Şanlıurfa ve Mardin İllerinde Buğday Yetiştiriciliği Yapan Çiftçilerin Çeşit Seçimindeki Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi

Transkript

1 XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun Şanlıurfa ve Mardin İllerinde Buğday Yetiştiriciliği Yapan Çiftçilerin Çeşit Seçimindeki Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi Ş. İpekçioğlu, M.Sami Bayraktaş, Ş. Büyükhatipoğlu, T. Monis 1 GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Şanlıurfa E-posta: seyda.ipekcioglu@hotmail.com ÖZET Buğday bölgenin gelir kaynağı olmasının yanında, insanların en önemli besin maddesidir. Buğday tarımın yapılamadığı özellikle Afrika ülkelerinde insanlar açlık gibi önemli bir sorunla karşı karşıya kalmaktadır. Un özellikle insanların beslenmesinde ihtiyaç duyduğu ekmek yapılarak kullanılmakta olup, ayrıca undan yapılan değişik mamuller de insanların beslenmesinin her kademesinde kullanılmakta ve insanların beslenmesinde önemli sorunu olan açlık özelliğini gidermekt edir. Dünya nüfusu her geçen gün artmasına rağmen tarım alanları artmaması nedeniyle, Buğday verimini ve kalitesini artırılmasının zorunlu hale geldiğinden buğdayın verimini ve kalitesini artırıcı etkilerden biri olan sertifikalı tohum kullanılarak yukarıda belirtilen miktarın artırılması mümkün olacaktır. Şanlıurfa ve Mardin illerinde buğday üretimi yapılan tarım işletmelerinin, ekonomik durumlarının ve buğday çeşitlerini kullanım düzeylerinin incelendiği bu araştırmanın ana materyalini, örneğe çıkan işletmelerden anket yolu ile elde edilen birincil veriler oluşturmuştur. Anket uygulaması işletme sahipleri ile görüşmek suretiyle, bizzat araştırıcı tarafından yapılmıştır. Araştırmada toplanan veriler 2013 üretim dönemine aittir. Çeşit seçiminde bölgenin iklim ve toprak koşullarına uygun çeşit seçiminin yapılıp yapılmama durumu, Buğday ekimi ile ilgili yeni teknolojileri takip edip etmeme durumu, Kaliteli ürünün farkında olup olmaması, Tarımsal konularda yapılan eğitim toplantılarına katılıp katılmama durumu vb. konular araştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Sertifikalı buğday tohumu, Bilinç düzeyi, Şanlıurfa, Mardin Determination,Wheat Breeding Farmers in Sanliurfa and Mardin Province, in the selection of the type of Knowledge Level ABSTRACT Wheat Besides being a source of income in the region, the people is the most important nutrient. Wheat farming can not be done, especially in African countries, people are faced with a serious problem like hunger. In particular nutritional needs of people made bread is used, also made from flour of different products are used in all stages of people's nutrition and hunger in human nutrition important feature that resolves the problem. The world's population every day despite the increase in agricultural areas increased, due t o the yield of wheat and improving the quality of become imperative t hat the wheat yield and quality enhancing effect, one of the certified seed using the above-mentioned amount of increase will be possible. Şanlıurfa and Mardin in the wheat production with agricultural enterprises, economic