Kritik Hastada Beslenme ve Glukoz Kontrolü
|
|
- Umut Çakmak
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Kritik Hastada Beslenme ve Glukoz Kontrolü Türk Toraks Derne i Okulu Prof. Dr. Muhammet GÜVEN Erciyes Üniversitesi T p Fakültesi, ç Hastal klar Anabilim Dal, Yo un Bak m Bilim Dal, KAYSER muhguven@yahoo.com STRESE METABOL K CEVAP Strese metabolik cevap iyi bir flekilde araflt r lm flt r. Akut faz cevab amino asit metabolizmas nda de iflikler, akut faz protein sentezi ve glukoneogenez art fl, demir ve çinko seviyelerinde azalma ve artm fl serum bak r ve seruloplazmin seviyelerini içerir. Sitokin ve hormon de- ifliklikleri bu cevab n bir parças d r. TNF-α ve di er sitokinler karaci erde albümin sentezini inhibe edip, akut faz proteinlerinin sentezini uyar rlar. Beyinde atefl oluflumundan ve ACTH sal n m n n bafllang ç uyar m ndan ve kortizol yükselmesinden sorumludurlar. Glukoz oksidasyonunda azalma ve açl k hepatik glukoz üretiminde artma görülür. Ya asidi oksidasyonu ve plazma ya asidinde art fl vard r. Kortizol, katekolamin, glukagon ve GH daki yükselme insülin direncinden sorumludur. Vücudun T4 ü aktif T3 e dönüfltürme yetene i bozulmufltur. Bu ciddi hastal k veya zedelenme esnas nda enerji koruyucu bir cevapt r (ötiroid hasta sendromu). Sonuçta; 1. Metabolizma art fl sonucu oksijen ve glukoz gereksiniminde art fl, 2. Glukoliz, glukoneogenez, protein ve ya katabolizmas nda art fl ve insülin direnci sonucu hiperglisemi, 3. Protein sentezinin akut faz proteinlerine kaymas ve katabolizma sonucu negatif azot dengesi, 4. Glukoliz sonucu oluflan piruvat n laktata dönüflü nedeniyle laktat art fl görülür. Amaç: 1. Malnütrisyonu önlemek, NUTR SYONEL DESTEK 2. Metabolik durumu düzeltmek, 3. nflamasyon ve akut faz cevab n düzenlemek, 4. Yetersiz organlara metabolik destek sa lamak, 5. Morbidite ve mortaliteyi azaltmakt r. ENTERAL BESLENME Ba rsak bariyerini ve immün fonksiyonlar korudu u ve komplikasyonlar azaltt için tercih edilmektedir. ESPEN Enteral Beslenme K lavuzlar : Yo un Bak m: Yo un bak m hastalar nda enteral beslenme ne zaman endikedir? Üç gün içinde a zdan beslenmeye geçmesi beklenmeyen tüm hastalar enteral beslenmelidir (C). Erken enteral beslenme geç enteral beslenmeye üstünmüdür? Yeterli bulgu yok. Buna ra men hemodinamik olarak stabil ve gastrointestinal sistemi fonksiyone hastalarda erken beslenme önerilmektedir (C). Hangi yol? Enteral beslenme yollar : a. Nazogastrik, b. Nazoduodenal, c. Nazojejunal, d. Gastrostomi, e. Jejunostomi. Jejunal veya gastrik beslenme aras nda etkinlik fark yok (C). Nekadar enteral beslenme uygulanmal d r? Enerji Gereksiniminin Sa lanmas : Hastalar n istirahat enerji gereksinimleri Harris-Benedict denklemi veya indirekt kalorimetri kullan larak hesaplanabilir: Harris-Benedict denklemi: Kad nlar için: Bazal enerji gereksinimi (BEG)= (9.5 X a rl k-kg) + (1.8 X boy-cm)- (4.7 X yafl-y l) Erkeklerde ise: BEG= 66 + (13.7 X kg) + (5.0 X boycm)-(6.8 X yafl). Streste metabolizma art fl nedeniyle enerji gereksinimi istirahattekinden %20-50 daha fazlad r. Dopamin, dobutamin ve epinefrin gibi ilaçlar da enerji gereksinimini art r rlar. Vücut s s ndaki her 1 C lik art fl için enerji gereksinimi %10-15 artar. A r, fiziksel aktivite ve ajitasyon gibi etmenlerde enerji gereksiniminde art fl olufltururlar. Bu nedenle hesaplanan BEG ine %20 ile %50 aras nda ilave yapmak gerekir. Genelleme yap lamaz. Hastan n seyrine ve gastrointestinal sistemin durumuna göre ayarlanmal d r. Akut fazda kkal/kg (C), düzelme faz nda kkal/kg (C). 215
2 Enerji kayna olarak karbonhidratlar, ya lar ve proteinler kullan l r. Protein ve karbonhidratlar n enerji içeri i yaklafl k 4 kkal/g, lipidlerin 9 kkal/g olarak kabul edilebilir. Karbonhidratlar: Artan enerji gereksinimini sa lamak için glukoneogenez artar, glikojen yap m azal r, glukozun periferik kullan m düfler, glukoza intolerans oluflur ve insülin direnci ortaya ç kar, hiperglisemi geliflir. Hiperglisemide günlük glukoz g ile s n rland r l r. Bu glukoza ba ml dokular ve katabolizmay önlemek için gerekli olan miktard r. Karbonhidratlar protein d fl kalorinin %50-70 ini oluflturmal d r. Normalde günde en fazla 3-5 g/kg olarak verilmelidir. nsülin direnci hücrelerin glukoz al m n bozdu u için toplam miktar 6 g/kg/günü geçmemelidir. Hipokalorik rejimlerin daha üstün oldu u ve hiperkalorik rejimlerin katabolizmay daha fazla önlemedi i bildirilmifltir. Afl r glukoz atefl, kan glukoz ve CO 2 düzeylerinde yükselmeye neden olur. Fazla dekstroz glukoz intolerans, anormal karaci er fonksiyon testleri ve ya l karaci ere yol açabilir. Lipidler: Enteral beslenmede uzun ve orta zincirli trigliseridler, parenteral beslenmede ise uzun zincirli trigliseridler (LCT) kullan lmaktad r. Enerji içeri i protein ve karbonhidratlardan fazlad r. Bu nedenle lipid kaynakl enerjinin fazla olmas hiperglisemi ve hiperkapninin önlenmesi için önerilmifltir. Ancak intravenöz ya emülsiyonlar n n immünsüpresif etkileri olabilece i bildirilmektedir. Bir meta analiz lipid kullan lmayan çal flmalarda komplikasyonlar n daha az oldu unu göstermifltir. Ya asitleri prostaglandinlerin ve eikosanoidlerin prekürsörüdür. Trombosit fonksiyonlar, hücre membran ve immünitede de görev al rlar. LCT metabolizmas s ras nda araflidonik asitten prostaglandin 2 serisi sentezinin artt ve özellikle PGE-2 nin güçlü bir immünsüpresif oldu u bulunmufltur. Bu süpresör T hücrelerini aktive ederken immünglobulin yap m n ve fagositozu bask lar. Bu lipidlerin fazla verilmesi akci erde gaz de iflimini olumsuz etkileyebilir. LCT in immünsüpresif etkilerinden dolay orta zincirli trigliseridler (MCT) denenmifltir. LCT lerden daha az immünsüpresif olduklar bildirilmesine ra men çal flmalar henüz yetersizdir. Ancak natural killer cell fonksiyonlar n düzeltti i gösterilmifltir. Daha h zl hidrolize u rad klar ndan vücutta birikmezler. Fakat tek bafllar nda fazla miktarda verilmesi toksisiteye neden olabilir. Omega-3 poliansature ya asitlerinden üretilen eikosanoidlerin araflidonik asitten üretilenlere göre daha az immünsüpresiftirler. Linoleik asitten üretilen prostaglandin 3 serisi ile gama linoleik asitten üretilen prostaglandin 1 serisinin immün ve inflamatuvar sistem üzerine daha az bask lay c oldu u ve proinflamatuvar gen ekspresyonunu azaltt belirlenmifltir. Beslenme rejimlerinde omega-3 ya asitlerinin art r lmas n n yararl olabilece i