İŞLETME SERMAYESİ

Transkript

1 İŞLETME SERMAYESİ Fahrettin Günerli SMMM Haziran/2016

2 İÇİNDEKİLER 0 1-GENEL 2 2- İŞLETME SERMAYESİ İHTİYACINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER 2 3- İŞLETME SERMAYESİNİN DÖNGÜSÜ 3 4-İŞLETME SERMAYESİ FİNANSLAMA POLİTİKALARI 3 5-ÇALIŞMA SERMAYESI TUTARININ GEREĞINDEN FAZLA OLMASININ SAKINCALARI 4 6-ÇALIŞMA SERMAYESI TUTARININ GEREĞINDEN AZ OLMASININ SAKINCALARI 5 7-İŞLETME SERMAYESİ FİNANSMAN POLİTİKALRININ KARLILIK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 5 8-İŞLETME SERMAYESİ İHTİYACININ TAHMİNİ 6 1

3 1-GENEL ĠĢletme sermayesi, bir firmanın tam kapasite ile çalıģabilmesi, üretimin kesintisiz olarak devam edebilmesi, iģ hacmini geniģletebilmesi, yükümlülüklerini karģılayamama (likidite) riskini azaltması, kredi değerliliğini arttırması, olağanüstü durumlarda mali yönden zor durumlara düģmemesi, faaliyetlerini kârlı ve verimli bir Ģekilde yürütebilmesi için gerekli olan sermayedir. ÇalıĢma sermayesi sürekli, değiģken ve olağanüstü olmak üzere 3 grupta toplanabilir. Sürekli kısım, satıģlardaki dalgalanmalarla değiģmeyen çalıģma sermayesidir. Mevsimlik ve devresel dönemlerdeki talebi karģılamak üzere yapılan ilave stoklama, çalıģma sermayesinin değiģken kısmını oluģturur. Olağanüstü kısım ise savaģ, doğal afet vb olağandıģı hallerde oluģturulan kısımdır. ÇalıĢma sermayesi yönetimi özellikle küçük iģletmeler açısından daha önemlidir. Çünkü bu tür iģletmeler sabit varlıklarını kiralayarak sağlayabilirken, dönen varlıkları (çalıģma sermayesi) karģılamada zorlanmaktadırlar. Küçük iģletmelerin sermaye piyasalarından fon sağlamaları da zor ve sınırlı olduğundan, kısa süreli yabancı kaynaklara bağlı kalmak durumundadırlar. Bu ise iģletmenin likidite durumunu olumsuz etkilemekte, riskini arttırmaktadır. Brüt ĠĢletme Sermayesi= Dönen Varlıklar Net ĠĢletme Sermayesi = Dönen Varlıklar-Kısa Vadeli Yabancı Kaynak 2- İŞLETME SERMAYESİ İHTİYACINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER A-İç Faktörler -ĠĢletmenin faaliyet alanı ve büyüklüğü -Alacak tahsil süresi ve alacak politikası -Stok değerleme yöntemleri, üretim süresi ve stok politikası, -Kar dağıtım politikaları vb. B-Dış Faktörler -Dönemsel dalgalanmalar ve konjonktürel durumlar, -Vergi uygulamaları ve yatırım teģvikleri, -Devalüasyon vb. 2

4 VARLIKLAR 3- İŞLETME SERMAYESİNİN DÖNGÜSÜ Stoklar Ġçin Ödeme Üretim Vadeli Nakit Yapılması Süreci SatıĢ Nakit Stok Tutma Süresi Alacak Tahsil Süresi Satıcı Kredisi ĠĢletme Finansmanı 4-İŞLETME SERMAYESİ FİNANSLAMA POLİTİKALARI 1- Atılgan (Agresif) Finanslama Politikası Dönen varlıkların tamamı kısa vadeli kaynaklarla finanse edilir. Duran Varlıklar ise uzun vadeli kaynaklarla finanse edilir. Bu politikada risk yüksektir. Yani borçların zamanında geri ödenememe riski yüksektir. DEĞĠġKEN ĠġL. SERMAYESĠ KISA VADELĠ FĠNANSMAN SÜREKLĠ ĠġL.SERMAYESĠ SABĠT VARLIKLAR UZUN VADELĠ FĠNANSMAN 2- Dengeli (Ilımlı) Finansman Politikası ĠĢletme sermayesinin değiģken kısmı yada değiģken kısmın bir bölümü kısa vadeli kaynaklarla finanse edilirken, değiģken kısmın kalan bölümü ve/veya iģletme sermayesinin süreklilik gösteren kısmı (sabit iģletme sermayesi) uzun vadeli kaynaklarla finanse edilir. Bu stratejide risk agresif stratejiye göre daha düģüktür. 3

