ALTI SİGMA. Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 1

Transkript

1 ALTI SİGMA 6σ Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 1

2 Kapsam 6 Sigmaya neden gerek var? Kısa tarihçesi Sigma nedir? 6 Sigma nedir? Değişkenliğin azaltılması Sigma seviyeleri Problem çözümüne 6 Sigma yaklaşımı 6 Sigma örgütlenmesi Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 2

3 Sizce yeterince iyi ne demek? Zamanın %99.9 unda doğru şeyler yapan insanlar kendilerini iyi hissederler. Bu yeterince iyi!! Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 3

4 belki de değil! Bu, bir çok durum için uygun olabilir, fakat %0.1 hatanın kabul edilemeyeceği durumlar vardır: Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 4

5 % 0.1 hatayla karşılaşacağımız bazı oranlar: her ay 1 saat içtiğiniz suyun güvenli olmadığını her gün, 50 tane yeni doğan bebeğin doktorun hatası nedeniyle düştüğünü Kalbinizin her yıl kez normal atmadığını Her hafta yaklaşık 10 dk. telefon hizmetinin olmadığını düşünün. Bunlar Sizce yeterince iyi mi?!! Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 5

6 Altı sigmanın rakamsal hedefi her ne iş yapılıyorsa -ki, bu araç üretimi veya sipariş alımı olabilirher milyon fırsatta 3.4 ten daha az hata yapıyor olmaktır. Diğer bir deyişle yaptığınız işte % oranında hatasız çıktı elde ediyor olmanız demektir. Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 6

7 Altı Sigmanın Gelişimi ilk yaratıcısı Motorola :Altı Sigma kalite girişimlerine başlanmıştır :Altı Sigma süreçlerinin uygulanmasına öncülük etmiştir Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 7

8 İlk kez 1982 de, Motorola da üretime yönelik bir kalite geliştirme programında, kalite maliyetlerini yarıya düşürmek amacıyla uygulanmıştır. Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 8

9 Motorola dan sonraki ilk Altı Sigma uygulayıcıları GE Texas Instruments Allied Signal Eastman Kodak Borg-Warner Auto. Navistar Inter. Siebe GenCorp Bombardier Black&Decker ABB&Polaroid Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 9

10 Türkiye deki Altı Sigma Uygulayıcıları Arçelik A.Ş. Akplas ASELSAN TEI-TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. Alfa Kazan Sanayii A.Ş. Borusan Holding Çimtaş Teba BOS Vitra Sasa Ford Otosan Sun MicroSystems Bilgisayar Sistemleri Ltd.Şti.... Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 10

11 Altı Sigma Felsefesi Altı Sigma Bilim Zanaat Sanat Sihir Neyi bilmediğimizi bilmeyiz. Eğer ölçemezsek, gerçekte pek bir şey bilemeyiz. Eğer pek bir şey bilmiyorsak kontrol edemeyiz. Eğer kontrol edemezsek, işimiz şansa kalmıştır. Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 11

12 Altı sigma süreçleri ölçüp, analiz ederek, daha sonra da iyileştirip, bunun sürdürülebilir hale gelmesini sağlamak amacıyla geliştirilmiş bir metodolojidir. Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 12

13 Sigma (σ) Yunan alfabesinin 18. harfi, aynı zamanda standart sapma ile değişkenliğin simgesidir Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 13

14 Sigma Nedir? ortalama Sigma = σ = Sapma ( Varyansın karekökü ) Bir süreçteki merkezden kaymalar, standart sapmalarla veya sigma ile ölçülür. w ( x) σ = n 1 2 σ xi = Sigma ekseni / - 1σ arasında + / - 2σ arasında % % 1 milyon hata olasılığında; kusur kusur + / - 3σ arasında + / - 4σ arasında + / - 5σ arasında % % % + / - 6σ arasında % Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç kusur 6210 kusur 233 kusur 3.4 kusur

15 6σ ise, - İddialı bir hedef ile yola çıkan, - çok güçlü bir felsefeye dayanan, -müşteri sadakatini ve şirket karlılığını esas alan, - bunun başarılı olması için de en modern yönetim ve istatistik araçları ile donatılmış bir sistemdir. Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 15

16 Altı Sigma Bir Ölçüt Vizyon Felsefe Metot Araç Sembol Amaç Değer dir. Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 16

17 Neden ihtiyaç vardır? Çünkü; 3 sigma seviyesinde üretim yapan bir çok şirket, ürettiği her milyon parçada kusurlu parça oluşmasından dolayı, toplam gelirlerinin yaklaşık %25 ini kaybetmektedirler. Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 17

