Çinko Üretimi. Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Çinko Üretimi. Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS"

Transkript

1 Çinko Üretimi Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA

2 Günümüzün en büyük çinko cevher üreticileri Avustralya, Kanada, Çin, Peru ve ABD'dir. Avrupalı üreticiler arasında ise; Belçika'da Vieille Montagne, İrlanda'da Tara ve İsveç'te Zinkgruvan sayılabilir. Dünyada çinko cevher üretimi 8 milyon ton, hurda çinko üretimi 0,5 milyon ton civarındadır. Türkiye nin çinko metal tüketimi yılda 60 bin ton dolayındadır. Bunun 10 bin tonu geçici ihraç yoluyla yurtdışına gönderilen cevherlerden geri dönen metalle, bir bölümü hurdadan kazanılmakta, geri kalan bin tonu ithalatla karşılanmaktadır.

3 Ar-Ge çalışmaları teşvik edilerek çinko-kurşun yatakları içerisinde yan ürün olarak bulunan gümüş ve altın gibi değerli metaller ile indiyum, galyum, talyum ve germanyum gibi ileri teknoloji hammaddelerinin kazanılmasına yönelik çalışmalar yapılmalıdır.

4 Çinko sülfür minerali, flotasyon tekniği kullanılarak zenginleştirilir ve ardından pirometalurjik yöntemlerle kavurma işlemi uygulanarak çinko sülfürün, çinko okside kavrulması sağlanır. Çinko oksit daha sonra sülfürik asitte liç edilir ve elde edilen çözelti çinko tozu ile arındırılır. Nihayet çinko metali, bu temiz çözeltiden elektroliz yoluyla katot levhalar halinde kazanılır. Çinko katotlar ya doğrudan dökümhaneye gönderilerek ingotlar halinde dökülür ya da alüminyum ile alaşımlandırılır. Bir diğer çinko üretim prosesi de pirometalurjik bir proses olan flaş ergitme yöntemidir, ancak bu yöntemle elde edilen çinko oksit, hidrometalurjik alternatifine göre daha düşük safiyette çinko üretimine yol açar.

5 Kavurma-Liç-Elektroliz'le çinko üretimini amaçlayan ilk tesis 1914'den sonra gerçekleştirildi. 1895'te çinko izabesinde ilk defa doğal gaz kullanıldı. 20. yüzyılın başlangıcında flotasyon devreye girdi ve 1920'lerde sfalerit'in (ZnS) selektif flotasyonu gerçekleştirildi. Birinci Dünya Savaşı çok sayıda fabrika kurulmasını teşvik etti. 1917'de sinterleyici kavurma uygulaması çinko üretimini arttırdı. 1920'den itibaren Japonya, İtalya ve Fransa'da küçük; Norveç'te Odda'da, Kanada Manitoba'da (Flin Flon) ve Almanya'da Magdeburg'ta büyük kapasiteli elektrolitik çinko tesisleri kuruldu.

6 ELEKTROLİZ YÖNTEMİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ Dikey retort + sürekli distilasyon işlemi 1925'den sonra Almanya ve İngiltere'de uygulandı. Ancak en başarılısı ABD'deki New Jersey prosesi idi. İkinci Dünya Savaşından sonra çinko izabesinde en büyük gelişmeler kavurmada akışkan yatak ve üretimde ISP (Imperial Smelting Process ) uygulamalarının başlamasıydı yılları arasında ise nötr liç artıklarının değerlendirilmesi konusundaki çalışmalar tamamlandı. Avrupalı üreticiler arasında ise; Belçika'da Vieille Montagne, İrlanda'da Tara ve İsveç'te Zinkgruvan sayılabilir. Dünya da 7 ülke toplam rafine çinko üretiminin %53 ünü karşılamaktadır.

7 Bunların arasında 1992 yılındaki 648 bin tonluk üretimini %70 artırarak, toplam 1,1 milyon tona ulaştıran Çin, birinci sırada gelmektedir. İkinci sırada bulunan Kanada, 1994 yılındaki üretimini %4,2 artırarak 720 bin tona ulaşmıştır. Japonya 633 bin ton, İspanya ve ABD 360 ar bin ton, Avustralya 332 bin ton, Almanya 32 bin ton üretim yapmışlardır. Dünya rafine çinko üretimi 1998 yılında, 7,99 milyon ton olarak gerçekleşmiştir yılı itibari ile çinko-kurşun madenciliği sektöründe, Maden Dairesince kamu ve özel kuruluşlara verilen Arama Ruhsatı sayısı 2000 nin üzerinde olmuştur. Bu arama ruhsatlarının yüzde olarak en yoğun olduğu bölgeler Doğu Karadeniz, İç ve Batı Anadolu dur. Ülkemizde sedimanter, volkanik ve metamorfik birimler içinde her yerde yatak olarak kurşun ve çinkoya rastlanmaktadır.

8 Cevher yataklarının oluşumuna paralel olarak, Türkiye de çinko-kurşun cevher ve konsantreleri oksitli ve sülfürlü olarak bulunmaktadır. Türkiye nin toplam çinko rezervi, metal çinko olarak, 5,471,338 ton olup, bunun 1,305,688 tonu görünür, 1,238,555 tonu muhtemel, 2,927,095 tonu mümkün rezervdir (İMİB Türkiye Çinko Envanteri, 1998). Oksitli cevherlerin tamamı yurt içinde ÇİNKUR tarafından işlenerek elektrolitik külçe çinko elde edilmektedir. Ülkede üretilmekte olan sülfürlü cevherlerin yurt içinde izabe imkanı bulunmadığından, zenginleştirilmiş çinko-kurşun cevherleri veya konsantreleri olarak geçici veya doğrudan ihraç yolu ile yurt dışına satılmaktadır. Ayrıca tüvenan, ayıklanmış konsantre, kalsine ürün olarak da çinko ihracatı yapılmaktadır.

9 Doğada çinko metalinin üretildiği en önemli mineral sfalerittir. Genel olarak çinko mineralleri altı grup altında sınıflandırılmaktadır. En çok kullanılan cevheri sfalerit (ZnS) olup %40-50 Zn ve yaklaşık %10 Fe içerir. Çinkonun ayrıştırıldığı diğer mineraller smitsonit (çinko karbonat), hemimorfit (çinko silikat) ve franklinit ((Fe,Mn,Zn)(Fe,Mn) 2 O 4 ) dir. Ülkemizde üretim smitsonite dayalıdır. Mineralin Adı Kimyasal Gösterimi % Zn Okunuşu 1. Sfelarit ZnS 67,09 Çinko sülfür 2. Smitsonit ZnCO 3 52,14 Çinko karbonat 3. Hemimorfit 2ZnO.SiO 2 H 2 O 54,28 Çinko hidrosilikat 4. Willemit Zn 2 SiO 4 58,68 Çinko silikat 5. Zinkit ZnO 80,34 Çinko oksit

10

11 Sphalerite: (Zn,Fe)S Smithsonite: ZnCO 3 Hemimorphite: Zn 4 Si 2 O 7 (OH) 2 H 2 O Franklinite: (Fe,Mn,Zn)(Fe,Mn) 2 O 4 Çinko oksitli (kırmızı) Franklinite (siyah)

12 Formülü ZnS dir ve teorik olarak % 67 Zn, % 33 S içermektedir. Genellikle FeS ile izomorftur. Fe oranı bazen % 20 ye kadar yükselebilmektedir. Ayrıca CdS ve MnS de içermektedir. Çinko blend kübik sistemde kristalleşmekte ve kompakt, yaprağımsı ve ince taneli agrega halinde de bulunmaktadır. Koyu kahverengi, siyahımsı olabildiği gibi, renksiz veya açık sarı renklerde de olabilmektedir.

13 Kimyasal bileşimleri birbirine yakın ve aynı şekilde kristalleşen mineraller. Kimyasal bileşimleri farklı da olsa, aynı kristal sisteminde oluşan minerallere de izomorf (aynı şekilli) mineraller, bu olaya da izomorfik (aynı şekillilik) denir. İzomorf olayı gösteren mineraller birbirleriyle karışabilirler ve birbirlerinin yerine geçebilirler. İzomorf olayı en iyi olarak hegzagonal sistemle kristallenen karbonat minerallerinde görülür. Örneğin Kalsit CaCO 3, Smitsonit ZnCO 3, Manyezit MgCO 3, Siderit FeCO 3 - Hepsi hegzagonal sistemde kristallenmiştir. Kimyasal bileşimleri farklılıklar gösterse de şekilleri aynıdır. Sülfür içeren mineraller de izomorf olayına örnek teşkil eder. Galen - kurşun sülfür - PbS kübik sistemde kristallenir. Sfalerit - çinko blend - ZnS kübik sistemde kristallenir. Pirit - FeS 2 kübik sistemde kristallenir.