status and wheat varieties usage levels were examined and this study's main material, for example resulting from businesses via surveys to obtain primary data consisted of. Survey application by consulting with business owners, were made by the investigator himself. The data collected in the study period is 2013 production. Type in the selection of the region's climate and soil conditions suitable varieties of selection been made to state, Wheat planting new technologies, followed whether or not status, quality products are aware of the lack of agricultural matters made in the training sessions participate condition etc. Has been investigated. Keywords: Certified wheat seed, level of knowledge, Sanliurfa, Mardin 1. GİRİŞ Türkiye, sahip olduğu iklim ve ekolojik özellikler nedeniyle birçok bitki türünün ve bu türlerin tohumluklarının üretimi için elverişli koşullara sahiptir. Sertifikalı buğday tohumlukları ülkemizde ağırlıklı olarak Tarım isletmeleri Genel Müdürlügü (TİGEM) tarafından üretilmekte ve dağıtımı ise kamu, özel kuruluşlar ve tarımsal kooperatifler tarafından gerçekleştirilmektedir. Ancak buğday tarımında sertifikalı tohumluk kullanımı düşük düzeyde olup, dağıtılan tohumluk miktarının ülke ihtiyacı karşılama oranı ancak % 22 dir (Anonim 2005). Kendine döllenen türlerde ve özellikle buğdayda çiftçilerin tohumluğu bir önceki yılda elde edilen üründen ayırarak kullanması, zamanla elde olan üründe çeşit safiyetinin bozulmasına, kalite ve verimin düşmes ine neden olmaktadır. Çiftçilerin bölgelerine uygun, kalite ve verimi yüksek çeşitlerin sertifikalı tohumluklarını kullanmaları konusunda bilinçlendirilmeleri ve çeşitli yollarla kullanımın tevsik edilmesi halinde, ürün veriminin istenen düzeye çıkarılması yanında, özellikle un ve unlu mamuller endüstrisinin istediği kalitede hammadde tedarikine de hizmet edilebilecektir. Bu koşullarda ıslah edilmiş çeşitlerin sertifikalı tohumluklarının tarım isletmelerinde yaygın olarak kullanılması ile hem tarımsal isletme ekonomisine katkı yapılması, hem de tarıma dayalı sanayi isletme Uluslararası Hububat Konseyi, 2011 sezonunda 696 milyon ton düzeyinde gerçekleşen dünya buğday tüketimini döneminde 40 Milyon ton azalarak 655 milyon ton olarak gerçekleşeceğini tahmin etmektedir. Toplam hububat üretimindeki azalışta, olumsuz hava koşulları nedeniyle Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) toplam hububat üretiminin %23, ABD toplam hububat üretiminin %8 ve AB toplam hububat 737

2 Tarım İşletmeciliği üretiminin %5 azalacağının öngörülmesinin büyük payı vardır. 2013/14 öngörüsü ise 2011 yılındaki seviyeyi yakalayarak 698 milyon tona çıkması beklenmektedir. lerine yurtiçinden kaliteli ve sürekli hammadde tedarik edilmesine olanak sağlanmaktadır. Uluslararası Hububat Konseyi nin istatistiklerine göre 2011 sezonunda 139 milyon ton düzeyinde gerçekleşen buğday ticaretinin döneminde 3 milyon ton yükselerek 142 milyon ton olarak gerçekleşeceği beklenmektedir. 