Bu metin Nisan 2014 tarihlerinde Kocaeli Üniversitesinde düzenlenen Uluslararası Balkan Kongresi başlıklı konferansta sunulan tebliğdir.

Transkript

1 Bu metin Nisan 2014 tarihlerinde Kocaeli Üniversitesinde düzenlenen Uluslararası Balkan Kongresi başlıklı konferansta sunulan tebliğdir. This paper was presented in International Balkan Congress that took place at Kocaeli University, Turkey on April 28.29, 2011.

2 Avrupa Birliği nin Gemi ve Liman Güvenliği Düzenlemeleri Hacı Kara * I) Giriş Avrupa Birliği (AB), yakın geçmişte hiçbir ülkenin terörist faaliyetler nedeniyle güvende olmadığı ve taşımacılığın da bu kuraldan hariç tutulamayacağı, deniz taşımacılığı güvenliğinin sağlanmasının ise ayrı bir önem arz ettiği, herhangi bir şekilde tehlikeli bir yükün deniz yoluyla taşınması halinde bunun vatandaşlara olduğu kadar Avrupa Birliği sınırları içersindeki çevreye de zarar verebileceği düşüncesinden hareketle, gemi ve liman güvenliği ile ilgili bir takım düzenlemeler yapmıştır. Deniz güvenliğinin amacı, gemi veya liman tesislerini etkileyen güvenlik tehditlerini tespit etmek, engellemek ve güvenlik olaylarına karşı önleyici tedbirler almak ve yolcuları, mürettebatı, gemileri ve bunların yükünü, liman tesislerini ve liman sahalarında çalışan ve yaşayan insanları güvenlik tehditlerinin zararlarından korumaktır 1. Bulgaristan, Yunanistan, Romanya, Slovenya ve Đtalya gibi denize kıyısı olan ve Birliğe üyeliğe aday Türkiye yi etkileyecek olması nedeniyle, bu çalışmada Avrupa Birliği nce getirilen gemi ve liman güvenliğine ilişkin düzenleme ve düzenlemenin etkileri incelenecektir. AB tarafından bu konuda yapılan yasal düzenlemeler, aslında Uluslararası Denizcilik Örgütünün (International Maritime Organisation (IMO) yaptığı düzenlemelerin AB mevzuatına aktarılması şeklinde gerçekleştiğinden öncelikle uluslararası hukukta gemi ve liman güvenliğinin ne şekilde düzenlendiğinin incelenmesi gerekmektedir. Bu nedenle öncelikle IMO nun yaptığı yasal düzenleme incelenecektir. II) Gemi ve Liman Güvenliğine Đlişkin Uluslararası Düzenlemeler 1) Genel Olarak 11 Eylül 2001 tarihinde New York ta Dünya Ticaret Merkezine düzenlenen terör saldırısından sonra terörizme karşı küresel tepkiler hız kazanmıştır. Buna, 2000 yılında USS Cole 2 ve 2002 yılında Fransız petrol tankeri Limburg a 3 yapılan * Yrd. Doç. Dr.; Kırklareli Üniversitesi. 1 A brief overview of the United Kingdom National Maritime Security Programme, 2 USS Cole isimli savaş gemisi 8 Ağustos 2000 tarihinde, Irak'a karşı BM yaptırımları uygulamak üzere ABD öncülüğünde düzenlenen operasyona katılmak için Norfolk Deniz üssünden Đran Körfezi ne doğru yola çıkmıştır. Gemi 9 Ekim 2000 tarihinde Süveyş Kanalı'ndan geçerek Aden Körfezi ne girmiş ve yakıt ikmali için Yemen de demirlemiştir. 12 Ekim 2000 tarihinde, patlayıcı dolu küçük bir teknenin geminin yanında infilak etmesi neticesinde gemide 12 metrelik bir delik meydana gelmiş ve USS Cole un mürettebatından 16 kişi ölmüş ve 39 kişi de yaralanmıştır. Saldırıyı üstlenen olmamıştır Ekim 2002 tarihinde, Limburg, Đran dan Malezya ya varil ham petrol taşıyordu. Gemi başka bir yük almak için Aden Körfezi'nde Yemen e uğramıştır. Tankerin sancak tarafında, sahile yakın bir yerde patlayıcı yüklü bir botun infilak etmesi neticesinde gemide hasar oluşmuş, gemiden Aden Körfezi ne yaklaşık varil petrol sızmış ve yangın meydana gelmiştir. Yemenli yetkililerin patlamanın bir kaza sonucu olduğunu iddia etmelerine rağmen yapılan araştırmada gemi 474

