FİKRİ HAKLAR ESD PATENT BAŞVURU SÜRECİ. Yrd.Doç.Dr. Levent DURDU Kocaeli Üniversitesi B.Ö.T.E. Bölümü

Transkript

1 FİKRİ HAKLAR ESD PATENT BAŞVURU SÜRECİ Yrd.Doç.Dr. Levent DURDU Kocaeli Üniversitesi B.Ö.T.E. Bölümü Bahar Kocaeli Üniversitesi, tüm hakları saklıdır.

2 PATENT BAŞVURU SÜRECİ ESD873 FİKRİ HAKLAR 2

3 ÖĞRENME HEDEFLERİ Patent başvurusu için gerekli belgeleri açıklar. Patent korumasının sınırlarını ve rüçhan hakkını açıklar. Ulusal patent başvuru sürecini açıklar. Uluslararası patent başvuru sürecini açıklar. ESD873 FİKRİ HAKLAR 3

4 4.1. Patent Başvurusu Patent (ya da Faydalı Model Belgesi) bir ülke sınırları içerisinde bir fikir ürününün o ülkenin yasaları çerçevesinde korunmasını sağlar. ESD873 FİKRİ HAKLAR 4

5 4.1. Patent Başvurusu Diğer bir deyişle Türkiye de alınan bir patent (ya da Faydalı Model Belgesi), Türkiye de geçerlidir. Eğer buluş diğer ülkelerde de korunmak istenirse, ayrı ayrı o ülkeler için de başvuru yapılması ve fikir ürünü için patent (ya da Faydalı Model Belgesi) alınması gerekmektedir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 5

6 4.1. Patent Başvurusu Türkiye de 1 Ocak 1996 tarihinde yürürlüğe giren Patent İşbirliği Anlaşması na (PCT) göre, bu anlaşmaya üye ülkelerden birinde bir uluslararası patent başvurusu yapılarak, bir buluş için pek çok sayıda ülkenin her birinde aynı zamanda koruma talep edilebilir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 6

7 4.1. Patent Başvurusu Bir patent başvurusu ulusal, uluslararası ve bölgesel olabilir. Herhangi bir başvurudan diğerine geçiş ilk 12 aylık süre içerisinde gerçekleştirilebilir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 7

8 4.1. Patent Başvurusu Başvuru Seçenekleri ULUSAL PATENT BAŞVURUSU TR VEYA BİR BAŞKA ÜLKE BÖLGESEL PATENT BAŞVURUSU AVRUPA PATENTİ BAŞVURUSU YA DA AVRASYA ULUSLARARASI PATENT BAŞVURUSU (PCT SİSTEMİ) RÜÇHAN HAKKI 12 AY ESD873 FİKRİ HAKLAR 8

9 ULUSAL PATENT BAŞVURUSU Ulusal sistem, bir ülkede yasalarına göre yapılan ve o ülke yasalarına göre koruma sağlayan patent başvurusudur. Ulusal başvurular, başvuru yapılan ülkelerde birbirinden bağımsız olarak değerlendirilir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 9

10 ULUSAL PATENT BAŞVURUSU Bir ülkede yapılan başvuru göz önünde bulundurularak 12 aylık rüçhan hakkı süresi içerisinde rüçhan talep edilerek, ya da ilk başvuru henüz yayımlanmamış ise, rüçhan hakkı talep edilmeden yapılan başvuru şekli ulusal başvurudur. ESD873 FİKRİ HAKLAR 10

11 BÖLGESEL PATENT BAŞVURUSU (PATENT İŞBİRLİĞİ ANDLAŞMASI) Türkiye, Avrupa Patenti Sözleşmesi ne 1 Kasım 2000 tarihinde katılmıştır. Avrupa Patenti, Sözleşmeye üye ülkelerden, başvuru sahibi tarafından belirlenen ülkelerde geçerli bir bölgesel patent sistemi olup, Avrupa Patenti düzenlendikten sonra her ülkenin ulusal patenti olarak korunmaktadır. Avrupa Patent Sistemi ne 38 ülke üyedir. 5 ülke sistemi ulusal olarak uygulamaktadır. ESD873 FİKRİ HAKLAR 11

12 ULUSLARARASI PATENT BAŞVURUSU (PATENT İŞBİRLİĞİ ANDLAŞMASI) Türkiye Patent İşbirliği Anlaşması na (PCT) dahildir. Uluslararası Patent Başvurusu, uluslararası aşamada yapılan yayın, araştırma ve ön inceleme işlemlerinden sonra, önceden belirlenen ülkelerde ulusal aşamaya geçilerek, ulusal patentler alınabilmektedir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 12

