ADANA İLİNDE BAZI ÖNEMLİ TARLA ÜRÜNLERİNİN KARLILIK DÜZEYLERİNİN EKİM ALANLARI ÜZERİNE ETKİSİ. Hasan YILMAZ *
|
|
- Meryem Türkoğlu
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 HR. Ü.Z.F.Dergisi, 2004, 8 (1):23-31 J.Agric Fac. HR. U. 2004, 8 (1):23-31 ADANA İLİNDE BAZI ÖNEMLİ TARLA ÜRÜNLERİNİN KARLILIK DÜZEYLERİNİN EKİM ALANLARI ÜZERİNE ETKİSİ Hasan YILMAZ * Geliş Tarihi: 12/08/2003 ÖZET Bu çalışmada, Adana ilinde buğday, mısır ve pamuk gibi önemli tarla ürünlerinin ekim alanlarında son yıllarda gözlenen büyük değişmeler ürünlerin göreli fiyatları ve karlılıkları açısından incelenmiştir. İncelenen döneminde, pamuk ekim alanlarındaki mısır lehine daralma 1990 yılına göre %60 dolayındadır. Bu daralmada en etkili faktörün, mısır/pamuk göreli fiyatlarının ve karlılıklarının dönem boyunca mısır lehine bir gelişme göstermesidir. Araştırma sonucunda pamuk ekim alanı indeksi ile mısır/pamuk reel fiyat paritesi indeksi arasındaki korelasyonun katsayısı r = ; buğday+ii.ürün mısır hektara reel brüt kar indeksi ile pamuk hektara reel brüt kar indeksi arasındaki korelasyonun katsayısı r = olarak bulunmuştur. Adana ili için pamuk ekilişlerine en önemli alternatifin Buğday+II.ürün mısır ekilişleri olduğu söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Bitki Deseni, Karlılık,, Ekim Alanı EFFECT of PROFITABILITY of MAJOR CROPS on CROP PATTERN in ADANA PROVINCE ABSTRACT In this study, significant changes that have recently been observed in the areas where major field crops such as wheat, maize, and cotton were sown in Adana province, were analyzed in the light of relative prices and relative profitability of crops. In the period of , decline in the cotton area in favour of maize was 60% according to base year This decline could be attributed to the progress in relative price parity and relative profitablity of maize against the cotton. Correlation coeficients between maize/cotton real price parity index and cotton area sown index were found to be 0.64 and to be 0.62 between relative gros margin index of wheat+2nd.crop maize/cotton and cotton planting area index. It can be said that main rival enterprise is wheat + 2nd. crop maize against the cotton in the crop pattern of Adana province. Key Words: Crop Pattern, Profitability, Price Parity, Area Sown GİRİŞ Adana ilinde tarımı yaygın olarak yapılan tarla ürünlerinin başında buğday, I.ürün mısır, pamuk ve buğday+ii.ürün mısır gelmektedir. Söz konusu ürünlerin Adana ili ekonomisine katkısı büyüktür. Ancak son yıllarda buğday, I.ürün mısır, pamuk ve buğday+ii.ürün mısır ürünlerinin ekim alanlarında dalgalanma görülmektedir. Özellikle pamuk ekim alanları giderek daralmaktadır. Adana ilinde Türkiye de üretilen pamuğun %16,2 si, mısırın %45,3 ü ve buğdayın ise %6,3 ü üretilmektedir yılında hektar olan pamuk ekim alanı 2000 yılında %59 oranında düşerek hektara gerilemiştir. Ekim alanı ve verime bağlı olarak değişiklik gösteren pamuk üretimi ise 1990 yılında ton iken, 2000 yılında %42 oranında düşerek tona düşmüştür. Pamuk ekim alanları ve üretimde görülen bu azalmada; özellikle sulu pamuk * Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, Adana
2 tarımında yaşanan pamuk hastalık ve zararlılarının pamuk ekimi ile birlikte tarımsal mücadele masraflarını etkilemesi ve bunun sonucu olarak pamuk maliyetinde meydana gelen artışlar ile (Yurdakul, 1986), işgücünün bulunabilirliği ve fiyatın önemli ölçüde etkili olduğu söylenebilir (Ören ve ark., 1998). Adana ilinde ekonomik önem taşıyan pamuk, mısır ve buğday üretiminde, üreticiler ekim tercihlerini kullanırken değişik faktörlerin etkisi altında kalmaktadır. Ancak üreticinin ekim alanı tercihini belirleyen en önemli faktörün ürünlerin karlılık düzeyleri olduğu bir gerçektir. Üreticilerin ekim alanı tercihlerinde; çevre koşulları, ürünün pazar durumu, üretim faktörleri fiyatı ve miktarı, alışkanlıklar, karlılık, ürünün işgücü isteği, ürünlerin nispi fiyatları ve risk önemli rol oynamaktadır. Bu konuda yapılan bir çalışmada; üreticilerin ürün seçiminde ilk sırada göz önüne aldıkları kriterin ürünlerin karlılık durumu olduğu,ürün seçimini etkileyen diğer faktörlerin ise önem sırasına göre; alışkanlıklar, ürünün satış kolaylığı, münavebe durumu, ürünün işgücü isteği, komşuların yetiştirdiği ürünler ve alet ekipman durumu olduğu saptanmıştır (Özkan, 1993). Adana ilinde belirli bir yıl ve belirli bir ürün için ürün maliyetini ve üretimden elde edilen karlılık durumunu inceleyen çeşitli çalışmalar bulunmakla birlikte, birkaç ürünü birlikte ve uzun bir dönem için inceleyen az sayıda çalışma vardır. Bu konuda yapılan çalışmalar aşağıda özetlenmiştir. Yurdakul (1986), Çukurova bölgesinde pamuk ekim alanı, maliyet ve net karda görülen dalgalanmaları incelediği çalışmasında; ( ) yıllarını kapsayan 14 yıllık dönemde pamuk veriminde meydana gelen dalgalanmanın en önemli nedeninin pamuk zararlılarının tahribatı olduğunu belirtmiş, tarımsal mücadele masraflarındaki artışın birim alandan sağlanan net karda önemli düşüşlere neden olduğunu ve bununda pamuk ekim alanlarında dalgalanmaya neden olduğunu vurgulamıştır. Pamuk ekim alanı serisi ile birim alandan sağlanan net kar serisi arasındaki korelasyon katsayısını r= 0,66 (p=0,05) olarak bulmuştur. Yurdakul ve Ören (1991), Çukurova bölgesinde pamuk üretim maliyeti, satış fiyatı ve ekim alanı ilişkisinin incelendiği çalışmada; pamuk ekim alanında görülen dalgalanmanın büyük ölçüde bir önceki yılda pamuktan elde edilen gelire bağlı olarak değiştiğini belirtmişlerdir. Birim alandan elde edilen gelir ile bunu izleyen yılın ekim alanı serisi arasındaki korelasyon katsayısını r=0,645 (p<0,01) olarak hesaplamışlardır. Ören ve ark., (1998), Çukurova bölgesinde pamuk ile pamuğa alternatif ürünler arası rekabetin incelendiği çalışmasında; pamuğa alternatif ürünlerin mutlak kar, brüt kar ve nispi kar düzeyleri ile pamuk ekim alanı arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma sonucunda bölgedeki üreticilerin pamuk yetiştirme kararları üzerinde daha çok bir önceki yılın pamuk/buğday fiyat paritesi ile buğday+ii.ürün mısırdan elde edilen brüt karın etkili olduğu saptanmıştır. Bu araştırmanın amacı Adana ilinde pamuğa alternatif ürünlerin karlılık düzeyi ile ekim alanları arasındaki ilişki ile birlikte pamuk ekim alanlarında meydana gelen değişmeye neden olan faktörleri karlılık düzeyi ve ürün fiyatları açısından inceleyerek ekim alanlarındaki değişmenin nedenlerini ortaya koymaktır. Ayrıca bu araştırma, elde edilen bulgular doğrultusunda bundan sonraki yıllarda üreticilerin ekim kararlarına ışık tutmak amacıyla ele alınmıştır. MATERYAL ve YÖNTEM Araştırmada yararlanılan temel veriler Adana Tarım İl Müdürlüğünün her yıl üreticilerle görüşerek hesapladığı ürün maliyet çizelgelerinden sağlanmıştır. Pamuk, buğday ve mısır maliyet çizelgelerinden elde edilen veriler dönemini kapsayacak şekilde araştırmanın amacına uygun olarak işlenmiştir. İncelenen ürünlerin satış fiyatı olarak D.İ.E. nin çiftçi eline geçen fiyatlar kullanılmıştır (D.İ.E., 1999; D.İ.E., 2003). arasında kıyaslama yapabilmek için parasal değerler 1990=100 bazlı TEFE ile reel değerlere dönüştürülmüştür. Ayrıca araştırmada konuya ilişkin yayınlar, periyodikler ve raporlardan yararlanılmıştır. Çalışmada Adana ilinde ekonomik önem taşıyan buğday, I.ürün mısır, pamuk ve buğday+ii.ürün mısır ürünlerinin; birim alana brüt kar, net kar ve nispi (oransal) kar düzeyleri hesaplanarak ekim alanları ile ilişkileri incelenmiştir. Ayrıca ürünler arası rekabet durumu karlılık açısından ortaya konulmuştur. Ürünlerin karlılık düzeyi ile ekim alanı ilişkisi araştırılırken, indeksler oluşturulmuş ve bu indeksler arasında korelasyon analizi yapılmıştır. Ürün maliyetleri, bir dekara ortalama üretim girdileri kullanım düzeyine bağlı olarak hesaplanmış ve ürünlere göre birim alana brüt kar, net kar ve nispi kar düzeyi ortaya konulmuştur. Ürünlerin birim alana brüt ve net karlarının hesaplanmasında ise; brüt kar = gayrisafi (brüt) üretim değeri değişen 24