2013/14 öngörüsü ise bu seneki seviyesini korumasıdır. TÜİK verilerine göre ülkemizde toplam tarım alanının %55 i yani 21,4 milyon hektar işlenen tarım alanının yaklaşık % 57 lik oranı ile en büyük payı tahıllar almaktadır. Tahıllar içerisinde ise yaklaşık % 67 lik pay ile ilk sırada buğday yer almaktadır (TUSAF 2014). Bu araştırmanın amacı; Çeşit seçiminde bölgenin iklim ve toprak koşullarına uygun çeşit seçiminin yapılıp yapılmama durumu, buğday ekimi ile ilgili yeni teknolojileri takip edip etmeme durumu, kaliteli ürünün farkında olup olmaması, tarımsal konularda yapılan eğitim toplantılarına katılıp katılmama durumu vb. konular tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmada toplanan veriler 2013 üretim dönemine aittir. Araştırmada Şanlıurfa ve Mardin bölgesinde buğday tarımı yapan 93 üreticiyle anket çalışması yapılmıştır. 2. MATERYAL VE YÖNTEM Şanlıurfa ve Mardin Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü kayıtlarına göre Şanlıurfa nın Merkez ilçesi, Harran ve Akçakale ilçeleriyle; Mardin İli, Kızıltepe ve Derik ilçelerinde bulunan buğday işletmesinden elde edile birincil veriler çalışmanın ana materyalini oluşturmuştur. Örnek hacmin belirlenmesinde aşağıdaki oransal örnek hacmi formülü kullanılmıştır (Newbold, 1995; Miran, 2002; Şahin, 2008). Np(1 p) n 2 ( N 1) p(1 p) pˆ x N=Anakitle =oranın varyansı p=oran N= p=0,5 olarak alınmıştır (en yüksek örnek hacmine ulaşmak için) n: 93 (%95 güven aralığı ve 0,085 hata payı ile) Buna göre 93 işletme ile anket yapılmıştır. 3. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA 3.1. Buğday Tarım İsletmelerinde Buğday Üretimi Ve Sertifikalı Tohumluk Kullanımının Ekonomik Yönden Değerlendirilmesi İşletme sahiplerinin %6,5 i okuryazar değil, mezunudur ( Çizelge 3.1). %7,5 okuryazar, ilkokul mezunu olan %64,5 ve %6,5 i ise üniversite Çizelge 3.1. İ şletmecilerin Eğitim Durumu Eğitim durumu İşletme sayısı Oran (%) Okur yazar değil 6 6,5 Okur yazar 7 7,5 İlköğretim 60 64,5 Lise 14 15,1 Üniversite 6 6,5 Toplam Araştırma alanındaki çiftçilerin sertifikalı buğday tohumu kullanımı konusundaki bilgi tutum ve davranışları Yapılan araştırmada üreticilerin %88.2 si toprak tahlili yaptırdığını fakat %36.6 sı toprak tahlilinin yararına inandığını belirtmiştir. Tarımsal konularda yapılan eğitim toplantılarına katılıp katılmama durumu sorulduğunda %47 si katıldığını belirtmiştir. Bu eğitimlerin genelde özel firmalar tarafından tanıtım amaçlı verildiğin i belirtmişlerdir. %57 si bu eğitimlerin yararına inandığını, %43 ü yararına inanmadığını belirtmişlerdir. Aşırı sulamanın ülke ekonomisine ve çevreye yarattığı zararın farkında olup olmama durumu sorulduğunda %94.6 sı bilinçli olduğunu belirtmişlerdir. Kimyasal gübre ve ilaçların aşırı tüketiminin yarattığı zararın farkında olup olmama durumu sorulduğunda %91 4 ü farkında olduğunu belirtmişlerdir. %82.8 i ise hava ve su kirliliğini bildiklerini belirtmişlerdir. Üreticilerin %90.3 ü tarım ile ilgili kitle iletişim araçlarını takip ettiğini belirtmişlerdir(çizelge 3.2). 738

