YENİDEN SATIŞ FİYATI YÖNTEMİ & YÖNTEMİN UYGULANMASINA DAİR ÖZELLİKLİ HUSUSLAR

Transkript

1 Mahmut Aydoğmuş Vergi Müfettişi İzmir Örtülü Sermaye, Transfer Fiyatlandırma ve Yurtdışı Kazançlar Grup Başkanlığı YENİDEN SATIŞ FİYATI YÖNTEMİ & YÖNTEMİN UYGULANMASINA DAİR ÖZELLİKLİ HUSUSLAR

2 YENİDEN SATIŞ FİYATI YÖNTEMİ 1-) Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi?? ** Bu yöntem, ilişkili kişiden satın alınan bir ürünün, ilişkisiz bir gerçek veya tüzel kişiye yeniden satılması durumunda uygulanan fiyatı esas almaktadır. 2-) Makul Brüt Kar Marjı?? ** Makul brüt satış kârı; söz konusu mal veya hizmet için işlem anında uygulanabilecek, piyasa koşullarına göre belirlenen veya üstlenilen işlev ve riskleri dikkate alarak belirlenebilecek objektif nitelikte bir oran ile saptanan kârı ifade etmektedir.

3 YENİDEN SATIŞ FİYATI YÖNTEMİ 3-) Makul Brüt Kar Marjı Nasıl Hesaplanır? Net Satışlar Satış Maliyeti (Brüt Kar) Satış Maliyeti

4 YENİDEN SATIŞ FİYATI YÖNTEMİ 4-) Brüt Kar Marjının Hesaplanmasında Nelere Dikkat Edilmeli? * Karşılaştırılabilirlik Analizi * Faaliyet Giderleri?? * Diğer Giderler??

5 YENİDEN SATIŞ FİYATI YÖNTEMİ 5-) Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi; hangi işlemlerde daha güvenilir sonuçlar vermektedir? ** Özellikle pazarlama ve dağıtım faaliyetleri gibi ilişkili şirketin satın aldığı mal veya hizmeti ilişkisiz kişilere sattığı işlemlerde güvenilir sonuçlar vermektedir. ** Farklı ürünlerin söz konusu olduğu işlemler için de kullanılabilecektir.

6 YENİDEN SATIŞ FİYATI YÖNTEMİ 6-) Yeniden Satış Fiyatı Yönteminin Uygulaması Nasıldır? İlişkili Kişi Mükellef Kurum İlişkisiz Kişi

7 YENİDEN SATIŞ FİYATI YÖNTEMİ 7-) Yönteme İlişkin Diğer Hususlar a) Yeniden satışı yapan firma, * Mala değer artırıcı nitelikle katkı yapmamalı, * Fiziki yapısını değiştirmemeli. b) Paketleme, etiketleme ve küçük çaplı montajlar ihmal edilebilir.

8 * İzmir de yerleşik (ABC) A.Ş.; süt, tereyağı, yoğurt, ketçap, mayonez gibi çeşitli gıda malzemeleri imalatı işi ile uğraşmaktadır. * Üretmiş olduğu mamullerin satışını (DEF) Pazarlama A.Ş. vasıtası ile yapmaktadır. (Satışların %95 i DEF şirketine, %5 i, 122 firmadan oluşan firmalara doğrudan yapılmaktadır.) * (DEF) A.Ş., (ABC) A.Ş. dışında hiçbir firmadan mal satın almamakta olup, satışlarının tamamı ilişkisiz kişilere yapılmaktadır. * (ABC) A.Ş. nin (DEF) A.Ş. ye olan satış bilgileri ve (DEF) A.Ş. nin ilişkisiz kişilere olan satış verileri şu şekildedir.

9 (ABC) A.Ş. (DEF) A.Ş. Brüt Satışlar , ,00 Satış İndirimleri , ,00 Net Satışlar , ,00 Satılan Mamul Maliyeti , ,00 Brüt Satış Karı , ,00 Faaliyet Giderleri , ,00 Faaliyet Karı , ,00

10 Tespitler: 1-) Pazarlama şirketinin brüt kar marjı (150/550 =) % 27,27 dir. 2-) Konsolide brüt satış karının (150/190 =) %78,95 i; konsolide faaliyet karının (120/135 =) % 88,89 u pazarlama şirketinde kalmaktadır. Soru: 1-) (ABC) A.Ş. nin ilişkili (DEF) pazarlama şirketine satmış olduğu 550 milyon TL değerindeki mal, emsale uygun fiyattan satılmış mıdır? 2-) (DEF) A.Ş. nin ilişkili (ABC) şirketinden almış olduğu 550 milyon TL değerindeki mal, emsale uygun fiyattan alınmış mıdır?