3 masraflar ve net kar = gayrisafi (brüt) üretim değeri üretim masrafları ile nispi kar= gayrisafi (brüt) üretim değeri/üretim masrafları formülleri kullanılmıştır (Açıl ve Demirci, 1984) Çiftçilerin yetiştirecekleri ürüne karar verirken sadece ürünlerin mutlak karlarına göre karar vermeleri doğru değildir. Mutlak karların yanında ürünlerin nispi (oransal veya karşılaştırmalı) karlarını da dikkate almaları gerekir. Çünkü bir üründe belirli kaynak düzeyi ile elde edilen ürün miktarının bir bölgede diğerinden yüksek olması o bölgenin bu üründe mutlak avantajlı olduğunu gösterir. Ancak aynı bölgede bir başka üründe belirli kaynakla üretilen ürün miktarı daha fazla olabilir. Bu durumda, aynı bölge kendi içerisinde karşılaştırıldığında ikinci üründe nispi avantaja sahiptir (İnan, 1994). Herhangi bir ürün için yapılan birim üretim masrafına karşılık o üründen elde edilen hasıladaki değişiklikler, üreticilerin ürün tercihlerini etkileyerek ekim alanlarını belirler. Özellikle kaynakların sınırlı olduğu durumlarda ürünlerin nispi karları önem kazanmaktadır. Net kar ve nispi kar, üretim faaliyetlerinin analizinde önemli bir gösterge olmakla beraber işletmenin gerçek gelirini yansıtmamaktadır. Bu bakımdan üreticilerin ekim kararları üzerinde yeterince etkili olmadığı söylenebilir (Ören ve ark.,1998). Buna karşın, gayrisafi üretim değerinden değişen masrafların çıkarılması ile elde edilen brüt kar; işletmede mevcut sınırlı üretim kaynaklarının kullanımı bakımından, üretim faaliyetlerinin rekabet güçlerinin belirlenmesinde önemli bir başarı ölçüsüdür (Erkuş ve ark., 1995). ARAŞTIRMA BULGULARI ve TARTIŞMA İncelenen Ürünler Açısından Adana İlinin Türkiye Tarımındaki Yeri Türkiye de yaklaşık hektar alanda ton pamuk üretilmektedir. Adana ili pamuk ekim alanı ve üretim miktarı açısından önemli bir potansiyele sahiptir yılı verilerine göre Adana ilinin Türkiye pamuk ekim alanı içerisindeki payı % 6,9 iken pamuk üretimi içerisindeki payı ise % 16,2 dir. Türkiye de ortalama pamuk verimi kg/ha. iken, Adana da kg/ ha. dır (DİE, 2002; Anonim, 2003). Adana ilinde 1990 yılında hektar olan pamuk ekim alanı 2000 yılında %59 oranında düşerek hektara gerilemiştir. Ekim alanı ve verime bağlı olarak değişiklik gösteren pamuk üretimi ise 1990 yılında ton iken, 2000 yılında %42 oranında düşerek tona gerilemiştir (Çizelge 1). Türkiye de yaklaşık 9,4 milyon hektar alanda 21 milyon ton buğday üretilmektedir yılı verilerine göre Adana ilinin Türkiye buğday ekim alanı içerisindeki payı % 3,5 iken buğday üretimi içerisindeki payı ise % 6,3 tür. Türkiye de ortalama buğday verimi 223 kg/da iken, Adana da 397,6 kg/ da dır (D.İ.E., 2002; Anonim, 2003) Adana ilinde 1990 yılında hektar olan buğday ekim alanı 2000 yılında %9 oranında düşerek hektara gerilemiştir. Buğday üretimi ise 1990 yılında ton iken, 2000 yılında %19 oranında düşerek ton olarak gerçekleşmiştir (Çizelge 1). Türkiye de yaklaşık hektar alanda 2,3 milyon ton mısır üretilmektedir. Adana İli mısır ekim alanı ve üretim miktarı açısından önemli bir potansiyele sahiptir yılı verilerine göre Adana ilinin Türkiye mısır ekim alanı içerisindeki payı % 22,5 iken mısır üretimi içerisindeki payı ise % 45,3 tür. Türkiye de ortalama mısır verimi 414 kg/da iken, Adana da 832 kg/ da dır (D.İ.E., 2002; Anonim, 2003). Adana ilinde 1990 yılında hektar olan I.ürün mısır ekim alanı 2000 yılında %59 oranında artarak hektara ulaşmıştır. I.ürün mısır üretimi ise 1990 yılında ton iken, 2000 yılında %79 oranında artarak ton olarak gerçekleşmiştir. II.ürün mısır ekim alanları ise 1990 yılına göre 2000 yılında yaklaşık 2.7 kat artarak hektara ulaşmıştır (Çizelge 1). Aynı dönemde II.ürün mısır üretimi ise yaklaşık 3.7 kat artarak tona ulaşmıştır. Türkiye toplam mısır ekim alanlarının %22,5 ine sahip olan Adana da ekilen mısırın %31,8 i I.ürün mısır, %68,2 si ise II.ürün mısırdır. Adana da üretilen mısırın %36,9 u I.ürün mısır, %63 1 i II.ürün olarak üretilmektedir. Adana İlinde Ürünlerin Karlılık Düzeyinin Ekim Alanlarına Etkisi Buğdayda Karlılık Düzeyi ve Ekim Alanı İlişkisi Buğday, ikinci ürün tarımına olanak vermesi, üretim, fiyat ve pazar koşullarındaki risk ve belirsizliklerin daha az olması bakımından; II.ürün ile birlikte değerlendirildiğinde pamuğun en önemli alternatifi durumundadır. Buğdayda birim alana elde edilen net kar, brüt kar ve nispi kar düzeyleri hesaplana- 25
4 Çizelge 1. Adana İlinde İncelenen Ürünlerin Ekim Alanı ve Üretimindeki Gelişmeler (Ekiliş:1000 Ha, Üretim:1000 Ton, İndeks:1990=100). PAMUK BUĞDAY I.ÜRÜN MISIR II.ÜRÜN MISIR Ekiliş İnd. Üret. İnd. Ekiliş İnd. Üret. İnd. Ekiliş İnd. Üret. İnd. Ekiliş İnd. Üret. İnd Kaynak: Anonim (2003) Çizelge 2. Buğdayda Karlılık Düzeyi ve Ekim Alanı İlişkisi. Net Kar (Bin TL/ha) Brüt Kar (Bin TL/ha) Nisbi Kar (Bin TL/ha) Buğday/Pamuk Buğday/Mısır Bir Yıl Gecikmeli Buğday Ekim Alanı (ha) ,51 0,27 1, ,10 0,25 0, ,39 0,26 0, ,64 0,29 0, ,51 0,23 0, ,14 0,26 1, ,47 0,36 1, ,03 0,32 1, ,43 0,35 1, ,14 0,40 1, ,07 0,35 0, rak karlılık düzeyinde meydana gelen değişmeler ile rakip ürünler arası fiyat paritelerindeki değişmelerin ekim alanlarına yansıması Çizelge 2 de incelenmiştir. Çizelge 2 de görüldüğü gibi buğdaydan elde edilen net kar ve brüt kar oldukça dalgalı bir gelişim göstermektedir. Bu durumun ürün fiyat ve maliyetlerinin yanında verimdeki değişikliklerden kaynaklandığı söylenebilir. İncelenen dönemde net kar, brüt kar ve nispi karda görülen dalgalanma buğday ekim alanlarına yansıyarak; net ve brüt karın bir önceki yıla göre yüksek olduğu 1992, 1993 ve 1998 yıllarını takip eden yıllarda buğday ekim alanları genişlemekte, net kar, brüt kar ve birim alan buğday veriminin düşük olduğu 1991, 1994, 1997 ve 2000 yıllarını izleyen yıllarda ise ekim alanları daralmaktadır. Buğday/pamuk ve buğday/mısır fiyat paritelerindeki değişimin ekim alanlarına yansıması incelendiğinde; hem buğday/pamuk hem de buğday/mısır fiyat paritesinin bir önce-ki yıla göre düşük olduğu yılları takip eden yılın ekim alanı azalırken, paritenin yüksek olduğu yılları takip eden yıllarda ise buğday ekim alanları artmıştır. Çizelge 2 incelendiğinde, buğdayda birim alandan elde edilen net kar ve brüt karın düşük olduğu yıllar ile buğdayın alternatif ürünlerle arasındaki fiyat paritesinin düşük olduğu yılları izleyen yıllarda buğday ekim alanlarının azaldığı, aksi durumda ise ekim alanlarının arttığı söylenebilir. Pamukta Karlılık Düzeyi ve Ekim Alanı İlişkisi Pamuk yoğun girdi kullanımı gerektiren bir endüstri bitkisidir. Bu bakımdan kullanılan girdilerin düzeyi ve bunların üreticilere maliyeti, pamuk ekim alanları üzerine 26
