Kavramsal Güvenilirlik ve Hata Analiz Yöntemi (Cognitive Reliability and Error Analysis Method - Cream),

Transkript

1 Kavramsal Güvenilirlik ve Hata Analiz Yöntemi (Cognitive Reliability and Error Analysis Method - Cream), Hiyerarşik Görev Analizi (Hierarchical Task Analysis), Sapma Analizi (Deviation Analysis), Yönetim Bakışı ve Risk Ağacı (Management Oversight and Risk Tree - MORT), Enerji Analizi (Energy Analysis), Güvenlik Bariyer Diyagramları (Barrier Diagram), Koruma Katmanları Analizi (Layers of Protection Analysis - LOPA)

2 Bow-Tie Metodolojisi, Kök Neden Analizi (Root Cause Analysis), Senaryo Analizi (Scenario Analysis), Markov Analizi (Markov Analysis), Monte Carlo Analizi (Monte-Carlo Analysis), Bayesian Analizi (Bayesian Analysis), F-N Eğrileri (F-N curves).

3 Seveso Bildirim Sistemi incelenmesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yürüttüğü adresinde yer alan BEKRA Bildirim Sistemi aracılığı ile ÇŞB ye bildirim yapmakla yükümlüdür. İşletmecilerin, kuruluşlarında bulunan ve bir kaza sırasında ortaya çıkabilecek olan tehlikeli maddelerin, tehlike sınıfı ve miktarları hakkında Yetkili Otoriteleri bilgilendirmeleri gerekmektedir. Kuruluşlar yaptıkları bildirim neticesinde üst seviyeli kuruluş, alt seviyeli kuruluş ya da kapsam dışı olarak sınıflandırılırlar. Bu sınıflandırmada tehlikeli olarak ortaya çıkan madde ve karışımlar (bundan sonra madde denilecektir) öncelikli ve dominant baskın maddeler olarak dikkate alınır. Bu maddelerin bulunduğu üniteler dikkate alınacaktır Ki bu ünitelerin intrinsik özellikleri bulunan miktarları ekzotermik reaksiyon,patlama, yanma ve enerji salımına neden olabilir.

4 Güvenlik Raporu Akış Şeması

5 TANITIM Açılış Toplantısı Saha İncelemesi Belge/Veri Toplama Bölgesel veriler Tesis verileri

6 GEREKLI BÖLGESEL VERILER 1. Saha sınırlarını ve sahaya erişim yollarını gösteren alanın uygun ölçekli (örn. 1:25.000) bir genel haritası 2. Tesisin sınırından itibaren en az 5 km çapında bir alan içerisinde arazi kullanımı, popülasyon merkezleri, hassas merkezler (hastaneler, okullar, camiler, spor stadyumları, alışveriş merkezleri, çok sayıda insanın toplanabileceği açık alanlar, meskun mahaller, vs.) 3. Yakındaki plajlar, yüzme ve denize açılma alanları 4. Tesis üzerinde uçak hareketlerine ilişkin bilgi (ortalama uçuş/gün sayısı ve uçak türü) 5. En yakın havalimanı/uçuş yolunun mesafesi 6. Sahaya gelen güç kaynağı (voltaj) ve tek bir hatla mı yoksa birden fazla hatla mı sağlanıyor? 7. Sahanın toplam elektrik yükü ne kadar?

7 GEREKLI BÖLGESEL BILGILER 8. Popülasyon merkezlerindeki nüfus yoğunluğu ya da kişi sayısı, kişi/hektar olarak ifade edilen popülasyon uygun olacaktır. 9. Bölgedeki diğer endüstriyel tesisleri (tesisin tanımı, yapısı ve depolanan tehlikeli maddelerin miktarı) 10. Meteoroloji verileri (en azından rüzgar hızı ve yönü, atmosferik istikrar sınıfları) 11. Yerel çevreye ilişkin veriler (yer altı suyu detayları, yüzey suyu detayları, koruma altındaki ekolojik alanlar, içme suyu çıkış noktaları (yer altı ya da yüzey suyu), ticari deniz kabuklusu ya da balık avlama alanları, varsa) 12. Yerel sismik aktivite ve yakın zamanlı sismik olaylara ilişkin veriler 13. Bölgenin jeolojisine ilişkin bilgi 14. Temel tasarımında hangi deprem koruma tedbiri, varsa, alınıp alınmadığı?

8 GEREKLI TESIS VERILERI 1. Tesisin genel planı, Bölümler, İşleme Ünitelerinin Planı, tehlikeli madde depolama alanlarının çizimi (plan ve değerlendirme), tehlikeli madde envanteri (ham maddelerin, ara ürünlerin, yan ürünlerin, ürünlerin ve atık malzemelerin CAS numaraları da dahil), güvenlik sistemlerinin planı ve tarifi 2. Bu zamana kadar uygulanan Mevcut Güvenlik Yönetimi Sistemi ve politikaları (varsa) ve Güvenlik Çalışmaları (Örn. HAZOP SIL değerlendirmesi, Risk Değerlendirmeleri) 3. İş akış şeması, nicel (Isı ve Malzeme dengesi), depolama tankları ve seçili ünitelerin basınç kapları da dahil ekipman listesi ve veri sayfaları 4. Seçili Üniteler için Borulama ve Enstrüman Şemaları 5. Seçili Ünitelerin Tehlikeli Maddelerinin Materyal Güvenlik Veri Sayfaları 6. Genel süreç ve işletme açıklaması

