HASTANE İÇİ VE HASTANELER ARASI HASTA TAŞINMASI İÇERİK

Transkript

1 HASTANE İÇİ VE HASTANELER ARASI HASTA TAŞINMASI İÇERİK I. GİRİŞ II. HASTANE İÇİ HASTA TAŞINMASI A. TAŞIMA SIRASINDA GELİŞEN KOMPLİKASYONLAR B. KOMPLİKASYONLARIN ÖNLENMESİ III. HASTANELER ARASI HASTA TAŞINMASI A. TAŞIMA ŞEKİLLERİ B. TAŞIMA SIRASINDA GELİŞEN KOMPLİKASYONLAR C. KOMPLİKASYONLARIN ÖNLENMESİ IV. SONUÇ V. KAYNAKLAR

2 I. GİRİŞ Yoğun bakım hastaları hastane içinde tanısal ve izlem amaçlı uygulamalar (batın ultrasonu, ekokardiyografi, bilgisayarlı tomografi vb.) amacıyla görüntüleme merkezine, ameliyathaneye, yoğun bakım ünitesine ve/veya bulunduğu ortamdaki tedavi ve bakım standartlarının, teknolojik olanakların ya da uzman sağlık personelinin yetersizliği nedeniyle başka bir sağlık kurumuna transfer edilebilir. Bu hastaların transferi sırasında komplikasyon gelişme olasılığı çok yüksektir. Bu durum, hastaya bağlı etkenlerden ve taşınma öncesinde hazırlığın, taşınma sırasında da hasta izleminin yetersiz yapılmasından kaynaklanmaktadır. Komplikasyon gelişmesini en aza indirgemede bilgili ve deneyimli ekibin oluşturulması, taşınma öncesi, sırası ve sonrası süreci kapsayan uygulamalara yönelik standartların / politikaların geliştirilmesi etkili olacaktır. II. HASTANE İÇİ HASTA TAŞINMASI Yoğun bakım hastaları hastane içinde, tanılayıcı veya tedavi edici girişimler için radyoloji bölümüne, ameliyathaneye, anestezi sonrası bakım ünitesine, yoğun bakım ünitesine veya servise taşınır. Bu işlem, anestezi sonrası bakım ünitesinden yoğun bakım ünitesine kadar geçen beş dakika kadar basit; radyoloji bölümüne kadar süren ve 2-3 saati gerektirecek ölçüde karmaşık ve yüksek riskli bir süreç olabilir. TAŞIMA SIRASINDA GELİŞEN KOMPLİKASYONLAR Taşıma organizasyonundaki yetersizlikler 1. Hastanın bağlı olduğu araç-gereçlerden kaynaklanan kazalar (bağlantıların kopması, intravenöz araçların yetersizliği, planlanmamış ekstübasyon, endotrakeal tüpün tıkanması, vb.) 2. Kritik hastalıklarla birlikte görülebilecek fizyolojik bozukluklar (hipotansiyon, hipoksemi, aritmi, bilinç seviyesinde azalma vb.) Tablo Komplikasyon oluşumunu artıran risk faktörleri Hastanın yaşı Hastanın tanısı APACHE II skoru, Glaskow Koma Skalası puanı Taşınma sırasındaki personel sayısı ve deneyimi Hastanın taşınacağı ünitenin koşulları

3 Tanılayıcı girişimlerin türü Taşıma süresi Yoğun bakım ünitesinde kalış süresi Yaşamı destekleyici tedavi yöntemlerinin sayısı Hastaya bağlı olan kateterlerin sayısı Tablo Taşıma sırasında sık karşılaşılan komplikasyonlar Sistem Komplikasyon Kardiyovasküler Kalp hızında artma Sistem Arteriyel kan basıncında düşme/artma Kanama Kalp durması Solunum Sistemi Solunum hızında değişiklikler (hipokapni veya hiperkapni) Havayolunda mukus birikimi Aşırı öksürme Bronkospazm Arteriyel oksijen satürasyonunda azalma Tansiyon pnömotoraks Ekstübasyon Solunum durması Nörolojik Sistem Kafa içi basınçta yükselme Bilinç seviyesinde azalma Ajitasyon Cilt Hipotermi B. KOMPLİKASYONLARIN ÖNLENMESİ Hastanın değerlendirilmesi 1. Taşıma öncesinde işbirliği ve iletişim 2. Taşıma sırasında sağlık çalışanlarının sayısı ve deneyimi 3. Hastanın taşınma için hazırlanması ve taşıma sırasında hasta izlemi.