5 doğrudan etkili olmaktadır. Pamukta birim alana elde edilen net kar, brüt kar ve nispi kar düzeyleri hesaplanarak karlılık düzeyinde meydana gelen değişmelerin ekim alanlarına yansıması Çizelge 3 de incelenmiştir. Çizelge 3 de görüldüğü gibi pamuktan elde edilen net kar, brüt kar ve nispi kar oldukça dalgalı bir gelişim göstermektedir. Bu durumun ürün fiyat ve maliyetlerindeki değişikliklerden kaynaklandığı söylenebilir. Pamuk maliyetinde yıllar itibariyle görülen dalgalanmaya neden olan esas faktör, pamuk hastalık ve zararlılarının yoğunluğuna bağlı olarak değişen zirai mücadele masraflarıdır. İncelenen dönemde net kar, brüt kar ve nispi karda görülen dalgalanma pamuk ekim alanlarına yansıyarak; net kar, brüt kar ve nispi karın bir önceki yıla göre yüksek olduğu 1993 ve 1997 yıllarını takip eden yıllarda pamuk ekim alanları genişlemekte, net kar, brüt kar ve nispi karın düşük olduğu 1996, 1998 ve 1999 yıllarını takip eden yıllarda ise ekim alanları daralmaktadır yılında pamuktan elde edilen brüt karın az olmasına rağmen 2001 yılı pamuk ekim alanının artmasının nedeni olarak pamukta uygulanan prim ödeme sistemi olduğu söylenebilir. Çünkü pamuk fiyatlarına prim miktarı dahil edilmesi halinde üreticinin brüt karı artacaktır. Ayrıca prim siteminin üretici gelirlerini artırarak pamuk ekimini özendirdiği söylenebilir. Pamuk/buğday ve pamuk/mısır fiyat paritelerindeki değişimin ekim alanlarına yansıması incelendiğinde; bir önceki yıla göre pamuk/ buğday ve pamuk/mısır fiyat paritesinin düşük olduğu yılları takip eden yılın ekim alanı azalırken, paritenin yüksek olduğu yılları takip eden yıllarda ise pamuk ekim alanları artmıştır. I.Ürün Mısırda Karlılık Düzeyi ve Ekim Alanı İlişkisi I.ürün mısırda birim alana elde edilen net kar, brüt kar ve nispi kar düzeyleri hesaplanarak karlılık düzeyinde meydana gelen değişmeler ve rakip ürünler arası fiyat pariteleri ile ekim alanlarındaki gelişmeler Çizelge 4 te incelenmiştir Çizelge 4 de görüldüğü gibi I.ürün mısırdan elde edilen net kar, brüt kar ve nispi kar oldukça dalgalı bir gelişim göstermektedir. Bu durumun ürün fiyat ve maliyetlerindeki değişikliklerden kaynaklandığı söylenebilir. İncelenen dönemde net kar, brüt kar ve nispi karda görülen dalgalanma I.ürün mısır ekim alanlarına yansıyarak; net kar, brüt kar ve nispi karın bir önceki yıla göre yüksek olduğu yılları takip eden yıllarda I.ürün mısır ekim alanları genişlerken, karlılığın düşük olduğu yılları takip eden yıllarda ise ekim alanları daralmaktadır. Mısır/pamuk ve Mısır/buğday fiyat paritelerindeki değişimin ekim alanlarına yansıması incelendiğinde; mısır/pamuk ve mısır/ buğday fiyat paritesinin bir önceki yıla göre düşük olduğu yılları takip eden yılın ekim alanı azalırken, paritenin yüksek olduğu yılları izleyen yıllarda ise I.ürün mısır ekim alanları artmıştır Buğday+II.Ürün Mısırda Karlılık Düzeyi ve Ekim Alanı İlişkisi Buğday+II.ürün mısırda birim alana elde edilen net kar, brüt kar ve nispi kar düzeyleri hesaplanarak karlılık düzeyinde meydana gelen değişmelerin ekim alanlarına yansıması Çizelge 5 te incelenmiştir. Adana ilinde II.ürün olarak yetiştirilen Çizelge 3. Pamukta Karlılık Düzeyi ve Ekim Alanı İlişkisi. Net Kar Brüt Kar (Bin TL/ha) (Bin TL/ha) Nisbi Kar Pamuk/Buğday (Bin TL/ha) Bir Yıl Gecikmeli Pamuk/Mısır Pamuk Ekim Alanı (ha) ,42 3,64 3, ,05 3,95 3, ,04 3,80 3, ,07 3,46 3, ,57 4,40 3, ,31 3,87 4, ,09 2,81 3, ,29 3,16 3, ,14 2,84 2, ,03 2,48 2, ,92 2,82 2,
6 Çizelge 4. I.Ürün Mısırda Karlılık Düzeyi ve Ekim Alanı İlişkisi. Net Kar Brüt Kar Nisbi Kar Mısır/Pamuk Mısır/Buğday (Bin TL/ha) (Bin TL/ha) (Bin TL/ha) Bir Yıl gecikmeli I.Ürün Mısır Ekim Alanı (ha) ,82 0,27 0, ,18 0,25 1, ,75 0,32 1, ,60 0,31 1, ,44 0,27 1, ,41 0,25 0, ,41 0,33 0, ,40 0,30 0, ,24 0,33 0, ,40 0,40 1, ,46 0,37 1, mısırın hemen hemen tamamının ön bitkisi buğdaydır. Buğday en erken hasat edilen ürün olması nedeniyle, üreticiye nakit girdi sağlayarak özellikle pamuk ve II.ürün mısır gibi girdi kullanımı yoğun ve finansal yükü fazla olan üretim faaliyetlerine kolaylık sağlamakta ve destek olmaktadır. Bu özellikler nedeniyle Adana İlinde buğday+ii.ürün mısır tarımının gelişme gösterdiği ve gelecekte de bu eğilimin devam edeceği söylenebilir. Çizelge 5 te görüldüğü gibi buğday+ II.ürün mısırdan elde edilen net kar, brüt kar ve nispi kar oldukça dalgalı bir gelişim göstermektedir. Ancak karlılık düzeyindeki bu dalgalanmaya rağmen buğday+ii.ürün mısır ekim alanları artış göstermektedir. İncelenen dönemde net kar, brüt kar ve nispi karda görülen dalgalanma buğday+ii.ürün mısır ekim alanlarına yansıyarak; net kar, brüt kar ve nispi karın bir önceki yıla göre yüksek olduğu 1992, 1996 ve 1998 yıllarını izleyen yıllarda Buğday+II.ürün mısır ekim alanları genişlemiş, ancak 2000 yılında elde edilen net kar, brüt kar ve nispi karın düşmesiyle izleyen yılda ekim alanları daralmıştır. Mısır/pamuk ve buğday/pamuk fiyat paritelerindeki değişimin buğday+ii.ürün mısır ekim alanlarına yansıması incelendiğinde; bir önceki yıla göre mısır/pamuk ve buğday/ pamuk fiyat paritesinin düşük olduğu 1993 yılını takip eden yılın ekim alanı azalırken, paritenin yüksek olduğu 1992, 1996 ve 1998 yıllarını takip eden yılda ise buğday+ii.ürün mısır ekim alanları artmıştır. Pamuk Ekim Alanını Etkileyen Faktörler Çizelge 6 da pamuk ekim alanı ile bazı faktörler arasındaki korelasyon katsayıları verilmiştir. Pamuk ekim alanı ile mısır/pamuk fiyat paritesi indeksleri arasındaki korelasyon katsayısı r = - 0,64 (p = 0,04) olarak bulunmuştur. Yine pamuk ekim alanı ile buğday+ii.ürün mısır dan elde edilen brüt kar indeksleri arasındaki korelasyon katsayısı r= - 0,62 (p= 0,04) olarak bulunmuştur. Yani buğday+ii.ürün mısır dan elde edilen brüt kar artışı ile pamuk ekim alanları arasında önemli sayılabilecek derecede ters yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Çizelge 6 incelendiğinde pamuk ekim alanını etkileyen ekonomik ölçütler (buğday fiyatı, mısır fiyatı, brüt kar, net kar ve nispi kar) bakımından pamuğa göre gerçekleşen üstünlükler ile pamuk ekim alanları arasında ters yönlü ve önemli sayılacak bir ilişkinin olduğunu söylemek mümkündür. Pamuğa göre alternatif ürünlerde söz konusu üstünlüklerin gerçekleştiği yıllarda üreticiler pamuk tarımından uzaklaşmakta, alternatif ürün arayışına girmektedirler. Adana ili için bu alternatifin I.ürün mısır ve Buğday+II.ürün mısır üretimi olduğu söylenebilir. Buğday+II.ürün mısırdan elde edilen brüt kar indeksi, mısır/pamuk fiyatı parite indeksi ile pamuk ekim alanları indeksi arasındaki korelasyonun etkisini daha iyi görebilmek için Şekil 1 düzenlenmiştir. Şekil 1 de görüldüğü gibi buğday+ii.ürün mısır dan elde edilen brüt kar düzeyi arttıkça pamuk ekim alanları azalmaktadır. Bu durum özellikle son yıllarda daha belirgin bir şekilde pamuk ekim alanları aleyhine bir gelişme göstermiştir. Pamuk ekim alanı ile mısır/pamuk fiyat paritesindeki artış belirgin olmamakla birlikte pamuk ekim alanlarının daralmasına yol açmaktadır. Alternatif Ürünler Arasında Brüt Kar Ekim Alanı İlişkisi Net kar ve nispi kar, üretim faaliyetlerinin analizinde önemli bir gösterge 28
7 Çizelge 5.Buğday+II.Ürün Mısırda Karlılık Düzeyi ve Ekim Alanı İlişkisi. Net Kar Brüt Kar Nisbi Kar (Bin TL/ha) (Bin TL/ha) (Bin TL/ha) Mısır/Pamuk Buğday/Pamuk Bir Yıl Gecikmeli Buğday+Mısır Ekim Alanı (ha) ,40 0,27 0, ,00 0,25 0, ,40 0,32 0, ,40 0,31 0, ,30 0,27 0, ,20 0,25 0, ,40 0,33 0, ,20 0,30 0, ,30 0,33 0, ,40 0,40 0, ,20 0,37 0, Çizelge 6. Pamuk Ekim Alanı İle Bazı Faktörler Arasındaki Korelasyon Katsayıları. Faktörler Korelasyon Önem Katsayısı Düzeyi Buğday/Pamuk -0,52 0,10 Mısır/Pamuk -0,64 0,03 Buğday/Pamuk Brüt Kar İndeksi -0,57 0,06 Mısır/Pamuk Brüt Kar İndeksi -0,54 0,09 Buğday+II.ürün mısır/pamuk Brüt Kar İndeksi -0,62 0,04 Buğday/Pamuk Net Kar İndeksi -0,12 0,72 Mısır/Pamuk Net Kar indeksi -0,05 0,89 Buğday+II.ürün mısır/pamuk Net Kar İndeksi -0,29 0,39 Buğday/Pamuk Nispi Kar İndeksi 0,13 0,71 Mısır/Pamuk Nispi Kar İndeksi -0,46 0,15 Buğday+II.ürün mısır/pamuk Nispi Kar İndeksi -0,41 0,21 Pamuk Ekim Alanını Etkileyen Faktörler Mısır/Pamuk Fiyat Paritesi Ve Pamuk Ekim Alanı İndeksi Mısır/Pamuk Fiyat Parite İndeksi Buğday+Mısır/Pamuk Brüt Kar İndeksi Pamuk Ekim Alanı İndeksi Buğday+Mısır/Pamu k Brüt Kar İndeksi Şekil 1. Pamuk Ekim Alanını Etkileyen Faktörler. 29
