Qida borusunun döş hissəsinin müxtəlif inkişaf qüsurları və patologiyalarında cərrahi əməliyyatlar

Transkript

1 Qida borusunun döş hissəsinin müxtəlif inkişaf qüsurları və patologiyalarında cərrahi əməliyyatlar Qida borusunun inkisaf qüsurları çox vaxt traxeya ve bronxların inkişaf qüsurları ilə birgə olurlar və adətən,embrion bağırsağının ön söbəsinin əmələ gəlmə prosesinin pozulması nəticəsində baş verir.çox vaxt qida borusunun anomaliyaları mədə- bağirsaq yolunun digər şöbələrinin anomaliyaları-mədə və bağırsaqların atreziyası,anusun atreziyası,udlaq və qırtlağın anomaliyaları,ürək-damar,sidik-cinsiyyət və s.sistemlərin anadangəlmə qüsurları ilə müştərək olurlar.qida borusunun tez-tez rast gəlinən inkişaf qüsurlarını aşağıdakı qruplara bölmək daha əlverişli sayılır: 1.Qida borusunun aplaziyası-qida borusunun təmamilə və qismən olmaması. 2.Qida borusunun atreziyası.belə anamaliya zamanı qida borusu bütün gedişi boyunca

2 yaxud qismən obliterasiyaya uğramiş olur və bərk fibroz-əzələ qaytanı şəklində təzahür edir. 3.Qida borusu-traxeya fistulası-qida borusu və traxeya mənfəzləri arasında bu və ya digər formalı əlaqələrin olması ilə təzahür edir.tam qida borusu traxeya fistulaları uc növ müxtəlifliyinə malikdir.birinci növdə normal inkişaf etmiş traxeya və qida borusu öz aralarında kiçik mənfəzli kanal vasitəsilə birləşirlər;belə halda fistulanın üstündə qida borusunun selikli qişasında qidanın traxeyaya düşməsinə maneçilik törədən büküş əmələ gəlir.ikinci növdə kanal olmur və fistula qida borusu və traxeyanın bir-birinə sıx söykənmiç divarını birləşdirən dəlik şəklində olur.nəhayət,üçüncü növdə qida borusu müəyyən uzunluqda,demek olar ki,olmur,bunun sayəsində uzun traxeya və qida borusu çox uzun məsafədə vahid boru şəklində olurlar. 4. Qida borusu mənfəzinin anomaliyası üç növ müxtəlifliyinə malikdir:qida borusunun silindir şəklində daralması,onun genişlənməsi və zarın əmələ gəlməsi. 5.Qida borusunun uzunluğunun anomaliyası iki növ müxtəlifliyində rast gelir:qida

3 borusunun gödəlməsi və uzanması;embrionun ön bağırsağının qida borusu hissəsinin formalaşmasının pozulması sayəsində törənirlər.qida borusunun gödəlməsi zamanı mədə yırtığa oxşar halda diafraqmanı müxtəlif hündürlükdə (qida borusunun uzunluğundan asılı olaraq) döş boşluğuna qabardır.qida borusu inkişafının bu anomaliyası hernia diaphragmatica vera oesophagea adlandırılır.qida borusunun uzunluğunun anadangəlmə böyüməsi zamanı onun gedişi boyunca mənfəzinin əhəmiyyətli dərəcədə böyüməsi ilə əyriliklərin əmələ gəlməsi müşahidə olunur. 6.Qida borusunun ikiləşməsi çox nadir halda təsadüf etdiyindən praktik əhəmiyyət kəsb etmir. 7.Qida borusunun aşağı ucunun genişlənməsi;buna mədə dəhlizi deyilir. Qida borusunda cərrahi əməliyyatlar.qida borusunun atreziyası zamanı birbaşa anastomozun yaradılması. Qida borusunun atreziya olunmuş şöəsi kəsilib götürüldükdən sonra onun proksimal və distal