4 III. HASTANELER ARASI HASTA TAŞINMASI Hastaneler arası hasta taşınması yoğun bakım hastalarında sıklıkla uygulanmaktadır. Bunun nedeni, günümüzde bölgesel yoğun bakım üniteleri kurulmaya, belirli cerrahi ve terapötik girişimlerin merkezileştirilmeye başlanmasıdır. Ayrıca yeni görüntüleme ve radyolojik girişimlerin de henüz yatak başında yapılamaması, yoğun bakım ünitelerinde yatak, uzman sağlık personeli, tanılayıcı ve tedavi edici yöntemlerin yetersizliği hastaneler arası hasta taşıma sıklığını artırmaktadır. Hekim tüm bu nedenler ile taşımanın kritik durumda olan hastaya getireceği yarar ve riskleri göz önünde bulundurarak bu uygulamaya karar verir. Hasta yararı için planlanan taşıma işlemi bazı riskleri beraberinde getirir. Bunlardan birincisi hastanın taşıma sırasında karşılaştığı ısı değişikliği, akselerasyon ya da deselerasyon sonucu doğan tıbbi risktir. Diğeri ise; taşıma sırasında titreşim ve çarpışma durumunun görülebileceği seyahat riskidir. Bu riskleri en aza indirgemek için gereken kapsamlı güvenlik önlemleri önceden alınmalı, gerekli tanı ve tedaviler taşıma öncesi planlanmalı ve uygulanmalıdır. A. TAŞIMA ŞEKİLLERİ 1. Kara ambulansı Tablo Yoğun bakım ambulansında bulunan araç - gereçler Ana sedye, kombinasyon sedye Vakum sedye, faraş sedye Sırt tahtası Traksiyon atel seti Asgari 6 değişik parçalı şişme atel seti Boyunluk seti KED kurtarma yeleği Sabit oksijen tüpü ve prizi Portatif oksijen tüpü Transport ventilatör cihazı Sabit vakum aspiratörü Taşınabilir aspiratör Sabit tansiyon aleti (steteskoplu) Taşınabilir tansiyon aleti (steteskoplu) Eksternal pacemaker özelliği olan defibrilatör Acil doğum seti Yanık seti Oksimetre Cenaze torbası Termometre Diagnostik set Serum askısı, enjektör pompası Defibrilatör (monitörlü) Canlandırma ünitesi Isı izolasyonlu kap Oksijen maskesi ve nazal kateterler Aspirasyon kateterleri (3 farklı boyda) Çeşitli boyda idrar sondası ve torbası Çeşitli ölçülerde enjektör Toraks drenaj kiti Ölçekli infüzyon cihazı Perikaridyal delme seti Santral ven kateteri Temel tıbbi malzeme çantası (turnike, spanç, sargı bezi vb) Serum setleri, intravenöz kanüller Yansıtıcılı personel kıyafeti

5 Kaynak: Ambulanslar Ve Acil Sağlık Araçları İle Ambulans Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Tablo Yoğun bakım ambulansında bulunan ilaç ve sıvılar Adrenalin (1mg) amp Aminocardol amp Lidokain %2 amp Atropin (0.5mg) amp Antihistaminik amp Beta bloker amp Spazmolitik amp Kalsiyum amp Citanest flakon Kortikosteroid amp Diazem amp Diltizem amp Dopamin amp Dormicum amp Antiemetik amp Antiepileptik amp Etil klorid sprey İsoptin amp Jetokain amp Lasix amp Amiadaron amp Analjezik amp Sodyum bikarbonat amp Naloksan amp Nitroderm TTS (5 mg ve 10 mg) Serum fizyolojik amp Salbutamol (inhaler ya da nebul) Anestezik pomad Antimikrobiyal pomad Silverdin pomad Asetil salisilik asit tb Aktif kömür tüp İsordil tb (5 mg) Kaptoril tb (25 mg ) %20 Dekstroz 500 cc Isolyte 500 cc Isolyte P 500 cc Isolyte S 500 cc Izotonik 500 cc Mannitol 500 cc Ringer Laktat 500 cc Magnezyum sülfat amp Flumazenil amp Parasetamol tb Kaynak: Ambulanslar Ve Acil Sağlık Araçları İle Ambulans Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. 2. Hava Ambulansları Şekil Yoğun bakım donanımlı helikopter ambulans iç dizaynı Martin T. (2012).Transporting the adult critically ill patient. Surgery (Oxford), 30(5): Deniz ambulansı B. TAŞIMA SIRASINDA GELİŞEN KOMPLİKASYONLAR