3 saldırılar da eklenince, ulaştırma güvenlik mevzuatının geniş kapsamlı ve etki alanı geniş olacak şekilde düzenlenmesi yönünde görüşler ortaya çıkmıştır. Londra'da IMO himayesinde 2002 yılında 9-13 Aralık tarihleri arasında düzenlenen Diplomatik Konferanslar neticesinde Uluslararası Denizde Can Emniyeti Sözleşmesi (International Convention for the Safety of Life at Sea, SOLAS)'nde bir dizi değişiklik kabul edilmiştir 4. Getirilen yeni tedbirler genel hatlarıyla olası bir terörist saldırısı durumunda, terörist saldırılarını önlemek ve saldırıya karşı güvenlik sistemi oluşturmak bakımından, liman otoriteleri, denizcilik şirketleri ve akit devletler arasında ortak davranış modelleri oluşturmak için yakın işbirliği içinde çalışmaktır 5. 2) Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik Kodu Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik Kodu (The International Ship and Port Facility Security Code (ISPS Code), Amerika Birleşik Devletlerinde 2001 yılında meydana gelen 11 Eylül saldırısı sonrası gemilere ve liman tesislerine yönelebilecek tehlikelere karşı koymak üzere geliştirilen, gemi ve liman tesislerinin güvenliğini artırıcı önlemlere dair kapsamlı kurallar dizisidir 6. Kodun amacı, standardizasyon ve risk değerlendirmesi için tutarlı bir çerçeve oluşturmak, böylece devletlere değişken tehditlere karşı gemi ve liman tesislerinin hassasiyetine uygun güvenlik önlemlerini belirleme ve uygulama imkanı sağlamaktır. Kod aslında gemi ve liman tesislerinin güvenliğini sağlamak için bir risk yönetimi faaliyeti olup, hangi güvenlik önlemlerinin uygulanmasının uygun olacağına her somut olayın özelliklerini değerlendirmek suretiyle karar verilmelidir 7. yakınlarında TNT izleri bulunmuştur. Bu patlama neticesinde gemi mürettebatından Bulgar asıllı bir gemiadamı ölmüş ve 12 mürettebat da yaralanmıştır. Kaza sonucu oluşan zarar 45 milyon ABD Dolarını bulmuştur. 4 Kasım 2001 de yapılan IMO nun 22. Genel Kurul Toplantısında, Aralık 2002 de gerçekleştirilecek Deniz Güvenliği konulu Diplomatik Konferansta (Uluslararası Denizde Can Güvenliği Anlaşması 1974 e Taraf Olan Devletler Konferansı) kabul edilmek üzere gemi ve liman tesislerinin güvenliği ile ilgili yeni önlemlerin geliştirilmesi konusunda oybirliği ile anlaşmaya varılmıştır. Diplomatik Konferans hazırlığı; Örgütün danışmanlığında Üye Devletler, Hükümetlerarası Örgütler ve Sivil Toplum Kuruluşları (NGOs) tarafından ibraz edilecek sunumlar temel alınarak Örgüt ün Deniz Güvenliği Komitesine (MSC) havale edilmiştir. Deniz Güvenliği Komitesi (MSC), uygun güvenlik önlemlerinin geliştirilmesini hızlandırmak ve bunları kabul etmek üzere yine Kasım 2001 de yapılan ilk olağanüstü oturumunda, Deniz Güvenliği konusunda bir Oturumlarararası Çalışma Grubu (MSC Intersessional Working Group on Maritime Security) tesis etmiştir. MSC Oturumlararası Çalışma Grubunun ilk toplantısı Şubat 2002 de yapılmıştır ve bu toplantının sonuçları Mart 2002 deki MSC nin yetmiş beşinci oturumuna rapor edilmiş ve burada değerlendirilmiştir (bu tarihte yapılan teklifleri geliştirmek üzere bir de ad hoc bir Çalışma Grubu kurulmuştur). MSC, yetmiş beşinci oturumunda bu Çalışma Grubunun raporunu incelemiş ve bu raporun Eylül 2002 de yapılan daha ileri düzeyde bir MSC Oturumlararası Çalışma Grubunca ele alınmasını tavsiye etmiştir. MSC nin yetmiş altıncı oturumunda, MSC Oturumlararası Çalışma Grubunun Eylül 2002 de gerçekleştirilen toplantısının sonuçları ve de Komitenin, Diplomatik Konferans ın hemen öncesinde yapılan Aralık 2002 deki yetmiş altıncı oturumuyla bir arada tertiplenen MSC Çalışma Grubunun daha ileri düzeydeki çalışmaları değerlendirilmiştir ve teklif edilen metinlere ait nihai nüshaların, Diplomatik Konferans ta değerlendirilmesi kararlaştırılmıştır. IMO ISPS Code, s. 9 5 Ekaterina Anyanova, The EC and enhancing ship and port facility security, Journal of International Commercial Law and Technology Vol. 2, Issue 1(2007), s ISPS Kod: Uluslararası sefer yapan yüksek-hızlı yolcu tekneleri dahil yolcu gemilerine, 500 grosston ve üstü yüksek-hızlı tekneler dahil yük gemilerine ve seyyar açık deniz sondaj üniteleri ile uluslararası sefer yapan bu tipteki gemilere hizmet veren liman tesislerine uygulanır. ISPS Kod m. 3 7 What is the ISPS Code?, 475

4 3) Denizde Can Emniyeti Sözleşmesi nde (SOLAS) Yapılan Değişiklikler Deniz Güvenliğini Artırmak Đçin Özel Önlemler başlıklı SOLAS Bölüm XI, XI-1 olarak yeniden numaralandırılmış ve deniz güvenliğini arttırıcı önlemlere ait yeni bölüm XI-2 kabul edilmiştir. ISPS Kod, deniz güvenliğini artırmak için SOLAS ın XI-2 bölümünde yer alan bu özel hükümler vasıtasıyla uygulanmaktadır. ISPS kod biri zorunlu diğeri de tavsiye niteliğinde olan iki bölümden oluşmaktadır. Ancak, ABD ve Avrupa Birliği her iki bölümü de zorunlu olarak uygulama kararı almıştır 8. ISPS Kod uluslararası bir sözleşme olan SOLAS ın bir parçası olduğundan, SOLAS a taraf ülkeler 9 bu hükümleri uygulamak zorundadır. Böylece kuralların uygulama kapsamı genişletilmiştir yılında SOLAS ta bu konuda yapılan değişiklikleri kısaca şu şekilde özetlemek mümkündür: Uluslararası sularda seyir yapan 300 gros ton veya üzerindeki tüm gemiler, uluslararası sularda seyir yapmayan 500 gros ton veya üzerindeki tüm yük gemileri ve tonajlarına bakılmaksızın tüm yolcu gemileri; Otomatik Tanımlama Sistemi (Automatic Information Systems, (AIS) ile donatılmak zorundadır. Seyir Güvenliği başlıklı V. Bölümde yapılan değişiklikle, gemilere AIS yerleştirilmesine dair yeni bir takvim belirlenmiştir. Buna göre yolcu gemileri ve tankerler dışındaki 300 grostondan büyük grostondan küçük gemilerin en geç 31 Aralık 2004 tarihine kadar AIS ile uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir. Bu şekilde AIS ile donatılan gemiler, uluslararası anlaşmalar, kurallar ve standartlar çerçevesinde seyir bilgilerinin korunmasını sağlama durumu hariç, AIS i sürekli çalışır halde bulunduracaklardır 11. Kural XI-1/3 e göre gemi kimlik numaralarının, geminin tekne veya güvertesi üzerindeki kısmına kalıcı olarak görünür bir şekilde yazılmış olması gerekir. Aynı şekilde, yolcu gemilerinin de havadan görülebilir, yatay bir şekilde kimlik 8 M.Gökhan DEDEOĞLU, Deniz Güvenliği: ISPS Kod Uygulaması, Karşılaşılan Sorunlar Ve Değerlendirmeler, Gemi Mühendisliği ve Sanayimiz Sempozyumu, Aralık 2004, s. 148, 9 Sözleşme Yürürlük Tarihi Üye Sayısı Dünya Tonajı SOLAS /Mayıs/ ,04 SOLAS Protokol /Mayıs/ ,16 SOLAS Protokol /Şubat/ ,4 xls 10 ISPS Kodun uygulanması, Türkiye de, kodun öngördüğü değerlendirmelerin yapılması, planların hazırlanması ve sertifikaların hazırlanması olarak algılanmaktadır. ISPS kodun uygulanmasından amaç gerçekçi ve kalıcı bir güvenliğin sağlanması ve sürdürülmesidir. Türk ve yabancı bayraklı gemilerde ISPS kod kapsamında alınan tedbirlerin denetimi bayrak devleti uygulamalarının ve liman devleti kontrolünün bir parçası olarak görülmekte ve aynı önem atfedilmektedir. Bugüne kadar ISPS Kod uygulaması çerçevesinde uluslararası ulaşıma yönelik olarak hizmet veren 185 liman tesisinin Güvenlik Değerlendirmesi ile 172 liman tesisinin Güvenlik Planı dosya üzerinde tetkik ve mahallinde denetleme yapılarak Denizcilik Müsteşarlığınca onaylanmış ve Liman Tesisi Güvenlik Sertifikaları düzenlenmiş olup, Güvenlik Sertifikalarını alan liman tesislerinin yıllık periyodik denetimleri yapılmaktadır. Limanlara yönelik olarak yetkilendirilen Tanınmış Güvenlik Kuruluşlarının (RSO) periyodik denetimlerine ilişkin bir çalışma başlatılmış olup, bu kuruluşların denetimleri devam etmektedir. Ulaştırma Şurası Hedef 2023 Denizcilik Sektörü Raporu, s AIS cihazları: Uygun şekilde tesis edilmiş kıyı istasyonlarına, diğer gemilere, uçaklara; geminin kimliği, tipi, mevkii, rotası, sürati, seyir koşulları ve güvenlikle ilgili diğer hususları da içeren bilgileri otomatik olarak gönderecek, diğer gemilerden gelen bilgileri otomatik olarak alacak, gemileri izleyerek, kaydedecek ve kıyı tesisleriyle veri transferi gerçekleştirebilecek ve devamlı çalışır şekilde olacaktır. Güvenliği 476