3 XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun Çizelge 3.2. İşletmecilerin sertifikalı buğday tohumu kullanımı konusundaki bilgi tutum ve davranışları Konular Eve t (kişi) Eve t (%) (kişi) (%) Toplam (%) Toprak tahlili yapıp yapmama durumu 82 88, ,8 100 Toprak tahlilinin yararına inanıp inanmama durumu 34 36, ,4 100 Tarımsal konularda yapılan eğitim 44 47, ,7 100 toplantılarına katılıp katılmama durumu Bu eğitimlerin yararına inanıp inanmama durumu Aşırı sulamanın ülke ekonomisine ve çevreye yarattığı zararın farkında olup olmadığı Kimyasal gübre ve ilaçların aşırı tüketiminin yarattığı zararın farkında olup olmama Hava ve su kirliliğini bilip bilmeme durumu Tarımsal Konularda yayın yapan kitle iletişim araçlarını takip edip etmeme durumu 85 91,4 8 8, ,3 9 9,7 100 Eğitim durumu ile tarımsal konularda yapılan eğitim toplantılarına katılıp katılmama durumu arasında ve buğday ekimi ile ilgili yeni teknolojileri takip edip etmeme durumu arasında, tarımsal konularda yapılan eğitim toplantılarına katılıp katılmama durumu ile tarımsal eğitimlerin yararına inanıp inanmama durumu arasında, normal tohum ile sertifikalı tohum farkını bilip bilmeme durumu ile koşullar uygun olsa sözleşmeli tarım yapıp yapmama durumu arasında %10 seviyesinde istatiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,10). Çizelge 3.3. Toprak tahlili yapıp yapmama durumu ile toprak tahlilinin yararına inanıp inanmama arasındaki ilişki Toprak tahlili yapıp yapmama durumu Toprak tahlilinin yararına inanıp inanmama durumu Toplam Evet Evet Toplam Pearson Chi-Square value 1,817, Asymp. Sig. (2-sided) 0,178 Çizelge 3.4. Tarımsal konularda yapılan eğitim toplantılarına katılıp katılmama durumu ile bu eğitimlerin yararına inanıp inanmama durumu arasındaki ilişki Bu eğitimlerin yararına inanıp inanmama durumu Toplam Evet Tarımsal konularda yapılan eğitim toplantılarına katılıp Evet katılmama durumu Toplam Pearson Chi-Square value 2,711, Asymp. Sig. (2-sided) 0, Araştırma Alanındaki Sertifikalı Tohum Kullanımı Konusunda Bilgi Tutum ve Davranışlarının Ki- Kare Analizi İle İncelenmesi İlaç kullanım konusunda çiftçilerin birbiriyle ilişkili olduğu düşünülen bazı değişkenler Ki-Kare Analizi ile incelenmiş; çeşit seçiminde bölgenin iklim ve toprak koşullarına uygun çeşit seçiminin yapılıp yapılmama durumu ile sertifikalı tohumu her yıl kullanıp kullanmama durumu arasında, eğitim ile ıslah çalışmalarından haberdar olup olmama durumu arasında statiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunamamıştır (p>0,05). Eğitim durumu ile tarımsal konularda yapılan eğitim toplantılarına katılıp katılmama durumu arasında ve buğday ekimi ile ilgili yeni teknolojileri takip edip etmeme durumu arasında, tarımsal konularda yapılan eğitim toplantılarına katılıp katılmama durumu ile tarımsal eğitimlerin yararına inanıp inanmama durumu arasında, normal tohum ile sertifikalı tohum farkını bilip bilmeme durumu ile koşullar uygun olsa sözleşmeli tarım yapıp yapmama durumu arasında %10 seviyesinde istatiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,10). Kaliteli ürünün farkında olup olmama durumu ile hasadın erken veya geç yapılması halinde yaşanacak ürün kaybının farkında olup olmama durumu arasında, istatiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,05). 739