6 1. Araç-gereçlerden kaynaklanan sorunlar 2. Hastanın fizyolojisinden kaynaklanan bozukluklar C. KOMPLİKASYONLARIN ÖNLENMESİ Yoğun bakım hastasının taşınması sırasında risklerin ve komplikasyonların en aza indirilmesi, dikkatli planlama, uygun ve tam donanım, deneyimli bir ekiple mümkündür. 1. Taşıma ekibinin oluşturulması 2. Taşıma öncesi girişimler 3. Taşıma sırasındaki girişimler 4. Taşıma sonrası girişimler SONUÇ Yoğun bakım hastasının hastane içi ve hastanelerarası taşıma işlemi dikkatli olunması gereken bir uygulamadır. Hastanın bulunduğu yerden başka bir bölüme ya da hastaneye taşınması sırasında; hastadan kaynaklanan faktörler, taşınma öncesinde uygun hazırlığın yapılmaması, taşınma sırasında bulunacak sağlık personellerinin sayıca ve deneyim açısından yetersiz olması gibi nedenlerle komplikasyon gelişme riski bulunmaktadır. Bu riskleri en aza indirgemek için taşıma öncesi, sırası ve sonrası sürecin iyi yönetilmesi, bu uygulama sırasında yoğun bakım deneyimine sahip ya da yoğun bakım hemşiresinin hastaya eşlik etmesi son derece önemlidir. V. KAYNAKLAR 1. Akyolcu N, Öztekin D, Kanan N, Öztekin İ, Aksoy T. (1998). Cerrahi yoğun bakım ünitesinden taburcu olma hazırlığı içindeki hastada transfer stresine eşlik eden faktörlerin incelenmesi. Hemşirelik Bülteni, 42: Almeida ACG, Neves ALD, Souza CLB, Garcia JH, Lopes JL, Barros ALBL. (2012). Intra - hospital transport of critically ill adult patients: complications related to staff, equipment and physiological factors. Acta Paul Enferm, 25(3): Bodur HA. (2005). Kritik hastanın transportu. Yoğun Bakım Dergisi, 5(1): Çelik S, Kanan N. (2003). Mekanik ventilatöre bağlı hastalarda hastane içi taşınmaya bağlı komplikasyonların önlenmesi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 7(2):

7 5. Çelik S, Gürkan S, Atılgan Y, Ustabaşı Z, Sarı A. (2008). Effects of transfer from the operating room to the intensive care unit after cardiac surgery on hemodynamics and blood gases. Saudi Medical Journal, 29(5): Day D. (2010). Keeping patients safe during intrahospital transport. Critical Care Nurse, 30(4): Doğanay Z. (2003). Yoğun bakım hastasının transportu. İçinden: Yoğun Bakım Sorunları ve Tedavileri. H. Şahinoğlu, editör. 2. baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri, s Droogh JM, Smit M, Hut J, Vos R, Ligtenberg JJ, Zijlstra JG. (2012). Inter - hospital transport of critically ill patients; expert surprises. Critical Care, 16: R Fanara B, Manzon C, Barbot O, Desmettre T, Capellier G. (2010). Recommendations for the intra - hospital transport of critically ill patients. Critical Care, 14: Gebremichael M, Borg U, Habashi NM, Cottingham C, Cunsolo L, McCunn M, Reynolds HN. (2000). Interhospital transport of the extremely ill patient: the mobile intensive care unit. Crit Care Med, 28(1): Gillman L, Leslie G, Williams T, Fawcett K, Bell R, McGibbon V. (2006). Adverse events experienced while transferring the critically ill patient from the emergency department to the intensive care unit. Emerg Med J, 23: Gupta S, Bhagotra A, Gulati S, Sharma J. (2004). Guidelines for the transport of critically ill patients. JK Science, 6(2): Hopkins P, Wolff AH. (2002). Intensive care transfers. Critical Care, 6: Hoyer CB, Christensen EF, Eika B. (2011). Standards of resuscitation during inter hospital transportation: the effects of stuctured team briefing or guidelines review - a randomised, controlled simulation study of two micro - interventions. Journal of Trauma, Resuscitatiton and Emergency Medicine, 19: Hurst JM, Davis K Jr, Johnson DJ, Branson RD, Campbell RS, Branson PS. (1992). Cost and complications during in - hospital transport of critically ill patients: a prospective cohort study. J Trauma, 33: Kanan N. (1998). Kritik durumdaki hastanın transferi. Yoğun Bakım Hemşireleri Dergisi, 1: Kue R, Brown P, Ness C, Scheulen J. (2011). Intrahospital transport by a specialized team: a preliminary report. American Journal of Critical Care, 20(2): Leishout EJ, Vos R, Binnekade JM, Haan R, Schultz MJ, Vroom MB. (2008). Decision making in interhospital transport of critically ill patients: national