5 numarasını taşıması gerekir. Gemilerin iç kısımlarında da kimlik numaraları işaretlenmiş olmalıdır 12. SOLAS Bölüm 11-1, Kural 5 gereği; uluslararası sefer yapan tüm yolcu gemileri ile yine uluslararası sefer yapan 500 GRT ve üzeri yük gemileri 1 Temmuz 2004 tarihi itibariyle, bayrağını taşıdığı ülkenin yetkili denizcilik idaresince düzenlenen; geminin adı, sahibi, kayıtlı olduğu sicil, sicile kayıt tarihi, bağlama limanı, sicil no ve gemi sahibinin yerleşim yeri adresi gibi özet tarihçe bilgilerini içeren Sürekli Özet Kayıt (Continuous Synopsis Record (CSR) belgesi taşımak ve geminin yaşamı boyunca, gemide muhafaza etmek zorundadırlar. Geminin geçerli olan CSR belgelerinde yer alan bilgilere ilişkin herhangi bir değişiklik meydana geldiğinde, bu değişiklik gecikme olmadan geminin CSR dosyasında kayıt altına alınmalıdır 13. Kural XI-2/3 e göre idareler güvenlik seviyeleri belirlemeli ve belirlediği bu güvenlik seviyelerini bayrağını taşıyan gemilere uygulanmasını sağlamalıdır 14. Bir gemi, Akit Devlet sınırları içinde bir limana girmeden ya da bir limanda iken deniz alanlarında bulunduğu bu Akit Devlet tarafından belirlenen güvenlik seviyesi, o gemi için kendi idaresi tarafından belirlenen güvenlik düzeyinden daha yüksek ise, gemi yüksek güvenlik düzeyine dair şartları karşılamalıdır 15. Kural XI-2/8, kaptanın, gemi güvenliğinin sağlanması için gerekli duyduğu kararları almada mesleki tecrübelerini kullanmasına imkan vermekte, bu bakımdan kaptanın rolünü teyit etmektedir. Gemi güvenliği konusunda kaptanın alacağı kararlara karşı gemi sahibi, kiracısı veya herhangi bir kişi tarafından kısıtlama getirilemeyecektir. Kaptan, somut olayın özelliklerine göre gerekli tedbirleri serbestçe alabilecektir. Kural XI-2/6, gemilerin büyük bir kısmının 2004 yılına kadar, geri kalan tüm gemilerin ise 2006 yılına kadar gemi güvenlik alarm sistemi ile donatılması bir takvime bağlanmaktadır. Gemi güvenlik alarm sisteminin devreye alınması (aktivasyonu) ile gönderilecek uyarı sinyali sayesinde, geminin kimliği, konumu (bulunduğu mevki) ve gemi güvenliğinin tehdit altında olduğu bilgisi Đdare tarafından belirlenmiş olan yetkili makama iletilecektir. Gemi güvenlik uyarı sistemi 12 What is the ISPS Code?, Güvenlik seviyesi 1: Normal: Gemi veya liman tesisinin normal faaliyetine devam ettiği düzeydir. Güvenlik seviyesi 1, minimum uygun koruyucu güvenlik önlemlerinin her zaman muhafaza edileceği seviye demektir. Güvenlik seviyesi 2: Artırılmış: Güvenlikle ilgili yüksek bir risk olduğunda güvenlik seviyesi 2 ye yükseltilecektir. Güvenlik seviyesi 2, uygun ek koruyucu güvenlik önlemlerinin alınacağı, güvenlik tehlikesi ile ilgili risk devam ettiği süre boyunca da muhafaza edileceği seviye demektir. Güvenlik seviyesi 3: Olağanüstü: bir güvenlik olayı ile ilgili olası veya özel bir hedef tespit etmek mümkün olmasa da yakın bir risk olduğu süre içerisinde başvurulan güvenlik seviyesidir., What is the ISPS Code?, 15 Uygulamada karşılaşılan bir olayda liman tesisi, Güvenlik Seviyesi 2 de olduğunu bildirerek, Güvenlik Seviyesi 1 olan geminin de buna uygun önlemleri almasını istemiştir. Bu durumda gemi, Güvenlik Deklarasyonu yapmak istemiş, fakat bu isteği karşılanmamıştır. Ayrıca gemi, limanın bulunduğu güvenlik seviyesine uygun önlemleri almadığını bildirmiştir (görevli olmayan kişilerin ve araçların hiçbir kontrol olmadan serbestçe limanda dolaşması gibi). Bazı limanların, gemi kaptanı ve gemi güvenlik zabiti tarafından limana girmeden önce talep edilmesine karşın güvenlik seviyesi, ilgili kişi bilgileri gibi bazı bilgileri gemiye vermediği bildirilmiştir. (Circular of International Chamber of Shipping, Submissions to MSC 79 on the impact of the ISPS Code) M.Gökhan DEDEOĞLU, s