4 Tarım İşletmeciliği 4.1. Türkiye de Buğdayın Üretim Değeri ve Dekara Üretim Girdi ve Maliyeti Bölgelere göre ekmeklik ve makarnalık buğday üretim miktarı bölgelere göre incelendiğinde Güneydoğu Anadolu Bölgesinde makarnalık buğday üretim payı %49.7 ve %13.3 ile ekmeklik buğday üretim payı en yüksek seviyeye sahiptir. Çizelge 4.1. Bölgelere Göre Buğday Üretimi 2012 Bölgeler Miktar Ekmeklik Makarnalık Marmara Bölgesi Miktar (Milyon Ton) 2,877 1 Pay (%) Ege Bölgesi Miktar (Milyon Ton) 1, Pay (%) İç Anadolu Bölgesi Miktar (Milyon Ton) 5, Pay (%) Akdeniz Bölgesi Miktar (Milyon Ton) 2, Pay (%) Doğu Anadolu Bölgesi Miktar (Milyon Ton) 1, Pay (%) Güneydoğu Anadolu Bölgesi Miktar (Milyon Ton) 2,227 1,638 Pay (%) Karadeniz Bölgesi Miktar (Milyon Ton) 1, Pay (%) Toplam Miktar (Milyon Ton) Pay (%) Bölgelere Göre Un Fabrikalarının Dağılımı Çizelgeye göre, fabrikaların % 28 si İç Anadolu Bölgesinde, % 20 si Karadeniz Bölgesinde, % 19 u Marmara Bölgesinde, % 13 ü Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 7.5 u Ege Bölgesinde, % 6.4 ü Akdeniz Bölgesinde ve % 4 ü ise Doğu Anadolu Bölgesinde yer almaktadır. İşletmelerin kuruluş yeri ve yatırım planları analiz edildiğinde, hammaddeye, pazara ve altyapıya yakınlığın önemli olduğu, ayrıca Türkiye de buğday ekim ve üretim alanlarının bu seçimde önemli rol oynadığı anlaşılmaktadır. İşletmeler buğday alımını, her ay yaptıkları gibi sadece buğday hasadının yapıldığı dönemde de yapmaktadırlar. Alınan buğdaylar yoğun olarak piyasadan tedarik edilirken konjonktüre bağlı olarak da TMO dan da alım gerçekleştirilmektedir. Satın alınan buğday için pazara yakınlık birinci kriter olarak gözükürken diğer bölgelerden alım veya ithalata seçenek olarak kullanılmaktadır. Bölgelerimize göre buğday üretimi dağılışına baktığımızda, 2009 yılı ile 2010 yılı arasında en belirgin değişikliğin İç Anadolu, Marmara ve Güneydoğu Anadolu bölgelerimizde yaşandığı söylenebilir. İç Anadolu Bölgesinin buğday üretimindeki payı %26 dan %34 e yükselmiştir. Buna karşılık Marmara ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin payları ise sırasıyla, %21 den %17 ye ve %15 ten %21 e düşmüştür Kalite ve fiyat kriteri esaslı, işletmeler buğday ithalatı yapmakta, yalnızca ekmeklik, özel amaçlı ya da hem ekmeklik hem de özel amaçlı üretim yapılmaktadır. Üretim genelde ekmeklik olmakta ancak diğer un mamullerin tüketimindeki gelişmeler nedeniyle bu ürünlerin üretimine yönelik un üretimi de giderek önem arz etmektedir. Başarılı tarım politikaları ile çiftçilerimizi kaliteli buğday üretmeye teşvik etmemiz gerekmektedir. Sertifikalı tohumculuğun geliştirilmesi ve Türk çiftçisinde bu şuurun oluşturulması, hammaddede yaşadığımız kalit e sıkıntısını ortadan kaldırmada ve dolayısıyla buğday ithalatını azaltmada en önemli unsurdur. Tohumculuğun yanı sıra, iklimsel koşullar, fiyat dalgalanmaları, tarım işletmelerinin küçüklüğü, çok parçalı tarım arazileri, teknoloji kullanımının yetersizliği, sulanabilir alanların azlığı ve üretici örgütlenmesindeki eksiklikler hububat sektörünün önemli yapısal sorunları arasında sayılabilir. GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından 2012 yılı buğday ekim