8 olmakla beraber, kiracılık ve ortakçılık bedelleri, aile işgücü karşılığı gibi itibari giderleri de içermektedir. İtibari giderler işletmecinin cebinden çıkan gerçek gider niteliğinde olmadığından buradan hareketle hesaplanan gelir de işletmecinin cebine giren gerçek geliri yansıtmamaktadır. Bu bakımdan, üreticilerin ekim kararları üzerinde yeterince etkili olmadığı söylenebilir. Buna karşın kar ile özel değişen masraf unsurlarını içeren brüt kar, ürünlerin rekabet güçlerini ölçmede daha önemli bir göstergedir. Brüt kar üreticinin cebine giren nakit para miktarı olması bakımından üretim kararları üzerinde daha fazla etkili olması beklenir (Ören ve ark.,1998). Nitekim yapılan korelasyon analizi sonucunda elde edilen bulgulara göre ürünler arası rekabet edebilirliğin en önemli göstergesinin brüt kar olduğu görülmektedir. Bu sonuçtan hareketle incelenen ürünlerin brüt kar düzeyi ile indeks değerleri Çizelge 7 de verilerek ürünler arası rekabet gücü ve bunun ekim alanlarına yansıma düzeyi incelenmiştir. Çizelge 7 incelendiğinde pamuktan elde edilen brüt kar, 1997 yılına kadar bazı yıllar düşük olmakla birlikte alternatif ürünlerin oldukça üzerinde gerçekleşirken, özellikle son yıllarda pamukta birim alana elde edilen brüt kar miktarı alternatif ürünlerden daha düşük gerçekleşmektedir. Özellikle işgücü ve zirai mücadele masraflarındaki artış, pamuk tarımının karlılığını azaltmaktadır yılına göre yıllar itibariyle pamuktan elde edilen brüt karda meydana gelen azalışlar, pamuk ekilişine yansımış ve pamuk ekim alanlarının dönem başına göre %59 oranında daralmasıyla sonuçlanmıştır. Pamuktan sonra brüt kar düzeyi en yüksek ürün buğday+ii.ürün mısır dır. Özellikle son yıllarda buğday+ii.ürün mısır dan elde edilen brüt karın, pamuktan elde edilen brüt kardan yüksek olduğu 1998, 1999 ve 2000 yıllarında pamuk ekim alanları daralmıştır. Buna bağlı olarak buğday+ii.ürün mısır üretimi pamuk aleyhine bir gelişme göstererek pamuğun en önemli alternatifi durumuna gelmiştir. Dönem başına göre buğday+ii.ürün mısır ekim alanı yaklaşık 2,7 kat artarak pamuk ekim alanlarının daralmasına yol açmıştır. I.ürün mısır karlılığı da pamuk ekim alanlarının daralmasına neden olmaktadır. Çizelge de görüldüğü gibi I.ürün mısırdan elde edilen brüt karın, pamuktan elde edilen brüt kardan yüksek olduğu 1999 ve 2000 yıllarında pamuk ekim alanları daralmaktadır. I.ürün mısır alanları dönem başına göre % 60 artış kaydetmiştir. Ancak I.ürün mısırdan elde edilen brüt karın, buğday+ii.ürün mısır dan elde edilen brüt kardan düşük olması; pamuğa en önemli rakip ürünün mısır, özellikle buğday+ii.ürün mısır tarımı olduğunu göstermektedir. SONUÇ ve ÖNERİLER Adana ilinde dönemi kapsamında ekonomik önem taşıyan buğday, I.ürün mısır, pamuk ve buğday+ii.ürün mısır ürünlerinin ekim alanlarındaki değişmenin karlılık açısından analiz edildiği bu çalışmada elde edilen bulgular doğrultusunda aşağıdaki değerlendirmeler yapılabilir; Adana ilinde tarımı yaygın olarak yapılan tarla ürünlerinin başında buğday, I.ürün mısır. pamuk ve buğday+ii.ürün mısır gelmektedir. Söz konusu ürünlerin Adana ili ekonomisine katkısı büyüktür. Ancak son yıllarda buğday, I.ürün mısır, pamuk ve buğday+ii.ürün mısır ürünlerinin ekim alanlarında dalgalanma görülmektedir. Özellikle pamuk ekim alanları daralmaktadır. Adana İli Türkiye de üretilen pamuğun %16,2 sini, mısırın %45,3 ünü ve buğdayın ise %6,3 ünü üretmektedir yılında hektar olan pamuk ekim Çizelge 7.Alternatif Ürünler Arasında Brüt Kar Ekim Alanı İlişkisi. I.Ürün Ürünlere Göre Ekim Alanı İndeksi Pamuk Buğday Buğday+Mısır Mısır (1990=100) (Bin TL/ha) (Bin TL/ha) (Bin TL/ha) (Bin TL/ha) Pamuk Buğday I.Ür.Mısır Buğ+Mısır
9 alanı 2000 yılında %59 oranında düşerek hektara gerilemiştir. Ekim alanı ve verime bağlı olarak değişiklik gösteren pamuk üretimi ise 1990 yılında ton iken, 2000 yılında %42 oranında düşerek tona düşmüştür İncelenen dönem süresince buğday, I.ürün mısır, pamuk ve buğday+ii.ürün mısır üretiminden birim alana elde edilen gelir ve fiyat düzeyinin dalgalanması hem gelirinde ve fiyatında dalgalanma görülen ürünün ekim alanında dalgalanmaya neden olmakta hem de alternatif ürünlerin ekim alanlarını etkilemektedir. İncelenen ürünlerin net kar, brüt kar ve nispi kar ile alternatif ürünlerle arasındaki fiyat paritesinin düşük olduğu yılları izleyen yıllarda ekim alanlarının azaldığı, aksi durumda ise ekim alanlarının arttığı görülmek-tedir. Pamuk ekim alanı ile mısır/pamuk fiyat paritesi indeksi arasındaki korelasyon katsayısı r = - 0,64 olarak bulunmuştur. Yine pamuk ekim alanı ile buğday+ii.ürün mısırdan elde edilen brüt kar indeksi arasındaki korelasyon katsayısı r= - 0,62 olarak bulun-muştur. Yani buğday+ii.ürün mısır dan elde edilen brüt kar artışı ile pamuk ekim alanları arasında önemli sayılabilecek derecede ters yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Pamuk ekim alanını etkileyen ekonomik ölçütler (buğday fiyatı, mısır fiyatı, brüt kar, net kar ve nispi kar) bakımından pamuğa göre gerçekleşen üstünlükler ile pamuk ekim alanları arasında ters yönlü ve önemli sayılacak bir ilişkinin olduğunu söylemek mümkündür. Söz konusu üstünlüklerin gerçekleştiği yıllarda üreticiler pamuk tarımından uzaklaşmakta, alternatif ürün arayışına girmektedirler. Adana ili için bu alternatifin mısır, özellikle Buğday+ II.ürün mısır tarımı olduğu söylenebilir. İncelenen dönemde özellikle pamuk üretimi yapan üreticilerin istikrarlı gelir sağlamalarının mümkün olmadığını, pamuğun yanı sıra kar marjı yüksek diğer alternatif ürünlere yönelmelerinin işletmecilik ilkeleri açısından daha uygun olacağını söylemek mümkündür. Ancak burada belirtilmesi gereken husus; buğday hasadından sonra toprağın dinlendirilmeden hemen II.ürün mısır tarımına geçilmesi, sürekli buğday+ii.ürün mısır tarımı, toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik yapısında bozulmalara neden olabilmektedir. Bu durumun, artan hastalık ve zararlılar nedeniyle hem II.ürün mısır tarımında zirai mücadele masraflarının artmasına hem de ürün kayıplarına neden olacağı göz önüne alınmalıdır. Bu nedenle uzun dönemde toprak verimliliğinin sürekliliğini koruyabilmek ve II.ürün mısır tarımının karlılığının devam edebilmesi için, üreticiler alternatif ürün planlaması yaparken toprak verimliğini olumsuz etkilemeyecek çerçevede hareket etmeli, II.ürün mısır tarımının karlılığının yüksek olması yanında toprak verimliliği boyutu da dikkate alınmalıdır. KAYNAKLAR Açıl, A.F., Demirci, R Tarım Ekonomisi Dersleri, A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları: No 880, Ankara Anonim Adana Tarım İl Müdürlüğü Kayıtları. D.İ.E Çiftçi Eline Geçen Fiyatlar,İlgili, DİE Kayıtları.Ankara D.İ.E Tarımsal Yapı,Üretim, Fiyat, Değer, İlgili, Ankara D.İ.E İstatistiksel Göstergeler, , Ankara Erkuş, A., Bülbül, M., Açıl,A.F. ve Demirci, R Tarım Ekonomisi. A.Ü. Ziraat Fakültesi, Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları No:5. Ankara. İnan, İ. H Tarım Ekonomisi. Hasad Yayıncılık. İstanbul. Ören,N., Tekeli, S. ve Dağabakan, Ş Çukurova Bölgesinde Pamuk ile Pamuğa Alternatif Ürünler Arası Rekabet.Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, (1), Özkan, B Aksu Sulama Projesi Alanına Giren Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi ve Ürün Desenini Etkileyen Faktörler, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana, 215 sayfa. Yurdakul,O Çukurova Bölgesinde Pamuk ekim alanı, maliyet ve net karda görülen dalgalanmalar. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(2), Yurdakul, O. ve Ören, M.N Çukurova Bölgesinde pamuk üretim maliyeti, satış fiyatı ve ekim alanı ilişkisi. Çukurova 1. Tarım Kongresi Ocak, Adana,