6 köprüüstünden (kaptan köşkü) ve en azından bir başka yerden daha aktif olma yeteneğine sahip olacak ve alarm gemide duyulmayacaktır. Kural XI-2/10, akit devletlere ISPS Kod a uygun olarak, liman tesisi güvenlik değerlendirmesi yapmak ve liman tesisi güvenlik planlarını geliştirmek, uygulamak ve gözden geçirmek yükümlülüğü getirmektedir 16. ISPS Kod da belirtilen şartları sağlayan gemiler için Uluslararası Gemi Güvenlik Sertifikası düzenlenecek, bu şartları karşılamayan gemilere ise belge verilmeyecektir. Geçerli bir sertifikaya sahip olmayan bir gemi sertifika alana kadar seferden edilerek limanda tutulabilir. Bir gemi geçerli bir sertifikaya sahip değilse, tabi ki, liman devletinin kendi takdirinde olarak mümkün olan diğer seçeneklere de başvurabilir. Bunlar, o gemiyi limandan çıkarmak, geminin o limana girişine izin vermemek veya bu geminin limandaki işlemlerine kısıtlama getirmek şeklinde de olabilir. Aslında belirtilen bu tedbirler, geminin mümkün olan kısa bir sürede geçerli bir sertifikaya sahip olamayacağından emin olması halinde uygulanmak üzere tasarlanmıştır 17. III) Gemi ve Liman Güvenliğine Đlişkin Avrupa Birliği Düzenlemeleri 1) Genel Olarak AB Hukukunun Kaynakları: AB hukuku üye devletlerin iç hukuku sayılmaktadır. Bu durum AB hukukunu uluslararası hukuktan ayırmaktadır. Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) nu kuran anlaşmanın tüzük çıkarma yetkisi verdiği alanlarda, ulusal devletler bu alanda düzenleme yapma yetkilerini kaybederler 18. AB hukuku temel olarak birincil ve ikincil kaynaklardan oluşmaktadır 19. Birincil (asli) kaynaklar: kurucu antlaşmalar, tadil antlaşmaları, katılım antlaşmaları ile bunların ekleridir (protokoller ve bildiriler). Antlaşmaların dışında içtihatla yaratılan hukukun genel ilkeleri, temel insan hakları metinleri ve Adalet Divanı (Court of Justice) kararları da asli kaynaklar arasında kabul edilmektedir. Đkincil kaynaklar ise: mevzuat tüzükler 20, direktifler 21, kararlar 22 ve topluluğun taraf olduğu uluslararası anlaşmalardan oluşmaktadır What is the ISPS Code?, Temmuz 2004 itibariyle Geçici Uluslararası Gemi Güvenlik Sertifikası düzenlenmiş olsa bile bu tarihten sonra yeni belge düzenlenmeyecektir. 18 Đrfan Kaya ÜLGER, Avrupa Birliği Hukukunu Ne Derece Tanıyoruz?, Dış Ticaret Dergisi, yıl 2, sayı 5 (Nisan 1997), s Ruhi TAPAN, Avrupa Birliği (AB) Hukukunun Kaynakları Ve Ulusal Hukuka Etkileri, Sayıştay Dergisi, S. 32, s. 103, Sanem BAYKAL, Avrupa Birliği Hukuku, Module%201/European%20Law/Course%20Presentation.ppt, 20 Tüzükler (Regulations): AB hukuk düzeni içinde genel nitelikli bir düzenleme olup, iç hukuktaki yasa işlevi görür. Üye devletlerde doğrudan doğruya uygulanır ve tüm unsurları ile bağlayıcıdır. Tüzükler, Konsey ya da komisyon tarafından tek başına veya konsey ile parlamento tarafından ortaklaşa çıkarılır. Tüzükler, Toplulukların Resmi Gazetesinde yayınlanmakla, bütün üye devletlerde aynı anda, aynı şekilde tüzük karakteriyle yürürlüğe girer ve üye devletlerin milli organlarını bağlar. Tek tip hukuk oluşturma aracıdır. Sanem BAYKAL, Avrupa Birliği Hukuku, Đrfan Kaya ÜLGER, s Direktifler (Yönergeler): doğrudan uygulanmaz, üye devletler tarafından, iç hukuka aktarılmaları gerekir. Amacı ve süresi bakımından üye devleti bağlar ama araç ve yöntem seçimi konusunda takdir 478

7 2) AB Denizcilik Politikasında Güvenlik ve Emniyet Öncelikleri Avrupa ile diğer ülkeler ve diğer ülkelerin kendi aralarındaki ticarette verilen deniz taşımacılığı hizmetleri, denizciliğin Avrupa nın en büyük ihracat endüstrisi arasında yer almasını sağlamıştır. Avrupa denizciliği dünyanın bütün bölgelerinde ve sektörün tüm alanlarında yer almaktadır 24. Komisyon yayımladığı 2010 Yılına Yönelik Avrupa Ulaştırma Politikası Üzerine Beyaz Kitap ta 25 Avrupa nın dış ticaretinin %70 i, içi ticaretinin ise %41 i denizyolu ile gerçekleştirildiği ifade edilmekte ve üç ana konunun altı çizilmektedir. Bunlar kitapta: uzun vadede kombine taşımacılık modeline değişiklik getirmek, darboğazları gidermek ve emniyet ve kaliteyi yerleştirmek olduğu açıklanmıştır 26. Denizcilik politikalarında güvenlik ve emniyet AB nin öncelikleri arasında kabul edilmekte ve standarda bağlanmaktadır. Bu standardın temel amacı, Avrupa Birliği vatandaşlarının ve limanlarda gemilerinin güvenliğini artırmak, denizde terörizm tehdidine karşı önlem almak ve gemilere, bunların personeline, yolcularına veya yüklerine karşı kanunsuz faaliyetlerle mücadele etmek için düzenlemeler yapmaktır. Bu nedenle, Konsey, gemi ve liman hizmetleri güvenliğini yükseltmek için bir tüzük kabul etmiştir. Bu tüzük, IMO nun Aralık 2002 döneminde düzenlediği Diplomatik Konferansta kabul edilen, deniz güvenliğini artırmak için getirilen düzenlemelerin, AB tarafından uyumlaştırılmış yorumu, uygulanması ve izlenmesi için temel teşkil etmektedir 27. yetkisini üye devlete bırakır. Muhatabı üye devletlerdir. Konsey ya da komisyon tarafından tek başına veya konsey ile parlamento tarafından ortaklaşa çıkarılır. Uyumlaştırma aracıdır. Sanem BAYKAL, Avrupa Birliği Hukuku, Ruhi TAPAN, s Kararlar: Kişilere, şirketlere veya devletlere yöneltilmiş olarak, anlaşma hükümlerinin özel durumlarda uygulanmasını sağlamak için çıkarılır ve muhatabını tüm unsurlarıyla bağlar. Genel düzenleyici işlem ya da birel tasarruf niteliği taşıyabilir. Konsey ya da komisyon tarafından tek başına veya konsey ile parlamento tarafından ortaklaşa çıkarılır. Sanem BAYKAL, Avrupa Birliği Hukuku 23 AB Müktesebatı; kurucu antlaşmalardan oluşan birincil kaynakları; topluluk tüzükleri, direktifleri, kararları gibi bağlayıcı ikincil tasarrufları; ikinci ve üçüncü sütun çerçevesinde kararlaştırılan ortak strateji, ortak eylem, çerçeve karar, sözleşme gibi tasarrufları; Avrupa Birliği yargı organlarının kararlarını; topluluğun taraf olduğu ya da topluluk hukuk düzeninin bir parçasını oluşturan uluslararası anlaşmaları; ve eylem programları, beyaz kitap, yeşil kitap, parlamento ilke kararları, tavsiyeler ve görüşler gibi bağlayıcı olmayan düzenlemeleri içermektedir. Sanem BAYKAL, Avrupa Birliği Hukuku 24 Hacı KARA, 2018'e Doğru AB Denizcilik Politikası, haci-kara/160/2018e-dogru-ab-denizcilik-politikasi.html 25 AB Komisyonu tarafından muhtelif konularda girişimde bulunulmadan ve bu konularda yasal araçlar hazırlanmadan önce, ilgili tarafların görüşlerini almak üzere AB düzeyinde istişare süreci başlatılmasına hizmet eden Yeşil Kitap hazırlanmaktadır. AB Komisyonu tarafından muhtelif konularda AB faaliyetlerine dönüşebilen ve büyük çoğunlukla yeşil kitaplardan sonraki aşamayı (istişare süreci) teşkil eden belgeler ise Mavi Kitap lardır. Nitekim 7 Haziran 2006 tarihinde Avrupa Komisyonu tarafından kabul edilen Yeşil Kitaptan sonra, 10 Ekim 2007 tarihinde Gelecekteki Denizcilik Politikaları"na ilişkin bir Đstişare Süreci Raporu, Etki Analizi Belgesi, Tebliğ ve Eylem Planı nı içeren Mavi Kitap yayımlanmıştır. Beyaz Kitap lar ise, Konsey tarafından onaylanmaları halinde, ilgili alanlarda AB "Eylem Programları"na dönüşebilen hususları içermektedirler. Ulaştırma Bakanlığı 10. Ulaştırma Şurası Hedef 2023 Denizcilik Sektörü Raporu, s Ulaştırma Bakanlığı 10. Ulaştırma Şurası Hedef 2023 Denizcilik Sektörü Raporu, s Ulaştırma Bakanlığı 10. Ulaştırma Şurası Hedef 2023 Denizcilik Sektörü Raporu, s