4 hissələri arasındakı məsafə 1-1,5sm-dən artıq olmadığı halda onlar uc-uca tikilirlər. Xəstənin vəziyyəti.xəstə əməliyyat masası üzərində,altına sintetik mütəkkə qoymaqla,qarnı və ya sol yanıüstündə yerləşdirilir. Əməliyyatın texnikası.döş boşluğu IV qabırğaarası sahədə icra edilən sağtərəfli arxayan,yan transplevral və ya ekstraplevral operativ yolla açılır.tək vena bağlanıldığından və kəsildikdən sonra qida borusunun səfərbər olunmasına başlanılır.ağızdan mənfəzinə yeridilmiş kateterin köməyi ilə qida borusunun qan təchizatını pozmaq məqsədilə onun atreziyadan proksimal və distal tərəflərdə yerləşən hissələrini uc-uca anastomozun yaradilmasi ucun lazim olan olculerden artiq seferber etmek meslehet gorulmur.proksimal hisse daha yaxsi qan techizatina,qalin ve guclu divara malik olduguna gore qida borusunun elde olunmasina ondan baslamaq lazimdir.proksimal hisse elde olunduqdan sonra sag azansinir boyunca asagiya gedilmekle,distal hisse mueyyenlesdirilir.azan sinir ehtiyatla kenara cekilir.

5 Distal hissenin yuxari sobesi elde olunur.askar edildiyi zaman qida borusu-trazeya fistulasi baglanir ve onun deliyi tikilir.anastomozun yaradilmasi ucun distal hissenin lazimi olcude olmasini ve traxeyadaki fistula deliyini tikmek ucun kifayet qeder toxumanin saxlanilmasini temin etmek meqsedile fistulani traxeya ucuna yaxin kesmek lazimdir Traxeya divarindaki delik bir ve ya iki cergeli tikislerle tikilir.tikis xetti ayaqciq uzerinde plevradan hazirlanmis dilimle,bu mumkun olmadiqda ise orta divar toxumalari ve ya ezele dilimi ile traxeyamohkemlendirilir.qoyulmus tikisin davamliligini ve hermetikliyini yoxlamaq meqsedi ile yaraya fizioloji mehlul tokulur ve traxeyadaxili tezyiq artirilir;bu zaman hava qabarciqlarinin musahide olunmamasi tikisin hermetikliyine delelet edir Qida borusunun proksimal distal hisseleri elde olunduqdansonra divarlarina qoyulmus tutalgac tikisler vasitesile bir-birine yaxinlasdirilir ve onlar arasinda Hayyat usulu ile uc yana anastomoz yaradilir.qida borusunun proksimal hissesinin arxa divarinin ucu duyunleri bayirda saxlanilmaqla duyunlu ezele ezele tikisleri ile distal hissenin

6 ucundan 1-1,5sm arali onun arxa divarinin yan sethine tikilir.proksimal hissenin selikli qisasi distal hissenin onun menfezine gireceyi uzunluq qeder ucundan arali helqevi olaraq kesilir.distal hissenin ucu atravmatik iyne ile butun qatlardan kecmekle proksimal hissenin menfezi daxilinde onun kesilmis selikli qisasi ile uc-uca tikilir.belelikle qida borusunun distalhissesi onun proksimal hissesinin daxiline invaginasiya olunur. Sonra ikinci cerge ezele-ezele tikisleri ile proksimal hissenin qalan divarlari helqevi olaraq distal hissenin yan divarina tikilir.qida borusunun kesilmis uclari butun qatlardan kecirilen adi bircergeli tikislerle de tikile bilerler. Qida borusunun atreziyasi zamani duz anastomozun yaradilmasi. Qida borusunun yuxari ve asagi hisseleri birbiri ile temasda olub,biri digerinin arxasina kece bidiyi halda ve ya onlar arasindaki diastaz 1-1,5sm-den artiq venadiametrlerinde ehemiyyetli derecede uygunsuzluq olduqda uc-yana duz anastomoz yaradilir.