13 ULUSLARARASI PATENT BAŞVURUSU (PATENT İŞBİRLİĞİ ANDLAŞMASI) Bu sistemde uluslararası patent verilmesi söz konusu değildir. Patent belgesi ikinci aşamada ulusal ofisler tarafından verilmektedir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 13

14 RÜÇHAN HAKKI Türk Patent Enstitüsü Rüçhan Hakkını şu şekilde açıklar: eğer buluşun birden fazla ülkede korunması istenirse, ilk patent başvurusunun herhangi bir ülkede yapılması tarihinden itibaren 12 aylık bir süre içinde aynı buluş için başka bir ülkede başvuru yapma konusunda bir haktan yararlanılabilir, buna rüçhan hakkı denir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 14

15 RÜÇHAN HAKKI Rüçhan hakkı öncelik hakkı anlamına gelir. İlk defa başvuru yapacaklar için rüçhan hakkı söz konusu değildir. Daha önce yapılmış başvurular için rüçhan(öncelik) hakkı söz konusudur. ESD873 FİKRİ HAKLAR 15

16 RÜÇHAN HAKKI Yabancı ülkelerde patent verilmesi için yapılan bir başvurunun farklı ülkelerde yapılmış olmasına bakılmaksızın birden çok rüçhan hakkı talebinde bulunulabilir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 16

17 BULUŞ İNCELEMESİZ PATENT SİSTEMİ GÖRÜŞ (60) BİLDİRME (6 AY) BELGE (60/1) (60/5) İNCELEMESİ Z PATENT (7 YIL) PATENT Başvuru (54) ŞEKLİ İNCELEME(54) ARAŞTIRMA RAPORU (57) YAYIN (55 ve 57) SİSTEM TERCİHİ (59) İNCELEMELİ PATENT SİSTEMİ KRİTER (62) YENİLİK SANAYİYE UYGULANMA BULUŞ BASAMAĞI İTİRAZ (7, (6 9 ve AY) 10) (62/2) ESAS İNCELEME (62/5) FAYDALI MODEL BELGESİ Başvuru (159) KRİTER YENİLİK ve SANAYİYE UYGULANMA (154) ŞEKLİ İNCELEME (160) YAYIN (160/4) İTİRAZ (3 AY) (161) BELGE (162) FAYDALI MODEL BELGESİ (10 YIL) İNCELEMEL İ Yrd.Doç.Dr. PATENT Levent DURDU Kocaeli (20 YIL) Üniversitesi B.Ö.T.E. ESD873 FİKRİ HAKLAR 17

18 4.2. PATENT / FAYDALI MODEL BAŞVURUSU İÇİN GEREKLİ EVRAKLAR NELERDİR? TPE nezdinde yapacağınız patent başvurusunda aşağıdaki unsurlar bulunmalıdır: Başvuru formu (TPE-P-101) (TPE internet sitesinden elde edilebilir, 1 nüsha) Başvuru ücreti dekontu Tarifname (2 nüsha) İstemler (2 nüsha) Özet (2 nüsha) Resimler (zorunlu değil) (2nüsha) ESD873 FİKRİ HAKLAR 18

19 TARİFNAME Tarifname, buluşun tüm detayı ile anlatıldığı kısımdır. Tarifname, buluş konusunun ilgili olduğu teknik alanda uzman olan bir kişi tarafından buluşun uygulanabilmesini sağlayacak nitelikte açık (hiçbir şey gizlenmeden) ve ayrıntılı olmalıdır. ESD873 FİKRİ HAKLAR 19

20 TARİFNAME TPE'ye yapılacak patent başvurusunda buluş konusu ürün değil, buluşu açıklayan tarifname istenir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 20

21 İSTEMLER İstemler, buluşun koruma talep edilen unsurlarının (sadece korunmak istenen özelliklerin) belirtildiği kısımdır. Diğer bir ifadeyle, koruma kapsamı istemlerle belirlenir. Korunması istenen özellikler istemlere yazılmalıdır. İstemlerde yazılmayan özellikler korunamaz. ESD873 FİKRİ HAKLAR 21