8 3) Gemi ve Liman Güvenliği ile Đlgili AB Düzenlemeleri A) Genel Olarak 11 Eylül sonrasında Amerika Birleşik Devletleri gibi AB de terör sorunlarına yönelmiştir. Sivil havacılıkla ilgili tüm emniyet ve genel güvenlik sorunları (EC 2320/2002, EC 648/2005, EC 849/2004) tüzükleri ile düzenlenmiştir. Bundan sonra deniz güvenliği konularına ilgi gösterilmeye başlanmıştır. Tüm dünyada Uluslararası deniz taşımacılığı, yeni uluslararası düzenlemelerle güven altına alınmıştır. Bu kapsamda, SOLAS değişiklikleri getirilen güvenlik standartları 1 Temmuz 2004 tarihi itibariyle bu sözleşmeye taraf AB üyesi ülkelerde de uygulanmaya başlanmıştır. Bununla birlikte, iç taşımacılık uluslararası yasal rejimin dışında kalmıştır. Bundan dolayı, uygulama farklılığını gidermek için topluluk düzeyinde düzenleme yapılmasına karar verilmiştir. B) Gemi ve Liman Hizmetleri Güvenliği Mevzuatı AB nin gemi ve liman tesislerine dair güvenliğini düzenleyen yasalar şunlardır 28 : 31 Mart 2004 tarih ve 725/2004/EC sayılı Gemi Ve Liman Tesisi Güvenliğinin Artırılması Tüzüğü (Regulation (EC) No 725/2004 of the European Parliament and of the Council of 31 March 2004 on enhancing ship and port facility security) 29. Bu tüzük, SOLAS XI-2 ve ISPS Kodun tatbik edilmesi hakkındadır. Liman güvenliğinin artırılması hakkında 2005/65/EC sayılı 26 Ekim 2005 tarihli Avrupa Parlamentosu Ve Konsey Direktifi (Directive of The European Parliament And Of The Council on Enhancing Port Security) 30. Avrupa Parlamentosu ve Konsey tarafından çıkarılan ve Avrupa Deniz Güvenliği Organı (EMSA) kurulması hakkındaki 27 Haziran 2002 tarih ve 1406/2002/EC sayılı tüzük (Regulation (EC) No 1406/2002 of The European Parliament and of The Council of 27 June 2002 establishing a European Maritime Safety Agency) /2004 sayılı Tüzüğün (ISSC için gerekli IMO Firma kimlik numarası ile ilgili) tadiline dair 23 Ocak 2009 tarih ve 2009/83/EC sayılı Komisyon Kararı (amending Regulation (EC) No 725/2004 of the European Parliament and of the Council as far as the IMO Unique Company and Registered Owner Identification Number Scheme is concerned) /2004 sayılı Tüzüğün 33 tadiline 11 Mart 2009 tarih ve 219/2009/EC sayılı Tüzük (Regulation (Ec) No 219/2009 Of The European Parliament And Of The 28 Obligations for Maritime Administrations in respect of Ship Security, Official Journal of the European Union, L 129, 29/04/2004 P Official Journal of the European Union, L 310/28, 25/11/ Official Journal of the European Communities, L 208/1, 05/08/ Official Journal of the European Union, L 29/53, 31/01/ Bu Tüzükle Komisyonun bazı yetkileri komitelere verildiğinden Komitoloji söz konusudur. Komitoloji ya da komite prosedürü, Komisyon un, Avrupa Parlamentosu ve Konsey (yasama organları) tarafından kendisine verilen yürütme yetkilerini, bu amaçla kurulmuş çeşitli komitelerle işbirliği içinde hayata geçirmesi sürecine verilen isimdir. AB müktesebatının uygulamaya yönelik bölümünün hemen hemen tamamı Komisyon tarafından kabul edilen uygulama/yürütme 480