7 V qabirgaarasi saheden ve ya V qabirga yatagindan sagterefli yan ve ya arxa-yan torakotomiya icra edilir ve plevra boslugu acilir.iki sap arasinda tek vena qovsu baglanilir ve kesilir.qida borusunun distal hissesi traxeya ile birlesme yerinde ayirildiqdan sonra qida borusu-traxeya fistulasi traxeya divari yaxinliginda qida borusunun iki sap arasinda baglanilmasi ve kesilmesile legv olunur.rezin ve ya yumsaq plastmass zondun qida borusuna yeridilmesi onun proksimal hissesinin ayrilmasini asanlasdirir. Qida borusunun uclari onun proksimal hissesinin arxa divarina kondelen,distal hissesinin arxa divarina ise cep ve ya boylama istiqametde atravmatik iyne ile duyunlu ezeleadventisial tikislerin qoyulmasi ile yaxinlasdirirlar. Sonra rikisden 2-3mm yuxari ve asagi olmaqla,ona paralel qida borusunun her iki hisselerinin on divari kesilir.anastomozun arxa dodagina butun qatlardan kecirilen duyunlu tikisler qoyulur.zond yuxari hisseden asagi hisseye ve oradan da medeye kecirilir.sonra zondun uzeri ile anastomozun on dodagina butun

8 qatlardan kecirilen duyunlu tikiler qoyulur.anastomozun yaradilmasi qida borusu hisselerinin on divarlarinin ezele-adventisiya qatlarina duyunlu tikislerin qoyulmasi ilequrtarir Dordde uc qida borusu-qida borusu anastomozu. Qida borusunun uzunlugu 3sm-den cox olmayan capiq daralmalari zamani tez-tez tetbiq olunan emeliyyatlardan biri dordde uc qida borusu-qida borusu anastomozunun yaradilmasidir. Cerrahi yol capiq daralmanin qida borusunun dos ve boyun sobesinde yerlesme seviyyesine gore teyin olunur.qida borusunu elde eden zaman onun daralmasinin yuxari hududunu menfezine mede zondu yeritmekle teyin edirler.mediastinotomiyanin icrasindan ve daralma seviyyesinin teyin olunmasindan sonra qida borusu rezin boru ve ya tenzif zolagin komeyi ile tesbit olunur ve 5-7 sm uzunlugunda ortadivar toxumalarindan ayrilir.azan sinirin esas saxelerini saxlamaq lazimdir. Daralma yerinin bilavasite uzerinde butun gedisi boyunca qida borusunun on divari nesterle kesilir.kesik kenarlarini tikistutalgacin komeyi ile yanlara dartirlar.divarin

9 butun qatlarindan kecirilmekle birinci cerge ayri-ayri ve ya kondelen istiqametde fasilesiz tikisler qoyulur.ikinci cerge duyunlu tikisler ezele veselikalti qatdan kecirilmekle qoyulur.qida borusuna tikisler qoyulduqdan sonra ya tikilmir,ya da tek-tek tikislerle tikilir.ortadivar ve plevra boslugu transtorakal zamani borulu drenajin ve ya boyundan cerrahi yol zamani ise rezin zolagin komeyi ile drenlesdirilir.kesik yarasi dos nahiyyesinde olduqda tamamile,boyunda olduqda ise rezin buraxicilara qeder tikilir. Qida borusu-qida borusu yan-yana anastomoz Qida borusunun daralmadan yuxarida ehemiyyetli derecede genislenmesi zamani basqa nov- yan-yana anastomozun yaradilmasi da mumkundur.qidaborusunun her hansi bir sobesinde o cumleden boyun sobesinde de bele anastomozun yaradilmasi daralmanin uzunlugu 2-3sm-den cox olmadigi halda mumkun olur.qida borusu ortadivar toxumasindan ayrildiqdan sonra iki tutalgacla tesbit olunur ve daralmanin uzerinde ve altinda on divari kondelen istiqametde kesilir. Kesikler arasindaki mesafe 1,5 sm-den cox olmadigi halda kesiyin bir-birine yaxin

10 kenarlarina qida borusu divarinin butun qatlarindan kecirilmekle ayri-ayri tikisler qoyulur.kesikler arasindaki mesafe cox olduqda kesiklerin daxili kenarlari elave olaraq ezele-ezele tikisi ile bir-birine yaxinlasdirilir.sonra butun qatlardan kecirmekle anastomozun on dodagina duyunlu tikisler.anastomoz xetti ayri-ayri ezele-ezele tikisleri ile ortulur. Tecrid qida borusu- traxeya fistulasinin mualicesi Gosterisler.Qida borusunun atreziyasi ile musayiet olunmayan anadangelme ve qazanilmis qida borusutraxeya fistulalari Emeliyyatin texnikasi.operativ yol fistulanin yerlesme seviyyelerinden asili olaraq secilir.yerlesmelerine gore qida borusutraxeya,bronx-qida borusu,qidaborusu-ag ciyer,ag ciyerde emele gelmis sekvestral bosluqla qida borusu arasinda emele gelen fistulalar ayird edilir. Fistulalar korpucuk sumuyu seviyyesinde ve ondan yuzarida yerlesdiyi zaman kesik sag dos korpucuk-memeyebenzer ezelenin on kenari boyunca boyunda,daha asagida yerlesdikde ise sagterefli arxa-yan