maliyetine göre İşletmeciler buğday üretmek için dekar başına ortalama 228,95 TL (ortak giderler, sermaye giderleri hariç) üretim masrafı yapmaktadır, İşletmelerin 1 dekarlık alan için yaptıkları toplam gayri safi üretim değeri 390,00 TL olarak bulunmuştur (Çizelge 4.1). Çizelge 4.1. Buğdayın Dekara Üretim Girdileri ve Maliyetleri (2012) Verim Kg/Da 600,00 Yan Ürün Geliri(Saman) (Tl/Da) 20,00 Üretim M aliyeti (Tl/Da) 228,95 Üretim M aliyeti Tl/Kg 0,38 Satış Fiyatı (Tl/Da) 0,65 G.S.Üretim Değeri (Tl/Da) 390,00 Fark (Tl/Da) 181,05 740

5 XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun Çizelge 4.2. Türkiyede Un Fabrikalarının Bölgelere Göre Dağılımı İç Anadolu Bölgesi 202 Karadeniz Bölgesi 141 Marmara Bölgesi 135 Güneydoğu Anadolu Bölgesi 94 Ege Bölgesi 54 Akdeniz Bölgesi 46 Doğu Anadolu Bölgesi 28 Toplam 700 Kaynak: TUSAF Bu verilere göre, fabrikaların % 28 si İç Anadolu Bölgesinde, % 20 si Karadeniz Bölgesinde, % 19 u Marmara Bölgesinde, % 13 ü Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 7.5 u Ege Bölgesinde, % 6.4 ü Akdeniz Bölgesinde ve % 4 ü ise Doğu Anadolu Bölgesinde yer almaktadır. İşletmelerin kuruluş yeri ve yatırım planları analiz edildiğinde, hammaddeye, pazara ve altyapıya yakınlığın önemli olduğu, ayrıca Türkiye de buğday ekim ve üretim alanlarının bu seçimde önemli rol oynadığı anlaşılmaktadır. İşletmeler buğday alımını, her ay yaptıkları gibi sadece buğday hasadının yapıldığı dönemde de yapmaktadırlar. Alınan buğdaylar yoğun olarak piyasadan tedarik edilirken konjonktüre bağlı olarak da TMO dan da alım gerçekleştirilmektedir. Satın alınan buğday için pazara yakınlık birinci kriter olarak gözükürken diğer bölgelerden alım veya ithalata seçenek olarak kullanılmaktadır. Bölgelerimize göre buğday üretimi dağılışına baktığımızda, 2009 yılı ile 2010 yılı arasında en belirgin değişikliğin İç Anadolu, Marmara ve Güneydoğu Anadolu bölgelerimizde yaşandığı söylenebilir. İç Anadolu Bölgesinin buğday üretimindeki payı %26 dan %34 e yükselmiştir. Buna karşılık Marmara ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin payları ise sırasıyla, %21 den %17 ye ve %15 ten %21 e düşmüştür. Kalite ve fiyat kriteri esaslı, işletmeler buğday ithalatı yapmakta, yalnızca ekmeklik, özel amaçlı ya da hem ekmeklik hem de özel amaçlı üretim yapılmaktadır. Üretim genelde ekmeklik olmakta ancak diğer un mamullerin tüketimindeki gelişmeler nedeniyle bu ürünlerin üretimine yönelik un üretimi de giderek önem arz etmektedir. Başarılı tarım politikaları ile çiftçilerimizi kaliteli buğday üretmeye teşvik etmemiz gerekmektedir. Sertifikalı tohumculuğun geliştirilmesi ve Türk çiftçisinde bu şuurun oluşturulması, hammaddede yaşadığımız kalite sıkıntısını ortadan kaldırmada ve dolayısıyla buğday ithalatını azaltmada en önemli unsurdur. Tohumculuğun yanı sıra, iklimsel koşullar, fiyat dalgalanmaları, tarım işletmelerinin küçüklüğü, çok parçalı tarım arazileri, teknoloji kullanımının yetersizliği, sulanabilir alanların azlığı ve üretici örgütlenmesindeki eksiklikler hububat sektörünün önemli yapısal sorunları arasında sayılabilir. 