9 Council, adapting a number of instruments subject to the procedure referred to in Article 251 of the Treaty to Council Decision 1999/468/EC with regard to the regulatory procedure with scrutiny) 34. Komisyon denetimleri hakkında 9 Nisan 2008 ve 324/2008/EC sayılı Komisyon Tüzüğü (Commission Regulation (EC) No 324/2008 of 9 April 2008 laying down revised procedures for conducting Commission inspections in the field of maritime security) 35. AB nin gemi ve liman güvenliğine dair yasal düzenlemelerinin temelini oluşturduğundan, bu düzenlemelerden 725/2004/EC sayılı tüzük ve 2005/65/EC sayılı direktif hükümleri ile Avrupa Deniz Güvenliği Organı (EMSA) kurulması hakkındaki 1406/2002/EC sayılı tüzük kısaca incelemek gerekmektedir. a) 725/2004/EC Sayılı Tüzük Hükümleri 31 Mart 2004 tarihinde kabul edilen 725/2004/EC sayılı Gemi Ve Liman Tesisi Güvenliğinin Artırılması Tüzüğü ile Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik Kodu nun (ISPS Code) AB Hukukuna aktarılmasını sağlanmıştır. Bu tüzük ile ISPS Kodun zorunlu hükümler içeren A kısmı AB Hukukuna aktarılmış ve tavsiye niteliğindeki ISPS Kod B kısmının bazı kısımları da AB iç trafiği için uygulanması zorunlu hükümler olarak kabul edilmiştir. Bu düzenleme, alınan yeni tedbirlerin tam olarak uygulanması ve uygulamaya dair AB nin yapacağı denetimlerin yasal dayanağını da oluşturmaktadır 36. Bazı hususlar dışında, AB mevzuatı IMO nun yeni güvenlik tedbirlerinin üye devletlerde aynı şekilde uygulanmasını sağlamayı amaçlamaktadır 37. ISPS Kodun topluluk içerisinde uygulanmasında, deniz güvenliği önlemlerinin ulusal düzeyde uygulanmasını koordine ve takip etmek üzere her üye tarafından tek bir yetkili makam atanmalıdır. Gemi sertifikalarının limanlardaki denetimi, üye ülke yetkili mercileri veya denetim elemanlarınca yapılmalıdır. Topluluk içinde iç deniz trafiği için ve sabit hatlardaki tarifeli seferlere uygulanmak üzere, alternatif güvenlik sözleşmeleri yapabilmeli ve uygulayabilmelidir. Bu anlaşmalar getirilen güvenlik standartları ile çelişmemelidir. Yurt içi deniz taşımacılığı ve ilgili liman tesisleri için eşdeğer güvenlik düzenlemeleri kabul edilmelidir. Bu anlaşmalar, topluluk hukuku ve genel güvenlik standartlarına uygunluk amacıyla kontrol edilmelidir. düzenlemeleri seklinde kanunlaşmaktadır. Komisyon, bu süreç içinde, üye ülke temsilcilerinden oluşan ve Komisyon yetkililerinin başkanlık ettiği komiteler ile yakın işbirliği içinde çalışmaktadır. Şeffaflığın temin edilmesinde büyük önem taşıyan Komite prosedürünün yasal çerçevesini belirleyen en son karar 1999 yılında kabul edilen Komitoloji Kararı dır. Avrupa Birliği nde Komite Prosedürü (Komitoloji) 34 Official Journal of the European Union, L 87/109, 31/3/ Official Journal of the European Union, L 98/5, 10/04/ Ekaterina Anyanova, S A brief overview of the United Kingdom National Maritime Security Programme, 481

10 Gelecekte uluslararası belgelerde yapılacak olası değişiklikler Topluluk mevzuatı ile uyumluluk denetimi yapıldıktan sonra Topluluk mevzuatına entegre edilmelidir. Uygulanma tarihleri Tüzükte: Yolcu gemileri ve uluslararası sefer yapan 500 tondan fazla diğer gemiler ile bu gemilere hizmet veren liman tesisleri için 1 Temmuz 2004 Karadan 20 deniz milinden fazla mesafeye sefer yapan iç hat (yurtiçi) yolcu gemileri için 1 Temmuz 2005; ve Belirli iç hat (yurtiçi) yolcu gemileri ve 500 gros tondan fazla yük gemileri için 1 Temmuz 2007 olarak belirlenmiştir. b) Liman Güvenliğinin Artırılması Hakkında 2005/65/EC Sayılı ve 26 Ekim 2005 Tarihli Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi Bu direktifin amacı, Üye Devletlerin yargı alanlarındaki sularda, standart dışı gemilerin bulunmalarını önemli ölçüde azaltmaya yardımcı olmaktır. Bunu sağlamak üzere: (aa) Uluslararası ve ilgili topluluk mevzuatı ile deniz emniyeti ve güvenliği, deniz çevresinin korunması ve tüm bayrakları gemilerin çalışma ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi hakkındaki düzenlemelere uyum artırılmalıdır. (bb) Paris MoU nun uzmanlık ve denetimi altında gemilerin Liman Devleti tarafından kontrolü kapsamında gemilerin denetimi ve seferden alıkonması için ortak kriterler belirlenmeli ve prosedürler uyumlaştırılmalıdır. (cc) Topluluk içinde ve Paris MOU bölgesinde, topluluk liman denetim sistemine dayalı olarak yapılan liman devleti denetimi uygulanmasının yüksek risk profilinde bulunan gemileri için daha sık aralıklarla ve daha ayrıntılı bir denetim amaçlanmalıdır. Direktifin giriş kısmı 8. maddesinde denizcilik sektörünün terör eylemlerine karşı hassas olduğu, bu nedenle taşımacılığa dair güvenlik tedbirlerinin etkin bir şekilde uygulanması ve üye devletlerin güvenlik kurallarına uygun bir şekilde güvenlik kontrollerini aktif olarak takip etmeleri gerektiği ifade edilmektedir. Terörizmden kaynaklanan güvenlik olayları, Avrupa Birliği'nin özü olan demokrasi, özgürlük ve barış ideallerine karşı en önemli tehditler arasında kabul edilmektedir. Bu nedenle limanlarındaki insanlar, altyapı ve ekipmanın güvenlik olayları ve bunların yıkıcı etkilerine karşı korunması önem arzetmektedir. Bu koruma bir bütün olarak, taşıma kullanıcıları ile ekonomi ve toplum yararına olacaktır. Direktifin emniyet ve güvenlik rehberi ve prosedürler başlıklı 15. maddesinde 31 Mart 2004 tarihinde, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Birliği Konseyi gemi ve liman tesisi güvenliğinin artırılması hakkında 725/2004/EC sayılı tüzüğün kabul edildiği, Tüzüğün getirdiği deniz güvenlik önlemlerinin, deniz bağlantılı taşıma zinciri boyunca yeterli bir düzeyde güvenliği sağlamak için gerekli olan önlemlerin 482