11 torakotomiyada oldugu kimi icra edilir.doskorpucuk-memeye benzer ezeleye paralel olmaqla,boyun fassiyalari tesrih olunur,esas damar-sinir destesi elde olunaraq,bayira cekilir,yaranin kenarlari kut qarmaqlarla genislendirilir.fistuladan asagida ve yuxarida qida borusu elde olunur ve altina tutalgac rolu oynayan rezin boru yeridilir.diametri 0,3 smden artiq olmayan dar ve uzun fistula traxeya ve yemek borusu yaxinliginda iki sap ile baglanilir ve onlarin arasinda kesilir.fistula gudullerinin uclari yod mehlulu ile islenilir.qida borusu terefde fistula uzerinde atravmatik iyne ile gomulducu tikisler qoyulur.boyuk menfeze malik olan fistula baglanilmadan kesilir.traxeyanin divarinda emele gelen delik duyunlu ipek sapla,qida borusunun divarindaki delik ise atravmatik iyne ile ikicergeli tikisle tikilir Bu zaman birinci cerge tikisler butun qatlardan kecirilmekle,ikinci cerge ise ayri-ayri duyunlu ezele-ezele tikisleri seklinde qoyulur.cox genis diametre malik fistulalar zamani,gelecekde residivin bas vermesinin qarsisini almaq meqsedile,qida borusu ve traxeya tikisleri arasinda ezele dilimi yerlesdirilir.emeliyyat

12 dos divarindaki yaranin tebeqeler uzre tikilmesi ile basa catdirilir. Qida borusunun qisa daralmalarinin legvi Gosteris.Qida borusunun olcusu 1sm-den artiq olmayan anadangelme ve qazanilmis zarli daralmasi. Xestenin veziyyeti.xestenin emeliyyat masasi uzerindeki veziyyeti daralmanin yerlesme seviyyesinden ve secilmis operativ yoldan asili olaraq mueyyenlesdirilir.daralma qida borusunun boyun sobesinde olduqda xeste emeliyyat masasi uzerinde arxasi uzerinde yerlesdirilir,ciyinleri altina sintetik mutekke qoyulur,basi arxaya bukulur ve saga cevrilir.daralma qida borusunun dos sobesinde olduqda xeste qarni ustunde yerlesdirilir,qarinustu nahiye seviyyesinde kurek altina mutekke qoyulur.bu zaman yuxari orta laparotomiyadan istifade etmek daha meqsede uygun sayilir Emeliyyatin texnikassi.qida borusu lazimi seyiyyede elde olunur ve diafraqmaya qeder menfezine zond yeridilir. Etraf toxumalardan ayrildiqdan sonra daralmadan yuxarida ve asgida qida

13 borusunun altina tutalgac funksiyasi dasiyan rezin borular yeridilir.qida borusu steril melefelerle ehate olunur ve uzunlugu 1,5 smden artiq olmayan boylama kesikle daralma nahiyyesinde menfezi acilir.kesiyin kenarlari iki eded tutaalgac tikislerin komeyi ile genislendirilir.daralmani toreden zar,capiq ve ya heterotropik qigirdaq kesilir.evvelceden yeridilmis zond qida borusunun distal hissesine yeridilir ve onun uzerinde boylama kesik yarasi butun qatlardan kecirilmekle,atravmatik iyne ile kondelen istiqametde tikilir.elave olaraq bir nece duyunlu ezele-ezele tikisi qoyulmaqla birinci cerge tikisler mohkemlendirilirler.sonra zond tikis xettinden bir qeder yuxariya cekilir ve qida borusu menfezine hava yeridilerek,tikisin hermetikliyi yoxlanilir.evvelceden qastrostomiya ica edilmemis olduqda emeliyyatdan sonraki dovrde qidalanma meqsedile qida borusu vastesile medeye nazik zond yeridilir.yaraya antibiotik tozu sepilir,orta divara nazik drenaj borusu yeridilir ve dos divarinda acilmis elave kesikden bayira cixarilir.diger toxumalardan ayrilmis ortadivar plevrasini tikmirler.qabirgalar karon sapla tikilir,ezelelerin tamligi ayri-ayri duyunlu

