2012 ve Sonrası için Türkiye nin Kömür Performansı. Türkiye Madencilik Zirvesi Alp Gürkan, Yönetim Kurulu Başkanı.

Transkript

1 2012 ve Sonrası için Türkiye nin Kömür Performansı Alp Gürkan, Yönetim Kurulu Başkanı Türkiye Madencilik Zirvesi Haziran 2012

2 Sunum İçeriği - Kömürle ilgili genel bilgiler, dünya kömür rezervleri ve üretimi - Türkiye de kömür rezervleri, karakteristikleri,üretim ve kullanım alanları - Türkiye de kömür arama çalışmaları ve rezerv artışları - Türkiye için kömür neden önemli? - Enerjinin cari açıktaki payı ve kömürün enerji üretimi içinde ağırlığı - Türkiye de yer altı kömür madenciliğinde riskler - Teknolojik gelişmeler ve bilgisayar modellemelerinin madenciliğe katkıları 2

3 Uluslararası Genel Kömür Sınıflaması TAŞ KÖMÜRÜ (SERT KÖMÜRLER) 5700 kcal/kg dan büyük KAHVERENGİ KÖMÜRLER 5700 kcal/kg dan küçük 1. KOKLAŞABİLİR KÖMÜRLER (Yüksek fırınlarda kullanıma uygun kok üretimine izin veren kalitede) ALT BİTÜMLÜ KÖMÜRLER (4,165 5,700 kcal/kg arasında kalorifik değerde olup koklaşma özelliği göstermez) 2. KOKLAŞMAYAN KÖMÜRLER a) Bitümlü Kömürler b) Antrasit LİNYİT (4,165 kcal/kg ın altında kalorifik değerde olup koklaşma özelliği göstermez) Kaynak: Coal Information Report, OECD/IEA, Paris,

4 Dünya Kömür Rezervleri 2009 itibariyle dünya toplam ekonomik üretilebilir kömür rezervi 861 milyar ton dur. 250 % Yılı Dünya Kömür Rezervinde Ülkelerin Payı ve Miktarı (milyar ton) % % %9 76 %7 61 %4 34 %4 34 %3,5 30 %13, Kaynak: BP 2011, Survey of Energy Resources WEC

5 Dünya Taşkömürü Rezervleri itibariyle dünya toplam taşkömürü rezervi 404 milyar tondur. - Ayrıca dünyada kalorifik değeri 4,165-5,700 kcal/kg arasında olan 261 milyar ton alt bitümlü kömür rezervi bulunmaktadır. 120 % Dünya Taşkömürü Rezervinde Ülkelerin Payı ve Miktarı (milyar ton) %15 62 %14 56 %12 49 %9,2 37 %7,4 30 %5,4 22 %3,7 15 %6, Kaynak: Survey of Energy Resources WEC

6 Dünya Linyit Rezervleri Yılı Dünya Linyit Rezervlerinde Ülkelerin Payı ve Miktarı (milyar ton) %21 41 %19 37 %16 30 %9,5 18,6 %7 13,4 %6 12,1 %5 10,4 %16,5 33 Kaynak: Survey of Energy Resources WEC

7 Dünya Taşkömürü Üretimi ve Ülke Payları Dünya Taşkömür Üretiminde Ülkelerin Tahmini Payı ve Miktarı (milyon ton) % % %9 538 %5,7 353 %4,1 255 %4 248 %2,8 173 %1,7 105 %1,2 77 %1,2 74 %0,9 54 %3, Yılları Arasında Dünya Taşkömürü Üretimi (milyon ton) Kaynak: Coal Information IEA

8 Dünya Linyit Üretimi ve Ülke Payları % Dünya Linyit Üretiminde Ülkelerin Tahmini Payı ve Miktarı (milyon ton) % %7,5 76 %6,7 70 %6,4 67 %6 65 %5,5 57 %5,5 57 %4,2 44 %3,5 37 %3,3 34 %3,2 33 %3,1 31 %2,8 29 % Yılları Arasında Dünya Linyit Üretimi (milyon ton) Kaynak: Coal Information IEA

9 Türkiye Kömür Rezervleri TAŞKÖMÜRÜ LİNYİT GÖRÜNÜR REZERVLER 515 milyon ton 11,2 milyar ton TOPLAM REZERVLER 1,3 milyar ton 12,5 milyar ton 9

10 Türkiye Kömür Yatakları Haritası 10

11 Türkiye Linyit Rezervlerinin Kalorifik Dağılımı kcal/kg; 5,00% >4000 kcal/kg; 3,00% <1000 kcal/kg; 1,00% kcal/kg; 25,00% kcal/kg; 66,00% Kaynak: ETKB