9 GEREKLI TESIS VERILERI 7. Sahada yangın suyu tedarik havuzu inşa edildi mi? Yangın suyu tedarik kapasitesi ne kadar? Yangınla mücadele için sahada köpükle söndürme ekipmanı var mı? Petrol depoları sahasının ısı ile tetiklenen otomatik su dökme veya yağmurlama sistemleri var mı? 8. Sahada yangın suyu toplama havuzu var mı? 9. Ana tesis binaları ve ana tanklar/kaplar için tasarım yükleri ve kaza yükleri ve koruma kriterleri (patlama ve yangın direnci; pasif yangın koruması) 10. Hizmetlerin tarifi (çokluk, boyutlandırma kriterleri, güç kaynağı). Her hizmetin kaybında tesis davranışının kısa açıklaması. 11. Yangınla mücadele sisteminin tarifi; yangınla mücadele sisteminin planı. Yangın suyu sisteminin detayları (sahada inşa edilmiş bir yangın suyu havuzu var mı? Yangın suyu tedarik kapasitesi?). Sahadaki, varsa, köpükle söndürme ekipmanına ilişkin detaylar. Varsa otomatik soğutma veya yağmurlama sistemlerine ilişkin detaylar. 12. Drenaj plan çizimi ve boşaltım noktasının konumu.

10 GEREKLI TESIS VERILERI 13. Sahada mevcut olan Acil Durum Müdahale Ekibine ve mevcut acil durum müdahale ekipmanına ilişkin detaylar (örneğin köpük ikmal araçları, itfaiyeler, tazyikli su fışkırtma aracı, solunum cihazı) 14. Yangın ve Gaz detektör sistemi için tasarım kriterlerinin tarifi, detektörlerin konumu, mantık 15. İşlemi durdurma ve acil durum sistemlerinin tarifi 16. Patlama diskleri ve PRV (Basınç azaltma valfleri) gibi basınç azaltma sistemlerinin ayar noktalarının detayları 17. Sahanın her bölgesinde çalışanları gösteren saha haritasını da içeren adam yerleştirme seviyeleri 18. Mevcut acil durum planlaması 19. Tesiste meydana gelen kazalara, varsa, ilişkin veri 20. Ürünlerin/maddelerin taşınması

11 1. ÖN ANALİZ KAZA OLAYLARININ TESPİT EDİLMESİ

12 Ön analiz Güvenlik Raporunun oluşturulması öncelikle, kuruluşta bulunan ve bir kaza sırasında ortaya çıkabilecek olan tehlikeli maddelerin bulunduğu, olası büyük kaza ekipmanlarının belirlenip, bunların değerlendirilmesini kapsar. Büyük kaza ekipmanların tümü değerlendirilecektir ancak hesaplamalara göre en tehlikeli olanlar önceliklendirilecek ve Güvenlik Raporuna bu ekipmanlarda olabilecek senaryolar eklenecektir.

13 Hızlı Derecelendirme Metodu Derecelendirme metodu tüm kantitatif tehlike analizine alternatif değildir. Bu konuda bazı indeksler bulunmaktadır. Dow İndeks (FEI): Yangın ve patlama derecelendirme sistemi göreceli olarak bağımsız unit prosesler için potansiyel patlama ve yangınlarla ilgili değerlendirme yapar. Mond İndeks : bağımsız birim prosesler için potansiyel salım ve yayılımlarla ilgili değerlendirme yapar. İtalyan hukuksal düzenlemeleri yangın, patlama, yayılım ve salımların tümünü dikkate alan hızlı derecelendirme metodu geliştirerek kullanımını zorunlu hale getirmişlerdir.

14 ÖN TEHLİKE ANALİZİ AVANTAJLARI En önemli risklerin hızlıca tanımlanması HAZOP gibi ayrıntılı yöntemlere başvurmak için ön aşama DEZAVANTAJLARI Bir tehlike durumunu tanımlamak zordur. Hataları birleştirmek imkansızdır. Bir kazanın oluşma koşullarını tam olarak belirlemek için çok fazla sayıda düğüm vardır.

15 GEÇMİŞ ANALİZİ İlgili tesiste veya benzer tesislerde meydana gelen kazaların, nedenlerinin, sonuçlarının ve bunların işlev bozukluklarının, insan hatalarının, teknik arızaların ve bakım hatalarının güvenlik üzerindeki etkileri ile birlikte araştırılması suretiyle engellenmesi amacıyla alınan önlemlerin belirlenmesi için mevcut tesislerde veya mevcut teknolojilerin kullanıldığı yeni tesislerde geçmiş analizlerinin yapılması gerekmektedir. Bu bilgiler ilgili tesiste yürütülen sınaî faaliyetlerde edinilen deneyimlerden, ulusal ve uluslararası veritabanlarından ve konuyla ilgili kaynaklardan temin edilebilmektedir. Teknolojik kazalar Bilgi sistemi