5 VARLIKLAR VARLIKLAR Z DEĞĠġKEN ĠġL. SERMAYESĠ KISA VADELĠ FĠNANSMAN SÜREKLĠ ĠġL.SERMAYESĠ UZUN VADELĠ FĠNANSMAN SABĠT VARLIKLAR 3-Tutucu (İhtiyatlı) Finansman Politikası Bu politikada iģletme sermayesinin değiģken kısmının bir bölümü kısa vadeli kaynaklarla, diğer kısımlar yada tüm varlıklar uzun vadeli kaynaklarla finanse edilir. Bu stratejide risk yok denecek kadar azdır. DEĞĠġKEN ĠġL. SERMAYESĠ KISA VADELĠ FĠNANSMAN SÜREKLĠ ĠġL.SERMAYESĠ UZUN VADELĠ FĠNANSMAN SABĠT VARLIKLAR 5-ÇALIŞMA SERMAYESI TUTARININ GEREĞINDEN FAZLA OLMASININ SAKINCALARI ÇaliĢma srmaseyini oluģturan dönen varlıklara her yatırımın iģletmeye bir maliyeti vardır. ĠĢin niteliği ve hacmine gore fazla tutulan çalıģma sermayesi ve bunun bir de yabancı kaynakla finance edilmesi durumunda iģletmenin karlılığı azalacaktir. Bu fazlalığın özkaynakla finanse edimesi durumunda da iģletme sahiplerince alternatifkullanım alanlarından mahrum kalınmıģ (fırsat maliyeti) olacaktır. Bu genel olumsuzluk dıģında dönen varlıklarda gereksiz yere oluģan kalemler nedeniyle ilave risklerde üstlenilmiģ olmaktadır. Örneğin gereksiz tutulan stok ürünlerinin modasının geçmesi, aģırı alacak birikmesi karģısında tahsilat zorlukları vb. 4

6 6-ÇALIŞMA SERMAYESI TUTARININ GEREĞINDEN AZ OLMASININ SAKINCALARI ĠĢletme sermayesi yetersizliğinin bazı sakıncalarını Ģöyle belirtebiliriz. Yetersiz hammadde, yarı mamul nedeniyle atıl kapasite oluģması ve daha fazla bir maliyetin üstlenmilmesi ve bunun neticesinde de karlıklıkta düģüģ, AlınmıĢ olan sipariģlerin zamanında üretilememesi ve buna bağlı olarak müģteri kayıpları ve ciro kayıpları, Tedarik süresinde ilave maliyetler üstlenilmesi ve firmanın rakiplerine karģı dezavantajlı konuma düģmesi, AlınmıĢ olan sipariģlerin tümüyle ve/veya zamanında karģılanamaması, iģletmenin gerçekte ulaģabileceğinden daha düģük bir satıģ hasılatı ve kar elde etmesi, Kredi kuruluģları ve piyasada kredibilite kayıpları, Sözkonusu olabilecektir. 7-İŞLETME SERMAYESİ FİNANSMAN POLİTİKALRININ KARLILIK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Likidite Risk Kar

7 VERİLER ATILGAN DENGELİ TUTUCU DÖNEN VARLIKLAR TL TL TL DURAN VARLIKLAR TL TL TL TOPLAM VARLIK TL TL TL KV.LĠ BORÇ TL TL TL UZUN VD.LĠ BORÇ TL TL TL TOPLAM BORÇ TL TL TL ÖZ SERMAYE TL TL TL TOPLAM KAYNAK TL TL TL FAİZ VE VERGİ ÖN. KAR TL TL TL FAİZ TL TL TL Kısa Vd.li Borç Faizi (%10) TL TL TL Uzun Vd.li Borç Faizi (%15) TL TL TL VERGİ ÖNCESİ KAR TL TL TL Vergi (%20) TL TL TL NET KAR TL TL TL Öz Sermaye Karlılığı 21,60% 19,20% 18,40% Net ÇalıĢma Sermayesi TL TL TL Cari Oran 1, İŞLETME SERMAYESİ İHTİYACININ TAHMİNİ Dönen Varlıkların Devir Hızı= 360/(Ortalama Alacak Tahsil Süresi+Stok Devir Gün Sayısı- Ortalama Borç Geri Ödeme Süresi) Dönen Varlık Tutarı (Brüt ĠĢletme Sermayesi) = SatıĢların Maliyeti/Dönen Varlık Devir Hızı Örnek: (X) A.ġ nin gelecek yıl satıģ tahmini TL olup, % 10 Brüt kar marjı ile çalıģmaktadır. Ortalama Alacak Tahsil süresi 70 gün, Stok Devir Gün sayısı 60 gün, Ortalama Borç Geri Ödeme Süresi 70 gün. ĠĢletmenin gelecek yıl Brüt ĠĢletme Sermayesi (Dönen Varlık) kaç TL dir. Çözüm: SatıĢların maliyeti= SatıĢlarX (1-Kar Marjı) = TLX (1-%10) = TL Dönen Varlık Devir Hızı= 360/ ( ) = 6 Brüt ĠĢletme Sermayesi = TL/6 = TL TeĢekkürler, Fahrettin GÜNERLĠ SMMM 6