düflünülmektedir. Zeytin ya kaynakl beslenme ürünlerinin sepsiste kullan m ise henüz belirgin de ildir. Bu nedenlerden dolay sepsiste protein d fl enerjinin düflük tutulmas ve en fazla %20-35 inin lipidlerle karfl lanmas önerilmektedir. Verilecek lipidlerin LCT den oluflmas ve günlük 2 g/kg geçmemesi uygundur. %20-30 luk solüsyonlar seçilmeli ve uzun süreli infüzyon fleklinde verilmelidir. Afl r lipid verilmesi akci er hemodinamikleri ve gaz de iflimini olumsuz yönde etkileyebilir. Azot dengesinin sa lanmas : Proteinler amino asitlerden oluflan azot içerikli bilefliklerdir. Akut streste protein katabolizmas h zlanm fl ve beslenmeye anabolik cevap bozulmufltur. Rezervler saat içinde azal r. Total proteinin %20 kadar kaybolabilir. Organizma iskelet kaslar n katabolize ederek glukoneogenezi art r r. Beslemenin amac kas ve organ kayb n en aza indirmektir. Uygun beslenmenin immüniteyi güçlendirdi i, infeksiyonlar, morbidite ve mortaliteyi düflürdü ü gösterilmifltir. Normalde enerji gereksiniminin yaklafl k %20 sinin proteinlerle karfl lanmas gerekir. Azot dengesi kritik hastalarda ileri derecede negatif olabilir. Beslenme ve ekzojen amino asitler katabolizmay ve oksijen tüketimini azalt r, ancak a r hastalarda pozitif bir azot dengesi sa lamak her zaman mümkün olmayabilir. Üstelik fazla protein verilmesi enerji gereksinimini ve karbondiyoksit üretimini art rabilir. Protein katabolizmas - n n olumsuz etkileri Tablo 1 de gösterilmifltir. Normal bir kiflide 0.8 g/kg/gün (10-12 g/gün azot) olan protein gereksinimi streste g/kg/gün e (16-20 g/gün azot) ç kabilir. Genellikle günlük mg/kg azot ( g/kg/gün protein; her 1 g azot için 6.25 g protein) yeterli olmaktad r. Sepsiste tipik olarak dall -zincirli amino asitler (DZAA) azalm fl ve bunlar n yerine aromatik amino asitler artm flt r. Aromatik amino asitler ensefalopatiden sorumlu olan yalanc nörotransmitter yap m n art r rlar. Sepsisli hastalarda DZAA kullan m n n azot dengesini ve glutamin düzeyini düzeltti- i, anabolik göstergelerde iyileflme sa lad ve mortalitede düzelme yapt gösterilmifltir. Bu nedenle sepsisli hastan n beslenme rejiminde DZAA lerin yer almas önerilmektedir. Tablo 1. Protein katabolizmas n n olumsuz etkileri. Yara iyileflmesinin bozulmas mmünitede bozulma P ht laflma bozuklu u Ba rsak fonksiyonlar nda azalma Kas güçsüzlü ü Solunum yetmezli i Hipoalbüminemi 216
3 Arginin kullan m n n mortalite ve nozokomiyal infeksiyon gelifliminde azalma sa lad bildirilmektedir. Ancak bunun baflka çal flmalarla desteklenmesi gereklidir. Taurin metiyonin ve sisteinden türeyen bir maddedir. mmün regülatuvar etkileri oldu u bildirilmektedir. Ayr ca, antioksidan oldu u ve büyümede rol oynad düflünülmektedir. mmünite art r c beslenmedeki rolü araflt r lmaktad r. Glutaminle ilgili bilgi afla da anlat lacakt r. Peptid esasl formüller proteinlere tercih edilmeli mi? Avantaj gösterilememifl, ancak tam proteinler ço u hastada uygun (C). Beslenmede karbonhidrat, lipid ve proteinlerin da l - m : Beslenme s ras nda verilecek maddelerin içeriklerini ve enerji kaynaklar n n da l m n belirlerken ilk yap lacak ifllem protein kaynakl ve protein d fl enerji miktar n n belirlenmesidir. Stres alt nda protein d fl kalorinin azota oran 100:1 olarak önerilmektedir. Buna göre afla daki formüller kullan labilir: Azot gereksinimi (g)= (Toplam enerji gereksinimi/100). Protein gereksinimi (g)= Azot gereksinimi X Protein kaynakl enerji (kkal)= Protein gereksinimi X 4=4 X (6.25 X toplam enerji gereksinimi/100). Protein d fl enerji= Toplam enerji gereksinimi-protein kaynakl enerji. Bulunan protein d fl enerjinin %50-70 i karbonhidrat, kalan lipid olarak verilir. Örnek Olgu: A r a r yan kl 70 kg a rl nda, 170 cm boyunda ve 50 yafl nda erkek hastan n beslenme formülü: BEG (kkal/gün)= 66 + (13.7 X 70) + (5.0 X 170)- (6.8 X 50)= 1535 kkal. Hastal n a rl ndan dolay %50 enerji eklersek, enerji gereksinimi yaklafl k 2300 kkal/gün olur. Protein gereksinimi (g)= 6.25 x 2300/100= 144 g/gün Protein kaynakl enerji (kkal)= 4 x (6.25 x 2300/100)= 575 kkal/gün Protein d fl enerji= = 1725 Karbonhidrat miktar (g)= 1725 X %70/4= 302 g/gün Lipid miktar (g)= 1725 X %30/9= 58 g/gün olur. Di er Enerji Kaynaklar Yo un bak mda yeni enerji kaynaklar olarak xylitol, sorbitol ve gliserol denenmektedir. Bu substratlar kan glukoz düzeyini yavafl yükselttikleri için özellikle karbonhidrat intolerans nda önemli olabilirler. Yap lan çal flmalarda xylitol ün yüksek glukoz düzeylerini önledi i, hepatik glukoz yap m için enerji kullan m n azaltt ve ya asitlerinin sal n m n ve oksidasyonunu art rd gösterilmifltir. Ancak sepsiste kullan m ile ilgili veriler k - s tl d r. Gelecekte daha fazla bilgi elde etmek olas olabilir. fiimdilik laktik asidoza neden olabildikleri için karaci er yetmezli i olan hastalarda kullan m önerilmemektedir. Eser elementler: Eser elementlerin özellikle yara iyileflmesinde ve immün cevab n düzeltilmesinde rolü olabilir. Kritik selenyum düzeyinin düfltü ü görülmüfltür. Düflük selenyum düzeyinin mortalite ve morbidite ile iliflkisi olabilir. Selenyum içeren enzimler lipid peroksidasyonuna karfl hücreleri korur ve inflamatuvar olay düzenlemede rol al r. Bu nedenle selenyum çoklu organ yetmezli ine karfl koruyucu olabilir. Çal flmalarda olumlu sonuçlar bildirilmekle beraber henüz hangi dozda ne kadar süre verilmesi gerekti i konusunda yeterli bilgi yoktur. fiimdilik 120 µg/gün lük destek dozun yeterli oldu u belirtilmektedir. Çinko eksikli i yara iyileflmesini ve immün cevab bozmaktad r. Protein sentezi için gereklidir. Enerji üretimi için sitokrom oksidaz n kofaktörü olarak görev al r. Birçok enzimde de kofaktördür. Antioksidan özellikleri vard r. Süperoksid dizmutaz aktivitesinde de kofaktör olarak çal fl r. Hastalara günlük mg/gün verilmesi önerilmektedir. Ayr ca, günlük µg manganez, µg molibden, 1-7 mg demir ve mg bak r verilmesi gerekti i bildirilmektedir. Bak r birçok enzim, p ht laflma döngüsü ve katekolamin metabolizmas nda kofaktör olarak görev al r. Yara iyileflmesi ve antioksidan sistemlerde de rol oynamaktad r. Elektrolit Dengesi: Günlük sodyum gereksinimi normal bireylerde vücuttan oluflan kay plara ilave olarak 70 mmol kadard r. Krtitik hastalarda sodyum at l m n engelleyen bir durum olmad kça enteral ve parenteral beslenme ile meq aras nda sodyum verilmelidir. Günlük gereksinimler potasyum için (böbrek yetmezli i, yan k ve rabdomiyolize dikkat) meq, klor için meq, fosfor için mmol, kalsiyum için 5-20 meq ve magnezyum için meq dir. Ancak bu miktarlar her bir maddenin özel olarak kaybedildi i veya yükseldi i durumlarda de ifliklik gösterebilir. deal olan günlük takiplerle bunlar n ayarlanmas d r. Vitaminler: Kritik hastalarda vitamin gereksinimini gösteren özel k lavuzlar mevcut de ildir. Normal bireylerin günlük gereksinimleri dikkate al narak vitamin replasman yap lmas uygun olacakt r. Sepsisli hastalarda vitamin A ve C düzeylerinde anlaml düflüfller görülür. A r infeksiyonlarda 5000 ünitenin üzerinde A vitamini ve 80 mg n üzerinde C vitamini replasman n n infeksiyonlailiflkili hastanede kal fl süresini azaltt gösterilmifltir. Krtik hastalarda verilmesi önerilen vitamin dozlar Tablo 2 de verilmifltir. 217