14 Dünyada üretilen toplam çinkonun çoğu sfelaritten ( ZnS ) üretilmektedir. Bu bakımdan en önemli çinko minerali sfelarittir.

15 Çinko-Kurşun: Türkiye de metal içeriği olarak 860 bin ton kurşun, 2,3 milyon ton çinko rezervi vardır. Çinko rezervlerinin %35 i Rize Çayeli bakır çinko yatağında bulunur. Türkiye nin çinko metal tüketimi yılda 60 bin ton, metal kurşun tüketimi ise yılda 35 bin ton civarındadır.

16

17 Metallerin reaktiflik dereceleri yandaki şekilde gösterildiği gibi birbirinden farklıdır. - Karbona göre daha reaktif metallerin bileşimlerini karbon veya karbon monoksitle metale indirgenemediğinden, metale indirgeme elektrolizle - Karbona göre daha düşük reaktiflik derecesindeki olan metallerin bileşimleri ise karbon veya karbon monoksitle metale indirilmektedir.

18 ÇİNKO CEVHERİNDEN METALİK ÇİNKO ÜRETİMİ Çinko cevherinin % 15 i açık ocak maden işletmeciliği, % 64 ü kapalı ocak madenciliği ve % 21 lik bölüm ise her iki ocak sisteminin bir arada işletildiği durumlarda çıkartılmaktadır. Maden ocaklarından çıkartılan cevherin doğrudan tüketilecek (ergitilecek) zenginlikte olması çok nadirdir. Genel olarak konsantre edilmeye ihtiyacı vardır. Çinko cevherleri başlangıçta % 5-15 Zn içerirler. Konsantrasyon sonrası konsantre cevher yaklaşık % Zn içermektedir. Drilling zinc and lead ore in South Africa. Angas zinc mine opened by Premier Mike Rann (Australia)

19 ÇİNKO CEVHERİNDEN METALİK ÇİNKO ÜRETİMİ Çinko cevherinden metalik çinko üretimi temel olarak iki şekilde yapılmaktadır. A- Elektrolitik proses B- Termal proses Dünyada yıllık olarak üretilen çinkonun yaklaşık % 90 ı elektrolitik yöntemle ; % 10 luk bölümü ise ısıl yöntemle üretilmektedir. Her iki yöntemde de ortak olan uygulamalar: Çinko cevherinin konsantre hale getirilmesi, Konsantre cevherin kavurma ile okside dönüştürülmesi Çinko cevheri öncelikle karma ve öğütme işlemi sonrası flotasyonla ayırma ile konsantre çinko cevheri konumuna getirilir. Bu aşamada yaklaşık % 5-15 Zn içeren cevher, çinko bakımından daha konsantre hale getirilir ve yaklaşık; % 50 Zn, % 32 S, % 13 Fe ve % 5 SiO 2 içermektedir.

20 ÇİNKO CEVHERİNDEN METALİK ÇİNKO ÜRETİMİ A- Elektrolitik Proses: Uygulama 4 aşamadan oluşmaktadır : 1- Cevherin konsantre edilmesi 2- Konsantre cevherin hava içerisinde kavrulması 3- Çinko oksidin çinko sülfata dönüştürülmesi 4- Çinko sülfat çözeltinin elektrolizi 1- Cevherin konsantre edilmesi : The ore is mined, crushed, ball-milled and then concentrated by froth flotation. This removes unwanted components, including the lead compounds and waste rock.

21 ÇİNKO CEVHERİNDEN METALİK ÇİNKO ÜRETİMİ 2- Cevherin hava içeren ortamda kavrulması : The ore roasting usually takes place in a fluidized bed furnace at around 1020 C, with air being blown in at the bottom. The most important reaction is the conversion of zinc sulfide to zinc oxide: However, any iron sulfide present in the ore will be converted to iron (III) oxide, which reacts with zinc oxide to form zinc ferrite: In the simple leaching process, this zinc cannot be easily recovered and so ores with low iron content are preferable. The sulfur dioxide is often converted to sulfuric acid in a plant adjacent to the smelter.

22 ÇİNKO CEVHERİNDEN METALİK ÇİNKO ÜRETİMİ KAVURMA : Çinko cevherinden metalik çinko üretiminde her yöntem için de (Pirometalurjik - Hidrometalurjik) çinko konsantrelerine ilk uygulama cevherin kavrulmasıdır. Kavurma, çinko sülfür konsantrelerini yüksek sıcaklıkta (700 C) çinko kalsinesi olarak isimlendirilen saf olamayan çinko okside dönüştürmektir 2ZnS + 3O 2 2ZnO + 2SO 2 2ZnO + 2SO 2 + O 2 2ZnSO 4 Kavurma sonrası çinko konsantresindeki çinkonun ~ %90 ı çinko okside dönüşürken, %10 luk kısmı atık demirle reaksiyona girerek çinko ferrit (ZnFe 2 O 4 ) oluştururlar.

23 ÇİNKO CEVHERİNDEN METALİK ÇİNKO ÜRETİMİ Not: Calamine minerali kullanıldığı durumlarda, kavurma olmadan mineral doğrudan ergitme fırınında tüketilebilir ve ısıtma anında oksitlenme gerçekleşir. ZnCO 3 (s) ZnO (s) + CO 2 (g) (endotermik ısıl bozunum) Sülfür dioksit (SO 2 ), liç proseslerinde tüketilmek için gerekli olan sülfürik asit üretiminde tüketilir.

24 ÇOK KATLI KAVURMA FIRINININ ŞEMATİK GÖSTERİMİ 1- Fırın 9 veya daha fazla katlıdır. Konsantre yukardan aşağı doğru akar. 2- Konsantre aşağı doğru hareket ederken, aşağıdan yukarı doğru çıkan sıcak fırın gazları ilk katta konsantreyi kuruturken daha aşağıdaki katlarda okside olmuş kalsine üretilir. 3- Fırındaki reaksiyonlar yavaş olup hızlandırmak için ek bir yakıt tüketilebilir. 4- Çok katlı fırınlarda kavurma sıcaklığı ~ 700 C kadardır. 5- Operasyon süresi konsantrenin kompozisyonuna ve ortadan uzaklaştırılmak istenen sülfür miktarına bağlıdır. 6- Bu fırınlar yüksek saflıkta kalsine üretebilecek kapasiteye sahiptir.

25 AKIŞKAN YATAKLI KAVURUCUNUN ŞEMATİK GÖSTERİMİ Akışkan yataklı kavurucularda kükürdü giderme çok katlı fırınlara göre çok daha hızlıdır. Kavurma atmosferik basıncın çok az altında ve ortalama 1000 C sıcaklıkta gerçekleşmektedir. Yanma başladıktan sonra ek bir yakıta gerek duyulmaz. Bu fırının en önemli avantajı kapasite ve sülfür giderme potansiyelinin yüksek olması. Ayrıca bakım giderleri de daha düşüktür.

26 HİDROMETALURJİK YÖNTEMLE METALİK ÇİNKO ÜRETİMİ Dünya çinko üretiminin %90 ı geleneksel hidrometalurjik (elektrolitik proses) yöntemle gerçekleştirilir. Roast-Leach-Electrowinning (RLE) Kavurma sonrası elde edilen çinko konsantresi liç aşamasında çinko oksit diğer kalsinelerden ayrılır. Bu uygulama için sülfürik asit kullanılır. Çinko içeriği çözünüp çözeltiye alınırken, demir kurşun ve gümüş çözünmeden ortamda çökelirler. Halbuki çözeltiye geçen bazı safsızlıklar vardır ve sonuçta daha yüksek saflıkta çinko elde edebilmek için bu safsızlıkların bertaraf edilme mecburiyeti vardır. Konsantre cevher sülfürik asitle liç işlemine tabi tutulur. Liç : ZnO + H 2 SO 4 = ZnSO 4 + H 2 O Elektroliz : ZnSO 4 + H 2 O Doğru Akım = Zn + H 2 SO 4 + 1/2O2

27 HİDROMETALURJİK YÖNTEMLE METALİK ÇİNKO ÜRETİMİ 3- Conversion of zinc oxide to zinc sulfate : The crude zinc oxide is leached with spent electrolyte, which is sufficiently rich in sulfuric acid to dissolve the oxide and restore the concentration of the zinc sulfate in the electrolyte solution (Fig 4). The main reaction taking place is: ZnSO 4 + H 2 O DC = Zn + H 2 SO 4 + 1/2 O 2 Figure 4 Leaching of zinc oxide.