4. SONUÇ VE ÖNERİLER Tahılların ülke ekonomisine katkısı çok yönlü olmaktadır. Bu katkılar tarım arazilerinin kullanılmasınd a, tarımsal üretimde, halkın beslenmesinde, iç ve dış ticarette ve milli gelirde kendini göstermektedir. Nüfus artış hızının ve kişi başına tahıl tüketiminin yüksek olduğu Türkiye de üretim miktarının arttırılması, bunun için de verimi arttırıcı tedbirlerin alınması kaçınılmazdır. Bu nedenle toprak işleme, gübreleme, hastalık ve zararlılarla mücadele gibi yetiştirme tekniklerinin iyileştirilmesi, ekolojik koşullara ve yetiştirme tekniğine uygun kaliteli tohumluk kullanımı, ürün kayıplarının azaltılması ve ürün kalitesine göre fiyat saptanmasıyla kaliteli üretim yapmaya yönlendirilmesi sağlanarak üretim miktarı arttırılabilir. Buğday, Türkiye için çok önemli bir tarımsal ürün grubunu oluşturmaktadır. Bugün dünyadaki ülkelerin büyük bir kısmı buğdayı stratejik bir ürün olarak kabul etmekte, bu yönde politikalar uygulamaktadır. Türkiye nin ihtiyaç duyduğu miktar ve özellikte buğday üretiminin sağlanması için, işletmelerin özelliklerini de dikkate alan bir destekleme politikasına ihtiyaç vardır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde her yıl çok sayıda buğday tohumluğu çeşidi ekilmektedir. Bu kadar çok çeşit olması bölge üreticilerini yıldırmakta, üreticiler hangi tohumluk çeşidini ekeceğine karar vermekte zorlanmaktadırlar. Bölge için oldukça önemli olan buğday konusunda, üretici-sanayici ve tüketiciyi birlikte tatmin edebilecek çeşit sorununun giderilmesi gerekmektedir. Bunun için öncelikle kaliteli, sertifikalı ve genç tohum çeşitleri üretilmeli ve çeşit sayısı 5 ya da 6 ya indirilmelid ir. Bölgede diğer önemli bir sorun, belirlenen buğday fiyatının girdi fiyatlarına göre üreticilere düşük gelmesidir. Girdi fiyatları yüksektir ve üreticiler girdileri satın alırken zorlanmaktadırlar. Üreticiler girdileri peşin yerine daha çok krediyle almaktadırlar. Zaten borçlu olan üreticinin, TMO nun da buğday fiyatını taksitle vermesiyle üreticilerin yükü biraz daha artmaktadır. Bunun için bölgede üreticiler daha çok buğdaylarını peşin olarak alan tüccarlara satmaktadırlar. TMO nun buğday alımlarını peşin olarak yapmasıyla üreticiler rahat bir nefes alacaklardır. 741

6 Tarım İşletmeciliği 6. KAYNAKLAR Anonim Ülkesel Tohumluk Tedarik, Dağıtım ve Üretim Programı. Tarım ve Köy isleri Bakanlığı TÜGEM Tohumculuk Dairesi Başkanlığı, 232 s., Ankara. Cento, Seminar on Cost and Return Rations for Majör Agricultural Products, Turkey, Iran, Pakistan. Fenske, L.J Erzurum İlindeki Çiftliklerde Kullanılan İşgücü. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Zirai Araştırma Enstitüsü Araştırma Bülteni No:3,A.Ü.Basımevi, Erzurum Ferhatoglu, H. ve Dağdeviren İ Şanlıurfa Yöresi Kuru Tarım Kosullarında Buğday, Arpa ve Mercimeğin Üretim Girdileri ve Maliyetleri. TOKB. Köy Hizmetleri Özdemir,Y Tarım Alet ve Makinaları İle Çalışmada ts İhtiyacı, İs Sarfiyatı ve Maliyet Hesabı. (Doçentlik tezi) İstanbul. Geçit, H.H Yeni Tahıl Çeşitlerimiz Çiftçiye Neden Geç Ulasıyor?. Tarım ve Köyisleri Bakanlığı, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Dergisi, (Sayı: 79) , Ankara