZORLANMIŞ TAŞINIM DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ DENEYİ YAPTIRAN ÖĞRETİM ELEMANI DENEY
Detaylıİnstagram:kimyaci_glcn_hoca GAZLAR-1.
GAZLAR-1 Gazların Genel Özellikleri Maddenin en düzensiz hâlidir. Maddedeki molekül ve atomlar birbirinden uzaktır ve çok hızlı hareket eder. Tanecikleri arasında çekim kuvvetleri, katı ve sıvılarınkine
DetaylıBölüm 7 ENTROPİ. Bölüm 7: Entropi
Bölüm 7 ENTROPİ 1 Amaçlar Termodinamiğin ikinci kanununu hal değişimlerine uygulamak. İkinci yasa verimini ölçmek için entropi olarak adlandırılan özelliği tanımlamak. Entropinin artış ilkesinin ne olduğunu
DetaylıÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME DERSĐ GAZLAR KONU ANLATIMI
2008 ANKARA ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME DERSĐ GAZLAR KONU ANLATIMI DERS SORUMLUSU:Prof. Dr. Đnci MORGĐL HAZIRLAYAN:Derya ÇAKICI 20338451 GAZLAR Maddeler tabiatta katı, sıvı ve gaz olmak
DetaylıBÖLÜM 1: TEMEL KAVRAMLAR
Sistem ve Hal Değişkenleri Üzerinde araştırma yapmak üzere sınırladığımız bir evren parçasına sistem, bu sistemi çevreleyen yere is ortam adı verilir. İzole sistem; Madde ve her türden enerji akışına karşı
DetaylıGenel Kimya Prensipleri ve Modern Uygulamaları Petrucci Harwood Herring 8. Baskı. Bölüm 4: Kimyasal Tepkimeler
Genel Kimya Prensipleri ve Modern Uygulamaları Petrucci Harwood Herring 8. Baskı Bölüm 4: Kimyasal Tepkimeler İçindekiler 4-1 Kimyasal Tepkimeler ve Kimyasal Eşitlikler 4-2 Kimyasal Eşitlik ve Stokiyometri
DetaylıBURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEYİ FÖYÜ
BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEYİ FÖYÜ BURSA - 2016 1. GİRİŞ Eğilme deneyi malzemenin mukavemeti hakkında tasarım
DetaylıMeteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma
Meteoroloji IX. Hafta: Buharlaşma Hidrolojik döngünün önemli bir unsurunu oluşturan buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde farklı şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik faktörlerin etkisiyle
DetaylıKütlesi,hacmi,eylemsizliği olan,tanecikli yapıdaki her şeye madde denir. Yer yüzünde gözümüzle görebildiğimiz her şey maddedir.
Madde Tanımı Kütlesi,hacmi,eylemsizliği olan,tanecikli yapıdaki her şeye madde denir. Yer yüzünde gözümüzle görebildiğimiz her şey maddedir. MADDENİN MADDENİN HALLERİ HALLERİ maddenin haller i MADDENİN
DetaylıBölüm 4 KAPALI SİSTEMLERİN ENERJİ ANALİZİ. Bölüm 4: Kapalı Sistemlerin Enerji Analizi
Bölüm 4 KAPALI SİSTEMLERİN ENERJİ ANALİZİ 1 Amaçlar Özellikle otomobil motoru ve kompresör gibi pistonlu makinelerde yaygın olarak karşılaşılan hareketli sınır işi veya PdV işi olmak üzere değişik iş biçimlerinin
DetaylıFaz dönüşümleri: mikroyapı oluşumu, faz dönüşüm kinetiği
Faz dönüşümleri: mikroyapı oluşumu, faz dönüşüm kinetiği Faz dönüşümleri 1. Basit ve yayınma esaslı dönüşümler: Faz sayısını ve fazların kimyasal bileşimini değiştirmeyen basit ve yayınma esaslı ölçümler.
DetaylıKBM0308 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı I ADSORPSİYON. Bursa Teknik Üniversitesi MDBF Kimya Mühendisliği Bölümü 1
ADSORPSİYON Bursa Teknik Üniversitesi MDBF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 1. Amaç Çalışmanın amacı katı adsorbent ile çözeltiden adsorbsiyonun denge ve hız ilişkilerinin incelenmesi ve belirli izotermlerin
DetaylıYapı veya dolgu yüklerinin neden olduğu gerilme artışı, zemin tabakalarını sıkıştırır.