28 KALSİNENİN LİÇİ VE DEMİRİ ÇÖKTÜRME Kavurma işlemi sonunda üretilen kalsinede çinkonun bir kısmı çinko oksit, ZnO halinde bir kısmı da çinko ferrit, ZnFe 2 O 4 halindedir. Çinko oksit sülfürik asitli çözeltilerde; ZnO + H 2 SO 4 ZnSO 4 + H 2 O reaksiyonuna göre kolaylıkla reaksiyona girip sulu faza geçer Buna karşılık çinko ferritin sülfürik asitli çözeltilerdeki ZnFe 2 O 4 + 4H 2 SO 4 ZnSO 4 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + 4H 2 O reaksiyonu 90 C ve 150 g H 2 SO şartlarında gerçekleştiğinden ZnO nin liçine göre daha güçtür Kalsinedeki kurşun PbO + H 2 SO 4 PbSO 4 + H 2 O reaksiyonuna göre PbSO 4 haline dönüşür. PbSO 4 in suda çözünürlüğü olmadığı için katı artıkta kalmaktadır Diğer taraftan demir, çinkonun elektrolitik redüksiyon işlemi için zararlı olduğundan çinko sülfatlı çözeltiden tamamen uzaklaştırılması istenir.

29 Not: Yukarıda sıralanan nedenler, çinko kalsinelerinin liç işleminin 2 kademeli olmasını gerekli kılmaktadır. Bu kademeler: (a) nötr liç ve (b) sıcak asidik liç Birinci kademede sadece ZnO çözülmektedir. İkinci kademede çözünmeyen artık kalan çinko daha yüksek sıcaklık ve asit konsantrasyonunda çözülerek çözeltiye alınmaktadır.

30 NÖTR LİÇ Elektroliz tesisinde gelen g H 2 SO 4 asit konsantrasyonundaki artık elektrolit kalsine ile karıştırılarak ZnO ve PbO yi çözmek üzere liç edilir. Sülfürik asit ZnO ve PbO tarafından yukarıdaki reaksiyonlar gereği tüketildiği için çinko ferrit ile reaksiyona girecek asit kalmamaktadır. Bu nedenle ferrit halinde bağlı çinko (ZnFe 2 O 4 ) PbSO 4 la beraber liç artığına karışmaktadır. Asit tüketimi nedeni ile ph, 4 e doğru yaklaştığı için bu işleme uygulamada nötr liç adı verilmektedir.

31 ÇÖZELTİ TEMİZLEME Liçten sonra çözeltide bu safsızlıkların konsantrasyonları bu sınırların çok üzerindedir. Bu nedenle, çözeltinin mutlaka temizlenmesi gerekmektedir. Bu safsızlıklardan As, Sb, Sn ve Ge; demirin, demir hidroksit halinde çöktürülmesi sırasında çözeltiden uzaklaşmaktadırlar. Co, Cu, Cd, F, Cl gibi elementler bu işlem sırasında çözeltide kalmaktadırlar. Çözeltiden bu elementlerin uzaklaştırılabilmesi için uygulanan yöntemler; kimyasal çöktürme, elektrokimyasal ayırma, iyon değişimi ve çinko tozu ile sementasyondur.

32 PLEASE note: In the industrial production of zinc by electrolysis (called electro-winning) the negative ( ) cathode is made of aluminium (Al, where zinc deposits) and the positive (+) electrode is made of a lead-silver alloy (Pb-Ag, where oxygen gas is formed). Why these particular electrode metals are used in this 'electrowinning' process. Elektroliz : ZnSO 4 + H 2 O Doğru Akım = Zn + H 2 SO 4 + 1/2 O 2

33 IMPERIAL SMELTING FURNUCE (ISF) Emperyal Eritme Fırını ZnO + C Zn + CO ZnO +CO Zn + CO 2 CO 2 + C 2CO Not: Calamine minerali kullanıldığı durumlarda kavurma olmadan mineral doğrudan ergitme fırınında tüketilebilir ve ısıtma anında oksitlenme gerçekleşir. ZnCO 3(s) ZnO (s) + CO 2(g) (endotermik ısıl bozunum)

34 Emperyal Eritme Fırını Pirometalurjik yöntemde (thermal process) çinko oksit, karbon veya karbonmonoksitle 950 C ve üzeri sıcaklıkta metalik çinkoya indirgenir. Oksidin indirgenmesiyle çinko buharlaşır ve daha sonra kodansetörlerde yoğunlaştırılır. Metal Ergime derecesi ( C) Buharlaşma derecesi ( C) Bakır Çinko 419, Kurşun 327, Kadminyum

35 YÜKSEK FIRINDA İNDİRGEME YÖNTEMİYLE ÇİNKO VE KURŞUN ÜRETİMİ

36 ÇİNKONUN ÜRETİMİ Çinko metali ekstraktif metalurji yöntemleri ile elde edilir. Çinko sülfür minerali, flotasyon tekniği kullanılarak zenginleştirilir ve ardından pirometalurjik yöntemlerle kavurma işlemi uygulanarak çinko sülfürün, çinko okside kavrulması sağlanır. Çinko oksit daha sonra sülfürik asitte liç edilir ve elde edilen çözelti çinko tozu ile arındırılır. Nihayet çinko metali, bu temiz çözeltiden elektroliz yoluyla katot levhalar halinde kazanılır. Çinko katotlar ya doğrudan dökümhaneye gönderilerek ingotlar halinde dökülür ya da alüminyum ile alaşımlandırılır. Bir diğer çinko üretim prosesi de pirometalurjik bir proses olan flaş ergitme yöntemidir.

37 Pirometalurjik metotlar: (1) Cevher hazırlama Çinko cevheri (% 3-11) öğütme, flotasyon, ayırma "Sonuç konsantrasyon Zn ~ % " (2) Kavurma (kalsinasyon) ve Redükleme işlemleri Kavurma işlemleri : * Akışkan yatakta kavurma * Sinterleyici kavurma * Waelz prosesi "Kalsine Zn elde edilir " Zn redükleme ve distilasyon yöntemleri Retort prosesi (yatay retort (mufl) veya düşey retort) Yüksek fırında ISP Diğer fırınlarda yapılan işlemler "Sonuçta slab Zn elde edilir "

38 HİDROMETALURJİK VE ELEKTROMETALURJİK YÖNTEMLER (1) Cevher hazırlama Çinko cevheri (% 3-11) öğütme, flotasyon, ayırma "Sonuç konsantrasyon Zn ~ % " (2) Kavurma (kalsinasyon) ve Liç işlemleri Kavurma işlemleri * Akışkan yatakta kavurma * Sinterleyici kavurma * Waelz prosesi "Kalsine Zn elde edilir " Zn nötr çözümlendirilmesi (Liç işlemi) 80 C de H 2 SO 4 ile çözme Liçin tasviyesi (Cu, Pb, Cd, Fe ve Ni gibi elementlerin çöktürülmesi) Süzme İşlemi Diğer fırınlarda yapılan işlemler "Sonuçta slab Zn elde edilir " (3) Elektroliz (redüksiyon elektrolizi) Liç işleminden elde edilen çözeltiden redüksiyon elektrolizi ile saf Zn (%99,99) eldesi

39 Zn Elektrolizi Şartları, Kullanılan Malzemeler ve Reaksiyonlar Elektroliz, aside dayanıklı malzemelerden hazırlanmış ve birbirine taşımalı şekilde bağlanmış hücrelerden oluşan bataryalarda gerçekleştirilir. Anot; Pb veya Pb-%0,05-1Ag alaşımlı levhalar Katot; Al veya Zn Akım yoğunluğu; A/dm 2 Sıcaklık; C - Elektroliz verimini etkileyen faktörler; Çözelti sıcaklığı, Asit ve Zn konsantrasyonu, Safsızlıkların miktarı, Anot katod kontaktları, Çözelti sirkülasyonu Katodik reaksiyon; Zn e- Zn Anodik reaksiyon; SO H 2 O SO /2O 2 + 2H +

40 ÇİNKO İLE ELEKTRO KAPLAMA ( Zinc Electroplating Process )

41 Hot Dip Galvanizing (Galvaniz Sıcak Daldırma)

42 KAYNAKLAR Halil Arık Demir Dışı Metallerin Üretimi Ders Notları 2015 Adem Demir Demir Dışı Metaller sunu 2012 Muzaffer Zeren Demir Dışı Düşük Sıcaklık Metal ve Alaşımları, 2014 Ayşegül Akdoğan Eker Demirdışı Metal ve Alaşımları sunusu 2008 Çeşitli sunumlar Çeşitli internet web sayfaları

43 Dinlediğiniz için Teşekkür ederim!..

Çinko, Özellikleri ve Kullanım Alanları

Çinko, Özellikleri ve Kullanım Alanları Çinko, Özellikleri ve Kullanım Alanları Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187,

Detaylı

Çinko ve Çinko Alaşımları

Çinko ve Çinko Alaşımları Çinko ve Çinko Alaşımları Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA ÇİNKONUN

Detaylı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Al Aluminium 13 Aluminyum 2 İnşaat ve Yapı Ulaşım ve Taşımacılık; Otomotiv Ulaşım ve Taşımacılık;

Detaylı

Öğrencinin Sınav Tarihi: Adı Soyadı : Öğr. N0 : MEM-314 DEMİR DIŞI METALLERİN ÜRETİMİ DERSİ BÜTÜNLEME SINAV SORULARI