4 Tablo 2. Kritik hastalarda verilmesi gereken vitamin miktarlar. V i t a m i n Doz (günlük) E t k i s i Vitamin A > 5000 IU Antioksidan, yara iyileflmesi, lenfosit fonksiyonlar n n sürdürülmesi, fagositoz Vitamin C 100 mg Antioksidan, yara iyileflmesi, nötrofil fonksiyonlar n n art r lmas Vitamin D µg Kalsiyum metabolizmas Vitamin K 80 µg (enteral) 1-2 mg P ht laflma faktörleri (parenteral) Tiyamin 1-4 mg Oksidasyonun yavafllat lmas, NADP sentezi Niasin mg Enerji üretimi için elektron transferi, karbonhidrat metabolizmas ve protein sentezi için gerekli, insülin etkisini art r r Vitamin B µg Tüm enerji kaynaklar için koenzim A n n bir parças olarak görev al r Folik asit µg DNA ve protein sentezi, eritrosit oluflumu Piridoksin 2-5 µg Aminoasit, protein ve nükleik asit metabolizmalar nda kofaktör Pantotenik asit 4-15 mg Tüm enerji kaynaklar için koenzim A n n bir parças olarak görev al r Vitamin E 8-10 mg Antioksidan, immün cevab n art r lmas S v Replasman : Normal bir insanda idrarla günlük s v kayb ml kadard r. Buna ilave olarak ml hissedilmeyen kay p oluflur. Atefli olmayan sepsislilerde ml kadar ilave s v ihtiyac oluflmaktad r. Ateflli hastalarda her 1 C için 300 ml s v kayb tahmin edilmektedir. Hastada aç k yara, yan k, dren ve nazogastrik boflaltma veya fistüller nedeniyle s v kayb artabilir. Genel olarak kritik hastada s v ihtiyac n n ml aras nda oldu u kabul edilmektedir. mmün Nütrisyon ( mmünite Art r c Beslenme) Kavram Baz özel besinler immünite art r c etkilerinden dolay bu grupta de erlendirilmifllerdir. Bunlar arginin, glutamin, nükleotidler ve omega-3 ya asitleridir. Arginin T hücre fonksiyonlar n ve T-helper düzeylerini normale getirir, kollagen ve hidroksiprolin depolanmas n art rarak yara iyileflmesini h zland r r. Arginin ayn zamanda bir nitrik oksit kayna d r. Özellikle sepsiste nitrik oksit damar tonusu üzerine olan etkilerinden dolay hipotansiyona neden olabilir. Glutamin immünite art r c bir amino asittir. Bu konuda ayr nt l bilgi afla da anlat lm flt r. Omega-3 ile ilgili bilgi lipidler k sm nda verilmifltir. Nükleotidler DNA ve RNA prekürsörleridir. Gastrointestinal sitem mukoza hücreleri, lenfositler ve makrofajlar gibi h zl büyüyen hücrelerde replikasyonu art r rlar. Bunun sonucunda immün cevab iyilefltirirler. Hayvan modellerinde infeksiyona direnci art rd klar gösterilmifltir. mmünite art r c beslenmenin yo un bak m hastalar nda infeksiyöz komplikasyonlar azaltt gösterilmifltir. Glutamin: Esansiyel olmayan bir aminoasit olarak kabul edilmesine ra men, katabolik durumlarda artm fl substrat ve prekürsör gereksinimi glutamini protein sentezi, glukoneogenez ve glutatyon sentezi için önemli bir madde haline getirmektedir. Vücuttaki serbest amino asitlerin %20 sini, iskelet kas ndaki serbest amino asit havuzunun %60 n oluflturmaktad r. Glutamin h zl ço alan immün sistem ve ba rsak mukozas gibi hücrelerde direkt enerji kayna olarak kullan l r. Sepsis gibi stres durumlar nda serum glutamin düzeyi düfler ve kaslardan glutamin sal n m artar. Fakat bu ihtiyac karfl lamakta yetersiz kalmaktad r. Glutamin ile ilgili olarak birçok çal flma yap lm flt r. Hafif olgularda parenteral beslenmede kullan m sonucu; 1. Azot dengesi düzelir, 2. Kas glutamin düzeyindeki düflüfl azal r, 3. mmünite düzelir, 4. Hastanede yat fl süresi azal r, 5. Gastrointestinal sistemin bariyer fonksiyonu düzelir. Ancak daha a r hastalarda cevaplar de iflken olarak bulunmufltur. Enteral beslenmede etkinli i belirgin de ildir. Baz çal flmalarda infeksiyöz komplikasyonlar azaltt (immünite artt r c beslenme), di erlerinde etkilemedi i bulunmufltur. Yine baz hastalarda immün sistemin uyar lmas n n zararl olabilece i bildirilmifltir. mmünolojik etkilerinin d fl nda endokrin, inflamatuvar ve metabolik cevaplar üzerine etkisi oldu u düflünülmektedir. Yap lan bir çal flmada TNF P55 ve P75 reseptörlerini azaltt gösterilmifltir. Glutaminin sepsiste kullan - 218
5 fiekil 1. Mortalite Kan fiekeri liflkisi. (Krinsley JS. Mayo Clin Proc 2003; 78: den yararlan lm flt r). m hala tart flmal d r. K sa süreli kullan mda etkisinin olmad, uzun süreli kullan mda genel mortaliteyi de ifltirmedi i, ancak infeksiyon geliflimini ve infeksiyonla iliflkili mortaliteyi azaltt bildirilmektedir. Ancak baz çal flmalarda mortaliteyi art rd rapor edilmifltir. Yaln z bafl na kullan lmamal d r. Karaci er, böbrek hastalar ve ensefalopatililerde dikkatli olunmal d r. Arginin, nükleotidler ve omega-3 ya asitleri gibi immünite de ifltirici formüller standart enteral formüllere üstünmü? Elektif üst Gastrointestinal cerrahi: Evet (A). Hafif sepsisli hastalar (APACHE II < 15) immünte düzenleyici enteral beslenme almal (B). Ciddi sepsisi olanlarda yarars z, hatta zararl olabilece inden verilmemeli (B). Travma: Evet (A). Yan klar: Yetersiz veri oldu u için omega-3 ya asitleri, arginin, glutamin veya nükleotidler önerilmez. Eser elementler standart dozun üstünde verilmelidir (A). ARDS: Omega-3 ya asitleri ve antioksidan içeren enteral beslenme verilmelidir (B). 