18 %99 kaliteye (3 sigma) karşı 6 sigma performansı Gönderilen her mektuptan %99 ile 3000 kayıp Yeniden başlatılan her bilgisayardan %99 ile 4100 ü çöküyor Her 500 yıllık ay sonu kapanışlarından %99 ile 60 ay dengelenemiyor %99 ile 1.68 saati bozuk yayın yapıyor Her hafta TV yayınının Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 18 6 sigma ile 1 kayıp 6 sigma ile <2 çöküyor 6 sigma ile ay dengelenemiyor 6 sigma ile 1.8 saniye bozuk yayın yapıyor

19 Farklı bakış açıları İş dünyasına göre; Ürün ve süreçleri en iyi şekilde yapmak için, mühendislerin ve istatistikçilerin kullandığı ileri düzey bir tekniktir. Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 19

20 Aslında Altı Sigma; İşletmenin başarıyı yakalaması, devam ettirmesi ve arttırması için kapsamlı ve esnek bir sistemdir. Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 20

21 Altı Sigma ile amaçlanan Müşteri için neyin önemli olduğunu bilmek;? Kusurları azaltmak; Hedef etrafında odaklanmak; Değişkenliği azaltmak. Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 21

22 Kazançlar ağacı En tatlı elmalar (5σ) Ortadaki elmalar (4σ) Yerdeki elmalar (3σ) Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 22

23 Örnek: Amaç : İşe her gün vaktinde gitmek Karar: İşe gidiş sürecini hesaplamak Varsayımlar: -Her gün evden çıkış 8:12 - Vaktinde demek işe 8:30 da varmak anlamına gelmektedir. 2 dakika erken veya geç olabilir. -İşe varmak için hedef süre: 18 dakika Yöntem: her iş günü evden işe varıncaya kadar geçen sürenin tutulması. Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 23

24 Frekans ASL= dk (-1σ) İlk verilere göre bulgular Hedef =18 USL= dk (+1σ) Standart sapma =sigma=2.7 dk. Mean = 17,9061 Std. Dev. = 2,71686 N = Dakika Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç günün %68 i bu aralıkta

25 Ortalama varış süresi: 18 dakika (mükemmel!!) Fakat varış süreleri çok değişken, çok sayıda erken ve geç varışlar var. (Bu kesinlikle iyi değil) Değişkenliğin azaltılması gerek!! Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 25

26 Sürecin varyasyonunu azaltmak için yapılabilecekler Aracı kontrol ettirerek bakımının yaptırılması; böylece daha hızlı gitmesi sağlanabilir. Sabahları dinlemekten hoşlandığınız şarkıyı park yerinde oturarak bir kez daha dinlememek için kendinizi disipline edebilirsiniz, Alternatif yollar belirleyebilirsiniz, Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 26

27 İyileştirme yapıldıktan sonra alınan verilerin sonuçları dk (-1σ) ASL= dk (+1σ) Hedef =18 USL=20 Standart sapma =sigma=0.33 dk. Frekans σ=6*0.33=1.98 dk Mean = 18,0157 Std. Dev. = 0,35061 N = dk ( 6 ) Dakika dk (+6σ) Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 27 Frekans Dakika Mean = 17,9061 Std. Dev. = 2,71686 N = 100

28 Ortalama varış süresi: 18 dakika (mükemmel!!!) standart sapma 2.7 den.33 e düştü Bu azalış, değişim aralığı tutarlı bir şekilde sürdürülürse (yani varış sürecinin kontrolü iyi yapılırsa) işe 16 dakikadan az, 20 dakikadan fazla sürede varma şansının sıfıra yaklaşacağı anlamına gelmektedir. Bu 6 sigma performansıdır! Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 28

29 6 σ ortalama Alt Spesifikasyon Limiti (ASL) Ust Spesifikasyon Limiti (USL) ASL USL Milyonda 3.4 hata ortalama Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 29

30 Neye ihtiyaç var? LSL USL LSL USL Hedefte, çok değişken Hedeften uzak, az değişken LSL USL Hedefte, az değişken Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 30

31 Strateji? ASL T USL Karakterize et ASL T USL Optimize et ASL USL Geliştir ASL T USL Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 31

32 Altı Sigmanın Temel Ölçütü: DPMO Opportunity (Durum): Müşteri isteklerinin tam olarak karşılanması için ürün/hizmetin uyması gereken kritik özellikler Defect (kusur): Müşteri isteklerinin karşılanması için uyulması gereken kritik özelliklerden sapma DPMO (Defects per Million Opportunities): Milyon Durumda Kusur Miktarı bir ürün ya da süreçte hatanın ortaya çıkabileceği her 1 milyon durumdan kaç tanesinde kusur oluştuğunu gösterir Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 32

33 Altı Sigmanın Temel Ölçütü: DPMO DPMO: Defects Per Million Opportunities : Milyon durumda kusur miktarı DPMO = Kusur sayısı Birim ürün başına X Ürün sayısı kusur durumu sayısı X Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 33

34 σ DPMO DPMO Defects Defects per per Million Million opportunities opportunities Milyon Milyon durumda durumda kusur kusur sayısı sayısı 1 697, ,537 66,807 6, Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 34.