11 sadece bir bölümünü oluşturduğu, bu tüzüğün kapsamının gemi ve gemiyle liman arabirimindeki güvenlik önlemleri ile sınırlı olduğu ifade edilmiştir. Direktife göre, denizcilik ve liman endüstrileri için makul bir tam korumayı sağlamak bakımından liman güvenlik önlemleri, ilgili Üye Devlet tarafından belirlenen sınırlar içinde her limanı kapsayacak şekilde uygulanmalı ve böylece 725/2004/EC sayılı güvenlik tüzüğüne göre liman faaliyet alanlarında gelişmiş güvenlik önlemlerinden fayda sağlanması için gerekli önlemler alınmalıdır. Bu tedbirler 725/2004/EC tüzüğü kapsamında yer alan limanlardaki tesislerde uygulanmalıdır. Bu tüzüğün amacını gerçekleştirmek üzere, ayrıntılı güvenlik değerlendirmelerine bağlı olarak, liman bölgesi sınırları içinde güvenlikle ilgili uygun önlemler belirlenmeli ve bunun yanı sıra liman güvenliğini sağlamak üzere uygulanması gerekli ilave önlemler alınmalıdır. Bu tür tedbirler, uygulanan güvenlik seviyesi ve limanının farklı yerlerindeki risk profiline göre farklı olmalıdır. Üye Devletler liman güvenlik değerlendirmesi sonuçlarına bağlı olarak dahili liman güvenlik planlarını onaylamalıdır. Güvenlik tedbirlerinin etkinliği, uygulayıcılar dahil ilgili tüm taraflar arasında görevlerin açık bir şekilde paylaşımını gerektirir. Bu açık görev bölüşümü ve kabul edilen liman güvenlik planlarına uygun biçimde tatbik olunan işlem kayıtları önleyici ve iyileştirici liman güvenlik önlemlerinin etkinliğine önemli katkı sağlayacaktır. Bu Direktif deniz limanları ile ilgili yükümlülükleri içerdiğinden, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Lüksemburg ve Slovakya bakımından uygulanmayacaktır. Direktif 26 Ekim 2005 tarihinde kabul edilmiştir. Üye ülkelerin kendi ulusal mevzuatlarında bu direktifin uygulanması için 18 ay süre verilmiş ve verilen bu süre 15 Haziran 2007 tarihi itibariyle sona ermiştir. Dolayısıyla bu tarihten itibaren güvenlik önlemleri yürürlüktedir 38. c) Avrupa Deniz Güvenliği Organı (European Maritime Safety Agency (EMSA) Kurulması Hakkındaki 27 Haziran 2002 Tarih ve 1406/2002/EC Sayılı Tüzük Avrupa Parlamentosu ve Konsey tarafından çıkarılan 27 Haziran 2002 tarih ve 1406/2002/EC sayılı tüzük (Establishing a European Maritime Safety Agency) ile kurulan Avrupa Deniz Güvenliği Organı (European Maritime Safety Agency (EMSA) nın kuruluş amacı, bu organ vasıtasıyla topluluk içerisinde, genelde yolcu gemilerinde, özelde ise Ro-Ro yolcu gemilerinde emniyet standartlarına uygun deniz güvenliği sistemini geliştirmek ve özgün Avrupa deniz trafiği yönetim sistemi oluşturmak suretiyle güvenliğin artırılmasına katkıda bulunmaktır. EMSA nın kuruluş tüzüğünde 1644/2003/EC sayılı tüzük ile yapılan değişiklikle özellikle petrol kirliliği ile mücadele kabiliyetinin EMSA bünyesinde oluşturulması, eğitim ve güvenlik görevleri dahil yeni görevler yüklenmiştir 39. IV) Sonuç ve Değerlendirme 11 Eylül saldırıları, sadece ABD için değil tüm dünya bakımından önemli sonuçları olan ve etkileri kuvvetle hissedilen bir milat olmuştur. Yaşanan terör 38 European Training Manual for Maritime Security Personel/ISPS Code, 2008, s Ulaştırma Bakanlığı 10. Ulaştırma Şurası Hedef 2023 Denizcilik Sektörü Raporu, s

12 saldırıları bütün dünyada hemen hemen her alanda yeni güvenlik ağları ve güvenlik duvarları oluşturulmasına sebep olmuştur. Denizcilik sektörü de bu bakımdan hissesine düşeni almıştır. Saldırıdan kısa bir süre sonra düzenlenen ISPS Kodun, uygulama tarihinin kısa tutulması konunun birçok yönünün tartışılmadan, fiilen çok geniş bir sahada uygulanmasına yol açmıştır. Nitekim, Nisan 2003 yılında üst düzey bir Đngiliz denizcilik yetkilisi: "ISPS bir buzdağı gibidir; bunun sadece küçük bir kısmını görünmekte ve kimse nereye gittiğini bilmemektedir.", 2007 yılında ise Kaptan Don Pedro: "Her şey halen aynı, gri alanlar çok fazla" demektedir 40. Yukarıda izah olunduğu üzere, 1 Temmuz 2004 tarihinde yürürlüğe giren ISPS Kod, uluslararası sefer yapan ticaret gemilerine ve bu gemilere hizmet veren limanlara önemli yükümlülükler getirmiştir. Denizcilik şirketleri sahip oldukları her bir geminin güvenlik değerlendirmelerini ve güvenlik planlarını bağlı oldukları Đdarelere onaylatarak Uluslararası Gemi Güvenlik Sertifikası alacak, yeterli eğitimi almış Şirket Güvenlik Sorumlusu ve her bir gemiye de yine yeterli eğitimi almış Gemi Güvenlik Zabiti atayacaklardır. Ayrıca her bir gemide Gemi Güvenlik Alarm Sistemi (SSAS) ve Otomatik Tanımlama Sistemi (AIS) bulunması zorunludur. Benzer şekilde liman tesisleri de güvenlik değerlendirmelerini ve planlarını Đdarelere onaylatarak Koda uygun Liman Tesisi Uygunluk Belgesini alacak ve yeterli eğitimi almış Liman Tesisi Güvenlik Sorumlusu atayacaklardır. Buna ilaveten belirli standartta fiziksel güvenlik önlemlerini almak ve bazı güvenlik teçhizatı ile ekipmanını bünyesinde bulundurmak zorundadırlar. Đleriki tarihlerde başlangıçta zorunlu olmayan birçok güvenlik ekipmanının, bazı ülkelerin baskısı sonucu kullanılmasının zorunlu hale gelmesi ihtimali yüksektir. Bu ise güvenlikle ilgili maliyetleri önemli ölçüde artıracaktır. Örneğin bir konteyner tarama (x-ray) cihazının maliyeti 5-6 milyon dolar civarındadır. ISPS Kodun uygulanmaya başlamasından kısa bir süre sonra gemiler açısından birçok sorun yaşanmasına sebep olmuştur. Özellikle liman devleti kontrol görevlilerinin, gümrük ve göçmen bürosu memurlarının ve bazı liman tesisi güvenlik sorumlularının sahip oldukları yetkiyi kötüye kullanmaları ve standart dışı uygulama yapmaları gemiler için büyük problemler oluşturmuştur. Gemilerin standart dışı uygulamalar nedeni ile tutuklanmaları, geciktirilmeleri veya limana alınmamaları durumunda bunun maliyetinin kimin tarafından ödeneceği ise henüz netlik kazanmamıştır 41. Avrupa Birliği de güvenlik uygulamalarının dışında kalmayarak, Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) standartlarının daha iyi uygulanması resmi sloganı ile kendi deniz güvenliği mevzuatını yayınlamıştır. Bu kapsamda güvenlik düzenlemelerinin tek ve uyumlu bir şekilde uygulanacağı açıklanmıştır Ocak 2011 tarihinden itibaren, Avrupa Birliği limanlarındaki teknik güvenlik denetimlerine ilişkin liman devleti kontrol düzeni, liman devleti kontrolüne ilişkin 2009/16/EC Avrupa Direktifi kapsamında belirgin şekilde değişecektir. 40 Summary of ISPS Convention, 41 M.Gökhan DEDEOĞLU, s Ekaterina Anyanova, s