12 Türkiye Linyit Üretimi Kaynak: ETKB

13 Sondajlı Linyit Aramaları ve Rezerv Artışları 13

14 Kömür Arama Çalışmaları Hedef Bölgeler 14

15 Türkiye için Kömür Neden Önemli? - Enerji ithalatı, Türkiye de cari açığın en önemli sebeplerinden birisidir - Türkiye kömür üretimini arttırarak ve kömüre dayalı termik santraller kurarak, cari açığı önemli ölçüde azaltabilir Enerji ithalatı dağılımı Ürün (milyon USD) Kömür Ham petrol İşlenmiş petrol ürünleri Doğalgaz Elektrik enerjisi Toplam enerji ithalatı Genel ithalat (milyon USD) Enerjinin ithalat payı 21% 21% 22% Cari açık (milyon USD) Enerjinin cari açık içinde payı 214% 82% 70% 15

16 Türkiye Kurulu Güç ve Üretiminin Kaynaklara Göre Dağılımı KAYNAKLAR KURULU GÜÇ (MW) ENERJİ ÜRETİM PAYI Hidrolik %22,8 Doğalgaz %44,7 Yerli Kömür %16,9 İthal Kömür %10,0 Fuel-oil ve Diğer Termik %3,2 Rüzgar %2,1 Jeotermal 94 %0,3 TOPLAM %100 Kaynak: TEİAŞ 16

17 Türkiye Enerji Talebi Projeksiyonu - Enerji talebi 2011 deki 229 Twh den - Yüksek talep senaryosunda 433,5 Twh a, - Düşük talep senaryosunda 398 Twh a çıkmaktadır Yüksek Talep Senaryosu Yıl Puant Talep Enerji talebi MW Artış % Gwh Artış % ,80% ,90% ,7% ,2% ,8% ,6% ,8% ,6% ,8% ,6% ,3% ,5% ,5% ,5% ,4% ,4% ,4% ,4% ,4% ,3% Düşük Talep Senaryosu Yıl Puant Talep Enerji talebi MW Artış % Gwh Artış % ,80% ,90% ,6% ,2% ,6% ,6% ,6% ,6% ,1% ,5% ,5% ,5% ,5% ,5% ,4% ,4% ,4% ,4% ,3% ,3% Kaynak: TEİAŞ 17

18 Türkiye Yer altı Kömür Üreticiliğinde Sorunlar ve Riskler - Küçük Orta boy İşletmeler Pek çok yere yayılmış özel sektör işletmeleri İş güvenliği, çevre, finansman sorunları Kalifiye olmayan yüksek istihdam. - 1 Milyon Ton/Yıl Üzerinde Üretim Yapan İşletmeler Büyük rezervli ruhsatlar kamu kuruluşlarına aittir Kamu kuruluşları doğrudan veya müteahhit vasıtası ile sahaları işletmektedir Büyük işletmeler Çayırhan, Tunçbilek, Soma ve Zonguldak ta bulunmaktadır. Çayırhan tam mekanize uzun ayak, yürüyen tahkimatla yılda 6 milyon ton üretmektedir. Tunçbilek mekanize çalışmakta, 1.35 milyon ton/yıl üretim yapmaktadır. Soma, tektonik yapısına uygun olarak tam mekanize yürüyen tahkimat, ve yarı mekanize sistemle çalışmaktadır. Müteahhit olarak işletme yapan iki şirketten Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. 6 milyon ton/yıl üretim yapmaktadır. Yeni yapmakta olduğu yatırımlar sonucu 8 milyon ton/yıl üretime ulaşacaktır. Zonguldak taşkömürü sahası T.T.K. tarafından işletilmekte, rezervi küçük olan bölümler müteahhitlere işletilmekte. Tüm büyük işletmeler, emniyet, havalandırma, gazsızlaştırma, çevre ve iş sağlığı konularında son teknolojiyi uygulamaktadırlar. Kamu kurumlarının mutlak denetimindedirler. 18

19 Teknolojik Gelişmeler ve Bilgisayar Uygulamaları - Özellikle son yıllarda, gerek aramalarda gerekse işletmelerde bilgisayar uygulaması başlatılmıştır. - Rezervlerin beklenir taleplere uygun şekilde yapılması ve kabul görmüş şirketlere denetlendirilmesi başlatılmıştır. - Fizibilite çalışmalarının doğru olması sağlanmaktadır. - Cevher yatağının en verimli şekilde işletilmesi planlanmaktadır. - Doğru verilerle finansman temini kolaylaşmaktadır. - En son uygulama Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. tarafından Zonguldak Bağlık İnağzı sahasındaki rezerv tespit ve işletme projesinde uygulanmaya başlanmıştır. Koklaşabilir özelliğe sahip ton muhtemel rezervli sahada yılda ton üretim yapılacaktır. 19