Öğrencinin Sınav Tarihi: Adı Soyadı : Öğr. N0 : MEM-314 DEMİR DIŞI METALLERİN ÜRETİMİ DERSİ BÜTÜNLEME SINAV SORULARI Öğrencinin Sınav Tarihi: 21.06.2016 Adı Soyadı : Öğr. N0 : MEM-314 DEMİR DIŞI METALLERİN ÜRETİMİ DERSİ BÜTÜNLEME SINAV SORULARI S.1. Pirometalurjik yolla metalik magnezyum üretiminde üretim aşamalarını

Detaylı

CEVHERLERİN LİÇİ VE LİÇ ÇÖZELTİLERİNDEN METALLERİN ELEKTRO-REDÜKSİYONLA KAZANIMI. Prof.Dr. Ahmet ALP& Yrd.Doç.Dr. Ediz ERCENK

CEVHERLERİN LİÇİ VE LİÇ ÇÖZELTİLERİNDEN METALLERİN ELEKTRO-REDÜKSİYONLA KAZANIMI. Prof.Dr. Ahmet ALP& Yrd.Doç.Dr. Ediz ERCENK DENEY NO 9 CEVHERLERİN LİÇİ VE LİÇ ÇÖZELTİLERİNDEN METALLERİN ELEKTRO-REDÜKSİYONLA KAZANIMI Prof.Dr. Ahmet ALP& Yrd.Doç.Dr. Ediz ERCENK Deney aşamaları Tahmini süre (dak) 1) Ön bilgi kısa sınavı 20 2)

Detaylı

MEM-314 DEMİR DIŞI METALLERİN ÜRETİMİ VİZE SINAV SORULARI

MEM-314 DEMİR DIŞI METALLERİN ÜRETİMİ VİZE SINAV SORULARI Öğrencinin Adı Soyadı : Öğr. N0 : Sınav Tarihi MEM-314 DEMİR DIŞI METALLERİN ÜRETİMİ VİZE SINAV SORULARI S.1. Elektropozitif metaller yerkabuğunda doğal olarak hangi hallerde bulunabilir birer örnekleme

Detaylı

ELEKTROLİTİK TOZ ÜRETİM TEKNİKLERİ. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN

ELEKTROLİTİK TOZ ÜRETİM TEKNİKLERİ. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN Prof.Dr.Muzaffer ZEREN Bir çok metal (yaklaşık 60) elektroliz ile toz haline getirilebilir. Elektroliz kapalı devre çalışan ve çevre kirliliğine duyarlı bir yöntemdir. Kurulum maliyeti ve uygulama maliyeti

Detaylı

METALİK BAKIR ÜRETİMİ

METALİK BAKIR ÜRETİMİ METALİK BAKIR ÜRETİMİ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS Sakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi, Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü BAKIR CEVHERLERİ VE MİNERALLERİ Yer kabuğunda

Detaylı

Kimyasal Metalürji (II) (MET312)

Kimyasal Metalürji (II) (MET312) KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Kimyasal Metalürji (II) (MET312) Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Saeid Pournaderi 2016 2017 Eğitim Yılı Bahar Dönemi Flaş-Fırın Mat

Detaylı

METALİK BAKIR ÜRETİMİ

METALİK BAKIR ÜRETİMİ METALİK BAKIR ÜRETİMİ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS Sakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi, Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü BAKIR CEVHERLERİ VE MİNERALLERİ Yer kabuğunda

Detaylı

Rize Bölgesi Kompleks Sülfürlü Çinko Cevherlerinin Anodik Oksitleme Yöntemi ile Liçi

Rize Bölgesi Kompleks Sülfürlü Çinko Cevherlerinin Anodik Oksitleme Yöntemi ile Liçi 2017 Published in 5th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science 29-30 September 2017 (ISITES2017 Baku - Azerbaijan) Rize Bölgesi Kompleks Sülfürlü Çinko Cevherlerinin

Detaylı

FIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF EKSTRAKTİF METALURJİ DERSİ VİZE SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI

FIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF EKSTRAKTİF METALURJİ DERSİ VİZE SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI FIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF EKSTRAKTİF METALURJİ DERSİ VİZE SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI ---------------------------------------Boşluk Doldurma Soru

Detaylı

VIA GRUBU ELEMENTLERİ

VIA GRUBU ELEMENTLERİ Bölüm 8 VIA GRUBU ELEMENTLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. O, S, Se, Te, Po O ve S: Ametal Se ve Te: Yarı metal Po: Metal *Oksijen genellikle bileşiklerinde

Detaylı

DEMİR DIŞI METALURJİSİ GİRİŞ

DEMİR DIŞI METALURJİSİ GİRİŞ DEMİR DIŞI METALURJİSİ GİRİŞ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS Sakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi, Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Dersin Amacı Dersin İçeriği Demirdışı

Detaylı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 5 Metaller, Bakır ve Magnezyum. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 5 Metaller, Bakır ve Magnezyum. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı MMT113 Endüstriyel Malzemeler 5 Metaller, Bakır ve Magnezyum Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Cu Copper 29 Bakır 2 Dünyada madenden bakır üretimi, Milyon ton Yıl Dünyada madenden bakır

Detaylı

IVA GRUBU ELEMENTLERİ

IVA GRUBU ELEMENTLERİ Bölüm 6 IVA GRUBU ELEMENTLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. C, Si, Ge, Sn, Pb C: Ametal Si ve Ge: Yarı metal Sn ve Pb: Metal C: +4 ile -4 arası Si

Detaylı

Konsantre Cevher Analizleri / Ore Grade Analysis

Konsantre Cevher Analizleri / Ore Grade Analysis Konsantre Cevher Analizleri / Ore Grade Analysis Bu analiz grupları yüksek tenörlü cevher analizleri için uygun metottur. This analysis groups is an appropriate method for high grade ore analyses. AT-11

Detaylı

KİMYA II DERS NOTLARI

KİMYA II DERS NOTLARI KİMYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Genel anlamda elektrokimya elektrik enerjisi üreten veya harcayan redoks reaksiyonlarını inceler. Elektrokimya pratikte büyük öneme sahip bir konudur. Piller,

Detaylı

Kurşun ve Kurşun Alaşımları Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS

Kurşun ve Kurşun Alaşımları Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS Kurşun ve Kurşun Alaşımları Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü DOĞAL KURŞUN METALİK KURŞUN PLAKALAR

Detaylı

DOÇ. DR. FATİH ÇALIŞKAN

DOÇ. DR. FATİH ÇALIŞKAN Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Metalurji ve Malzeme Laboratuarı ve Uygulamaları Dersi Deney Föyü PİROMETALURJİK YÖNTEMLERLE METAL TOZ ÜRETİMİ 1- AMAÇ

Detaylı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı metallerin yeniden kazanımı Endüstriyel Atık Sulardan Metal Geri Kazanım Yöntemleri 2016-2017 güz yy. Prof. Dr. Gökhan Orhan MF212 Atıksularda Ağır Metal Konsantrasyonu Mekanik Temizleme Kimyasal Temizleme

Detaylı

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun bir reaktif kullanarak oksitli bakır cevherindeki bakırı

Detaylı

Zamantı Havzası Oksitli Çinko Cevherlerinin Değerlendirilmesinde Waelz Projesi

Zamantı Havzası Oksitli Çinko Cevherlerinin Değerlendirilmesinde Waelz Projesi Zamantı Havzası Oksitli Çinko Cevherlerinin Değerlendirilmesinde Waelz Projesi Erdoğan Yiğit' OKSİTLİ ÇİNKO CEVHERLERİ DEYİMİ VE MEVZUBAHİS MİNERALLER : Rotasyonu kolay olan Sfalerit (ZnS) haricindeki

Detaylı

HİDROJEN ÜRETİMİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT

HİDROJEN ÜRETİMİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT 1 HİDROJEN ÜRETİMİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT 16360018 2 HİDROJEN ÜRETİMİ HİDROJEN KAYNAĞI HİDROKARBONLARIN BUHARLA İYİLEŞTİRİMESİ KISMİ OKSİDASYON DOĞAL GAZ İÇİN TERMAL KRAKİNG KÖMÜR GAZLAŞTIRMA BİYOKÜTLE

Detaylı

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ Gelişen teknoloji ile beraber birçok endüstri alanında kullanılabilecek

Detaylı

ELEKTRO KAZANIM (ELEKTROW NN NG)

ELEKTRO KAZANIM (ELEKTROW NN NG) ELEKTROMETALÜRJ Cevher veya metal içeren her çe it ham madde içindeki metaller elektrikenerjisinden faydalanmak suretiyle üretmeye Elektrometalürji denmektedir. Gerçekte elektrometalurji, elektrokimyan

Detaylı

Elektrot Potansiyeli. (k) (k) (k) Tepkime vermez

Elektrot Potansiyeli. (k) (k) (k) Tepkime vermez Elektrot Potansiyeli Uzun metal parçası, M, elektrokimyasal çalışmalarda kullanıldığında elektrot adını alır. M n+ metal iyonları içeren bir çözeltiye daldırılan bir elektrot bir yarı-hücre oluşturur.