KAHRAMANMARAġ ĠLĠNDE ÜZÜM MALĠYET VE KARLILIĞINDAKĠ GELĠġMELERĠN ANALĠZĠ
KAHRAMANMARAġ ĠLĠNDE ÜZÜM MALĠYET VE KARLILIĞINDAKĠ GELĠġMELERĠN ANALĠZĠ Bekir Sıtkı ŞİRİKÇİ Mevlüt GÜL bekirsirikci@gmail.com mevlutgul@sdu.edu.tr Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım
DetaylıSTRATEJİK ÜRÜN PAMUKTA TEHLİKE ÇANLARI
STRATEJİK ÜRÜN PAMUKTA TEHLİKE ÇANLARI Gözde SEVİLMİŞ-Şebnem BORAN 1. Giriş Pamuk, çırçır sanayisinin, lifi ile tekstil sanayisinin, çekirdeği ile yağ ve yem sanayisinin, linteri ile de kağıt sanayisinin
DetaylıKahramanmaraş İlinde Dane Mısır ve Pamuk Üretiminde Girdi Gereksinimi ve Karlılıkları Açısından Karşılaştırmalı Analizi
TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ www.dergipark.gov.tr/ttdb TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES Kahramanmaraş İlinde Dane ve Üretiminde Girdi Gereksinimi ve Karlılıkları Açısından Karşılaştırmalı
DetaylıHARRAN OVASINDA SULAMAYA AÇILAN ALANDA ÜRÜN DESENİNDEKİ DEĞİŞMELER VE GAP TA ÖNGÖRÜLEN ÜRÜN DESENİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI
HARRAN OVASINDA SULAMAYA AÇILAN ALANDA ÜRÜN DESENİNDEKİ DEĞİŞMELER VE GAP TA ÖNGÖRÜLEN ÜRÜN DESENİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI Arş. Gör. Yusuf ÇELİK1 Doç. Dr. Bahri KARLI 1 Arş. Gör. Sadettin PAKSOY1 1. GİRİŞ
DetaylıDicle Vadisinde Pamuk Üretimi Yapan İşletmelerin Mekanizasyon Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma
Dicle Vadisinde Pamuk Üretimi Yapan İşletmelerin Mekanizasyon Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma Abdullah SESSİZ 1, M. Murat TURGUT 2, F. Göksel PEKİTKAN 3 1 Dicle Üniversitesi, Ziraat Fakültesi,
DetaylıTÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ
TÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ Arş. Gör. Atilla KESKİN 1 Arş.Gör. Adem AKSOY 1 Doç.Dr. Fahri YAVUZ 1 1. GİRİŞ Türkiye ekonomisini oluşturan sektörlerin geliştirilmesi
DetaylıTÜRKİYE DE BÖLGELER ARASI BİTKİSEL ÜRETİM DESENİNİN DEĞİŞİMİ ÜZERİNE BİR ANALİZ
TÜRKİYE DE BÖLGELER ARASI BİTKİSEL ÜRETİM DESENİNİN DEĞİŞİMİ ÜZERİNE BİR ANALİZ Fahri YAVUZ1 1. GİRİŞ Bitkisel üretim desenini, ülkenin gerek iç tüketimi gerekse dış satımı ile ilgili ihtiyaçlarına göre
DetaylıTÜRKİYE DE ÖNEMLİ BAZI TARLA ÜRÜNLERİNDE İÇ TİCARET HADLERİ VE BELİRSİZLİK ANALİZLERİ ( )
TÜRKİYE DE ÖNEMLİ BAZI TARLA ÜRÜNLERİNDE İÇ TİCARET HADLERİ VE BELİRSİZLİK ANALİZLERİ (1978-1998) Yaşar AKÇAY 1 Kemal ESENGÜN 1 Halil KIZILASLAN 1 Meral UZUNÖZ 1 1. GİRİŞ Tarım sektörü Türkiye ekonomisi
DetaylıS.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 18(34): (2004) KONYA İLİNDE KIRMIZI ET FİYATLARINDAKİ GELİŞMELER
S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 18(34): (24) 35-4 KONYA İLİNDE KIRMIZI ET FİYATLARINDAKİ GELİŞMELER Arzu KAN Mithat DİREK Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü,Konya ÖZET Bu çalışmada,
DetaylıTÜRKİYE BUĞDAY ÜRETİMİNDE TARIM BÖLGELERİNE AİT ARZ ESNEKLİKLERİNİN TESPİTİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
TÜRKİYE BUĞDAY ÜRETİMİNDE TARIM BÖLGELERİNE AİT ARZ ESNEKLİKLERİNİN TESPİTİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Doç Dr. Fahri YAVUZ 1 Yrd. Doç Dr. Vedat DAĞDEMİR 1 Zir. Yük. Müh. Okan DEMİR 2 1. GİRİŞ Buğday üretimi,
DetaylıAR&GE BÜLTEN. İl nüfusunun % 17 si aile olarak ifade edildiğinde ise 151 bin aile geçimini tarım sektöründen sağlamaktadır.
İzmir İlinin Son 5 Yıllık Dönemde Tarımsal Yapısı Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ İzmir, sahip olduğu tarım potansiyeli ve üretimi ile ülkemiz tarımında önemli bir yere sahiptir. Halen Türkiye de üretilen; enginarın
DetaylıErzurum İli Tarım İşletmelerinde Buğday Üretim Maliyetinin Hesaplanması
Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 35 (3-4), 177-181, 004 Erzurum İli Tarım İşletmelerinde Buğday Üretim Maliyetinin Hesaplanması Avni Birinci Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü
DetaylıTrakya Bölgesinde Fiğ Ve Silajlık Mısır Üretiminde Maliyet Ve Gelir Göstergelerindeki Değişim Ve Eğilimler
Trakya Bölgesinde Fiğ Ve Silajlık Mısır Üretiminde Maliyet Ve Gelir Göstergelerindeki Değişim Ve Eğilimler Başak AYDIN 1 Erol ÖZKAN 2 ÖZET Bu bildiride irdelenen kışlık fiğ, yazlık fiğ, I. ürün silajlık
DetaylıULUSAL HUBUBAT KONSEYİ 2018 ÜLKESEL HUBUBAT REKOLTE DEĞERLENDİRME RAPORU
ULUSAL HUBUBAT KONSEYİ 2018 ÜLKESEL HUBUBAT REKOLTE DEĞERLENDİRME RAPORU (21.05.2018) Türkiye Geneli Bitki Gelişimi Türkiye de 2017-2018 Ekim sezonunda buğday ekim alanlarının geçen yılki rakamdan daha
DetaylıGRAFİK 1 : ÜRETİM ENDEKSİNDEKİ GELİŞMELER (Yıllık Ortalama) (1997=100) Endeks 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0. İmalat Sanayii
TÜTÜN ÜRÜNLERİ İMALAT SANAYİİ Hazırlayan Ömür GENÇ ESAM Müdür Yardımcısı 78 1. SEKTÖRÜN TANIMI Tütün ürünleri imalatı ISIC Revize 3 sınıflandırmasına göre, imalat sanayii alt ayrımında 16 no lu gruplandırma
DetaylıERZURUM İLİ TARIM İŞLETMELERİNDE PATATES ÜRETİMMALİYETİNİN HESAPLANMASI* Avni BİRİNCİ, Nevzat KÜÇÜK
Tarım Ekonomisi Dergisi 006; 1() : 31-37 ERZURUM İLİ TARIM İŞLETMELERİNDE PATATES ÜRETİMMALİYETİNİN HESAPLANMASI* Avni BİRİNCİ, Nevzat KÜÇÜK 1 ÖZET: Bu araştırmada Erzurum ili tarım işletmelerinde yapılan
DetaylıŞanlıurfa Kuru Tarım İşletmelerinde Farklı Makina Seti ve Arazi Büyüklüğüne Göre Optimum Ürün Deseninin Belirlenmesi
Şanlıurfa Kuru Tarım lerinde Farklı Makina Seti ve Arazi Büyüklüğüne Göre Optimum Ürün Deseninin Belirlenmesi Cevdet SAĞLAM 1, Refik POLAT 2 1 Harran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım makineları Bölümü,
DetaylıADANA İLİ TARIMSAL ÜRETİM DURUMU RAPORU
ADANA İLİ TARIMSAL ÜRETİM DURUMU RAPORU Ağustos 2013, Adana Hazırlayanlar Sabahattin Yumuşak; Adana Güçbirliği Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Sinem Özkan Başlamışlı; Çiftçiler Birliği Yönetim Kurulu Üyesi
DetaylıTURUNÇGİL FİYATLARININ ANALİZİ. B. Özkan* S.A. Hatırlı** H. Akçaöz*** C.F. Karadeniz***
TURUNÇGİL FİYATLARININ ANALİZİ B. Özkan* S.A. Hatırlı** H. Akçaöz*** C.F. Karadeniz*** ÖZET Bu çalışmada, portakal, limon ve mandarinde çiftçi eline geçen fiyatlardaki gelişmeler 1982-1998 dönemi için
DetaylıSürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi TARIMSAL FAALİYETİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ Toprak işleme (Organik madde miktarında azalma) Sulama (Taban suyu yükselmesi
Detaylı174
DERİ İŞLEME, SARACİYE VE AYAKKABI İMALATI Hazırlayan Ömür GENÇ ESAM Müdür Yardımcısı 174 1. SEKTÖRÜN TANIMI Derinin tabaklanması, işlenmesi; bavul, el çantası, saraçlık, koşum takımı ve ayakkabı imalatı
DetaylıTarım Ekonomisi ve İşletmeciliği
Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Doç.Dr.Tufan BAL 4.Bölüm Tarım Politikası Not: Bu sunuların hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.İ.Hakkı İnan ın Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Kitabından faydalanılmıştır.
DetaylıKuraklık Pamuğu da Vurdu
Kuraklık Pamuğu da Vurdu Bilindiği gibi pamuk dünyada söz sahibi olduğumuz ürünlerimizden biri. İhracatımızda önemli paya sahip ve lokomotif sektörlerimizden olan tekstil ve konfeksiyon başta olmak üzere
DetaylıBölüm 11.Tüm İşletme Analizi
Bölüm 11.Tüm İşletme Analizi Analizde Kullanılan Etkinlik Standartları Karlılık (Rantabilite) Oranları Finansal Kaldıraç Oranı Gayrisafi Üretim Değeri Sermaye Devir Oranı Masraflar Üretim Değerleri Masraflar
DetaylıAnket Bilgileri Anket No Tarih İlçe Köy. Üretim. 1. Mısır...