8 questionnaire survey among critical care physicians. Intensive Care Med, 34: Ligtenberg J JM, Arnold LG, Stienstra Y, Van der Werf TS, HJM Meertens J, Tulleken JE, Zijlstra JG. (2005). Quality of interhospital transport of critically ill patients: a prospective audit. Critical Care, 9: R446-R Ong MS, Coiera E. (2011). A systematic review of failures in hand off communication during intrahospital transfers. The Joint Commission Journal, 37(6): Mackintosh M. (2006). Transporting critically ill patients: new opportunities for nurses. Nurs Standard, 20(36): Markakis C, Dalezios M, Chatzicostas C, Chalkiadaki A, Politi K, Agouridakis PJ. (2006). Evaluation of a risk score for interhospital transport of critically ill patients. Emerg Med J, 23: Martin T. (2012). Transporting the adult critically ill patient. Surgery (Oxford), 30(5): Martins SB, Shojania KG. (2001). Safety during transport of critically ill patients. (monography on the internet). A critical analysis of patient safety practices. Agency for Health Care Research and Quality. Clearinghouse: AHRQ Publications; Contract No: p Avaliable from: Mazza BF, Amaral JLG, Rosseti H, Carvalho BR, Senna APR, Guimaraes HP, Machado FR. (2008). Safety in intra hospital transportation: evaluation of respiratory and hemodynamic parameters. A prospective cohort study. Sao PauloMed J, 126(6): Menteş MÖ, Akıncı H. (2006). Hava yoluyla hasta ve yaralı taşınması. Ulusal Travma Derg, 12(1): Özer N. (2004). Kalp damar cerrahisi yoğun bakım ünitesinden kliniğe taşınmada planlı eğitimin hastaların taşınma kaygısı üzerine etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 6(1,2): Papson JP, Russell KL, Taylor DM. (2007). Unexpected events during the intrahospital transport of critically ill patients. Acad Emerg Med., 14(6): Potter PA, Perry AG (editörler). (1995). Promoting continuity of care and home healthcare. In: Basing nursing.3 rd ed. St. Louis: Mosby, p Potter PA, Perry AG (editörler). (1997). Acutecare. In: Fundamentals of Nursing. 4 th ed. St. Louis: Mosby, p

9 31. Rice DH, Kotti G, Beninati W. (2008). Clinical review: critical care transport and austere critical care. Critical Care, 12: Singh JM, MacDonald RD, Bronskill SE, Schull MJ. (2009). Incidence and predictors of critical events during urgent air - medical transport. CMAJ, 181(9): Smith I, Fleming S, Cernainau A. (1990). Mishaps during transport from the intensive care unit. Crit Care Med, 18: Şıvgın S, Güven M. (2004). Nakil. Içinden: Current Yoğun Tanı ve Tedavi. 2. baskı, Ankara: Güneş Kitabevi, s Tel H, Tel H. (2009). Transfer anksiyetesi: yoğun bakım hastası ve ailesinin ortak duygusal deneyimi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 13(1): The Society of Critical Care Medicine (homepage on the Internet). Guidelines for the inter and intrahospital transport of critically ill patients. Avaliable from: ents/warrenetal.pdf. 37. Uysal H. (2010). Kritik durumdaki hastanın transferi. Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi, 1(1): Zahodnic RJ. (2000). Intrahospital transport of the mechanically ventilated patient. AARC Times, 24: Zuchelo LTS, Chiavone PA. (2009). Intrahospital transport of patients on invasive ventilation: cardiorespiratory repercussions and adverse events. J Bras Pneumol, 35(4): Warren J, Fromm RE, Orr RA, Rotello LC, Horst MH. (2004). Guidelines for interand intrahospital transport of critically ill patients. Crit Care Med, 32(1): Waydhas C. (1999). Intrahospital transport of critically ill patients. Crit Care, R Whitely S, Gray A, McHugh P, O Riordion B. (2002). Guidelines for the transport of critically ill adult. Intensive Care Society Standarts. London: Copyright Licensing Agency, p Wiegersma JS, Droogh JM, Zijlstra JG, Fokkema J, Ligtenberg JJM. (2011). Qulity of interhospital transport of the critically ill: impact of mobile intensive care unit with a specialized rerieval team. Critical Care, 15: R Nisan 2012 Tarih ve Sayılı Ambulanslar Ve Acil Sağlık Araçları İle Ambulans Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (erişim tarihi: )

10 Aralık 2006 Tarih ve Sayılı Ambulanslar Ve Acil Sağlık Araçları İle Ambulans Hizmetleri Yönetmelik. (erişim tarihi: ) 46. Critibag Critical Care Transfer Bag. (erişim tarihi: )