Detaylı

Pik (Ham) Demir Üretimi

Pik (Ham) Demir Üretimi Pik (Ham) Demir Üretimi Çelik üretiminin ilk safhası pik demirin eldesidir. Pik demir için başlıca şu maddeler gereklidir: 1. Cevher: Demir oksit veya karbonatlardan oluşan, bir miktarda topraksal empüriteler

Detaylı

DENEY FİYAT LİSTESİ. MDN.KMY.0001 Kimyasal analiz boyutuna numune hazırlama ( 100 mikron)

DENEY FİYAT LİSTESİ. MDN.KMY.0001 Kimyasal analiz boyutuna numune hazırlama ( 100 mikron) BİRİM: LAB.: DENEY FİYAT LİSTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMY Kimya DENEY KODU DENEY ADI BİRİM FİYAT MDN.KMY.0001 Kimyasal analiz boyutuna numune hazırlama ( 100 mikron) 0,00 MDN.KMY.0002 Kimyasal analiz

Detaylı

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,

Detaylı

BÖLÜM I YÜZEY TEKNİKLERİ

BÖLÜM I YÜZEY TEKNİKLERİ BÖLÜM I YÜZEY TEKNİKLERİ Yüzey Teknikleri Hakkında Genel Bilgiler Gelişen teknoloji ile beraber birçok endüstri alanında kullanılabilecek malzemelerden istenen ve beklenen özellikler de her geçen gün artmaktadır.

Detaylı

Demir-dışı Üretim Metalurjisi ve Demir-dışı Endüstrisi (MATE 486) Ders Detayları

Demir-dışı Üretim Metalurjisi ve Demir-dışı Endüstrisi (MATE 486) Ders Detayları Demir-dışı Üretim Metalurjisi ve Demir-dışı Endüstrisi (MATE 486) Ders Detayları Ders Adı Demir-dışı Üretim Metalurjisi ve Demir-dışı Endüstrisi Ders Kodu MATE 486 Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar

Detaylı

METAL ÜRETİM TEKNİKLERİ

METAL ÜRETİM TEKNİKLERİ ÜRETİM YÖNTEMLERİ VE İMALAT TEKNOLOJİLERİ Doç. Dr. Fehmi Nair Erciyes Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Afşın Alper Cerit Erciyes Üniversitesi Endüstriyel Tasarım Mühendisliği Bölümü

Detaylı

Çinko oluk uygulamaları; Çinko oluklar çatının hacmine ve akıntı durumuna göre değerlendirlmelidir.

Çinko oluk uygulamaları; Çinko oluklar çatının hacmine ve akıntı durumuna göre değerlendirlmelidir. Çinko ve Oluk İşleri Çinko işleri başlı başına bir sanat olup incelik isteyen bir iştir. Çinko oluk uygulamaları; Çinko oluklar çatının hacmine ve akıntı durumuna göre değerlendirlmelidir. Çinko oluklar

Detaylı

Türkiye de Altın Madenciliği. Dr. Muhterem KÖSE

Türkiye de Altın Madenciliği. Dr. Muhterem KÖSE Türkiye de Altın Madenciliği Dr. Muhterem KÖSE info@tgma.org.tr ALTINDA HAMMADDEYİ METALE VE METALİ DE KATMA DEĞERİ YÜKSEK ÜRÜNLERE DÖNÜŞTÜREN ÜLKE KONUMUNDAYIZ. MADENDE ÜRETİLEN DORELER RAFİNERİDE SAFLAŞTIRILIR

Detaylı

Küre Bölgesi Sülfürlü Bakır Cevherlerinin Hidrometalurjik Yöntemle Kazanımında Mekanik Aktivasyon ve Hidrojenperoksit İlavesinin Etkisi

Küre Bölgesi Sülfürlü Bakır Cevherlerinin Hidrometalurjik Yöntemle Kazanımında Mekanik Aktivasyon ve Hidrojenperoksit İlavesinin Etkisi 2017 Published in 5th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science 29-30 September 2017 (ISITES2017 Baku - Azerbaijan) Küre Bölgesi Sülfürlü Bakır Cevherlerinin Hidrometalurjik

Detaylı

ÇELİK YAPIM OCAKLARI BACA TOZLARININ «DÖNER TABANLI FIRIN ( RHF)» LARDA KÖMÜR İLE DİREKT İNDİRGENMESİ. Muammer BİLGİÇ ECOSID Ltd.

ÇELİK YAPIM OCAKLARI BACA TOZLARININ «DÖNER TABANLI FIRIN ( RHF)» LARDA KÖMÜR İLE DİREKT İNDİRGENMESİ. Muammer BİLGİÇ ECOSID Ltd. ÇELİK YAPIM OCAKLARI BACA TOZLARININ «DÖNER TABANLI FIRIN ( RHF)» LARDA KÖMÜR İLE DİREKT İNDİRGENMESİ Muammer BİLGİÇ ECOSID Ltd. Ağustos 2011 YENİ FIRSATLAR Daralan hammadde kaynakları Çelik üreticilerinin,

Detaylı

şeklinde, katı ( ) fazın ağırlık oranı ise; şeklinde hesaplanır.

şeklinde, katı ( ) fazın ağırlık oranı ise; şeklinde hesaplanır. FAZ DİYAGRAMLARI Malzeme özellikleri görmüş oldukları termomekanik işlemlerin sonucunda oluşan içyapılarına bağlıdır. Faz diyagramları mühendislerin içyapı değişikliği için uygulayacakları ısıl işlemin

Detaylı

Pirometalurjik Üretim Süreçleri Metal sülfürler, karbonatlar ve hidratlar metal üretimi sırasında hammadde olarak kullanılmak üzere uygun

Pirometalurjik Üretim Süreçleri Metal sülfürler, karbonatlar ve hidratlar metal üretimi sırasında hammadde olarak kullanılmak üzere uygun Pirometalurjik Üretim Süreçleri Metal sülfürler, karbonatlar ve hidratlar metal üretimi sırasında hammadde olarak kullanılmak üzere uygun değildirler. Çoğu metal sülfür yapıları karbon veya hidrojen gibi

Detaylı

Bakır Rafinasyon Curufu Flotasyon Atıklarındaki Bakırın Geri Kazanımı

Bakır Rafinasyon Curufu Flotasyon Atıklarındaki Bakırın Geri Kazanımı 200 Bakır Rafinasyon Curufu Flotasyon Atıklarındaki Bakırın Geri Kazanımı * Murat Çakır, 1 Muhammet Kartal, 2 Harun Gül, 1 Ebru Taşkın, 1 Mehmet Uysal, 3 A.Osman Aydın, 1 Ahmet Alp 1 Sakarya Üniversitesi,

Detaylı

KOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ

KOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ KOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ Belli bir ortam içinde bulunan metalik yapının korozyonunu önlemek veya korozyon hızını azaltmak üzere alınacak önlemleri üç ana grup altında toplanabilir. Korozyondan Korunma

Detaylı

TOPRAK ALKALİ METALLER ve BİLEŞİKLERİ

TOPRAK ALKALİ METALLER ve BİLEŞİKLERİ Bölüm 4 TOPRAK ALKALİ METALLER ve BİLEŞİKLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra Magnezyum, kalsiyum, stronsiyum, baryum ve radyumdan

Detaylı

SÜLFÜRİK ASİT VARLIĞINDA HAVA OKSİJENİ KULLANARAK KÜRE KALKOPİRİT KONSANTRESİNDEN BAKIRIN EKSTRAKSİYONU

SÜLFÜRİK ASİT VARLIĞINDA HAVA OKSİJENİ KULLANARAK KÜRE KALKOPİRİT KONSANTRESİNDEN BAKIRIN EKSTRAKSİYONU SÜLFÜRİK ASİT VARLIĞINDA HAVA OKSİJENİ KULLANARAK KÜRE KALKOPİRİT KONSANTRESİNDEN BAKIRIN EKSTRAKSİYONU Bayram SİTİL a1, Ercan KESKİN a2, M. Deniz TURAN b,*, H. Soner ALTUNDOĞAN a3 a Fırat Üniversitesi

Detaylı

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (Yaşlandırma

Detaylı

ÖNEMLİ BOR BİLEŞİKLERİ

ÖNEMLİ BOR BİLEŞİKLERİ ÖNEMLİ BOR BİLEŞİKLERİ Melike YILDIRIM, Berkay İLYAS Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Kurupelit / Samsun mellike_yldrm@hotmail.com, berkayilyas@gmail.com Bu