Tarımsal Desteklerin İşletme Düzeyinde Üretime Etkisi: Mısır Örneği Başlıklı Doktora Tezi Üretici Anketi Bu çalışma Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü nde Alper Demirdöğen tarafından
DetaylıISPARTA İLİNDE ELMA ÜRETİM MALİYETİ VE GELİRİNİN BELİRLENMESİ. Vecdi DEMİRCAN, Hasan YILMAZ, Turan BİNİCİ
Tarım Ekonomisi Dergisi 2005; 11(2) : 71-80 ISPARTA İLİNDE ELMA ÜRETİM MALİYETİ VE GELİRİNİN BELİRLENMESİ 1 1 2 Vecdi DEMİRCAN, Hasan YILMAZ, Turan BİNİCİ ÖZET Bu araştırmada, Isparta ilinde elma üretim
DetaylıAYDIN TİCARET BORSASI
AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE 2016 YILI PAMUK RAPORU Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211 63 15 www.aydinticaretborsasi.org.tr
DetaylıFerhan Hoştürk Kaygısız * The Intermediar Margins of Slaughtered Cattles and Cattle Meat at İstanbul Livestock Market
İSTANBUL DA KASAPLIK SIĞIR VE SIĞIR ETİ PAZARLAMASINDA ARACI MARJLARI Ferhan Hoştürk Kaygısız * The Intermediar Margins of Slaughtered Cattles and Cattle Meat at İstanbul Livestock Market Summary: In this
Detaylı666
DİĞER ULAŞIM ARAÇLARININ İMALATI Hazırlayan Mustafa ŞİMŞEK ESAM Müdür Yardımcısı 666 1. SEKTÖRÜN TANIMI Diğer ulaşım araçlarının imalatı, ISIC Revize 3 sınıflandırmasına göre, imalat sanayii alt ayrımında
DetaylıTarım Ekonomisi ve İşletmeciliği
Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Doç.Dr.Tufan BAL I.Bölüm Tarım Ekonomisi ve Politikası Not: Bu sunuların hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.İ.Hakkı İnan ın Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Kitabından
Detaylı142
GİYİM EŞYASI İMALATI; KÜRKÜN İŞLENMESİ VE BOYANMASI SANAYİİ Hazırlayan Mustafa ŞİMŞEK ESAM Müdür Yardımcısı 142 1. SEKTÖRÜN TANIMI Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi ve boyanması sektörü, ISIC Revize
Detaylı572
RADYO, TELEVİZYON, HABERLEŞME TEÇHİZATI VE CİHAZLARI İMALATI Hazırlayan M. Ali KAFALI Kıdemli Uzman 572 1. SEKTÖRÜN TANIMI Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları imalatı ISIC Revize 3 sınıflandırmasına
DetaylıBÜRO, MUHASEBE VE BİLGİ İŞLEM MAKİNELERİ İMALATI Hazırlayan M. Emin KARACA Kıdemli Uzman
BÜRO, MUHASEBE VE BİLGİ İŞLEM MAKİNELERİ İMALATI Hazırlayan M. Emin KARACA Kıdemli Uzman 516 1. SEKTÖRÜN TANIMI Büro, muhasebe ve bilgi işlem makineleri imalatı ISIC Revize 3 ve NACE Revize 1 sınıflandırmasına
DetaylıÇELTİK DOSYASI TÜRKİYE ÇELTİK EKİLİŞ ÜRETİM TÜKETİM VERİM
ÇELTİK DOSYASI Bileşiminde az miktarda protein bulundurmasına karşın beslenme için gerekli amino asitlerce zengin olması nedeniyle çeltik, insan beslenmesinde buğdaydan sonra en çok kullanılan tahıl ürünüdür.
DetaylıTürkiye`de Hububat Alanları
BUĞDAY DOSYASI Türkiye, birçok ürünün yetiştirilmesine imkan veren iklim ve ekolojik özellikleri nedeniyle tarımsal üretim açısından avantajlı bir ülke olup, toplam istihdamın %24,6`sı tarım sektöründe
DetaylıTEPGE BAKIŞ Temmuz 2011 / ISSN: 1303 8346 / Nüsha: 1
TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ TEPGE BAKIŞ Temmuz 2011 / ISSN: 1303 8346 / Nüsha: 1 TARIM ÜRÜNLERİ FİYATLARINDA MEVSİMSEL DALGALANMALAR Kübra TAŞDEMİR TEPGE Dr. Kemalettin TAŞDAN TEPGE
Detaylı2017 YILI BÖLGESEL ÜRÜN RAPORU MALİYET, ÜRETİM, FARK ÖDEME DESTEĞİ
217 YILI BÖLGESEL ÜRÜN RAPORU MALİYET, ÜRETİM, FARK ÖDEME DESTEĞİ Üreticilerimizin bereketli ve bol kazançlı bir yıl geçirmelerini dileriz. TARSUS TİCARET BORSASI 217 YILI BÖLGESEL ÜRÜN RAPORU Tarsus Ticaret
DetaylıÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR
ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR GİRİŞ Solanaceae familyasına ait olduğu bilinen patatesin Güney Amerika`nın And Dağları nda doğal olarak yetiştiği; 16. yüzyılın ikinci yarısında
DetaylıT.C. KALKINMA BAKANLIĞI İŞGÜCÜ PİYASASINDAKİ GELİŞMELERİN MAKRO ANALİZİ
T.C. KALKINMA BAKANLIĞI İŞGÜCÜ PİYASASINDAKİ GELİŞMELERİN MAKRO ANALİZİ EKONOMİK MODELLER VE STRATEJİK ARAŞTIRMALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ekonomik ve Stratejik Araştırmalar Dairesi Mayıs 2014 Tem.05 Oca.06 Tem.06
DetaylıGEZGİNCİ ARICILIK SİSTEMİNDE ÜRETİM GELİR ve GİDERLERİNİN EKONOMİK ANALİZİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA
GEZGİNCİ ARICILIK SİSTEMİNDE ÜRETİM GELİR ve GİDERLERİNİN EKONOMİK ANALİZİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA Bekir DEMİRTAŞ (1) Ali KORKMAZ (1) (1) Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Erdemli/İçel Öz Gezginci
DetaylıTÜTÜN ÜRETİMİNDE KALİTENİN GAYRİSAFİ ÜRETİM DEĞERİ ÜZERİNE ETKİSİNİN FONKSİYONEL ANALİZİ 2. TÜTÜN ÜRETİMİNDE KALİTEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Türkiye 2. Tarım Ekonomisi Kongresi, 4-6 Eylül 1996 - Adana Cilt: I S TÜTÜN ÜRETİMİNDE KALİTENİN GAYRİSAFİ ÜRETİM DEĞERİ ÜZERİNE ETKİSİNİN FONKSİYONEL ANALİZİ Yrd.Doç,Dr Adnan ÇİÇEK' A rif SEMERCİ 1. GİRİŞ
DetaylıBAKLİYAT DOSYASI. 4 TÜRKİYE ABD 240 Kaynak: FAO
BAKLİYAT DOSYASI Dünya üzerinde tarımı çok eski yıllardan beri yapılmakta olan yemeklik dane baklagillerin diğer bir deyişle bakliyat ürünlerinin insan beslenmesinde bitkisel kaynaklı protein gereksiniminin
DetaylıTrakya Bölgesinde Buğday, Ayçiçeği, Şekerpancarı ve Çeltik Üretiminde Maliyet ve Gelir Göstergelerinde Değişim ve Eğilimler. E. Özkan 1, B.
XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 35 Eylül 2014, Samsun Trakya Bölgesinde Buğday, Ayçiçeği, Şekerpancarı ve Çeltik Üretiminde Maliyet ve Gelir Göstergelerinde Değişim ve Eğilimler E. Özkan 1, B. Aydın
DetaylıĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ve TARIM VE GIDA GÜVENCESĠ
TÜRKĠYE NĠN BĠRLEġMĠġ MĠLLETLER ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ÇERÇEVE SÖZLEġMESĠ NE ĠLĠġKĠN ĠKĠNCĠ ULUSAL BĠLDĠRĠMĠNĠN HAZIRLANMASI FAALĠYETLERĠNĠN DESTEKLENMESĠ PROJESĠ ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ve TARIM VE GIDA GÜVENCESĠ
DetaylıGÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ ÜRETİM ALANLARI İNCELEME GEZİSİ RAPORU
GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ ÜRETİM ALANLARI İNCELEME GEZİSİ RAPORU Gezi Tarihleri : 07-10 Nisan 2013 Katılanlar : Hakan Öziç Yıl içerisindeki gelişmelere bağlı olarak bölgesel bazda gerçekleştirilen inceleme
DetaylıMOTORLU KARA TAŞITI, RÖMORK VE YARI-RÖMORK İMALATI Hazırlayan Orkun Levent BOYA Kıdemli Uzman
MOTORLU KARA TAŞITI, RÖMORK VE YARI-RÖMORK İMALATI Hazırlayan Orkun Levent BOYA Kıdemli Uzman 638 1. SEKTÖRÜN TANIMI Motorlu kara taşıtı, römork ve yarı-römork sektör ürünleri imalatı ISIC Revize 3 sınıflandırmasına
DetaylıKAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1239 KAHRAMANMARAŞ'TA SEBZE TARIMININ MEVCUT DURUMU, PROJEKSİYONLAR VE ÖNERİLER
KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1239 KAHRAMANMARAŞ'TA SEBZE TARIMININ MEVCUT DURUMU, PROJEKSİYONLAR VE ÖNERİLER İsmail Güvenç* I. Kahramanmaraş'ta Sebze Tarımı 1Giriş Ülkemiz nüfusu, son sayıma göre 67 milyon
DetaylıHatay İlinin Tarımsal Mekanizasyon Özellikleri. Agricultural Mechanization Properties of Hatay Province
Hatay İlinin Tarımsal Mekanizasyon Özellikleri Mehmet AKAR 1, Mehmet Zahid MALASLI 2, Ahmet ÇELİK 1 1 Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Makinaları Bölümü, Erzurum 2 Bingöl Üniversitesi, Ziraat
DetaylıTAŞINMAZ DEĞERLEME İLKE VE UYGULAMALARI
TAŞINMAZ GELİŞTİRME TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI TAŞINMAZ DEĞERLEME İLKE VE UYGULAMALARI Doç. Dr. Osman KILIÇ 1 Ünite: 4 TARIMSAL ÜRÜNLERDE MALİYET Doç. Dr. Osman KILIÇ İçindekiler 4.1. Tek Yıllık Bitkisel...