35 Örneğin; Sipariş Alma Süreci Müşteri adının hatalı girilmesi Fatura adresinin hatalı girilmesi Kart numarasının hatalı girilmesi Son kullanım tarihinin hatalı girilmesi Sipariş edilen ürünün hatalı girilmesi Sipariş edilen miktarın hatalı girilmesi Rasgele yapılan bir örneklemede 2459 siparişte toplam 722 adet hata gerçekleşmiş ise: Kusur sayısı DPMO = Birim ürün başına durum sayısı X Ürün sayısı X DPMO = 722 hata 2459 sipariş x 6 durum/sipariş Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 35 X = 48,936 = 3.1σ

36 6 sigma Teknik açıdan, proses varyansı (değişkenliği) Yönetim veya müşteri açısından kalite standartları milyonda kusur Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 36

37 Problem Çözümü Altı Sigma Yaklaşımı Tanımla GÜNLÜK PROBLEM İSTATİSTİKSEL PROBLEM Ölç Kontrol PRATİK ÇÖZÜM İSTATİSTİKSEL ÇÖZÜM Analiz et İyileştir Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 37

38 DMAIC Yaklaşımı Kontrol Control ÖNLEM AL Tanımlama Define PLANLA Ölçme Measure KONTROL ET İyileştirme Improve UYGUL A Analiz Analyze Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 38

39 DMAIC Yaklaşımı Define - Tanımla Problemin kaynağı nedir? Measure - Ölç Sürecin yeterliliği ne seviyededir? Analyse - Çözümle Hatalar nerede ve ne zaman oluşur? Improve - İyileştir Süreç yeterliliği nasıl Altı Sigma olabilir? Control - Kontrol Et Kazancın sürekli olması için nasıl bir kontrol sağlanmalıdır? Tanımlama Aşaması Ölçme Aşaması Analiz Aşaması İyileştirme Aşaması Kontrol Aşaması Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 39

40 DMAIC Yaklaşımı Beyin fırtınası Balık kılçığı Pareto Analizi Temel İstatistik Veri Toplama HTEA Hipotez Testleri Deney Tasarımı Çözüm Seçimi Tanımlama Ölçme Analiz İyileştirme Süreç Analizi SIPOC Müşterinin Sesi - VOC Ölçüm Yeterliliği Süreç Yeterliliği ANOVA Regresyon Risk Analizi Planlama ve Uygulama Kontrol Çizelgeleri Sürekli İyileştirme Sistemleri Kontrol Tolerans Hesapları Dokümantasyon Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 40

41 Başarılı bir 6 sigma uygulamasının bileşenleri Tanıma ve Takdir Sistematik Yaklaşım Sonuçlara Odaklanmış Görünür İşler Yönetimin Kesin İstek ve Kararlılığı Stratejilerle Bütünleşik Projeler Müşteri Odaklılık Çalışanlar Arasından En İyileri Ölçüt / Göstergeler Kıyaslama Zorlayıcı Hedefler Müşteri Gereksinimleri ve Beklentileri Karakuşaklar Politikanın Yayılımı Süreç Yönetimi Ödüllendirme, teşvik Üst Düzey Yöneticilerin Bilgi Düzeyi Üst Düzey Yöneticilerin Sadece Katılmakla Kalmayıp, Aktif Biçimde Yer Alması Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 41

42 6 Sigma Organizasyonundaki Kritik Roller Sponsor Şampiyon Kara Kuşaklar Yeşil kuşaklar Proje Takım Üyeleri Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 42

43 Altı Sigma Örgütlenmesi Kara Kuşak Takım üyesi Şampiyon Süreç sahibi Paydaş Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 43

44 Şirkette genel müdürden yeni işe başlayan herkese, aynı dili konuşan çalışanların olması ve 6 sigmaya konu olacak soruna eğilecek hazır kişilerin bulunması, tüm şirketin 6 sigma bayrağını başarı ile taşımasını sağlar. Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 44

45 Eğitim Eğitim ve insan girdisini geliştirmek üretkenliğin arttırılmasında kritik faktörlerden biridir Dış kaynaklardan ya da şirket içinden alınabilir Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 45

46 Bir rehber eşliğinde, şirketin 6 sigma ders içeriği ve müfredatı oluşturulur ve organizasyonel alt yapı desteğini tanımlanır. (kara kuşaklar, yeşil kuşaklar,...) Dışarıdan gelen danışmandan direkt eğitim alacak kişiler belirlenir. Bu kilit kişiler, her bölümden seçilebilir. Herbiri 6 sigma stratejisini anlayıp, uygulayabilecek birikime sahip kişiler olmasına dikkat edilmelidir. Örneğin, mühendisler, istatistikçiler, teknik elemanlar, vb. Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 46