700 ml/günden fazla enteral beslenmeyi tolere edemeyen a r hastalarda arginin, nükleotidler ve omega-3 ya asitleri verilmemelidir (B). Nezaman Motilite laçlar Kullan lmal? Enteral beslenmeyi tolere edemeyen hastalarda metoklopramid veya eritromisin kullan lmalmas önerilebilir (C). Enteral beslenme parenteral beslenmeye tercih edilmelimi? Enteral beslenebilecek hastalar enteral beslenmelidir (C). Hangi durumda parenteral beslenme eklenmelidir? Enteral beslenmeli tolere eden ve istenen de erlere yak n beslenebilen hastalarda parenteral ekleme yap lmamal (A). fiekil 2. S k glukoz kontrolünün etkileri (van den Berghe G, et al. N Engl J Med 2001; 345: den yararlan lm flt r). Yeterince enteral beslenemeyenlerde eklenebilir (C), enteral beslenmeyi tolere edemeyen hastalar enteral beslenme gereksinimi kadar parenteral beslenmeli, afl - r beslenmeden kaç n lmal d r (C). Duyarl hastalar (kronik katabolik) hastalar farkl bir yollam tedavi edilmelidir? Ciddi beslenme bozuklu u olan hastalar enteral olarak kkal/kg almal d r. E er bu de erlere ulafl lamazsa parenteral beslenme eklenmelidir (C). Glukoz Kontrolü: Hiperglisemi yo un bak mda insülin direncinden kaynaklanan ve adaptif bir mekanizma olarak kabul edilen bir durumdur. Klasik olarak çok yüksek de erler tedavi edilmektedir. Kan tlar hiperglisemi ile klinik sonuçlar aras nda yak n iliflki oldu unu göstermektedir (fiekil 1,2). nsülin ve s k glukoz kontrolünün etkileri: Düflük Glukoz: Makrofaj ve nötrofil fonksiyonlar n düzeltir, mitokondriyal fonksiyonlar düzelterek süperoksit üretimini azalt r. Yüksek insülin: Antiinflamatuvar etkileri vard r, anaboliktir, lipid seviyelerini düzeltir, endotel fonksiyonlar n iyilefltirir. Cerrahi yo un bak m hastalar nda mortalite ve morbiditede azalma yapt gösterilmifltir. Buna karfl n dahili yo un bak m hastalar nda belirgin bir etkinli i gösterilememifltir. fiimdilik dahili yo un bak m hastalar nda hedef < 150 mg/dl olmal d r. KAYNAKLAR 1. Biolo G, Toigo G, Ciocchi B, et al. Metabolic response to in - jury and sepsis: Changes in protein metabolism. Nutrition 1997; 13 (Suppl): Chiolero R, Kinney JM. Metabolic and nutritional support in critically ill patients: Feeding the whole body or individual organs? Curr Opin Clin Nutr Metab Care 2001; 4: Forbes A. Parenteral nutrition. Curr Opin Gastroenterol 2006; 22:
6 4. Freund HR, Hanani M. The metabolic role of branched-chain amino acids. Nutrition 2002; 18: Griffiths RD, Bongers T. Nutrition support for patients in the intensive care unit. Postgrad Med J 2005; 81: Grimm H, Calder PC. Immunonutrition. Br J Nutr 2002;87 Suppl 1: Hasselgren PO. Burn and metabolism. J Am Coll Surg 1999; 188: Heyland DK, MacDonald S, Keefe L, Drover JW. Total paren - teral nutrition in the critically ill patient: A meta-analysis. JAMA 1998; 280: Iapichino G, Radrizzani D, Giacomini M, et al. Metabolic tre - atment of critically ill patients: Energy expenditure and ener - gy supply. Minerva Anestesiol 2006; 72: Kreymann KG, Berger MM, Deutz NEP, et al. ESPEN Guideli - nes on Enteral Nutrition: Intensive Care. Clin Nutr 2006; 25: Krinsley JS. Association between hyperglycemia and increased hospital mortality in a heterogeneous population of critically ill patients. Mayo Clin Proc 2003; 78: MacDonald A, Hildebrandt L. Comparison of formulaic equati - ons to determine energy expenditure in the critically ill pa - tient. Nutrition 2003; 19: McMahon MM, Miles JM. Glycemic control and nutrition in the intensive care unit. Curr Opin Clin Nutr Metab Care 2006; 9: Orr PA, Case KO, Stevenson JJ. Metabolic response and pa - renteral nutrition in trauma, sepsis, and burns. J Infus Nurs 2002; 25: Patino JF, de Pimiento SE, Vergara A, et al. Hypocaloric sup - port in the critically ill. World J Surg 1999; 23: Tayek JA. Nutrition. In: Bongard FS, Sue DY (ed). Current Cri - tical Care Diagnosis and Treatment. Second Edition. New York: McGraw-Hill, 2002: Trager K, Leverve X, Radermacher P. Metabolism in sepsis and metabolic effects of drug therapy. Advances in Sepsis 2003; 2: Van den Berghe G, Wilmer A, Hermans G, et al. Intensive in - sulin therapy in the medical ICU. N Engl J Med 2006; 354: van den Berghe G, Wouters P, Weekers F, et al. Intensive in - sulin therapy in the critically ill patients. N Engl J Med 2001; 345: Van den Berghe G, Wouters PJ, Bouillon R, et al. Outcome be - nefit of intensive insulin therapy in the critically ill: Insulin dose versus glycemic control. Crit Care Med 2003; 31: Winkler MF, Manchester S. Nutritional care in metabolic stress: Sepsis, trauma, burn and surgery. In: Mahan LH, Es - cott-stump S (eds). Karuse s Food, Nutrition and Diet The - rapy. 9 th ed. Philadelphia: WB. Saunders, 1996: Wray CJ, Mammen JM, Hasselgren PO. Catabolic response to stress and potential benefits of nutrition support. Nutrition 2002; 18:
Prof. Dr. Muhammet Güven Erciyes Üniversitesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Yoğun Bakım Bilim Dalı
Beslenme Desteği ve Glukoz Kontrolü Prof. Dr. Muhammet Güven Erciyes Üniversitesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Yoğun Bakım Bilim Dalı Streste metabolik olarak ne olmaktadır? Akut faz cevabı, aa metabolizmasında
DetaylıSepsiste Metabolik Destek
Sepsiste Metabolik Destek Muhammet GÜVEN* * Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Yoğun Bakım Bilim Dalı, KAYSERİ Metabolic Support in Sepsis Key Words: Metabolic support,
DetaylıCerrahi Hastada Beslenme ve Metabolizma. Prof.Dr. İsmail Hamzaoğlu
Cerrahi Hastada Beslenme ve Metabolizma Prof.Dr. İsmail Hamzaoğlu Travma ve cerrahiye ilk yanıt Total vücut enerji harcaması artar Üriner nitrojen atılımı azalır Hastanın ilk resüsitasyonundan sonra Artmış
DetaylıTravma Hastalarında Beslenme
Doç. Dr. Onur POLAT Travma Hastalarında Beslenme Normal ve sağlıklı organizma travma veya strese maruz kaldığında kendisini korumaya yönelik bazı fizyolojik mekanizmaları harekete geçirir. Genel amaç organ
DetaylıYENĠDOĞANDA TOTAL PARENTERAL BESLENME. Dr.Esin Koç Gazi Üniversitesi
YENĠDOĞANDA TOTAL PARENTERAL BESLENME Dr.Esin Koç Gazi Üniversitesi Oral alamayan bebeklerimizi nasıl besliyoruz? Yenidoğan ünitelerinin beslenme politikalarında farklılıklar var Erken 1970 ler TPN YYBÜ
DetaylıNöroloji Yoğun Bakım Hastasında Nutrisyon Desteği. Doç.Dr.Ethem Murat Arsava Hacettepe Üniversitesi Nöroloji Anabilim Dalı
Nöroloji Yoğun Bakım Hastasında Nutrisyon Desteği Doç.Dr.Ethem Murat Arsava Hacettepe Üniversitesi Nöroloji Anabilim Dalı Nörolojik Yoğun Bakımda Nutrisyon Nörolojik hasta grubuna ait çalışma sayısı sınırlı
DetaylıYoğun Bakım Hastasının Beslenmesinde Tartışmalı Konular. Dr.Bilgin CÖMERT GATA Đç Hastalıkları YBÜ
Yoğun Bakım Hastasının Beslenmesinde Tartışmalı Konular Enteral mi, Parenteral mi? Dr.Bilgin CÖMERT GATA Đç Hastalıkları YBÜ Đlave Sorular Beslenme desteği gerekli mi? Ne zaman başlanmalı? Ne kadar süre
DetaylıCO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?
CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.
DetaylıMETABOLİK SORUNLARIN ENFEKSİYONA ETKİSİ. Prof. Dr. Muhammet Güven Erciyes Üniversitesi Tıp Fak. Yoğun Bakım Bilim Dalı
METABOLİK SORUNLARIN ENFEKSİYONA ETKİSİ Prof. Dr. Muhammet Güven Erciyes Üniversitesi Tıp Fak. Yoğun Bakım Bilim Dalı Metabolik ve immün sistem yaşamın sürdürülebilmesi için gerekli olan iki sistemdir.
DetaylıHASTANIN ÖNCELİKLİ OLARAK NUTRİSYON DURUMUNU BELİRLEMEK GEREKLİDİR:
NÜTRİSYONEL VE METABOLİK DESTEK: Malnütrisyon: Gıda tüketiminin metabolik hızı karşılamayamaması durumunda endojen enerji kaynaklarının yıkımı ile ortaya çıkan bir klinik durumdur ve iki şekilde olabilir.
DetaylıKardiyopulmoner bypass uygulanacak olgularda insülin infüzyonunun inflamatuvar mediatörler üzerine etkisi
Kardiyopulmoner bypass uygulanacak olgularda insülin infüzyonunun inflamatuvar mediatörler üzerine etkisi Zeliha Özer*, Davud Yapıcı*, Gülçin Eskandari**, Arzu Kanık***, Kerem Karaca****, Aslı Sagün* Mersin
DetaylıOkumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1
Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. 62
DetaylıENTERAL BESLENME KILAVUZLARI. Dr. Mesci&Uzunlulu
ENTERAL BESLENME KILAVUZLARI Dr. Mesci&Uzunlulu KAYNAKLAR Klinik Enteral Parenteral Beslenme Derneği (KEPAN) Amerikan Parenteral ve Enteral Nütrisyon (ASPEN) Avrupa Parenteral ve Enteral Nütrisyon (ESPEN)
DetaylıVücut kitle indeksi. Bel- Kalça oranı Triseps deri kalınlığı. Orta kol kas bölgesi
Beslenme Desteğine Başlama Kriterleri Klasik Önceden var olan ciddi malnütrisyon Oral olarak, gereksinimin < %50 karşılanması > 5-7 günden fazla yemede gecikme olmasının beklenmesi Erken enteral nütrisyon
DetaylıHücre zedelenmesi etkenleri. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015
Hücre zedelenmesi etkenleri Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 Homeostaz Homeostaz = hücre içindeki denge Hücrenin aktif olarak hayatını sürdürebilmesi için homeostaz korunmalıdır Hücre zedelenirse ne olur? Hücre
DetaylıYeni Nütrisyonel Kılavuzların Karşılaştırılması. Diyetisyen Merve DAYANIK
Yeni Nütrisyonel Kılavuzların Karşılaştırılması Diyetisyen Merve DAYANIK Sunum Planı Nütrisyonel Kılavuzlar Nütrisyonel Kılavuzların Değerlendirilmesi Nütrisyonel Kılavuzların Karşılaştırılması; Nütrisyon
DetaylıD VİTAMİNİ TARİHSEL BAKI 01.11.2008. 25-D vitamini miktarına göre değişir. öğünde uskumru yesek de, böbrekler her
VİTAMİN BİYOKİMYASI D VİTAMİNİ BU BÖLÜMDE ANLATILACAK KONULAR: Tarihsel Bakış D vitamininin kimyasal ve biyolojik fonksiyonları Besin kaynakları Hazırlayan: V. Murat BOSTANCI Toksisite 1 2 TARİHSEL BAKI
Detaylı08.11.2008 VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D
VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D Vitamin D ve İmmün Sistem İnsülin Sekresyonuna Etkisi Besinlerde D Vitamini Makaleler Vitamin D, normal bir kemik gelişimi ve kalsiyum-fosfor homeostazisi için elzem
DetaylıOmega-3 terimi ("n-3", "ω-3" olarak da kullanılır) ilk çift bağın, karbon zincirin ucundaki (ω) metil grubundan itibaren sayılınca 3.
Omega-3 terimi ("n-3", "ω-3" olarak da kullanılır) ilk çift bağın, karbon zincirin ucundaki (ω) metil grubundan itibaren sayılınca 3. karbon-karbon bağı olduğu anlamına gelir. 3 Esansiyel Yağ Asidi 9 Hücre
DetaylıTravma, stres ve kritik hastalı a metabolik cevap
Güncel Gastroenteroloji Septik ve Kritik Hastalarda Nutrisyonel Destek Haldun SELÇUK, Hakan ÜNAL Baflkent Üniversitesi T p Fakültesi, Gastroenteroloji Bilim Dal, Ankara Travma, stres ve kritik hastalı
DetaylıParenteral Nutrisyon Ne Zaman?
Parenteral Nutrisyon Ne Zaman? Dr. Levent Döşemeci Kemerburgaz Üni. Tıp Fak. Medicalpark Hastanesi Anestezi ve Yoğun Bakım AD Ortak Görüş Enteral yol tercih edilmeli Barsak bariyer fonk.nın korunması -
DetaylıPalyatif Bakaım Ünitesinde NÜTRİSYON. Dr. Osman EKİNCİ
Palyatif Bakaım Ünitesinde NÜTRİSYON Dr. Osman EKİNCİ *AĞRI *NÜTRİSYON YETMEZLİĞİ *SOLUNUM YETMEZLİĞİ *DEKÜBİT ÜLSERİ *KALP YETMEZLİĞİ *HASTA BAKIM EĞİTİMİ *DİĞER. Ağrı Ajitasyon Anksiyete İştahsızlık
DetaylıPRETERM MAMALAR. Prematürelerin artan besinsel ihtiyaçlarını karşılar. Normal büyüme ve gelişimi destekler
PRETERM MAMALAR Prematürelerin artan besinsel ihtiyaçlarını karşılar Normal büyüme ve gelişimi destekler Preterm mamalarla artan büyüme oranları elde edilmiştir Ağırlık artışı Baş çevresi genişlemesi Prematüre
DetaylıÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR
ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR GUATR NED R? Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Tiroid bezi Guatr Tiroid
DetaylıKalori de eri olmayan substratlar. Total parenteral nutrisyon için klinik bilgiler. Günlük bazal kalori gereksinimi. Kalorik de ere sahip substratlar
Kalori de eri olmayan substratlar Total parenteral nutrisyon için klinik bilgiler Prof. Dr. Öner Süzer Cerrahpa a Tıp Fakültesi Farmakoloji ve Klinik Farmakoloji Anabilim Dalı www.onersuzer.com Substrat
DetaylıÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM
ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM D YABETLE YAfiAMAK Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Diyabet,
DetaylıORGANİZMANIN ÖNEMLİ METABOLİK DURUMLARI
ORGANİZMANIN ÖNEMLİ METABOLİK DURUMLARI Metabolizma durumları Memelilerde ana hatları ile en az iki metabolizma durumu önemlidir. Bunların birincisi besin maddelerinin kana emildiği beslenme (rezorpsiyon),
Detaylıfiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)
over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda
DetaylıBuzağılarda Protein Beslemesi ve Buzağı Mamasının Önemi. Sayı:2013/Rm-37 Sayfa:205-210
Buzağılarda Protein Beslemesi ve Buzağı Mamasının Önemi Sayı:2013/Rm-37 Sayfa:205-210 KONU İLGİ Buzağılarda Protein Beslemesi ve Buzağı Mamasının Önemi Besleme TERCÜME VE DERLEME Ürün Müdürü Esra ÇINAR
DetaylıD ABET VE CERRAH. Doç. Dr. Mücahit Özyazar
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Diabetes Mellitus Sempozyumu 18-19 Aral k 1997, stanbul, s. 145-150 D ABET VE CERRAH Doç. Dr. Mücahit Özyazar G R fi Diabet insidans n n en
DetaylıACİL SERVİSTE ŞOK YÖNETİMİ