Detaylı2015 Ayçiçeği Raporu
2015 Ayçiçeği Raporu İçindekiler 1.AYÇİÇEĞİ EKİM ALANI... 2 1.1. Türkiye de Ayçiçeği Ekim Alanı... 2 1.2. TR83 Bölgesinde Ayçiçeği Ekim Alanı... 5 1.3. Samsun da Ayçiçeği Ekim Alanı... 6 1.3.1. Samsun
DetaylıEkonomi. Doç.Dr.Tufan BAL. 3.Bölüm: Fiyat Mekanizması: Talep, Arz ve Fiyat
Ekonomi 3.Bölüm: Fiyat Mekanizması: Talep, Arz ve Fiyat Doç.Dr.Tufan BAL Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından faydalanılmıştır. 2 Fiyat Mekanizması:Talep,
DetaylıÇANAKKALE İLİNDE İYİ TARIM UYGULAMASI YAPAN VE YAPMAYAN İŞLETMELERDE BAZI ÜRÜNLERİN ÜRETİM GİRDİLERİ VE MALİYETLERİ
ÇANAKKALE İLİNDE İYİ TARIM UYGULAMASI YAPAN VE YAPMAYAN İŞLETMELERDE BAZI ÜRÜNLERİN ÜRETİM GİRDİLERİ VE MALİYETLERİ Başak AYDIN 1 Duygu AKTÜRK 2 Erol ÖZKAN 1 basakaydin_1974@yahoo.com ddakturk@gmail.com
DetaylıDiyarbakır İlindeki Hayvancılık İşletmelerinin Mekanizasyonu
Diyarbakır İlindeki Hayvancılık İşletmelerinin Mekanizasyonu Abdullah SESSİZ 1, M. Murat TURGUT 2, H. Deniz ŞİRELİ 3 1 Dicle Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Makinaları Bölümü, Diyarbakır 2 Çukurova
DetaylıMalatya İli Kayısı Üretiminde Riskin Ölçülmesi ve Riske Karşı Oluşturulabilecek Stratejiler
Araştırma Makalesi Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2008, 46 (1): 33-42 ISSN 1018 8851 Figen ÇUKUR 1 Gamze SANER 2 1 Dr., figencukur@hotmail.com 2 Prof. Dr., E.Ü. Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü,
DetaylıTalebin fiyat esnekliği talep edilen miktarın malın kendi fiyatındaki değişimine olan hassasiyetini ifade eder.
21 Bölüm 4: ESNEKLİKLER 1.Talebin fiyat esnekliği 2. Talebin gelir esnekliği 3. Talebin çapraz esnekliği 4. Arzın fiyat esnekliği Talebin fiyat esnekliği talep edilen miktarın malın kendi fiyatındaki değişimine
DetaylıTÜRKİYE DE TARLA ARAZİSİ DEĞERLERİNDEKİ DEĞİŞMELERİN ANALİZİ
TÜRKİYE DE TARLA ARAZİSİ DEĞERLERİNDEKİ DEĞİŞMELERİN ANALİZİ Okan DEMİR Avni BİRİNCİ Ayşe SEZGİN okandemir@atauni.edu.tr abirinci@atauni.edu.tr asezgin@atauni.edu.tr Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi
DetaylıHAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 MAYIS AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Şubesi
HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 MAYIS AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU Hazırgiyim ve Konfeksiyon Şubesi Haziran 2017 2 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2017 MAYIS İHRACAT PERFORMANSI ÜZERİNE KISA DEĞERLENDİRME
Detaylı1. GENEL EKONOMİK GÖSTERGELER
1. GENEL EKONOMİK GÖSTERGELER 1.1. GSYİH (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) 1. Ekonomik kalkınmanın önemli göstergelerinden biri olan kişi başına düşen GSYİH, TÜİK tarafından en son 2001 yılında hesaplanmıştır.
DetaylıPAMUK RAPORU Şekil-1 Pamuk ve Kullanım Alanları (Kaynak;
PAMUK RAPORU-2018 Pamuk lifi ile tekstil sanayinin, çekirdeğinden elde edilen yağı ile bitkisel yağ sanayinin, kapçık ve küspesi ile yem sanayinin, linteri ile kâğıt, mobilya ve selüloz sanayinin hammaddesini
Detaylı2018 YILI BÖLGESEL ÜRÜN RAPORU MALİYET, ÜRETİM, FARK ÖDEME DESTEĞİ
2018 YILI BÖLGESEL ÜRÜN RAPORU MALİYET, ÜRETİM, FARK ÖDEME DESTEĞİ Üreticilerimizin bereketli ve bol kazançlı bir yıl geçirmelerini dileriz. TARSUS TİCARET BORSASI 2018 YILI BÖLGESEL ÜRÜN RAPORU Tarsus
DetaylıKARS ŞEKER FABRİKASI RAPORU
Şu an 240 çalışana sahip şeker fabrikası da, üretimin artması durumunda daha önce olduğu gibi istihdamını 400 lere çıkarabilecek ve il ekonomisine giren sıcak para miktarı da artacaktır. KARS ŞEKER FABRİKASI
DetaylıTARIM DIŞI İŞSİZLİK ARTIŞTA (Temmuz Ağustos - Eylül)
TARIM DIŞI İŞSİZLİK ARTIŞTA (Temmuz Ağustos - Eylül) HAZIRLAYAN 18.02.2014 Prof. Dr. Halis Yunus ERSÖZ Prof. Dr. Mustafa DELİCAN Doç. Dr. Levent ŞAHİN ÖZET Türkiye genelinde Eylül ayında geçen yılın aynı
DetaylıTabloda görüldüğü gibi, 2002 yılında, sektörlerin istihdam içerisindeki payları azalmıştır.
BURSA EKONOMİSİNİN 2002 YILI DEĞERLEMESİ Pof.Dr. Ali Ceylan Uludağ Üniversitesi İ.İ.B.F.Öğretim Üyesi 1.GİRİŞ Dünya ekonomisi,2001 yılında olduğu gibi 2002 yılında da büyüme sancıları çekmektedir. ABD
DetaylıIğdır İlinde Yem Bitkileri Üretimine Karar Vermede Etkili Olan Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma K. Şahin 1, İ.
Iğdır İlinde Yem Bitkileri Üretimine Karar Vermede Etkili Olan Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma K. Şahin 1, İ. Hosaflıoğlu 1 Yrd. Doç. Dr. Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi
DetaylıBölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı
Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı Üretim ve Verim Katkısı Toplum Beslenmesine Katkı Sanayi Sektörüne Katkı Milli Gelire Katkı Dış Ticaret Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı
DetaylıTOKAT İLİ ZİLE İLÇESİNDE YETİŞTİRİLEN BAZI ÖNEMLİ TARLA ÜRÜNLERİNDE FİZİKİ ÜRETİMGİRDİLERİ VE MALİYET ANALİZLERİ
Tarım Ekonomisi Dergisi 2005; 11(2) : 101-109 TOKAT İLİ ZİLE İLÇESİNDE YETİŞTİRİLEN BAZI ÖNEMLİ TARLA ÜRÜNLERİNDE FİZİKİ ÜRETİMGİRDİLERİ VE MALİYET ANALİZLERİ 1 2 2 Zeki BAYRAMOĞLU, Z.Gökalp GÖKTOLGA,
DetaylıSANAYİDE GELİŞMELER VE İSTİHDAM EĞİLİMLERİ. Esra DOĞAN, Misafir Araştırmacı. Melike Berna AKÇA, Yardımcı Araştırmacı.
15 Ağustos 2013 SANAYİDE GELİŞMELER VE İSTİHDAM EĞİLİMLERİ Esra DOĞAN, Misafir Araştırmacı Melike Berna AKÇA, Yardımcı Araştırmacı Yönetici Özeti TÜİK, Mayıs 1 ayı işsizlik oranını %8,8 olarak açıklamıştır.
DetaylıNAYLON İPLİK İTHALATINDA YÜRÜTÜLEN SORUŞTURMAYA İLİŞKİN ÖZET SONUÇ RAPORU
EK-1 NAYLON İPLİK İTHALATINDA YÜRÜTÜLEN SORUŞTURMAYA İLİŞKİN ÖZET SONUÇ RAPORU 1. SORUŞTURMAYA İLİŞKİN BİLGİLER 1.1. Başvuru ve Soruşturma Açılması Yerli üreticiler adına Suni ve Sentetik İplik Üreticileri
DetaylıÇUKUROVA BÖLGESİ'NDE PAMUK ARZ DUYARLILIĞININ TAHMİNİ ÜZERİNE. Erkan AKTAŞ 1
Tarım Ekonomisi Dergisi 2006; 12(1) :3-8 ÇUKUROVA BÖLGESİ'NDE PAMUK ARZ DUYARLILIĞININ TAHMİNİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA Erkan AKTAŞ 1 ÖZET Bu makalede, 1980-2002 dönemine ait Çukurova Bölgesinin pamukla ilişkili
DetaylıBİTKİSEL YAĞ SEKTÖRÜNDE İTHALATA BAĞIMLILIK SÜRÜYOR
BİTKİSEL YAĞ SEKTÖRÜNDE İTHALATA BAĞIMLILIK SÜRÜYOR Gözde SEVİLMİŞ Giderek artan nüfusa paralel olarak gıda maddeleri tüketimi ve dolayısıyla bitkisel yağ tüketimi artmaktadır. Diğer yandan artan gıda
DetaylıHAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 NİSAN AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Şubesi
HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 NİSAN AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU Hazırgiyim ve Konfeksiyon Şubesi Mayıs 2017 2 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2017 NİSAN İHRACAT PERFORMANSI ÜZERİNE KISA DEĞERLENDİRME
DetaylıTarım Ekonomisi ve İşletmeciliği
Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Doç.Dr.Tufan BAL 9.Bölüm İşletme Analizi Not: Bu sunuların hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.İ.Hakkı İnan ın Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Kitabından Faydalanılmıştır.