Detaylı

ELEKTRO METALÜRJ BAHAR

ELEKTRO METALÜRJ BAHAR ELEKTRO METALÜRJ 2016-2017 BAHAR ANOT KATOT HÜCRE - ELEKTROL T Anot ve Katodun Enine Kesitleri Kenar Büyümesi Anod Anod Katod Katod Anod M + M + M + M + M + M + Hücrede Ak m Da Molarite = M = Çözünen

Detaylı

KOCAELİ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI

KOCAELİ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI KOCAELİ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI Ülkemizin önemli kuruluşlarının bulunduğu Kocaeli ilinin yüzölçümü oldukça küçüktür. Bu nedenle nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu illerin başında gelir. Sanayi kuruluşlarının

Detaylı

MADEN SEKTÖR GÖRÜNÜMÜ

MADEN SEKTÖR GÖRÜNÜMÜ MADEN SEKTÖR GÖRÜNÜMÜ 2016 yılında 142,1 milyar USD olarak gerçekleşen ülkemiz toplam ihracatından %2,7 pay alan madencilik sektörü ihracatı, bir önceki yıla göre %3,1 lik azalışla 3,79 milyar USD olarak

Detaylı

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ KĐMYA ÖĞRETMENLĐĞĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME 8. SINIF FEN VE TEKNOLOJĐ DERSĐ 3. ÜNĐTE: MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ KONU: BAZLAR ÇALIŞMA YAPRAĞI

Detaylı

KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ

KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ İbrahim Hakkı Karakaş a*,mehmet Çopur b, M. Muhtar Kocakerim c, Zeynep Karcıoğlu Karakaş d a Bayburt Üniversitesi, Bayburt Meslek Yüksek Okulu, Bayburt

Detaylı

III VE IV.GRUP MADENLER 2017 YILI OCAK BAŞI SATIŞ FİYATLARI A. IV-B GRUBU MADENLER

III VE IV.GRUP MADENLER 2017 YILI OCAK BAŞI SATIŞ FİYATLARI A. IV-B GRUBU MADENLER III VE IV.GRUP MADENLER 2017 YILI OCAK BAŞI SATIŞ FİYATLARI A. IV-B GRUBU MADENLER KÖMÜR VE ASFALTİT 1. Termik santral, sanayi, ısınma amaçlı olarak satışı yapılan Kömür / Asfaltit için ocak başı satış

Detaylı

ÇİNKO EKSTRAKSİYON ARTIĞINDAN ARDIŞIK OLARAK UYGULANAN SÜLFÜRİK ASİT KAVURMASI-SU LİÇİ VE NaCl LİÇİ YÖNTEMLERİYLE ÇİNKO VE KURŞUNUN GERİ KAZANILMASI

ÇİNKO EKSTRAKSİYON ARTIĞINDAN ARDIŞIK OLARAK UYGULANAN SÜLFÜRİK ASİT KAVURMASI-SU LİÇİ VE NaCl LİÇİ YÖNTEMLERİYLE ÇİNKO VE KURŞUNUN GERİ KAZANILMASI ÇİNKO EKSTRAKSİYON ARTIĞINDAN ARDIŞIK OLARAK UYGULANAN SÜLFÜRİK ASİT KAVURMASI-SU LİÇİ VE NaCl LİÇİ YÖNTEMLERİYLE ÇİNKO VE KURŞUNUN GERİ KAZANILMASI M.Deniz TURAN*, H.Soner ALTUNDOĞAN**, Fikret TÜMEN**

Detaylı

Kireçtaşlarından Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat Üretimi Doç. Dr. Özen KILIÇ

Kireçtaşlarından Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat Üretimi Doç. Dr. Özen KILIÇ Kireçtaşlarından Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat Üretimi Doç. Dr. Özen KILIÇ Ç.Ü. Müh. Mim. Fak. Maden Müh. Bölümü e-posta: zenkilic@cu.edu.tr PCC (ÇKK) NEDİR? PCC (Precipitated Calcium Carbonate), çöktürülmüş

Detaylı

Alüminyum Cürufundan Alüminyum Metali ve Flaks Eldesi

Alüminyum Cürufundan Alüminyum Metali ve Flaks Eldesi Alüminyum Cürufundan Alüminyum Metali ve Flaks Eldesi 1 *Nedim SÖZBİR, 2 Mustafa AKÇİL and 3 Hasan OKUYUCU 1 *Sakarya Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Makina Müh. Bölümü, 54187 Esentepe, Sakarya 2

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ LABORATUVAR FÖYÜ

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ LABORATUVAR FÖYÜ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ LABORATUVAR FÖYÜ ELEKTROLİZ YÖNTEMİ İLE METAL SAFLAŞTIRMA VE GERİ KAZANIMI Prof. Dr. Ümit ALVER Prof. Dr. Ahmet

Detaylı

Gravimetrik Analiz-II

Gravimetrik Analiz-II Gravimetrik Analiz-II Prof Dr. Mustafa DEMİR M.DEMİR 18-GRAVİMETRİK ANALİZ-II 1 GRAVİMETRİK ANALİZLERDE İŞLEM BASAMAKLARI 1. Çözme, 2. çöktürme, 3. özümleme, 4. süzme, 5. yıkama, 6. kurutma, 7. yakma 8.

Detaylı

REDOKS REAKSİYONLARI UYGULAMALARI

REDOKS REAKSİYONLARI UYGULAMALARI 1 REDOKS REAKSİYONLARI UYGULAMALARI Ref: Enstrümantal Analiz 1. BATARYALAR Bataryalar, galvanik (veya voltaik) hücrelerin çok önemli bir uygulanma alanıdır. Elektrik, bir galvanik hücrenin çeşitli kısımlarında

Detaylı

3. DÜNYA MİNERAL VE METAL İSTATİSTİKLERİ^

3. DÜNYA MİNERAL VE METAL İSTATİSTİKLERİ^ 3. DÜNYA MİNERAL VE METAL İSTATİSTİKLERİ^ Dünya ve Türkiye Madenciliğine Toplu Bakış, Aralık, 1983 Madencilik Özel Sayısında 1982 yılına kadar verilen dünya mineral istatistiklerine kalındığı yerden devam

Detaylı

Hidroklorik asit ve sodyum hidroksitin reaksiyonundan yemek tuzu ve su meydana gelir. Bu kimyasal olayın denklemi

Hidroklorik asit ve sodyum hidroksitin reaksiyonundan yemek tuzu ve su meydana gelir. Bu kimyasal olayın denklemi KİMYASAL DENKLEMLER İki ya da daha fazla maddenin birbirleri ile etkileşerek kendi özelliklerini kaybedip yeni özelliklerde bir takım ürünler meydana getirmesine kimyasal olay, bunların formüllerle gösterilmesine

Detaylı

Toz Metalürjisi. Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Notların bir bölümü Dr. Rahmi Ünal ın web sayfasından alınmıştır.

Toz Metalürjisi. Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Notların bir bölümü Dr. Rahmi Ünal ın web sayfasından alınmıştır. Toz Metalürjisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN Notların bir bölümü Dr. Rahmi Ünal ın web sayfasından alınmıştır. Toz metalürjisi İmali zor parçaların (küçük, fonksiyonel, birbiri ile uyumsuz, kompozit vb.) ekonomik,

Detaylı

HAZIRLAYAN Mutlu ŞAHİN. Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği

HAZIRLAYAN Mutlu ŞAHİN. Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği HAZIRLAYAN Mutlu ŞAHİN Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği DENEY NO: 8 DENEYİN ADI: PİL VE AKÜ DENEYİN AMACI: PİL VE AKÜLERİN ÇALIŞMA SİSTEMİNİN VE KİMYASAL ENERJİNİN ELEKTRİK ENERJİSİNE DÖNÜŞÜMÜNÜN ANLAŞILMASI

Detaylı

BAKIR CÜRUFLARINDAN DEMİR (III) SÜLFAT LİÇİ İLE BAKIR, KOBALT VE NİKEL EKSTRAKSİYONU ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

BAKIR CÜRUFLARINDAN DEMİR (III) SÜLFAT LİÇİ İLE BAKIR, KOBALT VE NİKEL EKSTRAKSİYONU ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Onuncu Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 3-6 Eylül, Koç Üniversitesi, İstanbul BAKIR CÜRUFLARINDAN DEMİR (III) SÜLFAT LİÇİ İLE BAKIR, KOBALT VE NİKEL EKSTRAKSİYONU ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Hasan ARSLANOĞLU

Detaylı

ÇELİK YAPIM OCAKLARI BACA TOZLARININ «ROTARY HEART FURNACE» LARDA KÖMÜR İLE DİREKT İNDİRGENMESİ. Muammer BİLGİÇ ECOSID Ltd.