11 İzlenecek Yol: 1) Emsal fiyatın tespitinde uygulanacak yöntem belirlenecek. 2-) İç emsal & dış emsal araştırması yapılacak. 3-) Karşılaştırılabilirlik Analizi yapılacak.

12 Karşılaştırılabilirlik Analizi Ürün geliştirmesi ve tasarımı işlevini ve bu işleve bağlı riskler, Üretim Riski Satın alma Planlaması Riski, Alış Nakliye Riski Ürün Tanırım ve Reklam Riski Pazarlama ve Dağıtım Riski Kur Riski Kalite Kontrol Riski Pazar Riski Envanter Riski Depolama Riski Ar-Ge Riski Alış Vade Riski Satış Vade Riski Varlık Riski Diğer Riskler Stok Maliyet Belirleme Yöntemi??

13 (ABC) A.Ş. Ürün Geliştirmesi ve Tasarım UYGULAMA ± (DEF) A.Ş. Üretim Riski ± Satın Alma Planlaması Riski ± Alış Nakliye Riski ± Ürün Tanıtım ve Reklam Riski ± Pazarlama ve Dağıtım Riski ± Kur Riski ± Genel Yönetim Katkısı ve Riski ± Kalite Kontrol Riski ± Pazar Riski ± Envanter Riski ± Depolama Riski ± Ar-Ge Riski ± Alış Vade Riski Ort. 3 Ay Vadeli; Aylık Vade Farkı % 0,5 Satış Vade Riski Ort. 3 Ay Vadeli; Aylık Vade Farkı % 0,5 Varlık Riski ±

14 * (DEF) Pazarlama şirketine emsal olabilecek nitelikte firmalar tespit edilecek ve karşılaştırılabilirlik analizi yapılacaktır. * Emsal çalışmasında aranan kriterler; - Sektörel olarak benzer nitelikte pazarlama şirketi olacak, - Alış ve satışları itibariyle ilişkisiz firmalarla münasebetleri bulunacak, - Çay, şeker gibi özellikle ve sabit kar marjının bulunduğu pazarlama şirketleri olmayacak. * Yapılan emsal araştırması neticesinde, 4 firma tespit edilmiş olup, bu firmalara ilişkin mali veriler ve karşılaştırılabilirlik analizinde kullanılacak unsurlar şu şekildedir.

15 DŞEML1 DŞEML2 DŞEML3 DŞEML4 Brüt Satışlar , , , ,00 Sat. İnd , , ,00 Net Satışlar , , , ,00 Sat. Mal , , , ,00 Brüt Kar , , , ,00 Faaliyet Gid , , , ,00 Faaliyet Karı , , , ,00 Brüt Kar Marjı %7,14 %14,06 %10,31 %13,17 Faaliyet Kar Marjı %2,38 %6,25 %3,13 %2,32

16 Ürün Geliştirmesi ve Tasarım DŞEML1 DŞEML2 DŞEML3 DŞEML4 UYGULAMA Üretim Riski Satın Alma Planlaması Riski Alış Nakliye Riski Ürün Tanıtım ve Reklam Riski Pazarlama ve Dağıtım Riski ± ± ± ± Kur Riski Genel Yönetim Katkısı ve Riski Kalite Kontrol Riski Pazar Riski ± ± ± ± Envanter Riski Depolama Riski ± ± ± ± Ar-Ge Riski Alış Vade Riski Peşin 2 Ay Vadeli, Aylık %1 3 Ay Vadeli, Aylık %1 2 Ay Vadeli, Aylık %1 Satış Vade Riski 3 ay Vadeli, Yıllık %9 Peşin 2 Ay Vadeli, Aylık %1 4 Ay Vadeli, Aylık %1 Varlık Riski

17 Gelinen noktada, emsal olarak dikkate alınan firmaların, (DEF) şirketine emsal olabilmesi için, verilerin karşılaştırılabilir seviyeye getirilmesi gerekmektedir. Karşılaştırılabilirlik analizi kapsamında yapılan düzeltme işlemlerinde; tüm risk unsurlarının fiyatlanabilir/ölçülebilir konuma getirilmesi gerekir. Depolama ve pazarlama risklerinde müştereklik söz konusu olduğu için herhangi bir düzeltme yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