47 Sınıf içi eğitimleri unutun!! Sonuçlara odaklanın Öğrenilenlerin uygulaması yapılmadığı takdirde %90 nı 48 saat içinde unutulurlar 2 saatlik iş başında uygulamalı eğitim!! Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 47

48 Genel Olarak Ders içerikleri Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 48

49 Tanımlama/ölçme aşamasında 6 sigmaya genel bakış süreç haritalama veri toplama risk yönetimi takım ve liderlik becerileri süreç ölçütleri (birim tanımı, veri tipleri, olasılık dağılımları) süreç performansı (ilk hasılat, parça başına kusurlar, iş kusurları, uzun dönem) sınıf uygulamaları PC tabanlı istatistik araçlarına giriş Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 49

50 Analiz aşamasında Tanımlama/ ölçmeye genel bakış Grafiksel yöntemler Kalite araçları Sabit operasyonlar Hipotez testleri Grup dinamikleri Benchmarking İleri düzey tasarım Basit doğrusal regresyon Çoklu regresyon İkili lojistik regresyon Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 50

51 İyileştirme/Kontrol Aşamasında Tanımlama/ölçme/analize genel bakış Deney tasarımı Basit tasarım Ayrıntılı tasarım Hata nedeni ve etkileri analizi Simülasyon Deney tasarımı Kontrol planları Hata ispatlama ve kontrol listeleri SPC Proje bitirme Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 51

52 Kalite takımlarını unutun!! Sonuçlara odaklanın Belirsiz amaçlarla bir araya gelen takımlar yerine, müşterileri dolayısıyla karlılığı etkileyen kritik iş problemlerini çözmeye odaklanmak için doğru uzmanları bir araya getiren takımlar oluşturun Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 52

53 Takım çalışması Altı Sigma bir takım çalışmasıdır. Takımı belirleyin. Amacı ölçülebilir şekilde belirleyin. Başlangıç noktanızı bilin. Takımı Altı Sigma temelleri konusunda eğitin. Amacı açık bir şekilde yayın. Takımın en baştan itibaren katılımını sağlayın. Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 53

54 6 sigma proje seçimi İster iç müşteri isterse dış müşteri olsun, müşteri ihtiyaçları en önemli faktördür. Faydasının gösterilmediği ve finansal denetimcilerin imza vermediği bir proje, tamamlanmış bir proje sayılmaz Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 54

55 Her yere uygulanabilir Üretim Üretim planlama Ürün geliştirme Müşteri hizmetleri Muhasebe Yeni iş edinme... Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 55

56 Proje seçimi Sorunlu bölgelerle ilgili bilgi toplayın Veriler gerçek olmalı, rüzgarın yönüne göre değişmemeli. Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 56

57 Proje seçimi Veriyi finansal olarak ifade edin Sorunun potansiyel maliyeti Potansiyel kazançlar Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 57

58 ALTI SIGMA PROJE TAAHHÜDÜ Kaynak Gereksinimleri Genel Bilgi Çizelge Proje No: Yer Faliyet Tarih Project Name: Kısım Başalngıç Proje Lideri: D GB/BB: Amaç M Master BB: A Finans Ortağı: I Şampiyon: CTQ C Takım Üyeleri : Ad Fonksiyon % Zaman Başharf Bitiş Süreç Yeterliliği Date: Proje Probleminin Tanımı Projenin Tanımı Proje amacının tanımı Projenin genişliği/kısıtlamaları Projenin amaç ve hedefleri Proje Planı Beklenen kazançlar: Parasal kazançlar: Parasal olmayan kazançlar: Stratejik kazançlar: Zaman çerçevesi Other Benefits: Paydaş Onayı Şampiyon Uzman KK Adı Adı İmza İmza Fonksiyon yöneticisi Kara/Yeşil kuşak Adı Adı İmza İmza Finans Diğer Adı Adı İmza İmza Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 58 Tarih

59 6σ nın başarısının, 6σ nın yeniliğinden geldiği söylenemez. 6σ nın gücü tüm faktörlerin kombinasyonundan ve bu faktörlerin birbirlerini destekleme şekillerinden ileri gelmektedir Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 59

60 Altı Sigma istatistik ya da matematik değil, bir yaşam biçimidir Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 60

61 İstatistiksel Düşünce Statistical thinking will one day be as necessary for efficient citizenship as the ability to read and write. H.G. Wells, National Science Board, Overview, Science and Engineering Indicators. İstatistiksel düşünce, bir gün, etkin bir yurttaş olabilmek için, okuma-yazma kadar gerekli bir beceri olacak Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 61

62 DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER Prof.Dr. Ali Şen, Dr. İpek Deveci Kocakoç 62