ÇELİK YAPIM OCAKLARI BACA TOZLARININ «ROTARY HEART FURNACE» LARDA KÖMÜR İLE DİREKT İNDİRGENMESİ. Muammer BİLGİÇ ECOSID Ltd. ÇELİK YAPIM OCAKLARI BACA TOZLARININ «ROTARY HEART FURNACE» LARDA KÖMÜR İLE DİREKT İNDİRGENMESİ Muammer BİLGİÇ ECOSID Ltd. Ağustos 2011 YENİ FIRSATLAR Daralan hammadde kaynakları Çelik üreticilerinin,

Detaylı

TEHLİKELİ ATIK ÖN İŞLEM TESİSLERİ

TEHLİKELİ ATIK ÖN İŞLEM TESİSLERİ TEHLİKELİ ATIK ÖN İŞLEM TESİSLERİ i. Elleçleme (Handling) Tesisi Elleçleme tesisi, uygun tehlikeli ve tehlikesiz endüstriyel atıkların, parçalanması ve termal bertaraf tesislerinin istediği fiziksel şartları

Detaylı

a. Yükseltgenme potansiyeli büyük olanlar daha aktifdir.

a. Yükseltgenme potansiyeli büyük olanlar daha aktifdir. ELEKTROKİMYA A. AKTİFLİK B. PİLLER C. ELEKTROLİZ A. AKTİFLİK Metallerin elektron verme, ametallerin elektron alma yatkınlıklarına aktiflik denir. Yani bir metal ne kadar kolay elektron veriyorsa bir ametal

Detaylı

özet rejenere edilerek tekrar kullanılmaktadır (1). Denizli cevherleri için, bu metodun diğer metodlara karşı üstünlüğü şu noktalarda olmaktadır:

özet rejenere edilerek tekrar kullanılmaktadır (1). Denizli cevherleri için, bu metodun diğer metodlara karşı üstünlüğü şu noktalarda olmaktadır: OKSİDE BAKIR CEVHERLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UTKU SADIK* özet Asit yiyici karbonatlar ihtiva eden Denizli bölgesi bakır cevherine amonyak liçing metodu uygulanmış ve lâboratuvar çapta bazı optimum şartlara

Detaylı

2. GRUP KATYONLARI. As +3, As +5, Sb +3, Sb +5, Sn +2, Cu +2, Hg +2, Pb +2, Cd +2, Bi +3

2. GRUP KATYONLARI. As +3, As +5, Sb +3, Sb +5, Sn +2, Cu +2, Hg +2, Pb +2, Cd +2, Bi +3 2. GRUP KATYONLARI As +3, As +5, Sb +3, Sb +5, Sn +2, Cu +2, Hg +2, Pb +2, Cd +2, Bi +3 Bu grup katyonları 0.3M HCl li ortamda H 2 S ile sülfürleri şeklinde çökerler. Ortamın asit konsantrasyonunun 0.3M

Detaylı

Faz ( denge) diyagramları

Faz ( denge) diyagramları Faz ( denge) diyagramları İki elementin birbirleriyle karıştırılması sonucunda, toplam iç enerji mimimum olacak şekilde yeni atom düzenleri meydana gelir. Fazlar, İç enerjinin minimum olmasını sağlayacak

Detaylı

2017 YILI MADEN SEKTÖRÜ GÖRÜNÜMÜ RAPORU

2017 YILI MADEN SEKTÖRÜ GÖRÜNÜMÜ RAPORU 2017 YILI MADEN SEKTÖRÜ GÖRÜNÜMÜ RAPORU İstanbul Maden İhracatçıları Birliği Binler MADEN SEKTÖR GÖRÜNÜMÜ 2017 yılında 156,7 milyar USD olarak gerçekleşen ülkemiz toplam ihracatından %3 pay alan madencilik

Detaylı

Yolculuğumuz. Kuruluş. Türkiye nin İlk. Çine Kuvars Tesisi. Feldspat Flotasyon. Esan Italy. Tesisi. Türkiye nin İlk Kil Zenginleştirme Tesisi

Yolculuğumuz. Kuruluş. Türkiye nin İlk. Çine Kuvars Tesisi. Feldspat Flotasyon. Esan Italy. Tesisi. Türkiye nin İlk Kil Zenginleştirme Tesisi Yolculuğumuz Kuruluş Türkiye nin İlk Feldspat Flotasyon Tesisi Esan Italy Çine Kuvars Tesisi Türkiye nin İlk Kil Zenginleştirme Tesisi Esan Ukraine LLC Esan Çin Ofisi Esanmet Portekiz Türkiye nin İlk Birincil

Detaylı

ÇİNKO ALAŞIMLARI :34 1

ÇİNKO ALAŞIMLARI :34 1 09.11.2012 09:34 1 Çinko oda sıcaklıklarında bile deformasyon sertleşmesine uğrayan birkaç metalden biridir. Oda sıcaklıklarında düşük gerilimler çinkonun yapısında kalıcı bozunum yaratabilir. Bu nedenle

Detaylı

Burada a, b, c ve d katsayılar olup genelde birer tamsayıdır. Benzer şekilde 25 o C de hidrojen ve oksijen gazlarından suyun oluşumu; H 2 O (s)

Burada a, b, c ve d katsayılar olup genelde birer tamsayıdır. Benzer şekilde 25 o C de hidrojen ve oksijen gazlarından suyun oluşumu; H 2 O (s) 1 Kimyasal Tepkimeler Kimyasal olaylar elementlerin birbirleriyle etkileşip elektron alışverişi yapmaları sonucu oluşan olaylardır. Bu olaylar neticesinde bir bileşikteki atomların sayısı, dizilişi, bağ

Detaylı

DEMİR - ÇELİK ÜRETİMİ

DEMİR - ÇELİK ÜRETİMİ DEMİR - ÇELİK ÜRETİMİ Demir üretiminde, yaklaşık olarak bir ton demir üretmek için yedi ton hammadde gerekmektedir: 2.0 ton demir cevheri 1.0 ton kok 0.5 ton kireç taşı 3.5 ton gaz Temel olarak çelik

Detaylı

ENDÜSTRİYEL SÜREÇLER MEVCUT VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

ENDÜSTRİYEL SÜREÇLER MEVCUT VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ENDÜSTRİYEL SÜREÇLER MEVCUT VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Erhan ÜNAL 10.03.2010 1 4. ENDÜSTRİYEL PROSESLER 4.1. Genel Çimento Üretimi Kireç Üretimi Kireçtaşı ve Dolomit Kullanımı Soda Külü Üretimi ve Kullanımı

Detaylı

KİMYA II DERS NOTLARI

KİMYA II DERS NOTLARI KİMYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sulu Çözeltilerin Doğası Elektrolitler Metallerde elektronların hareketiyle elektrik yükü taşınır. Saf su Suda çözünmüş Oksijen gazı Çözeltideki moleküllerin

Detaylı

BÖLÜM. Elektrotlar ve Elektrokimyasal Hücreler 1. ÜNİTE İÇERİK Elektrot ve Elektrolit Yarı Hücre ve Hücre

BÖLÜM. Elektrotlar ve Elektrokimyasal Hücreler 1. ÜNİTE İÇERİK Elektrot ve Elektrolit Yarı Hücre ve Hücre 1. 2 1. İÇERİK 1.2.1 Elektrot ve Elektrolit 1.2.2 Yarı Hücre ve Hücre Elektrotlar ve Elektrokimyasal Hücreler Bitkilerin fotosentez yapması, metallerin arıtılması, yakıt hücrelerinin görev yapması gibi

Detaylı

Harici Yanma Tesisi. Enerji Üretim ve Dağıtım Müdürlüğü. Özgür AKGÜN

Harici Yanma Tesisi. Enerji Üretim ve Dağıtım Müdürlüğü. Özgür AKGÜN Harici Yanma Tesisi Enerji Üretim ve Dağıtım Müdürlüğü Özgür AKGÜN 05.06.2015 Şirket Tanıtımı Alanı 4.2 km² 3 05.06.2015 Şirket Tanıtımı Ülkemizin en büyük ve tek entegre yassı çelik üreticisi 9 milyon

Detaylı

KİMYASAL TEKNİKLERLE TOZ ÜRETİMİ. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN

KİMYASAL TEKNİKLERLE TOZ ÜRETİMİ. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN . Prof.Dr.Muzaffer ZEREN 1 Günümüzde çoğu metalsel tozlar birtakım kimyasal tekniklerin kullanımı ile üretilebilmektedir. Reaksiyon değişkenlerinin kontrolü ile tozlara ait boyut ve şekil gibi kavramlar

Detaylı

BĐLEŞĐK FORMÜLLERĐNĐN ADLANDIRILMASI

BĐLEŞĐK FORMÜLLERĐNĐN ADLANDIRILMASI BĐLEŞĐK FORMÜLLERĐNĐN KONU ANLATIMI FĐGEN HASRET BĐLEŞĐK FORMÜLLERĐNĐN 1) METAL ĐLE AMETALDEN OLUŞAN BĐLEŞĐKLERĐN METALĐN ADI + AMETALĐN ADI + ÜR EKĐ ***Ametal oksijen ise oksit; azot ise nitrür; kükürt