18 Alış ve satış fiyatlarındaki vade farkından kaynaklanan risklerin bertaraf edilmesi gerekir ki; en sık yapılan düzeltmedir. (DEF) A.Ş. nin alış ve satışları Ort. 3 Ay Vadeli ve Aylık Vade Farkı % 0,5 ile meydana geldiği için; emsal firmaların alış ve satış tutarlarının da bu seviyeye getirilmesi gerekmektedir. Düzeltmede, finans matematiğinde kullanılan aşağıdaki formül kullanılmaktadır. (238 Seri No.lu VUKGT de yer almaktadır.) F= A [ A x 360 / (360 + m x t) ] ( F= Vade Farkı, A= Tutar, m= Faiz Oranı, t= Vade)

19 Tek örnek üzerinden düzeltme yapacak olursak; DŞEML1 kodlu firmanın alışları peşin, satışları ise ort. 3 ay Vadeli, Yıllık %9 faiz oranıyla gerçekleşmiştir. Toplam alış tutarı ,00; satış tutarı ise ,00 TL dir. Alışların ve satışların ortak bir düzeyde mukayese edilebilir bir konuma getirilmesi gerekecektir. Farklı alternatifler çerçevesinde çözümler bulunmasının yanı sıra, (DEF) şirketi ve diğer tüm emsallerin alış ve satışlarının peşin fiyata ıskonto edilerek mukayese edilmesi doğru sonuç verir.

20 Gerekli tüm düzeltme işlemleri yapılması ve emsallerin karşılaştırılabilir konuma getirilmesiyle beraber; mukayeseli tablo aşağıdaki gibi olacaktır. Düzeltme Öncesi Brüt Kar Marjı Düzeltme Sonrası Brüt Kar Marjı (DEF) A.Ş. % 27,27 % 27,27 DŞEML1 %7,14 %7,85 DŞEML2 %14,06 %13,98 DŞEML3 %10,31 %11,05 DŞEML4 %13,17 %13,55

21 Görüleceği üzere; emsal firmaların brüt kar marjları ile (DEF) A.Ş. nin brüt kar marjı arasında bariz fark görülmektedir. Bu noktada emsal fiyat aralığı tespit edilecektir. Çeşitli istatistiki metodlar kullanılabilir. Mükellef lehine davranılması isteniyorsa, en yüksek kar marjı dikkate alınabilir. Örnek uygulamamızda, ortalama brüt kar marjını dikkate aldığımızda; %11,61 oranı dikkate alınmalıdır.

22 Emsal brüt kar marjı tespit edildikten sonra; (DEF) A.Ş. nin brüt kar marjının %11,61 seviyesine çekilmesi gerekmektedir. (DEF) A.Ş. nin net satışları ,00 TL; alış maliyeti ,00 TL dir. Satış işlemleri ilişkisiz kişilere yani kontrol dışı işlem olduğuna göre; satışı sabit tutmak gerekecektir. O halde; alış maliyetinin ( ,00 / 1,1161 =) ,00 TL olması durumunda, (DEF) A.Ş. nin brüt kar marjı %11,61 olacaktır.

23 Bu durumda; (DEF) A.Ş. nin ,00 TL ye alması gereken mamullerin (ABC) A.Ş. den ,00 TL ye alınması nedeniyle; (ABC) A.Ş. Tarafından (DEF) A.Ş. ye ,00 TL transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtıldığı görülmektedir. %11,61 oranındaki emsal brüt kar marjı; (DEF) A.Ş. ye uygulandığında, faaliyet giderlerini de karşıladıktan sonra makul bir faaliyet karı kalması gerektiği ifade edilmişti. Bu durumda; (DEF) A.Ş. nin ,00 TL tutarındaki faaliyet karı düşülmesi neticesinde ,00 TL faaliyet karı kalmaktadır. Yeni durumda faaliyet kar marjı; %6,8 olarak gerçekleşecektir. Bu kar marjının makul olduğu, emsal firmalara bakıldığında görülecektir. (Faaliyet zararı olamaz mı?)

24 Konunun bir diğer ayağı ise; SPK boyutudur. İmalatçı işletmenin halka açık olması konuya farklı bir boyut kazandırmaktadır. Karın pazarlama şirketi bünyesinde kalması, bir vergi planlamasının ve kaynak aktarımının ötesinde; küçük tasarruf sahiplerinin potansiyel karlarının erezyona uğraması anlamına da gelmektedir.