ACİL SERVİSTE ŞOK YÖNETİMİ Yrd. Doç. Dr. Z. Defne DÜNDAR Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fak. Acil Tıp AD. KONYA ŞOK Sistemik doku perfüzyonu bozulduğu ve dokulara oksijen sunumunun azaldığı klinik
DetaylıGENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL
Hasta Rehberi Say 7 GENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber Genç Yetiflkinlerde Büyüme Hormonu Eksikli i - Say 7 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading
Detaylı2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL
2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU
DetaylıYBÜ DE BESLENME: Glutamin-ilave edilmiş-pro
YBÜ DE BESLENME: Glutamin-ilave edilmiş-pro Glutamin vücutta en bol bulunan aminoasittir Kas dokusu vücudun majör protein havuzunu temsil eder Stres sırasında yarı esansiyel aminoasitler Tüm hızlı prolifere
DetaylıDiyaliz Hastalarında Parenteral Beslenme. Dr. Murat H. Sipahioğlu Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı
Diyaliz Hastalarında Parenteral Beslenme Dr. Murat H. Sipahioğlu Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı Protein-Enerji Kaybı (Protein-Energy Wasting, PEW) Diyaliz hastalarında PEW insidansı
DetaylıK MYA K MYASAL TEPK MELER VE HESAPLAMALARI ÖRNEK 1 :
K MYA K MYASAL TEPK MELER VE ESAPLAMALARI ÖRNEK 1 : ÖRNEK : X ile Y tepkimeye girdi inde yaln z X Y oluflturmaktad r. Tepkimenin bafllang c nda 0, mol X ve 0, mol Y al nm flt r. Bu tepkimede X ve Y ten
DetaylıEGZERSİZ TEST SONUÇLARININ YORUMLANMASI. Doç.Dr.Mitat KOZ
EGZERSİZ TEST SONUÇLARININ YORUMLANMASI Doç.Dr.Mitat KOZ Fiziksel Uygunluk Test Sonuçları Klinik Egzersiz Test Sonuçları Fiziksel Uygunluk Test Sonuçlarının Yorumlanması Bireyler arası karşılaştırmalar
DetaylıLĐPĐDLER YOĞUN BAKIM HASTASININ BESLENMESĐNDE TARTIŞMALI KONULAR. Dr. Haldun GÜNDOĞDU
YOĞUN BAKIM HASTASININ BESLENMESĐNDE TARTIŞMALI KONULAR LĐPĐDLER Dr. Haldun GÜNDOĞDU Ankara Atatürk EAH 3. Cerrahi Klinik Şefi Gastroenteroloji Cerrahisi Uzmanı Karbonhidrat / Lipid Karbonhidrat / Lipid
DetaylıTürk Toraks Derneği. Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı. Cep Kitapları Serisi. www.toraks.org.tr
Türk Toraks Derneği Türk Toraks Derneği Cep Kitapları Serisi Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı www.toraks.org.tr Editörler HAZIRLAYANLAR Prof. Dr. Münevver Erdinç Ege Üniversitesi
DetaylıFen ve Teknoloji VÜCUDUMUZDAK S STEMLER Ünite 1
BOfiALTIM S STEM Besinlerin hücrelerimizde kullan lmas sonucu karbondioksit, amonyak, üre, ürik asit, madensel tuz gibi vücut için zararl maddeler oluflur. Bu zararl maddelerin vücuttan uzaklaflt r lmas
DetaylıBeslenme ve İnflamasyon Göstergeleri Açısından Nokturnal ve Konvansiyonel Hemodiyalizin Karşılaştırılması
Beslenme ve İnflamasyon Göstergeleri Açısından Nokturnal ve Konvansiyonel Hemodiyalizin Karşılaştırılması Halil Yazıcı 1, Abdullah Özkök 1, Yaşar Çalışkan 1, Ayşegül Telci 2, Alaattin Yıldız 1 ¹İstanbul
DetaylıSporcu Beslenmesi Ve Makarna. Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı
Sporcu Beslenmesi Ve Makarna Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı BESLENME Genetik yapı PERFORMANS Fiziksel kondisyon Yaş Cinsiyet Yaş Enerji gereksinimi Vücut bileşimi
DetaylıEnteral Beslenmede kullanılan ürünler ve hastaya/hastalığa uygun ürünün seçiminde dikkat edilecek noktalar
Enteral Beslenmede kullanılan ürünler ve hastaya/hastalığa uygun ürünün seçiminde dikkat edilecek noktalar Dr. Yeşim ÖZTÜRK Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve
DetaylıBUĞDAY RUŞEYMİ (WHEAT GERM)
BUĞDAY RUŞEYMİ (WHEAT GERM) Buğday rüşeymi buğday başağının alt kısmında bulunan embriyodur. Buğdayın 1 tonundan sadece 1 kilogram rüşeym elde edilebilmektedir. Rüşeym özel yöntemlerle elde edilmediği
DetaylıNORMAL EKMEK ANKARA HALK EKMEK
NORMAL EKMEK ANKARA HALK EKMEK NORMALEKMEK ekmek k vam nda sofralar n gözdesi Normal ekmek; un, su, tuz, maya ve gerekli durumlarda katk maddesi ilave edilerek üretilmektedir. nsan beslenmesi aç s ndan
DetaylıYoğun Bak m Hastalar nda Beslenme
Yoğun Bak m Hastalar nda Beslenme Özgür KARTAL, Volkan İNAL, Levent YAMANEL, Bilgin CÖMERT Gülhane Askeri T p Akademisi, İç Hastal klar Anabilim Dal, Dahiliye Yoğun Bak m Kliniği, ANKARA Yoğun bak m hastalar
DetaylıK MYA GAZLAR. ÖRNEK 2: Kapal bir cam kapta eflit mol say s nda SO ve NO gaz kar fl m vard r. Bu kar fl mda, sabit s - cakl kta,
K MYA GAZLAR ÖRNEK 1 : deal davran fltaki X H ve YO gazlar ndan oluflan bir kar fl m, 4,8 mol H ve 1,8 mol O atomu 4 8 içermektedir. Bu kar fl m n, 0 C ve 1 atm deki yo unlu u,0 g/l oldu una göre, kütlesi
DetaylıEser elementler. Total parenteral nutrisyonda eser elementler ve fosfat. Bazı örnekleri... Eser elementler...
Eser elementler Total parenteral nutrisyonda eser elementler ve fosfat Prof. Dr. Öner Süzer Cerrahpa a Tıp Fakültesi Farmakoloji ve Klinik Farmakoloji Anabilim Dalı www.onersuzer.com Vücutta, biyolojik
DetaylıYOĞUN BAKIM EKĐBĐNDE HEMŞĐRE ve REHABĐLĐTASYON. Yrd. Doç. Dr. Nilay Şahin Selçuk Üniversitesi, Meram Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD.
YOĞUN BAKIM EKĐBĐNDE HEMŞĐRE ve REHABĐLĐTASYON Yrd. Doç. Dr. Nilay Şahin Selçuk Üniversitesi, Meram Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD. Rehabilitasyonun Tanımı Fizyolojik veya anatomik yetersizliği
DetaylıBeslenme deste inin amac
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri PED ATR K AC LLER Sempozyum Dizisi No: 57 Nisan 2007; s. 105-118 Kritik Hastan n Beslenmesi Prof. Dr. Tülay Erkan Hastal k veya travma sonucu
DetaylıFenilketonüri (PKU) Ürünleri
ÜRÜN REHBER Fenilketonüri (PKU) Ürünleri PKU cooler Ürün Aç klamas Özel t bbi amaçl diyet dad r. PKU cooler, fenilalanin içermeyen içime haz r s v bir protein ikamesidir. Portakal ve ahududu aromal seçenekleri
DetaylıT P II D ABET N ETYOPATOGENEZ
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Diabetes Mellitus Sempozyumu 18-19 Aral k 1997, stanbul, s. 29-34 T P II D ABET N ETYOPATOGENEZ Prof. Dr. Hasan lkova Tip II diabet insülinin
DetaylıÖzel Formülasyon DAHA İYİ DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA IÇIN AGRALYX!
Özel Formülasyon DAHA İYİ Yumurta Verimi Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA IÇIN AGRALYX!