18. KONSOLİDASYON Bir mühendislik yapısının veya dolgunun altında bulunan zeminin sıkışmasına konsolidasyon denir. Sıkışma 3 boyutlu olmasına karşılık fark ihmal edilebilir nitelikte olduğundan 2 boyutlu
DetaylıÜÇ BİLEŞENLİ REAKSİYON SİSTEMLERİ İÇEREN REAKTİF DİSTİLASYON KOLONU VE REAKTÖR/DİSTİLASYON KOLONU PROSESLERİNİN NİCELİKSEL KARŞILAŞTIRMASI
ÜÇ BİLEŞENLİ REAKSİYON SİSTEMLERİ İÇEREN REAKTİF DİSTİLASYON KOLONU VE REAKTÖR/DİSTİLASYON KOLONU PROSESLERİNİN NİCELİKSEL KARŞILAŞTIRMASI Denizhan YILMAZ, Saliha YILMAZ, Eda HOŞGÖR, Devrim B. KAYMAK *
DetaylıMetallerde Döküm ve Katılaşma
2015-2016 Güz Yarıyılı Metalurji Laboratuarı I Metallerde Döküm ve Katılaşma Döküm:Metallerin ısı etkisiyle sıvı hale getirilip uygun şekilli kalıplar içerisinde katılaştırılması işlemidir Döküm Yöntemi
DetaylıTermodinamik Isı ve Sıcaklık
Isı ve Sıcaklık 1 Isıl olayların da nicel anlatımını yapabilmek için, sıcaklık, ısı ve iç enerji kavramlarının dikkatlice tanımlanması gerekir. Bu bölüme, bu üç büyüklük ve termodinamik yasalarından "sıfırıncı
DetaylıMaddeye hareket veren kuvveti, Isaac Newton (1642-1727) aşağıdaki matematiksel ifadeyle tanımlamıştır.
1 1. TEMEL TARİF VE KAVRAMLAR (Ref. e_makaleleri) Kuvvet Maddeye hareket veren kuvveti, Isaac Newton (1642-1727) aşağıdaki matematiksel ifadeyle tanımlamıştır. F=ma Burada F bir madde parçacığına uygulanan
DetaylıMOTORLAR-5 HAFTA GERÇEK MOTOR ÇEVRİMİ
MOTORLAR-5 HAFTA GERÇEK MOTOR ÇEVRİMİ Yrd.Doç.Dr. Alp Tekin ERGENÇ GERÇEK MOTOR ÇEVRİMİ Gerçek motor çevrimi standart hava (teorik) çevriminden farklı olarak emme, sıkıştırma,tutuşma ve yanma, genişleme
DetaylıYrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Fe 2+ oluşumunun hızı =
KİMYASAL KİNETİK Kimyasal kinetik, bir reaksiyonunun nasıl yürüdüğü, ne kadar hızlı yürüdüğü, hangi mekanizma ile (yoldan) yürüdüğü ve hızına hangi faktörlerin nasıl etki ettiği hakkında bilgi veren, kimyanın
DetaylıMOL KAVRAMI I. ÖRNEK 2
MOL KAVRAMI I Maddelerin taneciklerden oluştuğunu biliyoruz. Bu taneciklere atom, molekül ya da iyon denir. Atom : Kimyasal yöntemlerle daha basit taneciklere ayrılmayan ve elementlerin yapıtaşı olan taneciklere
DetaylıÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞĐMĐ ÇALIŞMA YAPRAĞI
ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞĐMĐ ÇALIŞMA YAPRAĞI REAKSĐYON HIZINA ETKĐ EDEN FAKTÖRLER YASEMĐN KONMAZ 20338575 Çalışma Yaprağı Ders Anlatımı: REAKSĐYON HIZINA ETKĐ EDEN FAKTÖRLER: 1.Reaktif Maddelerin
DetaylıISI TRANSFERİ LABORATUARI-1
ISI TRANSFERİ LABORATUARI-1 Deney Sorumlusu ve Uyg. Öğr. El. Prof. Dr. Vedat TANYILDIZI Prof. Dr. Mustafa İNALLI Doç. Dr. Aynur UÇAR Doç Dr. Duygu EVİN Yrd. Doç. Dr. Meral ÖZEL Yrd. Doç. Dr. Mehmet DURANAY
DetaylıGIDALARIN BAZI FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ
GIDALARIN BAZI FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ Gıdalara uygulanan çeşitli işlemlere ilişkin bazı hesaplamalar için, gıdaların bazı fiziksel özelliklerini yansıtan sayısal değerlere gereksinim bulunmaktadır. Gıdaların
DetaylıKANTİTATİF ANALİTİK KİMYA PRATİKLERİ
KANTİTATİF ANALİTİK KİMYA PRATİKLERİ Kantitatif analiz yöntemleri, maddenin miktar tayinlerine dayalı analiz yöntemleridir. Günümüzde miktar tayinine yönelik birçok yöntem bilinmektedir. Pratik çalışmalarda
Detaylı