Detaylı

SEMENTASYON DENEYİ DENEY FÖYÜ

SEMENTASYON DENEYİ DENEY FÖYÜ BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Doğa Bilimleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi Metalürji ve Malzeme Mühendisliği SEMENTASYON DENEYİ DENEY FÖYÜ Dr. Öğr. Üyesi Ebru Devrim ŞAM PARMAK Arş. Gör. Berk ŞENYURT

Detaylı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı metallerin yeniden kazanımı 2016-2017 güz yy. Prof. Dr. Gökhan Orhan MF212 katot - + Cu + H 2+ SO 2-4 OH- Anot Reaksiyonu Cu - 2e - Cu 2+ E 0 = + 0,334 Anot Reaksiyonu 2H 2 O O 2 + 4H + + 4e - E 0 = 1,229-0,0591pH

Detaylı

ALUMİNYUMUN YÜZEYİNDEKİ OKSİT TABAKASININ SÜLFÜRİK ASİT ANODIZING YÖNTEMİYLE GELİŞTİRİLMESİ*

ALUMİNYUMUN YÜZEYİNDEKİ OKSİT TABAKASININ SÜLFÜRİK ASİT ANODIZING YÖNTEMİYLE GELİŞTİRİLMESİ* ALUMİNYUMUN YÜZEYİNDEKİ OKSİT TABAKASININ SÜLFÜRİK ASİT ANODIZING YÖNTEMİYLE GELİŞTİRİLMESİ* The Development of Alumina Formed on Aluminium Using Sulphuric Acid Anodizing Technique Suzan KONUKLU Kimya

Detaylı

İÇİNDEKİLER 2

İÇİNDEKİLER 2 Özgür Deniz KOÇ 1 İÇİNDEKİLER 2 3 4 5 6 Elektrotlar Katalizörler Elektrolit Çalışma Sıcaklığı Karbon Nikel, Ag, Metal oksit, Soy Metaller KOH(potasyum hidroksit) Çözeltisi 60-90 C (pot. 20-250 C) Verimlilik

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: MMM 3013

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: MMM 3013 Dersi Veren Birim: Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Dersin Türkçe Adı: KİMYASAL METALURJİ Dersin Orjinal Adı: KİMYASAL METALURJİ Dersin Düzeyi:(Ön lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) Lisans Dersin

Detaylı

Çözünürlük kuralları

Çözünürlük kuralları Çözünürlük kuralları Bütün amonyum, bileşikleri suda çok çözünürler. Alkali metal (Grup IA) bileşikleri suda çok çözünürler. Klorür (Cl ), bromür (Br ) ve iyodür (I ) bileşikleri suda çok çözünürler, ancak

Detaylı

Prof.Dr.Muzaffer ZEREN SU ATOMİZASYONU

Prof.Dr.Muzaffer ZEREN SU ATOMİZASYONU . Prof.Dr.Muzaffer ZEREN SU ATOMİZASYONU Su atomizasyonu, yaklaşık 1600 C nin altında ergiyen metallerden elementel ve alaşım tozlarının üretimi için en yaygın kullanılan tekniktir. Su atomizasyonu geometrisi

Detaylı

GRUP: ELEKTRO-KİMYASAL USULLERLE MADEN KAPLAMACILIĞI: 1983/12-16

GRUP: ELEKTRO-KİMYASAL USULLERLE MADEN KAPLAMACILIĞI: 1983/12-16 GRUP: 3819 DİĞER METAL EŞYA 2- ELEKTRO-KİMYASAL USULLERLE MADEN KAPLAMACILIĞI: 1983/12-16 Maden kaplamacılığı yapan müesseselerde sıcak ve hareketli kaplama banyoları mevcut olduğu taktirde bu banyolara

Detaylı

Korozyonun Sebep Olduğu Ekonomik Kayıp

Korozyonun Sebep Olduğu Ekonomik Kayıp DOÇ.DR. SALİM ŞAHİN Korozyonun Sebep Olduğu Ekonomik Kayıp Türkiye Korozyon Derneğinin araştırmalarına göre Türk Ekonomisindeki korozyon kayıplarının maliyetinin gayrisafi milli hasılanın %3,5-5 i arasında

Detaylı

TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI

TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Oluşumunda Kimyasal Ayrıştırma Etmenleri Ana kayanın kimyasal bileşimini değiştirmek

Detaylı

Bileşikteki atomların cinsini ve oranını belirten formüldür. Kaba formül ile bileşiğin molekül ağırlığı hesaplanamaz.

Bileşikteki atomların cinsini ve oranını belirten formüldür. Kaba formül ile bileşiğin molekül ağırlığı hesaplanamaz. BİLEŞİKLER Birden fazla elementin belirli oranlarda kimyasal yollarla bir araya gelerek, kendi özelligini kaybedip oluşturdukları yeni saf maddeye bileşik denir. Bileşikteki atomların cins ve sayısını

Detaylı

ALTIN-GÜMÜŞ MADENCİLİĞİ VE ATIKLARININ ETKİLERİ YUSUF HAS

ALTIN-GÜMÜŞ MADENCİLİĞİ VE ATIKLARININ ETKİLERİ YUSUF HAS ALTIN-GÜMÜŞ MADENCİLİĞİ VE ATIKLARININ ETKİLERİ YUSUF HAS 02120004003 Altın metalinin özelllikleri Metalik altın, sarı parlak renkte ağır bir metaldir. 1B grubu soy metallerinden bu ağır metalin özellikleri

Detaylı

SATEN NİKEL BANYOSU ARIZA TABLOSU

SATEN NİKEL BANYOSU ARIZA TABLOSU Kadıköy Sicil Ticaret : 20707 SATEN NİKEL BANYOSU ARIZA TABLOSU 1. Kaplama Pürüzlü a) Kaplama çözeltisinde anod partiküllerinin mevcudiyeti. b) Çözelti içerisinde çözünmeyen magnetik partiküllerin mevcudiyeti.

Detaylı

SERAMİK SANAYİİ. Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

SERAMİK SANAYİİ. Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi SERAMİK SANAYİİ Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi TÜRKİYE DE ÜRETİM Türkiye'de seramik ve çini yapımı, kökleri 8000 yıl öncesine uzanan

Detaylı

CALLİSTER FAZ DİYAGRAMLARI ve Demir-Karbon Diyagramı

CALLİSTER FAZ DİYAGRAMLARI ve Demir-Karbon Diyagramı CALLİSTER FAZ DİYAGRAMLARI ve Demir-Karbon Diyagramı Bileşen deyimi, çoğunlukla alaşımı oluşturan saf metaller ve/veya bileşikler için kullanılır. Örneğin bir bakır-çinko alaşımı olan pirinçte Cu ve Zn,

Detaylı

ATOMLAR ARASI BAĞLAR Doç. Dr. Ramazan YILMAZ

ATOMLAR ARASI BAĞLAR Doç. Dr. Ramazan YILMAZ ATOMLAR ARASI BAĞLAR Doç. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA Atomlar Arası Bağlar 1 İyonik Bağ 2 Kovalent

Detaylı

GENEL MALZEME LABORATUVARI I A. METALURJİK ÜRETİM PROSES REAKSİYONLARI A.1.

GENEL MALZEME LABORATUVARI I A. METALURJİK ÜRETİM PROSES REAKSİYONLARI A.1. A. A.1. ÇINKO OKSIDIN KARBOTERMIK REDÜKSIYONU Teori Çinko oksidin karbon (kömür) ile bir retort (porselen kroze) içinde redüksiyonunun zamanın fonksiyonu olarak incelenmesi ve çinko üzerinden kütle denkliklerinin

Detaylı

ELEKTROKİMYASAL REAKSİYONLAR

ELEKTROKİMYASAL REAKSİYONLAR KOROZYON GİRİ Çevresel etkenler veya çalışma ortamının koşullarından dolayı meydana gelen bozunmalara; Korozyon Oksidasyon olarak isimlendirilir. Gelişmiş ülkelerin yıllık gelirlerinin yaklaşık %5 lik

Detaylı

KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI

KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI Elektrolitik Metal Kaplama Elektrolitik metal kaplama, metalik veya metalik olmayan bir malzeme yüzeyine elektro kimyasal metotlarla metalik film oluşturulmasıdır. Günlük

Detaylı

Tozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU

Tozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Tozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme Fırın Tasarımı Toz metalurjisinin çoğu uygulamalarında nihai ürün açısından yüksek yoğunluk öncelikli bir kavramdır. Toz yoğunlaştırması (densifikasyon) aşağıda

Detaylı

İLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3

İLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3 İLK ANYONLAR Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - İLK ANYONLAR Anyonlar negatif yüklü iyonlardır. Kalitatif analitik kimya analizlerine ilk anyonlar olarak adlandırılan Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - analizi ile

Detaylı