14 tikislerle berpa olunur,deriye ipek sapla tikisler qoyulu Qida borusunun distal hissesinin daralmalari munasibetile ica olunmus cerrahi emeliyyata sonda mutleq Nissen usulu ile fundoskopiya emeliyyatini elave etmek lazimdir. Qida borusunun yad cisimleri ve zedelenmeleri zamani cerrahi emeliyyatlar- Qida borusunun yad cisimleri onlarin cerrahi yol ile xaric edilmesine mutleq gosterisdir. Xarakterinden asili olaraq yad cisimler muxtelif usullarla xaric edirler.qida borusunda ilisib qalmis kutleleri hisse-hisse,pul sikkeleri ise xususi rotasion disleyicilerin komeyi ile cixarirlar.son dovrlerde kicik olculu yad cisimleri xaric etmek ucun Folli,Foqerti tipli balonlu kateterlerden,habele fibroezofaqoskopdan genis istifade olununr. Yad cisimleri ezofaqoskopun komeyi ile xaric etmek mumkum olmadigi zaman cerrahi usullardan istifade olunur.yad cisim qida borusunun dos hissesinde yerlesmis oldugu zaman sagterefli arxa-yan ve ya yan torakotomiya icra olunur.qida borusunun ayrilib azad olunmus hissesinde ellenmekle yad cisim mueyyen edilir,qida borusunun yad

15 cismin asagi kenarina yaxin hissesi ortadivardan cixarilir ve kondelen istiqamerde kesilir.selikli qisa azca certilir ve buradan kut yolla delik genislendirilir.yad cismi sixacla tutub,asagi dartirlar ve qida borusunun menfezinden cixarirlar.calismaq lazimdir ki,bu zaman elave zedelenmeler torenmesin.qida borusunun kesik yarasi ikicergeli tikisle kondelen istiqametde tikilir,selikli qisa nazik ketqutla,ezele qati ise lavsanla duyunlu tikislerle tikilir.qida borusunu boylama istiqametde kesib,kondelenine tikmek tovsiyye olunmur,cunki tez-tez tikisin sebatsizligi ile musayet olunur.ortadivar plevrasini seyrek tikislerle tikirler.dos boslugu drenlesdirilib,yarasi tebeqeler uzre tikilir.qida borusu tikislerinin sonraki sebatsizligina subhe olduqda tikislerin yaxinliginda nazik drenaj borusu yerlesdirilir,ondan bir qeder arali ise dos bosluguna sorucu sistemle birlesdirilmis ikinci drenaj borusu yeridilir. Her hansi sebebden qida borusunun divarini boylama kesmek zerureti yaranarsa ve ya qida borusuna dusmus yad cisim onun divarini boylama olaraq zedelemis olduqda qida borusunun menfezine yogun drenaj borusu

16 yeridirler ve zedelenmis saheni onun uzerinde tikirler.qida borusu divarinin zedelenme neticesinde cirilmasi ve perforasiyasi heyat ucun tehlukeli hallarla,xestenin uzun muddet erzinde mualice muessesinde qalmasi ile musayiet olunur,cox halda ise tecili emeliyyatin icrasini diqte edir.qida borusunun perforasiyasina subhe butun hallarda esasli rentgenoloji muayine teleb edir.tesdiq olundugu halda hetta en kicik perforasiya tecili cerrahi emeliyyata mutleq gosteris sayilir.qida borusunun zedelenmeleri zamani asgidaki cerrahi emeliyyatlardan istifade olunur: 1.qida borusunu muveqeti olaraq hezm prosesinden kenarlasdirilmasi meqsedi dasiyan. 2.Drenlesdirici emeliyyatlar(boyunda arxa plevral,transdiafraqmal ve transplevral mediastinotomiyalar, onlarin musterek formalari,plevra boslugunun drenlesdirilmesi), 3.Qida borusunun desilmesi zamani tetbiq olunan emeliyyatlar,qida borusunun desilmesi zamani adeten bir nece cerrahi emeliyyat musterek istifade olunur.