22 İSTEMLER İstemlerin dayanağı tarifnamedir. İstemlerde bahsedilen konuların tarifnamede mutlaka açıklanmış olması gerekir. Diğer bir ifadeyle, istemler, tarifnamede anlatılan buluşun kapsamını aşamaz (tarifnamede bahsedilmemiş bir özellikten istemlerde bahsedilemez). ESD873 FİKRİ HAKLAR 22

23 ÖZET Buluşla ilgili genel teknik bilgi verilen kısımdır. Özet, tercihen arasında kelimeden oluşur. Özet, koruma kapsamının belirlenmesinde ve tekniğin bilinen durumunun sınırlarının çizilmesinde kullanılamaz. ESD873 FİKRİ HAKLAR 23

24 RESİMLER Tarifnamede anlatılan buluşun gösterildiği «teknik» resim sayfalarıdır. Başvurularda resim sayfalarının bulunması zorunlu değildir. Ancak, buluşun anlaşılmasını kolaylaştırması bakımından, başvuruda resim sayfalarının da verilmesi tavsiye edilir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 24

25 RESİMLER Resimler, çizim aletleri (elle çizilirse) ile ya da bilgisayar programları ile çizilen teknik resimler olmalıdır. Fotoğraf vb. resim olarak kabul edilmemektedir. Akış şemaları ve diyagramlar teknik resim olarak kabul edilmektedir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 25

26 4.3.PATENT DOKÜMANI Patent dokümanı, buluşa ait kısa teknik bilgi içeren özet, buluşu detaylı bir biçimde açıklayan tarifname koruması istenen teknik unsurları tanımlayan istemler ve varsa resimlerden oluşur. ESD873 FİKRİ HAKLAR 26

27 4.6. PATENT VERİLEMEYECEK KONULAR VE BULUŞLAR NELERDİR? 551 sayılı KHK 'ya göre buluş niteliğinde olmadıkları için patent verilemeyecek konular şunlardır; XKeşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları, X Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar, X Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları, X Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile teknik yönü bulunmayan usuller, X İnsan ve hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleridir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 27

28 4.6. PATENT VERİLEMEYECEK KONULAR VE BULUŞLAR NELERDİR? Tüm bu sayılanlar dışında kalıp KHK' ya göre konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar ile bitki çeşitleri veya hayvan ırkları ile bitki veya hayvan üretimine yönelik esas olarak biyolojik işlemler için paten verilmez. ESD873 FİKRİ HAKLAR 28

29 4.7.BULUŞ KORUMA SİSTEMLERİ İncelemesiz Sistem: Buluş sahiplerine 7 yıllık bir koruma sağlanmaktadır. İncelemesiz patentte başvuru sahibi veya üçüncü kişiler tarafından 7 yıllık sürenin bitiminden önce inceleme talebinde bulunulabilir. İnceleme sonucu olumlu olursa, başvuru tarihinden itibaren 20 yıl süreli incelemeli patent verilir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 29

30 4.7.BULUŞ KORUMA SİSTEMLERİ İncelemeli Sistem: Patent, başvurunun patentlenebilirlik kriterlerine (sahip olup olmadığını gösteren bir inceleme raporuna dayanarak verildiği için daha sağlam ve daha uzun bir koruma elde edilmektedir. İncelemeli patent 20 yıl koruma sağlar. Koruma süresi uzatılamaz. ESD873 FİKRİ HAKLAR 30

31 4.7.BULUŞ KORUMA SİSTEMLERİ Faydalı Model Sistemi; araştırma ve inceleme işlemleri bulunmamaktadır. Diğer sistemlere göre daha kısa sürede belge alınabilmektedir. Ancak, başvuru sahibinin talebi üzerine faydalı model başvuruları için de araştırma raporu düzenlenir. Bu sistemde başvuru yayınlandıktan itibaren üç ay içinde üçüncü kişiler itiraz edebilirler. İtirazlar başvuru sahibine bildirilir. Faydalı Model 10 yıl koruma sağlar. Koruma süresi uzatılamaz. ESD873 FİKRİ HAKLAR 31

32 Bir ürün üzerinde patent numarasının belirtilmesi, istemeden oluşabilecek patent ihlali durumlarını önleyecektir. Bununla birlikte, patentli olmadığı halde bir ürüne patentli olduğunu ifade eden bir işaret konulması ya da patent hakkı süresi dolduğu halde patentli olarak belirtilmesi yasal olarak suç teşkil eder (551 KHK madde 73/a). ESD873 FİKRİ HAKLAR 32