DetaylıAdrenal yetmezlik var mı? Kortikosteroid verelim mi? Prof.Dr.Bilgin CÖMERT Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Yoğun Bakım BD
Adrenal yetmezlik var mı? Kortikosteroid verelim mi? Prof.Dr.Bilgin CÖMERT Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Yoğun Bakım BD Adrenal Yetmezlik Yapısal hasar Hipotalamus Hipofiz Adrenal
DetaylıHedefe Spesifik Beslenme Katkıları
Hedefe Spesifik Beslenme Katkıları Hayvan Beslemede Vitamin ve Minerallerin Önemi Vitaminler, çiftlik hayvanlarının, büyümesi, gelişmesi, üremesi, kısaca yaşaması ve verim vermesi için gerekli metabolik
DetaylıKilo verme niyetiyle diyet tedavisinin uygulanamayacağı durumlar nelerdir? -Hamilelik. -Emziklik. -Zeka geriliği. -Ağır psikolojik bozukluklar
Diyet denilince aklımıza aç kalmak gelir. Bu nedenle biz buna ''sağlıklı beslenme programı'' diyoruz. Aç kalmadan ve bütün besin öğelerinden dengeli biçimde alarak zayıflamayı ve bu kiloda kalmayı amaçlıyoruz.
Detaylıwww.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar
www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar Kazand ran Güç Mercedes-Benz orijinal ya lar arac n z üreten uzmanlar taraf ndan, gelifltirilmifltir. Mercedes-Benz in dilinden en iyi Mercedes-Benz
DetaylıKONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ
Hasta Rehberi Say 6 KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Orta kolayl kta okunabilir rehber Konjenital Adrenal Hiperplazi - Say 6 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri
DetaylıYOĞUN BAKIM HASTALARINDA MALNÜTRİSYON
YOĞUN BAKIM HASTALARINDA MALNÜTRİSYON İnsan vücudunun tüm fonksiyonlarını etkileyebilen ve aynı zamanda klinikte çoğu kez üzerinde durulmayan önemli bir faktör kişinin beslenme durumudur. Yetersiz besin
DetaylıYOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE. Dr Burcu TÜRKÖZ 28.11.2013
YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE BESLENME Dr Burcu TÜRKÖZ 28.11.2013 1 Vücut fonksiyonlarının optimal şekilde sürdürülmesi için yeterli ve dengeli nütrisyon gerekli Yetersiz destek => MALNÜTRİSYON Aşırı nütrisyon
DetaylıTRAVMATİK SPİNAL KORD LEZYONLARINDA MEDİKAL TEDAVİ
TRAVMATİK SPİNAL KORD LEZYONLARINDA MEDİKAL TEDAVİ Dr.Hakan BOZKUŞ VKV Amerikan Hastanesi, Nöroşirurji Bölümü Omurilik Hasarı Birincil hasar İkincil hasar Sistemik değişiklikler (bradikardi, hipotansiyon,
DetaylıGAZLAR ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g)
ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g) Sürtünmesiz piston H (g) He Yukar daki üç özdefl elastik balon ayn koflullarda bulunmaktad r. Balonlar n hacimleri eflit oldu una göre;. Gazlar n özkütleleri. Gazlar
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER)
11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER) BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZ) Her bir böbreğin üst kısmında bulunan endokrin bezdir. Böbrekler ile doğrudan bir bağlantısı
DetaylıBeslenmeden hemen sonra, artan kan glikoz seviyesi ile birlikte insülin hormon seviyesi de artar. Buna zıt olarak glukagon hormon düzeyi azalır.
Seçmeli Ders: Dokular ve Organlar Arası Metabolik İlişkiler 1.HAFTA Normal metabolizmada aktif olan günlük akış; Yaşamak için gerekli olan enerji akışı, dışardan alınan gıdalardan elde edilir. Kullanılan
DetaylıBEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı.
Horlama ve Uyku Apne Sendromu BEZMİÂLEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Uyku Polikliniği rtibat : 0212 453 17 00 GH-02 V;01/2010 Horlama ve Uyku Apne Sendromu
DetaylıÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I
ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE
DetaylıTarifname SARKOPENİ NİN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON
1 Tarifname SARKOPENİ NİN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON Teknik Alan Buluş, sarkopeni nin tedavisine yönelik oluşturulmuş bir kompozisyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen Durumu Günümüzde sarkopeni,
DetaylıHasta Rehberi Say 11. ÇO UL H POF Z HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber
Hasta Rehberi Say 11 ÇO UL H POF Z HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber Ço ul Hipofiz Hormonu Eksikli i - Say 11 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri
DetaylıHücre metabolizmasının devamlılığını sağlayabilecek enerjinin sunulması. Starvasyon Metabolik stres. + İstirahat enerji tüketimi + +++ ++ ++ + +++
DR. AYNUR AKIN ERCİYES ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASYON ANABİLİM DALI Malnütrisyon Nütrisyon durumunun değerlendirilmesi Enerji gereksiniminin hesaplanması Enerji gereksiniminin
DetaylıBİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI
BİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI SAĞLIK BİLİMLERİ ENSİTÜSÜ İ Yüksek Lisans Programı SZR 101 Bilimsel Araştırma Ders (T+ U) 2+2 3 6 AD SZR 103 Akılcı İlaç Kullanımı 2+0 2 5 Enstitünün Belirlediği
Detaylıİnfeksiyonlu Hastada Antidiyabetik Tedavi İlkeleri
İnfeksiyonlu Hastada Antidiyabetik Tedavi İlkeleri Doç. Dr. Mehmet Uzunlulu İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe EAH, İç Hastalıkları Kliniği Sunum akışı Kılavuzlar ışığında; Glisemik tanımlamalar ve
DetaylıBeslenme Bozuklukları II. İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD Beslenme ve Metabolizma BD Prof. Dr.
Beslenme Bozuklukları II İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD Beslenme ve Metabolizma BD Prof. Dr. Gülden Gökçay Amaç Beslenme durumunun değerlendirilmesi Antropometri Hafif orta
DetaylıYOĞUN BAKIMDA BESLENME
YOĞUN BAKIMDA BESLENME Uzm Dr Özlem Yazıcıoğlu Moçin TTD Yoğun Bakım m Kursu 06.02.09 Beslenmenin Başlanmas lanması Beslenme desteği i klinik sonucu iyileştirir mi? Hangi hastalara beslenme desteği verilmelidir?
DetaylıKimdir? Alkoller. Günlük yaşantımızdaki alkoller HİPOKRAT MÖ. 460-370. Doktor ne demektir? Doç Dr Özlem GÜNEYSEL Marmara Ü Acil Tıp AD
Kimdir? Alkoller Doç Dr Özlem GÜNEYSEL Marmara Ü Acil Tıp AD HİPOKRAT MÖ. 460-370 Doktor ne demektir? La. Öğretmen. Doktor, 1000 yıl önce, ilk üniversitelerin ortaya çıkmasıyla birlikte, akademik bir unvan
DetaylıSB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar
SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar Hmfl. Özlem SANDIKCI SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi, nfeksiyon Kontrol Hemfliresi,
DetaylıD Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi. Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
D Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bruselloz Brucella cinsi bakteriler tarafından primer olarak otçul
DetaylıKULLANIM KILAVUZUNDA BULUNACAK BİLGİLER
İsim: Centrum Silver Birim formülü Bir film tablet içeriği : % ÖGD** Vitaminler Lutein 1000 mcg * A Vitamini 800 mcg 100 (% 50 Beta Karoten) B1 Vitamini 1.65 mg 150 B2 Vitamini 2.1 mg 150 Niasinamid 24
DetaylıKONGENİTAL KALP HASTALIKLARINDAN KORUNMA. Doç. Dr. Kemal Nişli İTF Pediatrik Kardiyoloji
KONGENİTAL KALP HASTALIKLARINDAN KORUNMA Doç. Dr. Kemal Nişli İTF Pediatrik Kardiyoloji Doğumsal kalp hastalığının sıklığı % 0.9 Ciddi anomali % 0.3 Her yıl 1.2 milyon kalp hastası bebek dünyaya gelmekte
DetaylıÖğr. Gör. Süleyman GÖKMEN
Öğr. Gör. Süleyman GÖKMEN GİRİŞ Fonksiyonel Gıda Tanımı Et Ürünlerine Tedbirli Yaklaşım Et ürünlerine Konjuge Linoleik asit ilavesi Et ürünlerine Diyet Lifi İlavesi Et ürünlerine Probiyotik İlavesi Et
DetaylıTarifname BÖBREKÜSTÜ BEZĠ YETMEZLĠĞĠNĠN TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK BĠR FORMÜLASYON
1 Tarifname Teknik Alan BÖBREKÜSTÜ BEZĠ YETMEZLĠĞĠNĠN TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK BĠR FORMÜLASYON Buluş, böbreküstü bezi yetmezliğinin tedavisine yönelik oluşturulmuş bir formülasyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen
DetaylıMagnezyum (Mg ++ ) Hipermagnezemi MAGNEZYUM, KLOR VE FOSFOR METABOLİZMA BOZUKLUKLARI
Magnezyum (Mg ++ ) MAGNEZYUM, KLOR VE METABOLİZMA BOZUKLUKLARI Dr Ali Erhan NOKAY AÜTF Acil Tıp AD 2009 Büyük kısmı intraselüler yerleşimlidir Normal serum düzeyi: 1.5-2,5 meq/l Hücre içinde meydana gelen
DetaylıBakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar.
Bakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar. Vücutta küçük miktarda bakır varlığı olmaz ise demirin intestinal yolaktan emilimi ve kc de depolanması mümkün değildir. Bakır hemoglobin yapımı için de
DetaylıSütün İnsan Beslenmesindeki Yeri
Sütün İnsan Beslenmesindeki Yeri Sağlığın yaşam boyu korunması için yeterli ve dengeli beslenmede süt ve süt ürünleri tüketimi büyük öneme sahiptir. Besin öğesi içeriği açısından dengeli olan süt ve süt
DetaylıDers 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac
Ders 3: SORUN ANAL Z Sorun analizi nedir? Sorun analizi, toplumda varolan bir sorunu temel sorun olarak ele al r ve bu sorun çevresinde yer alan tüm olumsuzluklar ortaya ç karmaya çal fl r. Temel sorunun
DetaylıBir gün içerisinde tüketilmesi gereken gıdalar beslenme planına göre düzenlenir.
Beslenme Planı Bir gün içerisinde tüketilmesi gereken gıdalar beslenme planına göre düzenlenir. Bu plan günlük 2000 kalorilik enerji gereksinimi karşılayacak şekilde gıda gruplarından tüketilmesi gereken
DetaylıCAPD 2 Standart Periton Diyaliz Solüsyonu
CAPD 2 Standart Periton Diyaliz Solüsyonu Farmasötik ġekli Periton diyalizinde kullanılan steril çözelti Formül Sodyum klorür 5,786 g Sodyum laktat çözeltisi %50 7,85 g Sodyum laktat 3,925 g Kalsiyum klorür
Detaylı27/04/16. Sunu Planı YANIKLI NON-SEPTİK HASTADA VOLÜM REPLASMANI. Patofizyoloji. Patofizyoloji. Yanık tipleri Patofizyoloji Volüm Replasmanı
Sunu Planı YANIKLI NON-SEPTİK HASTADA VOLÜM REPLASMANI Selim TURHANOĞLU Mustafa Kemal Üniversitesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı Yanık tipleri Volüm Replasmanı Hesaplanması Uygulanması Takibi
DetaylıHasta Rehberi Say 6. KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber
Hasta Rehberi Say 6 KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber Konjenital Adrenal Hiperplazi - Say 6 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri Enstitüsü,
DetaylıEndokrin Testler Cep K lavuzu
Deomed Medikal Yay nc l k Endokrin Testler Cep K lavuzu Prof. Dr. fiazi mamo lu Prof. Dr. Canan Özyard mc Ersoy Uzm. Dr. Sinem K y c Uzm. Dr. Metin Güçlü Uzm. Dr. Özen Öz Gül Uzm. Dr. Soner Cander Uzm.
DetaylıKISA ÜRÜN BİLGİSİ. 1. BEŞERİ TIBBİ ÜRÜNÜN ADI MEDOTİLİN 1000 mg/4ml İ.M./İ.V. enjeksiyonluk çözelti içeren ampul
KISA ÜRÜN BİLGİSİ 1. BEŞERİ TIBBİ ÜRÜNÜN ADI MEDOTİLİN 1000 mg/4ml İ.M./İ.V. enjeksiyonluk çözelti içeren ampul 2. KALİTATİF VE KANTİTATİF BİLEŞİM Etkin Madde: Her bir ampul 1000 mg Kolin alfoskerat a
Detaylıwww.boren.com.tr / info@boren.com.tr
www.boren.com.tr / info@boren.com.tr YAŞAM da BOR BOR/B; Yeryüzünde bileşikler halinde, toprak, kaya ve suda az miktarlarda fakat yaygın olarak bulunan bir elementtir. Yer kabuğunda 10-20 ppm, deniz ve
DetaylıPnömokokal hastal klar
Pnömokokal hastal klar HASTALIK Pnömokokal hastal klar n etkeni nedir? Pnömokokal hastal klara Streptococcus pneumoniae ad verilen bir bakteri neden olur. Bu bakterinin 80 den fazla tipi vard r. Bunlar
DetaylıEMZİREN ANNE BESLENMESİ NASIL OLMALIDIR?
EMZİREN ANNE BESLENMESİ NASIL OLMALIDIR? Gebe ve emziren annede yeterli ve dengeli beslenme gereklidir. 1 Tüm annelerin kendi fizyolojik gereksinimlerini karşılamaları Kendi vücut besin depolarını dengede
DetaylıTablo 3.3. TAKV YES Z KANAL SAC KALINLIKLARI (mm)
3. KANAL KONSTRÜKS YONU Türk Standart ve fiartnamelerinde kanal konstrüksiyonu üzerinde fazla durulmam flt r. Bay nd rl k Bakanl fiartnamesine göre, bas nç s - n fland rmas na ve takviye durumuna bak lmaks
DetaylıMALNÜTRİSYON TARAMA TESTİ ( NRS2002)
MALNÜTRİSYON TARAMA TESTİ ( NRS2002) NUTRİSYON DESTEK TEDAVİSİ NEDİR Sağlıklı yaşamanın temel kuralı besinlerin dengeli ve yeterli ölçüde alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılmasıdır.hastalık döneminde,
DetaylıParenteral Nütrisyona Yaklaşım
Parenteral Nütrisyona Yaklaşım Topik 9 Modül 9.1 Parenteral Nütrisyonun Endikasyonları ve Kontraendikasyonları Çeviri: Arzu Topeli İskit Federico Bozzetti Öğrenim Hedefleri Parenteral nütrisyonun endikasyonlarını
DetaylıTürk Gıda Kodeksi Özel Tıbbi Amaçlı Diyet Gıdalar Tebliği
Türk Gıda Kodeksi Özel Tıbbi Amaçlı Diyet Gıdalar Tebliği Resmi Gazete Tarihi Sayısı Değişiklik Açıklaması İlk Yayın 24.12.2001 24620 1. Değişiklik 31.08.2003 25125 EK-1 in 7 inci maddesi, Madde 6 (Eklendi)
DetaylıDAHA İYİ ÖZEL FORMÜLASYON. Yumurta Verim Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık
ÖZEL FORMÜLASYON DAHA İYİ Yumurta Verim Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık DAHA DÜŞÜK MALİYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA İÇİN AGRALYX
DetaylıCan boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur..
Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. 1 BESLENME BİLİMİ 2 Yaşamımız süresince yaklaşık 60 ton besin tüketiyoruz. Besinler sağlığımız ve canlılığımızın devamını sağlar. Sağlıklı bir
DetaylıPREMATÜRE BEBEKLERİN FİZYOLOJİSİ
PREMATÜRE BEBEKLERİN FİZYOLOJİSİ TANIMLAR Preterm/Prematüre Bebek- 37 gestasyon haftasından önce doğan Gestasyon yaşına göre sınıflandırma Prematüre (erken doğan)
Detaylı