13 Yeni düzende halen mevcut olduğu gibi sadece AB çapında liman devleti denetim standartlarının eşgüdümü şeklinde olmayacak, ilk kez AB de uygulanan tüm liman devleti güvenlik denetimlerinin tam koordine edilmiş bir sistemi de olacaktır. Uyumlaştırılmış liman devletlerinin kontrolüne ilişkin AB çapındaki yeni rejim, Avrupa Denizcilik Güvenlik Ajansı (EMSA) tarafından işletilen THETIS olarak bilinen gelişmiş bir bilgi sistemine dayandırılacaktır. THETIS, AB limanlarında üye devletler tarafından gemilere uygulanan tüm güvenlik denetimlerini izleyecek ve Üye Devletlerin uzman yetkililerince yapılacak denetimler için sıklık ve öncelikleri belirleyecek bir risk analizine imkân sağlayacaktır. Avrupa analiz ve koordinasyon sistemi, limanlarda denetim kaynaklarının daha etkili bir kullanımına ve özellikle düşük güvenlik performansları dolayısıyla yüksek risk taşıyan gemilerin ve şirketlerin daha etkili olarak takibine imkan verecektir. Elektronik kütük güvenlik performansları düşük olan veya üç aylık ya da daha fazla bir dönemde çok düşüş göstermiş olan şirketleri kaydedecektir. Kaydı düzgün olan şirketlere ait gemiler daha az denetime tabi olacak, kütükte yetersiz ve gecikmiş kötü güvenlik kayıtları olan şirketler tarafından işletilen gemiler ise daha sık denetime maruz kalacaktır 43. Gemi ve deniz güvenliği konusunda gerek ABD, gerek IMO gerekse AB tarafından yapılan düzenlemeler gemi ve liman güvenliğini farklı bir boyuta taşımıştır. Ayrıca bu düzenlemeler yeni bir ticari sektörün de ortaya çıkmasına yol açmıştır. Gemide bulundurulması gereken güvenlik ve takip cihazlarından, liman tesislerinde bulundurulması gereken güvenlik arama ve tarama cihazlarına, ülkelerin oluşturdukları güvenlik merkezlerine, ortak takip sistemlerine, gemideki personelin güvenlik eğitimine, liman güvenlik personelinin istihdam ve eğitimine, güvenlikle ilgili gemi sertifikalarına ve gemiadamı ve liman personel güvenlik sertifikalarına, haberleşme ve iletişime kadar birçok kalemin maliyetleri dudak uçuklatan seviyelere ulaşmaktadır. Güvenlik gerekçesi ile ortaya çıkan bu maliyetlerin ise özellikle az gelişmiş ülkelerin denizciliğine ciddi olarak olumsuz etki yaptığı açıktır. Kaynakça Ekaterina Anyanova, The EC and enhancing ship and port facility security, Journal of International Commercial Law and Technology Vol.2, Issue 1(2007) Đrfan Kaya ÜLGER, Avrupa Birliği Hukukunu Ne Derece Tanıyoruz?, Dış Ticaret Dergisi, yıl 2, sayı 5 (Nisan 1997), s Her yıl, den fazla gemi Avrupa limanlarını ziyaret etmektedir. Gemilerin liman devleti kontrolünde limanlarda uygulanan güvenlik denetimleri denizcilik kazalarını önlemek için hayati önemdedir. Hâlihazır uygulanan AB kuralları kapsamında denetimler için uyumlu hale getirilmiş standartlara göre Üye Devletler kendi limanlarını ziyaret eden gemilerin %25 inin denetlemekle yükümlüdürler. Ciddi eksiklikleri ve gecikmeleri olan gemiler AB yasaları kapsamında kara listeye alınabilmekte ve AB sularında seyirleri yasaklanabilmektedir. Bununla birlikte mevcut uygulanan düzen hala ulusal mantık la çalışmaktadır. Örneğin ulusal limanlardaki denetim için seçilen gemilerin %25 i farklı ulusal yetkililer tarafından belirleniyor. Farklı ulusal yetkililer arasında AB çapında biraz fakat sınırlı bir koordinasyon var. Hâlihazırda tüm farklı ulusal denetimlerin sonuçları Avrupa tabanlı veya AB çaplı tabanda basılmış bir sistematik analize tabi değildir. anguage=en&guilanguage=en, 485

14 Hacı KARA, 2018'e Doğru AB Denizcilik Politikası, Yazar/av.-dr.-haci-kara/160/2018e-dogru-ab-denizcilik-politikasi.html M.Gökhan DEDEOĞLU, Deniz Güvenliği: ISPS Kod Uygulaması, Karşılaşılan Sorunlar Ve Değerlendirmeler, Gemi Mühendisliği ve Sanayimiz Sempozyumu, Aralık 2004, s. 148, Ruhi TAPAN, Avrupa Birliği (AB) Hukukunun Kaynakları Ve Ulusal Hukuka Etkileri, Sayıştay Dergisi, S. 32 Sanem BAYKAL, Avrupa Birliği Hukuku, etcf6haziran/ Module%201/European%20Law/Course%20Presentation.ppt Avrupa Birliği nde Komite Prosedürü (Komitoloji) f7e29638.pdf A Brief overview of the United Kingdom National Maritime Security Programme, 00 Summary of ISPS Convention, European Training Manual for Maritime Security Personel/ISPS Code, Güvenliği Obligations for Maritime Administrations in respect of Ship Security, 2010 Ulaştırma Şurası Hedef 2023 Denizcilik Sektörü Raporu, s What is the ISPS Code?, topicid=897#what =HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en, format safetytr.htm stm Summary%20of%20Status.xls 486