17 Qida borusu divarinin yad cisimlerle,aletlerle ve s.zedelenmesinden sonraki ilk 2-3 saat erzinde zede yarasinin yerli toxumalarla ortulmesi ile tikilmesi mumkundur.bu zaman qida borusuna operativ yol divarindaki zedenin yerlesme seviyyesinden,hemcinin hansi divarinin zedelenmesinden ve zedelenme ile elaqeli patoloji proseslere hansi toxuma yaxud boslugun celb olunmasindan asili olaraq mueyyen edilir. Sag terefde dos-korpucuk-memeyebenzer ezelenin iceri kenari boyunca icra edilmis kesikle deri,derialti ezele,dos-korpucukmemeyebenzer ezelenin iceri kenari yaxinliginda onun yataginin on ve arxa divarlari kesilirler Ezele bayir terefe cekilir.kurek-dilalti ve dosqalxanabenzer ezeleler kesilirler.yuxari qalxanabenzer arteriya iki sap arasinda baglanilir ve kesilir. Boyun damar-sinir destesini kut qarmaqlarla bayir,qalxanabenzervezi ve traxeyani ise iceri terefe cekirler.qirtlagin yan divari ve onurganin on sethi qida borusunu tapmaq ucun oriyentir rolunu oynayirlar.

18 Arxa divari zedelenen zaman qida borusunu her terefden ayirmaq ve rezin tutalgaclarda tesbit elemek daha meqsedeuygundur.onun yan divari zedelendikde ise bunu etmek lazim deyil.qida borusunun yan,hencinin qismen on ve arxa divarlarini ayiraraq,azad etdikden sonra yarasinin kenarlarina xromlanmis ketqutla butun qatlardan kecirilmekle tutalgac tikisler qoyurlar. Qida borusu menfezinin daralmasinin qarsisini almaq meqsedile zede yarasini zond uzerinde tikirler.kicik olculu yaralar zamanizondu agizdan,yara boyuk olduqda ise yaranin onunden yeridirler.qida borusunun yarasini duyunlu tikislerle boylama istiqametde tikirler.tikislerin birinci cergesini xromlanmis ketqutla yaxud ipek sapla butun qatlardan kecirilmekle,ikici cergesini ise ezele qisasina qoyurlar Qida borusu mohteviyyatinin boyun yarasina sizmasinin qarsisini almaq meqsedile tikis xetti dos-korpucuk-memeyebenzer ezelenin iceri hissesinden hazirlanmis ezele dilimi ile ortulur.bu meqsedle gosterilen ezelenin iceri ayaqcigi onun veter hissesinin dos sumuyu desteyine baglandigi yere yaxin

19 kesilir.ezelenin kesilmis hissesini proksimal istiqametde ayirirlar.ayaqciq uzerinde hazirlanmis ezele dilimi ile yara xettini orturler ve onu iki cerge duyunlu tikislerle qida borusunun divarina tikirler,tikis cergelerinin biri yara xettinden arxada,digeri ise on terfde yerlesir.boyundaki yaraya antibiotik yeridirler,sonra qida borusunun arxa-yan divari yaninda yerlesdirilmis rezi buraxicilara qeder tikirler. Dos sobesinde zedelendiyi zaman qida borusu sag ve ya sol transpleval yolla genis sahede elde olunub,orta divar toxumalarindan azad edilir.onun altinda rezin tutagaclar kecirilib,zedelenme yerini serh olunan usulla tikirler.tikis xettinin yaxsi hermetizasiya ucun agciyer toxumasindan istifade edirler.onunla yara nahiyesinde qida borusu ehate olunur ve ayri ayri tikislerle tesbit edilir. Qida borusunun asagi ve qarin sobelerinin yara tikisi xettinin hermetizasiyasi ucun p sekilli diafraqma dilimi yaxud fundoplikasion manjet,plevra dilimi veya damar ayaqciginda qabirga arasi ezeleler dilimi istifade oluna biler.