DetaylıANKARA TİCARET BORSASI AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ SEKTÖR ARAŞTIRMALARI RAPOR NO:2 ANKARA NIN AYÇİÇEĞİ (ÇEREZLİK-YAĞLIK) PROFİLİ
ANKARA TİCARET BORSASI AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ SEKTÖR ARAŞTIRMALARI RAPOR NO:2 ANKARA NIN AYÇİÇEĞİ (ÇEREZLİK-YAĞLIK) PROFİLİ Hazırlayan Handan KAVAKOĞLU (ATB AR-GE, Gıda Yüksek Mühendisi) Yasemin OKUR (ATB AR-GE,
DetaylıAYÇİÇEĞİNİN STRATEJİK ÜRÜN KAPSAMINA ALINMASINA İLİŞKİN ARAŞTIRMA RAPORU
AYÇİÇEĞİNİN STRATEJİK ÜRÜN KAPSAMINA ALINMASINA İLİŞKİN ARAŞTIRMA RAPORU Prof. Dr. Hasan Kürşat GÜLEŞ (Proje Yürütücüsü) Prof. Dr. Menşure ÖZGÜVEN (Proje Koordinatörü) Sosyal ve Beşeri Bilimler Proje Uzmanları
DetaylıTürk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi
Türk Tarım Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(5): 530-535, 2017 Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi Çevrimiçi baskı, ISSN: 2148-127X www.agrifoodscience.com Türk Bilim ve Teknolojisi Patates Üretim
DetaylıÇUKUROVA BÖLGESİNDE BAŞLICA TARLA ÜRÜNLERİNİN ÜRETİM MALİYETLERİ VE PAZARLAMA YAPILARI *
TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ TEPGE ÇUKUROVA BÖLGESİNDE BAŞLICA TARLA ÜRÜNLERİNİN ÜRETİM MALİYETLERİ VE PAZARLAMA YAPILARI * Yrd. Doç. Dr. Tuna ALEMDAR 1 Yrd. Doç. Dr. Arzu SEÇER 1
DetaylıDış Ticaret Verileri Bülteni
(Milyar $) 216 Haziran - 216 TÜİK dış ticaret verilerine göre ihracat 216 yılı Haziran ayında, 215 yılının aynı ayına göre %8,1 artarak 12 milyar 916 milyon dolar, ithalat %7 artarak 19 milyar 475 milyon
DetaylıBazı Önemli Patates Üreticisi İllerde Patates Üretim Maliyeti ve Gelirinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi
Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 1(1):22-32, 2006 ISSN 1304-9984 Bazı Önemli Patates Üreticisi İllerde Patates Üretim Maliyeti ve Gelirinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi Hasan
DetaylıTOKAT İLİNDE SÖZLEŞMELİ DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİNİN KARŞILAŞTIRMALI EKONOMİK ANALİZİ
TOKAT İLİNDE SÖZLEŞMELİ DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİNİN KARŞILAŞTIRMALI EKONOMİK ANALİZİ Yaşar AKÇAY 1 Adnan ÇİÇEK 2 Meral UZUNÖZ 3 Murat SAYILI 3 1. GİRİŞ Üretici ile işleyici firmalar arasında sözlü veya
DetaylıKOK KÖMÜRÜ, RAFİNE EDİLMİŞ PETROL ÜRÜNLERİ VE NÜKLEER YAKIT İMALATI Hazırlayan Seher OZAN DÜNDAR Kıdemli Uzman 302 1. SEKTÖRÜN TANIMI Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıt imalatı
Detaylıtepav Nisan2011 N DEĞERLENDİRMENOTU 2008 Krizinin Kadın ve Erkek İşgücüne Etkileri Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı
DEĞERLENDİRMENOTU Nisan2011 N201127 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Ayşegül Dinççağ 1 Araştırmacı, Ekonomi Etütleri Hasan Çağlayan Dündar 2 Araştırmacı, Ekonomi Etütleri 2008 Krizinin
DetaylıTR 83 BÖLGESİ İÇERİSİNDE TEMEL GÖSTERGELER İTİBARİYLE ÇORUM İLİNİN YERİ
TR 83 BÖLGESİ İÇERİSİNDE TEMEL GÖSTERGELER İTİBARİYLE ÇORUM İLİNİN YERİ Çorum İli sahip olduğu güçlü imalat sanayi ile bulunduğu bölgeye hakim bir şehirdir. Çorum İli imalat sanayinde; kiremit-tuğlu, un
DetaylıEkonomi I. Doç.Dr.Tufan BAL. 4.Bölüm: Esneklikler. Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından
Ekonomi I 4.Bölüm: Esneklikler Doç.Dr.Tufan BAL Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından faydalanılmıştır. 2 Esneklikler Daha önce talep edilen miktarı
DetaylıBölüm 10.Tarım İşletmelerinde Performans Analizi
Bölüm 10.Tarım İşletmelerinde Performans Analizi İşletme Analizinin Amacı ve Kapsamı Envanter Değerleme Amortisman Gayrisafi (Brüt) Üretim Değeri İşletme Masrafları Brüt Kar Kar ve Zarar Hesabı Gelirlere
DetaylıSERTİFİKALI BUĞDAY YETİŞTİRİCİLİĞİNİ YAYGINLAŞTIRMA PROJESİ
T.C. ERZURUM GIDA TARIM VE HAYVANCILIK İL MÜDÜRLÜĞÜ SERTİFİKALI BUĞDAY YETİŞTİRİCİLİĞİNİ YAYGINLAŞTIRMA PROJESİ ERZURUM Temmuz -2012 PROJEYİ HAZIRLAYANLAR Asuman DEVECİ Ziraat Mühendisi Hülya ÖZER Ziraat
Detaylı2010 OCAK NİSAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ
2010 OCAK NİSAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 yılına iyi başlayan ülkemiz halı ihracatı, yılın ilk dört ayının sonunda bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 23,1 oranında artarak
DetaylıELMA BAHÇELERİNDE ZEMİNİN ÖRTÜLÜ BULUNMA ZAMANLARININ VERİM VE GELİR ÜZERİNE ETKİSİ
ELMA BAHÇELERİNDE ZEMİNİN ÖRTÜLÜ BULUNMA ZAMANLARININ VERİM VE GELİR ÜZERİNE ETKİSİ Meltem EMRE A. Nilgün ATAY Seçkin GARGIN Ersin ATAY meltememre60@gmail.com nilguntuncer@hotmail.com seckingargin@gthb.gov.tr
Detaylı2018/1. Dönem Deneme Sınavı.
1. Aşağıdakilerden hangisi mikro ekonominin konuları arasında yer almamaktadır? A) Tüketici maksimizasyonu B) Faktör piyasası C) Firma maliyetleri D) İşsizlik E) Üretici dengesi 2. Firmanın üretim miktarı
DetaylıKıvanç Duru 2015 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Programı Değerlendirmesi
Kıvanç Duru 2015 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Programı Değerlendirmesi Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisadi ve Mali Analiz Yüksek Lisansı Bütçe Uygulamaları ve Mali Mevzuat Dersi 2015 YILI
Detaylı268
BASIM VE YAYIM; PLAK, KASET V.B. KAYITLI MEDYANIN ÇOĞALTILMASI Hazırlayan Yusuf MEDER Kıdemli Uzman 268 1. SEKTÖRÜN TANIMI Basım ve yayım; plak, kaset v.b. kayıtlı medyanın çoğaltılması sektörü ISIC Revize
DetaylıDÜNYADA ve TÜRKİYE DE YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLER TARIMI
DÜNYADA ve TÜRKİYE DE YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLER TARIMI Prof. Dr. Cemalettin Yaşar ÇİFTÇİ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Ankara 2004 1 TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TEKNİK
DetaylıKahramanmaraş İli Pazarcık İlçesinde Mısır Üretim Faaliyetinin Ekonomik Analizi
KSU J. Agric Nat 21(Special Issue): 95-101, 2018 DOI: 10.18016/ksutarimdoga.vi.472962 Kahramanmaraş İli Pazarcık İlçesinde Mısır Üretim Faaliyetinin Ekonomik Analizi Mücahit PAKSOY Nuran ORTASÖZ KSÜ Ziraat
DetaylıİŞGÜCÜ PİYASALARINDA MEVSİMLİK ETKİLER AZALIYOR
ÖZET İŞGÜCÜ PİYASALARINDA MEVSİMLİK ETKİLER AZALIYOR 17.04.014 Ekim Kasım Aralık Ayları. HAZIRLAYAN Prof. Dr. Halis Yunus ERSÖZ İktisat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa DELİCAN İnsan Kaynakları Araştırma
DetaylıSayı: 2012-35 / 13 Aralık 2012 EKONOMİ NOTLARI. Akım Verilerle Tüketici Kredileri Defne Mutluer Kurul
Sayı: 212-3 / 13 Aralık 212 EKONOMİ NOTLARI Akım Verilerle Tüketici Kredileri Defne Mutluer Kurul Özet: Akım kredi verileri, kredilerin dönemsel dinamiklerini daha net ortaya koyabilmektedir. Bu doğrultuda,
DetaylıArtış. Ocak-Haziran Oranı (Yüzde) Ocak-Haziran 2014
6. Kamu Maliyesi 214 yılının ilk yarısı itibarıyla bütçe performansı, özellikle faiz dışı harcamalarda gözlenen yüksek artışın ve yılın ikinci çeyreğinde belirginleşen iç talebe dayalı vergilerdeki yavaşlamanın
DetaylıPET İTHALATINDA KORUNMA ÖNLEMİ SORUŞTURMASINA İLİŞKİN ÖZET SONUÇ RAPORU
EK PET İTHALATINDA KORUNMA ÖNLEMİ SORUŞTURMASINA İLİŞKİN ÖZET SONUÇ RAPORU 1. SORUŞTURMAYA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER 1.1. Kapsam Bu rapor, İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Karar hükümleri çerçevesinde
Detaylı1'87. Ergün Kip (l) düzeyde olduğu halde tarımsal bazı problemleri anlamak ve takip etmekte yardımcı olabilir.
-. FİYAT İNDEKSLERİNİN- FİYAT İLİşKİLERİNE AİT BAZI ÖLÇÜLERİN HESAPLANMASıNDA KULLANILMASI Ergün Kip (l) ÖZET Fiyat indeksleri fiyat değişmelerinin bir ölçüsü olarak kullaruldığı gibi, "çiftçüıin satınalma
DetaylıTürkiye Makine ve Teçhizat İmalatı Meclisi
Türkiye Makine ve Teçhizat İmalatı Meclisi Makine İmalatı Sanayi Temel Bazı Göstergelerdeki Gelişmeler 2018 İlk Yarı Eylül, 2018 Bilgi Notu 5/2018, Ruhi GÜRDAL (Doç. Dr.) Türkiye Makine ve Teçhizat İmalatı
DetaylıKONYA YÖRESİNDE YETİŞTİRİLEN MISIR BİTKİSİNİN ÜRETİM GİRDİ VE MALİYETLERİNİN BELİRLENMESİ
KONYA YÖRESİNDE YETİŞTİRİLEN MISIR BİTKİSİNİN ÜRETİM GİRDİ VE MALİYETLERİNİN BELİRLENMESİ Durmuş Ali ÇARKACI 1 Sedat YOKUŞ 1 Osman ÖLMEZ 1 ali.carkaci@gthb.gov.tr sedat.yokus@gthb.gov.tr osman.olmez@gthb.gov.tr
DetaylıThe Determination of the Inputs, Cost and Profit of Rose Production in Isparta Province
Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9-3 (2005),x-x Isparta İlinde Gülün Üretim Girdileri, Maliyeti ve Karlılığının Belirlenmesi V. DEMİRCAN Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat
Detaylı