20 Qida borusunun dos sobesinin yarasini tikdikden sonra orta divar plevrasini tikmirler yaxud ona cox seyrek tikisler qoyurlar.orta divari ve plevra boslugunu drenlesdirirler.qida borusunun dos sobesinin genis zedelenmeleri zamani ve zedelenmeden sonra uzun muddet kecmis olduqda qida borusunun ekstirpasiyasiyasi icra olunur. Qida borusunun divertikullari zamani cerrahi emeliyyat. Qida borusu divertikullarinin asagidaki novleri ayird edilir. 1.farinqoezofaqal divertikullar. 2bifurkasion divertikullar 3.diafraqmaustu divertikullar. Qida borusu divertikullari konservativ mualiceye davamli olduqlari halda cerrahi mualice usullarindan istifade olunur. Emeliyyatin texnikasi.qida borusu divertikullarini xaric etmek ucun kulli miqdarda cerrahi mualice usullarinin teklif olunmasina baxmayaraq,hal hazirda birmomentli divertikulektomiya genis istifade olunur.qida borusunun dos hissesinde emele gelen bifurkasiyon divertikullarin cerrahi mualicesi birmomentli divertikulektomiyadan

21 ibaretdir.divertikul kicik olculu olduqda Jirar usulu ile qida borusunun menfezine invaginasiya olunur.emeliyyat transplevral yolla icra edilir.bu meqsedle 5 yaxud 6ci qabirga arasi sahede sag terefli torakotomiya icra olunur.agciyerler iceri ve one teref cekilir.orta divar plevrasi kesilir.tek vena sapa goturulerek baglanilir ve kesilir.qida borusu orta divar toxumalarindan azad edilir.dartilmasi ile divertikulun yeri mueyyenlesdirilir.adeten,divertikul orta divar toxumalari bitismeler vasitesile birlesmis olur.divertikulun yerlesme seviyyesini mueyyenlesdirmek cetin oldugu zaman zond vasitesile qida borusuna hava vurulur.divertikul elde olunduqdan bitismelerden azad edilir.yadda saxlamaq lazimdirki bezen divertikulun zirvesi traxeya ve ya bronxla bitise biler,buna gore de onu elde ederken qida borusu bronx fistulasinin ola bileceyini de nezerden qacirmaq olmaz.temamile bitismelerden azad edildikden sonra divertikulun esasina mexaniki ve ya p sekilli fasilesiz tikisler qoyulur.divertikulun esasi P sekilli ketqut tikisleri ile tikildiyi zaman onun selikli qisasi da hemcinin saplarla yeniden

22 tikilmelidir.sonra qida borusu divarina ayri ayri duyunlu ezele tikisleri qoyulur.tikis xetti orta divar plevrasi ile mohkemlendirilir. Diafraqma ustu divertikullarin xaric edilmesi zamani 7 ve ya 8ci qabirda arasi saheler uzre torakotomiya icra olunur.orta divar plevrasi kesilir,divertikul elde olunur.boyunu mexaniki tikis cihazi ve ya atravmatik iyne ile sintetik sapla tikdikden sonra divertikul kesilir ve xaric edilir.2ci sira tikisler qida borusunun ezele qisasina qoyulur.tikis xetti diafraqmadan hazirlanmis ezele daimi orta divar plevrasi alloplastik material ve s. vasilesile mohkemlendirilir.adeten, qida borusunun diafraqma ustu divertikullari onun sixacaq hissesinin axalaziyasi ile musayet olunur.bele olan hallarda,divertikulun xaric olunmasi ile beraber,qeller usulu ile ezofaqokardiomiotomiyanin icra edilmesi daha meqsede uygun sayilir.diafraqma ustu divertikullari xaric ederken bezen sol terefli torakotomiyaya daha ustunluk verirler,ona goreki bu zaman diafraqmanin qida borusu deliyi asanliqla elde olunur ve miotomiya yungul icra edilir.

23 Qida borusunun axalaziyasi zamani cerrahi emeliyyatlar.qida borusunun axalaziyasi zamani hal hazirda bu usullardan istifade olunur. 1.Qeller usulu ile ezofaqokardiomiotomiya. 2.Qottsteyn Salimov usulu ile. 3.B.V.Petrovski usulu ile ve frenoplastika